Марныя спадзяванні-2

СЯРГЕЙ БЕЛАЯР

МАРНЫЯ СПАДЗЯВАННІ-2

Раніца выдалася цяжкай.

Трыццацідвухгадовы менеджар аўтасалона «Чатыры колы» Яраслаў Логаш з цяжкасцю разляпіў павекі, падняў галаву і павёў каламутным позіркам па пакоі, намагаючыся зразумець, дзе знаходзіцца. Змучаны алкагольнымі парамі мозг адмаўляўся працаваць. Думкі блыталіся, ніяк не хацелі падказваць адказ. Галава расколвалася, як быццам па ёй усю ноч білі кувалдай. У роце нібы каты нагадзілі. Аднак горш за ўсё было адчуванне агульнай слабасці. Мужчына не мог паварушыць ні нагой, ні рукой. Цела як быццам прапусцілі праз камнедрабілку, затым закінулі ў малатарню, пасля чаго выціснулі, але забыліся страсянуць. Любы рэзкі рух неадкладна адклікаўся болем, ад якога хацелася выць. Толькі шыя нейкім цудам утрымлівала вагу чыгуннай даўбешкі, у якую ператварылася чарапная каробка.

Так і не здолеўшы зразумець, дзе знаходзіцца, Яраслаў адкінуўся на падушку. Заплюшчыў вочы. Слабасць на час адступіла, але пазіцый так і не пакінула. Нагадвала пра сябе цяжарам у канечнасцях і калаццём у жываце. На шчасце, страўнік не бунтаваў, не спрабаваў вывяргнуць з ся­бе змесціва. Адна толькі думка пра тое, што прыйдзецца ўставаць і бегчы ў туалет, дзе чакаў верны фаянсавы «сябар», выклікала жах. Сіл на такі подзвіг проста не было.

Яраслаў праляжаў без руху яшчэ некалькі хвілін. Затым зноў паспрабаваў уключыцца ў рэальнасць. Коштам неймаверных намаганняў менеджару ўдалося ўспомніць, што ён дома і ўзгадаць некаторыя падрабязнасці ўчорашняй вечарыны. Дзень нараджэння каляжанкі — Светкі Скварцовай — атрымаўся на «ўсе сто». Гарэлка, віно, шампанскае і піва цяклі ракой. Калегі бліскалі розумам і красамоўствам, прамаўлялі тосты, жартавалі, адорвалі дам кампліментамі... Усё было добра да таго часу, пакуль нехта з прысутных не прапанаваў змяшаць алкаголь. Масы ідэю падхапілі з захапленнем і энтузіязмам. Намяшалі «кактэйль». Прыняліся хлябтаць яго. «Ёрш» адразу ўдарыў па мазгах, пазбаўляючы розум ад любых кайданоў маралі. І панеслася... Дзікія танцы, п'яны стрыптыз на стале. Як і з кім ён вярнуўся, Логаш нават пры ўсім жаданні ўспомніць не мог. Адказ губляўся недзе ў глыбінях падсвядомасці.

Разам з успамінам прыйшла смага. Менеджар паспрабаваў праглынуць, аднак перасохлы стрававод наадрэз адмовіўся прымаць ліпкую, падобную на патаку сліну. Страўнік неадкладна адгукнуўся незадаволеным буркатаннем. Яраслаў прыўзняў галаву і паспрабаваў знайсці поглядам бутэльку, кубак ці тазік. Усё, што заўгодна, але толькі з вадой. Надзеям не наканавана было спраўдзіцца. У пакоі не было ні адзінай пасудзіны з каштоўнай вільгаццю. Логаш вылаяўся. Зноў апусціў галаву на падушку, стараючыся не думаць аб смазе. Аднак жаданне арганізма аказалася куды мацней за самаўнушэнне. Горла імгненна сціснула шчамлёткамі. Паветра, што ўрывалася ў лёгкія, стала гарачым і непрыемным. Язык драпаў паднябенне. Адчуванне памыйніцы ў роце ўзмацнілася. Трэба было тэрмінова прымаць меры для выратавання.

«Трэба дабрацца да кухні або ваннай», — прамільгнула ў галаве менеджэра. Логаш глыбока ўдыхнуў. Паспрабаваў сесці. Атрымалася з цяжкасцю. Як ні імкнуўся мужчына не рабіць рэзкіх рухаў, аднак пад скляпеннямі чарапной каробкі ўсё ж такі выбухнула граната. Прыйшлося патраціць некалькі імгненняў на тое, каб даць мозгу магчымасць справіцца з млосцю.

Адкінуўшы прасціны, Яраслаў апусціў ногі на падлогу, закрануўшы пры гэтым попельніцу. Крыштальны сподак перавярнуўся. Недакуркі і запалкі высыпаліся.

— Халера! — змрочна рэзюміраваў мужчына, гледзячы на наступствы катастрофы. «Як не своечасова». Зрэшты, калі гэта непрыемнасці былі своечасовымі? Падавіўшы раздражненне, Логаш вырашыў, што заўсёды паспее прыбраць смецце пазней. Зараз былі справы куды больш важныя.

Яраслаў устаў. Як аказалася, мужчына пераацаніў свае сілы. Мозг быў не гатовы да такіх рэзкіх перамен. Цела адразу ж павяло. Давялося ўхапіцца за край ложка. Зноў браць тайм-аўт.

Як толькі галава перастала кружыцца, а слабасць прайшла, Яраслаў зрабіў першы крок. На нагах выстаяў, што давала надзею на паспяховае завяршэнне місіі. Наступным этапам было надзяванне тапак. Левы знайшоўся адразу, варта было толькі памацаць нагой па падлозе, а вось пра­вы кудысьці знік. Патраціўшы дзве ці тры хвіліны на яго пошукі, менеджар «Чатырох колаў» махнуў на згубу рукой. Як быў — у адных сямейных тру­сах у кветачкі — павольна пакрочыў да ваннай. Маршрут аказаўся не з лёгкіх. Мала таго, што па меры набліжэння да крыніцы жаданне напіцца расло ў геаметрычнай прагрэсіі, дык яшчэ і ногі так і хацелі здрадзіць. Даводзілася дапамагаць сабе рукамі. Логаш нагадваў дзіця, якое робіць свае першыя крокі. Аналогія менеджара зусім не бянтэжыла. Яго думкі займала вада. Халодная. Асвяжальная. Такая смачная...

Прайшло ніяк не менш за вечнасць, перш чым мужчына нарэшце дабраўся да ваннай. Пстрыкнуўшы ўключальнікам, адчыніў дзверы. Зажмурыўся ад непераносна яркага святла. Пасля чаго адкруціў вентыль. Прыпаў да крана. Піў доўга, робячы невялікія паўзы і фыркаючы ад асалоды. Калі страўнік падаў сігнал аб напаўненні, Яраслаў адарваўся. Набраў у далоні вады і плюхнуў у твар.

— Як добра! — глядзець у люстэрка мужчына не стаў прынцыпова. Не хацеў лішні раз бачыць сваю пакамечаную фізіяномію. Рушыў на кухню. Хмурна паглядзеў на застаўлены пустымі бутэлькамі і завалены з'едкамі стол.

«Падобна на тое, што прыйдзецца прыбіраць не толькі недапалкі» — сумна падумаў Логаш. Думка аб уборцы выклікала жах. Як і любы муж­чына, Яраслаў ставіўся да падобнага правядзення часу з ладнай доляй непрымання і раздражнення. Каб крыху супакоіць нервы, менеджар вывудзіў з пачкі цыгарэту. Сунуў у рот. Агледзеўся ў пошуках запалак або запальнічкі. Ні на стале, ні на халадзільніку, ні на падаконніку нічога не было.

Мужчына хацеў папляскаць сябе па кішэнях, аднак своечасова ўспомніў, што на ім толькі трусы.

Яраслаў заклаў цыгарэту за вуха. Мармычучы пад нос праклёны, пачаў шукаць агонь. Высоўваў шуфляды, адкрываў дзверцы, глядзеў на паліцах. Зазірнуў нават у духавую шафу. Пуста... Раздражненне расло. Ціха шалеючы ад беспаспяховых пошукаў, менеджар «перарыў» усю кухню, аднак ні запалак, ні запальнічкі так і не знайшоў. Злосна вылаяўся. Цяжка апусціўся на крэсла. Нявідушчым позіркам утаропіўся ў сцяну. Хацелася ўзяць са стала бутэльку і грымнуць яе аб падлогу. Вярнулася забытая смага.

Са ступару мужчыну вывела з'яўленне прусака. Дробная шэльма, ніколькі не бянтэжачыся прысутнасцю чалавека, выскачыла са шчыліны ка­ля ўмывальніка. Села на край ракавіны і пачала з цікавасцю разглядаць Логаша. Пры гэтым доўгія вусы прыхадня смешна варушыліся.

Менеджар «Чатырох колаў» сфакусіраваў свой погляд на казурцы. На­хмурься. «Толькі гэтага мне яшчэ не хапала!» — падумаў мужчына. Рука машынальна пацягнулася да тапка. Прусак не зварухнуўся. Яраслаў павольна ўстаў. Гэтак жа не спяшаючыся, асцерагаючыся спудзіць няпрошанага госця, рушыў да рукамыйніка, на хаду паднімаючы тапак. Як толькі цэль апынулася ў зоне паражэння, Логаш з сілай прыпячатаў падэшвай аб ракавіну. Гучны пляскач і жаласны звон наклаліся адзін на другі. Прусак жвава пырснуў у бок. Кубак падскочыў, стукнуўся бокам аб ракавіну. Раскалоўся на некалькі частак. Лыжка слізганула па стале і звалілася на падлогу.

— Хрэнь якая! — засмуціўся мужчына. Павярнуў галаву і агледзеўся ў пошуках казуркі. Як аказалася, вусатая шэльма нікуды не дзелася. Адбегшы ад небяспечнага месца, прусак размясціўся каля сальніцы. Варушачы доўгімі антэнамі, працягваў назіраць за дзеяннямі чалавека.

Яраслаў пераклаў тапак у іншую руку. Прымерыўся да ўдару. Пасля чаго абрынуў на прыхадня свой гнеў. Штурхель выйшаў на славу. Вось толькі няпрошанаму госцю зноў удалося ўцячы. Затое пацярпела сальніца. Тапак з сілай урэзаўся ў шкляны цыліндр з металічным вечкам. Сальніца адляцела да газавай пліты, зрыкашэціла. Куляючыся ў паветры, паляцела на падлогу. Прызямлілася акурат да ног менеджара. Мала таго, што балюча ўдарыла па вялікім пальцы правай ногі, дык яшчэ і раскрылася, абсыпала дыван буйнымі белымі крышталямі.

— Тваю маці! — Логаш выпусціў тапак і схапіўся за палец, недарэчна скачучы на адной назе. Прусак тым часам перамясціўся на запалачніцу. Усеўся наверсе. Чакаў, што будзе далей.

На шчасце, боль у назе хутка прайшоў. Мужчына з нянавісцю паглядзеў на прусака. Падняў тапак, імкнучыся пры гэтым не ўпасці. Мігрэнь стала мацней, аднак Логаш не звярнуў на гэта ўвагі. Ізноў рушыў у атаку. Вусаты прышэлец счакаў яшчэ імгненне, пасля чаго прыпусціў па сцяне. Спрытна перабраўся праз набор посуду — відэльцы, лыжкі, нажы, чарпакі, палоўкі — саскочыў на «мікрахвалёўку». Вытрымаўшы паўзу, перамясціўся на каструлю, якая ляжала ўверх дном. За жвавымі рухамі прыхадня Яраслаў не паспяваў. Ціха лаючыся пад нос, змяніў маршрут. Ускінуў тапак. Ударыў па прусаку. Каструля з грукатам прызямлілася на падлогу. Закруцілася, нібы ваўчок. Сцішыліся толькі праз некаторы час.

Логаш з надзеяй паглядзеў на стол. Расціснутага трупіка казуркі нідзе не было. «Збег», — рыпнуўшы зубамі, зразумеў менеджар «Чатырох колаў». Стала крыўдна да слёз. Падобнае расчараванне Яраслаў перажыў у раннім дзяцінстве — калі высветлілася, што Дзедам Марозам быў бацька. Не дазваляючы гаркаце ўзяць над сабой верх, Логаш павёў позіркам па кухні. Прусак сядзеў на падаконніку.

Мужчына пачаў насоўвацца на ворага. На вусатага захопніка намеры менеджара «Чатырох колаў» не зрабілі ніякага ўражання. Казурка праігнаравала Яраслава, быццам яго і не было. Нахабна варушыла вусамі, насміхаючыся над мужчынам. Логаш сціснуў сківіцы, размахнуўся... і трапіў тапкам прама ў люстру, якая ад моцнага тычка загайдалася. Менеджар спалохана азірнуўся. Паглядзеў на свяцільню. Са спазненнем ухапіўся за яе. Лепш бы гэтага не рабіў. Каардынацыя рухаў відавочна нікуды не гадзілася. Сказаўся выпіты ўчора алкаголь. Замест таго каб утрымаць люстру, мужчына ірвануў яе яшчэ мацней. Гак не вытрымаў напружання. Мацаванні абарваліся, і свяцільня звалілася. Логаш у спалоху адскочыў. Наляцеў на стол. Ад штуршка бутэлькі і пустыя кансервавыя банкі вадаспадам абрынуліся на дыван. Грукат стаяў такі, нібы статак сланоў вырашыў павесяліцца ў пасуднай краме...

Прусак, дробненька пратупаўшы па сцяне, накіраваўся да дзвярэй. Яраслаў паглядзеў на яго налітымі крывёй вачыма. З лаянкай кінуўся ў пагоню. Прышэлец апынуўся жвавым. Хутка дабраўся да дзвярэй. Сігануў па сця­не ўніз. Саскочыў на падлогу і пабег у пярэдні пакой. Логаш не адставаў. Размахваючы тапкам, «ляцеў» следам. Паліцы з тэлефонам мужчына не заўважыў. Зачапіў апарат плячом. Зляцела і, боўтаючыся, павісла на провадзе трубка. Звалілася на падлогу запісная кніжка. Пасыпаліся ручкі.

— Ах ты, гадзяня! — залямантаваў Яраслаў. Нянавісць надала мужчыне сіл. Яраслаў забыўся пра «бадун» і цалкам засяродзіўся на пагоні. Прусак прашэрхаў па дыване, спрытна заскочыў на сцяну. Накіраваўся да люстэрка. Пляскач прайшоў міма. Інерцыя ўдару падкінула прыхадня, надаўшы яму дадатковае паскарэнне. Стварэнне слізганула па гладкай паверхні, адштурхнулася ад лямпачкі і кінулася да столі. Новы ўдар ледзь не зваліў люстэрка. Яно небяспечна захісталася. Логаш паспяшаўся схапіцца за люстэрка, памятаючы аб прыкмеце, звязанай з ім. Пакутаваць некалькі гадоў з-за нейкай вусатай мярзоты менеджар «Чатырох колаў» не хацеў.

Прусак прабег па столі з метр, пасля чаго саскочыў на куртку. Пратупаў па сінцепоне. Шчасна пазбег удару тапкам, пасля чаго ірвануў да шафкі, дзе высіліся шэрагі флаконаў з адэкалонам і балоны дэзадарантаў. Не ў сілах утаймаваць паляўнічы інстынкт, Яраслаў умазаў тапкам па ахвяры. Не патрапіў, затое абрынуў на падлогу батарэю слоічкаў і флаконаў, якія радасна загрукацелі па суседстве з чаравікамі. У паветры паплылі прыкрыя флюіды адэкалона.

Логаш раз'юшыўся. Цяжка дыхаючы, ізноў узмахнуў тапкам. Прышэлец без асаблівай цяжкасці сышоў убок. Слізгануў па плашчы. Хутка патупаў па дыване.

— А ну — стаяць! — закрычаў Логаш, беспаспяхова спрабуючы нагнаць уцекача. Не атрымалася. Прусак метэорам праляцеў калідор. Выскачыў у пакой. Рэзка развярнуўся на месцы, затым ускараскаўся на крэсла. — Стаяць, табе кажу!

Сэрца грукала, нібыта кулямёт. Ірвалася з грудзей. У галаве працавала кузня. Яраслаў паморшчыўся ад болю. Выцер спатнелы твар. Пагоня пачала стамляць. Тым не менш, ад расправы з няпрошаным госцем мужчына адмаўляцца не збіраўся. Даў сабе слова, што абавязкова пакончыць з захопнікам. Гэта было справай гонару...

Прусак паварушыў вусамі. Патузаў лапкамі, як быццам заахвочваючы чалавека.

— Здзекуешся? — стомлена запытаўся Яраслаў, пераводзячы дыханне. Прышэлец не адказаў. — Зараз ты ў мяне атрымаеш!

Моцна сціснуўшы прыладу адплаты, мужчына кінуўся ў новую апантаную атаку. Як і варта было чакаць, удар прыйшоўся ў нікуды. Шматногае стварэнне нырнула на сядзенне. Праляцела па ножцы крэсла. Упала на дыван. Тапак урэзаўся ў спінку. Перакуліў крэсла, якое з грукатам павалілася на падлогу. Пырснуў шкляны фантан.

— О ё! — выдыхнуў менеджар, калі зразумеў, да чаго прывялі яго дзеянні. Крэсла апусцілася прама на смартфон. Дашчэнту раскалашмаціла сэнсарны экран. «Тысяча баксаў» — сумна падумаў Логаш. — Ну ўсё, ты — нябожчык!

Лютасць затапіла мозг. Яраслаў забыўся пра ўсё на свеце. Адзінай яго думкай была расправа з праклятай казуркай. Трасучы тапкам і агалошваючы паветра ваяўнічым заклікам, мужчына працягнуў паляванне. Наступны ўдар прыйшоўся на ноўтбук. На шчасце, камп'ютар усяго толькі слізгануў па стальніцы. Затое штодзённік спланаваў на падлогу. Упаў няўдала — адарвалася вокладка. Ноздры менеджара «Чатырох колаў» раздзьмуліся ад гневу. Ён ужо не кантраляваў сябе. Не звярнуў увагі на збітую вазу і велізарную пляму на падлозе. Праігнараваў паліцу з дыскамі, што павалілася на падлогу. Лупіў і лупіў тапкам, спрабуючы дагнаць ворага...

Са справаздачы афіцыйнага прадстаўніка Зорнай Садружнасці пасланца міру 9-й прыступкі Зімеракара Думаркамеіра, крюма Фракенрэга:

«...З найвялікшым смуткам павінен давесці да ведама Савета старэйшын, што высунутая Аддзелам іншапланетных формаў жыцця здагадка аб разумнасці насельніцтва Тэры і гатоўнасці яго да Кантакту аказалася ў корані няслушнай.

Жыццё на планеце Тэра адрозніваецца крайняй ступенню агрэсіўнасці і варожасці. Як ледзь пазбегнуўшы пакутлівай смерці ад рук тубыльца, хачу папярэдзіць Савет старэйшын аб небяспечнасці жыццёвай формы homo sapiens і нагадаць, што пройдзе яшчэ не адзін мільён гадоў, перш чым чалавецтва зможа ўліцца ў шэрагі Садружнасці...»

25-26 мая 2011 г.