Доктор Дождь

Кветка на белым абрусе

Восенню птушкі ў вырай лятуць,

Я зімаваць застаюся, –

Хай уцякаюць, мне добра і тут,

На Беларусі.

Колькі ў нябёсах красуецца зор,

Імі я не надзіўлюся, –

Вочы дзяўчат, быццам вочы азёр

На Беларусі.

Дзеці смяюцца, квітнеюць сады,

Ветрыкі граюць на гуслях, –

Шчырую песню пачуешь заўжды

На Беларусі.

Разам і ў радасці нам, і ў бядзе

Трэба трымацца за рукі, –

Колькі сардычных і чулых людзей

На Беларусі.

Край зачарованы, край мой лясны –

Кветка на белым абрусе.

Так і жывём – ад вясны да вясны

На Беларусі!

***

Рассвет встречал в лесу,

Терпения немножко

И вот уже несу

Я полное лукошко.

Вверху – боровики,

Внизу – одни лисички.

Шаги мои легки

По тропочке росистой.

Шагаю по земле

Весёлый и влюбленный,

Плывёт за мною лес, –

Мой парусник зелёный.

Пшеничная волна

Бортом могучим смята

И пахнет тишина

Малинником и мятой.

Живой воды глоток –

За преданность награда

И ключик золотой

Запрятан где-то рядом!

***

Мне на месте не сидится –

Обязательно сбегу

В мир, где розовою птицей,

Бьётся солнце на снегу.

Там сиреневые кони

Тихо бродят по траве

И озябшие ладони

Греет месяц в рукаве.

А у елей изумрудных

Самородки на стволах,

Глянешь – голову закружат

Их крутые купола…

Мне на месте не сидится

И рискую я не зря, –

Без меня не разгорится

Там кленовая заря!

***

Забаўляе ветрык,

Цішынёй абвіўшы,

Адцвітаюць вербы –

Зацвітаюць вішні.

Чысцінёй крынічнай

Лечаць сны лясныя,

Пройдзе дождж сунічны,

А за ім – грыбныя.

Светла і прыгожа

Тут, на Беларусі, –

Як пакліча Божа,

Я не адгукнуся!

Хата не пустая

І душа без злосці.

У госці завітаю,

Пачастую госця.

Гоніць лёс так шпарка,

А я не сумую, –

Апусцее чарка –

Пададуць другую.

Можа так не гожа, –

Потым павінюся,

Як пакліча Божа,

Я не адгукнуся!

Грошай не багата, –

Жонка залатая.

Зорачкі пагаснуць –

Сонейка вітаю.

У каханне веру,

Між людзьмі не лішні…

Адцвітаюць вербы,

Зацвітаюць вішні.

Светла і прыгожа

Тут, на Беларусі, –

Як пакліча Божа,

Я не адгукнуся!

***

Меня мани́т сторонка эта,

Где белый ветер говорлив,

А лето – солнечного цвета

И радуг радостный разлив.

***

В тихом вишнёвом краю,

Не суетясь и не маясь,

Я подпою соловью,

С эхом поперекликаюсь.

***

Укрывает родные края

Васильковое поле небес;

Как живёшь, Мать-река моя?

Здравствуй, Батюшка-лес!

***

Это с детства хорошо знакомо, –

Поднимал свой белый парус сад

И тропинку к маминому дому

Заметал весенний цветопад.

***

Чтоб родные уголки

Никогда не затуманить,

Васильки, как узелки,

Завяжу на память.

***

Я в детстве мог свои ключом

Открыть все двери во Вселенной, –

Была мне Ислочь по плечо,

А море – только по колено.

***

Я когда-то, уходя,

На серебряное блюдце

Бросил капельку дождя,

Чтобы к Родине вернуться.

***

Надышаться, удивиться

Далью голубой

И услышать голос птицы

Прямо под собой.

***

Родники дают напиться,

Есть тенёк от облаков

И подсолнух не скупится

На места для мотыльков.

***

Детство

Там не собраны песни в букеты,

Только иволга звонко поёт

И покрыто веснушками лето,

Лопоухое лето моё.

Беларусь – мая песня

Да Бога малітвы мае́,

У крыўдзе ён нас не пакіне, –

А ціхія песні свае

Спяваю для белай Багіні.

І хлеб, і віно на стале,

Квітнеюць ля хаты вяргіні, –

Усё нам ад Бога, але

Каханне ад белай Багіні.

Ці лёгкі твой крыж, ці цяжкі, –

Ніколі яго ты не скінеш.

Да Бога нясём мы грахі,

А шчасце да белай Багіні.

Нам сонечны Бог да нябёс

Расчыніць высокія сіні, –

Ад Бога Айчына і лёс,

А крылы ад белай Багіні!

***

Сустракай, гаспадыня, гасцей!

З добрым святам вас, добрыя людзі!

Сёння сумна нікому не будзе, –

Сустракай, гаспадыня, гасцей.

Мы не страцілі лепшых надзей,

Не забыліся песень вясёлых;

І усмешкай сваёй, як заўсёды,

Сустракай, гаспадыня, гасцей!

Толькі бачыцца трэба часцей, –

Будзе радасці сэрцам уволю;

І не мёдам, а хлебам і соллю

Сустракай, гаспадыня, гасцей!

Кветка-папараць побач цвіце,

Вочы радуюць нашыя дзеці;

Бачыць Бог, пажывём мы на свеце, –

Сустракай, гаспадыня, гасцей!

***

Даруй, Радзіма, што не маю сіл

Цябе ўпрыгожыть, як бы ты хацела,

Калі яшчэ не выпала насіць

Чарнобыльскую вопухаль у целе.

Сябе не буду лепшым я лічыць

За тое, што не кінуў маці хворай.

Не маю чым табе дапамагчы,

Але давай ціхенька пагаворым.

Шпурляе лёс у твары нам бяду,

Няўжо нам не хапа́е гора-ліха?

Да рук тваіх стамлёных прыпаду,

Да мовы тваёй сонечная і ціхай.

Даруй, Радзіма, і дапамажы

Нам, неразумным, мары свае здзейсніць.

Ты будзеш жыць!

І мы тут будзем жыць

У шчырасці, цярпенні і надзеі.

Ты будзеш жыць!

***

Не хіліце вы, хлопцы, галовы

У бутэльках не ўбачыўшы дна, –

Будзем жывы, як будзем здаровы,

Пагуляем яшчэ да відна!

Пагуляем да ранку, браточкі,

Не шкадуй, гаспадыня, віна,

Пад аладачкі, пад агурочкі,

Пагуляем яшчэ да відна!

Бо гамонка не ідзе,

Як у чарках суха,

Бо яшчэ наперадзе

Ночка-весялуха!

Не спяшайцеся, хлопцы, дадому, –

Не пагаслі ў вокнах агні.

Пагуляем яшчэ і вядома,

Не шкадуй свой баян, баяніст!

Пагуляем да ранку, браточкі,

Хай нацешыцца дзень-жартаўнік.

Ах, аладачкі, ах, агурочкі –

Не шкадуй свой баян, баяніст!

Усё у нас, як у людзей,

Паглядзі – паслухай,

А яшчэ наперадзе

Ночка-весялуха!

Не журыцеся, хлопцы, дарэмна, –

Чарка добрая рот не дзярэ.

Раніцо́й нас красуні прыгрэюць,

Бог даруе, а чорт не бярэ!

Пагуляем да ранку, браточкі,

Весяліцца у волю – не грэх;

Ёсць аладачкі, ёсць агурочкі,

Бог даруе, а чорт не бярэ!

На турботы будзе дзень,

Не вядзіце вухам,

Бо яшчэ наперадзе

Ночка-весялуха!

***

Лёсу белы абрус

Разасланы ў хаце,

На яго сабяру

Ўсе спажыткі-багацці.

Усё маё набыццё,

Ні хвілінкі не кіну, –

Усё жыццё, усё жыццё

Свежым вокам акіну.

Тут і торба дарог,

І вядзерца ўмення,

І кахання – маленькая жменька.

Як любы беларус,

Захачу на прыволле

І раскіну абрус

На жытнёвае поле.

Мне жаўрук прапяе,

Прыпаду да прасцягу…

Усе жанчыны мае

Побач моўчкі прысядуць.

Ёсць і кошык надзей,

І кілішак цярпення,

І кахання – маленькая жменька.

А калі адляцець

Ад зямлі сабяруся,

Застанецца мой цень

На расшытым абрусе.

Мне далёка ісці,

Дабірацца да Бога,

Але змог запасці

Я у гэту дарогу.

Кубак зорных нябёс,

Бохан роднай зямелькі

І кахання – маленькую жменьку.

***

Мама чакае сустрэчы,

Думае только аб ёй,

Горкімі лекамі лечыць

Добрае сэрца сваё!

Я не самы лепшы сын, на жаль не самы, –

Добра ведае яна грахі мае…

Як там мама,

Як там мама,

Як там мама, –

Ці ўсё добра, па-ранейшаму ў яе?

Прыйдзе ў старэнькую хату,

Здолее с даўняй тугой

Рэдкае маміна свята –

Свята вяртання майго!

Маме патрэбна не многа, –

Толькі захоўваць ад бед.

Хоць і не веру у Бога,

Буду маліць за цябе!

***

Паўвека прайшло па няроўнай дарожцы,

Як многа аддаць вы змаглі,

Браты-пераможцы, браты пераможцы,

З таго, што крывёй здабылі.

Пакуты і страты адкінуць не можна,

Бо Вечны Агонь – не касцёр.

Браты-пераможцы, браты пераможцы,

Няўжо вы забылі пра ўсё.

Хапае і часу, хапае і моцы, –

Мы ганьбім адзін аднаго.

Браты-пераможцы, браты пераможцы,

Не страцце братэрства свайго!

Балючае слова хлусні не памножыць,

Не знішчыць апошніх мастоў.

Ніхто і ніколі пакрыўдзіць не зможа

Братоў, але толькі братоў!

***

Зацвілі маладыя каштаны,

Упрыгожылі кветкамі май, –

Распытай пра мяне, мой жаданы,

У сябровак маіх распытай.

Наша сонца устала прыгожа

І прыгожа у меня на душы, –

Раскажы пра мяне, мой харошы,

Ты сястрыцы сваёй раскажы.

Я табе свае песні прапела,

Словы цёплыя добра ляглі, –

Пахвалі ты мяне, мой нясмелы,

Перад бацькам сваім пахвалі.

Зацвілі маладыя каштаны,

Палюбуйся на іх, паглядзі, –

Прывядзі ты мяне, мой каханы,

Да матулі сваёй прывядзі!

***

Мужчына углядаўся не раз

У вочы жанчыны цудоўнай

І доўга шукаў там адказ,

Які быў адной ёй вядомы.

Ён рукі яе цалаваў,

Пяшчотнымі песнямі песціў, –

Ёй Бог прыгажосць аддаваў,

Яна – набірала цярпення!

Ён ярка і шчодра гарыць,

Яна толькі ціха ўздыхае.

Мужчыну чакаюць сябры,

Жанчына – чакае кахання!

Ён свет сто разоў абыйшоў, –

Душа яе побач лятала.

Мужчына і словы знайшоў

Там, дзе іх жанчына паклала!

Калі ўсміхнецца жыццё –

Ім ластаўкі неба расчыняць

І зможа мужчына ўсё,

Калі будзе побач жанчына.

Нібы вызвалення свайго

Чакае, калі ўстрапянецца,

Ля моцнага сэрца яго

Жанчыны маленькае сэрца!

***

Маладыя за сталом,

Госці побач селі, –

Закружыла, загуло,

Павяло вяселле!

Эх, падкінем дроўцаў,

Чарачкі асушым.

Налятайце, хлопцы,

Адвядзіце ду́шу!

Маладое – маладым,

Эх, гады́-няго́ды, –

На вяселлі залатым

Пагулять ахвота!

Растаптаўшы чаравік,

Прамачы ў горле,

Каб музы́кі да крыві

Свае пальцы сцёрлі!

Эх, падкінем дроўцаў,

Пагуляем, бра́ткі.

Не сумуйце, хлопцы,

Весялей, дзяўчаткі!

Маладое – маладым,

Эх, гады́-няго́ды, –

На вяселлі залатым

Пагулять ахвота!

Маладым ад нас хвала, –

Каравай цудоўны!

Хопіць на ўсіх цяпла

Ночанькі мядовай.

Эх, падкінем дроўцаў,

Жартачкі – не здзе́кі.

Не лянуйце, хлопцы, –

Ночкі караценькі!

Маладое – маладым,

Эх, гады́-няго́ды, –

На вяселлі залатым

Пагулять ахвота!

***

Гадаваў я песні свае,

Песціў і ў свет выпускаў, –

Песня-сонейка на небе ззяе,

Песня-ластаўка яшчэ ў руках.

Непрапетая песня-мара,

Незабыўная песня-бэз, –

Песня-рэчанька мне ад мамы,

Песня-ружа ў мяне для цябе.

Я песню ціха прапяю, як памалюся,

За землякоў, за ўсіх сяброў на Беларусі;

А песня-чаіца мне крыламі махае

І я жыву, і я люблю, і я спяваю!

Адпускаў я песні свае

І ляцелі з лёгкай рукі

Песні верасня і песні мая,

Песні-кнігаўкі і жаўрукі.

Я аберагаў іх і песціў,

Саграваў у горкія дні, –

Ціха свецяцца мае песні,

Быццам зорачкі ў вышыні.