Доўгая сьмерць Крынак

Сакрат ЯНОВІЧ

нарадзіўся ў 1936 годзе ў Крынках, што на ўсходнім рубяжы Беластоцкага Краю, у рамесыііцкай сям'i. Закончыў Электрычны Тэхнікум, а затым Настаўніцкую Студыю ў Беластоку ды філялягічны факультэт унівэрсытэту ў Варшаве. Дэб'ютаваў у 1956 годзе на старонках Беларускага Тыднёвіка "Ніва". Аўтар каля двух дзесяткаў кніжак прозы - лірычных мініяцюраў, апавяданьняў, навэляў, аповесьцяў, эсэ, сцэнічных твораў, дасьледаваньняў, надрукаваных у краіне i ў замежжы. Некаторыя яго творы перакладаліся на ангельскую, нямецкую, італьянскую, нарвэскую, расейскую, украінскую мовы, таксама i на эспэранта, а найбольш на польскую (эсэ піша пераважна на гэтай мове). Яновіча як пісьменьніка цікавіць праўда пра чалавека ды ягоныя зносіны з вакольным сьветам; асабліва перажывае ён за нацыянальны лес беларусаў, так трагічны ў гістарычным мінулым.

Не ўхіляўся i ад удзелу ў грамадзкім жыцьці, як быццам спраўджаючы на практыцы свае мастацкія ды разумовыя ад- крыцьці. Некалі, аж сталінскім часам, заснаваў быў падполыіы Саюз Беларускіх Патрыётаў. Пасьля працаваў журналістам "Нівы" ды дзеіў у структурах Беларускага Грамадзка-Культур - нага Таварыства. Увосень 1970 г. падпаў пад прасьлед, ад якога частісова абаранілі яго менавіта польскія інтэлектуалісты. Зарабляў на хлеб, будучы затым чарнарабочым, пажарнікам, тэхнікам бясьпекі працы, арганізатарам асьветнага дарадніцтва. У 1980 годзе далучыўся да арганізаваньня кансьпіратыўнага Беларускага Незалежнага Выдавецтва, якое шчасьліва праіснавала да самога заняпаду камунізму ў Польшчы. Лідэраваў адраджэньшо беларускага палітычнага руху, узначаліўшы Беларускае Дэмакратычнае Аб'яднаньне, утворанае ў лютым 1990 году ў Беластоку.

Сяньня стан здароўя не дазваляе Сакрату Яновічу заста- вацца грамадзка-палітычным актывістам i дзеячам. Сілы, якіх яму лёс яшчэ не пашкадаваў, аддае палкам літаратурнай творчасьці.

Sokrat JANOWICZ

urodził się w 1936 roku w Krynkach na Białostocczyźnie, w rodzinie rzemieślniczej. Ukończył Technikum Elektryczne oraz Studium Nauczycielskie w Białymstoku, a następnie studia filologiczne na uniwersytecie w Warszawie. Debiutował w 1956 roku na łamach Tygodnika Białoruskiego "Niwa". Autor kilkunastu książek prozy - miniatur lirycznych, opowiadań, nowel, powieści, esejów, utworów scenicznych, rozpraw naukowych, publikowanych w kraju i za granicą. Jego utwory ukazują się w przekładach na język polski, angielski, niemiecki, włoski, norweski, rosyjski, ukraiński, esperanto i in Jak każdy pisarz, drąży prawdę o człowieku jako takim, o jego relacjach z otaczającym światem, a także interesuje go los narodowy Białorusinów, ich tragiczne położenie na przestrzeni dziejów i obecnie.

Janowicz nie stronił od życia społecznego, jak gdyby sprawdzając w praktyce swe odkrycia artystyczne i scjentyczne. W czasach stalinowskich założył podziemny Związek Patriotów Białoruskich. Później pracował jako dziennikarz "Niwy" i działał w strukturach Białoruskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego. W 1970 roku został poddany ostrym restrykcjom ówczesnej władzy, nie do końca doprowadzonym ze względu na opór polskich środowisk intelektualnych, które stanęły w obronie białoruskiego twórcy. Zarobkował w charakterze pracownika fizycznego, strażaka ogniowego, instruktora bhp, organizatora poradnictwa oświatowego. W 1980 roku współtworzył konspiracyjne Niezależne Wydawnictwo Białoruskie, istniejące do momentu upadku komunizmu w Polsce. Stanął na czele odradzającego się białoruskiego ruchu politycznego, zostając liderem powołanego do życia w lutym 1990 roku Białoruskiego Zjednoczenia Demokratycznego.

Dziś stan zdrowia pisarza nie pozwala mu na tak aktywne uczestnictwo w poczynaniach społecznych Skupia się on na twórczości.

Sakrat JANOVICH

was born of a craftsman's family in the townlet of Krynki (the eastern part of the Białystok region in Poland) in 1936. He was educated at the technical school of electrical engineering and at the teacher's extramural studies in Białystok and somewhat later he graduated in philology at Warsaw University. He made his literary dśbut in the Belarusian weekly "Niva" (appearing in Białystok) in 1956. By now he is the author of a score of prose books - lyrical miniatures, short stories, novelettas, novels, essays, plays, studies - published at home and abroad. Some of his writings were translated in English, German, Italian, Norwegian, Russian, Ukrainian and Esperanto; nearly all of his Belarusian works were translated in Polish (chiefly in Polish he writes his essays). Janovich, as a writer, is interested in the truth about human nature and the relations between the man and the world. He is also deeply concerned himself in the national lot of the Belarusians, so tragically experienced in the past.

Janovich did not avoid the personal activity in social and political life; it gave him the opportunity to test his artistic and rational disclosures. In his youthful years, at the time of the Stalinist regime, he organized the Union of the Belarusian Patriotes, an underground grouping. Later, he worked as a journalist for the Belarusian weekly "Niva" and was an activist of the Belarusian Social and Cultural Association in Białystok. In the autumn of 1970 the period of his oppression by the authorities of then regime started; Janovich was eventually spared on account of the protest of Polish intelectual circles. Through a decade he made his living taking up odd and various jobs as a workman, a fireman, a work safety instructor and an organizer of educational guidance. In 1980 he joined the organization of the Belarusian Independent Publishers; that underground publishing initiative had suc- cesfully lived to the collapse of communism in Poland. In February of 1990 Janovich took the leadership of the Belarusian Democratic Union, a new-created political party of the Belarusians in Poland.

At present Sakrat Janovich has retired from public and political activities in order to preserve his health. He devoted the energy, the life had stored for him, to his creative work.