Примечания

1

Об этой организации см.: Кашеварова Н., Малолетова Н. Деятельность Оперативного штаба рейхсляйтера Розенберга в оккупированной Европе в период Второй мировой войны: Справочник-указатель архивных документов из Киевских собраний / НАН Украины; НБУ им. В. И. Вернадского; Госкомархив Украины; ЦГАВО Украины; Министерство культуры и туризма Украины; Государственная служба по контролю за перемещением культурных ценностей через государственную границу Украины. – Киев, 2006.

2

Shmerke Kaczerginski, Ikh bin geven a partisan (Buenos Aires: Fraynd funem mekhaber, 1952), 53–58; Rachela Krinsky-Melezin, “Mit shmerken in vilner geto,” в Shmerke Kaczerginski ondenk-bukh (Buenos Aires: A komitet 1955), 131.

3

Существуют две прекрасные работы на английском языке, посвященные Шмерке Качергинскому: Justin Cammy, Young Vilna: Yiddish Culture of the Last Generation (Bloomington: Indiana University Press, forthcoming), chap. 2; и Bret Werb, “Shmerke Kaczerginski: The Partisan Troubadour,” Polin 20 (2007), 392–412.

4

Yom Tov Levinsky, “Nokh der mite fun mayn talmid,” в Shmerke kaczerginski ondenk-bukh, 96; Yankl Gutkowicz “Shmerke,” Di Goldene keyt 101 (1980), 105.

5

Mark Dworzecki, “Der kemfer, der zinger, der zamler,” в Shmerke kaczerginski ondenk-bukh, 57.

6

B. Terkel, “Der ‘fliendiker vilner,” в Shmerke kaczerginski ondenkbukh, 79–80; the text of Shmerke’s first hit song is reproduced in Shmerke kaczerginski ondenkbukh, 229–230.

7

Chaim Grade, “Froyen fun geto,” Tog-morgen zhurnal (New York), June 30, 1961, 7.

8

Gutkowicz, “Shmerke,” 108–109.

9

Grade, “Froyen fun geto,” June 30, 1961.

10

Elias Schulman, Yung vilne (New York: Getseltn, 1946), 18.

11

Daniel Charney, “Ver zenen di yung vilnianer?” Literarishe bleter (Warsaw) 14, February 26, 1937, 135; Schulman, Yung vilne, 22.

12

Shmerke Kaczerginski, “Amnestye,” Yung-vilne (Vilna) 1 (1934), 25–28.

13

Shmerke Kaczerginski, “Mayn khaver sutzkever (tsu zayn 40stn geboyrn-tog),” в Shmerke kaczerginski ondenk-bukh, 311–312.

14

См.: Cammy, Young vilna, chap. 2; и Krinsky-Melezin, “Mit shmerken,” 131.

15

Shmerke Kaczerginski, “Naye mentshn,” Vilner emes (Vilnius), December 30, 1940, 3; Shmerke Kaczerginski, “Dos vos iz geven mit bialistok vet zayn mit vilne,” Vilner emes (Vilnius), December 31, 1940, 3. On his marriage to Barbara Kaufman, см. Chaim Grade, “Froyen fun geto,” June 30, 1961; и Shmerke Kaczerginski, Khurbn vilne (New York: CYCO, 1947) 256.

16

Dov Levin, Tekufah Be-Sograyim, 1939–1941 (Jerusalem: Hebrew University Institute for Contemporary Jewry and Kibutz Ha-Meuhad, 1989), 139–141.

17

Schulman, Yung vilne, 17; Lucy Dawidowicz, From That Time and Place: A Memoir, 1938–1947 (New York: Norton, 1989), 121–122; Krinsky-Melezin, “Mit shmerken,” 135.

18

A. I. Grodzenski, “Farvos vilne ruft zikh yerushalayim de-lita,” в Vilner almanakh, ed. A. I. Grodzenski, 5–10 (Vilna: Ovnt kurier, 1939; 2nd repr. ed., New York: Moriah Offset, 1992).

19

Согласно христианской иконографической традиции, пророк Моисей обычно изображался с рогами на голове. Появление такой традиции было обусловлено латинским переводом стиха из Книги Шмот (34.29; в христианском каноне – Исход). В этом стихе сказано, что когда Моисей говорил с Богом на горе Сион, «лучезарным стало его лицо». Выражение «керен-ор», использованное в данном стихе (букв. «рог-луч»), было переведено на латынь – «рогатым стало его лицо». (Прим. науч. ред.)

20

Yitzhak Broides, Agadot Yerushalayim DeLita (Tel Aviv: Igud yotsei vilna ve-ha-sevivah be-yisrael, 1950), 17–22; см. также: Shloime Bastomski, “Legendes vegn vilne,” в Grodzenski, Vilner almanakh, 148–150.

21

Zalmen Szyk, Toyznt yor Vilne (Vilna: Gezelshaft far landkentenish, 1939), 178–185.

22

См.: Israel Cohen, Vilna (Philadelphia: Jewish Publication Society of America, 1st ed.: 1943, 2nd ed.: 1992), 111.

23

Abraham Nisan Ioffe, “Wilna und Wilnauer Klausen” (Государственный исторический архив Литвы, Вильнюс (Lietuvos valstybės istorijos archyvas, Vilnius, далее – ГИАЛ). Ф. Р-633. Оп. 1. Д. 16); Samuel Joseph Fuenn, Kiryah ne’emanah: korot ‘adat yisrael ba-‘ir vilna (Vilna: Funk, 1915), 162–163; Szyk, Toyznt yor vilne, 215–217.

24

Chaikl Lunski, “Vilner kloyzn un der shulhoyf,” в Vilner zamlbukh, ed. Zemach Shabad, vol. 2 (Vilna: N. Rozental, 1918), 100; Szyk, Toyznt yor vilne, 217.

25

Shmerke Kaczerginski, “Shtoyb vos frisht: 45 yor in lebn fun a bibliotek,” Undzer tog (Vilna), June 4, 1937, 5.

26

См.: Fridah Shor, Mi-likutei shoshanim ‘ad brigadat ha-nyar: sipuro she beit eked ha-sefarim al shem shtrashun vevilna (Ariel, West Bank: Ha-merkaz ha-universitai ariel be-shomron, 2012) и цитируемые там источники. См. также: Hirsz Abramowicz, “Khaykl lunski un di strashun bibliotek,” в Farshvundene geshtaltn, 93–99 (Buenos Aires: Tsentral farband fun poylishe yidn in Argentine, 1958).

27

Daniel Charney, A litvak in poyln (New York: Congress for Jewish Culture, 1945), 28–29; Dawidowicz, From That Time, 121–122; Jonas Turkow, Farloshene shtern (Buenos Aires: Tsentral-farband fun poylishe yidn in Argentine, 1953), 192–193.

28

См. статьи в Literarishe bleter (Warsaw) 13, no. 40 (27 ноября 1936 г.).

29

См.: Cecile Kuznitz, YIVO and the Making of Modern Jewish Culture: Scholarship for the Yiddish Nation (Cambridge: Cambridge University Press, 2014); YIVO bleter 46 (1980); и David E. Fishman, The Rise of Modern Yiddish Culture (Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 2005), 93–96, 126–137.

30

Chaikl Lunski, “Der ‘seyfer ha-zohov’ in der shtrashun-bibliotek,” in Grodzenski, Vilner almanakh, 43.

31

См.: Kalman Weiser, Jewish People, Yiddish Nation: Noah Prylucki and the Folkists in Poland (Toronto: University of Toronto Press, 2011), esp. 244–259; Mendl Balberyszski, Shtarker fun ayzn (Tel Aviv: Ha-menorah, 1967), 77, 91–93, 104–106, 110; D[ovid] U[mru], “Tsu der derefenung fun der yidishistisher katedre baym vilner universitet,” Vilner emes (Vilnius), November 2, 1940, 1; Kaczerginski, Khurbn vilne, 226.

32

Elhanan Magid, in Tsvika Dror, ed., Kevutsat ha-ma’avak ha-sheniyah (Kibutz Lohamei Ha-getaot, Israel: Ghetto Fighters’ House, 1987), 142; Balberyszski, Shtarker fun ayzn, 110, 112; анонимное письмо М. В. Бекельману, представителю Американского еврейского объединенного распределительного комитета «Джойнт» в Вильне, от 20 марта 1940 года (file 611.1, Sutzkever – Kaczerginski Collection, RG 223, archives of the YIVO Institute for Jewish Research, New York (далее – YIVO archives).

33

Balberyszski, Shtarker fun ayzn, 112.

34

Там же, 112, 118–119.

35

Alan E. Steinweis, Studying the Jew: Scholarly Anti-Semitism in Nazi Germany (Cambridge, MA: Harvard University Press, 2006).

36

Maria Kühn-Ludewig, Johannes Pohl (1904–1960): Judaist und Bibliothekar im Dienste Rosenbergs. Eine biographische Dokumentation (Hanover, Germany: Laurentius, 2000). Об иерусалимском периоде см. с. 48–56. Patricia von Papen-Bodek, “Anti-Jewish Research of the Institut zur Erforschung der Judenfrage in Frank-furt am Main between 1939 and 1945,” в Lessons and Legacies VI: New Currents in Holocaust Research, ed. Jeffry M. Diefendorf, 155–189 (Evanston, IL: Northwestern University Press, 2004).

37

В Kühn-Ludewig, Johannes Pohl, 160–161, есть рассуждения о том, кто приезжал в Вильну в июле 1941 года, Поль или Готхард. Суцкевер в разных случаях упоминает то одно, то другое имя. Качергинский и Бальберыжский – Поля.

38

Balberyszski, Shtarker fun ayzn, 143–147. Бальберыжский был близким другом и соратником Прилуцкого, навещал его и его жену в рассматриваемый период. См. также: Shmerke Kaczerginski, Partizaner geyen, 2nd ed. (Buenos Aires: Tsentral farband fun poylishe yidn in Argentine, 1947), 65–66; Shmerke Kaczerginski, Ikh bin geven a partisan (Buenos Aires: Fraynd funem mekhaber, 1952), 40–41; Abraham Sutzkever, Vilner geto (Paris: Fareyn fun di vilner in frankraykh, 1946), 108.

39

Shmerke Kaczerginski, “Der haknkrayts iber yerushalayim de lite,” Di Tsukunft (New York) (Сентябрь 1946), 639.

40

Balberyszski, Shtarker fun ayzn, 180–181.

41

Sutzkever, Vilner geto, 108 (Суцкевер утверждает, что арестовал его не Поль, а его подчиненный Готхард); Herman Kruk, Togbukh fun vilner geto, ed. Mordecai W. Bernstein (New York: YIVO, 1961), 73.

Загрузка...