Doktoro Jivago (Libro 1) - читать бесплатно онлайн полную версию книги автора J ürgen Viol (Начало книги) #1

Boris Pasternak DOKTORO

JIVAGO

segun la Germana tradukuro Thomas Reschke Aufbau-Verlag, Berlin, Weimar 1991

Tradukuro da Jurgen Viol

Libro 1

Unesma parto

La Kin-Kloki-Espres-Treno

Li iris ed iris e kantis la „Eterna Memoro", e sempre se li pauzis, esis quale se la pedi, la kavalo-hufi e la burasko durigis la kantiko harmoniala. La pasanti observis la preteriranta funerala konvoyo, kontis la florkroni e krucizis su. Kurioza personi iris kun la procesiono, questionis: „Quan on enterigas?" Li recevis la respondo: „JIVAGO." Ho. Me komprenas. „Ma ne ilu. Lua spozino" Tamen. Deo donez ad elu la rejio dil cieli. Pompa enterigo.

La lasta minuti pasis, neriganebla. „La tero apartenas al Sinioro ed anke la interna tero, la sulo dil tero e la habitanti dil tero." La sacerdoto facis la kruco-signo e jetis kelke tero sur Maria Nikolayevna JIVAGO. On kantis „En la mento dil justuli". Lore omni subite hastis. On klozis la sarko, klovagis ol e sinkis ol en la tero. Pluvo ek glebi falis sur la sarko, quar spadi shovelagis hastoze la tombo. Poka kolino naskis. Dek-yara puerulo eniris ol.

Nur se on esis plumpa e sen sentimenti, stando, qua aparas ofte dum la fino di granda enterigi, on dicus, ke la puerulo volis sur la tombo di sua matro facar diskurso.

Il levis la kapo, e lua absenta regardo iris super la autunala vasteso e la kupoli dil monakeyo.

Lua vizajo kun la poka nazo montris deformo. Lua kolo levis su. Che volfyuno on perceptus per ica movado, ke

volis komencar lamentar. La puerulo kovris sua vizajo per la manui e ploris. Nubo flugis al puerulo e flogis vizajo e manui per kolda vento-pluvo.

Viro, vestizita en nigra, kun streta, faldita maniki, iris al tombo. Il esis la fratulo dil mortinta muliero e la onklo dil ploranta puerulo, Nikolai Nikolayevitsh Vedenyapin. Il departabis, segun la propra deziro, la sacerdoteso. Il prenis la manuo dil puerulo e forduktis lu de la tombeyo.

Ili pasis la nokto en chambro di monakeyo. Olda konocato di Vedenyapin grantis la chambro. Dum la sequanta dio, esis 'Maria Protekto ed Interceso', onklo e nevulo facus longa voyajo al sudo, ad irga urbo en la gubernio dil Volga-regiono. Ibe patro Nikolai laboris en edito, qua prizentis la progresema jurnalo en la regiono. La bilieti esis komprita e la bagaji stacis pronta en la chambro dil monakeyo. De la proxima staciono la vento adportis la plorema koncerto dal ibe manovranta lokomotivi.

La vespero divenis tre kolda. La amba infra fenestri posibligis la vido al meskina gardeno kun flava akacii, al glacioza flaki e sur la parto dil tombeyo, ube nun Maria JIVAGO repozis. En la gardeno existis nur ankore kelka serii di kaulo, qua lumetis en la koldeso bluatre. La preske nuda akacii shancelis dum singla burasko ed inklinis su sur la strado.

En la nokto, Yura vekis per frapo kontre la pordo. La obskura chambro lumis supernaturale per la blanka vacilanta lumo. Yura kuris en nokto-kamizo al fenestro e presis la vizajo kontre la kolda vitro-karelo. Extere ne esis la strado, nek la tombeyo, nek la gardeno. Nivo-tempesto funis, la aero fumis nivo-polvo. On povis pensar, ke la nivo-tempesto volis impresar Yuri per olua sovajo. Ol siflis ed ululis e probis per omna forteso stimular la atenco da Yuri. Ek la cielo sinkis senfine blanka texuro sur la tero e kovris ol per la sepulto-tuko. La nivo-tempesto esis sola sur la mondo, e nulu e nulo povis esar rivalo.

Yura livis la fenestro-solio. Il volis prefere vestizar su ed irar extere por facar irgo. Forsan il pavoreskis, ke la kaulo esis kovrita per nivo, forsan anke ke la nivo kovris sua matro, qua esis senhelpa, qua devis nun sinkar plu profunda aden la tero.

Itere aparis lakrimi. La onklo vekis, iris a Yuri, parolis pri Kristo e konsolacis lu. Lore il ocitis, iris al fenestro e pripensis. Tandem li vestizis su. Jorneskis.

Kande la matro di Yura ankore vivis, il ne savis, ke la patro livabis la familio, ke il voyajis tra Siberia ed al exterlando, ke il esis senbrida drinkero, qua disipabis la gigantala kapitalo dil matro. On dicis nur a Yura, ke la patro esus en Peterburg o che komercala ferio, maxim ofte en Irbit.

Subite eruptis che la maladema matro la ftizio. Elu facis nun voyaji a Sud-Francia e Nord-Italia por risanigar, e Yura darfis akompanar el dufoye.

Lua infanteso pasis en desordino ed esis plena de enigmati. Il vivis ofte che stranjera e diversa homi. Il kustumeskis en ica chanji, e che la eterna iro e veno, il ne sentis la perdo dil patro.

Kande poka puerulo il remarkis, ke la nomo, quan il portis, indikis a diversa nocioni. Existis la JIVAGO- Manufakturo, la JIVAGO-Banko, la JIVAGO-domi, existis la JIVAGO-metodo fermigar kravato-nodo per pinglo, ed existis mem dolca rumo-kuko kun la nomo JIVAGO. On povis, dum certena tempo, vokar al kaleshero en Moskva „Ad JIVAGO!", lore il vehis per la glit-veturo trans sep monti al fablo-mondo. On trovesis subite en kalma parko. Korniki sideskis sur la abieto-rami, e la pruino falis sur la sulo. La voki dil korniki sonis kam la krako di branchi. Hundi venis ek la regiono dil nov-konstrukturi. Ibe on acendis jus la lumi. Esis vespero.

Ma subite disfalis omno. Li esis povra. 4

Dum la somero 1903, Yura e sua onklo vehis en voyajo- charo kun du kavali tra la agri a Dublyanka, al domeno dil silko-fabrikanto ed art-meceno Kologrivov por vizitar la pedagogo e popularigero da utila konoci, Ivan Voskoboinikov.

Esis la festo dil Deala Matro en Kasan, e la rekolto esis en plena iro. Ma pro la dimezala varmego o pro la festo, nulu esis sur la agro. La suno brulis sur la stacanta cereli-faski. Super la agri cirkulis uceli. La frumento- faski stacis en absoluta kalmeso kam soldati o pupei, for de la strado.

Se on vidis longe en ica direciono, on povis kredar, ke an la horizonto kuris figuri, agro-mezuristi, qui notis ulo.

Vedenyapin questionis Pavel, qua esis laboristo che la libro-edito, e qua sidis tordita sur la ligna stulo, un gambo super la altra, kom signo, ke il ne esis veturisto o kaval-flegisto: „Kad ica agri apartenas al domen- proprieteri o rurani?"

„To esas siniorala-lando", respondis Pavel dum il acendis detaloze sigareto. „Ed ica agri", il fumis ed indikis per la flogilo al altra latero, „ica agri esas nia havajo. He, ka vi dormas?" il vokis sempre itere al kavali, quin il observis kam lok-duktanto observas sua manometro.

Ma la kavali tiris kam omna kavali en la mondo. La brankardiero laboris en la inata simpleso dil naturo, dum la apud-kavalo memoris (omnakaze por komencanto) pri ociemo, qua volis prizentar su kam cigno, e qua dansetis che la sono dal klosheti, kauzita per la hufi. Vedenyapin aranjis jus la imprim-probaji por Voskoboinikov, qua skribabis libro pri la agronomiala questiono. Ica korektiguri esis importanta pro la kreskanta preso dal censuro al edito. „La populo en distrikto furias", dicis Vedenyapin. „En Pankovskaya li mortigis komercisto, dum li forbrulis la kavaledukerio dil land-kapitano. Quo esas tua opiniono? Quon la homi parolas en tua vilajo?" Pavel vidis la kozi ankore plu mala kam la korektigisto, qua volis kalmigar la pasiono di Voskoboinikov en ica questiono.

„Quon li povas dicar? La populo esas sen dukto, sen lineo, tale on dicas. Se la mushiko havas libereso, unu mortigos la altru. Che Deo! He, ka vi dormas?"

Esis la duesma voyajo dal onklo e Yura a Dublyanka. Yura kredis konocar la voyo. Sempre se la planajo dilatesis e nur ankore poka arbori existis, il opinionis, ke la strado turnus su ad dextre, ed on vidus la vasta panoramo de la domeno di Kologrivov kun la kolor- chanjanta rivero e la fervoyi-lineo. Ma il eroris singlafoye. Un agro venis al altra agro, cirkumata da diversa foresti. Ica chanjo di arbori levis la humoro. On deziris sonjar e pensar pri la futuro. La famoza libri da Vedenyapin ne existis ankore. Ma lua idei posedis ja formo. Il nur ne savis, ka lua tempo esis proxima. Ma ja balde ica Vedenyapin havus sua plaso inter la reprezentanti dil tatempa literaturo, profesori e revolucionala filozofi. Vedenyapin pripensis omna lia temi, ma ecepte la terminaro existis nula konkordo. Ili omna adheris an irga dogmati ed uzis vakua vorti ed fingita imaji. Patro Nikolai kontree esis religioza homo, qua konocis la doktrino da Tolstoi e la revoluciono, qua iris ma tamen ad altra direciono. Il durstis a ferma ideo, a sincera e nedependanta voyo, qua povis transformar la mondo, qua esus komprenebla mem por infanto e nulsavanto, qua esus kam fulmino e tondro. Il durstis a nova perspektivo. Yura bonsentis che sua onklo. Lua onklo memoris pri la matro. Kam elu, il esis liberpensanta homo sen pre- opiniono. Kam elu, il posedis aristokrata sentimento por la egaleso di omna enti. Kam elu, il povis komprenar omno ye la unesma regardo e povis interpretar la idei fresha e senco-konforma.

Yura joyis, ke il povis vehar kun sua onklo a Dublyanka.

Ibe esis tre bela regiono, e la piktistala loko memoris Yura pri la matro, qua amabis la naturo. Elu e Yura facabis ofte exkursi. Ultre to il rividus la gimnaziano Nika Dudorov, qua vivis che Voskoboinikov. Forsan Nika Dudorov desestimus lu, pro ke il evis du yari plu kam Yura. Dum la saluto il presis singlafoye la manuo di Yura adsube e sinkis la kapo tro adsube, ke la hari kovris lua tota vizajo.

„La viv-nervo dil pauperismo", Vedenyapin lektis ek la manuskripto.

„Me opinionas, esus plu bona se ni skribar - la esenco", dicis Voskoboinikov e korektigis. Ili laboris en mi-obskura medio sur la vitrigita teraso. La okulo povis distingar sur la sulo jacanta varso-kruchi e garden-instrumenti. Super la dors-apogilo di ruptita stulo pendis gabano. En angulo stacis aquo-boti kun sikita slamo e longa gambali.

„La statistiko dil naski e morto-kazi montras tamen...", diktis Vedenyapin.

„Ni devas insertar: dum la raporto-yaro", dicis Voskoboinikov e skribis.

Super la teraso iris facila vento. Sur la manuskripti jacis

dika granit-stoni por evitar perdo.

Pos ke li finabis lia laboro, Vedenyapin volis adheme.

„Venos sturmo. Ni devas irar"

„Nulkaze. Me ne lasos irar vu. Ni drinkos nun teo."

„Me devas esar vespere senkondicione en la urbo"

„Nula pretexto! Me volas audar nulo pri to."

De la gardeno venis brulodoranta samovar-aromo, qua

forpulsis la tabak-exhalajo.

On adportis ek la domo kremo, frambi e kazeo-kuko. Lore venis la informo, Pavel esus che la rivero por balnar e netigar la kavali. Vedenyapin devis submisar su.

„Venez, ni iros al rivero. Ibe ni povas sidar sur benko por poka momento, dum on preparas la teo-tablo", propozis Voskoboinikov.

Kun la yuro dil amiko, il uzis du chambri en la administrado-domo dil richega Kologrivov. La domo trovesis en la tenebra, nekultivata parto dil parko kun la olda arkatra aleo. Densa herbo kovris la aleo. On uzis la aleo nur ankore, se on transportis tero od eskombro al reziduo-foso.

Kologrivov, milioniero kun progresema opinioni, ilqua okulagis kun la revoluciono, esis nun-tempe kun sua spozino en exterlando. En la domeno lojis nur lua filiini, Nadya e Lipa, la preceptorino e poka servistaro. Koram la parko kun lageti e prati e la mastro-domo, densa hego ek sambuko separis ica regiono de la gardeno dil administranto.

Voskoboinikov e Vedenyapin preterpasis la hego, dum amaso di paseri levis su en la aero. La tota hego komencis murmurar, quale se aquo fluus tra tubo. Ili pasis la oranjiereyo, la lojeyo dil gardenisto e disfalinta muri. En gardeno li parolis pri la yuna nova fortesi en la cienco e literaturo.

„Kelkfoye aparas homi kun talento", dicis Vedenyapin. „Ma nun existas nur rondi ed asociuri, qui esas azili por sentalentuli, same ka li propagas nun Solovyov, Kant o Marx. Nur partikulara persono serchos la vereso, ma il departos la grupo, pro ke on ne amas la vereso.

Kad existas irgo en la mondo, qua meritas kredo? Esas nur mikra kozi. Me trovas, on kredez pri la nemortiveso, qua esas nur plu forta vorto por vivo. On kredez pri la nemortiveso, pri Kristo! Ho, vu tordas la vizajo, vu nefortuna homo. Ja itere vu komprenis absolute nulo." „Nu", murmuris Voskoboinikov, dina, blankblonda viro kun maligna kapro-pinto-barbo, kam che Amerikano ek la epoko di Lincoln. „Me povas dicar nulo pri ica afero. Vu savas, ke me vidas la kozi en altra lumo. Cetere, raportez, quale vu departis la sacerdoteso. Pro quo? Ton me volis questionar ja sempre. Kad on esis tre harda kontre vu, ka on ne anuncis la anatemo kontre vu? Quo eventis?"

„Pro quo vu evitas nia temo? Ma pro me, konsentite. Anatemo. No, on anuncas hodie nula anatemo. Existas obstakli kun rezulti. Exemple me ne povas enirar por longa tempo la statala servo, e ne la chef-urbi. Ma neimportanta. Ni parolez pri nia temo. Me parolis pri la fido a Kristo. Me volas klarigar to. Audez! On povas esar ateisto, sen savo pro quo existas Deo, ma on povas savar tamen, ke la homo ne vivas en la naturo, ma en la historio, quan fondis ek nuna vido Kristo kun la Evangelio kom fundamento. E quo esas historio? La desvelizeso pri la morto e la futura vinko pri la morto. To eventas depos yarcenti. Pro to on deskovras la matematikala senfineso, la elektro-magnetala ondi, pro to on kompozas simfonii. Ica direciono bezonas certena entuziasmo. Por tala deskovri on bezonas spiritala savo. La fundamento esas en Evangelio. Hike exemple: la amo por la proximo, la maxim alta formo dil vivo- energio en homala kordio. Ol postulas devoteso e disipo.

Ultre to existas la chef-strukturo dil moderna homo, sen qua il ne esus pensebla, nam la ideo pri la libera personaleso e la ideo pri la vivo kom sakrifiko. Ka vu komprenas me, to esas sempre ankore pasable nova ideo. En ica senco, la antiqueso ne havas historio. Existis la sangoza krueleso dal variolo-vizajo Kaligula, qua ne savis, ke singla tirano esas tote senkapabla ento. Existis la pompa morta eterneso dal statui e palaci. Unesme la generacioni pos Kristo povis respirar vere libera. Unesme pos Kristo komencis la vivo por la decendanti, e la homo ne mortas en kanaleto, ma en sua historio, en la laboro por la vinko pri la morto. Il mortas por sua propra temo. Ho, me venis en tumulto! Ed omno esas por la vento!"

„Metafiziko, mea karulo. Mea mediki interdiktis ica aferi. Mea stomako ne toleras to!" „Por vu ne existas helpo! Egale. Vu esas tamen felica homo! Ica splendida vido! On devas astonar sempre itere! Vu vivas hike, ma vu remarkas nulo!" La vido al rivero esis doloroza. La rivero reflektis la suno ed extensesis kam lado. Subite aparis sulki. Plumpa paromo kun kavali, chari, rurani e mulieri departis la rivo.

„Ne esas unfoye sis kloki", dicis Voskoboinikov, „e tamen, la espres-treno ek Sysran. Ol venas koncize pos kin kloki!"

En la foreso vehis fulminpura blua-flava treno trans la planajo, pro la disto tre plu-mikrigita. La amba viri perceptis subite, ke la treno haltis. Super la lokomotivo esis blanka vaporo. Pos kurta tempo resonis alarmo- klosho.

„Remarkinde", dicis Voskoboinikov. „Irgo esas falsa. Kustumale la treno ne haltas en ica marshoza loko. Irgo eventis. Ma venez, ni volas drinkar nia teo."

Nika Dudorov esis nek en gardeno nek en domo. Yura pensis, ke il volis restar en irga celo por evitar la enoyo, e Yura ipsa ne povis esar egalvalora kamarado. Vedenyapin e Voskoboinikov esis sur la teraso pro la laboro, e Yura flanis sen skopo cirkum la domo. Quala bela loko! Sempre itere resonis la klara tri-tono dil pirolo kun poka pauzi, penetrante la tota regiono. La floro-aromo sinkis, kauzita per la varmego, sur la bedi. Memori pri Francia ed Italia venis. Yura turnis su ad omna direcioni. Il kredis, ke il audus la voco di sua matro en la melodio dil uceli e la zumado dil abeli. Yura tresayis sempre itere.

Il flanis al abismo ed iris adinfre. Il venis ek la pura foresto, qua kovris parte la abismo, ed atingis la alneyo. Humida tenebro, mold-odoro, poka flori. La pedunkli memoris pri la ornamenti ek la antiqua Egiptia en la imaji ek sua santa skriburo.

Yura divenis sempre plu trista. Il volis plorar. Il genu- pozis e la lakrimi venis.

„Tu anjelo di Deo, mea santa protektanto", il pregis, „fortigez mea raciono, tale ke me povas trovar la justa voyo, e dicez a mea matro, ke me esas en bona stando, tale ke elu ne sorgez. Se existas vivo pos la morto, mea Deo, lore lasez venar mea matro aden la paradizo, ube la santuli e martiri lojas en lumo. Mea matro esis bona, elu ne esis pekerino. Mea Deo, esez indulga ed evitez sufri a mea matro!"

Il pregis per intensa forteso, quale se en la cielo esus nova santulo, ma subite il falis sur la sulo e perdis la koncio.

Ma il ne restis longe en ica stando. Kande il atingis sua koncio itere, il audis la voco di sua onklo de supre. Il respondis e departis la sulo dil abismo. Subite il devis pensar, ke il ya ne pregabis por sua perdita patro, segun la deziro dil matro.

Ma pos la esvano il sentis granda lejereso, ed il timis, ke il povis perdar ica sentimento. Nu, il pregus por la patro altra foyo, to certe ne esus mala.

Patro povas vartar. Il ne sufrus, tale cirkume pensis Yura. Il ne posedis irga memoro pri la patro.

En treno, vagon-fako duesma klaso, voyajis la advokato ek Orenburg Grigori Gordon kun sua filiulo Misha Gordon, gimnaziano, qua evis dek-e-un yari ed esis puerulo kun pensema vizajo e granda, nigra okuli. La patro laboris en Moskva, e la puerulo vizitus nun la gimnazio en Moskva. Lua matro e la fratini esis ja ibe e sorgis pri la instaluro dil domicilo. Patro e filiulo voyajis nun la triesma dio. Rusia preterflugis en varmega nubi, en la suno, en kalk- blanka polvo, en agri e stepi, urbi e vilaji. Sur la choseo tiris chari, qui vehis en plumpa modo al fer-traverso, ma ek la treno on povis kredar, ke la chari e kavali ne marchis.

Che la granda stacioni la gasti kuris ek la treno al restorerii, e la sinkanta suno dop la arbori dil staciono- gardeno tushis lia gambi e la roti.

Omna movadi en la mondo esas exakte e precize, ma tamen en tranco per la generala fluo dil vivo. La homi laboras e peneskas, kauzita per la mekanismo dil propra sorgi. Ma ica mekanismi ne havus funciono, se la chef- regulatoro ne laborus kom profund-sidanta sensucieso. Ica sensucieso venas ek la sentimento dal uniono kun omna homala enti, ek la kredo, ke un existo iros aden la altra, ek la fortuno-sentimento ke omna eventi sur la tero, en qua repozas la mortinti, eventos anke en altra sfero. Kelki nomizas ica sfero la rejio di Deo o la historio o quale anke sempre.

Ma ica puerulo ne stacis sub ica regulo, il esis ecepto. Ilua impulso konsistis ek sorgo, e nula sentimento da lejereso nobligis lu. Il konocis sua inata karaktero, ed il serchis per timema suspekto ad olua signi. Il sentis chagreno e degrado.

Depos ke il povis pensar, il astonesis sempre itere, ke persono kun la sama gambi e brakii, linguo e kustumi, povas esar tote altra personaleso, qua trovas nula respekto o mem amo per altra homi. Il ne povis komprenar, ke mala homo ne povis divenar plu bona per propra esforci. Quo signifikas esar Judo? Pro quo existis Judismo? Qua o quo rekompensis ica senarma defieso, qua kauzis nur nefortuno?

Se il volis respondo da sua patro, icu dicis nur, ke ilua questiono havus la falsa departo-punto ed esus tote absurda. No, tale on ne povis pensar. Il nur povis ofrar, ke Misha aceptis la nechanjebla destino. Ecepte la gepatri, Misha sentis desestimo por la adulti, qui developabis sistemo, pri qua li ne havis influo. Il kredis ferma, ke il povis desintrikar ica sistemo, se il esus unfoye adulto.

Anke nun, nulu povis dicar, ke sua patro agis falsa, kande il persekutis ica dementulo til la platformo, ke il ne darfis haltigar la treno, kande la viro repulsis lu, la pordo apertis e dum plena veho saltis ek la treno, quale se natanto saltus aden la aquo.

Pro ke ma ne irga persono, ma Grigori Gordon tirabis la ditreso-freno, la treno devis stacar nun por longa tempo. Nulu konocis la kauzo por ica tardigo. Kelki dicis, ke la freni dil kompresita aero esus ruinita, altri ke la lokomotivo trovesis sur acenseyo, e ke ol nun bezonis forta impuls-forteso. Ankore altra personi difuzis la rumoro ke la suocidinto esus importanta viro, e ke sua advokato, qua voyajis en la sama treno, postulis de la proxima staciono Kologrivovka testi pro la protokolo. Pro to la helpero dil lokomotiv-duktanto esus sur la telegraf-masto. La kontrolanto esus certe ja sur la voyo. En vagono odoris a latrino ed a fritita hano, envolvita en grasoza papero kun facila acideso. On aplikis parfumo e pudro. La dami netigis elia manui per tuko e konversis per obskura e krakanta voci. Esis grizahara dami ek Peterburg, qui havis per fuligino e fardo vizaji kam cigani.

Se eli preterms la fako di Gordon, la anguloza shultri kovrita per manteleto, Misha kredis audar ek elia kompresita labii: „Ho, me pregas vu, ni ya esas sentema e partikulara homi! Ni apartenas al inteligenteso! Qua ya povas tolerar tala evento?"

La kadavro dil suocidinto jacis che la staciono en herbo. Obskura sango-lineo krucumis fronto ed okuli, quale se la lineo volis tra-strekizar la vizajo. Esis, quale se la sango ne esus sua propra, ma kauzita per stranjera manuo, kam plastro, slamo e folio.

Cirkum la kadavro stacis sempre itere diversa grupi di voyajanti. Apud la mortinto stacis kun tenebra e senexpresa vizajo lua amiko e voyaj-kamarado, la dika e superba advokato, aristokrata animalo en sudorifanta kamizo. Il sufris sub la varmego e ventizis kun sua mola chapelo aero. Venis questioni, il nur murmuris nekomprenebla vorti e levis la shultri: „Drinkero! Kad on ne perceptas to? Tipala rezulto di delirio." Dufoye venis magra muliero en lano-kostumo al kadavro. Elu esis vidvino e la matro di du employati di fervoyi, la olda Tiversina, qua voyajis kun elua amba bofiliini en la triesma klaso kun gratuita bilieto. La amba yuna mulieri, kovrita per tuki, sequis ad el kam monakini ad abadino. On respektis la mulieri e lasis libera spaco por eli.

La spozulo dil damo Tiversina mortis dum fervoyi- acidento en la flami. Elu restis stacar kelka pazi koram la kadavro e jemis. Ja dum la nasko on portas la morto en su, el pensis. Kelkfoye esas la volo di Deo, ma il agis segun sua humoro, il perdis la raciono per sua luxoza vivo.

La voyajanti retroiris aden la treno, pro ke li timis, ke on furtus lia bagaji.

Kande li esis sur la eskarpajo, flori koliante, li sentis quale se ica regiono existus unesme per la halto, ke la marshoza prato, la flori, la vasta rivero, la bela domo e la kirko nultempe povis existar sen ica acidento. Mem la suno semblis ludar importanta rolo. Ol lumizis la vespera ceno che la reli, timema kam bovino, qua venis por observar la homi ek la proximeso. Misha pavoreskis pri ica evento e ploris dum la unesma momento pro teroro e kompato.

Dum la longa voyajo aparis la suocidinto kelkfoye en fako da sua patro e parolis horo-longa kun lu. Il dicis, ke il restoris su en la morala klareso en lia medio, ed il questionis pri diversa yurala problemi, exemple pri kambio-letri, dokumenti, bankroto e falsigi. „Ho!" il vokis pri la klarigo da Gordon. „Ka vu konocas plu indulga reguli? Mea advokato posedas altra informi. Il regardas la afero plu tenebra"

Singlafoye se ica nervoza homo trovis kalmeso, lua adovokato ek la unesma klaso aparis por duktar lu aden la restor-vagono por drinkar kun lu champanio. Esis ica dika, impertinenta, glata-hara advokato, qua stacis nun koram la kadavro, sen irga emoco. On povis ne forpulsar la sentimento, ke la nervoza stando di sua kliento esis por lu en irga relato oportuna afero. La patro dicabis, ke la viro esus konocata pekunio-sako, bonhumora nulvaloranto e ne pluse responsiva. Direte koram Misha la viro naracabis pri sua filiulo, qua havus la sama evo kam Misha, pri sua mortinta spozino e pri la duesma familio, quan il livabis same. Lore nova ideo semblis venar en lua kapo. Il divenis pala, parolis konfuza e tacis.

Por Misha il montris stranjera, forsan simulita, ne por lu determinita tenereso. Il disdonis sempre itere donaci. Il iris sur la granda stacioni, aden la varteyi dil unesma klaso, ube on ofris libri, ludi ed imaji pri la lokala vidindaji.

Il drinkis sen interrupto e lamentis pri sendormeso, e se il esus ne-ebria, il havus dolori, quin nula homo kredus. Koncize ante sua morto, il venis a Gordon, sizis lua manuo, volis parolar, kuris ek la fako e saltis ek la treno. Misha regardis la poka kolekto di minerali ek la Uralo en la ligna buxo, la lasta donaco dil mortinto.

Subite eventis movado. Sur la duesma relo aparis kontrol-charo. Ek la vehilo venis inquestanta judicisto kun kokardo sur la kasketo, mediko e du policisti. Lia vorti sonis kolda e kozala. Li questionis e notis irgo. Du konduktori e la amba policisti portis, nehabila e glitante en sablo, la mortinto al eskarpajo. Muliero komencis plorar. On vokis la homi aden la vagoni, lore resonis siflo. La treno ekmarchis.

To ya devis venar! pensis Nika Dudorov iracema e hastis tra la chambro. La voci dil gasti proximeskis. La retreto esis blokusita. En dorm-chambro stacis du liti, la lito di Voskoboinikov e Nika. Il ne pripensis longe e reptis sub la duesma lito.

Il audis, quale li vokis a lu en la altra chambri, e quale on astonis pri lua desaparo. Lore li eniris la dorm- chambro.

„Ni povas facar nulo", dicis Vedenyapin. „Promenez, Yura, forsan tu trovas tua kamarado irg-ube, lore vi povas ludar" Li parolis dum poka tempo pri la agito en la universitati di Peterburg e Moskva, dum Nika devis restar preske duadek minuti en sua stulta e nekomoda poziciono. Tandem li iris al teraso. Nika apertis nelaute la fenestro, eksaltis ed iris al parko. Il ne povis dormar dum la lasta nokto, e hodie il ne savis, quon il volis. Ja balde il esus dek-e-quar yari. Il ne volis esar plu longe infanto. Hodie matine il livabis la domo. La suno aparis, e sur la tero en parko jacis la longa, humideta e tordata ombro dil arbori, obskur-griza kam felto.

La narkotiganta odoro dil morgo semblis venar ek ica ombro. Subite aparis lineo ek merkurio koram lu, same kam roso en herbo. La lineo fluis e fluis, ma la tero ne povis absorbar ol. Subite la lineo pafis al latero e desaparis. Esis vipero. Nika tresayis. Il esis stranjera puerulo. Se il esis en ecito, il parolis kun su ipsa. Tale quale sua matro, il inklinis a sublimajo e paradoxa eventi.

Quale bela esas ica mondo, il pensis. Ma pro quo dolori? Certe, Deo existas. E se il existas, lore me esas Deo. Il vidis a tremulo, qua tremis tra la tota trunko, e per dementa esforco, per sua tota esenco e personaleso, il pensis e deziris: Nula movado! E la arboro obediis. Nika ridis pro joyo e hastis tam rapide kam posibla al rivero por balnar.

Sua patro, la teroristo Dementi Dudorov, trovesis en punis-laboro, segun la indulgo-yuro, nam la kondamno esabis morto per la kordo. Sua matro venis ek la georgiana princo-lineo Eristov. Elu esis koketa ed ankore yuna, bela muliero, qua montris sempre itere vervo por revolti, sedicianti, exotika doktrini, famoza artisti e povra fusheri.

Elu adoris Nika e transformis lua prenomo ad Inotshek o Notshenka. Kelkfoye el kunprenis lu a Tiflis por prizentar lu al familio. Ibe esabis gigantala arboro en korto, plumpa tropikala ogro. Ol posedis folii kam elefant-oreli, qui protektis la korto kontre la brulanta sudala cielo. Nika ne povis komprenar, ke ica arbo esis planto e ne animalo.

La nomo dil patro esis por la puerulo danjera afero. Voskoboinikov povis realigar che la maxim alta instanco, ke Nika povis asumar la familio-nomo dil matro, Nina Galaktionovna.

Kande il esabis sub la lito, il pensis, qua esis ica Voskoboinikov, ke il povis atingar tala permiso? Kad il ne bezonis instrukto? E lore ica Nadya Kologrivov! Pro quo elu parolis kun lu kam infanto, pro quo elu portis la nazo en la cielo, nur pro ke el esis ja dek-e-kin? Me odias elu, dicis il sempre itere en su. Yes, me mortigos el! Me invitos el por exkurso en barko, lore me jetos el aden la aquo!

Lua matro semblis anke ne plu bona. Yes, el dupigis Nika e Voskoboinikov, kande el voyajeskis. El ne esis en Kaukazo, ma vehabis simple kun la proxima treno a Peterburg, e pafis ibe kun la studenti al polico. Il ya povis mortigar kalme en ica debila loko. Ma il vinkus per ruzo omni. Il dronus Nadya, il departus la gimnazio e fugus a Siberia, ube sua patro esis por stimular ibe sulevo.

Che la bordo dil lageto kreskis aquo-lilii. La barko vehis en nelauta bruiso tra la densajo. Ek la lakuni venis la aquo dil lageto kam melon-suko.

La puerulo e la puerino koliis aquo-lilii. Amba sizis samtempe al pedunklo, qua esis harda kam gumo. Lia kapi karambolis. Granda stango semblis tirar la barko al rivo.

Nadya e Nika koliis pluse flori, la barko inklinis su sempre plu multe, e la amba jacis unu apud la altru sur la inklinanta latero.

„Me esas saturita per la eterna lernado", dicis Nika. „Esas tempo por komencar kun la vivo. Me volas ganar pekunio e volas irar inter homi"

„Me jus volis pregar tu klarigar a me la quadratala equacioni. Me esas febla en algebro, tante, ke me preske devis repetar la exameno."

Nika supozis en ica vorti celita kritiko. Certe, elu volis instruktar lu ke il esus ankore infanto. Quala quadratala equacioni! Il ne posedis pri algebro anke nur irga imagino.

Sen montrar, ke il sentis lezo, il questionis en lejera tono e komprenis senfriste sua propra stulteso: „Se tu esas granda, quan tu spozigos?"

„Oh, esas ankore longa tempo til lore. Probable nulu.

Me ankore ne pensis pri to."

„Ne kredez, ke me havas granda intereso."

„Nu, pro quo lore tu questionas?"

„Tu esas stulta."

Li komencis disputar. Nika memoris pri sua odio por mulieri. Il minacis, ke il dronus Nadya, se el esus pluse tante insolenta. „Probez!" dicis Nadya. Il sizis elua tayo. Li luktis, perdis la equilibro e falis aden la aquo. Amba povis natar, ma la aquo-lilii cirkumplektis lia brakii e gambi, e li ne esis sur ferma sulo. Tandem li atingis tra la slamo la rivo. Aquo fluis ek lia shui e poshi. Precipue Nika exhaustesis. Se la evento esabus en printempo, amba sidus nun sur la rivo, ridante, insultante e vokante. Nun ma li tacis. La sensenceso pri ica evento shokis li. Nadya esis perplexa e disputis sen vorti. Nika ma sentis granda dolori, quale se il recevabis bati sur brakii e gambi per mazo.

Tandem Nadya dicis nelaute kam adultino: „Idioto." E Nika dicis same kam adultulo: „Pardonez!" Li iris heme e poslasis traco kam du aquo-bareli. Lia voyo duktis al polvoza acenseyo, qua formikumis de serpenti. Esis la sama loko, ube Nika vidabis la vipero.

Il memoris pri la splendida magio en la nokto, pri la morgo, pri sua omnopovo imperar al naturo. Quon me povus imperar nun, il pensis. Quala deziron me havas? Prefere il esus ankore unfoye kun Nadya en la lageto, ed il donus multe por experiencar ka la evento esus la sama.

Duesma parto La puerino ek altra klaso

La milito kun Japonia ankore duris. Ma aparis ne- expektita eventi en la avana plano. Revolucionala ondi venis super Rusia, un plu alta kam la altra. Dum ica tempo la vidvino di injenioro ek Belgia, Amalia Karlovna Guichard, voyajis kun elua du infanti, la filiulo Rodion e la filiino Lara, de la Uralo a Moskva. Elu transdonis la filiulo en kadeto-korpo e la filiino en gimnazio por puerini. Lara esis nun en la sama klaso kam Nadya Kologrivova.

Madame Guichard posedis da elua spozulo valor-paperi, qui esabis olim en alta kurso, nun ma en infra nivelo. Por haltigar la financala moyeni en stabila fundamento, elu kompris poka butiko, la butiko di talioro Levizkaya en la proximeso dil triumfarko. Elu kompris ica butiko kun la yuro durigar la nomo dil firmo, kun la tota olima kliento-nombro, kun omna modajistini e kun omna aprentisi. La kompro eventis segun la konsilo dal advokato Komarovski, amiko di elua spozulo e sango- kolda komercisto, qua konocis la rusa ekonomio kam sua manuo.

Elu korespondabis kun Komarovski pro la translojo. Il queris el ed elua infanti de la staciono e vehis kun li tra la tota Moskva al hotelo Tshernogoriya en la Orusheiny-strado. Ibe il rezervabis por li chambro. Segun lua konsilo, Rodion venis en la kadeto-korpo e Lara en la gimnazio. Il jokis en lejera maniero kun la puerulo e vidis al puerino tale, ke el redeskis.

Ante ke li vivis en la tri-chambri-lojeyo apud la butiko di talioro, li lojis un monato en la hotelo. Ica esis la maxim malfamoza loko en Moskva, la quartero dil veturisti e tavernachi. Tota stradi vivis per la prostituco. Hike esis la quartero dil „Mizeruli". La infanti ne astonesis pri la sordidajo en la chambri, pri la cimi e la meskina mobli. Depos la morto dal patro, la matro vivis en la eterna timo povrigar. Rodion e Lara audis sempre itere, ke li stacus koram la abismo. Esis ja kustumo. Li savis, ke li ne esis strado-infanti, ma li sentis, tale quale che orfana infanti, la hompavoro al richuli.

Vivanta exemplo por ica pavoro donis la matro. Elu esis luxoza blondino cirkum la triadek-e-kin kun alternanta ataki ek stulteso e kordio-klemi. Elu esis exterkustuma poltrona e timis omna viri. E jus ek ica kauzo el falis de un embraco al altra.

Lia chambro en hotelo havis la numero 23, dum en la chambro 24 lojis ja longe la violoncelisto Tyshkevitsh. Il esis facile sudorifanta viro, bonhumora e kalva, ma kun peruko. Il juntis la manui e presis oli kontre la pektoro, se il volis konvinkar irgu.

Se il prizentis su en kompanio o koncerto-halo, il tordis la okuli, la kapo en la nuko. Il esis rare heme e restadis dum tota dii en Bolshoi-Teatro o konservatorio. On renkontris su. Reciproka servemesi kreis certena proximeso.

Se Komarovski aparis, la violoncelisto poslasis sua chambro por la infanti, tale ke Madame Guichard povis recevar la vizitanto. La jenerozeso dil violoncelisto esis ja preske kustumo por elu, e kelkfoye el venis plorante a lu, pregante protekto kontre Komarovski.

La domo esis unetaja e situesis en la proximeso dil Tverskaya-strado. On sentis la proximeso al staciono di Brest. Ne fore esis la fervoyo-tereno, la servo-lojeyi, la reparo-hali e la magazini.

Hike lojis Olya Dyomina, inteligenta puerino, la nevino di employato en staciono di vari di Moskva. Eli esis apta aprentiso. La nova patronino preferis el, ed Olya prizis elua filiino Lara.

En la butiko di talioro omno restis kam antee. La suto- mashini rotacis sub la ped-movadi o fluganta manui dil fatigita sutistini, dum altri sidis sur la tabli e sutis sen bruisadi, nur per manuo, agulo e longa filo. Sur la sulo jacis tuko-restaji. On devis parolar laute por dominacar la sono dil suto-mashini e la pafanta trili dal kanario Kiril Modestovitsh, qua sidis en kajo sub la fenestro. La misterio pri la nomo dil kanario konocis nur la olima patronino.

Cirkum la tablo en salono stacis grupo di dami kun la modo-jurnali. Kelki sidis anke ed imitis la figuri en la jurnali. Eli regardis la modeli e parolis pri la shabloni.

An altra tablo sidis la helpistino di Madame Guichard, la chef-taliistino Faina Fetisova, ostoza muliero kun veruki sur la laxa vangi.

Elu havis osta sigaretiero inter la flava denti, palpebragis per la flava okuli, dum flava fumuro venis ek boko e nazo e notis en kayero mezuri, quitigi, la adresi e deziri dil sennombra klientini. Madame Guichard esis nova en la talior-arto e posedis nula experienco. El ankore ne sentis kom plenvalora patronino. Ma el povis fidar pri elua personaro ed avan omno pri Faina Fetisova. E tamen, por el esis tempo plena de sucii. El timis omna pensi pri la futuro. Sempre itere desespero sizis el. Omno falis ek elua manui. Komarovski vizitis el ofte. Se il iris tra la butiko al lojeyi, il pavorigis la modo-sklavini per sua frivola joki, e la sutistini susuris desaprobante dop la para-vento: „Elua kerlo." „Elua amoranto." „Ica kaprulo." „Aventuristo"

Ankore plu multe eli odiis lua buldogo Jack, quan il kelkfoye kunduktis an la kordeto. Per rapida salti la hundo tiris lu dop su, e Komarovski mispazis kam blindulo en la vakua spaco.

Dum la printempo la buldogo mordis en la gambo di Lara e dislaceris elua kalzo.

„Me mortigos ica diablo", susuris Olya Dyomina en la orelo di Lara.

„Yes, la hundacho esas advere repugnanta. Ma quale tu volas mortigar ol, tu stulteto?"

„Ne parolez tale laute. Me dicos a vu. Che vua matro trovesas ya paskala ovi ek stono sur la komodo..." „Yes. Ek marmoro e kristalo."

„Precize. Me devas parolar nelaute. Vu venez plu proxima. On devas uncionar la ovi per lardo, lore la odoro restos. La skabioza hundacho devoros oli, ica satano, ica monstro - e fino! Ol levos omna quar pedi en la aero! Pro la ovi!"

Lara ridis e pensis envidioze: la puerino vivas en povreso e devas laborar. La infanti ek la populo developeskas frue. Ma en elu esas ankore multe di infanto e pura ento. La ovi - Jack - de ube el savas to? Ma pro quo me devas vidar to, pro quo me devas sufrar?

Kad il ne esas - quale on dicas - kad il ne esas elua - hororinda vorto, me ne povas repetar ol. Ma pro quo il regardas me per tala okuli? Me ya esas elua filiino! Elu esis plu kam dek-e-sis yari, ma ja yuna, matura muliero, ed on taxis el plu olda. El posedis klara raciono, afabla karaktero ed el esis tre bela. El ed elua fratulo savis, ke li devis atingar en vivo omno ek propra forteso. Kontree la nulfacanti e richuli, li ne havis tempo lernar dupigo e trompo, quin li ne konocis per mankanta kontakto. Ica kozi esis sen signikifo e nepura. Lara esis la maxim pura ento sur la mondo. La gefrati konocis la preco da omna kozi, e li estimis lia rezulti. Li devis posedar bona famo por dominacar la vivo. Lara esis bona skolanino, ne pro inklineso ad abstraktita savo, ma el devis esar bona skolanino pro la skolo-pekunio. Elu laboris same bona en la koqueyo, en la butiko e kom senditino por sua matro. Elua movadi, elua figuro, elua voco, elua griza okuli, elua blonda hari, omno esis harmoniala.

Esis sundio en julio. Dum chomodio on povis restar matine plu longe en lito. Lara jacis sur la dorso, la manui sub la kapo.

En la butiko regnis nekustumala kalmeso. La fenestro al strado esis apertita. Lara audis quale rulanta fiakro deviacis de la pavo e venis kun la roti aden la reli dil tramvoyo. Me devas ankore kelke dormar, el pensis. La urbala bruiso esis dormigante kam lulkanto. Lara sentis sua korpo en lito che du loki, che la sinistra shultro e che la dextra granda pedfingro. Shultro e pedo do, omno altra esis elua ego, elua anmo, elua esenco, harmoniale formacita, expektante la futuro. Me devas endormar, el pensis. El imaginis su la sunala latero dal Karetny-strado, la granda veturili, qui stacis por la vendado sur pure balayita sulo, la kristal-vitro dil la fiakro-lanterni, la stopita ursi, la pulsanta vivo. En certena foreso, tale pensis Lara, la dragoni exercis en korto dil Snamenskiye-kazerno. Edukita kavali iris cirkle, la dragoni saltis en la selo e kavalkis pazo, troto e galopo. Koram la fenco stacis astonita mulieri, nutristini ed infanti.

Ed ibe, pensis Lara, esas la Petrovka-strado. „Ma Lara, quon pensas vu? Me nur volas montrar mea lojeyo a vu. Nam ol esas ibe cirkum la angulo" Olga, la poka filiino di sua konocato en la Karetny- strado, havis nasko-dio. On amuzis su che danso e champanio. Il volis kunprenar Mama, ma el esabis malada. Tale el dicis: „Vu povas kunprenar Lara. Hodie vu povas gardar el." Ed il plenigabis sua tasko, certe! Hahaha!

La valso esabis extravaganta afero! Rotaco, sempre itere rotaco.

Dum la muziko resonis, eterneso pasis, kam la vivo en romani. Ma se la muziko fineskis, on kredis, ke irga skandalo eventabis, quale se on devis tolerar kolda aquo-dusho o stacus nuda koram omna gasti. Ma on aceptis ica sentimenti por montrar e pruvar koram la altri, ke on esis ja adulto.

Lara pensis nultempe, ke il povis dansar tante bona. Quala inteligenta manuin il havis! Per quala sekureso il duktis elua tayo! Ma tala kiso el nultempe aceptus itere. El nultempe konjektis, ke en la labii di altra persono povis lojar tala senshameso dum kiso. Nula stultesi! Un foyo por omni! Nultempe ludar la naiva puerino itere! Nula benigneso! Nultempe sinkar la regardo itere! Altrakaze la fino esus maligna. Se on transirus certena lineo, lore on falus aden la abismo. Nula pensi pri la danso. To esis la kauzo. Kuraja refuzo! Simple dicar, ke elua gambo esis ruptita.

Dum la autuno eventis tumulti sur la reto di fervoyi di Moskva. Sur la lineo Moskva-Kasan strikis la laboristi. La lineo Moskva-Brest sequis. La decido stacis, ma la komitato ne povis fermigar la dato. Omna laboristi konocis la decido, e nun esus necesa nur extera impulso por realigar la striko en propra regio. Esis kolda, neafabla matino en oktobro, pago-dio por la laboristi. Ek la administrado venis dum longa tempo nula informi. Lore aparis en kontoro puerulo kun la salario-listo e laboro-libri, quin on konservabis por realigar la depreno de la salario. La pago komencis. Esis senfina serpento ek treno-akompananti, bifurkilo- laboristi, seruristi e netigo-mulieri, qui stacis sur la libera placo.

En la aero esis la odoro dil komencanta vintro, la odoro da olda acero-folii, nivo, densa vaporo ek lokomotivi e varma pano ek la bakeyo en kelero dil restorerio. Treni venis ed iris. On aranjis la treni e desmuntaris oli, dum la manovristi brandisis poka reda flageti. Resonis la signalkorni dil gardisti, la tril-siflili dil manovristi e la bas-sireni dil lokomotivi en omna nuancari. Fumuro acensis aden la cielo. Lokomotivi stacis pronta por la departo, oli eskaldis la frostanta vintro-nubi per varmega vaporo.

Alonge la relo-voyo iris la voyo-gardisto, Fuflygin, injenioro, e la voyo-mastro Pavel Antipov hike ed ibe. Antipov plendis en la restauro pri la materialo, quan on livrabis por la novigo dal reli. La stalo esis mala. La reli ne povis tolerar la rupto-probo e devis disruptar dum harda frosto. On aceptis la plendi da Antipov en stoika kalmeso. Irga persono profitis pri la livri. Fuflygin portis chera peliso e nova civila vestaro ek cheviot-lano. Sempre itere il regardis fiere sua vestono, la akra pantalono-falduro e la eleganta shui. La vorti da Antipov eniris ilua oreli e departis oli. Il pripensis la propra problemi, vidis sur sua horlojeto e semblis nervoza.

„Certe, certa, kara amiko", il interruptis Antipov. „Ma to esas valida nur por la chef-voyi, por la forte uzata linei. Ma quo esas hike? Reli por vakua vagoni, kelkfoye anke repozo-reli por olda lokomotivi. Pro quo tu agitas? Esas ya nenecesa! Hike povus esar anke reli ek ligno!"

Fuflygin vidis sur la horlojeto klozis la kovrilo e vidis al choseo. En la kurvo on vidis fiakro.

Esis la propra jungajo. Ilua spozino volis kunprenar lu. La veturisto lasis haltar la kavali preske koram la reli. Il devis kalmigar la animali pro la fervoyo kam gardistino di infanti. En la kuseni sidis bela damo. „Do, kara amiko, ni parolos altra foyo", dicis Fuflygin per indiferenta manuo-movo. „Me havas altra problemi. Existas plu importanta aferi kam tua plendi." La fiakro kun la gespozi forrulis.

Pos kelka hori, ante la krepuskulo, kreskis ek la agro du figuri ek la tero, qui esabis antee nevidebla. Ili iris rapide e vidis sempre itere ad-dope. Esis Antipov e Tiversin.

„Venez", dicis Tiversin. „Me ne timas provokisti, ma me timas ke la altri finos lia konflikto e venos a ni. Me ne povas vidar li. Se omni esas tale hezitema, singla ago esos superflua, mem la komitato. Pro quo la ludo kun la fairo? Tu esas anke ne multe plu bona. Tu subtenas ica kazeo pri la lineo Moskva-Peterburg." „Mea Darja havas ventro-tifo. Me devas transportar elu al hospitalo. Til lore nulu povas kalkular kun me." „Hodie esas pago-dio. Me iros al kontoro. Se hodie ne esus pago-dio, che Deo, me finus la tota afero en propra regio"

„E quale, se me darfas questionar?"

„Tote simple! Me iras aden la chambro dil kaldiero, me

donos la signo per la sireno, e fino."

Ili adiis ed iris diversa direcioni.

Tiversin iris al urbo alonge la reli. Il renkontris multa homi e supozis ke la pago ja balde fineskis.

La krepuskulo komencis. Sur la vakua placo stacis laboristi koram la kontoro, qui esis sen tasko. Lanterni dil kontoro jetis lumo super li. Che la eniro al placo la fiakro di Fuflygin haltis. Lua spozino, Fuflygina, sidis ankore en la sama posturo. El vartis a sua spozulo, qua volis querar la pekunio ek la kontoro. Subite falis nivo-pluvo. La veturisto departis sua sidilo por kovrar la veturilo kun ledra tendo. Dum ica aktiveso, siorino Fuflygina regardis la arjenta, aquoza paplo, qua cintilifis en lumo dil kontor-lanterni. Elua absenta regardo glitis tra la laboristi, quale se elua okuli penetrus nebulo o tenua pluvo.

Tiversin kaptis elua regardo hazarde. Il semblis embarasata, pro to il retretis su, sen reverenco por ne renkontrar elua spozulo en kontoro. Il iris al senbrila laboreyi, ube la turno-tablo jacis kun la reli, qua duktis al depozajo dil lokomotivi.

„Tiversin! Kiprian!" vokis kelka voci ek la tenebro. Che la laboreyi stacis kelka viri. En la laboreyo irgu kriis ed infanto ploris.

„Kiprian Savelyevitsh, vu devas helpar al puerulo", dicis muliero ek la grupo.

La olda mastro Pyotr Kudoleyev batis segun olda kustumo sua viktimo, la minora aprentiso Iusup. Kudoleyev ne esabis sempre la monstro por sua aprentisi, drinkero e batanto. Existis tempo, ube la filiini di komercisti e popi ek la nobla quartero di Moskva jetis amoroza regardi al impozanta viro. Ma la matro di Tiversin, qua esis ante la exameno en la diocezala skolo, e quan il amis, refuzis. El spozigis ilua kamarado, la lokomotiv-duktanto Saveli Tiversin.

Pos la kruela morto di Saveli Tiversin (il forbrulis dum karambolo da du treni, 1888) Kudoleyev novigis sua ofro, ma Marfa Tiversina refuzis itere. Depos ica tempo, Kudoleyev drinkis e furiis kontre la tota mondo, qua kauzabis lua desfortuno.

Iusup esis la filiulo di Himasetdin, la dom-mastro en la domo di Tiversin. Tiversin prenis la puerulo sub sua shirmado. To kauzis la rankoro di Kudoleyev. „Quale tu tenas la limilo, tu aziano!" kriis Kudoleyev, batante Iusup. „Kad on tale povas limar la aristo? Tu fushas la tota laboro, tu Allah-Mullah-brid-okulo!" „Ve, ve! Me facos to nultempe itere, nultempe, vere, onkleto!"

„Me dicis ja milfoye, duktez la spindelo unesme adavane, lore fermigez la shafto, ma no, tu savas omno plu bona. Tu disruptis preske la spindelo, tu mizera hundacho!"

„Me ne tushis la spindelo, onkleto, certe ne!"

„Pro quo tu tormentas la puerulo?" questionis Tiversin,

pos ke il urjis su tra la turbo.

„Se du hundi kombatis unu kontre la altru, la triesma hundo ne intervenez", vokis Kudoleyev. „Me volas savar, pro quo tu tormentas la puerulo!" „E me dicas a tu, desaparez, tu pia apostolo. La morto esus ankore nulo por lu! Ica sterko-skarabeo disruptis preske mea spindelo! Il devas kisar mea manui, pro ke il vivas ankore, la brid-okula satano. Me ya nur tiris lua oereli."

„Pro ica bagatelo, onklo Kudoleyev! Shamez, vere! Olda mastro, griza hari, ma sen raciono!" „Desaparez, altrakaze me batos tua anmo ek la korpo! Tu hundo! Tu misparturo! Tu fish-sango! Me ya konocas tua matro, ica ardoroza katino!"

Quo nun eventis duris un minuto. Amba viri sizis la unesma utensilo sur la labor-benki, e li certe mortigabus unu la altru, se ne quik viri venabus por intervenar. Kudoleyev e Tiversin stacis pala, kun sango-durstanta okuli. Pro agiteso nulu povis parolar. On tenis lia brakii ferme. Li volis liberigar su per omna forteso, e de lia vesti saltis butoni e hoki, dum la bruiso cirkum li divenis sempre plu lauta e plu lauta. „Forprenez la cizelilo, la cizelilo me dicas, altrakaze il mortigos lu!" - „Kalma, kalma, onklo Pyotr!" - „Pro quo ni facas ica ceremonii? Li apartenas dop seruro e riglo, fino!"

Subite Tiversin povis liberigar su ek la embraco e saltis al pordo. Unesme on volis persekutar lu, lore ma on renuncis. Tiversin ne volis kombatar. Il desaparis sen turnar la kapo. Cirkum Tiversin esis autunala humideso, nokto e tenebro. „Tu volas facar bona ago por li, ma li tiras la kultelo" Il ne savis a quala direciono il iris. Quala mondo da falseso ed infameso! Hike grasa aristokratino riskas elua superba regardo al laboristi, ed ibe dekadanta viktimo ek ica socio trovis plezuro uzar violento kontre lua egalo. Il odiis ica mondo. Il kuris, quale se il povus manifestar plu bona tempo, mondo kun racionala e harmoniala normi. Il savis, ke la kaoso sur la lineo, la diskuti, la kunveni e la decido pri la striko nur la unesma pazi esis sur longa voyo. Lua agiteso kreskis, ed il volis finar la disto per un pazo, sen respirar. Il hastis e lua pedi savis en quala direciono oli devis kurar.

Tiversin ne savis, ke dum la kunveno en la tero-kabano, quan il ed Antipov departabis antetempa, on decidabis anuncar la striko ankore dum la sama vespero.

La komitato disdonis quik la taski e determinis, ilqua iros a quala loko. Kande ek la reparo-laboreyo resonis la sireno, kam ek profunda anmo, klara e uniforma, turbo ek la depozajo e la varo-staciono marchis al urbo e renkontris altra turbo, qua ja strikis. Tiversin kredis ankore dum plura yari, ke il esabis la persono, qua finis la laboro e la trafiko. Kande lore la procesi venis, il agnoskis sua eroro. La akuzo ne konsistis ek revoltigo a striko.

Homi venis e questionis: „Adube iras la laboristi?" Ek la tenebro resonis voco: „Ka tu esas surda? La sireno! Alarmo! Brulas!" - „Ma ube?" - „Nu, devas brular irgube"

Pordi klakis. Sennombra homi aparis. Altra voci resonis: „Quala brulo? Stulta rurano! Fino kun la laboro, komprenite! Me ne laboros plu longe! Kamaradi, irez heme!"

Plusa homi kunvenis. La fervoyo strikis. 7

Pos tri dii Tiversin venis trafrostinta, mortfatigita e nerazita heme. En la lasta nokto venis la frosto, tro frue por ica sezono, e Tiversin portis autunala vesti. Che la dompordo il renkontris la dom-mastro Himasetdin. „Me volas dankar, siorulo Tiversin", fushis Himasetdin. „Vu protekis Iusup. Me sempre pregos por vu." „Ka tu esas fola, Himasetdin? De kande me esas siorulo? Ne tala vorto. Rapide, tu ya vidas e sentas la koldeso."

„Ne kolda, tu varma, Kiprian. Hiere ni transportis a tua matro ligno, birko, bona ligno, sika ligno."

34 „Me dankas, Himasetdin. Ma tu volas dicar ankore irgo. Rapide! La koldeso mortigas me." „Me volas dicar, tu ne dormar adheme, Kiprian. Serchez celeyo. Gardisto venas e questionas, polico venas e questionas pro vizito. Me dicar, nulu vizitas. Nula stranjero venas por vizitar, no, no, no!" La domo, en qua la celibo Tiversin vivis kun sua matro e la fratulo esis proprietajo dil la proxime situita Tri- Uneso-kirko. Ecepte li lojis ibe anke kleriki, sakristi e kelka frukto- e karno-vendisti, qui vendis lia vari kun ventro-kofro, ultre to ankore poka employati dil lineo Moskva-Brest.

Esis stono-domo kun ligna foyero, qua duktis al sordida, giboza korto. Sordida, glitigiva ligno-eskaleri duktis adsupre. Hike odoris a kati e surkruto. Extere trovesis latrini e poka hangari.

La fratulo di Tiversin vivis ibe, il recevabis vundeso en Vafangkou. Il esabis en lazareto en Krasnoyarsk, e lua spozino vehabis kun la amba filiini adibe por vizitar lu. La Tiversin-familio esis ligita depos longa tempo kun la fervoyaro, e li voyajis volunte tra la tota Rusia kun gratuita bilieti. Prezente omni esis for. Nur filiulo e matro esis ibe.

La lojeyo esis en unesma etajo. Koram la pordo stacis aquo-barelo, quan aquo-portanto plenigis. Kande Kiprian atingis la etajo, il vidis, ke la kovrilo dil barelo glutinis latere sur la glaciajo dil lada vazaro. To esabis certe Popov, pensis Kiprian e ridis. Il nultempe esas kontenta, ica nul-tempe-saturita, ica fairo-glutero.

Prov Sokolov, sakristo, reputata viro en meza yari, esis distanta parento dil matro di Kiprian.

Kiprian pozis la kovrilo super la barelo e sonigis an la pordo. Afabla odoro ed aromoza vaporo venis a lu. „Tu varmigas bona, matro. To esas bela." La matro falis cirkum ilua kolo ed embracis lu plorante. Il karezis elua kapo, vartis kurte e forshovis el tenere. „La urbo pruvis kurajo, matro", il dicis nelaute. „Sur mea lineo la trafiko repozas de Moskva til Varsovia." „Me savas. Pro to me devas plorar. Esas mala afero por tu. Tu devas forirar, Kiprian, tante fora quale posible" „Tua amiko ed adoranto Kudoleyev volis frakasar mea kranio" Il volis facar joko, ma el ne komprenis e respondis: „Ne mokez pri lu, Kiprian. Esez indulga. Il esas absoluta dizastrulo, perdita anmo." „Ili arestis Pavel Antipov, ili venis dum la nokto e traserchis la tota domo. Ed lua Darja jacas en hospitalo kun tifo. La poka Pavlusha, la real-skolano, esas nun kun sua surda onklino sola. On forpulsos li ek la lojeyo. Me pensas, ke ni devas prenar la puerulo a ni. Pro quo venis Prov?"

„Quale tu povas savar to?"

„La kovrilo super la barelo mankis. E tale me savis, ke Prov esis hike e durstante."

„Tu esas ya ruzoza, Kiprian. Yes, Prov esis hike. Il bezonis ligno e me donis ol a lu. Ma quon me parolas! Me stulta ganso! Me obliviis, ke il havis novajo. La Caro anuncis proklamo. Omno divenos altra. La rurani obtenos lando ed ili esos kam la aristokrati. La dekreto portas ja la subskriburo, pensez! On devas nur publikigar ol. E la sinodo decidis nova prego por la Caro, ek irga motivo, me ne savas. Prov parolis pri la afero, ma me obliviis ol."

Pavlusha Antipov, la filiulo dil arestito e Darja, qua jacis en hospital, lojis nun che la Tiversin-familio. Il esis neta puerulo kun regulala vizajo e klare-bruna separo-strio. Il brosis sua hari sempre itere ed ordinis vestio e zono dil uniformo dil real-skolo. Pavlusha povis ridar en lakrimi ed il posedis bona observemeso. Exakte il povis imitar omno, quon il vidis ed audis. Ja balde pos la proklamo de 17a oktobro, granda demonstro volis marchar de la Tverskaya-pordego al Kalushsaya-pordego. Esis projeto segun la proverbo: „Multa bakisti ruinas la pano". Diversa revolucionala grupi, qui esis en ica organizo, komencis inter su disputar e departis la organizo. Ma kande li experiencis, ke la homi volis irar tamen sur la strado, li deputis rapide reprezentanti al demonstro. Quankam Kiprian avertabis pro la demonstro, sua matro e la gaya Pavlusha iris tamen adibe. Esis sika frostklara dio en novembro kun griza cielo e kelka nivo-floki, qui formacis mola, griza polvo en la rot-sulki.

La homi esis sur la strado. Sennombra voci, sennnombra vizaji, vatizita vintro-manteli, shapki, olda homi, studenti, voyo-gardisti en uniformo, laboristi dil tramvoyo e la telegraf-kontoro en alta boti e ferma ledra vestii, anke kelka gimnaziani.

Dum kurta tempo li kantis „Nemortiva viktimi" e la „Marseillaise", ma lore viro, qua direktis la kantado, surpozis sua shapko, ed informis su che la surveyisti. La kantado cesis. On audis nur la pazi sur la glacioza pavo.

Adheranti informis la demonstranti, ke en avana strado- parto kosaki guatis. La informo venabis pri telefonilo ek irga proxima apoteko.

„Se to esas la kazo", dicis la surveyisti, „lore ni devas konservar avan omno kolda sango. Nula paniko. Ni devas garnizar la unesma publika edifico. Lore ni devas avertar la homi pri la posibla danjero." On disputis nun pri la konvenanta domo. Kelki propozis la Komercala Societo, altri la Teknikala Universitato, ankore altri la Instituto por Korespondanti en Exterlando.

Dum li ankore disputis, statala edifico venis en vido. En ica edifico trovesis anke instrukterio, bona loko por posibla refujo.

Kande la demonstro atingis la edifico, la chefi eniris la ronda perono e donis la signo por haltar. On apertis la pordi, e la homi kuris pelo apud pelo, shapko apud shapko al vestibulo dil skolo e de ibe al avan-eskalero. „Al salono, al salono!" vokis diversa voci, ma la homi preteriris, ed on vidis la turbo en la koridori e skolo- chambri.

Kande on ma povis tandem kolektar la homi en la salono, ube on informis li pri la probabla danjero, nulu donis anke nur la maxim mikra atenco. La homi kredis, ke hike esus invito por improvizita kunveno. Pos la longa marchado on volis simple nur sidar e repozar. La diversa opinioni dal chefi esis neimportanta. La chef-afero esis la solidareso pri la komuna skopo. La maxim granda suceso havis do la maxim mala oratoro, pro ke il ne parolis pri irga komplika kozi. Singla vorto trovis bruisanta aplaudo. Nulu regretis, ke la vorti restis nekomprenebla.

On aprobis kun la oratoro ja pro nepacienteso. On vokis „Infameso", on skribis protesto-telegramo, e subite, kande on esis saturita de la oratoro, on levis su, departis la salono ed iris sur la strado. La demonstro komencis itere.

Dum la kunveno falabis nivo. La strado esis blanka. La nivo falis sempre plu densa.

Kande la dragoni venis galopante, la homi en la lasta rango savis nulo pri to. Subite li audis sturmoza tumulto, quale se on vokus „Hura". Helpo-voki ed „Ocidanti" formacis konfuza kriado. Preske en sama momento rapidis sabro-brandisanta kavalkanti tra la streta voyo dal diskuranta turbo. Parto dil dragoni venis nun de dope en la demonstranti. On batis ad omna direcioni.

Pos kelka minuti, la strado esis preske vakua. La homi fugis al apud-stradi. La nivo falis plu skarsa. La vespero esis sika. Subite aparis la sinkanta suno ek irga domo- angulo, montrante sur la strado: la reda viziero dil dragoni, standardo, qua jacis sur la sulo, sango, qua tratiris la nivo.

Sur la strado reptis per omna quar manui jemanta viro kun fendita kranio. Plura kavalkanti aparis. Li finabis la persekuto dal demonstranti. Preske koram la kavalkanti, Marfa Tiversina hastis ire e retro e kriis: „Pavlusha! Pavlusha!"

Il esabis la tota tempo apud el ed imitabis artoze la oratoro ek la salono, ma kande la dragoni aparis, il desaparis en la turbo.

Marfa recevis en la kaoso flogil-frapo sur la dorso, e quankam el sentis nulo tra la dika mantelo, il insultis kun pugno en la aero kontre la dragono, qua riskabis batar koram la populo olda muliero.

El vidis ad omna direcioni, a singla angulo. Fortunoze el deskovris la puerulo sur la altra latero dil strado. Ibe en angulo inter spicerio e stonoza rur-domo stacis poka homgrupo.

Dragono presabis li per la flanko di sua kavalo en ica angulo. Il ridis pri lia pavoro. Por impedar la fugo, il lasis dansar sua kavalo kam en la manejo. La animalo turnis su e dansis pirueto. Il prizentis sua kavalo kam en cirko. Kande il ma vidis sua kamaradi, il spornagis sua kavalo e rangizis su per un salto en la lineo. La homi en la angulo diskuris. Pavlusha, qua tacabis pro pavoro, kuris nun al avino.

Li iris heme. Marfa Tiversina murmuris dum la tota tempo: „Maledikita homocidanti! Buchisti! La Caro donis libereso por la homi, ma li ne povas tolerar to. Li facas ek omna kozi sordidajo ed ek la vereso nevereso" El furiis kontre la dragoni, kontre la tota mondo e mem kontre la propra filiulo. El kredis, ke la amiki di Kiprian portus la responso, ed el nomizis li konfuza kapi e dementuli.

„Ica viperi! Quon li volas? Li savas nulo! Li konocas nur konflikti. Ho, ed ica oratoro! Pavlusha, imitez lu ankore unfoye! Ho, yes, precize, exakte! Blabla, blabla! Ica stulta babilulo, ica karno-musho!" En domo el supervarsis la filiulo kun reprochi. El ne havus la yari, ke irga ligno-kapo sur la kavalo povus batar el per la flogilo.

„Ma matro, quon tu nur parolas! Ka me esas forsan oficiro che la kosaki? Ka me esas forsan la chefo dil polico?"

Vedenyapin stacis koram la fenestro, kande la homi kuris. Il komprenis, ke li esis demonstranti ed observis lin akra, ka forsan Yura esus inter ili. Ma il perceptis nulu. Nur unfoye il kredis vidar fuganta viro, la filiulo di Dudorov, ica fola kerlo, qua esabis che mediko pro kuglo en la sinistra shultro, e qua nun itere vagis tra la regioni, sen irga skopo.

Vedenyapin venabis dum la autuno ek Peterburg. En Moskva il ne trovis propra domicilo, ed en hotelo il ne volis lojar. Nun il lojis che parenti, la familio Sventizki, en la supra angul-chambro.

La du-etajala domo esis tro granda por la senfilia familio. Olim la mortinta gepatri dil la familio Sventizki recevabis la domo dal princo Dolgoruki per lokaco- preco. La domeno dil princo Dolgoruki embracis tri korti, la parko e diversa altra edifici. On nomizis ica distrikto „Farino-Urbeto".

La angul-chambro esis kelke obskura, quankam ol havis quar fenestri. Ol esis plena de libri, paperi, tapisi e pikturi. Ultre existis balkono. La duopla vitro-pordo posedis en omna fendeti gluo kontre la koldeso en vintro.

De la fenestro on povis vidar la tota strado, plena de glitilo-traci, inter nesimetra domi e fenci. Ek la parko venis violea ombri. La arbori regardis aden la chambro, quale se oli volis depozar olia dika rami sur la sulo.

Vedenyapin vidis al strado e pensis pri la pasinta vintro en Peterburg, pri Gapon e Gorki, pri la vizito da Vitte, pri la nuntempa modo-autori.

Il venabis ek ica tumulto adibe, en la kalma rezido por skribar sua libro. Ma ho! Il venis de la pluvo en la gut- falo. Singla dio kursi e diskursi. On ne grantis la maxim mikra kalmeso. Il parolis koram skolanini, en Instituto por Religio e Filozofio, lore itere koram la Reda Kruco o koram la striko-komitato.

Pro quo il ne vehabis al Suisia aden irga kalma kantono en foresto. Pacema, klara aero super la lago, cielo e monti, omno en omno charmanta atmosfero. Vedenyapin turnis su de la fenestro. Il volis facar vizito o promeno, ma il savis anke, ke la Tolstoi-partisano Vyvolotshnov volis venar pro irga deziro. Il migris en la chambro hike ed ibe. Lua pensi esis che la nevulo. Dum la longa voyajo de la Volga a Peterburg, il introduktabis Yura en la parenteso di Moskva - en la familio Vedenyapin, Ostromyslenski, Selyavin, Mikaelis, Sventizki e Gromeko.

Komence Yura lojis che la olda babilulo Ostromyslenski, nomita anke Fedka. Fedka kunvivis sekrete kun sua skolanino Motya e kredis pro to il esus rebelo kontre la morala fundamento e defensanto da irga nova ideo. Ma il esis trompisto ed uzis pekunio por su, qua esis determinita por la entrateno di Yura. Pos ica evento Yura venis en la profesori-familio Gromeko, ube il lojis anke nun.

En la Gromeko-familio regnis afabla ed envidiinda atmosfero.

Esis felica triumvireso, pensis Vedenyapin: Yura, lua skol-kamarado ed amiko Misha Gordon e la filiino dil domo Tonya. On lektis sempre itere Tolstoi e kredis pri la absoluta chasteso. En la yuneso regnis la impulso a pureso, ma ica tri yuna homi facis tro multo e perdus la raciono.

Quala timinda infanti! Li nomizas la sentiveso, qua kauzas ecito che li ek irga motivi „sensapora", en konvenanta e nekonvenanta situesi. Tre mala vorto- elekto! „Sensapora" esas la voco dil instinto, pornografala literaturo, la misuzo dal muliero, e la tota mondo dil sexualeso. Li divenas reda e pala, se li parolas pri ica temo!

Se me esus sempre en Moskva, pensis Vedenyapin, me impedus tala voyi. Pudoro devas esar, ma en certena limiti...

„Ah, Nil Feoktistovitsh, me salutas vu!" il vokis ed iris a sua vizitanto.

Aparis dika viro kun longa, griza kamizo e larja zono. Il portis felto-boti, e la pantaloni bufis super la genui. Il semblis bonhumora viro, qua vivas en la nubi. Sur lua nazo sidis maligne-saltanta naz-binoklo kun larja nigra kordeto.

Il depozis sua mantelo en la vestibulo, ma ne la felto- chapelo e la shalo, qua tranis sur la sulo. Ica objekti impedis la saluto al dom-sinioro e la manuo-preso. Il murmuris irga konfuza vorti e vidis serchante ad omna direcioni.

„Vu povas depozar la kozi ube anke sempre", dicis Vedenyapin e redonis tale a sua vizitanto itere la linguo e la su-dominaco.

La viro esis partisano di Tolstoi, ma en lua kapo plateskis la pensis dal granda maestro senespere. Vyvolotshnov venis por invitar Vedenyapin en irga skolo por pledar por la politikala arestiti.

„Me ja parolis ibe."

„Ka pri la politikala arestiti?"

„Yes."

„Vu devas parolar ankore unfoye." Vedenyapin refuzis unesme, ma lore aprobis. Nun la afero fineskis. Vedenyapin ne volis retenar sua vizitanto. Pro quo il ne iris? Nu, Vyvolotshnov ne volis ofensar Vedenyapin. Il volis dicar ankore irgo vivanta e lejera. Tale eventis sika e ligna konverso. „Ka vu devotesas al dekado e mistikeso?" „Pro quo?"

„Vu esas perdita. Ka vu ankore memoras pri la tempo en Semstvo?"

„Certe! Ni kunlaboris dum la selekti"

„Ni kombatis por land-skoli e seminarii. Ka vu ankore

savas?"

„Yes. Esis harda kombati. Vu laboris plu tarde en la higieno e publikala sorgado, kad ne?" „Yes, dum certena tempo."

„Nu, e nun ica vagema amoranti ed entuziasmozi. Vu povas batmortigar me, ma me ne povas kredar to. Vu esas inteligenta e humurala viro. Vu konocas la populo. Vu devas finar ica afero, me pregas vu. Ma ka me tushas forsan sekretajo?"

„Vu parolas simple sen pensar. Pro quo? Quo esas nia temo? Vu ya ne konocas mea pensi." „Rusia bezonas skoli e hospitali, nula fablo-mondo." „Nulu kontestas to."

„La mushiko portas nulo sur la korpo e hungras!" En ica maniero eventis la konverso. Vedenyapin parolis nun pri la simbolismo, pri la komuna karakteri da kelka autori e tandem pri Tolstoi.

„Me opinionas en certena modo lo sama. Ma Tolstoi dicas, se la homo tendencas sempre itere al beleso, il devas departar lo bonajo"

„Ka vu opinionas la afero esus inversa? Ka la mondo trovus salvo per beleso, mitologio, per Rosanov e Dostoyevski?"

„Momento, me dicos quon me pensas. Se on povas domtar la animalo en homo nur per karcero ed inferno, lore la maxim alta idealo por la homo esus la domtero kun la flogilo en la manuo, ma ne la pia predikanto. Ma ne la mazo kreis la progreso por la homo, ma la muziko, la pacema vereso, la forteso dil ideala exemplo. Til hodie on kredis, ke la fundamento en Evangelio esus la morala instrukti e la reguli. Ma por me esas importanta, ke Kristo parolas en paraboli ek la diala vivo por klarigar la vereso por singla homo. La kontakto inter la homi esas nemortiva afero, e la vivo esas simbola e plena de signifiko."

„Me komprenas nula vorto. Vu devas skribar libro pri ica temo."

Pos ke la vizitanto irabis, Vedenyapin sentis forta ecito. Il iracis kontre su ipsa, pro ke il parolabis pri sua personala pensi koram ica ligno-kapo, quankam icu ne montris anke nur irga movo. Lore ma lua iraco desaparis subite. Simple tale. Il obliviis sua gasto tote, quale se ica persono nultempe existabis. Altra kozo venis en lua senso. Il ne skribis dio-libro, ma il notis tamen unfoye o dufoye en yaro certena pensi en dika kayero. E nun il sizis la kayero e skribis per granda, klara literi sequanta vorti sur la blanka papero:

„Dum la tota dio me despiteskis pri ica stulta Shlesinger. Elu aparas matine e sidas che me til la dimezo. El enoyigas me dum tota du hori per la recitado da irga imbecileso. La poemi dal simbolisto A. por la simfonio dal kompozisto B. kun fantomi e la voci dal quar elementi. Me toleris el tre longa, lore ma me suplikis el irar.

Subite me komprenis, pro quo tala kozi esas falsa e nesuportebla, mem en Faust'. La intereso pri ica kozi esas mentiema. La moderna homo ne volas to. Se il volas explorar la universo, il serchos en la fiziko e ne en hexametri da Hesiod.

Ma ne esas nur, ke ica formi esas olda. La kerno esas, ke ica fairo-fantomi ed aquo-koboldi kreas nova konfuzo, ube la cienco kreis ja klareso. La punto esas, ke ica formo iras kontre la karaktero en la nuna arto, kontre la esenco e la movadi en la hodia arto. Kosmala mitologio esis tote normala en la antiqua mondo. Existis ankore ne multa homi e la naturo esis ankore naturo. Mamuti iris tra la regiono, e la memoro pri dinosaurii e draki esis ankore fresha. La naturo esis por la homo tre proxima e la mondo esis plena de deala enti. Esis la unesma pagino en la kroniko dal homaro, la pre-unesma komenco.

Ica antiqua mondo trovis en Roma pro tro-populizeso olua fino.

Roma esis la kaoso: exterlanda idoli, sklavi, cielala imagini e mondala imagini, homi ek omna regioni, sodomio, duopla mentono, mortigado da inteligenta sklavi al fishi ed iliterala imperiestri. La homi destruktis su reciproke en la koridori dil Koloseum, e li sufris.

Ed en ica amaso da marmora ed ora trivialeso aparis la simpla, provincala, radianta ma tamen homala menuzisto ek Galilea. E de ica momento ne existis idoli e populi, ma la homo kom karpentisto, kom rurano, kom pastoro inter la mutoni dum la sunsubiro, ne la heroo, ma la homo, pri qua on kantas en la lulkanti dal matri, quan on vidas en la pikturi dil galerii en la tota mondo."

La cirkumajo di Petrovka aspektis quale Peterburgala angulo en Moskva. Bela edifici sur amba lateri dil strado, eleganta stuko-fasadi, librerio, biblioteko, kartografiala instituto, neta tabak-vendeyo, bona restorerio e gas-lanterni en solida konsoli. Dum la vintro ica distrikto aspektis tenebra e neacesebla. Hike lojis serioza liber-profesionuli, qui ganis bone. En luxoza un-chambro-lojeyo lojis en la unesma etajo Viktor Komarovski. Lua menajistino Ema Ernestovna sorgis por omna aferi, quankam el nulloke intervenis. El esis la bona feino en lua solitareso ed aranjis neaudebla e nevidebla la tota menajo.

Il rekompensis elua laboro per kavalierala gratitudo, ed il permisis nur gasti o vizitanti, qui kunvenis en elua simpla yunina mondo. En la lojeyo regnis la kalmeso da kuvento. Dika, longa kurteni, nula polvo, nula makulo, kam en operacala chambro.

Dum la sundio Komarovski promenis ante la dejuno kun la buldogo tra la Petrovka e Kusnezki Most. Lua akompananto esis la aktoro Konstantin Satanidi. Li jokis pri la mondo plena de desestimo, nur por plenigar la amba trotuari per lia lauta ed infama vibradi.

La vetero esis nekonstanta. Guti falis sur la avan-tekto. La tekti konversis inter su kam en printempo. Desfrostis.

Elu esis dum la tota voyo kam sen raciono, ed unesme en hemo el komprenis quo eventabis. Omni dormis en domo. El rigideskis itere e sideskis koram la tualeto-tablo di elua matro. El portis preske blanka kostumo kun longa velo, quin el prenabis ek la butiko di talioro, quale se el volis irar a travesti-balo. Tale el sidis koram elua propra portreto e vidis tamen nulo. El depozis elua brakii sur la tablo e lasis sinkar elua kapo.

Se elua matro audus pri ica afero, el mortigus Lara, unesme Lara e lore su ipsa.

Quo eventis? E quale? Pro quo el ne pensis plu frue pri ica aferi? Nun esis tro tarde.

Nun el esis, quale on dicas, lejera puerino. El esis kam muliero ek franca romano. Morge el irus al gimnazio, ed el sidus ensemble kun la poka puerini, qui esis ankore infanteti, sur la benko. O Deo, o Deo, quale povis eventar to?

Forsan, irga-tempe, pos multa, multa yari, el naracus lo ad Olya Dyomina. Ed Olya prenus elua kapo en la brakii e plorus.

Koram la fenestro la guti susuris, e la desfrosto babilis. Irg-ube frapis viro kontre la pordo dil vicino. Lara ne levis la kapo. Elua shultri tremis. El ploris.

„Ema Ernestovna, kara, to ne esas importanta! Me simple ne volas!"

Il forjetis irga mansheti e kamizi sur la tapiso e sur la sofao. Il apertis tirkesti e klozis oli, ma il ne savis quon il serchis.

Il deziregis elu tre, ma dum ica sundio il ne povis vidar el. Il hastis tra la chambri kam sovaja animalo e ne savis quon il povus facar.

El esis unika en elua charmo. Elua manui semblis kam aristokrata pensmaniero. Elua ombri sur la tapeti dil chambro memoris pri elua pureso. La kamizo embracis elua mami kam rigide tensita tuko sur telo. Komarovski tamburagis per la fingri kontre la fenestro, en sama mezuro kam la kavali, qui trotis trans la asfalto dil strado. Il susuris „Lara" e klozis la okuli. En pensi il tenis elua kapo en la manui, la kapo dil puerino, qua dormis, e qua ne savis, ke du okuli observis el horo- longa. La beleso di elua hari, qui jacis sur la kuseno, penetris kam fumuro en ilua okuli ed aden ilua anmo. Lua promeno dum la sundio ne eventis. Il iris kun Jack kelka pazi sur la trotuaro e restis stacar. Il pensis pri la Kusnezki Most, pri la joki da Satanidi e pri la konocati. No, to esis tro multe por lua fortesi! Oh, quale il odiis omna ica aferi! Il retroiris e la hundo astonis. La animalo vidis a lu desfidante, ma obediis. Me esas kam en tranco, il pensis. Quo signifikas to? Ka koncienco, kompato, repento? Ka forsan pavoro? No, il ya savis, ke el esis en sekureso, en elua hemo. Ma pro quo il devis pensar sempre pri el? Komarovski eniris la domo e la eskalero. Il restis stacar. Hike existis veneziana fenestro kun blazono en la anguli dil fenestro. Bunta lumo falis sur la sulo. Ma Kamarovski ne volis plusirar.

Il devis kombatar kontre ica konsumanta, destruktanta avideso!

Il ne esis puerulo. Se ica poka puerino, la filiino di sua mortinta amiko, ica infanto, ne pluse esus objekto por amuzo, ma la personigo da sua foleso, quo eventus kun lu? Il devis ganar klara kapo! Il devis trovar su ipsa, devis restar che sua kustumi, altrakaze katastrofo eventus.

Komarovski sizis la parapeto ferme, tale ke sua fingri doloris, klozis la okuli e departis bruske la domo. Jack vidis a Komarovski kam bavanta olda nano kun pendanta vangi. La hundo odiis Lara. Ol lacerabis la kalzi di Lara, grincante per la denti. Lara esis rivalo por Jack, tale quale se el povus infektar olua siorulo kun homala sentimenti.

„Ho, tu kredas do, omno esus kam antee, Satanidi, porkaji, la stulta joki? Me instruktos tu, hike prenez!" Il batis la buldogo per la bastono e traktis ol per pedi. Jack jemis e kuris al hemala domicilo. Ibe ol skrabis an la pordo por plendar che Ema Ernestovna.

Quala diablo-cirklo! Yes, se Komarovski esabus monstro, kande il venis en elua vivo, omno esabus simple por Lara. Ma to ne esis la kazo. Lara sentis fiero, ke la bela grizhara viro, qua povis esar elua patro, qua esis la heroo en kunveni, pri qua skribis la jurnali, pekunio e tempo uzis nur por el, ke il parolis pri el kom deino, ke il kunprenis el al teatro e koncerti, ke il developis el 'intelektale'.

Tandem el nur esis skolanino en gimnazio, el facis kelkfoye stroki ed infantala komploti.

La insistemesi da Komarovski en la fiakro koram la veturisto od en la lojio di teatro koram omna okuli esis tale senshama, ke el sentis facinado. Poka demono vekis en el.

Ma ica skolanala admiro pasis rapide. Tormentanta depreso e timo koram su ipsa sizis el dum longa tempo. El povus dormar sempre ed eterne. La kauzo esis sendorma nokti, lakrimi, kontinua kap-dolori, la preso en la skolo e la generala fizikala fatigeso.

Komarovski esis kam malediko. El odiis lu. Ica penso okupis el singla dio. El esis por la tota vivo lua kaptitino. Per quo il povis ligar el? Pro quo el prizentis su a lu, pro quo el plenigis ilua deziri, pro quo el gaygis lu per elua beleso?

Kad esis lua evo, la financala dependo de elua matro a Komarovski? No, no ed ankore unfoye no! Omno idiotajo!

Ne el esis la viktimo, ma il. El ya povis vidar ilua avideso! El devis timar nulo. Elua koncienco esis pura. Nur il havus pavoro che la penso, ke el povus departar lu. Ma to esis la punto. El departus lu nultempe. El ne posedis ica infameso, la maxim importanta armo da Komarovski, dum ilua kontakto kun povri e senhelpuli. To esis la difero inter el e Komarovski. Ica fakto lasis semblar la vivo maligna. Kad ek ica vivo venus fulmino e tondro? No, venus infama regardi e difami, sekreta pensi e dusenca vorti. Gigantala reto ek intrigi, sen la posibleso por liberigar su ek ica reto. La maligna, febla homo triumfus pri la fortulo.

El pensis: E se ni esus spozulo e spozino? Kad existus difero? El eniris la voyo di sofisteso. Ma kelkfoye el sufris profunda melankolio.

Kad il ne sentis shamo, kande il genupozis koram elua pedi e vokis: „Ica afero devas havar fino. Pripensez, quon mi facis kun tu! Tu venis sur la falsa voyo. Ni devas raportar omno a tua matro. Me spozigos tu." Il ploris ed insistis, quale se el refuzus to. Ma ilua vorti nur esis frazi, ed el ne pluse atencis la teatrala babilado. Pose same kam ante il duktis la velizita Lara aden la separita chambri di irga restorerii, ube la gasti e garsoni desvestizis el same per ilia regardi. El nur questionis su, kad amo signifikas la degradado da altra persono? Ulnokte el havis sonjo. El jacis sub la tero, e nur la sinistra shultro e la dextra pedo restis di elua korpo. Ek elua sinistra mamo kreskis herbo, ed on kantis super la tero „Nigra okuli, blanka mami" e „Masha ne darfas trans la rivero".

Lara ne esis religioza. El ne estimis la liturgio. Ma por tolerar la vivo, el kelkfoye deziris la eskorto da interna muziko. Ica muziko el ne povis krear ipsa. El trovis ol en la Deala vorto pri la vivo, e por povar plorar pri to, el iris kelkfoye aden la kirko.

Uldie, en decembro, kande el sentis profunda tristeso, el pregis en la kirko e kredis, ke singla momento la tero apertus su e la vulto dil kirko krulus. Lore, omno trovus fino. Regretinde Olya, ica barboto-boko, esis che el.

52 „Prov Afanasyevitsh", susuris Olya aden la orelo di Lara.

„Psst! Qua il esas?"

„Prov Afanasyevitsh Sokolov. Il jus parolas."

„Ah, la psalmisto. Il esas parento dil Tiversin-familio.

Psst! Silencez! Ne molestez me."

Eli venabis dum la komenco dal oficio. On kantis la

psalmo „Laudez la Sinioro, mea anmo, e quo esas en

me, ilua santa nomo!"

Esis apene homi en la kirko. Nur tote avane stacis krederi kune. La kirko esis nov-konstrukturo. La senkolora fenestri ne esis jus dekoro por la nivoza, griza voyeto e por la homi, qui devis irar tra ol. Koram fenestro stacis sakristo e facis per lauta voco reprochi kontre evidente imbecila e surda muliero, sen egardo pri la oficio. Lua voco esis tale ordinara kam la fenestro e la voyeto.

Lara cirkumiris prudente la krederi, kun moneti en la manuo por komprar kandeli por su e por Olya ed retroiris same prudente.

Dume Prov Sokolev finis la non benediki. Il anuncabis oli kam mashino, vorti, quin ja konocis singlu. Beata esas la mental-febluli... Beata esas iti, qui portas sufro... Beata esas iti, qui hungras e durstas a yusteso... Lara tresayis e restis stacar. To esis por el. Il dicas: la destino dil mizeruli esas envidiinda. Li povas ulon naracar pri su. Li esas ankore en plena expekto. Esas la doktrino da Kristo.

Esis la dii di Presnya. Ili trovesis en la regiono dil sulevo. En la Tverskaya on erektis barikado koram li.

Ili povis vidar la barikado de la dormo-chambro. On queris sitelope aquo ek la korto por inundar la barikado, por ke stoni ed eskombro povis divenar glacioza kuraso. En apud-korto trovesis la kolekteyo por la kombatanti. Ibe existis medikala presorgo e provizuri. Du pueruli iris adibe. Lara konocis li. La unesma esis Nika Dudorov, la amiko di Nadya. Il posedis la karaktero di Lara - rekto-linea, fiera e tacema. Pro to Lara montris nula intereso por lu. La duesma esis la real-skolano Antipov, qua vivis che Marfa Tiversina, la avino di Olya Dyomina. Dum la viziti che la olda muliero, Lara perceptis gradoze, quala efikon el facis al puerulo.

Pavlusha Antipov esis ankore tre bubala, ed il ne povis celar la joyo pri elua viziti, quale se Lara esus fablo- foresto kun fresha herbo e nubi. Il montris sua vervo por el tote libera, sen timo pro irga moko. Pos ke Lara perceptis elua influo pri la puerulo, el komencis explotar lu sen mala intenco. El konsakris su plu tarde ad ilua serioza, kalma ed indulga karaktero dum la tempo de lia amikeso, kande il ja savis quale tre il amis Lara e ke ica sentimento durus lua tota vivo. La pueruli ludis pavoriganta ludo, li ludis milito, milito, qua povis kauzar kondamno a la morto od exilo. Ma lia vestizado pruvis, ke li ankore havis gepatri. Lara regardis li kam muliero observas infanti. Lia danjera ludo semblis posedar certena senkulpeso. Anke la altra homi sentis lo sama.

La vespero esis nigra e tenebra, quankam regnis frosto. La pueruli desaparis en la domo dal altra latero. Ibe klakis revolver-pafi. La pueruli pafas, pensis Lara, no, la tota urbo pafas. Li esas bona pueruli, pro to li devas pafar.

Li experiencis, ke on bombardus la barikado per kanoni. Tale lia domo esus en danjero. Translojo ad altra distrikto di Moskva esis neposibla, la distrikto esis cirkumita. Li devis serchar irga angulo interne de ica distrikto. Li memoris subite pri la „Tshernogoriya". Ma li ne esis la unesma. La hotelo esis plena. Multa homi trovesis en la sama situeso. On volis lojigar li en la laveyo.

Li preparis la necesa pakaro por evitar atenco pro la kofri, ma li ajornis la translojo al hotelo sempre itere al sequanta dio.

Pro ke en la butiko di talioro regnis strikta regularo, on laboris hike malgre la striko til la fino. Ma uldie, dum kolda, trista horo, la pordo-sonilo resonis. Viro eniris la chambro, facis postuli e reprochi. Il volis parolar kun la patronino. Faina Fetisova aparis en la avan-chambro por glatigar la ondegi.

„Venez adhike, puerini!" El aranjis la sutistini en un rango koram la viro.

Il salutis singla puerino per manu-preso, nehabila ma kun varmo. Pos la konkordo kun Faina Fetisova, il departis la laboreyo.

En la laboreyo, la puerini sizis elia shali e lejera pelisi. „Quo eventis?" questionis Amalia Guichard, qua aparis nun.

„Ni devas irar, Madame. Ni strikas."

„Yes, ma quo... Ka me facis neyusteso kontre vi?"

Madame Guichard ploris.

„Ma no, Amalia Karlovna. Ni ne esas kontre vu. Ne temas pri ni o vu, ma pri la tota mondo. Ka ni povas esar kontre ica eventi?"

Li iris omna, mem Olya e Faina Fetisova, qua susuris dum la adio al patronino, ke el encenigabis ica striko por la patronino e la firmo. Ma Amalia Karlovna ne volis komprenar.

„Quala nigra negratitudo! Quale on povas misirar en homo! Me estimis ica puerino tre! Bone, el esas ankore infanto, ma ica olda sorcistino!"

„Ma matro, tu devas komprenar. Li ne povas facar pro tu ecepto", dicis Lara konsolacante. „Nulu rankoras kontre tu. Kontree. Omno, quo eventas nun, eventas en nomo dil homo, dil febluli, por la mulieri ed infanti. Yes, yes, ne montrez tala mieno. Irga-tempe ni amba havos gano per to."

Ma la matro komprenis nulo. El ploris. „Tale esas sempre. En mea kapo turnas su omno, e nun tu parolas ica sensencajo. On ofensas me. Ka to esas en mea intereso? No, me divenas certe ankore fola." Rodion esis en kadeto-korpo. Lara ed elua matro iris sola tra la vakua domo. La tenebra strado regardis per matida okuli aden la fenestri, e la fenestri agis en la sama maniero.

„Ni devas irar al hotelo, matro. Ka tu audas, matro, senfriste, nun, quik"

Li vokis al menajestro. „Filat! Filat! Mea karulo! Tu devas akompanar ni al hotelo!" „Certe yes, gracoza siorino."

„Prenez la pakaro, Filat, e gardez hike omno. Ne obliviez Kiril Modestovitsh. Il bezonas grani ed aquo. Klozez omno, ka tu audas? E vizitez ni, yes?" „Certe yes, gracoza siorino."

„Me dankas, Filat. Kristo protektez tu. Ni volas segun la olda kostumo sidar por kelka minuti. E lore kun Deo!"

Li iris sur la strado e kam maladi pos longa morbo, li ne perceptis la aero. Tra la frost-klara spaco resonis glata, ronda foni. Klakanta, plaudanta pafi e salvei frakasis la silenco.

Quankam Filat informis la amba mulieri en korekta maniero, Lara ed elua matro kredis pri senkugla kartochi.

„Filat, tu esas stultulo. Esas certe senkugla kartochi. Ka tu vidas irga persono, qua pafas? Ka forsan pafas la Santa Spirito? To devas esar senkugla kartochi." Sur krucumo patrolio haltigis li. Kosaki traserchis li de supre til sube e ridachis. Lia kasqueti jacis audacoze sur la oreli. Li aspektis kam tuertuli.

Quala felico, pensis Lara. El ne vidus Komarovski, tale longe la urbo restis separita! Pro la matro el ne povis ruptar kun lu. El ya ne povis dicar: Matro, ne recevez ica viro! Lore omno venus en la lumo. Yes, e? Quon el devis timar? Ho, Deo, se omno disfalus, anke bone, nur fino, nur fino! Deo, Deo, Deo! Kad el ne devis falar nun sur la strado? Pro quo el devis jus nun pensar pri ica hororinda pikturo kun la dika romano en la separita chambro, ube omno komencis? Yes, certe, konocata pikturo. „Muliero o vazo". La dika romano ne povis facar decido inter la muliero e la vazo. En ica tempo el ne esabis muliero, ma puerino. La tablo esis plena de delicoza manjaji!

„Pro quo tu kuras kam furio? Vartez!" Elua matro ploris e respiris granda-pene. Lara hastis, quale se el flugus tra la aero per irga misterioza e fiera forteso. La pafi klakas kam fairo, el pensis. Beata esas la mizeruli, la povri. Deo donez saneso al pafi, oli pensas kam me!

La domo dil Gromeko-fratuli trovesis che la angulo di apud-strado dil Sivzev Vrashek. Alexander e Nikolai Gromeko esis kemio-profesori, la unesma en la Petrovskaya-Akademio e la duesma en la universitato. Nikolai esis celibo, Alexander spozigabis Ana Ivanovna, naskinta Kruger, la filiino di fabrikanto e posedanto di stagnanta mineyi, ilqua posedis grandega foresto-regiono che Yuryatin en Uralo. La domo esis du-etajala. Supre esis la dorm-chambro, la skol-chambro, la laboro-chambro e la biblioteko di Alexander Gromeko, la chambro di Ana Ivanovna, e la chambri di Tonya e Yura. Sube esis la acepto-saloni. Per la verda kurteni, la glata kovrilo dil koncerto-piano, per la aquario, la olivea mobli e chambro-planti, la teretajo aspektis kam la dormetanta, ondoza, verda mar- sulo.

La Gromeko-familio esis tre erudita ed amatoro di muziko. Li donis vesperala asembli, en qui on prizentis piano-peci, violin-sonati e muziko per kordi. En januaro 1906, pos la voyajo da Nikolai Vedenyapin al exterlando, on volis prizentar en domo chambro- koncerto. En programo esis nova violin-sonato da Taneyev-skolano e trio da Tshaykovski. La prepari komencis dio antee. On liberigis la salono de la mobli. En angulo akordigisto examenis sempre itere la sama tono sur la klavaro.

En la koqueyo on senplumigis pultro, netigis legumo e disfrotis mustardo por la supi e saladi. Matine aparis Shura Shlesinger, la intima amikino di Ana Ivanovna e nervigis omni en domo.

Shura Shlesinger esis granda, magra muliero kun kelke virala fizionomio. Sur la kapo el portis griza shapko kun fixita velo an la bordo, quan el kelkfoye levis. Se la amba mulieri havis chagreno o sorgi, konverso kauzis reciproka lejereso. Ma la konverso konsistis ek toxika pikanta vorti, qui kreskis kun la tempo. Sempre itere eventis sturmoza ceno, ma tandem venis lakrimi e rikoncilio. La regulala disputachi esis por amba mulieri kam sanguisugi che hipertonio.

Shura konocis la mariajo tre bone, e ne nur un mariajo. Ma el obliviis elua spozuli senfriste pos la divorco e duktis nun la vivo da kolda sendependo, segun solitara muliero.

El esis teosofistino, ma el konocis anke la ortodoxa literaturo, e kelkfoye, en stando da absoluta extazo, el suflis al sacerdoto, tale ke il savis, quon il devis dicar o kantar.

„Sinioro, audez me, Sinioro pri omna tempi!", „La honesta kerubi", tale on audis elua rauka voco. Shura regnis anke matematiko e la mistikala doktrini ek India, el konocis la adresi dil maxim importanta profesori en Konservatorio di Moskva, el savis qua vivis kun qua - Deo impedez, quo el ne savis omno! To esis la motivo, pro quo on lasis venar el kom arbitranto en delikata situesi.

Kande la fixita horo venis, la gasti aparis: Adelayda Filipovna, la Hinzen-familio, la Fufkov-familio, siorulo e siorino Basurman, la Vershizki-familio e kolonelo Kavkaszev. Nivis. Se on apertis la pordo, kolda aero kun granda e poka nivo-floki pafis ad interne. La viri portis alta boti e montris su kam nehabila plumpi.

Ilia per la frosto freshigita spozini en dika manteli ma prizentis su kom ruzoza, perfida friponi, qui ne aceptis irga neofensiva joki.

„La nevulo di Cezar Kyui", susuris omni, kande la nova pianisto eniris la domo. Esis por lu la unesma invito. Per la vaste apertita pordo dil salono, on povis vidar la garnisita tablo en manjo-chambro, longa, kam vintrala strado. La karafi esis plena de brandio. En la arjenta pleti stacis mikra karafi kun oleo e vinagro. Vildo-karno ed entrei, piramidatra boktuki e dekoro-planti stimulis la apetito. Unesme ma existis la juo a kulturala nutrivo. On sideskis sur la stuli en salono. „La nevulo di Cezar Kyui", susuris omni itere, kande la pianisto sideskis koram la instrumento. La koncerto komencis. Esis konocata pri la sonato, ke ol esis enoyiganta e fatiganta. Ed esis tale.

Pri ica punto la kritikero Kerimbekov e la domestro diskutis. La kritikero kondamnis la sonato, Gromeko defensis ol. On fumis, stuli venis en movo. On oglis al garnisita tablo en apud-chambro. Omni deziris la fino dal koncerto.

La pianisto vidis al gasti e donis signo a sua parteneri. La violonisto e la celisto Tyshkevitsh brandisis lia arketi. La trio komencis plorar.

Yura, Tonya e Misha Gordon, qua esis ja duima vivo en la Gromeko-familio, sidis en la triesma rango. „Yegorovna facas signi por vu", susuris Yura al domestro, qua sidis avan lu.

En la pordo dil salono stacis la olda Yegorovna, la grizhara servistino dil Gromeko-familio. El montris a Yura per energiala kap-movadi, ke el devis parolar kun la domestro quik.

Gromeko turnis su al servistino e levis la shultri, ma la muliero insistis. Inter amba eventis nun konverso kam inter surda-muta personi. La gasti turnis la kapi, Ana Ivanovna pafis mortigiva regardi a sua spozulo. Gromeko levis su. Il devis facar irgo. Il redeskis ed iris al servistino.

„Me devas ja dicar, Yegorovna! Do, nu, quo eventis?

Parolez rapide!"

Yegorovna komencis susurar.

„Ka Tshernogoriya?"

„La hotelo."

„Yes, e pluse?"

„Il devas irar quik adibe. Irgu dil parenteso morteskas." „Tale, tale. Nu, ma to esas neposibla. Pos la koncerto, me informos lu. Ma ne antee."

„La servisto vartas, il venis per la fiakro. Me ya dicis, homo morteskas. Ka vu ne komprenas? Damo de alta stando."

„No, e no! Pro kin minuti eventos ya nulo"

Il retroiris e sideskis. Lua vizajo obskureskis.

Pos la unesma frazo, il iris, dum on ankore aplaudis, al

muzikisti e klarigis la situeso. Il turnis su al gasti e haltis

la aplaudo per manuo-movo. Lore il dicis:

„Estimata gasti! La trio devas interruptar. Siorulo

Tyshkevitsh devas departar ni pro grava evento. Me

akompanos lu pro posibla helpo. Yura, mea karulo, irez

ed informez la altri. Semyon jungez la kavali. Estimata

gasti, to ne esas adio. Me pregas vi, restez vi. Mea

absenteso ne esos longa!"

La yuna homi volis akompanar Alexander Gromeko dum la noktala veho tra la koldeso.

Quankam la vivo, pos la tumulti en decembro, retrovenis en normala voyi, on audis okazionale pafi, e se irg-ube eventis brulo, ica brulo semblis kam la altra bruli antee.

Nultempe li vehabis tam vaste e tam longa quale en ica

nokto. Quankam esis kato-salto - tra la Smolenski-e la

Novinski-bulvardo e la duima Sadovoye-cirklo. Ma la

ocidala koldeso e la nebulo semblis separar la neklara

spaco, quale se ol ne esus unesala toteso. La krieto dil

glitilo-stangi plufortigis la impreso, ke li vehis ja depos

eterna tempi aden irga pavoriganta foreso.

Avan la hotelo stacis kavalo kun kovrilo sur la dorso e

bandajizita pedi. La glitilo esis eleganta veturo. Sur la

plaso por la voyajanti sidis la veturisto. Il batis per la

manui kontre sua korpo por varmigar su.

En la hotelo-halo esis varma. Dop la balustrado dormis

la pordisto. La murmuro dil ventilatoro, la grondo dil

furnelo e la siflo dil samovaro narkotigabis lu. Il vekis

okazionale nur per la propra ronkado.

Sinistre stacis koram spegulo eleganta damo kun ronda,

farinoza pudro-vizajo. El portis furizita jako, qua ne

povis varmigar por ica vetero. El montris al spegulo

elua dorso e regardis su lore super la dextra, lore super

la sinistra shultro por examenar elua beleso.

De extere la parfrostita veturisto aparis tra la pordo. La

formo di sua longa mantelo memorigis pri kraknelo.

„Quale longe vu bezonas ankore, siorino?" il questionis

la damo koram la spegulo. „Se on relateskas kun homi

kam vu, la kavalo mortos pro frosto"

La acidento en cambro 24 esis nur bagatelo, en komparo

kun la diala chagreno pri la personaro.

Sempre itere sonigis la klosho, e la vitrizita kesto an la muro montris la nombro, ube ed en quala chambro gasto ludis fola, ne konocis la propra deziro e ne grantis repozo al garsono.

Ica stulta, olda Madame Guichard en 24 recevis nun vomigivo ed aquo per la boko por rinsar stomako ed intestino. La servistino Glasha devis laborar kam bovo. El devis netigar la sulo, el devis forportar la sordida aquo por querar klara aquo en pura siteli. Ma la hodia tempesto en la garsono-chambro komencabis ja longe ante ica kaoso. La nuna konflikto eventis per la nefortuna karambolo inter la garsono Sysoi ed irga persono en la streta koridoro al bufeto. La pleto dil garsono krakis sur la sulo, la supo ekfluis, e quar altra pladi disruptis. Sysoi asertis, ke la koquey-helpistino portus kulpo, ed elu devus pagar la perdo ek elua salario. Nun esis ja preske nokto-mezo, la duimo de la employati stacis ante la servo-fino, ma la konflikto duris. „Ilua manui e pedi tremas, pro ke il ne povas separar su de la brandi-botelo, e lore il asertas, irgu shokis lu, e tale la vazaro disruptis! E qua esis ica persono, tu strab- okula diablo, tu maligna fantomo, tu pestala pustulo kun la senshama okuli?"

„Me dicis ja unfoye, Matryona Stepanovna, temperez vua expres-maniero!"

„Quale eventis ya ica tota tumulto? Irga alte situita

siorino glutas arseno pro ke elua aferi esas mala! Ni

konocas ica populo, ni vidis ofte ica kraso!"

Misha e Yura iris en koridoro avan la pordo hike ed ibe.

Omno esis altre, ne tale quale Alexander Gromeko

supozis.

Il kredabis ke la celisto esus la centro di irga tragedio, irga alte stacanta dramato. Ma hike existis nur sordidajo e skandalo, nulo por la infanti. La pueruli stacis en koridoro.

„Irez aden la chambro, yuna mastri", susuris la garsono, ja la duesma foyo. „Devas esar. Kun la onklino esas omno en ordino, nula sorgo. El esas tote sana. Vi ne povas stacar hike. Hodie eventis acidento. Valoroza vazaro disruptis. Vi povas vidar, ni devas kurar e servar. La koridoro esas tro streta. Vi devas irar aden la chambro" La yunuli obediis.

La petrol-lampo trovesis nun dop la separo-muro, qua odoris a skarabei.

Ibe trovesis la dormo-nicho. La lampo stacis en alkovo sur benko e lumizis la angulo kam teatro. El prenabis iodo e ne arseno, segun la aserto dal servistaro. En chambro pendis la acerba odoro di nuci. Dop la separo-muro vishis puerino la sulo. Laute plorante, la kapo e la glutinita hari tenante super pladego, nuda muliero jacis en lito. La pueruli forturnis lia regardo quik, pro ke la ceno esis opresanta. Ma Yura esis impresita pri la deformita posturo dil muliero. El aspektis kam kombatema luktero kun ronda muskuli, ne kam muliero da antiqua skultado. Tandem irgu klozis la pordo-kurteno. „Fadey Kasimirovitsh, ube esas vua manuo? Me volas vua manuo!" La muliero ploris e presis. „Ho, me devis tolerar hororinda kozi! Me ya kredis... Fadey Kasimirovitsh... Ma esis nur iluziono, stultesi, maladema fantazio. Ho, nun me povas respirar! E la rezulto - me ankore vivas!"

„Kalmigez, Amalia Karlovna! Me pregas vu. Esas omno tale opresanta, vere opresanta."

„Ni vehas nun heme", grondis Alexander Gromeko al infanti.

Li stacis en la obskura avan-spaco e tacis. Lia regardi iris al loko, ube olim pendis la petrol-lampo. An la muri esis fotografuri, ibe stacis tabularo kun noti, sur la skribtablo jacis libri ed albumi. En la altra angulo dil chambro sidis dormante puerino en sofao; elua brakii embracis la dors-apogilo. El devis esar mortonta de fatigeso, nam la bruiso e la nervoza aktivesi ne povis vekigar el.

Lia vizito esabis sensenca, e plusa restado esabus nekonvenanta.

„Ni vehos senfriste", klarigis Alexander Gromeko. „Me volas nur ankore adiar de Tyshkevitsh" Ma ne la celisto, altra persono aparis dop la separo- muro. Il esis korpulenta, glat-razita, impozanta e su- koncianta viro. Super la kapo il tenis la petrol-lampo. Il iris al angulo ube la puerino dormis, e dispozis la lampo en la inserturo. La lumo vekigis la puerino. El ridetis al viro e longigis su.

Misha devoris el per sua regardi. Il tiris Yura an la maniko e volis dicar irgo.

Ma Yura volis audar nulo. „Ka tu ne shamas susurar koram stranjera personi? Quon li devas pensar pri ni?" Dume muta ceno eventis inter la viro e la puerino. Li dicis nula vorto, ma kambiis nur regardi. Esis quale se il esus marionetisto ed elu marioneto, qua exekutis la movadi da ilua manuo. Amba semblis kontenta, ke la sekreto restus sekreto, e ke la muliero vivis. Lia regardi pruvis lo.

Yura lasis nula okulo de la amba personi. Ek la mi- obskureso il fixe regardis al lum-cirklo dil lampo. La dramato dal subordineso dil puerino esis misterioza e samtempe senbrida. Nedeterminita sentimenti urjis aden lua pektoro. Il sentis til nun nekonocata forteso en sua kordio. Ica sentimento esabis la disputo-punto, pri qua il parolabis kun Misha e Tonya. Li nomizabis ica sentimento „absurda", ek sekura disto e tote sen irga konoci. Nun Yura vidis ica forteso koram su, kaptebla e samtempe nevidebla, sonjo, destruktanta e samtempe vokante por sokurso. Ube nun esis lia infantala fantazio? Quon il povus facar? „Ka tu savas, qua il esas?" questionis Misha, dum li departis la chambro. Yura donis unesme nula respondo. „Il esas la viro, qua stimulis tua patro drinkar brandio, qua pulsis tua patro en la morto. Tu savas ja, me parolis pri ica afero kun tu en la treno." Yura pensis pri la puerino e pri la futuro, ne pri la patro e la pasinto. En la unesma momento il ne povis komprenar quon Misha dicis. La frosto desfaciligis la vorti. „Nu Semyon, ka frostinta?" questionis Alexander Gromeko. Li retrovehis.

Triesma parto

Kristonasko che la Sventizki-familio

Esabis en vintro, kande Alexander Gromeko donacabis olda armoro a sua spozino, chipa kompro-ofrajo.

Ol esis ek nigra ligno e tre granda. Ol iris tra nula pordo. On livris ol en diversa parti al domo, e nun on pripensis, ube ol povus stacar. En la infra chambri ol montrus nula utilo, e la supra chambri esis tro basa. Pro to on evakuis parto dil supra fluro apud la pordo dil dorm- chambro dil gespozi Gromeko.

La menajestro Markel kompozis la armoro. Ilua sep- yara filiino Marina akompanis lu. Marina recevis stango ek horde-sukro kom donaco. El inklinis sua kapo, sugetis an la stango e la humida fingri ed observis elua patro dum la laboro.

Omno iris glate. Koram la okuli di Ana Ivanovna kreskis e kreskis la armoro. Lore ma, mankis nur ankore la supra parto, el volis helpar a Markel. El staceskis sur la alta sulo dil armoro, perdis la equilibro e falis kun la falanta planki sur la dorso. Elua lezi esis grava.

„Ma gracoza siorino", vokis Markel e hastis ad el. „Pro quo vu facis to? Ka la osti esas ankore integra? La osti esas la maxim importanta afero, ne la karno, la karno venas sola en ordino. E tu, ne plorachez, stulta ganso", il vokis a Marina. „Vishez tua nazo ed irez a mama. Ho, gracoza siorino, quale se me ne povus kompozar sola ica armoro! Vu pensas forsan, ke me esus nur menajestro, ma advere me esas menuzisto. Quon vu kredas? Sennombra mobli, armori e bufeti iris tra mea manui! Me konocas lako, mahagono e nuciero. O la mariajala donaci! E pro quo to omno? Por brandio e drinkegado!"

Per la helpo da Markel, Ana Ivanovna atingis la sofao e sideskis ibe sub dolori. El frotis la doloranta loko an la shultro. Markel aranjis intertempe la planki dil arboro.

Pos ke il pozabis la supra parto sur la armoro, il dicis: „Tale, nun venas ankore la pordi, e lore ni povas sendar la armoro ad expozo!"

Ana Ivanovna ne prizis la armoro. Segun la grando e la aspekto ol similis katafalko o tombo di Caro. El esis supersticoza, e pro to el baptis la arboro „Sarko di Askold". El kredis, ke la objekto esus kam la kavalo di Oleg, qua kauzabis la morto al kavalkanto, ma el konfundis la rusa mitologio pro nesaveso. Pos ica acidento komencis elua recev-pronteso por pulmonala maladesi.

Dum la tota novembro 1911 Ana Ivanovna devis jacar en lito pro pulmonito. Yura e Misha Gordon finus la universitato en venonta printempo, Tonya la kursi dal alta skolo por yuna puerini.

Yura esus mediko, Tonya yuristino, e Misha esus filologo en la Filozofiala Fakultato. En la interna regiono di Yura omno esis konfuza, neklara ed originala - opinioni, habilesi, kustumi. On povis influar lu facile, e lua percepti pri nova aferi e eventi esis ne-expresebla.

Quankam il posedis granda inklineso ad arto e historio, il povis aceptar sua profesiono. Il kredis, ke la arto ne esus vera profesiono, quale ya anke joyo e melankolio ne esus profesiono. Fiziko e natur-cienci havus praktikala senco en vivo e servus al tota socio. Do il studiis medicino. Dum la unesma studio-yaro, il pasis tota semestro en kelero dil universitato kun kadavri ed la anatomio di kadavri.

Il iris sur la vultara eskalero al disseko-salono. Ibe kelka grupi di povre-vestizita studenti laboris an la tabli. Kelki studiegis super olda doco-libri, altri preparis mute en irga angulo organi. Itere altri jokis e chasis rati, qui rapidis en granda nombro trans la karel-sulo. En la mi- obskureso lumis kam fosfo la nekonocata kadavri, yunala suocidanti e yuna puerini, qui mortabis en aquo, parte ankore bon-konservita sen irga signi di deskompozeso.

La injekti di liquida alumino yunigis la korpi e montris trompanta tenso. On apertis la kadavri, separis e preparis oli, ma la beleso dil homala korpo restis, anke kom peci. On astonis mem pri separita manuo od artiko, qui jacis sur la zinkzita tablo, qui esis ya nur parti di tota korpo. En la kelero odoris a formalino e fenolo. Omnaloke on povis sentar la granda misterio, pri la nekonocata destino di ica kadavro o pri la vivo e la morto, tale quale ica misterio existas en propra hemo od en stabala quartero.

La voco di ica misterio persekutis e trublis Yura dum la preparado. Ma existis ankore multa altra kozi en vivo, quin trublis Yura. Il trovis ica trubli tolerebla e restis kalma.

Yura esis bona pensero e skribis ecelante. Ja dum sua skol-tempo il volis skribar prozo, libro pri la vivo, en qua il povis enduktar, kam explozivo, omna propra experienci e pensi. Ma por tala libro il esis ankore tro yuna, pro to il skribis poemi. Il agis kam piktisto, qua volas krear uldie granda pikturo.

Il skribis per energio ed originaleso. Energio ed orginaleso esis por lu reprezentanti dil realeso, ma laste superflua.

Yura savis, ke il e sua onklo Nikolai posedis simila karaktero.

Vedenyapin vivis en Lausane. Il skribis ibe kelka libri e developis sua olda penso, ke la historio esus duesma universo, kreita dal homaro kom respondo al morto kun la helpo da tempo e memoro. La centra punto en ica libri esis nova formo di kristanismo e samtempe anke nova ideo pri la arto.

Yura admiris ica pensala mondo, ma plu ankore Misha Gordon. E sub ica influo il audis nun kursi pri teologio e spekulis pri la transiro en la klerikala Akademio. La influo dal onklo kauzis por Yura libereso, dum Misha esis kam kaptito. Yura komprenis, ke lua deveno ludis grava rolo. Pro takto e prudenteso, Yura ne probis deturnar Misha de ica stranjera ideo. Ma ofte il sentis la deziro, ke Misha esus empirikero, qua stacis en streta kontakto kun la vivo.

Ulvespere, dum novembro, Yura departis la universitato tre tarde. Il esis tre fatigita e ja dum la tota dio sen nutrivo. On raportis a Yura, ke granda ecito eventis pro Ana Ivanovna, qua sufris sub spasmi. Plura mediki aparis e rekomendis venigar sacerdoto, ma lore li lasis falar ica penso. Ma nun el sentis plu bona ed esis en klara koncio. El postulis vidar Yura, tam balde il venus. Yura obediis ed iris, quik pos la arivo, aden la dorm- chambro.

La chambro portis ankore la signi dil kaoso. Flegistino ordinis per nelauta movi ulo sur la nokto-tablo. Omnaloke jacis cirkume boktuki e humida manu-tuki, qui servabis kom kataplasmi.

La aquo en la sitelo esis sangoza. En aquo trovesis la spliti di disruptita fiali e humida vato-buleti. La muliero esis sudorifanta e humidigis per la lango la labii. El aspektis tre magra.

Ka to esas forsan falsa diagnozo, pensis Yura? El semblas prefere ftiziika e nun venis la krizo. Il salutis Ana Ivanovna, facis kelka optimista remarki e forsendis la flegistino ek la chambro.

Lore il prenis la manuo di Ana Ivanovna por palpar la pulso e queris kun la altra manuo la stetoskopo ek la posho. Ma el refuzis per la kapo. Yura komprenis, ke el volis ulo altra. El parolis nun per tota forteso: „Li volis de me konfeso... La morto esis super me... Forsan singla momento... Se on extraktas dento che tu, tu havos pavoro pro la dolori... Ma hike esas tote altra afero...Esas la tota vivo... Subite la vivo mankas. Pro quo? Nulu savas... Me havas timo." El tacis e ploris. Lore el durigis: „Tu havas talento... to ne esas ordinara afero... Tu posedas savo... Me pregas tu, kalmigez me."

„Quon me povas dicar?" Yura glitis nervoza sur la stulo, levis su, iris tra la chambro e sideskis itere. „Unesme, vu risanigos, tote certe, me garantias to. E cetere, morto, koncio, la kredo pri la rezurekto... Vu volas audar mea opiniono kom mediko, kad ne? Forsan ne jus hodie? Kad ne? Ka nun quik? Do, quale vu opinionas. Ma esas defacila afero, en unesma frapo" Il improvizis kompleta kurso ed astonis pri su ipsa. „La rezurekto. En la simpla formo por la febla homi - me ne knocas ol. Me komprenis la vorti da Kristo pri la vivanta homi e pri la mortinti sempre altre. En quala loko povus lojar omna ica homi?

En tota universo ne esus placo, e Deo, lo bonajo e la senco desaparus ek la mondo. La tota turbo ne trovus spaco por respirar en la presado.

Ma la eterna, samrestanta vivo plenigas la universo dum singla horo per diversa nova interligi e transformadi. Vu questionas timeme pri la rezurekto pos la morto, ma vu travivis ja la rezurekto, kande vu vidis la lumo dil mondo. Vu nur ne savis lo.

Ka vu havos dolori, ka la tisuo sentos la disfalo? Quo esos kun la koncio? Se on volas endormar per plena intenco, on fiaskos, e se on volas plubonigar la propra digesto per pensi, on fiaskos same. La homala koncio esas veneno por la propra persono. Vera koncio esas la lumo, qua urjas adextere. Ica koncio lumas super nia voyo, por ke ni ne falos. Ica koncio esas kam la lum-projektilo di lokomotivo. Restas la lumo en la korpo, lore venos la katastrofo. Do, quo divenos kun vua koncio, yes, kun vua? Qua o quo vu esas propre? Hike ni havas la problemo. Quala parton vu povas perceptar pri su ipsa? Ka vua reno, vua hepato, vua kordio? No, vu perceptis sempre nur la extera aspekto di vua persono, la rezulto ek vua laboro e la homi en vua familio. E nun vu devas audar! La homo en la altra homo, to esas la anmo. To esas vua koncio, to esas vua vera esenco. En la altra homi vu vivis e vu restos! Kad esas mala, ke on parolos pri memoro? Vu vivos en la futuro. Ankore kelke pri la morto. La morto ne existas, ol ne esas nia destino. Vu parolis pri talento, ma talento esas strikte prenita donaco da vivo. La morto ne esos, dicas la Evangelisto Ioanes, pro ke la pasinto pasis. Nun ni bezonas nova afero, nam la eterna vivo." Il iris tra la chambro dum ica prediko. „Vu devas dormar", dicis il, iris al lito e pozis sua manui sur la kapo di Ana Ivanovna. El endormis pos kurta tempo.

Ana Ivanovna sentis sempre plu bona. En la mezo di decembro el probis levar su ek la lito, ma el esis ankore tre febla. On rekomendis plusa lito-repozo. Ofte el lasis venar Yura e Tonya, lore el naracis horo- longe pri elua infanteso, qua el pasis en la domeno di elua avo, Varykino, che la rivero Rynva en Uralo. Yura e Tonya esabis nultempe ibe, ma Yura povis vidar, segun la deskripto, la eterna nigra foresto kun la impetuoza rivero.

On preparis en ica dii por Yura e Tonya la unesma foyo vestaji. Por Yura nigra garnituro e por Tonya vesper- robo ek klara satino kun poka dekolturo. Li volis portar la vestaji dum la duesma dio di kristnasko che la tradicionala festo dal Sventizki-familio. On adportis la pronta vestaji dal siniorala laboreyo e la butiko di talioro dum la sama dio. Yura e Tonya probis la vestaji ed esis kontenta, ma subite aparis Yegorovna e dicis, ke Ana Ivanovna volis vidar li. En la nova vestaji amba iris ad elu.

Kande li eniris, el apogis su sur la kudi, examenis li, lasis turnar li e dicis: „Tre bela. Simple charmanta. Me ya ne savis, ke omno esas pronta. Tonya, turnez tu ankore unfoye. Yes, esas bona. Me kredis me vidus falduri. Ka vi savas, pro quo vi esas hike? Ma unesme pri tu, Yura."

„Me savas, Ana Ivanovna. Me volis ipse, ke vu lektas la letro. Vu kredas kam onklo Nikolai, ke me ne darfas renuncar. Lente. La parolado nocas vu. Me klarigos omno. Quankam vu savas omno ipsa. Do, existas la afero pri la JIVAGO-heredajo, profito por advokati e tribunali.

Ma fakte ne existas heredajo. Nur debi e kaoso, sordidajo ed intrigi. Se on ankore povus facar ek irgo pekunio, ka me ne utilus la sumo ipsa? Nun posedas la tribunalo la pekunio. En la tota gigantala kaoso dil procedo, me renuncis pri mea yuri, pro ke simple kapitalo ne existas. Nun la konkurencanti ed envidioza vampiri povas kombatar pri la heredajo. Pri la intenci da certena Madame Alice, qua vivas kun elua infanti sub la nomo JIVAGO en Paris, me savas. Ma intertempe existas nova postuli, quin me konocas nur recente. Esas tale, ke mea patro entuziasmis, dum mea matro ankore vivis, pri fola muliero, la princino Stolbunova- Enrizi. Kun ica muliero il havas dek-yara filiulo kun la nomo Yevgraf.

La princino esas ermitino. El lojas kun sua filiulo en land-domo che Omsk. El nultempe departas la domo e nulu savas de quo el vivas. Me vidis fotografuro de la land-domo. Bela domo kun kin fenestri sen kruco e kun stuko. Kelkfoye me kredas, ke ica domo kun la kin fenestri regardas me, quale se ol volis sorcar me. Do, quale me devas agar? Nula reala kapitalo, nur konkurencanti, envidio ed odio. E la advokati" „Tamen, tua renunco esis falsa", kontestis Ana Ivanovna. „Ka vi savas, pro quo vi esas hike?" el repetis e durigis: „Nun me savas ilua nomo itere. Ka vi memoras ankore pri la forestisto, pri qua me parolis? Lua nomo esis Vakch. Unike, kad ne? Nigra fantomo ek la foresto kun gigantala barbo. Vakch. Lua vizajo montris cikatri, kauzita per urso. Multa homi posedas ibe la sama aspekto, e nomi kam Lup o Faust, Avkt o Frol. Se li venis, ni infanti hastis quik ek la domo. Komprenez, subite aparis karbonifisto ek la foresto kun yuna urso o foresto-gardisto ek la fora frontier-regiono.

La avo skribis por li asigno por pekunio o kartochi.

Koram nia fenestri esis la foresto. E nivo! Nivo! Plu alta

kam la domo!" Ana Ivanovna tusis.

„Matro, la parolado nocas vu", Tonya avertis. E Yura

aprobis.

„Sensencajo! Esas ja bona. Cetere, Yegorovna raportis a me, ke vi forsan ne volas venar al kristnasko-festo. Pri tala pensi me volas audar nulo! Quon tu kredas, ka tale agas mediko? Do, vi venos! Esas rezolvo, fino! Ma nun itere Vakch! Ica Vakch esis forjisto, e dum interbatado il perdis sua intestini e formacis nova ek lado. Ne ridez, Yura, certe, esas nula reala evento, ma la homi raportis en ica maniero."

Ana Ivanovna tusis itere. Esis forta atako, ed el ne povis respirar. Yura e Tonya hastis al lito. Ankore tusante Ana Ivanovna sizis lia manui e presis oli. Tandem el dicis: „Se me mortas, lore ne separez vi. Vi esas determinita, unu por la altru. Spozigez! Nun me fiancis vi!" Ana Ivanovna ploris.

En printempo 1906, Lara stacis ante la promoco en la lasta klaso di gimnazio, la relato inter Komarovski e Lara, olqua duris ja sis monati, divenis netolerebla. Il explotis elua depreso tre apta, e se il vidis konvenanta okaziono, il memorigis el, neremarkeble, pri elua deshonoro. Tale el falis en konfuzo, quan voluptemo serchas che yuna muliero. Ica konfuzo da Lara pluprofundigis ankore la sexuala kapteso, e sempre kande la desebrigeso venis, Lara hororis. La kontredici dum la noktala foleso esis kam nigra magio.

Omno esis inversa e kontre la logiko, akra doloro aparis en histeriala rido, kombato e refuzo signifikis pronteso, e kisi e gratitudo kovris la manuo dil tormentero. La tota afero semblis sen fino. Ma dum la printempo, dum la lasta hori en skol-yaro, el pensis, ke la molestesi dum la somero kreskus, pro ke en ica tempo ne eventis lecioni. Lara povis evitar en ica sezono renkontro kun Komarovski. Nun el facis decido, qua chanjus elua vivo por longa tempo.

Esis varmega matino, e sturmo prepareskis. La leciono eventis che apertita fenestro. En la foreso zumis la urbo. Esis kam la monotona kanto en abeluyo. On audis la voki da ludanta infanti. La odoro dil tero e la yuna herbi kauzis kap-dolori kam Vodka e grilita socisi dum la festo-tempo.

La histori-instruktisto parolis pri la kampanio da Napoleon en Egiptia. Kande il parolis pri la embarko en Frejus, la cielo divenis nigra e fulmino e tondro fendis krakante la cielo. Tra la fenestro venis klara odoro, sablo e polvo. Du puerini, qui volis prizentar su, kuris en la koridoro por vokar la menajestro, ma kande eli apertis la pordo, la vento disdonis la absorbo-paperi sur la benki en la tota chambro. On klozis la fenestri.

Sordida pluvo, mixita kun polvo, krakis sur la tero. Lara prenis papero ek elua kayero e skribis por elua amikino Nadya Kologrivova: „Nadya, me devas aranjar mea vivo sen la helpo da mea matro. Ka tu povas facar, ke me obtenos profitebla suplementa lecioni? Tua familio konocas ya multa richa personi"

Nadya respondis same skribe: „On serchas edukerino por Lipa. Vizitez ni. Esus famoza! Tu ya savas, ke mea gepatri amas tu."

Plu kam tri yari Lara vivis che la Kologrivov-familio kam dop muri. Nulu serchis el, e mem elua matro ed elua fratulo, a qui el havis nula relato, lasis audar nulo. Lavrenti Kologrivov esis moderna entraprezisto, inteligenta e talentoza. Il odiis la olda sistemo per la duopla odio da viro, qua povis komprar la tota fisko, e per la odio da parveninto ek la simpla populo. Il celis che su nelegala advokati, qui defensis politikala adversi, ya il suportis mem, quale on dicis jokante, la revoluciono, stimulis striki en la propra fabrikeyo, quankam to signifikus la propra falo kom kapitaliero. Il esis bona pafero e pasionoza chasisto, qua voyajis al Losiny-insuli por instruktar nelegala kombateri sur la paf-agro.

Il esis grandioza homo. Lua spozino, Serafima, esis digna kamaradino. Lara sentis por amba personi granda estimo. E Lara posedis la amo da omni en domo, quale se el esus parento.

En quaresma yaro de elua sensorga vivo aparis elua fratulo Rodion kun solicito.

Per fatua aluri e per naz-parolanta, nenaturala voco il dicis, ke la kadeti en sua klaso kolektabis pekunio pro donaco por la direktisto. On donis a lu ica pekunio, por ke il povis komprar donaco. Ma ante tri dii il perdabis ica pekunio an ludo-tablo til la lasta kopeko. Pos ica vorti, il lasis falar sua laxa figuro en stulego e plorachis. Kande Lara audis to, el frostetis. Rodion durigis: „Hiere me esis che Komarovski. Il ne volis parolar kun me pri ica temo, quankam tu havus sempre ankore povo pri lu. Lara, un vorto da tu suficas! Tu ne permisos, ke me devas kompensar ica shamo per mea sango."

„Ka kompensar per sango?" repetis Lara. El iris en la chambro hike ed ibe ed indignis. „Me ne esas kadeto, do sen honoro. Yes, kun me on povas facar, quon on volas! Ka tu en tote komprenas, quon Komarovski ofras? Yaro pos yaro me erektis cirkum me sekura muro, e nun tu venas, ploras kelke, ed omno, quon me kreis, disfalos, yes, devas krular. Irez ad la diablo! Pro me paf-mortigez tu! Ne esas mea afero! Quala sumon tu bezonas?" „Do 690 rubel, omno kalkulite, 700 rubel", respondis Rodion pos poka momento.

„Rodion, tu esas dementa! Ka tu savas, quon tu dicas? Tu perdis ludante tala sumo! Rodion, ka tu savas quante longe ordinara homo kam me bezonas por recevar ica sumo per sincera laboro?"

Pos kurta momento el durigis per kolda, stranjera voco: „Bone, me probos mea fortuno. Venez matine. E donez a me la revolvero kun tua kartochi. Oli esos mea havajo. Ne obliviez!"

El obtenis la pekunio da Kologrivov. 7

La laboro esis por Lara nula obstaklo finar la gimnazio e studiar. Nun, en venonta yaro 1912, venus la fino. En printempo 1911 finis elua skolanino Lipa la gimnazio. El ja havis yuna spozulo, la injenioro Friesendank, qua venis ek richa familio. La gepatri aprobis, ma li konsilis Lipa vartar, pro ke altrakaze la mariajo esus tro frue. Pro ica afero eventis dramatala ceni. La kapricoza e misedukita Lipa, la favorato en la familio, kriis, ploris e pedpresis.

Nulu memorigis Lara pri la debo en la richa domo, debo, quan el portis pro Rodion.

Lara volis kompensar la debo ja longe, ma el havis kontinua spensaji, pri qui el ne parolis. Sen ke Pavlusha savis irgo, el sendis pekunio ad ilua patro Pavel Antipov, qua esis en puno-exilo. Ed ultre el helpis ilua maladema, disputema matro. Tandem el transprenis parto dil kusti, quin Pavlusha devis pagar por lojeyo e nutrivo.

Pavlusha, qua esis kelke plu yuna kam el, amis el til la foleso, ed obediis en omna aferi. El insistis, ke il pos la fino de la real-skolo ankore lernis latina e greka por povar studiar en la Filozofiala Fakultato. El sonjis, ke post la statala exameni, li mariajus por irar al Uralo kom instruktisti. Pavlusha en puerulo-gimnazio ed el en puerino-gimnazio.

Pavlusha lojis en chambro, quan Lara aranjabis, che kalma hosti, en nova domo en la Kamergerski-strado, ne fora de la artisto-teatro.

En somero 1911 Lara esis la lasta foyo kun la Kologrivov-familio en Duplyanka. El amis ica loko tre, plu ankore kam la posedanti. Ici savis to, ed esis nefixita lego, ke Lara povis pasar ibe elua libera tempo. Kande Lara venis ek la varmega, sordida treno ed absorbis la senfina, dolca kalmeso, la altri sendis el al domeno, dum on transportis la pakaro sur la charo. La veturisto di Duplyanka, qua portis kosako-kostumo sen maniki, raportis al somer-gasti pri la lokala novaji. Lara iris alonge la reli, olda voyo por pilgrimanti e lore trans prato aden la foresto. Hike el restis stacar, klozis la okuli, ed inhalis la aromoza aero ek la foreso. Ica aero esis plu sublima kam patro e matro, plu valora kam amorato, plu inteligenta kam libro. Por un momento el perceptis itere la senco dil vivo.

El perceptis, ke el vivis por komprenar la nekredebla beleso dil tero. El volis baptar ica beleso per nomo, ma se to esus tro multe por el, el volis parturar infanti, qui povis transprenar ica tasko.

En ica somero Lara esis fatigita dum elua arivo pro la konsumita labori, quin el ipsa volis. El esis facile iritebla. En Lara naskis timema desfido, quan el ne konocabis antee. Ica desfido nocis la karaktero di Lara, qua esis propre grandanma e sen pedanteso. La Kologrivov-familio ne volis el lasar irar. On amis Lara. Ma per elua autonomeso, Lara opinionis ke el esus superflua en domo. El refuzis la salario, ma on insistis. El ya bezonis anke la pekunio, e kom gasto dil domo laborar en altra loko esus nekonvenanta e nepraktikebla. Lara kredis, ke elua poziciono esus nesincera e netolerebla. El kredis, ke el esus charjo por omni, quankam on ne parolis pri to. El vidis en su ipsa anke charjo. Prefere el departus la familio, ma el havis debi, quin el ne povis kompensar instantale. Pro la stultesi da Rodion el sentis kam kaptita, ed el ne savis quale kalmigar la propra iraco.

El vidis omnaloke signi di desestimo. Se vizitanti venis al familio e montris atenco od anke neatenco, el kredis on vidus el en amba kazi kom inferiora. Ataki di hipokondrio ne impedis Lara partoprenar che la sennombra plezuri dal gasti en Duplyanka. El balnis e natis, vehis en kanoo, asistis che noktala pikniki, esis kun la altri che pirotekni e dansis. El ludis en laiko-teatro e pafis per Mauser-fusilo e la revolvero da Rodion al skopo-disko. El dicis jokante, ke lo esus neyusteso, ke el ne povis esar kombatemo o duelanto. Ma quante plue el amuzis, tante plue el sufris. El ipsa ne savis quon el volis.

Ica stando plufortigesis ankore kande el venis en la urbo. Poka konflikto kun Pavlusha eventis, quankam Lara evitis disputo kun lu, nam il esis elua lasta protekto. Il divenis en lasta tempo pasable kontenta pri su. Lua instruktanta vorti amuzis ed afliktis Lara samtempe.

Pavlusha, Lipa, la Kologrivov-familio, la pekunio - ica aferi iris cirkume en elua kapo. La vivo esis por el tormento. El perdis preske la raciono. El volis forkurar por komencar irg-ube kelko nova. En ica humoro el facis dum kristnasko 1911 fatala decido. El volis nedependanta e libera vivo sen la Kologrivov- familio. La pekunio por tala vivo donus Komarovski. El kredis, ke il devis suportar el pos omna ica yari en kavalierala maniero, sen irga postuli o longa klarigi, senegoista, sen desfacilesi.

Dum la 27a decembro el iris al Petrovka-strado, en mufo la revolvero di Rodion, en la intenco pafar a Komarovski se il refuzis od ofensis el. El iris en stranja konfuzo tra la festala stradi, sen ke el perceptis irgo. La intencata pafo resonis en elua anmo, la persono esis neimportanta. En elua koncio esis nur la pafo. El audis dum la tota voyo ica pafo, ed esis pafo a Komarovski, esis anke pafo a su ipsa, al propra destino, al querko en Duplyanka kun la skopo-disko en la trunko.

„Ne tushez la mufo", dicis Lara ad Ema Ernestovna, qua dicis nur „Ah" ed „Oh", dum el volis forprenar la mantelo di Lara. Komarovski ne esis heme. Ema Ernestovna volis prenar itere la mantelo, ma Lara dicis: „No. To urjas. Ube il esas?"

Ema Ernestovna dicis, ke il vizitus festo di kristonasko. Kun la adreso en la manuo Lara kuris adinfre trans la obskura eskalero e pasis la bunta blazoni sur la fenestri, qui kauzis memoro pri omno, quo eventis til nun. Lore el iris al Sventizki-familio.

Unesme nun, kande el eniris la strado la duesma foyo, el remarkis la nivo. Esis vintro. Ibe esis la urbo. Esis vespero.

Existis glacioza koldeso. Nigra glacio kovris la stradi, dika kam la vitro-suli di ruptita bir-boteli. Doloris, se el respiris. En la aero pendis griza pruino, qua pikis kam la felo di elua glacioza fur-kolumo. Elua kordio martelagis, kande el iris tra la vakua stradi. Ek la pordi dil te-albergi e kantini venis vaporo. En nebulo aparis vizaji, reda kam socisi. La tufatra kapi di kavali e hundi esis plena di mikra glacio-denti. La dika fenestri dil domi aspektis kam butrizita per kreto. Bunta reflekti dal kandeli di kristonaskala arboro flugis tra la fenestri, quale se la habitanti volis prizentar la silueti di magiala lanterno.

En la Kamergerski-strado Lara restis stacar. Me ne povas irar, me ne povas tolerar lo, tale el volis preske vokar. Me iros a lu, lore me naracas onmo. El asemblis sua fortesi ed apertis la pezoza pordo dil nobla domo.

Pavlusha esis reda pro esforco. Il presis la lango kontre la vango e probis koram la spegulo glatigar la kolumo e butonagar la starchita kamizo. Il volis facar vizito ed esis ankore tale pura, ke il divenis konfuza kande subite Lara aparis. Il perceptis instantale elua ecito. Elua gambi esis febla e nesekura, quale se el irus tra vadeyo.

82 „Quo esas kun tu, quo eventis?" il questionis nequieta e hastis ad el.

„Sideskez apud me. Tale quale tu esas. Lasez tua vestaro. Me ne havas tempo, me devas irar. Ne tushez la mufo. Vartez! Turnez tu."

Il obediis. Lara portis angla kostumo. El depozis la jako an hoko, prenis la revolvero di Rodion ek la mufo e pozis ol aden la posho dil jako. Lore el iris al sofao e dicis: „Nun turnez tu a me. Acendez kandelo. Extingez la lumo."

Lara konversis volunte che obskura kandelo-lumo. Pavlusha havis pro to sempre granda stoko di kandeli. Nun il pozis la kandeliero sur la fenestro-solio ed acendis la mecho. Unesme la flameto sufokis pro stearino, ma lore ol disdonis krepitante steleti ad omna lateri e divenis rekta kam flecho. En chambro esis dolca lumo. La glacio sur la fenestro deskompozis. „Audez, Pavlusha", dicis Lara. „Me esas en desfacilesi e bezonas helpo. Ne timez e ne questionez! Ni ne esas kam omni. Me esas sempre en danjero. Se tu amas me e ne volas ke me mortos, lore ni devas mariajar. Maxim balde posible."

„Ma to esas mea maxim granda deziro", il interruptis el. „Quala dion tu volas? Por me esas singla dio bona. Ma nun dicez, quon tu havas! Ne parolez en enigmati!" Ma Lara evitis direta respondo ed elektis altra temo, qua ne tushis la aflikto da el.

En ica vintro Yura skribis ciencala traktato pri la nervala strukturo dil retino por recevar la or-medalio dal universitato.

Quankam il volis facar la exameno en generala medicino, il konocis la okulo kam futura okulisto. Ica intereso por la naturo dil optiko montris altra karaktero di Yura - sua kreanta kapablesi, sua kompreno pri la valoro di artala verko e la strukturo di logika ideo.

Tonya ed il volis vehar en glitilo al kristonaskala festo dal familio Sventizki. Amba vivis depos sis yari la unu apud la altru. Li travivis la fino dil infanteso e la komenco dil yuneso. Li konocis pri su singla detalo. Li havis la sama kustumi e propra maniero facar joki e ridar pri ica espriti tote aprupte kom respondo. Li sidis tacema en glitilo, chanjis kurta frazi e meditis pri diversa kozi.

Yura pensis pri la dato por la traktato e la konkurso dal universitato, ed en la festala tumulto sur la stradi il saltis de un penso al altra. En la fakultato da Misha Gordon aparis hektografita jurnalo por studenti, quan redaktis Gordon. Yura promisabis ja longe artiklo pri Block. Por Block entuziasmis la yunaro ek amba chef-urbi, il e Misha ankore plu kam altri. Ma anke ica pensi pri Block di Yura pasis. Li frotis su la kolda oreli e tacis, ma en un punto lia pensi kunvenis. La recenta ceno che Ana Ivanovna chanjabis la personaleso di amba yuna homi. Li esis nun vidante e regardis su per nova okuli. Tonya, la olda kamaradino, qua prizentis la kontinua realeso, divenis nun subite neatingebla e neklara misterio - nam muliero. Se il penigis sua fanatazio, il povis vidar su kom domtanto pri la Ararat, kom heroo, profeto, vinkinto - nur ne kom muliero. Ica desfacila e nesolvebla tasko repozis nun sur la febla shultri di Tonya, quankam Tonya esis perfekte sana puerino.

Il sentis por el subite simpatio ed astoneso, la komenco da pasiono.

La sama pensi e sentimenti havis Tonya por Yura. Yura trovis, ke li ne apartenis ad ica festo. Se nun irgo eventus dum lia absenteso! Il memoris. Pos ke li experiencabis, ke la stando di Ana Ivanovna divenis plu mala, li iris ad el ed ofris restar, ma el refuzis e postulis lia partopreno en bruska maniero. Yura vidis ad amba lateri e perceptis, quon anke ya Lara vidabis. Lia glitilo rulis lauta e kauzis neordinara eko sub la glacioza arbori di parki ed alei. En la fenestri dil domi eventis la kristonaskala vivo di Moskva, abieti lumis, gasti aparis, ibe ludis maskita bufono celo-ludo e hike eventis rondo-danso. Yura pensis subite, Block esus kristonaskala persono, en la tota rusa vivo, en la vasta nordo, en la nova literaturo, sub la cielo dil nuna strado, e cirkum la radianta abieto en salono. Il pensis, ke la artiklo pri Block esus neutila, on bezonus nur skribita adoro al sajuli, kam che la Holandani, kun frosto, volfi e tenebra foresto. Li vehis tra la Kamergerski-strado. Yura deskovris en irga fenestro en la mezo dil glacioza strato nigra truo. Tra ica truo reflektis la lumo di brulanta kandelo, quale se la flamo volis observar per direta regardo la amba personi en glitilo.

„La kandelo brulis, la kandelo...", susuris Yura. Esis la komenco di neklara, nesekura afero, ed il esperis ke la pluso venus, ek su ipsa, sen koakto. Ma nulo eventis.

La kristonaskala festo che la Sventizki-familio eventis depos eterna tempi sempre segun la sama shablono.

Vespere, kande la infanti dormis en lito, on acendis la kandeli dil arboro por la yunuli ed adulti la duesma foyo, e lore on amuzis su til la sequanta dio. La adulti kartludis dum la tota nokto en la pompoza salono kun tri muri. Cirkume morge la tota kompanio enprenis la dineo.

„Pro quo vi venas tante tarde?" questionis George, la

nevulo di Sventizki, dum il hastis tra la vestibulo ad

onklo ed onklino aden la dopa chambri. Yura e Tonya

volis anke adibe por salutar la hosti, e dum li desmetis

lia manteli, li vidis aden la salono.

Ibe esis la radianta kristonaskala arboro e la nigra amaso

dil gasti, qui ne dansis e konversis inter su.

En la libera cirklo dansis la altri. La liceo-skolano Koka

Kornakov, filiulo di statala advokato, duktis la dansanti.

kunduktis la pari, separis li, direktis la muziko, e kriis per tota guturo super la turbo: „Grand rond! Chaine chinoise!" Ed omno eventis segun lua vorto. „Une valse, s'il vous plait!" il vokis al pianisto, dum il duktis sua damo adavane. Dume il plulentigis la mezuro tante, ke nulu povis perceptar valso, ma nur ankore eko. Omni aplaudis. Nun on disdonis kremo-glacio e limonadi inter la gasti. La varmigita yunuli e puerini interruptis lia rid- erupti e konversi dum kurta tempo por drinkar la kolda suko hastoze ed avida. Ma ja balde resonis itere rido e kriado.

Tonya e Yura iris al hosti, sen ke li eniris la salono.

La dopa chambri esis plena de superflua utensili, quin on portabis ek la salono por ganar libera spaco.

Hike trovesis la magiala magazino dil Sventizki-familio, la tota provizo por la kristonaskala festo. Odoro di farbo e gluo pendis en la aero, omnaloke jacis bunta papero, rulili, kartoni, steleti e kandeli.

La olda Sventizki-familiani skribis numero-karti por la donaci, tablo-karteti por la dineo e lotri-bilieti por la tombolo. George helpis, ma pro ke il facis kelkfoye erori, la oldi insultis.

La hosti joyis tre pri la vizito da Yura e Tonya, quin li konocabis ja kom poka infanti. Sen granda afektacho e plusa vorti, li introduktis li en la prepari. „Feliza komprenas nulo, ma nun esas la domo plena de gasti. Ho, quala senespera kaoso! George, quon tu facis itere kun la numeri? La konfektuyi devas sur la tablo e sur la vakua sofao. Quala pelmelo! Omno esas falsa!" „Me esas tre gaya, ke Ana standas plu bone. Pierre e me esis ja en granda sorgo."

„Yes, mea karino, ma nun esas elua stando itere min bona. Ka tu komprenas?"

Yura e Tonya pasis preske la tota vespero kun George e la hosti dop la kristonaskala kulisi.

Dum la altri sidis kun la Sventizki-familio che tablo, Lara restis la tota tempo en la danseyo. Quankam el portis nula bal-kostumo e konocis nulu, el dansis kam en tranco kun Koka Kornakov o promenis sen intereso tra la salono, quale se el natus en aquo. Kelkfoye el restis stacar ed esperis, ke Komarovski vidus el, qua sidis kun la vizajo al salono. Ma il regardis nur sua karti en la sinistra manuo, e ne vidis el - o il simulis nur.

Lara ne povis respirar pro ofenso. En ica momento aparis yuna puerino, quan Lara ne konocis, ek la danseyo aden la salono. Komarovski regardis la puerino en la maniero, quan Lara konocis tre bone. La puerino sentis fiero, ridetis a Komarovski e redeskis radiante. Lara volis preske kriar. Shamo venis en elua vizajo. Nova viktimo, el pensis, e kam en spegulo el vidis su ipsa ed elua tota historio.

Ma el volis tamen parolar kun Komarovski. El volis vartar a plu bona momento ed retroiris aden la danseyo. Kun Komarovski ludis tri plusa personi an tablo. La viro apud lu esis la patro dil dandiala liceo-skolano, qua dansabis kun Lara valso. Lara experiencis to ek la vorti da Koka Kornakov dum la danso. Granda bruneta muliero en nigra kostumo kun serpento-forma longa kolo, elqua chanjis sempre itere la chambri, esis la matro di Koka Kornakov. La yuna puerino, qua kauzabis che Lara tante mala memori, esis lua fratino. Koka prizentis su a Lara per sua nomo Kornakov'. Pos la danso il duktis Lara ad elua stulo e repetis per reverenco: „Kornakov."

Nun Lara komprenis. Kornakov, Kornakov, el pripensis. La nomo kauzas che me desplezanta memoro. Lore el savis. Kornakov esis la statala advokato en apel- tribunalo di Moskva. Il esabis la akuzanto kontre la fervoyisti e Tiversin. Kologrivov esabis che lu, segun la prego da Lara, por movar Kornakov dum la proceso montrar indulgo, ma vane. Il do esis Kornakov, tale, tale, tale. Kornakov, Kornakov.

Esis en la unesma o duesma nokto-horo. La bruiso stacis en la oreli di Yura.

Pos kurta pauzo on manjis Petits fours, lore la danso komencis itere. On instalis nula nova kandeli an la abieto.

Yura stacis nervoze en la danseyo e vidis a Tonya, qua dansis kun nekonocato. Se el venis en la proximeso de Yura, el jetis per gambo-movo la poka tranajo dil longa satin-kostumo retro e per to el semblis kam fluganta fisheto e desaparis itere en la amaso dil dansanti. El ardoris. Dum la pauzo en manjo-chambro, Tonya refuzis la teo, ma prenis prefere mandarini, quin el liberigis de la aromoza pelo. Sempre itere el sizis mikra tuketo ek la zono e vishis elua labiala komisuri e la glutiniva fingri.

Ridante, ne interruptante elua alerta konversado, el pozis la tuketo itere en la zono. Nun el dansis kun la nekonocata kavaliero, e dum rotaco el tushis la grunema Yura, qua stacis latere. El presis petuleme ilua manuo e ridetis signifikante. To eventis plurfoye. Dum irga tushado, Yura sizis la tuketo, quan el tenis. Il presis ol kontre la labii e klozis la okuli. La tuketo odoris a mandarini e la varmega manuo di Tonya, ed amba odori esis charmanta. To esis tote nova experienco en lua vivo, ulo quo nultempe eventis antee, ed ica sentimento penetris la tota korpo. Ica odoro esis intima kam afabla vorto, quan on audas en la tenebro. Yura tenis la tuketo avan la boko ed inhalis la odoro. Subite detonis pafo en la domo.

Omni turnis la kapo al kurteno, qua separis la danseyo de la salono. La silenco duris minuto. Lore komencis tumulto. Omni levis su e kriis. Kelki kuris en la direciono dil pafo, altri ploris e disputis inter su.

„Quon el nur facis, quon el nur facis!" vokis Komarovski sempre itere.

„Boris, ka tu vivas? Yes, certe tu vivas!" kriis siorino Kornakova histeriale. „Inter la gasti esas doktoro Drokov. Ma ube il esas? No, nula plusa vorti! Por vu to esas nur skracho, ma ne por me! O mea povra martiro, qua desmaskis omna ica kriminanti! Ibe el esas! Tu sterko-karabeo! Me mortigos tu! El ne darfas eskapar! Quon vu dicis, siorulo Komarovski? Kad el pafis a vu? No, siorulo Komarovski, me ne volas audar joki! Koka, quon tu dicas pri to? Yes, kontre tua patro... Ma la Deala manuo... Koka, Koka!"

La gasti kuris ek la salono aden la danseyo. Inter ili esis Kornakov. Il jokis laute ed asertis, ke il esus tote nelezita, tamen il presis neta bok-tuko kontre la sangoza sinistra manuo. En altra grupo, latere, trovesis Lara, quan on duktis an la manuo.

Yura rigideskis, kande il vidis el. Ibe el esas! Ed ja itere sub nekustumala situeso! Ed ibe esas la grizhara viro! Yura konocis lu nun. Il esis la reputata advokato Komarovski, qua traktis la heredajo dil patro di Yura. Ica persono ne bezonis saluto, e Yura kondutis, quale se li esus stranjeri. Ma quo esis kun el? Ka do el pafis? Kad a la statala advokato? Certe, el esis irga politikala. Povra puerino. La konsequanti esos mala por el. El esas fiera e bela! Ed ica diabli tordas elua brakii! Ma nun il komprenis, ke il misinterpretis la afero. Lara divenis febla. Elua gambi faliis ed on devis apogar el. On duktis el al proxima stulego, ed ibe el krulis. Yura hastis ad el, ma lore il pripensis e serchis al supozita viktimo.

Il iris a Kornakov e dicis: „On vokis a mediko. Me esas mediko. Montrez a me vua manuo. Nu, Deo esis gracoza. Esas bagatelo. Vua vundo bezonas mem nula panso. Forsan kelke iodo. Ibe esas siorino Sventizki. Me pregos el."

Siorino Sventizki e Tonya, qui hastis a Yura, esis pala. Li dicis, ke il devus finar lua laboro, la glitilo esus ja hike por vehar li heme, e ke en domo eventis irgo mala. Yura pavoreskis, obliviis omno en la mondo e kuris a sua mantelo.

Kande li hastis aden la domo, Ana Ivanovna esis ja mortinta. El mortabis dek minuti ante lia arivo. La kauzo esis longa sufoko-atako per akuta, ne-notifika pulmono-edemo.

Dum la unesma hori Tonya kriis, turnis su en spasmi e perceptis nulu. La sequanta dio el divenis kalma. El audis paciente, quon la patro e Yura dicis, ma el povis respondar nur per kap-movo. Nam se el apertis la boko, la sufro sizis el per omna forteso, ed ek elua boko eruptis itere krii, quale se el esus fola. El genupozis horo-longa en la pauzi inter la pregi che la mortinta muliero. Elua bela longa brakii cirkumprenis angulo dil sarko, qua esis kovrita per girlandi. El perceptis nula homo. Ma se elua regardi renkontris la okuli dil parenti, el levis su, hastis ek la salono, hastis aden elua chambro, jetis su sur la lito e sufokis elua furianta desespero en kuseno. La aflikto, la longa stacado, la sendormeso, la kanti, la lumo dil kandeli e la kataro kauzis en la anmo di Yura dolca kaoso, felica e trista samtempe.

Ante dek yari, kande lua matro mortis, il plorabis pro sufro e pavoro. Tatempe il ne esabis la mezo-punto, ica certena Yura, qua esis valoroza ed interesanta. Tatempe kontis la extera eventi, qui existis cirkum lu. Ica exter- mondo esabis kam nepenetrebla foresto en qua il e sua matro vivis, e lore subite il esabis sola, sen el. Ica foresto konsistis ek omna kozi en la mondo, la nubi, la reklamo en la urbo, la guato-turmi dil pumpistaro, la monak-servisti, qui kavalkis avan la fiakro kun la imajo dil Virgino, sen chapeli, nur kun orelumi. Ed ica foresto konsistis anke ek la spekto-fenestri en la longa stradi, ek la neatingebla, alta steloza cielo, ek Deo e la santuli. Ica eterna, alta cielo aparis en la infanto-chambro che la gardistino di infanti, se el naracis pia historio, Lore la cielo divenis sizebla, kam frukto di ramo. Ica cielo balnis en fairo ed oro, aparis dum la matutino o dum la dimezala meso en la kirko.

Ibe la steloza cielo divenis la eterna lampo, la kara Deo divenis la sacerdoto, ed omno trovis spaco e funciono, segun la determino. Importanta ma esis la reala mondo dil adulti e la urbo. Tatempe Yura kredis pri la deo dil foresto kam pri la forestisto.

Ne tale hodie. Dum la tota skol-tempo e dum la universitato, Yura studiis la antiqueso, la religio, fabli e legendi, literaturo, historio, natur-cienci e la familiala kroniko. Nun il timis nulo, nek vivo nek morto, pro ke omna kozi esis vorti ek la lexiko. Il sentis la uneso kun la universo, e la trauro pri Ana Ivanovna esis tote altra afero kam che la morto di sua matro. Tatempe il sufris e pregis. Nun la oficio esis sole informo pri la anmo-paco di Ana Ivanovna. Il sentis nula pieso, ma il komprenis la plu alta povi dil cielo e la tero, ed il sinkus sua kapo koram ica povi kam koram granda pre-iranti.

„Santa Deo, forta Deo, Eternulo, Deo kompatez " Quo esis to? Ube il esis? On portis la sarko ek la chambro. Il devis vekar. Dum la sisesma matinala horo il lasis falar su sur la sofao, vestizita, Probable il havis febro. Nun omni serchis lu en tota domo. Nulu pensis, ke il dormus en la biblioteko, en irga angulo dop la libro-tabulari, qui atingis preske la plafono. Ibe il ne povis vekar. „Yura, Yura!" vokis irg-ube en la proximeso la menajestro Markel. Li portis la sarko e Markel devis adportar la girlandi al strado, ma il ne povis trovar Yura. Ultre to il devis restar en la dorm-chambro, ube la girlandi jacis, pro ke la apertita vesteyo baris la pordo. „Markel! Markel! Yura!" li vokis de sube. Markel eskartis per pugno-bato la obstaklo e kuris kun plura girlandi en la manuo ad sube. „Santa Deo, forta Deo, Eternulo", tale suflis la vorti nelaute tra la strado, quale se mola plumo glitus tra la aero. On vidis girlandi e pasanti, dekorita kavali, la incensuyo en la manuo dil sacerdoto, la blanka tero koram la pedi.

„Yura! Deo dankesez! Tandem! Levez tu!" vokis Shura Shlesinger, sukusante la shultro di Yura. „Quo esas kun tu? Li forportas la sarko. Ka tu ne venas kun ni?" „Yes, ma yes, certe."

La trauro-festo fineskis. La mendikisti batis lia brakii cirkum la korpi e formacis du rangi. La sarko-veturo e la charo kun la girlandi vehis adavane. Ek la kirko venis la ploranta Shura Shlesinger, levis la velo ed examenis la rango dil fiakri.

El perceptis la sarko-portanti dil funerala agenteyo, facis

movo per la kapo e desaparis kun la portanti en la kirko.

Sempre plu granda turbo venis en la libera aero.

„Nun anke Ana Ivanovna devis irar. El salutis la mondo,

la povra. El devas voyajar vaste"

„Yes, nun el ne povas tra la regiono kurar, la povra. Nun

el vivas en la repozo, ica libelulo."

„Ka vu havas fiakro, o ka vu vehas kun la Dek-e-un?"

„Mea gambi esas tote rigida per la stacado. Ni iros kelke

e lore ni vehos "

„Ka vu vidis quale Fukov sufras? Quale il regardis la

kadavro. Il ploris e ploris. Prefere il devorus el. Ed elua

spozulo stacis apud la sarko."

„Il devoris el la tota vivo per regardi."

Tale on parolis, dum la funerala konvoyo marchis al

altra fino dil urbo. Dum ica dio la forta frosto kalmeskis.

La dio esis plena de nemovebla pezo, plena de tenera

aero, dio di pasema vivo, dio, kreita per la naturo por

enterigo. La sordida nivo lumetis, e de la gardeni vidis

traurante la humida, obskura abieti kam nigrigita

arjento.

Esis la memorinda tombeyo, nam ibe repozis la matro di Yura, Maria Nikolayevna JIVAGO. Il ne esabis dum la lasta yari che elua tombo.

Matro, susuris Yura, kande il vidis la tombeyo ek la foreso.

Kun serioza vizaji la gasti formacis poka grupi sur la net-balayita voyeti, quankam la kurvesi dil voyeti ne korespondis kun la solena pazi. Alexander Gromeko duktis Tonya an brakio. Dop li iris la Kruger-familio. La trauro-kostumo di Tonya aspektis bone. Sur la kruci dal kupoli e sur la rozea kuvent-muri jacis pruino kam molduro.

En la dopa angulo dil monakala korto pendis linjo, kamizi kun pezoza bufanta maniki, bunta tablo-tuki e krumplita lit-tuki. Yura vidis adibe e perceptis, ke en ica loko eventis olim nivo-tempesto, nun ma stacis ibe nova konstrukturi.

Yura iris sola, devancis la altri, restis stacar e vartis itere. Kom respondo al morto, qua kauzabis tala kaoso che la parenti, il volis krear nova formi, produktar nova beleso. Quale nultempe antee il komprenis nun, ke la arto sempre itere okupeskas kun du aferi. La arto traktas sempre itere la morto, e pro to ol kreas sempre itere vivo. La granda vera arto, qua esas la revelo, e la arto, qua kompletigas ica revelo.

Yura juis ja nun sua absenteso dal familio e la universitato, forsan por un o du dii. Il volis skribar poemo por Ana Ivanovna, por elua anmo-paco, ed il traktus omno, quo esis importanta. Omna hazardi ek la vivo, la maxim bona qualesi ek la karaktero di Ana Ivanovna, Tonya en trauro-kostumo, kelka observesi pri la stradi dum la retrovoyo de tombeyo, la linjo en monakala korto, la noktala nivo-tempesto, pri qua il plorabis kom poka puerulo.

Quaresma parto Kompleta ne-eviteblesi

Lara jacis febrante sur la lito di Felizita Sventizki. Cirkum el stacis murmurante kelka famili-membri, doktoro Drokov e la servistaro.

Obskureso kovris la vakua domo dil familio, nur en la poka salono brulis matida mur-lampo, qua jetis olua lumo al longa koridoro.

Komarovski, qua esis en mala humoro, iris en ica koridoro hike ed ibe, quale se il ne esus gasto, ma la domestro.

Kelkfoye il jetis regardo aden la dorm-chambro por examenar la situeso, lore il iris til la altra fino dil domo, preterms la abieto kun la arjenta buli, iris aden la manjo-chambro, ube la tablo stacis kun la netushita dishi ed ube la vino-glasi vibris, se sur la strado fiakro pretervehis.

Komarovski funis. Kontredica sentimenti aparis. Quala skandalo, quala tumulto! Il spumifis. Lua poziciono esis en danjero. Ica evento povis nocar lua reputeso. Il devis po irga preco impedar singla babilado, sufokar omna rumori, se la evento esus ja koncata. Ultre to il sentis itere, quale katenizante ica fola, desespera puerino esis. On povis vidar quik, ke el esis partikulara persono. Elua esenco esis nekustumala. Yes, il destruktabis elua vivo en nereparanta maniero. Quale el furiis, quale el rezistis e rebelis por formacar elua vivo nova, segun elua volo.

Il volis helpar, en singla pensebla maniero, forsan il aranjus chambro por el, ma il nultempe tushus el, kontree, il konservus disto, yes, il ne produktus irga ombro, qua savas, quon el facus ankore. Quala molestadin il devis expektar! Che tala aferi esis la despito sempre proxima. La lego ne dormis. Esis ankore nokto e nula du hori pasabis, e tamen aparabis policisto. Komarovski irabis kun lu al apud-chambro por klarigar ed aranjar la tota afero. Lara ne esis en direta danjero, ma judiciala exameno esus ne-evitebla.

Naturala, il impedus to per omna forteso. Se on levus akuzo, il furnisus psikoatriala opiniono, qua pruvus, ke Lara esabis dum la ago neresponsiva. Ica opiniono efikus decido di ne-persequo.

Dum ica pripenso Komarovski divenis plu kalma. La nokto pasis. Lum-radii hastis de chambro a chambro e spionis sub tabli e sofai.

Komarovski vidis ankore unfoye aden la dorm-chambro por certigar, ke Lara esis en la sama stando. Lore il vehis a konocata advokatino, la spozino di politikala ekmigranto, Rufina Onisimovna Voit-Voitkovskaya. Elua ok-chambro-lojeyo esis nun tro granda por el ed anke tro chera. Pro to el esis pronta lugar du chambri. Komarovski lugis un chambro por Lara. Pos kelka hori on adportis Lara adibe. El esis preske sen koncio, havis febro e nervo-shoko.

Siorino Voit-Voitkovskaya esis progresema muliero, odiis pre-judiki ed amis omno, quo esis, segun elua vorti, „positiva e viv-kapabla".

Sur elua komodo jacis exemplero dal „Programo da Erfurt" kun autografo dal autoro. Sur fotografuro an la muro esis elua spozulo „mea bona Voit", dum festo populala en la Suisia, ensemble kun Plechanov. Amba viri portis vestoni e Panama-chapelo. Siorino Voit- Voitkovskaya desplezis ja dum la unesma regardo elua malada sub-lokacantino. El vidis en Lara maligna simulantino. La tota maladeso esis trompo. Lara ludis la fola Gretchen en karcero.

Siorino montris elua desestimo por Lara per exaltita agemeso.

El lasis detonar la pordi, el kantis laute e vorticis tra la chambri, quin el aerizis singla dio. La lojeyo esis en la supra etajo di granda domo en Arbat. La fenestri en ica etajo esis plena de klare-blua cielo kam rivero kun inundo. Dum la duima vintro la lojeyo montris signi ed auguri dil printempo.

Tra la poka fenestri suflis varma sud-vento ed de la stacioni ululis la lokomotivi. La malada Lara en lito havis multe tempo por memorar pri pasinta eventi. Ofte el pensis pri la unesma vespero en Moskva, kande el arivis ek la Uralo, ante sep od ok yari dum elua infanteso.

Li vehis de la staciono en la fiakro tra la mi-obskura stradi di Moskva al hotelo. La lumo dil lanterni jetis la giboza ombro dil veturisto al dom-muri. La ombro kreskis e kreskis, atingis nenaturala grando, kovris stradi e tekti e desaparis. Lore la tota procedo komencis itere.

En la obskureso super li resonis laute la sennombra kirko-kloshi di Moskva, tramvoyo per kavali pretertumultis, ma anke la krianta spekto-fenestri e reklamo narkotigis Lara, quale se oli donus kontinua bruiso kam kloshi e roti. Sur la tablo en hotel-chambro el vidis granda melono, donaco da Komarovski e simbolo por la povo e la richeso di Komarovski. Kande Komarovski fendis per un kultelo-bato la glacioza, ronda frukto en du parti, Lara ne povis respirar, e ne riskis refuzar. Penigive el glutis la reda. aromoza peci. Komarovski esis la klefo di omna eventi, certe, ma nun il esis tote altra persono. Il postulis nulo e lasis vidar su nultempe. Nur ek la foreso il ofris sua helpo por Lara en nobla maniero.

Ma esis tote altra afero, kande Kologrivov vizitis el. El joyis tre vidar lu, ne pro ke il esis granda ed impozanta, ma pro ke il ekradiis talento ed energio e pro ke sua cintilifanta regardo e sua inteligenta rido plenigis la chambro, tale ke ol semblis plu poka. Il sidis che elua lito e frotis sua manui. Kande la ministerio en Peterburg vokis lu, il parolis kun altranga olduli, quale se li esus stulta skolani. Koram lu jacis nun la puerino, qua esabis recente ankore en lua domo. El esabis kam naturala filiino, quankam il nur kambiis regardi e remarki kun el, olqui ma posedis specala irito. Il ne povis parolar serioza ed indiferenta kun Lara kam che adultino. Il ne savis la konvenanta vorti, e tale il ridis quale che infanto: „Quon vu nur facis, mea puerineto? Pro quo ica melodramo?" Il tacis e regardis la makuli sur la plafono e la tapiso. Lore il sukusis la kapo e dicis exhortante: „En Dusseldorf ja balde startas internaciona expozo pri piktado, plastik-arto e garden- kultivado. Me volas irar adibe. Esas hunida hike. Ka vu volas fluktuar ankore longe inter cielo e tero? Hike ya esas preske nula placo. Ica Voitkovskaya esas, inter ni dicita, cirkume kadavro. Me konocas el. Vu devas translojar. Vu esis tro longa en lito. Vu esis malada, ma nun esas fino. Vu devas levar su. Vu devas prenar altra lojeyo, vu devas finar vua studio. Me konocas certena piktisto, qua voyajas dum du yari a Turkestan. Il posedas studieyo, propre tipa poka lojeyo. Me kredas, il transdonus ol volunte en bona manui. Ka me povas aranjar ica afero por vu? Ed ankore ulo. Me volas parolar unfoye tote aferale. Esas mea santa obligo, me volas to ja longe. Esas nur poka sumo...Yes, me pregas vu tre. No, nula refuzo... No, pardonez! Me pregas vu."

Quankam el protestis e ploris, il koaktis Lara aceptar cheko plu kam 10 000 rubel. Lore il iris. Pos elua risanesko, Lara translojis aden la nova domicilo en la proximeso dil Smolenskala Merkato en la unesma etajo di olda domo. En ter-etajo esis magazino. En domo lojis kargo-veturisti. La korto esis pavizita e kovrita kun grani e festuki. Kolombi promenis cirkume e rukulis. Lara vidis oli kelkfoye tra la fenestro. Tra la stonoza ekfluo-tubo hastis trupi di rati.

Pavlusha havis granda aflikteso. Kande Lara divenis malada, il ne darfis vizitar el. Quon il povis pensar pri ica afero? El volis pafmortigar viro, qua, tale pensis Pavlusha, posedis nula signifiko por Lara. Ma lore la viktimo dil faliita atento sorgis e konservis el. E to omno pos lia konversado en la kristonaskala nokto, en lumo dil kandeli!

Sen ica viro, Lara esus en aresto e devus vartar pro tribunalo. Il impedabis la posibla puniso. Pro Komarovski nulo eventis, e Lara studiis. Pavlusha meditachis e meditachis, ma vane. Il ne povis komprenar la afero.

Kande Lara esis en plu bona stando, el lasis venar lu a su e dicis: „Me esas mala homo. Tu ne konocas me. Plu tarde me naracos a tu omno. Esas desfacila por me parolar. Tu vidas, me devas sempre itere plorar. Departez me. Obliviez me. Me esas nedigna por tu." Venis kordio-tushanta ceni, una plu mala kam la altra, e siorino Voitkovskaya, pos ke el vidabis la ploranta Pavlusha, hastis aden elua chambro, jetis su sur la sofao e ridis: „Oi, oi, me ne povas kredar! Ha, ha, ha, quala heroo! Heroo kam en fablo!"

100

Por ne kompromisar Pavlusha per ica relato, qua esus nur tormento, Lara klarigis, ke el volis la definitiva separo, pro ke el ne amus lu. Ma dum ica klarigo el ploris tante, ke il ne povis kredar, quon el dicis. Il kredis, ke el povis exekutar omna mortala peki, ke el mentiis, il esis pronta odiar el, il maledikus el, ma tamen il amis el nedomteble, yes il envidiis elua pensi, elua drink-glaso, elua kuseno, sur qua el dormis. Por evitar foleso, il devis agar rapide. Li volis mariajar, maxim balde posible, ankore ante la exameni. La mariajo eventus en Krasnaya Gorka. Ma Lara volis ajornar la mariajo.

Li mariajis dum la lundiala pentekosto, kande li savis, ke li trairadis la exameni. La mariajo-festo aranjis Lyudmila Tshepurko, la matro dil amikino di Lara, Tusie. Lyudmila Tshepurko esis bela muliero kun alta pektoro e profunda voco, bona kanterino e ruzoza dupigerino. Omna legendi e fabli ek la populo trovis propra inventi per el.

Esis nekustumale varmega, kande on Lara duktis „sub la ora krono". Siorino Tshepurko vestizis Lara. La ora kirk-kupoli e la nova sablo sur la voyi esis flava. La folii dil birki havis trista aspekto. Esis desfacile respirar, e koram la okuli flamifis lo. Esis quale se on festis sennombra mariajo-festi en la regiono. Omna yuna puerini portis blanka kostumi, kam fiancitini, la yuna viri havis pomado en la hari e portis nigra vestari. Omni esis agitita e sudorifis.

Siorino Lagodina, la matro dil altra amikino, jetis a Lara arjenta moneti koram la pedi, kande Lara eniris la tapiso, e siorino Tshepurko rekomendis, ke Lara levez la kandelo, nam lore el regnus en domo.

101

Lara ma volis ofrar sua futuro por Pavlusha, pro to el tenis la kandelo ad sube, e tamen, elua kandelo restis sempre plu alta kam la kandelo da Pavlusha. Pos la kirko on iris aden la studieyo dil piktisto por enprenar poka festino. Segun olda moro la gasti vokis: „Bitra, ne drinkebla!" e la altra gasti respondis: „Dolcigez!" Lara e Pavlusha ridetis e kisis su. Siorino Tshepurko kantis nun la himno pri la vito-grapo. „Deo donez amo e sua konsilo". Nun sequis la kanto „Falez, tu ronda hartreso, falez bruna hari." Pos ke omni irabis, Pavlusha sentis tre nekomode en la subita kalmeso. En korto, koram la fenestro da Lara, brulis lanterno, e quankam Lara klozis la kurteno tre sorgeme, mikra lumo penetris sempre ankore aden la chambro. Pro ica lumo Pavlusha sentis su sub observado. Il pavoreskis kande il remarkis, ke por lu la lanterno esis plu importanta kam sua amo por Lara. En ica nokto, longa kam la eterneso, esis la olima studento Pavlusha Antipov sur la pinto di beateso e sur la sulo di desespero.

Lua suspektoza supozi kambiis kun la konfesi da Lara. Il exploris e questionis sempre itere, ed lua kordio sinkis pos singla respondo. Lua konfuza anmo ne povis marchar egal-paze kun la sempre nova konfesi da Lara. Li konversis til la matino. En vivo di Pavlusha Antipov esis ica nokto importanta incizuro. Kande il levis su dum ica matino, il esis nova homo. Ed il preske ne povis kredar, ke il havis ankore la sama nomo.

Pos dek dii aranjis la amiki en la sama chambro por Lara e Pavlusha adio-festo.

102

Amba trairabis la exameno briloza, ed amba recevis oferto ek urbo di Uralo. Adibe li volis voyajar la sequanta dio.

Itere on drinkis, kantis e tumultis, ma ca-foye la yunaro festis inter su, sen la oldi.

Dop la shirmilo, qua separis la lojeyo de la studieyo, en qua sidis la gasti, stacis granda korbo, kofro e kesto kun vazaro, omno de Lara. En la angulo jacis kelka saki. Esis multa utensili. Parto de oli irus la sequanta dio per la treno Esis ja preske omno aranjita, nur ankore la kesto e la korbo esis apertita. Lara havis sempre itere nova ideo ed adportis irga objekti en la korbo. Pavlusha esis ja kun la gasti en domo, kande Lara retrovenis kun la dokumenti dil universitato, akompanata dal menajestro, qua venis kun kordeti e basto-mato pro la bagajo. Pos ke la bagajo esis pronta, Lara forsendis lu e salutis singla gasto per manu-preso e kisi. Lore el desaparis dop la shirmilo por chanjar la vesti. Kande el aparis itere, omni aplaudis. Nun on festis kam che la mariajo-festo. On drinkis vodko, e multa manui kun forki probis spisagar de la tablo repasteti e pano. On facis diskursi, on spulis guturi e jokis. Kelka gasti esis ja balde ebria.

„Me esas mortonta de fatigeso", dicis Lara, qua sidis apud elua spozulo. „Ka tu povis aranjar omno segun tua volo?" „Yes."

„Malgre to me sentas grandioza, me esas felica. Ka tu anke?"

„Me anke. Me standas bone. Ma to esas longa historio" Komarovski recevabis por ica vespero eceptale invito per la yuna homi.

103

Dum la fino dil vespero Komarovski volis dicar, ke il sentus solitareso pos la departo dal yuna paro, e ke Moskva esus por lu kam la dezerto Sahara, ma lore il devis repetar la frazo pro emoco ed il singlutis. Il pregis permeso skribar al paro e volis vizitar li en Yuryatin, la nova domicilo, se il ne plus tolerus la separo da li. „No, nultempe", dicis Lara refuzante laute. „Ed en tote, quo to esas, skribar, Sahara, e tale pluse? Nula vizito. Vu vivos anke sen ni, se Deo volas. Ni ne esas tala rareso, ka ne, Pavlusha? Vu trovos certe remplaso" Lara havis itere ideo pri irga objekto, levis su e hastis aden la koqueyo. El obliviis kun qua el parolabis. El deskompozis la karno-volfo e pozis la parti aden la kesto. El stopis feno-fasko super la objekto, e preske el obtenabis splito en la manuo.

Dum ica laboro el ne pensis pri la gasti, nam on audis nulo de li, ma subite resonis bruiso tre laute, ed el pensis, ke ebria yunulo volis imitar altra, same ebria yunulo, tote amatorale.

En ica momento resonis altra bruiso, qua venis ek la korto de la apertita fenestro. Lara fortiris la kurteno e vidis extere.

Sur la korto movadis kavalo kun katenizita avan-gambi. Ol esis probable erora sur la korto. Esis ja tote klara, ma til la suno venus, pasus ankore kelke tempo. La dormanta e mortinta urbo sinkis aden la griza koldeso dil frua matino. Lara klozis la okuli. Nur Deo savas, en qua charmoza vilajo o bela dezerto Lara trovesis per la movadi dal hufizita kavalo.

Sonigis la pordo. Lara erektis la oreli. Irgu levis su por apertar. Nadya! Lara hastis ad el. Nadya venis direte de la treno, fresha, charmante, odorante a maiflori.

104

La amikini esis nekapabla parolar irga vorto, eli ploris, embracis e presis su.

Nadya transdonis la bona deziri e gratuli dal tota domo

ed ecepte ankore valora donaco da sua gepatri. El tiris

ek sua voyajo-sako poka kesteto, envelopita en papero,

forigis la papero e lasis apertar bruske la kovrilo.

Tandem el transdonis a Lara belega koliaro. Omni vokis

„Ah" ed „Oh". Unu ek la ebria yunuli dicis preske

kozale: „Reda hiacinto, yes, reda hiacinto kun la sama

valoro kam diamanto!"

Nadya ma replikis, oli esus flava safiri.

Lara queris manjajo por Nadya, lore amba sideskis an la

tablo e Lara regardis longe Nadya. La koliaro jacis apud

la manjilaro di Lara. La stoneti sur la blua kuseno en la

kesteto ardis e memoris pri guti o vito-grapi.

Kelka gasti divenis intertempe sobra. Ma li drinkis kun

Nadya ed esis ja balde itere ebria.

La domo divenis dorm-chambro. Kelka gasti volis

akompanar la yuna paro al staciono e restis. La altri

ronkis en diversa anguki. Lara ne savis, quale el venis

apud la dormanta Ira Lagodina sur la sofao.

El vekis per lauta konverso en la proximeso. Esis la voci

di stranjera personi, qui esis nun en korto por querar la

kavalo. El apertis la okuli ed astonis. Ica Pavlusha esas

advere nekalma fantomo. Ibe il stacas en la chambro e

traserchas omna kozi. Ma nun el vidis, ke la viro ne esis

Pavlusha, ma varioloza monstro kun cikatro de la

temporo til la mentono. El komprenis ke furtisto stacis

koram el, ma el ne povis dicar irgo. Subite el pensis pri

la koliaro e vidis sekrete al tablo.

Ibe ol jacis inter pano-restaji e karameli. La stupida

rupto-furtisto serchadis nur en la kesti e korbi di Lara.

105

Lara, ankore preske dormante, taxis la situeso falsa. El ne povis tolerar ica kaoso. El volis kriar, ma la lango ne obediis e la boko ne apertesis. Nun el pulsis sua genuo aden la ventro dil ankore dormanta Ira Lagodina, e kande Ira kriis pro doloro, anke Lara povis kriar. La furtisto lasis falar sua raptajo e hastis ek la chambro. Kelka yuna viri persekutis lu, ma la furtisto esis ja exter vido.

La tumulto pos la evento esis la signalo por levar su generale. La ebrieteso di Lara desaparis. El vekigis la gasti, quankam kelki volis dormar pluse, facis kafeo e chasis li aden lia lojeyi. La renkontro esus sur la staciono.

Nun Lara devis laborar dum manu-turno. El hastis de un kesto ad altra korbo, aranjis la objekti, e pregis ke Pavlusha e la spozino dil menajestro ne helpez. Omno kuris bone. La Antipov-paro esis akurata. Kalma la treno ekmarchis, quale se ol volis imitar la movi dil chapeli, qui glitis en la aero kom adio. On vokis trifoye (konjekteble) „Hurra" e la treno vehis plu rapide.

Depos tri dii esis hororinda vetro. Esis la duesma autuno en milito. Pos la sucesi en unesma yaro venis la falii. La okesma armeo di Brusilov en la Karpati esis pronta invadar Hungaria, ma vice to ol retretis su en generala kaoso. Ni evakuis Galicia, quan ni okupabis dum la unesma monati en milito. Doktoro JIVAGO, me nomizos lu nun Yuri Andreyevitsh, stacis en koridoro dil ginekologiala kliniko koram la chambro, en qua jacis sua spozino Tonya, propre Antonya Alexandrovna.

106

La adio ja eventabis. Nun il expektis la akushistino por klarigar, quale il povis atingar el e quale il povis obtenar informi pri la stando di Tonya.

Il ne havis tempo, nam il devis aden la hospitalo, ma antee il devis facar du dom-viziti, e nun il perdis precoza tempo. Il vidis tra la fenestro al pluvo, quan la vento kurvigis kam tempesto la spiki sur la agro. Ne esis tote obskura. Yuri JIVAGO vidis la dop-korti dil kliniko, la vitrizita terasi dil land-domi sur la Devitshye-agro ed apud-relo dil tramvoyo avan la dop- porto di kliniko-parto.

Pluvis konstante, nek forta nek febla, quanquam la tumultanta vento ganis forteso. La pluvo flogis la sovaja vito-stipi cirkum la terasi, quale se ol volis destruktar la planto.

Impuls-vagono kun du chari pretervehis la teraso en direciono kliniko. Vunditi bezonis trakto. En la lazareti di Moskva, avan omno pos la kombati che Luzk, la vunditi jacis sur la eskaleri e koridori. La generala tro-pleneso en la hospitali montris ja rezulti al la stando dil ginekologio.

Yuri JIVAGO forturnis su de la fenestro ed ocitis. Esis nulo pri qua o quo il volis pripensar. Subite il havis ideo. En la kirurgio en la hospitalo por mulieri, en qua il laboris, mortabis recente maladino. Yuri JIVAGO asertabis, ke el havis ekinokoki en la hepato. Omni disputis kun lu. E hodie on autopsius el por konstatar la vereso. Ma la prosektoro en la kliniko esis maligna drinkero. Deo savis, kande la autopsio eventus.

Obskureskis rapide. Koram la fenestro on povis perceptar nulo. Quale per sorco en singla chambro esis subite lumo.

107

Ek la chambro di Tonya venis la chef-mediko en la koridoro. Il aspektis kam mastodonto e respondis singla questiono per la levado dal shultri o la turnado dal okuli. Ica movadi signifikis: Existas ankore tote altra kozi en la cielo e sur la tero, mea amiko Horatio, quale nia skol- sajeso lasas sonjar.

Il venis a Yuri JIVAGO, inklinis su, ridetis, facis kelka nat-movadi per la manui, quo signifikis, ke on devus vartar e drinkar teo. Lore il iris aden la acepto-seciono por fumar.

Nun aparis koram JIVAGO la helpantino dil chef- mediko, tre parolema muliero.

„Me vehus adheme. Quon vu povas facar hike? Me informos vu fru matine en vua kliniko. Me esas certa, ke ol esos normala nasko sen irga interveno. Altralatere ma donas la streta pelvo, la manko da dolori e la feblo da kontraktadi certena motivo por sorgar. Ma ultre to nulu povas vidar la futuro. Omno dependas de la partur- dolori dum la nasko. Ni vidos." La sequanta dio Yuri telefonis ipsa. An la altra fino esis plumpa pordisto, qua lasis vartar JIVAGO preske dek minuti por obtenar informo. Tandem JIVAGO experiencis: „Me volas dicar, ke vu transportis lua spozino tro frue adhike. Vu povas kunprenar el itere adheme."

JIVAGO spumifis e postulis kompetenta persono al telefonilo.

„La simptomi esas trompanta", dicis flegistino. „Ma nula sorgo, siorulo doktoro. Vu devas vartar ankore du- tri dii"

Dum la triesma dio, JIVAGO experiencis, ke la partur- dolori komencabis nokte, la frukt-aquo expedius, e nun forta partur-dolori duris.

108

JIVAGO hastis aden la kliniko, e kande il kuris sur la koridoro, il audis per la mi-apertita pordo la krii di Tonya - tale krias acidentita viktimo, quan on ektiras sub la vagono-roto.

Il ne darfis vizitar el. Il mordis nervoze en sua fingro ed iris al fenestro. La sama obliqua pluvo kam hiere e pre- hiere.

Ek la chambro venis la flegistino. Yuri JIVAGO audis la ploro dil nove-naskinta infanteto. Salvita, salvita, il pensis joyoze.

„Filiuleto. Me gratulas pri la felica nasko", dicis kantante la flegistino. „Nun vu ne povas vidar lu, ma en kelka minuti vu povas enirar la chambro. Lore vu devas facar bona donaco por vua spozino. El sufris tre. Esas elua unesma infanto. La unesma infanto esas sempre tormento."

Salvita, salvita, repetis JIVAGO gayoze. Il ne audabis la vorti dal flegistino, ed il ne komprenis, ke il per ica vorti esis nun vera testo pri ica evento. Ma quala pozicionon il propre havis? Patro, filiulo - il vidis nula motivo por esar fiera en ica relato. Il divenis patro, tote gratuite, ed il povis sentar nulo pri sua filiulo, qua venabis ek la cielo. Ica aferi esis extere de lua koncio. La maxim importanta afero esis Tonya, qua esabis en morto- danjero. E nun el vivis.

Unu ek lua maladi lojis en la proximeso dil kliniko. Yuri JIVAGO vizitis lu e retroiris pos duima horo. La pordo di Tonya esis itere mi-apertita. Il volis enirar la chambro, sen ke il pripensis la posibla rezulti. Ma subite kreskis ek la sulo koram lu la chef-mediko per extensita brakii en blanka bluzo.

109

„Adube?" il susuris pro Tonya e baris la voyo. „Ka vu esas fola? Vundo, sango, infekt-danjero, pri la anmala shoko me ne volas parolar. Vu esas forsan kompetenta mediko!"

„Ma... me volis nur mikra regardo... tra la pordo..." „Nu, to esas ulo altra. Yes, to iros. Ma nur to! Do videz! Ma se el remarkas vu, lore me mortigos vu. Nulo restos integra che vu!"

En la chambro stacis kun la dorso al pordo du mulieri en blanka bluzi, la akushistino e la flegistino. En la brakio dil flegistino movadis su infanteto, qua dilatesis kam reda gumo e pipiis. La akushistino ligis la umbiliko por separar la infanteto de la placento. Tonya jacis sur kirurgiala lito kun alte situita kap-parto. Elua spozulo kredis vidar el en la alto de skribo-pupitro, ma to omno esis falsa impresi, kauzita per la ecito. Tonya vaporeskis ul-maniere pro exhausto. El jacis en la chambro kam navo, qua ankragis su, pos ke ol transportabis de irg-ube nova anmi trans la maro di morto al lando di vivo. Nun la navo kun vakua korpo juas la repozo. Ol oblivias, ube ol esabis ankore recente. E pro ke nulu konocis la geografio de la stranjera lando, nulu savis en quala linguo on devis parolora kun la navo.

Yuri JIVAGO recevis da omni en sua hospitalo gratuli. La evento facis rapida rondo, pensis il. Il iris aden la mediko-chambro, nomita la „reziduo- foso" o „taverno", nam la hospitalo esis en tro-pleneso, e nun on devis chanjar la vesti hike, e kelkfoye irgu obliviis irga utensili. Sur la sulo jacis sigareto-restaji e paperala ragi. Che la fenestro stacis la prosektoro e regardis super la binoklo kontre la lumo boteleto kun neklara liquideso.

110

„Me gratulas", dicis il, dum il regardis pluse la boteleto. Il ne dignis anke nur un regardo ad JIVAGO. „Me dankas, me astonesas."

„Vu ne devas dankar. Ne esas mea afero. Pitshushkin facis la autopsio. Ma omni esas perplexa. Ekinokoki! Bona diagnozo da vu. Ton dicas omni. Vu esas nun jorno-konverso."

En ica momento eniris la chef-mediko la chambro. Il salutis la amba viri e dicis: „Quala kaoso, quala porkajo! Yes, JIVAGO, imaginez, ekinokoki! Ni eroris. Me gratulas. Ma existas mala novajo. On examenis lua kategorio itere. Cafoye ni ne povas retenar vu. Existas grandega manko da armeo-mediki. Vu devas flarar pulvero."

La Antipov-paro kustumeskis plu bona kam pensita en Yuryatin. La Guichard-familio esis hike en bona memoro. Por Lara esis to descharjo. El devis aranjar senfine multe. Ibe esis la domo e la triyara filiino Katenka. La redhara Marfutka, elua servistino, penis tre, ma to ne suficis. Lara havis nun plu granda engajo en la aferi da sua spozulo. El ipsa instruktis en gimnazio por puerini. El laboris nefatigeble ed esis felica. Esis exakte la vivo, quan el volis. El plezis Yuryatin. Elua hemala urbo trovesis an la granda rivero Rynva, qua esis navigebla, ed an reto di fervoyi, qui trairis la Uralo.

La arivo dal vintro en Yuryatin on povis perceptar per la transporto da bateli aden la urbo, ube oli til la printempo pasis la vintro. La blanka bateli en Yuryatin havis la sama signifiko kam la autunala ekiro dal uceli o la unesma nivo.

111

Sub tala blanka batelo ludis anke Katenka. Ol trovesis sur la korto dil domo, ube la Antipov-familio vivis en lokaco.

Lara amis la mori en la urbeto, la iba inteligentaro, qua emfazis la O, la felt-boti, la varma, griza flanel-vestii, la naiva intimeso dil homi. Lara amis la lando e la simpla populo.

Ma stranj-maniere la filiulo di fervoyisto ek Moskva, Pavel Antipov, esis grandurbulo. Il vidis la homi en Yuryatin plu kritikale kam Lara. Lia sovajeso e nesaveso provokis lu.

Nun montris su, ke il esis kapabla recevar e konservar savo ek surfacala lektajo. Ja plu frue il legabis plu multe, parte segun la rekomendi da Lara. En la yari dil izoleso hike lua savo kreskis tante, ke mem la savo di Lara semblis nesuficanta. Lua pedagogiala savo esis plu granda kam la savo da sua kolegi. Ilia acideta patriotismo ne korespondis kun la komplika sentimenti di Pavel Antipopv.

E studiabis arkeologio. En gimnazio il instruktis latina e frua historio. Ma subite il sentis la preske perdita pasiono por matematiko, fiziko e natur-cienci en su. Il esis atutodidakto ed il lernis ica diciplini kam en la universitato. Il mem volis facar exameno che la doc- ofico e volis komencar kom nova matematik- instruktisto. Lore il irus kun la tota familio a Peterburg. Lua noktala studii nocis sua saneso ed il sufris pri nedormeso.

La relati kun Lara esis bona, ma kelkfoye anke tre desfacila. El sufokis lu per elua sorgo e boneso, ma il ne volis riskar irga kritiko kontre el.

112

Il timis, el povus interpretar ek ankore tale nenociva remarko irga celita reprocho, exemple ke el havabis ja relato kun altra viro ante lia mariajo. Ica timo, ke el kredus, il volis ofensar el sen senco e motivo, portis ula nerealeso en lia vivo. Li superofris su en reciproka nobleso, e tale omno divenis ankore plu komplika. Uldie aparis vizito che li: kelka kolegi di Pavel, la direktistino dil gimnazio ube Lara instruktis, membro dil arbitranta tribunalo, en qua Pavel olim esabis mediacanto, ed altri. Pavel vidis en ili kompleta idioti e stulta gansi. Il astonis pri Lara, qua esis afabla ad omni, ma il ne povis kredar, ke Lara anke nur un gasto estimis sincere.

Pos ke la gasti irabis, Lara aerizis e balayis la chambri e

netigis kun Marfutka la vazaro en la koqueyo.

Lore el examenis, ka Katenka e Pavel dormus. El

desmetis sua vesti, extingis la lampo e kushis su apud

sua spozulo, kam infanto, qua darfas dormar apud la

matro.

Ma Pavel nur sinulis dormo. Il ne povis dormar. Il savis, ke il restus sendorma ankore certe tri o quar hori. Il volis ganar la dormo per movado, e por eskapar de la tabak-fumuro dil gasti, il levis su, pozis la fel-chapelo sur la kapo, sizis la mantelo ed iris ad extere. Esis frostklara autun-nokto. Sub la pazi di Pavel diskrevis la glacioza flaki. La steloza cielo lumizis la nigra tero kun la glacioza buli.

La domo dil Antipov-familio situis al altra latero dil rivero-portuo. Ol esis la lasta en la strado. Dop la domo la agro kun la fervoyo-lineo komencis. Alonge de la reli stacis gardo-dometo. Hike existis trans-veho. Pavel sideskis sur la dorso dil batelo e regardis la steli en la cielo.

113

Pensi sizis lu per nekustumala forteso, pensi, quin il ja konocis. Il komprenis, ke il frue o tarde devis atingar rezulto, do pro quo ne hodie?

En ica maniero me ne povas vivar. Ma me povis previdar to. Pro quo el permisis, ke me amoreskis kam stulta puerulo? Pro quo el facas kun me quon el volas? Pro quo me ne renuncis pri el, kande el volis lo ipsa tale dum la vintro ante la mariajo-festo? Ka me ne savas, ke el ne amas me, ma nur elua nobla tasko sorgar por me kom bona ago? Kad elua nobla misiono esas advere familiala vivo? Ma me amas el ankore sempre. El esas seduktante bela. Forsan esas mea amo ne vera amo, ma nur gratitudo e konfuzo pro elua beleso ed jenerozo? Ho, qua povas komprenar to? Hike fiaskus mem la diablo.

Quon me povas facar? Ka me devas liberigar Lara e Katenka de mea nesincereso? Esus mem plu importanta kam mea propra liberigo. Bone, ma quale? Ka divorco, ka su-ocido? Ho, nultempe! Ton me facus nultempe! Pro quo do ica pensi, ica idei?

Il regardis la steli, quale se il expektus respondo ek la cielo. La steli vibris en diversa kolori, ofte e rare, granda e poka, blua e bunta. Subite venis obskureso. Nula steloza cielo. La korto, la domo e la batelo esis lumizita per klara ed akra lumo, quale se irgu facus signi per torcho. Esis milito-treno, qua eksendis flava, fairala fumuro. Ol rapidegis al westo, kam ja altra treni en pasinta yaro, dio e nokto.

Pavel Antipov ridetis. Il departis la batelo ed iris dormar.

Il trovabis la eskapeyo.

114

Lara pavoreskis e ne volis kredas, quon el audabis pri la decido da Pavel. Imbecileso. Nova kaprico, el pensis. Me darfas atencar nulo pri to, il ipsa oblivios la tota afero. El experiencis ma, ke elua spozulo facabis ja prepari depos semani. Lua paperi jacis en ofico por militala aferi. Por la gimnazio il trovabis remplasanto, ed ek Omsk venis la informo, ke la iba milit-skolo aceptus lu. Lua departo-dato proximeskis. Lara ploris kam ruranino. El tenis la brakii di Pavel e falis koram lua pedi.

„Pavel, Pavlusha, quale tu povas livar me e Katenka! Ne agez tale! Esas ankore ne tro tarde. Me aranjos omno. Tu ne esabis che mediko! Tu kun tua kordio. Kad jenante? Ma se tu sakrifikas la familio pro foleso, to ne esas jenante? Ka kom voluntario? Tu sempre mokis pri mea fratulo, e nun tu volas imitar lu! Tu volas ludar ipsa kun la sabro, tu granda oficiro! Pavlusha, quo esas kun tu, me ne rikonocas tu! Tu esas tote altra persono o fola! En la nomo di Kristo, ma sen irga pseudo-argumenti, dicez a me, ka to esas necesa por Rusia?" Subite ma el komprenis la precipua kozo, el perceptis ne la detali, ma la kerno, la centro dil idei da Pavel. Pavlusha ne povis enirar klara poziciono. Il ne povis estimar la matrala sentimento da Lara, ed il ne savis, ke tala amo esas plu kam ordinara amo da muliero. El mordis en sua labii, elua anmo deformeskis, el esis kam mortinta. El parolis nula vorto, kombatis kontre sua lakrimi e facis la necesa prepari por la voyajo. Pos ke il esis for, la urbo semblis vakua, ed en la cielo flugis min uceli. „Gracoza siorino, gracoza siorino", vokis Marfutka vane. „Mami, mami", babilis Katenka sempre itere e tushis elua maniko.

115

Por Lara esis ica evento desfacila desvinko. Elua maxim bona esperi krulis. Per la letri di Pavel ek Siberia, Lara savis omno pri lu. Il vidis la aferi nun plu klara, ed aspiris tre a Lara e sua filiino. Pos kelka monati il esis oficiro, standardiero, ed on sendis lu al kombatanta armeo. Haste il vehis a Moskva, sen ke il povis renkontrar irgu. Lua letri de la fronto-lineo esis plu vivoza e ne tale trista kam la letri ek Omsk. Il volis aquirar militala meriti por povar vizitar sua familio per aparta konjedo. Ica posibleso venis ja balde. Pos la erupto, konocata kam Brusilov-atako, la armeo komencis la asalto.

De Pavel venis nun nula letri. Unesme Lara restis kalma. El supozis, ke la militala aktivesi ne posibligis sribar letri.

Dum la autuno la avan-marcho haltis. La soldati enfosigis su. De Pavel venis nula vivo-signo. Lara sorgis tre ed serchis a klarigi en Yuryatin, skribe en Moskva e pri la lasta milit-adreso da Pavel. Nulu savis irgo, nulu povis donar respondo. Quale multa siorini anke, Lara laboris depos la komenco di milito en lazareto, qua trovesis en Semstvo-hospitalo di Yuryatin. Tandem el facis la exameno kom flegistino. In ica funciono el obtenis konjedo de gimnazio por duima yaro. Marfutka sorgis por la lojeyo, dum Lara voyajis kun Katenka a Moskva. Hike el transdonis sua filiino a Lipa. La spozulo di Lipa esis la germano Friesendank, qua esis nun enternita en Ufa.

Pro ke Lara havabis nula suceso che la serchado, el volis serchar nun direte avan loko. Pro to el iris kom flegistino kun ambulanco-konvoyo, qua vehis al hungariana frontiero. La lasta loko da Pavel nomesis Mezo-Labarcs.

116

Che la stabo dil diviziono an la fronto arivis ambulanco- konvoyo kun donaci dal helpo-komitato por vunditi di Tatyanin. Kun la longa treno ek nebela, kurta vagoni, en qui trovesis anke balno-kuvo, venis gasti ek Moskva kun donaci por la soldati ed oficiri. Inter li esis Misha Gordon. Il saveskis, ke la lazareto dil diviziono ube laboris anke sua amiko Yuri JIVAGO, trovesis en proxima vilajo.

Gordon obtenis la permiso por la restado en la fronto- regiono e vehis kun la pas-bilieto en militala veturilo al amiko.

La veturisto, viro ek Lituania o Bel-Rusia, parolis mala rusa. La timo pro spioni reduktis sua vorti al oficiala modelo. Lua simulita loyaleso baris konverso. Amba viri tacis maxim granda parte dum la voyajo. En stabo, ube on movadis tota armei e disti, on asertabis, ke la vilajo esus tote en la proximeso, ad maxime duadek versti. Ma esis okadek versti. Dum la tota voyajo resonis sinistre de la horizonto matida bruiso. Gordon esabis nultempe testo pri tertremo. Ma il pensis en korekta maniero, kande il komparis ica bruisi dal enemikala artilrio kun tertremo o la erupti da volkano. Kande vespereskis, la infra cielo- bordo brilis en rozea vacilanta lumo til la matino. Li vehis tra destruktita vilaji. En kelka esis nula habitanti. En altra lojis la homi sub la tero, en keleri. Ube olim stacis bela domi, ibe esis nun nur ankore eskombr-amasi alonge la stradi. Omno semblis kam dezerto sen vejetado. Kelkfoye on vidis olda mulieri, qui serchis en la cindro irga objekti, quale se eli esus ankore en la propra muri.

117

Elia regardi persekutis Gordon e questionis, ka la mondo havus balde itere raciono e ka kalmeso ed ordino retrovenus. Nokte li renkontris patrolio, e li recevis la impero cirkum-vehar la tota regiono. La veturisto ne konocis la nova voyo. Du hori li misiradis. Tandem li atingis matine vilajo kun la justa nomo. Ma hike nulu savis ulo pri lazareto. Existis en ica regiono du vilaji kun la sama nomo. La sequanta dio li atingis la skopo. En vilajo regnis odoro ad iodo e kamomilo, e Gordon pensis, ke il ne pasus la nokto che JIVAGO, ma vespere irar al staciono por retrovehar. Ma il restis plu longe kam un semano.

En ica dii la fronto movadis. Eventis subita transformi. En la regiono, ube Gordon nun esis, traruptis nia batalioni la fermigita formaci dil enemiko. Por konservar ica avantajo, on invadis sempre plu profunda en la adversa defenso-lineo. Help-trupi venis e pluampligis la trarupto. Ma li restis vaste dop la avan- guardo. Tandem li esis kaptiti.

E tale divenis anke standardiero Antipov kaptito, nam lua duima kompanio kapitulacis.

Existis rumori, ke il esus mortinta, jacante irg-ube en obuso-foso. Testo esis kamarado, certena lietnanto Galiulin, qua obersvabis asertate la morto di Antipov dum atako tra la bilorneto.

La okuli di Galiulin vidis ordinara atako di infantrio. La soldati devis kurar trans la agro, kovrita per dornoza kardoni, inter la amba armei.

118

Kun ica temerara avan-stroko la soldati havis la tasko provokar la adverso a bayoneto-atako, o ma kovrar la austriani, qui esis en lia tiralier-tranchei, per grenadi. La agro esis kam senfina voyo. Sub la pedi dil soldati fluktuis la sulo kam nesekura marsho. La standardiero esis unesme ye la kapo, lore inter li, il levis la revolvero e vokis „Hura", quon ma nulu, anke il ne, audis. En kalkulita intervali la soldati jetis su sur la sulo, levis su samtempe itere e pluskuris kriante. Kelki falis kam hakita arbori e mortis.

„La pafo-lineo esas ne-exakta. Vu telefonez kun la baterio", dicis Galiulin al oficiro, qua stacis apud lu. „Momento, vu esas justa. La fairo devas irar al plu dopa lineo."

Dum ica tempo-punto la atakanti atingis ja preske la adversa latero. On finis la fairo. La observanti divenis nervoza en la absoluta silenco, quale se li esus Antipov, qua devis plenigar kun la soldati vera mirakli koram la austriana formaci. En ica momento detonis du pezoza germana grenadi. Nigra tero e fumuro kovris la tota ceno.

„Ya Allah! Fino. Nula ludo pluse", susuris Galiulin per pala labii, nam il kredis ke la standardiero e la soldati esus mortinta. Triesma grenado explozis en la proximeso dil observeyo. Omni eskapis en inklinita posturo.

Galiulin dormis kun Antipov en la sama shirmeyo. Pos ke on kredabis ke Antipov esus mortina, Galiulin recevis la impero prenar la havajo di Antipov por transdonar ol a lua spozino, pri qua existis fotografuro. La standardiero e mekanikisto Yusup Galiulin esis la filiulo dil menajestro Himasetdin en la domo di Tiversin.

119

Dum la pasinto, la mastro Tshudoleyev batabis lu ofte, ma nun il esabis itu, qua sorgis por la kariero de Yusup. Yusup Galiulin nam obtenis, kontre sua volo, varma e komforta loketo en garnizono. Ibe il komandis trupo ek mi-invalidi. E kaduka veterani probis instruktar la militala exerci ad ica invalidi. Yusup devis ultre to examenar la gardisti koram la depozeyi. Esis sensorga vivo, nam existis nula plusa taski. Ma subite aparis kun helpo-trupo ek olda land-soldati, qui stacis sub la komando en Moskva, anke la bone konocata Pyotr Tshudoleyev.

„Ah, olda amiki!" dicis Yusup per tenebra rido. „Segun vua impero, ecelenco", respondis Tshudoleyev, dum il salutis.

Ma tale la afero ne povis finar. Ja dum la unesma kontre-regula konduto, standardiero Yusup insultis la ordinara soldato, e pro ke icu vidis latere e ne aden la okuli di Yusup, icu batis per la pugno aden lua vizajo e lasis arestar lu por du dii che aquo e pano. Semblis esar venjo pro olima historii, e tale on taxis omna agi da Yusup. Ma esis riska e nenobla ludo. Quon facar? Komuneso inter la amba viri esis neposibla. Kad on ne povus sendar la soldato en punis-kompanio? Od kad il ne povis skribar promoco-propozo por la fronto? Tale on vidus lua bona intenci e qualesi. On kredus, ke il esus ideala oficiro kun bona kapablesi e karaktero, e forsan il esus ja balde lietnanto.

Galiulin konocis Antipov ek la tempi che la familio Tiversin. 1905, kande Pavlusha Antipov vivis ja duima yaro che la Tiversin-familio, Yusup Galiulin vizitis lu e ludis kun lu dum la fest-dii. Il vidabis ibe anke Lara. Depos ica tempo la relato esis interruptita.

120

Kande Pavel Antipov venis ek Yuryatin en la regimento, Galiulin astonis pri la vario di sua olda amiko. Ek la shamema, puerinala, gayoza, neta puerulo divenabis nervoza, superba, vivo-desestimanta hipokondriko. Il esis inteligenta, kuraja, tacema e mokema. Se Galiulin vidis en ilua vizajo, il povis jurar, ke en la okuli di Antipov brulis dezirego al filiino e la vizajo di Lara. Antipov semblis vivar kam en fablo- mondo. E nun il ne existis, e Galiulin posedis ilua paperi e fotografuri e la misterio pri ilua transformo. Frue o tarde la inquesti da Lara devis atingar lu. Il respondus. Ma esis danjera tempo. Il ne povis respondar detale, la forteso mankis. Il volis preparar el en indulganta maniero pri la evento. Pro to il vartis kun la letro maxim longe posible, til il audis, ke el ipsa laboris kom flegistino en la fronto-lineo. Nun il ne savis la korekta adreso por la letro.

„Nu, quo esas? Ka ni obtenos hodie kavali?" questionis Gordon, kande doktoro JIVAGO aparis en la galiciana rurala domo. Ibe esis lia quartero. „Quala kavali? En qua direciono tu volas irar. Omnaloke regnas hororinda tumulto. Nulu savas irgo. En la sudo troesas nia trupi en germana embraco, ed en la nordo la germana armeo transiris la Sventa, qua semblis nepasebla. Li destruktis reli e depozeyi, e li volis cirkumirar ni. To esas la situeso. E tu volas havar kavali? Ek, Karpenko, la manjajo, rapide! Ho, karno di bovyuno, admirinda!"

La ambulanco-konvoyo kun la lazareto trovesis nun en vilajo. La domi, konstruktita segun westala maniero, kun blanka, basa fenestri, esis sen irga noco.

121

Esis Martin-somero, la lasta klara dii di varma ora autuno. Mediki ed oficiri chasis mushi sur la fenestri e blanka tapeti, drinkis varmega kaulo-supo o teo e brulis lia langi. Nokte li sidis koram la herdo, suflis al bruletanta karboni sub la humida ligno-peci ed insultis pri lia helpisti, qui ne komprenis kalorizar. La nokto esis kalma. Gordon e Yuri JIVAGO jacis sur benki koram la muri. Inter li esis la tablo e la basa, longa fenestro. En chambro regnis varmego e fumuro. La fenestri esis apertita e li inhalis la fresha autunala aero.

Li parolis pri la sama temi kam dum la lasta dii e nokti. La horizonto montris reda koloro en direciono al fronto, e se la kanoni resonis e la tero tremis, JIVAGO interruptis la konverso e dicis: „To esis la Dika Berta, germana kanono. La grenadi pezas sisadek pud po peco." Lore li durigis lia konverso, sen savo pri quala temo li parolabis.

„Quala odoro esas hike en la vilajo?" questionis Gordon. „Me remarkis ol ja dum la unesma dio. Tale grasoza, dolcatra, kam che musi." „Ho, me savas quon tu opinionas. Esas kanabo. Hike existas multa kanabo-agri. Kanabo posedas ja propre kadavro-odoro, e hike esas kombato-regiono. Mortinti, qui jacas en la kanabo-agro, deskompozesos, pro ke on ne trovas li. Tala odoro hike ne esas nekustumala. He, ja itere la Dika Berta, ka tu audis?" Li parolis pri Deo e la mondo. Gordon konocis la pensi da sua amiko pri la milito e la tempo-spirito. Yuri raportabis pri la sangoza logiko de reciproka destrukto, pri la hororinda vundi, pri la moderna milit-tekniko, qua transformis homi en senforma karno.

122

Gordon, qua akompanis Yuri JIVAGO sempre, vidis singla dio interesanta kozi. Naturale il perceptis la arogemeso observar la kurajo di altra soldati, vidar quale li vinkis la morto-timo per superhomala esforco. Ma lua neaktiva e vakua sospiri ne povis esar plu bona. Il oponionis, on devis prizentar su, segun la situeso en vivo, sincera e naturale.

Ke on povis perdar la koncio dum la aspekto de vunditi, il lernis konocar che su ipse, kande li vizitis fluganta Reda-Kruco-detachmento, qua laboris proxim dop la formaci.

Li atingis la bordo di granda foresto, qua esis per kanon- salvei preske senarbora. Inter la ligno jacis destruktita municion-furgoni. Kavalo esis ligita an arboro. Che la ligna forestisto-domo mankis la tekto. La lazareto trovesis en kontoro dil forestisto ed en du granda griza tendi, qua stacis extere en la mezo dil foresto. „Esis eroro de me kunprenar tu", dicis Yuri. „Nia baterii stacas ibe dop la foresto. Ka tu audas la tumulto? Ne ludez la heroo. Tu havas nun la kordio en la pantalono, to esas naturale. La situeso povas chanjar singla momento. Hike strokos grenadi." Sur la tero apud la forestala voyo jacis kun eskartita gambi, en pezoza boti, sur la ventro o sur la dorso yuna soldati en sudorifanta uniformi, la restajo di tota detachmento. Li esis hike por restorar su por kurta tempo. La soldati jacis kam stoni. Li ne povis ridetar o jokar, e nulu turnis la kapo, kande plura un-kavala veturi proximeskis en troto. La ne-elastikita veturi sukusis tante, ke on povis kredar la pasajanti ne transvivus ica voyajo. Esis vunditi, qui bezonis unesma helpo od en kelka kazi mem operacio.

123

Ante bone duima horo, dum kurta fairo-pauzo, on transportabis li de la agro, e preske la duimo esis senkoncia.

Kande la veturi haltis koram la forestisto-domo, la kamilisti venis kun kamili e portis la vunditi ek la veturi. Ek un tendo regardis flegistino, la kurteno fermtenante en la manui. To ne esis elua labor-periodo. El havis libera tempo. Dop la tendi du viri insultis unu kontre la altru. La fresha alt-foresto forportis la eko, e nulu komprenis un vorto. Kande la vunditi venis, la amba viri iris jus aden la kontoro. Furianta yuna oficiro kriis al mediko e volis savar ube nun trovesis la artilrio. Ma la mediko savis nulo, to ne esis lua afero. Il volis kalmeso, pro ke il devus traktar la vunditi, ma la oficiro insistis e maledikis la Reda Kruco e la tota mondo. Yuri JIVAGO iris al mediko. Li salutis unu la altru ed eniris la domo dil forestisto. La oficiro, qua parolis per lejera tatara acento, prenis sua kavalo, saltis sur la dorso e rapidigis alonge la voyo aden la foresto. La flegistino vidis sempre ankore ek la tendo. Subite elua vizajo distordis.

„Quon vi facas? Ka vi esas fola?" El kuris ek la tendo a du vunditi, qui kuris inter la kamili sen irga helpo. Sur un kamilo jacis mutilita vundito. Grenado transformabis lua vizajo, lango e denti en sangoza paplo. Il ankore vivis, e la restaji dil grenado esis nun en mandibulo, ibe ube esabis olim la vango. Il pregis per dina voco, ke on mortigez lu por finar lua senfina tormenti.

„Quon vi facas ibe? Ton devas facar la kirurgisto kun specala instrumenti" (Deo, prenez lu a tu, altrakaze me ne povas kredar pri tua existo!)

124

Dum la sequanta momento la vundito kriis laute, lua tota korpo tremis ed il expiris.

La vundito esis la kaporalo Himasetdin. La oficiro, qua furiis kontre la mediko, esis lua filiulo, lietnanto Galiulin. La flegistino esis Lara. Gordon ed JIVAGO esis testi dal evento. Li omna esabis prezenta en maxim streta spaco, ma nulu konocis irgu, e la destino vartis til la proxima okaziono.

En ica regiono existis kam per miraklo ankore kelka vilaji sen noco. Oli formacis integra insulo en la maro di destrukti. Gordon ed JIVAGO retrovehis vespere. La suno subiris. Li venis tra vilajo e vidis quale yuna kosako en kriego dal spektanti koaktis olda grizbarba judo en longa kaftano kaptar moneto, quan il jetis aden la aero. La oldulo faliis sempre itere la moneto, qua falis en la slamo. La oldulo inklinis su, ma la kosako batis kontre ilua kulo, dum la altri tenis su la ventri. To esis anke ja la tota joko. Ankore esis nula danjero. Ma nulu povis donar garantio, ke omno restus tale. Ek la rurana domo venis kriante la spozino dil oldulo sur la strado e gestis per la manui. Du poka puerini vidis ek la fenestro e ploris pro la avulo.

La veturisto, qua trovis joyo pri la spektaklo, plulentigis la veho, tale ke la amba viri povis juar la ceno. Ma JIVAGO venigis la kosako ed imperis finar la mokego. „Segun vua impero, ecelenco", dicis la kosako. „Esis nula maligneso. Esis nur joko." Dum la plusa voyajo Gordon ed JIVAGO tacis. „Hororinde", komencis JIVAGO, kande lia propra vilajo proximeskis.

125

„Nun tu povas imaginar, quala tormenti la nefelica judala populo en ica milito devis tolerar. E hike esas anke ankore la regiono dil judala koakto-kolonio. Li devis tolerar sufri, alta imposti, pogromi, destrukti e moko, e nun on akuzas li pri mankanta patriotismo. Ma de ube povas venar patriotismo, se la enemiko grantas por li omna yuri, dum ni persekutas li? La odio kontre la judi esas sur febla fundamento. Propre on devas trovar li simpatiante. Lia povreso, lia febleso, lia senhelpeso kontre bati. Nekomprenebla. Fatala." Gordon ne respondis.

Li jacis itere an amba lateri dil basa, larja fenestri. Esis nokto, e li konversis. JIVAGO naracis ke il vidabis en la fronto-lineo la Caro. Il naracis bone. Esabis printempo, kande il vidis la fronto. La stabo dil trupo trovesis en la Karpati, en valo-baseno. E li devis barar la aceso di valo kontre la hungariani. Sur la sulo dil valo-baseno trovesis fervoyi-staciono. JIVAGO deskriptis a Gordon la regiono, la monti, abieti, pini, la pezoza nubi, la granit-roki, la skistoza roki, la grandega foresti. Esis humida, griza april- matino. La aero esis dika e vaporis. Nebulo esis super la valo-baseno. Omna fumuro flugis en la cielo, de la lokomotivo, de la prati, de la griza monti, de la obskura foresti, de la nigra nubi.

En ica dii la Caro voyajis tra Galicia. Subite on audis, ke il volis vizitar ica detachmento, pro ke il esis la chefo da ica trupo.

Il povis venar singla momento. Sur la staciono trovesis honor-gardo. Du hori pasis. Lore aparis en rapida sequo amba luxo-treni, laste la treno kun la Caro.

126

La granda-princo Nikolai akompanis la Caro, qua pasis avan la fronto dil grenadieri. Singla saluto-vorto, parolita per nelauta voco, kauzis tondranta „Hura", quale se aquo en sitelo saltus alte. La Caro ridetis embarasate. Il aspektis plu olda e plu fatigita kam sur la bank-bilieti e medalii. Lua vizajo esis velkinta e kelke sponjatra. Il vidis sempre itere al granda-princo, se il ne savis quon il devis facar, ed icu helpis kun poka gesto dal okuli e la shultro ek la embaraseso.

La Caro vekis simpatio dum ica varma, griza matino en la monti. Esis pavoriganta penso, ke ica embareseso e rezerveso esus la vera esenco dil Caro, qua kondamnis ed amnestiis, qua katenizis e liberigis. „Il devis facar parolado, forsan tale: Me, mea espado e mea populo! Kam Wilhelm. Ma il ne parolis pri la populo, quankam to esabus en ica tempo importanta afero. Ma, ka tu komprenas, il stacis en tipale rusa maniero super ica banala koncepti. En Rusia esas teatrala konduto nepensebla, kad ne? Dum la Romana Imperio existis diversa populi, ma hodie ica koncepto existas nur por Cari, reji e politikisti, por ke li povas dicar: populo, mea populo.

La fronto esas plena de korespondanti e jurnalisti. Li notas 'observadi', populara parolmodi, li regardas la soldati e vunditi e formacas nova teorio pri la anmo dil populo. Linguistikala grafomanio, filologiala sfintero- febleso. Existas ankore altra tipo. Nekompleta lingvo, linei e poka ceni, skeptikismo, misantropismo. Exemple me lektis sequanta frazi: Griza dio kam hiere. Matine pluvo, greleto-vetero. Me vidas ek la fenestro sur la strado. Senfina koloni di kaptiti. Vunditi en veturi.

127

Kanono pafas. Ol pafas hodie kam hiere, morge kam hodie, singla dio e singla horo...' Pripensez, quale klare vidante, quale gayoza! Pro quo il furias pri la kanono? Pro quo il postulas de la kanono diversa konduti? Pro quo il ne astonesas pri su ipsa? Il ipsa pafas singla dio per enumeradi, komi e frazi. Pro quo il ne finas ica aktiveso? Pro quo il ne komprenas, ke ne la kanono devas esar nova, ma il, sen repeto, ke ek sua noto- kayero nultempe povas venar irga senco? Pro quo il ne komprenas, ke nura fakti sen homala viziono e fantazio ne povas existar?"