Strugackij
Strugackij
Aĉaj cignoj
Hajfo 2014
Tradukis A.Kerbel
Aĉaj cignoj
Arkadij Strugackij (1925-1991) Boris Strugackij (1933-2012)
Ĉapitro unua
Kiam Irma eliris, akurate ferminte post si la pordon, magra, longpieda, adolt-ĝentile smajlante[1]per la granda buŝo kun intense ruĝaj, kiel ĉe la pa- trino lipoj, Viktor komencis peneme bruligi la ciga- redon.
«Tio tute ne estas infano», - pensis li kon- sternite. - «Infanoj ne parolas tiel. Tio estas eĉ ne krudeco, tio estas krueleco, kaj eĉ ne krueleco sed simple tutegale estas al ŝi. Kvazaŭ ŝi pruvis al ni ĉi tie teoremon - prikalkulis ĉion, analizis, afereme informis la rezulton, kaj foriris tute trankvila, tremetante per la harplektaĵetoj».
Superante la ĝenecon Viktor ekrigardis na2 Lola. Ŝia vizaĝo estis kovrita per ruĝaj makuloj, la intenskoloraj lipoj tremis, kvazaŭ ŝi intencis ekplori,
sed ŝi, certe, ne intencis plori, ŝi estis furioza.
Ĉu vi vidas? - diris ŝi per alta voĉo. Knabi- naĉo, nazmukulino... Aĉulino! Nenio estas sankta al ŝi, ĉiu vorto - moko, kvazaŭ mi estas ne patrino sed surplanka tuko por purigi piedojn. Antaŭ la najbari- noj estas honte! Fiulino, vulgarulino...
«Jes», - pensis Viktor, - «kaj kun tiu ĉi virino mi vivis. Mi promenis kun ŝi en montoj, mi voĉlegis al ŝi na Bodler (Baudelaire), mi tremetis kiam tuŝis ŝin, kaj memoris ŝian odoron... Ŝajne eĉ pugnobatalis pro ŝi. Ĝis nun mi ne komprenas kion ŝi pensis kiam mi voĉlegis al ŝi na Bodler? Simple mirindas ke mi sukcesis fuĝi de ŝi. Ne kompreneblas eĉ kial ŝi liberigis min? Verŝajne ankaŭ mi ne estis sukero. Verŝajne ankaŭ nun mi ne estas sukero, sed tiam mi drinkis eĉ pli ol nun kaj, krom tio, opiniis min granda poeto».
Por vi tio certe ne gravas, - diris Lola. - Ĉe- furba vivo, ĉiuj baletistinoj, aktorinoj... Mi scias ĉion. Ne imagu ke ni, ĉi tie, scias nenion. Kaj mon- rimedoj, certe, frenezaj, kaj amorantinoj, kaj senĉesaj skandaloj... Por mi, se vi volas scii, tio in- diferentas, mi ne malhelpis al vi, vi vivis kiel vi vo- lis...
«Al ŝi, entute, malutilas tio ke ŝi parolas tro multe. Fraŭline ŝi estis modesta, silen- tema, mistera. Estas tiaj fraŭlinoj kiuj de naskiĝo mem scias kiel konduti sin. Ŝi sciis. Cetere ankaŭ nun ŝi ne malbonas kiam,
3
ekzemple, sidas silente sur sofo kun cigaredo, eimontrante la genuojn... Aŭ metos subite la manon post la nukon, kaj etendiĝos. Sur provincan advokaton tio devas efiki eksteror- dinare...».
Viktor imagis komfortan vespereton, tiu ĉi tableto estas ŝovita al tiu jen sofo, botelo, ĉampano siblas en la pokaloj, rubandita ĉokolad-skatolo, kaj la advokato mem, forĝita en amelon, bant-kravato. Ĉio kiel decas, sed subite eniras Irma...
«Koŝmaro» - pensis Viktor. - «Ja Lola estas malfeliĉa virino».
- Vi mem devas kompreni, - diris Lola, - ke ne pri mono temas, ke ne mono decidas nun ĉion. - Ŝi jam trankviliĝis, la ruĝaj makuloj malaperis. - Mi scias, si-maniere vi estas honesta homo, ne malra- cia, maldisciplina sed ne malica. Vi ĉiam helpis al ni, kaj ĉi-flanke mi havas al vi neniujn pretendojn. Sed nun mi bezonas ne tian helpon. Mi ne povas nomi min feliĉa, sed ankaŭ malfeliĉa vi ne sukcesis min fari. Ĉe vi estas via vivo, ĉe mi - la mia. Mi, cetere, ne estas ankoraŭ maljunulino, kaj ĉe mi estas multo antaŭe.
«La knabinon mi devos forpreni», - pensis Viktor, - «ŝi jam ĉion, ŝajne, decidis. Se lasi na Irma ĉi tie, en la domo komenciĝos vera in- fero... Bone, sed kien mi ŝovu ŝin? Jen kio, ja parolu mi honeste», - proponis li al si. - «Nur honeste. Ĉi tie necesas agi honeste, tio ne estas ludiloj...».
Li tre honeste ekmemoris sian vivon en la ĉe- furbo.
«Malbone», - pensis li. - «Certe eblas dungi ekonominon. Tio signifas lui konstantan loĝejon... Sed ne pri tio temas: la knabino devas esti kun mi, ne kun ekonomino... Oni- dire infanoj kiujn edukis patroj estas plej bonaj infanoj. Krom tio ŝi plaĉas al mi, kvankam ŝi estas tre stranga knabino... Kaj entute mi devas. Estiel honesta homo, estiel patro. Mi estas kulpa antaŭ ŝi. Sed tio estas beletro. Kaj se honeste? Se honeste, - mi timas. Poste ŝi staros antaŭ mi, adolte smajlos per sia granda buŝo, kaj kion mi scipovos diri al ŝi? Legu, pli multe legu, ĉiutage legu, pri nenio alia okupiĝu, nur legu. Tion ŝi scias ankaŭ sen mi, kaj mi havas nenion plu por diri al ŝi. Tial mi timas... Sed ankaŭ tio estas ne tute honeste. Ne deziras mi, jen kio. Mi kutim- iĝis esti sola. Mi ŝatas esti sola. Mi ne volas alie... Jen kiel aspektas tio, se honeste. Abomene aspektas, same al ĉiu vero, cinike, egoisme, aĉe. Honeste».
Kial vi silentas? - demandis Lola. - Ĉu vi in- tencas daŭre silenti?
Ne, ne, mi aŭskultas vin, - haste diris Viktor.
Kion vi aŭskultas? Mi jam duonhoro atendas kiam vi bonvolos reagi. Ja tio, finfine, estas ne nur mia infano...
«Ĉu ankaŭ kun ŝi mi devas honeste?» - pensis Viktor. - «Sed kun ŝi mi tute ne volas honeste. Ŝi, ŝajne, imagas ke tiun ĉi proble- mon mi povas solvi tuj, inter du cigaredoj».
Komprenu, - diris Lola, - mi ne diras ke vi prenu ŝin kaj okupiĝu pri ŝi. Mi ja scias ke vi ne povas, kaj dank al Dio ke vi ne prenos, ja vi tute ne taŭgas por io tia. Sed ĉe vi estas rilatoj, konatecoj, ja vi estas sufiĉe konata persono, helpu aranĝi ŝ in! Ja estas ĉe ni iuj privilegiaj entreprenoj, edukpen- sionoj, specialaj lernejoj. Ja ŝi estas kapabla knabi- no, ĉe ŝi estas lingvaj kapabloj, matematikaj kaj muzikaj...
Edukpensiono, - diris Viktor, - Jes, certe... Edukpensiono. Orfejo... Ne, ne, mi ŝercas. Valoras pripensi tion.
Sed kion pripensi? Ĉiu estus ĝoja aranĝi sian infanon en bonan edukpensionon aŭ en specialan lernejon. Edzino de nia direktoro...
Aŭskultu, Lola, - diris Viktor, - tio estas bona ideo, mi provos fari ion. Sed por tio bezonatas tempo, tio ne estas simple. Mi, certe, skribos...
Skribos! Ĝuste tia vi estas. Necesas ne skribi sed veturi persone, viziti! Ja tutegale vi estas ĉi tie senhejmulo! Tutegale vi nur drinkaĉas kaj kuniĝas kun virinaĉoj. Ĉu vere por propra filino estas tiel malfacile...
«Ho, diablo», - pensis Viktor, - «ja ne povas mi klarigi al ŝi ĉion».
Li denove ekfumis, ĉambro. Post la fenestro leviĝis, kaj paŝadis en la vesperiĝis kaj, kiel antaŭe,
falis pluvo, grandmezura, peza, malhasta - pluvo, da kiu estis tre multe, kaj kiu sendube rapidis ne- nien.
Ho kiel vi tedis al mi! - diris Lola kun neaten- dita kolero. Se vi nur scius kiel vi tedis al mi...
«Venis jam tempo foriri», - pensis Viktor. - «Komenciĝas sankta patrina kolero, furiozo de lasita, kaj ĉio tia cetera; tutegale mi ne- nion respondu al ŝi hodiaŭ. Kaj nenion prome- su al ŝi».
Pri nenio eblas kalkuli je vi, - daŭrigis ŝi, - sentaŭga edzo, sentalenta patro... Moda verkisto, vidu vi, eĉ propran filinon ne sukcesis eduki... Ja ĉiu kamparano komprenas homojn pli bone ol vi! Nu kion mi faru nun? Ja de vi estas neniu utilo. Mi sola penadas, povas nenion. Mi estas por ŝi nulo, iu ajn malsekulaĉo gravas por ŝi centfoje pli ol mi. Sed sciu, iam vi bedaŭros! Se vi ne instruos ŝin, do ili ŝin instruos! Ĝisatendos vi ke ŝi kraĉos vian muzelon same kiel la mian...
Ĉesu, Lola, - diris Viktor, grimacante, - vi ja ne tiel... Mi estas patro, jes, sed vi estas la patrino. Ĉiuj ĉirkaŭ vi kulpas...
For! - diris ŝi.
Nu, jen kio, - diris Viktor - Mi ne intencas malpaciĝi kun vi. Decidi tuj mi ankaŭ ne intencas. Mi pensos. Kaj vi...
Ŝi staris nun rektiĝinte, antaŭgustumante riproĉon, preta delice ĵetiĝi en kverelaĉon.
Kaj vi, - trankvile diris li, - penu ne nervumi. Ion ni elpensu. Mi telefonos al vi.
Li venis enirĉambron, kaj vestis la pluvman- telon. Ĝi estis ankoraŭ malseka. Viktor enrigardis ĉambron de Irma, por adiaŭi, sed Irma forestis. La fenestro estis vaste malfermita, la fenestran breton vipis pluvo. Sur la muro paradis afiŝo kun surskribo per grandaj belaj literoj: "Mi petas neniam fermi la fenestron". La afiŝo estis ĉifita, iom difektita, kovri- ta per grizaj makuloj, kvazaŭ ĝi ne unufoje estis deŝirita kaj tretita per piedoj. Viktor fermetis la pordon.
- Ĝis revido Lola, - diris li. Lola ne respondis.
Sur la strato estis jam mallume. La pluvo ekfra- padis la ŝultrojn, la kapuĉon. Viktor ĝibetis, kaj ŝo- vis la manojn en la poŝojn.
«En tiu ĉi skvaro ni unuafoje interkisis», - pensis li. - «Sed tiu ĉi domo forestis tiam, tie estis neuzita tereno, kaj post ĝi - rubejo. Tie ni, per katapultoj, ĉasadis katojn, sed nun mi vidis ial neniun. Kaj nenion ni legis tiam, sed ĉe Irma - plena ĉambro da libroj. Kio estis en mia tempo dek-du-jara knabino? Lentuga hihi- anta estaĵo, bantetoj, ŝtrumpoj, bildetoj kun kunikletoj kaj neĝulinoj, ĉiam duope-triope, sukeraĵoj, difektitaj dentoj. Pur-emulinoj, de- nuncinoj, kaj plej bonaj el ili - ĝuste samaj al ni: genuoj kun gratvundoj, sovaĝaj linkaj oku- loj, kaj ŝato al piedstumbligo. Ĉu vere nova tempo finfine venis? Ne», - pensis li, - «tio ne tempo. Kvankam, certe, ankaŭ la tempo... Sed ĉu ne povas okazi ke ŝi estas ĉe mi mirinfano? Ja okazas mirinfanoj. Mi - patro de mirinfano. Honore sed klopode, kaj ne tiom honore kiom
8
klopode, kaj, finfine, tute ne honore, sed tiel... Kaj tiun ĉi strateton mi ĉiam ŝatis, ĉar ĝi estas plej mallarĝa. Kaj jen pugnobatalo. Ĝuste, ĉe ni ne eblas sen tio, sen tio ni tute ne povas. Tio ĉe ni de antikveco. Kaj duopo kon- traŭ unuopulo...».
Sur la angulo staris lanterno. Ĉe limo de la lu- migita tereno malsekiĝis aŭto kun tola supro, kaj apud la aŭto duopo en brilantaj pluvmanteloj flek- sigis al la pavimo trian, - vestitan nigre, kaj malsekan. Ĉiuj tri streĉe kaj mallerte tretiĝis sur la pavimo. Viktor haltis, poste li venis pli proksimen. Ne estis klare kio fakte okazas ĉi tie. Pugnobatalon tio ne similas: neniu neniun batas. Baraktadon pro superfluo da junaj fortoj tio des pli ne similas, - ne aŭdiĝas entuziasmaj kriaĉoj kaj ĉevalida jeno... La tria, vestita nigre, subite elŝiriĝis, falis sur la dor- son, kaj la duopo en la pluvmanteloj tuj falis sur lin. Ĉi tie Viktor rimarkis ke pordetoj de la aŭto estas malfermitaj, kaj ekpensis ke tiun ĉi nigran oni aŭ elaŭtigis antaŭnelonge, aŭ penas enpuŝi tien. Li venis proksimen, kaj elbojis militiste:
- Ĉesu!
Duopo en la pluvmanteloj tuj turniĝis, kaj dum kelkaj sekundoj rigardis na Viktor el sub la surŝovi- taj kapuĉoj. Viktor rimarkis nur ke ili estas junaj, kaj ke iliaj buŝoj estas malfermataj pro la streĉiĝo, sed poste ili kun neverŝajna rapideco enplonĝis la aŭton, la aŭto ekbruegis kaj forimpetis en la mal- lumon. La homo vestita nigre malrapide leviĝis kaj, ekvidinte lin, Viktor faris retropaŝon. Tio estis mal- sanulo el la leprulejo - "malsekulaĉo" aŭ "okulvitru-
9
lo", kiel oni nomis ilin ĉi tie pro flavaj ringoj ĉirkaŭ la okuloj, - en strikta nigra tuko, kiu kaŝis suban parton de la vizaĝo. Li turmente peze spiris, sufere levante restaĵon de la brovoj. Sur lian kalvan kapon verŝiĝis akvo.
Kio okazis? - demandis Viktor.
La okulvitrulo rigardis ne lin sed preter, liaj okuloj eliĝis. Viktor volis retrorigardi, sed tiam oni kun kraketo frapis lin je la nukon, kaj kiam li rekon- sciiĝis, okazis ke li kuŝas sub pluvtubo per vizaĝo supren. La akvo torentis en lian buŝon, ĝi estis flaveta kaj rusta laŭguste. Dekraĉante kaj tusante li deŝoviĝis kaj eksidis, apoginte la dorson al brika muro. La akvo, kolektiĝinta ĉe la kolumo, ekrampis sur lia trunko. En la kapo bruis sonoriloj, trumpetoj, kaj krakadis tamburoj. Tra tiu ĉi bruo Viktor ekvidis antaŭ si magran malhelan vizaĝon. Knaban vizaĝon. Konatan.
«Ie mi vidis lin. Antaŭ ol ĉe mi klakis la makzeloj».
Li movis la langon kaj la makzelon. La dentoj estis en ordo. La knabo prenis manplenon da akvo el sub la pluvtubo, kaj ŝprucis ĝin en liajn okulojn.
Kara, - diris Viktor, - sufiĉas.
Al mi ŝajnis, - diris la knabo serioze, - ke vi ankoraŭ ne rekonsciiĝis.
Viktor singarde enŝovis la manon sub la ka- puĉon, kaj palpis la nukon. Tie estis tubero - neniuj rompitaj ostoj, eĉ sango forestis.
Kiu ja min tiel? - enpensiĝe demandis li. - Espereble ne vi, ĉu?
Ĉu vi povas iri, sinjoro Banev? - demandis la knabo, - aŭ mi voku iun? Ja vi estas tro peza por mi.
Viktor elmemoris kiu estas tio.
Mi konas vin, - diris li. - Vi estas Bol-Kunac, amiko de mia filino.
Jes, - diris la knabo.
Jen kiel bone. Ne estas bezonate voki iun kaj diri al iu, sed sidu ni iom kaj rekonsciiĝu.
Nun li rimarkis ke ankaŭ ĉe Bol-Kunac ne ĉio estas en ordo, sur lia vango malhelis freŝa grataĵo, kaj la supra lipo iom ŝvelis kaj sangis.
Tamen mi vokos iun, - diris Bol-Kunac.
Ĉu valoras?
Vidu, sinjoro Banev, al mi ne plaĉas kiel kon- vulsias via vizaĝo.
Ĉu vere? - Viktor palpis la vizaĝon. La vizaĝo ne konvulsiis...
Tio nur ŝajnas al vi... Kaj nun ni ekstaru. Kio bezonatas por tio? Por tio bezonatas subtiri la piedojn... - Li subtiris la piedojn, kaj la piedoj ekŝa- jnis al li malpropraj. - Poste, iom depuŝinte sin de la muro, transigi ĉi-maniere la gravitcentron...
Li neniel sukcesis transigi la gravitcentron, ĉar io malhelpis.
«Per kio oni min?» - pensis li, - «kaj kiel lerte...».
Vi piedpremis vian pluvmantelon, - sciigis la knabo, sed Viktor jam mem distingis siajn manojn kaj piedojn, sian pluvmantelon kaj orkestron en sub la kranio. Li ekstaris. Komence li devis teni sin je la
muro, sed poste la afero pliboniĝis.
Do, - diris li, - tio signifas ke vi tiris min ĝis tiu ĉi tubo. Dankon.
La lanterno staris sur sia loko, sed estis nek aŭto nek okulvitrulo. Nenio estis. Nur Bol-Kunac singarde karesis sian gratvundon per la malseka manplato.
Kien ili ĉiuj malaperis? - demandis Viktor.
La knabo ne respondis.
Ĉu mi kuŝis ĉi tie sola? - demandis Viktor. - Ĉu ĉirkaŭe estis neniu?
Permesu al mi akompani vin, - diris Bol- Kunac. - Kien vi iru prefere? Ĉu hejmen?
Momenton, - diris Viktor. - Ĉu vi vidis ke ili volis kapti okulvitrulon?
Mi vidis kiel oni frapis vin, - diris Bol-Kunac.
Kiu?
Mi ne distingis. Li staris dorse.
Kaj kie estis vi?
Mi kuŝis ĉi tie post la angulo...
Nenion mi komprenas, - diris Viktor. - Ĉu pro mia kapo... Kial vi kuŝis post la angulo? Ĉu vi loĝas tie?
Vidu, mi kuŝis ĉar oni frapis min eĉ pli frue. Ne tiu kiu frapis vin, sed alia.
Ĉu okulvitrulo?
Ili iris malrapide, penante teni sin sur la pavimo, por ke sur ilin ne fluu de la tegmentoj.
N-ne, - respondis Bol-Kunac, pripense. - Laŭ mi ili ĉiuj estis sen okulvitroj.
Ho Dio, - diris Viktor. - Li ŝovis la manon sub la kapuĉon, kaj tuŝis la tuberon. - Mi parolas pri la leprulo, oni nomas ilin okulvitruloj. Vi scias ja, el la leprulejo. Malsekulaĉoj...
Ne, mi ne scias, laŭ mi ili ĉiuj estis tute sanaj, - diskrete diris Bol-Kunac.
Nu-nu! - diris Viktor. Li eksentis iun mal- trankvilon, kaj eĉ haltis. - Ĉu vi volas certigi min ke tie ne estis leprulo? Kun nigra tuko, vestita nigre...
Tio tute ne estas leprulo! - kun neatendita emocio diris Bol-Kunac. - Li estas pli sana ol vi... Unuafoje en tiu ĉi knabo evidentiĝis io knaba, kaj tuj malaperis. - Mi ne tute komprenas kien ni iras,
post ioma silento diris li per la antaŭa serioza ĝ is senpasieco tono. - Komence al mi ŝajnis ke vi di- rektiĝas al la hejmo, sed nun mi vidas ke ni iras kontraŭan direkton.
Viktor daŭre staris, rigardante lin de sia alteco.
«Du botoj estas paro», - pensis li. - «Li kalkulis, analizis, kaj afereme decidis ne in- formi la rezulton. Ne rakontos li al mi kio okazis ĉi tie. Ĉu eble krimaĵo? Novaj, ĉu vi scias, tempoj... Stultaĵo, konas mi nunajn krimulojn...».
Ĉio estas en ordo, - diris li, kaj ekiris pluen. - Ni iras en la hotelon, mi loĝas tie.
La knabo, rekta, severa kaj malseka paŝadis apude. Venkinte ioman nedecidemon Viktor metis la manon sur lian ŝultron. Okazis nenio eksterordinara
la knabo toleris tion. Tamen, verŝajne, li decidis ke lia ŝultro ekestis bezonata estiel utilaĵo, estiel apogaĵo por la traŭmatulo.
Mi devas diri al vi, - per plej konfida tono in- formis Viktor, - ke ĉe vi kaj Irma estas tre stranga maniero konversacii. Ni, infanaĝe, parolis ne tiel.
Ĉu vere? - ĝentile diris Bol-Kunac. - Kaj kiel vi parolis?
Nu, ekzemple, tiu ĉi via demando ĉe ni sonus tiel: Kijo?
Bol-Kunac levetis la ŝultrojn.
Ĉu vi volas diri ke tio estus pli bone?
Gardu Dio. Mi volas diri nur, ke tio estus pli nature.
Ĝuste tio kio estas plej natura, - rimarkis Bol-Kunac, - malplej decas al homo.
Viktor eksentis iun internan malvarmon. Iun maltrankvilon. Aŭ eĉ timon. Kvazaŭ al li, en la viza- ĝon, ekridegis katino.
Ĉio natura ĉiam estas primitiva, - daŭrigis Bol-Kunac. - Sed homo estas estaĵo komplika, na- tureco ne konvenas al ĝi. Ĉu vi komprenas min, sin- joro Banev?
Jes, - diris Viktor, - certe...
Estis io mirinde falsa en tio ke li patre tenas la manon sur ŝultro de tiu ĉi knabo, kiu ne estas kn- abo. Li eksentis eĉ malkomforton en la kubuto, sin- garde deprenis la manon, kaj ŝovis ĝin en la poŝon.
Kiom aĝa vi estas? - demandis li.
Dek-kvar-jara. - malkoncentriĝe respondis Bol-Kunac.
Ha-a...
Ĉiu alia knabo, sur loko de Bol-Kunac, nepre ek- interesiĝus pri tiu ĉi incite-nedifina "ha-a", sed Bol- Kunac ne estis unu el ĉiuj ajn knaboj. Li respondis nenion. Lin ne interesis incite-nedifinaj interjekcioj.
Li meditis pri interrilato de natura kaj primitiva. Li bedaŭris ke trafis tiel neintelektan konversaciulon, kaj eĉ kapbatitan...
Ili eniris Prezident-avenuon. Ĉi tie estis multe da lanternoj, kaj renkontiĝis pasantoj, rapidantaj viroj kaj virinoj kurbitaj per la multtaga pluvo. Ĉi tie estis lumigitaj eksponfenestroj, kaj eniro en la kinejon, lumigita per neona lumo, kie sub la plu- vŝirmejo amasiĝis tre samaj junaj homoj de nedis- tingebla sekso en brilaj pluvmanteloj ĝis la kalka- noj. Kaj tra la pluvo, super ĉio ĉi tio, brilis oraj kaj bluaj sorĉvortoj: "Prezidento - patro de la popolo", "Legio de Libero - fidela filo de la Prezidento", "Armeo - nia minaca gloro"...
Ili, inercie, iris sur la pavimo, kaj pretervetu- ranta aŭto ekblekis ilin, alpelis sur la trotuaron, kaj verŝis per malpura akvo...
Sed mi opiniis ke vi estas okdek-jara, - diris Viktor.
Kijo-kijo? - per abomena voĉo diris Bol- Kunac, kaj Viktor liberiĝe ekridis.
Malgraŭ ĉio tio estis knabo, ordinara normala mirinfano, satleginta na Gejbor, na Zurzmansor, na Frem, kaj eble eĉ pene pe[2]-leginta na Ŝpengler (Spengler).
Ĉe mi, infanaĝe, estis konato, - diris Viktor, - kiu iniciatis pe-legi originalon de Gegel (Hegel), li pe-legis, sed ekestis skizofreniulo. Vi, viaaĝe, certe
scias kio estas skizofrenio.
Jes, mi scias, - diris Bol-Kunac.
Kaj ĉu vi ne timas?
Ne timas.
Ili venis al la hotelo, kaj Viktor proponis:
Eble vi venu al mi, sekiĝu?
Mi dankas vin. Mi ja intencis peti vian perme- son eniri. Unue mi devas diri ion al vi kaj, due, mi devas konversacii telefone. Ĉu vi permesas?
Viktor permesis. Ili trairis la turniĝantan pordon preter la pordisto, demetinta la ĉapon antaŭ Viktor, preter la riĉaj statuoj kun elektraj kandeloj, en tute malplenan vestiblon, saturitan per restoraciaj odor- oj, kaj Viktor eksentis kutiman plivigliĝon, antaŭ - gustumante la venantan vesperon, kiam eblos drin- ki, babili senrespondece, kaj per la kubuto forŝovi al morgaŭo tion kio incite premas hodiaŭ, antaŭgus- tumante na Jul Golem kaj doktoron Kvadriga...
«Kaj eblas ke ankoraŭ kun iu mi konatiĝos, kaj eble okazos io: interbatiĝo, aŭ temo subite ekludos; kaj mendu mi hodiaŭ lampridon4. Kaj iru ĉio bone, kaj per lasta buso veturu mi al Diana».
Dum Viktor prenis ŝlosilon de la akceptisto, post lia dorso okazis konversacio. Bol-Kunac konversaciis kun la pordisto.
Vi por kio venaĉis ĉi tien? - siblis la pordisto.
Ĉe mi estas konversacio kun sinjoro Banev.
Mi montros al vi konversacion kun sinjoro Banev, - siblis la pordisto, - vizitaĉas vi restoracio- jn...
Ĉe mi estas konversacio kun sinjoro Banev, - ripetis Bol-Kunac. - Restoracio min ne interesas.
Nur tio mankas ke vin, hundidon, restoracio interesu... Jen forĵetos mi vin de ĉi tie.
Viktor prenis la ŝlosilon, kaj returnis.
E... - diris li. Li denove forgesis nomon de la pordisto. - La knabeto venas kun mi, ĉio estas en ordo.
La pordisto respondis nenion, lia vizaĝo estis malkontenta.
Ili leviĝis en la ĉambron. Viktor delice deĵetis la pluvmantelon, kaj kliniĝis por delaĉi la malsekajn botetojn. La sango verŝiĝis al la kapo, kaj li eksentis interne dolorajn neoftajn puŝojn en tiu loko kie estis la ŝvelaĵo, peza kaj ronda kiel plumba plateto. Li tuj rektiĝis kaj, tenante sin je la fosto, komencis deŝiri la boteton, apogante la ŝu-postaĵon per ŝu- pinto de la dua piedo. Bol-Kunac staris apude, de li falis gutoj.
Senvestiĝu, - diris Viktor. - Pendu ĉion sur la radiatoron, kaj mi donos al vi viŝtukon.
Permesu telefoni, - diris Bol-Kunac, ne moviĝante de la loko.
Agu, - Viktor deŝiris la duan boteton, kaj en malsekaj ŝtrumpetoj foriris en la banĉambron. Sen- vestiĝante li aŭdis kiel la knabo mallaŭte konversa- cias, trankvile kaj neklare. Nur foje li distingeble kaj laŭte prononcis "Mi ne scias". Viktor viŝiĝis per la bantuko, vestis la negliĝan mantelon kaj, pren- inte puran bantukon, eliris el la banĉambro.
Jen al vi - diris li, kaj tuj ekvidis ke tio ne be- zonatas. Bol-Kunac, kiel antaŭe, staris ĉe la pordo, kaj de li, kiel antaŭe, falis gutoj.
Mi dankas vin, - diris li. - Sed mi devas iri. Mi nur volus ankoraŭ...
Malvarmumos vi, - diris Viktor.
Ne, ne maltrankviliĝu, mi dankas vin. Mi ne malvarmumos. Mi volis nur klarigi unu aferon. Ĉu Irma diris ion al vi?
Viktor ĵetis la bantukon sur la kanapon, kaŭriĝis antaŭ la drink-ŝranketo, kaj eltiris botelon kaj glason.
Irma sufiĉe multe diris al mi, - respondis li moroze. Li verŝis en la glason fingroalte da ĝino, kaj alverŝis iom da akvo.
Ĉu ŝi transdonis al vi nian inviton?
Ne, invitojn ŝi ne transdonis al mi. Prenu, drinku.
Mi dankas vin, ne estas bezonate. Se ŝi ne transdonis, transdonos mi. Ni volus renkontiĝi kun vi, sinjoro Banev.
Kiu - ni?
Gimnazianoj. Ĉu vi scias, ni legis viajn libro- jn, kaj volus prezenti al vi kelkajn demandojn.
Hm, - diris Viktor dube. - Ĉu vi estas certa ke tio interesos ĉiujn?
Mi opinias ke jes.
Tamen mi verkas ne por gimnazianoj, - mem- origis Viktor.
Tio ne gravas, - diris Bol-Kunac kun mola in- sisto. - Ĉu vi konsentas?
Viktor pripense turnis en la glaso la travideblan miksaĵon.
Eble vi tamen drinkos? - demandis Viktor. - Plej bona rimedo kontraŭ malvarmumo. Ne? Tiam drinkos mi. - Li sekigis la glason. - Bone. Mi kon- sentas. Nur neniujn afiŝojn, avizojn, kaj tiel plu. Malvasta rondo. Vi kaj mi... Kiam?
Kiam estos oportune al vi. Pli bone sekvontsemajne. Matene.
Post du tagoj, ekzemple. Sed ne tro frue. Vendrede je la dek-unua. Ĉu ta ŭgas?
Jes. Vendrede je la dek-unua. En gimnazio. Ĉu memorigi al vi?
Nepre, - diris Viktor. - Mi ĉiam penas forgesi pri larĝaj vesperakceptoj, invitvesperoj, bankedoj, kaj ankaŭ pri mitingoj, renkontiĝoj kaj kunsidoj.
Bone, mi memorigos, - diris Bol-Kunac. - Kaj nun, laŭ via permeso, mi foriros. Ĝis la revido, sin- joro Banev.
Atendu, mi akompanos vin, - diris Viktor. - Por ke tiu ĉi... pordisto ne ofendu vin. Ial li estas malbonhumora hodiaŭ, kaj pordistoj, ĉu vi scias, estas popolo tia...
Mi dankas vin - ne maltrankviliĝu, - oponis Bol-Kunac. - Tio estas mia patro.
Kaj li foriris. Viktor verŝis al si ankoraŭ fingroal- ton da ĝino, kaj falis en la brakseĝon.
«Tiel», - pensis li. - «Bedaŭrinda pordisto. Tamen kio estas lia nomo? Malagrablas eĉ, malgraŭ ĉio ni estas kamaradoj je la malfeliĉo, kolegoj. Mi devas konversacii kun li, interŝanĝi la sperton. Li, verŝajne, estas pli sperta... Kia
19
tamen koncentriĝo da mirinfanoj en mia intima mucida urbetaĉo. Ĉu tio pro la altiĝinta hu- mideco...» - Li retroklinis la kapon, kaj gri- maciĝis pro la doloro. - «Jen serpentaĉo, tamen per kio li min?»
Li palpis la ŝvelaĵon.
«Similas je kaŭĉuka bastono. Tamen de kie mi sciu kio okazas pro kaŭĉuka bastono? Kio okazas pro moderna seĝo en "Rostita Pegazo" - tion mi scias. Kio okazas pro mitraleta kol- bo, aŭ, ekzemple, pro pistoltenilo, mi ankaŭ scias. Pro ĉampanbotelo, kaj pro botelo da ĉampano... Demandu mi na Golem... Entute tio estas stranga okazaĵo, estus bone primediti ĝin...»
Kaj li komencis primediti la okazaĵon, por for- peli duaplane aperintan penson pri Irma, pri bezono rifuzi de io, kaj iel limigi sin, skribi ien al iu, peti iun:
«Pardonu ke mi maltrankvilas vin, grizulo, sed ĉe mi aperis ĉi tie iom pli ol dek-du-jara filino, tre simpatia knabino, sed patrino ŝia estas stultulino, ankaŭ la patro estas stultulo, do necesas lokigi ŝin ien malproksimen de la stul- taj homoj... Ne volas mi hodiaŭ pensi pri tio, morgaŭ mi pensos».
Li rigardis la horloĝon.
«Kaj sufiĉas pensi. Entute.»
Li leviĝis, kaj komencis vesti sin antaŭ la speg-
ulo.
«La ventraĉo kreskas, diable, sed de kie la ventraĉo? Ĉiam mi estis tia svelta, tendeneca. Eĉ ne ventrego, fakte - kiu aperas pro egal- ritma vivo kaj bona nutraĵo - sed iu aĉa opozicia ventreto. Ĉe sinjoro prezidento ĝi ja ne estas tia. Ĉe sinjoro prezidento tio estas nobla, nigre volvita brila zepelino...»
Ligante la kravaton li ŝovis la vizaĝon al la spegulo, kaj subite ekpensis:
«
Li rimarkis ke ĉe li blankiĝis vangoj kaj la nazpinto.
«Jen tia mi estis tiam, do estis tute nature kriaĉi sur tiun. Ja ne sciis li, bedaŭrinda, ke ne pro timo mi paliĝas sed pro kolero, kiel Lu- doviko la Dek-kvara... Sed ne svingu ni la pugnojn post la interbatiĝo. Ĉu vere gravas pro kio mi paliĝis tie, ĉe li. Bone, ĉesu mi. Sed por trankviliĝi, por ordigi min antaŭ veno al homoj, por redoni normalan koloron al la nebela sed aŭdaca vizaĝo, mi devas noti, memorigi al vi, sinjoro Banev, ke se vi ne demonstrus al sinjoro prezidento vian buŝtuke- ton, troviĝus vi nun plej bonorde en nia glora ĉefurbo, sed ne en tiu ĉi malseka truo.
Viktor unuglute eldrinkis la ĝinon, kaj malle- viĝis en la restoracion.
Ĉapitro dua
Certe eblas ke huliganoj, - diris Viktor, - sed en mia tempo neniu huligano okupiĝus pri okulvitru- lo. Ĵeti en lin ŝtonon, - tio pli-malpli, sed kapti, tiri, kaj entute tuŝi... Ĉiuj ni timis ilin kiel infekton.
Sed mi diras al vi: tio estas genetika mal- sano, - diris Golem. - Ĝi estas absolute ne infekta.
Kial ne infekta, - refutis Viktor, - se pro ĝi aperas verukoj kiel pro bufo! Ja ĉiuj konas tion.
Pro bufoj ne okazas verukoj, - bonanime diris Golem. - Ankaŭ pro malsekulaĉoj. Hontu, sinjoro verkisto. Tamen verkistoj estas popolo griza.
Same al ĉiu popolo. Popolo estas griza sed raciega. Kaj se popolo asertas ke pro bufoj kaj malsekulaĉoj aperas verukoj...
Kaj jen proksimiĝas mia inspektisto, - diris Golem.
Venis Pavor en malseka pluvmantelo, senpere de la strato.
Bonan vesperon, - diris li. - Tuta mi malsek- iĝis, volas drinki.
Denove li per ŝlimo fetoras - indigne pronon- cis doktoro R.Kvadriga, vekiĝinta el la alkohola stu- poro. - Ĉiam li fetoras per ŝlimo. Kiel baraĵ-lago. Lemnoj[3].
Kion vi drinkas? - demandis Pavor.
Kiu - ni? - informiĝis Golem. - Mi, ekzemple, kiel ĉiam drinkas konjakon. Viktor drinkas ĝinon. Kaj la doktoro - ĉion laŭvice.
Malhonorego! - diris doktoro R.Kvadriga kun indigno. - Skvamoj! Kaj kapoj.
Duoblan konjakon! - kriis Pavor al kelnero.
Lia vizaĝo estis malseka pro la pluvo, la densaj
haroj kungluiĝis, kaj de la tempioj sur la razitajn vangojn defluis brilaj strietoj.
«Ankaŭ ĉe li estas firma vizaĝo», - pensis
Viktor, - «
Nimfomaniulo, - malgaje diris doktoro R.Kvadriga al Pavor. - Najadomano. Kaj algoj.
Ŝtopiĝu, doktoro - diris Pavor. Li viŝadis la vizaĝon per paperaj buŝtuketoj, ĉifis ilin, kaj ĵetis sur la plankon. Poste li komencis purigi la manojn.
Kun kiu vi interbatiĝis? - demandis Viktor.
Perfortita per malsekulaĉo, - prononcis doktoro R.Kvadriga, turmente penanta surlokigi la oku- lojn, kiuj kuniĝis ĉe li ĉe la nazradiko.
Dume kun neniu, - respondis Pavor, kaj fikse alrigardis la doktoron, sed R.Kvadriga ne rimarkis
24
tion.
Kelnero alportis la pokaleton. Pavor nehaste el- drinkis la konjakon, kaj leviĝis.
Iru mi lavi min, - diris li trankvil-voĉe, - ek- ster la urbo estas kote, tuta mi merdiĝis. - Kaj li foriris, tuŝante dum la iro la seĝojn.
Io okazas pri mia inspektisto, - diris Golem. Li per fingrobato deĵetis de sur la tablo ĉifitan buŝ - tuketon. - Io de tutmonda skalo. Ĉu vi, hazarde, scias kio ĝuste?
Tion vi devas scii, - diris Viktor. - Li insperk- tas ne min sed vin. Kaj tio estas vi kiu scias ĉion. Parenteze, Golem, de kie vi scias ĉion?
Neniu scias ĉion, - oponis Golem. Iuj konjek- tas. Tre malmultaj - kiuj volas. Sed ne eblas de- mandi de kie ili konjektas, - tio estas lingvo-perfor- to. Kien iras pluvo? Per kio leviĝas suno? Ĉu vi par- donus na Ŝekspir, se li verkus ion similan? Tamen na Ŝekspir vi pardonus. Al Ŝekspir ni pardonas mul- ton, malsame al Banev... Aŭskultu, sinjoro beletris- to, mi havas ideon. Mi eldirnkos la konjakon, kaj vi finigu tiun ĉi ĝinon. Aŭ vi jam cedas?
Golem, - diris Viktor, - ĉu vi scias ke mi estas fera homo?
Mi konjektas.
Kaj kio sekvas el tio?
Ke vi timas rustiĝi.
Supozu ni ke jes, - diris Viktor. - Sed mi kon- sideras ne tion. Mi konsideras mian kapablon drinki multe kaj longe, ne perdante la moralan ekvilibron.
Ha, jen pri kio temas, - diris Golem, verŝante al si el la karafeto. - Bone do. Ni ankoraŭ revenos
al tiu ĉi temo.
Mi ne memoras, - klarvoĉe diris subite doktoro R.Kvadriga. - Ĉu mi prezentiĝis, sinjoroj, aŭ ne? Rem Kvadriga, pentristo, doktoro honoris kauza6, honora ano... Vin mi memoras, - diris li al Viktor. - Ni lernis kune, kaj ankoraŭ io... Sed vi, pardonu...
Mia nomo estas Jul Golem, - malzorge diris Golem.
Tre agrable. Ĉu skulptisto?
Ne, kuracisto.
Ĉu ĥirurgo?
Mi estas ĉefkuracisto de leprulejo, - tolereme klarigis Golem.
Ha, jes! - diris doktoro R.Kvadriga, ĉevale svingante la kapon. Certe. Pardonu min, Jul... Sed kial vi sekretas? Kia ja kuracisto vi estas tie? Ja vi bredas malsekulaĉojn... Mi prezentos vin. Tiaj ho- moj estas bezonataj al ni... Pardonu, - diris li neat- endite. - Mi tuj.
Li elgrimpis el la brakseĝo, kaj ekimpetis al la eliro, vagante inter la malplenaj tabletoj. Al li al- saltis kelnero, kaj doktoro R.Kvadriga brakumis lin je la kolo.
Ĉio tio pro pluvoj, - diris Golem. - Ni spiras akvon. Jam tri jaroj tiu ĉi urbo spiras akvon. Sed ni ne estas fiŝoj, ni aŭ mortos, aŭ foriros de ĉi tie. - Li serioze kaj malgaje rigardis na Viktor. - Kaj pluvo daŭre falados sur la malplenan urbon, disfluante la pavimojn, gutante tra tegmentoj, tra la putraj tegmentoj... Poste ĝi forlavos ĉion, dissolvos la ur- bon, transformos ĝin en la praan teron, tamen ne ĉesiĝos, sed falos kaj falos...
Apokalipso, - diris Viktor, por diri ion.
Jes, apokalipso... Ĝi falos kaj falos, kaj poste la tero saturiĝos, kaj elĝermos nova semitaĵo, kiu ne okazis antaŭe, kaj forestos trudherbaĉoj inter la seninterrompaj grenplantoj. Sed forestos ankaŭ ni, kaj ne sukcesos plezuriĝi pri tiu ĉi nova universo.
«Se ne tiuj ĉi bluaj saketoj sub la okuloj, se ne la pendanta gelatena ventraĉo, se tiu ĉi belega semida nazo ne similus topografian mapon... Tamen, se pripensi, ĉiuj profetoj estis alkoholuloj, ĉar estas ja tre angore: vi scias ĉion, sed neniu kredas al vi. Se en de- partementojn oni enigus etatan postenon de profeto, tiam oni devus promocii al ili titolon de ne malpli ol tria-ranga konsilisto[4] - por la prestiĝo. Sed ankaŭ tio verŝajne ne helpus...».
Pro sistemeca pesimismo, - diris Viktor voĉe, - kiu subfosas servan disciplinon kaj kredon je racia estonto, mi ordonas ekzekuti tria-rangan konsiliston Golem per ŝtonĵetado.
Hm, - diris Golem. - Mi estas nur ses-ranga konsilisto, - informis li. - Kaj, entute, ĉu ekzistas en nia tempo profetoj? Mi konas neniun. Multege da misprofetoj, kaj neniu profeto. En nia tempo ne eblas antaŭvidi estonton - tio estas perforto super la lingvo. Kion vi dirus leginte na Ŝekspir: antaŭvidi estanton? Ĉu oni povas antaŭvidi ŝrankon en propra ĉambro... Kaj jen iras mia inspektisto. Kiel vi sentas vin, inspektisto?
Perfekte, - diris Pavor, eksidante. - Kelnero, duoblan konjakon! Tie, en vestiblo, nian pentriston tenas kvaropo, - informis li. Ili klarigas al li kie tro- viĝas la restoracia eniro. Mi decidis ne enmiksiĝi, ĉar li kredas al neniu, kaj batadas... Pri kiuj ŝrankoj vi konversacias?
Li estis seka, eleganta, freŝa, kaj odoris par- fumon.
Ni konversacias pri estonto, - diris Golem.
Ĉu estas senco konversacii pri estonto? - oponis Pavor. - Pri estonto oni ne konversacias, es- tonton oni faras. Jen pokaleto da konjako. Ĝi estas plena. Mi faros ĝin malplena. Jen tiel. Unu saĝa homo diris ke estonton oni ne povas antaŭvidi, sed eblas inventi ĝin.
Alia saĝa homo, - rimarkis Viktor, - diris ke estonto entute ne ekzistas, ekzistas nur estanto.
Mi ne ŝatas klasikan filozofion, - diris Pavor. - Tiuj homoj scipovis nenion, kaj deziris nenion. Al ili simple plaĉis rezoni, kiel al Golem drinki. Estonto estas zorgeme sendanĝerigita estanto.
Ĉe mi ĉiam aperas stranga sento, - diris Golem, - kiam civila homo rezonadas kiel militisto.
Militistoj tute ne rezonas, - oponis Pavor. - Ĉe militistoj estas nur refleksoj kaj iom da emocioj.
Ankaŭ ĉe plimulto da civiluloj, - diris Viktor, palpante sian nukon.
Nun neniu havas tempon rezoni, - diris Pavor, - nek militistoj, nek civiluloj. Nun oni sukcesu turniĝi. Se vin interesas estonto, inventu ĝin rapide, dum la iro, konforme al la refleksoj kaj emocioj.
Al diablo inventistojn, - diris Viktor.
Li sentis sin ebria kaj gaja. Ĉio troviĝis sur siaj lokoj.
Li volis iri nenien, resti ĉi tie, en tiu ĉi malplena duonluma halo, ankoraŭ tute ne kaduka, sed jam kun lik-spuroj sur la muroj, kun movebliĝintaj planktabuloj, kun kuireja odoro; precipe se ekmemori ke ekstere en tuta mondo iras pluvo, super pavimitaj stratoj - pluvo, super pintaj tegmentoj- pluvo, pluvo superverŝas montojn kaj valojn, kaj iam ĝi forlavos ĉion ĉi tion, sed tio okazos tute ne baldaŭ... Kvankam, se pripensi, pri nenio eblas diri nun ke tio okazos ne baldaŭ. Jes, karaj miaj, delonge jam pasis tiu tempo kiam esonto estis ripeto de la estanto, kaj ĉiuj ŝanĝoj svage videblis ie post malproksima horizonto. Golem pravas, ne ekzistas en mondo iu ajn esonto, ĝi kunverŝiĝis kun la estanto, kaj nun ne eblas disting kie estas kio.
Perfortita per malsekulaĉo! - diris Pavor venĝeme.
En pordo de la restoracio aperis doktoro R.Kvadriga. Kelkajn sekundojn li staris, pez-atente pririgardante la vicojn da malplenaj tabletoj, poste lia vizaĝo klariĝis, kaj li, abrupte kliniĝinte antaŭen, ekimpetis al sia loko.
Kial vi nomas ilin malsekulaĉoj? - demandis Viktor. - Ĉu ili ekestis malsekaj ĉe vi pro pluvo?
Sed kial ne? - diris Pavor. - Kiel laŭ vi oni nomu ilin?
Okulvitruloj, - diris Viktor. - Bona malnova vorto. Ni ĉiam nomis ilin okulvitruloj.
Doktoro R.Kvadriga proksimiĝis. Li estis tute malseka antaŭe, verŝajne oni lavis lin super lavabo. Li aspektis laca kaj disiluziita.
Diablo scias kio, - abomene diris li ankoraŭ de malproksime, - tio neniam okazis al mi: forestas eniro! Kien ajn mi puŝiĝu - ĉie nur fenestroj... Ŝaj- nas ke mi igis vin atendi, sinjoroj. - Li falis en sian brakseĝon, kaj ekvidis na Pavor. - Denove li estas ĉi tie, - informis li na Golem per kredema flustro. - Mi esperas ke li ne ĝenas vin... Kaj min, ĉu vi scias, trafis mirinda okazaĵo. Oni malsekigis min tutan...
Golem verŝis al li konjakon.
Mi dankas vin, - diris doktoro R.Kvadriga, - sed prefere mi preterlasos paron da rondoj. Estas necese sekiĝi.
Kaj mi - deklaris Viktor, - entute estas pro ĉio malnova kaj bona. - Okulvitruloj restu okulvitruloj. Kaj entute ĉio restu sen ŝanĝoj. Mi estas kon- servativulo... Atenton! - diris li laŭte. - Mi proponas toston pro konservatismo. Momenton... - Li verŝis al si ĝinon, leviĝis, kaj apogis la manon je dorson de la brkseĝo. - Mi estas konservativulo, - diris li. - Kaj ĉiujare mi iĝas pli konservativa, ne pro tio ke mi maljuniĝas, sed pro tio ke mi sentas bezonon pri tio...
Sobra Pavor kun preparita jam pokaleto en la mano rigardis lin desobe kun substrekita atento. Golem malrapide manĝis la lampridon, kaj doktoro
R.Kvadriga, ŝajne, penis kompreni de kie venas al li la voĉo, kaj kies. Ĉio estis tre bona.
Homoj ŝategas kritiki registarojn pro koserva- tivismo, - daŭrigis Viktor. - Homoj ŝategas laŭdegi progreson. Tio estas nova influo, kaj ĝi stultas, same al ĉio nova. Homoj devus preĝi al Dio por ke Li donu al ili plej inertan, plej stagneman kaj kon- formisman registaron.
Nun ankaŭ Golem levis la okulojn, kaj rigardis lin, kaj Teddi, post sia vendobreto, ĉesis repurigi la botelojn, kaj ankaŭ ekaŭskultis, sed jen la nuko ek- doloris subite, kaj venis bezono surtabligi la pokale- ton, kaj karesi la ŝvelaĵon.
Registara aparato, sinjoroj, dum ĉiuj tempoj opiniis sia ĉefa tasko konservi status qvo. Mi ne scias kiom tio estis pravigita antaŭe, sed nun tiu funkcio de la registaro estas simple bezonata. Mi difinus tiun funkcion tiel: ĉiel kontraŭstari al peno de estonto enigi siajn palpilojn en nian tempon, forhaki tiujn palpilojn, kaŭterante ilin per arda fero. Malhelpi al inventistoj, stimuli skolastikulojn kaj babilulojn... En ĉiujn gimnaziojn enigi ekskluzive klasikan klerigadon. Sur superajn ŝtatajn postenojn enoficigi oldulojn, troŝarĝitajn per familioj kaj ŝul- doj, ne malpli ol kvindek-jaraĝajn, por ke ili prenu koruptaĵojn, kaj dormu en kunsidoj.
Kion vi babilaĉas, Viktor? - diris Pavor riproĉe.
Sed kial ne, - diris Golem, - estas nekutime agrable aŭdi tiajn moderajn lojalajn paroladojn.
Mi ankoraŭ ne finis, sinjoroj!... Talentajn sci- encistojn postenigi je administristoj kun grandaj salajroj. Ĉiujn senescepte inventojn akcepti, pripagi malbone, kaj sendi en arĥivojn. Enigi superimposto- jn sur ĉiun varan kaj produktadan novismon.
«Sed kial mi, fakte, staras?» - ekpensis Viktor, kaj sidis.
Nu, kiel vi aprezas tion? - demandis li na Golem.
Vi tute pravas, - diris Golem. - Ĉar ĉiuj ĉe ni estas nun radikaluloj. Eĉ direktoro de la gimnazio. Konservativismo, tio estas nia savo.
Viktor drinketis ĝinon, kaj diris malĝoje:
Estos neniu savo. Ĉar ĉiuj stultuloj-radikaluloj ne nur kredas je progreso, ili eĉ ŝatas progreson, ili imagas ke ne eblas sen progreso. Ĉar progreso, in- teralie, estas ĉipaj aŭtoj, elektronikaj varoj, kaj en- tute ebleco fari malpli, kaj ricevi pli. Kaj tial ĉiu registaro estas devigata per unu mano... Tio estas, ne per mano, certe... per unu piedo premi la brem- silon, kaj per la dua - akcelilon. Kiel konkurs-stiris- to dum la turniĝo. Sur la bremsilon - por ne perdi la stireblecon. Kaj sur la akcelilon - por ne perdi rapi- decon ĉar, se ne fari tion, iu ajn demagogo, pro- gres-defendanto, nepre forĵetos lin de la stirista loko.
Kun vi estas malfacile diskuti, - ĝentile diris Pavor.
Do vi ne diskutu, - diris Viktor. - Ne valoras diskuti: en diskutoj naskiĝas vero, estu ĝi malbena- ta, - li singarde karesis la tuberon, kaj aldonis: - tamen ĉe mi tio aperis, verŝajne, pro la profaneco. Ĉiuj sciencistoj estas batalantoj pro progreso, sed mi ne estas sciencisto. Mi estas simple pli-malpli konata strofisto.
Kial vi ĉiam kaptas vian nukon? - demandis Pavor.
Iu bastardo frapis min, - diris Viktor. - Per
_ Л л л
kaprompilo8... Ĉu guste mi diras, Golem? Ĉu per kaprompilo?
Miaopininie per kaprompilo - diris Golem. - Sed eblas ke per briko.
Ja kion vi diras? - miris Pavor. - Per kiu kaprompilo? Ĉu en tiu ĉi ursa angulo?
Do vidas vi, - edife diris Viktor. - Progreso! Drinku ni denove je konservativismo.
Ili vokis la kelneron, ankoraŭfoje drinkis je konservativismo. Venis la naŭa, kaj en la halo aperis konata paro - juna homo kun potencaj okulvitroj, kaj lia altstatura kunulo. Eksidinte ĉe sia tableto ili ŝaltis la surplankan lampon, humile ĉirkaŭrigardis, kaj komencis pristudi la menuon. La juna homo denove venis kun sia teko. La tekon li metis sur liber- an lokon apud si. Li ĉiam estis tre bonkora al sia teko. Pe-diktinte la mendon al la kelnero, ili komencis silente rigardi iun malproksimon.
«
Doktoro R.Kvadriga subite ekploris, kaj kaptis na Viktor je la mano.
Nokti, - diris li. - Al mi. Ha?
Viktor senprokraste verŝis al li ĝinon. R.Kvadriga pe-drinkis, purigis sub la nazo, kaj daŭrigis:
Al mi. Vilao. Fontano estas. Ha?
Fontano - tio estas bona elpensaĵo, - rimarkis Viktor devie. - Kaj ankoraŭ kio?
Kelo, - malgaje diris Kvadriga. - Spuroj. Timas mi. Aĉetu, ĉu vi volas?
Pli bone donacu, - proponis Viktor.
R.Kvadriga ekpalpebrumis.
Bedaŭras mi, - diris li.
Avarulaĉo, - diris Viktor riproĉe. - Tio ĉe vi de la infaneco. Vilaon li bedaŭras! Do ŝtopiĝu vi per via vilao.
Ne amas vi min, - amare konstatis doktoro R.Kvadriga. - Kaj neniu.
Kaj sinjoro prezidento? - agrese demandis Viktor.
"Prezidento - patro de la popolo" - vigliĝinte diris R.Kvadriga. - skizo je oraj tonoj... "Prezidento
34
en la pozicioj". Fragmento de pentraĵo: "Prezidento en pripafitaj pozicioj".
Kaj ankoraŭ kio? - interesiĝis Viktor.
"Prezidento kun la pluvmantelo" - diris R.Kvadriga pretece. Panelo. Panoramo.
Viktor, enuiĝinte, fortranĉis peceton de la lamprido, kaj komencis aŭskulti na Golem.
Jen kio, Pavor, - diris tiu. - Lasu vi min. Kion mi ankoraŭ povas? Tabelkalkulojn mi prezentis al vi. Raporton vian mi pretas subskribi. Se vi volas plen- di pri la militistoj - plendu. Se vi volas plendi pri mi...
Ne volas mi plendi pri vi, - respondis Pavor, premante la manon al la brusto.
Tiam ne plendu.
Sed konsilu vi ion al mi! Ĉu vere vi nenion povas al mi konsili?
Sinjoroj, - diris Viktor. - Enuego. Foriru mi.
Neniu atentis lin. Li deŝovis la seĝon, leviĝis
kaj, sentante sin tre ebria, direktiĝis al la vendobreto. Kalva Teddi repurigis la botelojn kaj rigardis lin seninterese.
Kiel kutime? - demandis li.
Momenton, - diris Viktor. - Pri kio mi volis demandi vin? Ha! Kiel vi fartas, Teddi?
Pluvo, - mallonge diris Teddi, kaj verŝis al li la distilitan.
Damna vetero ekregis en nia urbo, - diris Viktor, - kaj apogis sin je la vendobreto. - Kio estas tie sur via barometro?
Teddi ŝovis la manon sub la vendobreton, kaj elprenis "veteraĵon". Ĉiuj tri dornaĵoj kompakte
premiĝis al la brila, kvazaŭ polurita korpeto.
Sen lumeto da espero, - diris Teddi, atente pririgardante la "veteraĵon". - Diabla elpensaĵo. - Pripensinte li aldonis: - Kaj entute nur Dio scias, eble ĝi delonge jam difektiĝis - tiom da jaroj pluvas jam, kiel kontroli?
Eblas viziti Saharon, - diris Viktor.
Teddi eksmajlis.
Ridinde, - diris li. - Tiu ĉi sinjoro via, Pavor, ridinda afero, ducent kronojn proponas kontraŭ tiu
л . л
ĉi ajo.
Pro ebrieco verŝajne, - diris Viktor. - Por kio ĝi al li...
Ĝuste tiel mi diris al li, - Teddi turnis "veter- aĵon", kaj proksimigis ĝin al la dekstra okulo. - Ne fordonos mi, - diris li decide. - Li mem serĉu.
Li metis la "veteraĵon" sub la vendobreton, rigardis kiel Viktor turnas en la fingroj la pokaleton, kaj informis:
Diana via estis alveturinta.
Ĉu antaŭdelonge? - malatente demandis Viktor.
Je la kvina, proksimume. Mi donis al ŝi keston da konjako. Rosŝeper sendadas, neniel haltos li. Sendadas li la personaron por konjako, grasa muze- laĉo. Tia, vidu vi, - ano de la parlamento... Ĉu vi ne maltrankvilas pri ŝi?
Viktor levetis la ŝultrojn.
Subite li ekvidis apud si na Diana. Ŝi aperis ĉe la vendobreto, sur ŝi estis malseka pluvmantelo kun dekapigita kapuĉo. Ŝi ne rigardis lian flankon, li vidis nur ŝian profilon, kaj pensis ke el ĉiuj virinoj kiujn li antaŭe ko- nis, ŝi estas plej bela, kaj ke tia, eble, neniam plu estos ĉe li. Ŝi staris apoginte sin je la vendobreto, kaj ŝia vizaĝo estis tre pala, kaj tre indiferenta, kaj ŝi estis plej bela - ĉio estis bela ĉe ŝi. Kaj ĉiam. Kaj kiam ŝi ploris, kaj kiam ŝi ridis, kaj kiam koleris, kaj kiam ŝi estis indiferenta, kaj eĉ kiam ŝi malvarmis, kaj precipe kiam venis al ŝi tia stato... «Ĝis kiom mi estas ebria» - pensis Viktor, - «
Li elstreĉis la suban lipon, kaj spiretis en la na- zon. Nenio percepteblas.
Vojoj estas malsekaj, glitaj, - diris Teddi. - Nebulo... Krom tio mi diru al vi ke tiu Rosŝeper certe estas in-ŝatanto, olda virkapro.
Rosŝeper estas impotento,- refutis Viktor, senpense pe-glutinte la distilitan.
Ĉu tion ŝi rakontis al vi?
Lasu, Teddi, - diris Viktor. - Ĉesu.
Teddi atente alrigardis lin, poste suspiris, grakis, ka ŭ rig is, serĉetis sub la vendobreto, kaj metis antaŭ Viktor boteleton da amoniaka akvo kaj komencitan pakaĵeton da teo. Viktor rigardetis la horlogon, kaj komencis spekti kiel Teddi nehaste prenas puran pokalon, verŝas en gin sodan akvon, gutas el la boteleto, kaj same senhaste kirligas la miksaĵon per vitra bastoneto. Poste li alŝovis la pokalon al Viktor. Viktor eltrinkis, kaj fermis la oku- lojn, detenante la spiradon. Freŝa kaj aĉa, aĉe-freŝa strio de la amoniaka akvo frapis la cerbon kaj dis-
37
verŝis ie post la okuloj. Viktor entiris per la nazo aeron, kiu ekestis netolereble malvarma, kaj enigis la fingrojn en pakaĵeton da teo.
Bone, Teddi, - diris li. - Dankon. Enskribu al mi kiom decas. Ili diros al vi kiom decas. Iru mi.
Peneme maĉante la teon li revenis al sia table- to. Okulvitra juna homo kun sia altstatura kunulo haste glutis la vespermanĝon. Antaŭ ili staris sola botelo - kun loka minerala akvo. Pavor kaj Golem, liberiginte lokon sur la tablotuko, ludis je ĵetkuboj, kaj doktoro R.Kvadriga, kaptinte la nekombitan kapon, monotone zumis:
"Legio de Libero - apogo de la prezidento". Mozaiko... En feliĉa nomtago de via ekscelenco... "Prezidento - patro de infanoj". Alegoria pentraĵo...
Foriras mi, - diris Viktor.
Bedaŭrindas, - diris Golem. - Tamen mi dezi- ras al vi sukceson.
Saluton al Rosŝeper, - diris Pavor, okulu- minte.
"Ano de la parlamento Rosŝeper Kant", - vigli ĝ is R.Kvadriga. - Portreto. Nemultekoste. Ĝ ista lie...
Viktor prenis sian bruligilon, cigared-skatolon, kaj ekiris al la eliro. Post li doktoro R.Kvadriga per klara voĉo prononcis:
Mi opinias, sinjoroj, ke venis tempo konatiĝi. Mi estas Rem Kvadriga, doktoro honoris kauza, sed vin, sinjoro mi ne memoras...
En la pordo Viktor kunpuŝiĝis kun dika trejnisto de futbala teamo "Fratoj je racio". La trejnisto estis tre zorgita, tre malseka, kaj cedis al Viktor la vojon.
Capitro tria
La buso haltis, kaj la ŝoforo diris:
Venis ni.
Ĉu sanatorio? - demandis Viktor. Ekstere estis nebulo, densa, lakta. Lumo de la lumĵetiloj di- fuzis en ĝi, kaj videblis nenio.
Sanatorio, sanatorio, - elgrumblis la ŝoforo, ekfumante la cigaredon.
Viktor venis al la pordo kaj, malleviĝante, diris:
Jen kia nebulego. Nenion mi vidas.
Orientiĝos vi, - indiferente promesis la ŝo- foro. Li sputis trans la fenestron. - Trovis ili lokon sanatorion establi. Tage nebulo, vespere nebulo.
Bonan vojaĝon, - diris Viktor.
La ŝoforo ne respondis. Ekmuĝis la motoro, fermiĝis la pordoj, kaj la grandega malplena buso, tute vitrigita, kaj lumigita interne kiel vendejo ŝlosi- ta pro nokto, returnis, tuj transformiĝinte je malk- lara lum-makulo, kaj forruliĝis reen en la urbon.
Viktor malfacile trovis la pordegon, tuŝante per la manoj la kradan barilon, kaj palpe ekiris sur la aleo. Nun, kiam la okuloj alkutimiĝis al la mallumo, li neklare distingis antaŭe lumigitajn fenestrojn de la dekstra alo, kaj iun aparte profundan mallumon sur loko de la maldekstra alo, kie dormis laciĝ intaj tage "Fratoj je racio". En la nebulo kiel tra vato aŭdiĝis kutimaj sonoj - ludis gramofono, tintis manĝilaro, iu kriaĉis raŭke.
Viktor moviĝis, penante teni sin meze de la sabligita aleo, por ne stumbli je iun gipsan vazon. Botelon da ĝino li zorge premis al la brusto, kaj estis tre singarda, tamen post nelonge li stumblis je io mola, kaj ekiretis kvarpiede. Post li oni malvigle kaj dorme damnis en senco ke oni devas ŝaltadi lumon. Viktor pe-palpis en la mallumo la falintan botelon, denove premis ĝin al la brusto, kaj ekiris pluen, etendinte la liberan manon. Post nelonge li stumblis je aŭto, palpe preteriris ĝin, kaj stumblis je la alia. Diablo, ĉi tie okazis amaso da aŭtoj. Viktor, blasfe- mante, vagis inter ili kiel en labirinto, kaj longe ne povis elgrimpi al la neklara aŭreolo kiu signifis en- iron en la vestiblon. Glataj aŭtoflankoj estis malsekaj pro la rosiĝinta nebulo. Ie apude oni hihiis kaj depuŝiĝis.
Ĉi foje la vestiblo estis malplena. Neniu ludis blindludon kaj kuradis tuŝlude, skuante la grasan postaĵon, neniu dormis en brakseĝoj. Ĉie kuŝaĉis ĉi- fitaj pluvmanteloj, kaj iu ŝercemulo pendigis la ĉapelon sur la fikuson.
Sur tapiŝita ŝtuparo Viktor leviĝis la duan etaĝon. Tondris muziko. En la koridoro ĉiuj dekstraj pordoj en apartementon de la parlamentano estis vaste malfermitaj, de tie disvastiĝis grasa odoro de manĝaĵoj, fumaĵoj kaj de varmigitaj korpoj. Viktor turniĝis maldekstren kaj frapetis pordon de Diana. Respondis neniu. La pordo estis ŝlosita, la ŝlosilo el- staris el la ŝlosiltruo. Viktor eniris, ŝaltis lumon kaj metis la botelon sur la televidilan tableton.
Ekaŭdiĝis paŝoj, kaj li elrigardis eksteren. Sur la koridoro, per vasta kaj firma irmaniero, mal- proksimiĝis dekstren altstatura homo en malhela vespera kostumo. Sur la ŝtuparplaceto li haltis an- taŭ la spegulo, ĵetlevinte la kapon korektis la krava- ton (Viktor sukcesis pririgardi la flavete-brunhaŭtan aglan profilon kaj la pikan mentonon), kaj poste io ŝangigis en li: li gibetis, iom klinigis flanken kaj, aĉe svingante la femurojn, malaperis en iu el la vaste malfermitaj pordoj.
«
Li ekrigardis maldekstren. Tie estis mallume. Viktor demetis la pluvmantelon, ŝlosis la ĉambron, kaj ekiris serĉi na Diana.
«
Rosŝeper okupis tri ĉambrojn. En la unua oni antaŭnelonge mangaĉis: sur la tabloj, kovritaj per malpurigitaj tablotukoj, amasigis malpuraj teleroj, cindrujoj, boteloj, ĉifitaj buŝtukoj, kaj trovigis neniu, se ne kalkuli solan ŝvitan kalvaĵon, ronkantan en viando-plado.
En la apuda ĉambro estis bruege. Sur la giganta lito de Rosŝeper kalcitris duonvestitaj ne lokaj kn- abinoj. Ili ludis iun strangan ludon kun apopleksie- purpura urbestro, kiu enfosigis en ilin, kiel porko en glanojn, kaj ankaŭ kalcitris kaj gruntis pro la plezuro. Ĉi tie ankaŭ ĉeestis: sinjoro policestro sen la kitelo, sinjoro urba jugisto kun la okuloj elstaran- taj pro la nerva anhelo, kaj iu nekonata turnigema persono vestita violkolore. Tiu ĉi triopo entuziasme batalis je infana bilardo, metita sur la tualetan tablon, kaj en angulo sidis, apogante sin al la muro, kaj disigante la piedojn, direktoro de la gimnazio, kun idiota smajlo sur la lipoj. Viktor intencis jam
41
foriri, kiam iu kaptis lian krurumon. Li ekrigardis soben kaj resaltis. Sub li staris, kvarpiede, ano de la parlamento, ordenportanto, aŭtoro de multdisku- tata projekto pri fiŝigo de kitĉiganaj akvejoj Rosŝeper Kant.
- Je ĉevaletoj mi volas, - pete blekis Rosŝeper. - Ludu ni je ĉevaletoj. Jo-ho-ho! - Li estis malracia.
Viktor delikate liberiĝis, kaj enrigardis la lastan ĉambron. Tie li ekvidis na Diana.
Komence li ne komprenis ke tio estas Diana, sed poste acide ekpensis:
«Tre amuze!».
Ĉi tie estis multe da homoj, iuj duonkonataj vi- roj kaj virinoj, ili staris ronde kaj klakis la manpla- tojn, kaj en centro de la rondo viglege dancis Diana kun la flavvizaĝa dandaĉo, havanto de la agla profi- lo. Ĉe ŝi brilis la okuloj, ruĝegis la vangoj, la haroj flugadis super la ŝultroj, kaj nenio alia estis grava por ŝi. La agla profilo tre penis konformi.
«
Viktor kutimmaniere streĉis la imagon.
«
Ĉi tie li ekvidis ke Diana dispuŝas la gastojn kaj kuras al li.
Iru ni danci! - kriis ŝi ankoraŭ de malproksi- mo. Iu baris al ŝi la vojon, iu kaptis ŝin je la mano, ŝi elŝiriĝis, ridante, kaj Viktor daŭre serĉis per la okuloj la flavvizaĝulon sed ne trovis, kaj tio mala- grable maltrankviligis lin.
Ŝi alkuris al li, kroĉiĝis je lia mano, kaj ektiris lin en la rondon.
Iru ni, iru! Ĉiuj ĉi tie estas niaj homoj - drinkularo, fiularo, aĉaro... Montru al ili kiel decas! Tiu knabaĉo scipovas nenion...
Ŝi entiris lin en la rondon, kaj iu plenvoĉe elkri-
is:
Al vekristo Banev - hura!
La gramofono, kiu por sekundo silentiĝis, den- ove ekbojis kaj ekklakis, Diana premiĝis al li, poste depuŝiĝis, ŝi odoris per parfumo kaj vino, ŝi estis arda, kaj Viktor vidis nun nenion krom ŝia ekzaltita vizaĝo kaj la flugantaj haroj.
43
Dancegu! - elkriis ŝi, kaj li komencis dancegi. - Bonegas ke vi alveturis.
Jes, jes.
Kial vi estas sobra? Ĉiam vi estas sobra kiam ne bezonatas tio.
Mi estos ebria.
Hodiaŭ mi bezonas vin ebria.
Mi estos.
Por ke mi faru pri vi kion mi volas. Ne vi pri mi, sed mi.
Jes.
Ŝi kontentiĝe ridis, kaj ili dancadis silente, vi- dante nenion, kaj pri nenio pensante. Kiel en sonĝo. Kiel en batalo. Tia ŝi estis nun - kiel sonĝo, kiel batalo. Diana, kiu ekscitiĝis... Ĉirkaŭe oni klakis manplatojn kaj kriadis, ŝajnas ke ankoraŭ iu penis danci, sed Viktor forpuŝis lin, por ne malhelpu, kaj Rosŝeper tire kriis: "Ho mia malfeliĉa ebria popolo!"
Ĉu li estas impotento?
Certe. Mi lavas lin.
Kaj kio?
Absolute.
Ho mia malfeliĉa ebria popolo, - ĝemis Rosŝeper.
Iru ni de ĉi tie, - diris Viktor.
Li kaptis ŝian manon kaj ekkondukis. La drinku- laro kaj fiularo dispaŝis antaŭ ili, fetorante per alkoholo kaj ajlo, kaj ĉe la pordo la vojon baris dik- lipa vangruĝa bubo, kaj diris ion impertinentan, liaj pugnoj jukis, sed Viktor diris al li: "Poste, poste", kaj la suĉbubo malaperis. Tenante la manojn ili trakuris la malplenan koridoron, poste Viktor, ne lasante ŝian manon, ŝlosis la pordon de interne, kaj estis varme, ekestis netolereble varme, sufoke, kaj la ĉambro estis komence larga kaj vasta, kaj poste ekestis mallarga kaj malvasta, kaj tiam Viktor large malfermis la fenestron, kaj la nigra humida aero priverŝis liajn nudajn ŝultrojn kaj bruston. Li reve- nis en la liton, pe-palpis en la mallumo la botelon da gino, deglutis, kaj transdonis al Diana. Poste li ekkuŝis, kaj de maldekstre fluis malvarma aero, kaj dekstre estis arde, silke kaj tenere. Nun li aŭdis ke la drinkado daŭrigas, la gastoj kantas ĥore.
Ĉu tio estas porlonge? - demandis li.
Kio? - diris Diana dormeme.
Ĉu longe ili hurlos?
Ne scias mi. Ĉu tio koncernas nin? - Ŝi turnigis sur la flankon kaj ekkuŝis per la vango sur lian ŝultron. - Malvarme, - plendis ŝi.
Ili baraktetis, por grimpi sub la litkovrilon.
Ne dormu, - diris li.
Uhu, - elbalbutis ŝi.
Ĉu estas bone al vi?
Uhu.
Kaj se je la orelo?
Uhu... Ĉesu, doloras.
Aŭskultu, ĉu eblas logi ĉi tie dum ĉirkaŭ se- majno?
Eblas.
Sed kie?
Mi volas dormi. Donu dormi al la bedaŭrinda ebria virino.
Li eksilentis kaj kuŝis senmove. Ŝi jam dormis.
«<Ĝuste tion mi faru» - pensis li. - «<Ĉi tie
45
estos bone, trankvile. Tamen ne vespere. Sed ne drinkados li ĉiuvespere, li devas esti kura- cata... Vivi ĉi tie tri-kvar tagoj... kvin-ses, drinki malpli, tute ne drinki, kaj eklabori... Delonge mi ne laboris... Por komenci labori mi devas forte ekenuiĝi, por nenio alia estu dezi- rata al mi...» Li ektremetis, dormetante. - «
Li ekdormetis, kaj denove vekiĝis, ĉar sub la malfermita fenestro oni laŭte konversaciis kaj henis kiel animaloj. Ekkrakis la arbustoj.
Ne povas mi prizonigi ilin, - diris ebria voĉo de la policestro. - Forestas tiu ĉi leĝo...
Estos, - dirs voĉo de Rosŝeper. - Ĉu estas mi
46
deputito aŭ ne?
Kaj ĉu estas leĝo, por ke apud la urbo - fonto de infekto? - elblekegis la urbestro.
Estos, - obstine diris Rosŝeper.
Ili ne estas infektaj, - falsete elbalbutis direk- toro de la gimnazio. - Se paroli de medicina vid- punkto.
Hej, gimnazio, - diris Rosŝeper, - ne forgesu la piszipon malfermi.
Kaj ĉu estas leĝo por ke oni bankrotigu hon- estajn homojn? - elblekis la urbestro.- Por ke oni bankrotigu, ĉu estas tiu leĝo?
Estos, mi diras al vi! - diris Rosŝeper, - Ĉu mi estas deputito aŭ ne?
«Per kio mi ilin?» - pensis Viktor.
Rosŝeper! - diris la policestro. - Ĉu vi estas al mi amiko? Mi vin, kanajlon sur la manoj portadis. Mi elektis vin, kanajlon. Sed nun ili, infektuloj, promenaĉas en la urbo, sed mi povas nenion. Forestas la leĝo, ĉu vi komprenas?
Estos, - diris Rosŝeper. - Mi diras al vi ke estos. Pro infektado de la atmosfero...
Morala! - enigis direktoro de la gimnazio. - De morala atmosfero.
Kio?..
Lige, mi diras, kun venenigo de la atmosfero, kaj kaŭze de la nesufiĉa fiŝigado de ĉeurbaj akve- joj... La infektejon oni likvidu kaj reestablu en fora loko. Ĉu taŭgas?
Donu al mi kisi vin, - diris la policestro.
Bravulo, - diris la urbestro. - Kapo. Donu
ankaŭ al mi...
Stultaĵo, - diris Rosŝeper, - simplegas la afero... Ĉu kantu ni? Ne, ne deziras mi. Iru ni, drinku ankoraŭ po glaseto.
Ĝuste. Po glaseto - kaj hejmen.
Denove ekkraketis la arbustoj, Rosŝeper diris jam el iu malproksimo: "Hej, gimnazio, ja forgesis vi la piszipon fermi!". Kaj ĉe la fenestro ekestis silente. Viktor denove ekdormetis, spektis iun ne- signifan sonĝon, kaj poste eksonoris la telefono.
Jes, - diris Diana raŭke. - Jes, tio estas mi... - Ŝi detusis. - Ne, nenio, mi aŭskultas... Ĉio bonor- das, li, ŝajne, estis kontenta... Kio?
Ŝi konversaciis, apoginte sin je Viktor, kaj subite li eksentis kiel streĉiĝis ŝia korpo.
Strange, - diris ŝi. - Bone, mi tuj rigardos... Jes... Bone... mi diros al li.
Ŝi metis la aŭskultilon, transgrimpis na Viktor, kaj ŝaltis la noktan lampon.
Kio okazis, - demandis Viktor dormeme.
Nenio. Dormu. Mi tuj revenos.
Tra la iom fermitaj palpebroj li rigardis kiel ŝi kolektas la disĵetitajn vestaĵojn, kaj vizaĝo ĉe ŝi estis tiel serioza ke li ekmaltrankviliĝis. Ŝi rapide vestiĝis kaj eliris, ordigante dumire la robon.
«Rosŝeper malbonstatas» - pensis li, aŭskultante. - «<Ĝisdrinkis li, olda kastrulo».
En la grandega konstruaĵo estis silente, kaj li klare aŭdis paŝojn de Diana en la koridoro, sed ŝi iris ne dekstren, al ĉambroj de Rosŝeper, kiel li atendis, sed liven. Poste knaris pordo, kaj la paŝoj silentigis. Li turnigis flanken, kaj provis denove ek- dormi, sed dormo ne venis, kaj li komprenis ke li atendas na Diana, kaj ke li ne povos ekdormi gis ŝi revenos. Tiam li eksidis kaj ekfumis. Ŝvelaĵo sur la nuko komencis pulsadi, kaj li sulkigis. Diana ne revenis. Ial li ekmemoris flavvizagan danculon kun agla profilo.
«
Poste denove knaris pordo, kaj ekaŭdigis proksimigantaj paŝoj. Diana eniris, ŝia vizago daŭre estis serioza. Nenio finigis, la aventuro daŭrigas. Diana venis al la telefono kaj kunmetis la numeron.
Li forestas, - diris ŝi. - Ne, ne, li foriris... Ankaŭ mi... Ne, nenio, pri kio vi... Bonan nokton.
Ŝi metis la aŭskultilon, iom da tempo staris, rigardante la transfenestran mallumon, poste eksidis sur la liton apud Viktor. En ŝia mano estis cilindra lanterneto. Viktor ekfumis cigaredon kaj donis al ŝi. Ŝi fumis silente, streĉe pensante pri io, kaj poste demandis:
Kiam vi ekdormis?
Ne scias mi, malfacilas diri.
Sed ĉu post mi?
Jes.
Ŝi turnis al li sian vizaĝon.
Ĉu vi aŭdis ion? Iun interbatiĝon, skandalon...
Ne, - diris Viktor. - Laŭ mi ĉio estis tre paca. Komence ili kantis, poste Rosŝeper kun la kompanio urinis ĉe nia fenestro, poste mi ekdormis... Ili intends jam disveturi.
Ŝi ĵetis la cigaredon trans la fenestron, kaj lev-
iĝis.
Vestiĝu, - diris ŝi.
Viktor smajlis kaj etendis la manon por preni la kalsoneton.
«
Li demandis:
Ĉu ni iru aŭ veturu?
Kio?... Komence ni iru, kaj poste vidos ni.
Ĉu iu perdiĝis?
Ŝajnas ke jes.
Ĉu Rosŝeper?
Subite li kaptis sur si ŝian rigardon. Ŝi rigardis lin kun dubo. Ŝi iom bedaŭris jam ke vokis lin. Ŝi demandis sin: kio li fakte estas por preni lin kun si?
Mi estas preta, - diris li.
Ŝi daŭre dubis, pripense ludante per la lanter- neto.
Nu bone... iru ni, - ŝi jam ekmoviĝis.
Ĉu mi forrompu piedeton de seĝo? - proponis Viktor. - Aŭ, ekzemple, de la lito...
Ŝi ekvigliĝ is.
Ne, piedeto ne taŭgas. - Ŝi malfermis keston de la tablo, kaj elprenis grandegan nigran pistolon.
Prenu, - diris ŝi.
Viktor jam streĉiĝis, sed okazis ke tio estas etkalibra sporta pistolo. Krom tio sen kartoĉujo.
Donu kartoĉojn, - diris Viktor.
Ŝi nekomprene alrigardis lin, poste rigardis la pistolon kaj diris:
Ne, kartoĉoj ne estos bezonataj. Iru ni. Viktor levetis la ŝultrojn, kaj ŝovis la pistolon en
la poŝon. Ili malleviĝis en la vestiblon, kaj eliris sur la peronon. La nebulo maldensiĝis, gutis pluveto. Aŭtoj ĉe la perono forestis. Diana turnis sin en ale- on inter la malsekaj arbustoj, kaj ŝaltis la lanterne- ton.
«
pensis li. - « Ili ĉirkaŭiris la alon, trapuŝiĝis tra la siringo-ar- bustoj, kaj okazis antaŭ la barilo. Diana lumigis. En la barilo forestis unu fera stango. Viktor, - diris ŝi nelaŭte. - nun ni iru sur pado. Vi iru post mi. Rigardu sub la piedojn kaj eĉ ne paŝon flanken. Ĉu vi komprenas? Komprenas, - humile diris Viktor. - Paŝo dekstren, paŝo maldekstren - pafas mi9. Diana tragrimpis unua kaj lumigis al Viktor. Poste ili tre malrapide ekmoviĝis malsupren. Tio estis orienta deklivo de la holmo sur kiu staris la sanatorio. Ĉirkaŭe bruis sub pluvo nevideblaj arboj. Foje Diana ekglitis, kaj Viktor pene sukcesis kapti ŝiajn ŝultrojn. Ŝi malpacience elturniĝis, kaj ekiris pluen. Ĉiuminute ŝi ripetis: "Rigardu sub la piedojn... Tenu vi vin post mi"... Viktor obeeme rigardis soben, sur piedojn de Diana, kiuj intermitis en la saltanta luma rondo. Komence li atendis frapon je la nukon, ĝuste sur la ŝvelaĵon, aŭ ion similan, sed poste decidis: malverŝajnas. Simple forkuris, eble, iu psikozulo - na Rosŝeper, ekzem- ple, trafis alkohola deliro, kaj necesos konduki lin reen, timigante per la senkartoĉa pistolo... Diana neatendite haltis, kaj diris ion, sed ŝiaj vortoj ne trafis konscion de Viktor, ĉar dum sekva sekundo li ekvidis apud la padeto ies brilajn okulo- jn, senmovajn, grandegajn, atente rigardantajn el sub la malseka konveksa frunto - nur okulojn kaj frunton, kaj nenion pli, nek buŝon, nek la korpon, nenion. Humida peza mallumo, kaj en la lumigita rondo - brilantaj okuloj kaj nenature blanka frunto. Kanajloj - diris Diana per sufokiginta voĉo. Ĝuste tion mi atendis. Animaloj. Ŝi falis sur la genuojn, la lumrondo glitis laŭ la nigra korpo, kaj Viktor ekvidis iun brilan metalan arkon, ĉenon en la herbo, kaj Diana ordonis: "Rapi- de, Viktor". Li kaŭre eksidis apud ŝi, kaj nur tiam komprenis ke tio estas kaptilo, kaj en la kaptilo - homa piedo. Per la ambaŭ manoj li kroĉigis en la ferajn makzelo- jn, kaj penis disigi ilin. Ili iomete cedis, sed denove kunig is. Stultulo! - kriis Diana. - Per la pistolo. Li grincis per la dentoj, kaptigis pli oportune, streĉis ĉiujn muskolojn tiel, ke kraketis en la ŝul- troj, kaj la makzeloj disiris. Tiru, - raŭke diris li. La piedo malaperis, la feraj arkoj kunig is denove kaj premis liajn fingrojn. Tenu la lanterneton, - diris Diana. Mi ne povas, - kulpe diris Viktor. - Kaptig is mi. Prenu el mia poŝo la pistolon... Diana elblasfemis, ŝovis la manon en lian poŝon. Li denove disigis la arkojn, ŝi enigis inter ili la pistolon, kaj li liberi g is. Tenu la lanterneton, - ripetis ŝi. - Mi pririgar- dos la piedon. La osto estas dispecigita, - diris el la mallumo streĉita voĉo. - Portu min en la sanatorion kaj voku la aŭton. Ĝuste, - diris Diana. - Tuj. Viktor, donu la lanterneton, prenu lin. Ŝi lumigis. La homo sidis sur la sama loko, apoginte sin al arba trunko. Soba duono de lia viza- ĝo estis kovrita per nigra tuko.
« Ja prenu vi, - senpacience diris Diana. - Sur la dorson. Momenton, - resonis li. Li ekmemoris la flava- jn rondojn ĉirkaŭ la okuloj. Al la gorĝo ekruliĝ is naŭzo. - Momenton. Li kaŭriĝis apud la malsekulaĉo kaj turniĝis al li per la dorso. Prenu min je la kolo, - diris li. La malsekulaĉo okazis magra kaj malpeza. Li ne ■ Л ■ I ■ Л ■ /V ■■ I • I • /V ■ moviĝis kaj, ŝajne, eĉ ne spms, kaj li ne ĝemis kiam Viktor glitiĝis, sed ĉiufoje lian korpon trafis konvulsio. La padeto estis multe pli kruta ol Viktor opiniis, kaj kiam ili alvenis la barilon, li signife ekanhelis. Ekestis malfacile traigi la malsekulaĉon tra fendo en la barilo, sed finfine ili venkis tion. Kien lin? - demandis Viktor, kiam ili venis al la perono. Dume en la vestiblon, - respondis Diana. Ne, - per sama streĉa voĉo diris la malseku- laĉo. - Lasu min ĉi tie. Ĉi tie estas pluvo, - oponis Viktor. Ĉesu babilaĉi, - diris la malsekulaĉo. - Mi restos ĉi tie. Viktor prisilentis tion kaj komencis leviĝi per la ŝtupoj. Lasu lin, - diris Diana. Al diablo, - diris li, - ja ĉi tie pluvas. Ne estu stultulo, - ripetis la malsekulaĉo. - Lasu... ĉi tie... Viktor, dirante eĉ ne vorton, kaj paŝante tra la tri ŝtupoj leviĝis al la pordo kaj eniris la vestiblon. Kreteno, - mallaŭte diris la malsekulaĉo, - kaj faligis la kapon sur ŝultron de Viktor. Ŝtipulo, - diris Diana, atingante na Viktor kaj kaptante lin je la manumo. - Vi murdos lin, idioto! Tuj elportu lin kaj metu sub la pluvon! Tuj, ĉu vi aŭdas? Nu, kial vi staras? Freneziĝis vi ĉiuj, - kolere kaj embarase diris Viktor. Li turniĝis, piedbatis la pordon, kaj eliris sur la peronon. Pluvo kvazaŭ atendis ĝuste tion. Ĵus ĝi gutetis maldiligente, sed nun ekfalis subite torente. La malsekulaĉo mallaŭte ekĝemis, levis la kapon, kaj subite ekspiris ofte-ofte, kiel pe-persekutita. Viktor daŭre prokrastis, instinkte serĉante iun aleron. Metu min, - diris la malsekulaĉo. Ĉu en flakon? - sarkasme kaj amare deman- dis Viktor. Tio indiferentas... Metu. Viktor atente metis lin sur ceramikajn platojn de la perono, kaj la malsekulaĉo tuj dismetis la brakojn kaj etendiĝis, lia dekstra piedo estis nena- ture turniĝita, la grandega frunto, ĉe lumo de forta lampo, ŝajnis bluete-blanka. Viktor eksidis apude sur la ŝtupon. Li tre volis foriri en la vestiblon, sed tio estis neeble: lasi la vunditan homon sub la plu- vego, kaj foriri en la varmon.
« 55
- pensis li, frotante la vizaĝon per la manpla- to. - « Diana konversaciis en la vestiblo per telefono. Viktor ekaŭskultis. Piedo!... Jes. La osto estas dispecigita... Bone... Rapide, ni atendas. Tra la vitra pordo Viktor ekvidis kiel ŝ i pendigis la aŭskultilon kaj ekkuris supren per la ŝtuparo.
« Li ekrigardis la malsekulaĉon. La malsekulaĉo rigardis lin. Kiel vi fartas? - demandis Viktor. La malseku- laĉo silentis. - Ĉu vi bezonas ion, - demandis Viktor, altigante la voĉon. - Ĉu gluton da ĝino? Ne kriaĉu, - diris la malsekulaĉo. - Mi aŭdas. Ĉu doloras? - kompate diris Viktor. Sed kion vi opinias?
«Neordinare malagrabla homo», - pensis Viktor. - « Tenu vi vin, - diris li. - Toleru ankoraŭ kelka- jn minutojn. Post nelonge oni venos preni vin. La malsekulaĉo respondis nenion, lia frunto sulkigis, la okuloj fermigis. Li eksimilis kadavron - plata kaj senmova sub la pluvego. Sur la peronon elsaltis Diana kun kuracista val- izeto, eksidis apude, kaj ekfaris ion pri la kripligita piedo. La malsekulaĉo mallaŭte ekgraŭlis, sed Diana ne diris trankviligajn vortojn kiujn tiuokaze kutimas diri medicinistoj. Ĉu mi helpu al vi? - demandis Viktor. Ŝi ne respondis. Li levigis, kaj Diana, ne tur- nante la kapon diris: Atendu, ne foriru. Mi ne foriras, - diris Viktor. Li rigardis kiel lerte ŝi surmetas la splintojn. Vi ankoraŭ estos bezonata, - diris Diana. Mi ne foriras, - ripetis Viktor. Fakte vi povas kuri supren. Kuru, glutu ion, dum estas la tempo, sed poste tuj revenu. Ne gravas, - diris Viktor. - ne tro bezonatas. Poste ie, post kurteno de la pluvo ekbruis mo- toro, ekbrilis lumĵetiloj. Viktor ekvidis ĵipon, sin- garde turnantan en la pordegon. La ĵipo alruligis al la perono, kaj el gi peze elgrimpis Jul Golem en sia malgracia pluvmantelo. Li leviĝis per la ŝtupoj, klin- iĝis ĉe la malsekulaĉo, prenis lian manon. La malsekulaĉo diris obtuze: Neniujn injektojn. Bone, - diris Golem, kaj alrigardis na Viktor. - Prenu lin. Viktor prenis la malsekulaĉon sur la manojn, kaj ekportis lin al la ĵipo. Golem devancis lin, malfermis la pordeton, kaj engrimpis enen. Metu lin ĉi tien, - diris li el la mallumo. - Ne, per piedoj antaŭen... Pli kuraĝe. Subtenu la ŝultro- jn... Li snufis kaj ŝoviĝis en la aŭto. La malsekulaĉo denove ekgraŭlis, kaj Golem diris al li ion nekom- prenan, eble sakris, ion similan al "Ses injektojn je la kolon..." Poste li elgrimpis, batfermis la pordeton kaj, eksidante ĉe la stirilo, demandis na Diana: Ĉu vi telefonis al ili? Ne, - respondis Diana. - Ĉu mi telefonu? Ne valoras jam, - diris Golem, - ĉar ili ŝtopos ĉion. Ĝis revido. La ĵipo ekmoviĝis, ĉirkaŭveturis la florbedon, kaj forruliĝis. Iru ni, - diris Diana. Naĝu ni, - diris Viktor. Nun, kiam ĉio finiĝis, li sentis nenion krom incito. En la vestiblo Diana prenis lian brakon. Ne gravas, - diris ŝi. - Tuj vi vestos la sekan, drinketos la vodketon, kaj ĉio ekestos bona. Fluas kiel de malseka hundo, - kolere plendis Viktor. Kaj, eble, vi klarigos kio okazis ĉi tie? Diana lace suspiris. Ja nenio specifa okazis ĉi tie. Ne devis li for- gesi la lanterneton. Kaj kaptiloj sur vojoj, ĉu tio estas ĉe vi afero normala? La urbestro metas ilin, kanajlo... Ili leviĝis sur la duan etaĝon, kaj ekiris en la koridoro. Ĉu li estas frenezulo? - informiĝis Viktor. - Ja tio estas krimafero. Eble li vere estas frenezulo? Ne. Simple li estas kanajlo, kaj malamegas malsekulaĉojn. Same al la tuta urbo. Tion mi rimarkis. Ni ankaŭ ne ŝatas ilin, sed kaptiloj... Sed kion malsekulaĉoj faris al ili? Ja oni devas malamegi iun, - diris Diana. - En iuj lokoj oni malamas judojn, en iuj aliaj - negrojn, kaj ĉe ni - malsekulaĉojn. Ŝi haltis antaŭ la pordo. Diana turnis la ŝlosilon, eniris kaj ŝaltis lumon. Momenton, - diris Viktor, ĉirkaŭrigardante. - Kien vi alkondukis min? Tio estas labo, - respondis Diana. - Mi tuj... Viktor restis ĉe la pordo, kaj rigardis kiel ŝi iras en la grandega ĉambro kaj fermas la fenestrojn. Sub la fenestroj nigriĝis flakoj. Kaj kion li faris ĉi tie nokte? - demandis Viktor. Kie, - demandis Diana, ne turniĝante. Sur la pado... Ja vi sciis ke li estas tie, ĉu? Ĉu vi komprenas, - diris ŝi, - en la leprulejo estas malbone pri medikamentoj. Iam ili venas al ni, petas... Ŝi fermis la lastan fenestron, kaj trairis la labon, pririgardante la tablojn, okupatajn per apara- toj kaj kemia vazaro. Aĉas ĉio ĉi tio, - diris Viktor. Malbonas la regno. Kien ajn oni veturu, ĉie iu fiaĵo... Iru ni, ĉar malvarmas mi. Momenton, - diris Diana. Ŝi prenis de la seĝo iun malhelan veston kaj skuis ĝin. Tio estis vira vespera kostumo. Ŝi akurate pendis ĝin en ŝrankon por profesia vesto.
«De kie ĉi tie kostumo?» - pensis Viktor. - «Krom tio iu konata kostumo». Kaj nun, - diris Diana, - vi kiel vi volas, sed mi engrimpos varmegan bankuvon. Aŭskultu, Diana, - diris Viktor singarde. - Kio estis tiu kun jen tia nazo... Flavvizaĝa? Kun kiu vi dancis... Diana prenis lin je la mano. Ĉu vi scias, - diris ŝi post ioma silento, - tio estas mia edzo... Estinta edzo.
Ĉapitro kvara Longe mi ne vidis vin en la urbo, - diris Pavor per nazkatara voĉo. Ne tiom longe, - oponis Viktor. - Nur du tagoj. Ĉu mi povas iom sidi kun vi, aŭ vi preferas esti duopaj? - demandis Pavor. Sidu, - ĝentile diris Diana. Pavor eksidis kontraŭ ŝi kaj kriis: "Kelnero, duoblan konjakon!". Vesperiĝis, la pordisto kurtenis la fenestrojn. Viktor ŝaltis la plankan lampon. Mi admiras vin, - alparolis Pavor na Diana. - Logi en tia klimato kaj konservi belegan koloron de la vizago... - Li ternis. - Pardonu. Tiuj ĉi pluvoj finigos min... - Kiel prosperas la laboro? - demandis li na Viktor. Ne tro. Ne povas mi labori kiam ĉielo malser- enas: ĉiam aperas deziro drinki. Sed kiun skandalon ordigis vi ĉe la policestro? - demandis Pavor. Bagatelaĵo, - diris Viktor. - Mi serĉis juste- con. Sed kio okazis? Animalo urbestro ĉasis malsekulaĉojn per kaptiloj. Unu kaptig is, difektis la piedon. Mi prenis la kaptilon, iris en la polican administrejon, kaj pos- tulis esploron. Tiel, - diris Pavor. - Kaj poste? En tiu ĉi urbo estas strangaj legoj. Ĉar ne venis plendo de la suferito, oni opinias ke krimo forestis, sed estis malfeliĉa okazo, pri kiu kulpas neniu krom la suferito. Mi diris al la policestro ke mi konsideros tion, kaj li deklaris al mi ke tio estas mi- naco; post kio ni separigis. Sed kie okazis tio? - demandis Pavor. Apud la sanatorio. Apud la sanatorio? Sed kion bezonas malseku- laĉo apud sanatorio? Laŭ mi tio koncernas neniun, - akre diris Diana. Certe, - diris Pavor. - Mi simple miris... - Li sulkigis, fermis la okulojn, kaj sonore ternis. - Dia- ble, - diris li. - Mi petas pardonon. li ŝovis la manon en la poŝon, kaj eltiris gran- dan naztukon. Io frapobrue falis sur la plankon. Viktor kliniĝis. Tio estis kaprompilo. Viktor levis ĝin kaj etendis al Pavor. Por kio vi portaĉas tion? - demandis li. Pavor, enŝovinte la vizaĝon en la naztukon, rigardis la kaprompilon per ruĝiĝintaj okuloj. Tio estas pro vi, - diris li per premita voĉo, kaj purigis la nazon. - Tio vi timigis min per via rakonto... Sed, interalie, ĉi tie, onidire, agas iu loka bando. Ĉu banditoj ĉu huliganoj, sed mi, ĉu vi scias, ne ŝatas kiam oni batas min. Ĉu oni ofte vin batis? - demandis Diana. Viktor alrigardis ŝin. Ŝi sidis en la brakseĝo, metinte la gambon sur la gambon, kaj fumis, mal- levinte la okulojn.
« Li etendis la manon kaj ŝiretis la jupon sur ŝiaj genuoj. Min? - demandis Pavor. - Ĉu vere mi aspektas kiel homo kiun oni ofte batas? Tion necesas korekti. Kelnero, ankoraŭ duoblan konjakon!... Tiel do, sekvonttage mi eniris seruristejon, kaj tie oni sen- prokraste faris tiun ĉi aĵon. - Kun kontenta aspekto li pririgardis la kaprompilon. - Bona aĵo, eĉ al Golem ekplaĉis ĝi... Ĉu malgraŭ ĉio oni ne enlasis vin en la lep- rulejon? - demandis Viktor. Jes, ne enlasis, kaj eblas opinii ke ne enlasos. Mi perdis jam la esperon. Mi sendis plendojn en tri departementojn, kaj nun sidas kaj verkas la rapor- ton, - plendis Pavor. Je kiu sumo la leprulejo ricevis pasintjare kalsonojn. Aparte virajn, aparte inajn. Diable pasiiga laboro. Skribu ke ĉe ili mankas medikamentoj, - kon- silis Viktor. Pavor mire levis la brovojn, kaj Diana maldili- gente diris: Pli bone ĉesu vi la skribaĉadon, pe-drinku glason da varma vino kaj kuŝu dormi. La aludon mi komprenis, - diris Pavor kun suspiro. - Do devas mi foriri... Ĉu vi scias kiun ĉambron mi okupas? - demandis li na Viktor. - Es- tus bone se vi vizitus min. Ducent-tridek-trian, - diris Viktor. Nepre. - Ĝis revido, - diris Pavor leviĝante. - Agrablan vesperon. Ili rigardis kiel li aliris la vendobreton, prenis botelon da ruĝa vino, kaj ekiris al la eliro. Lango ĉe vi estas longa, - diris Diana. Jes, - konsentis Viktor. - Kulpas mi. Ĉu vi scias, per io li plaĉas al mi. Sed al mi - ne, - diris Diana. Kaj ankaŭ al doktoro R.Kvadriga li ne plaĉas. Interese, kial? Vizaĝaĉo lia estas fia, - respondis Diana. - Blonda bestaĉo. Konas mi tiajn. Veraj viroj. Sen honoro, sen konscienco, regantoj super stultuloj. Jen kiel, - miris Viktor. - Sed mi opiniis ke tiaj viroj devas plaĉi al vi. Nun forestas viroj, - oponis Diana. - Nun aŭ faŝistoj, aŭ virinaĉoj. Kaj mi? - kun intereso informiĝis Viktor. Vi? Vi tro ŝatas marinitajn lampridojn. Kaj samtempe - justecon. Ĝuste. Sed laŭ mi tio estas bone. Tio ne estas malbone. Sed se vi devus elekti, vi elektus lampridojn, jen kio malbonas. Al vi pros- peris ke vi havas talenton. Kial vi estas tiel kolera hodiaŭ? - demandis Viktor. Sed mi entute estas kolera. Ĉe vi - talento, ĉe mi - kolereco. Se forpreni de vi la talenton, kaj de mi - kolerecon, tiam restos du kopulantaj nuloj. Nuloj diferencas, - rimarkis Viktor. - El vi eĉ nulo rezultiĝus ne malbona: svelta, gracia nulo. Kaj, krom tio, se forpreni de vi la kolerecon vi ekestos bonkora, kio ankaŭ estas ne malbone. Se forpreni de mi la kolerecon mi ekestos meduzo. Por ke mi ekestu bonkora oni devas anstataŭigi la kolerecon per bonkoreco. Amuze, - diris Viktor. - kutime virinoj ne ŝatas rezoni. Sed kiam komencas, ili iĝas mirinde kategoriaj. Kial vi opinias ke ĉe vi estas nur kolereco sed neniu bonkoreco? Tiel ne okazas. Ankaŭ bonkoreco estas ĉe vi, sed ĝi ne rimarkeblas pro la kolereco. En ĉiu homo miksiĝas ĉio poiome, kaj tio estas vivo kiu elpremas sur la surfacon ion el tiu ĉi miksaĵo... En la halon enrompiĝis kompanio da junaj homoj, kaj tuj ekestis brue. La junaj homoj tenis sin senĝene: ili ekinsultis la kelneron, pelis lin alporti bieron, ĉirkaŭsidigis tableton en malproksima angu- lo, kaj komencis laŭte paroli kaj ridegi plengorge. Fortega diklipa grandegulo kun rugaj vangoj direk- tigis al la vendobreto, klakante per la fingroj, kaj aldancante. Teddi verŝis al li ion, kaj li, flanken movinte la etfingron, prenis per la du fingroj la glaseton, turnigis al la vendobreto per la dorso, ap- ogis je gi siajn kubutojn, kaj krucigis la piedojn, venke pririgardante la malplenan halon. Saluton, Diana! - elkriaĉis li. - Kiel vi fartas? Diana indiferente smajlis al li. Kio li estas, tiu ĉi mirindaĵo? - demandis Viktor. Iu Flamin Juventa, - respondis Diana. - Neve- to de la policestro. Ie mi vidis lin, - diris Viktor. Al diablo lin, - senpacience diris Diana, - ĉiuj homoj estas meduzoj, kaj nenio specifa estas miksi- ta en ili. Trafigas iam veraj homoj, ĉe kiuj estas io propra: bonkoreco, talento, koleremo... Forprenu tion de ili, kaj restos nenio, ili igos meduzoj, kiel ĉiuj aliaj. Vi, ŝajne, imagas ke vi plaĉas al mi pro via ŝato al lampridoj kaj al justeco, ĉu? Stultaĵo! Ĉe vi estas talento, ĉe vi estas libroj, sed en ĉio alia vi estas sama flegma simplulo kiel ĉiuj aliaj. Tio kion vi diras, - deklaris Viktor, - gis tiom malgustas, ke mi eĉ ne ofendigas. Sed vi daŭrigu, Л ■ . ■ . Л Л ■ Л ■ Л I ■ ■ I ĉe vi tre interese ŝangigas vizago, kiam vi parolas. Li ekfumis kaj transdonis al ŝi la cigaredon. - Daŭrigu. Meduzoj, - diris ŝi amare. - Glitaj kaj stultaj meduzoj. Baraktaĉas, rampas, pafas, mem ne scias kion ili volas, nenion scipovas, nenion vere amas... Kiel vermoj en elĉerpa necesejo. Tio sonas maldece, - diris Viktor. - La metaforo sendube estas konveksa, sed decide ne apetita. Kaj entute ĉio ĉi tio estas banalaĵoj. Diana, kara mia, vi ne estas pensulo. En pasinta jarcento, en provinco, tio pli-malpli sonus... La komunumo, minimume, estus dolĉe ŝokita, kaj palaj junuloj kun brilantaj okuloj iraĉus post vin ĉien. Sed hodiaŭ tio estas evidentaĵoj. Hodiaŭ ĉiuj scias jam kio estas homo. Kion fari pri homo, - jen estas problemo. Sed ankaŭ tio, verdire, jam enuigas. Kaj kion oni faras pri meduzoj? Kiu? Ĉu meduzoj? Ni. Ĝis kiom mi scias, - nenion. Konservaĵojn, ŝa- jne, oni faras el ili. Nu bone, - diris Diana. - Ĉu vi ellaboris ion dum tiu ĉi tempo? Certe! Mi verkis terure kortuŝan leteron al mia amiko Rec-Tusov. Se post tiu ĉi letero li ne or- digos na Irma en iun edukpensionon, do mi taŭgas al nenio. Ĉu tio estas ĉio? Jes, - diris Viktor. - Ĉion alian mi forĵetis. Dio mia! - diris Diana. - Sed mi vin priservis, penis ne malhelpi, forpeladis na Rosŝeper... Lavis min en bankuvo, - memorigis Viktor. Lavis vin en bankuvo, drinkigis al vi kafon... Momenton, - diris Viktor. - Sed ankaŭ mi lavis vin en bankuvo... Tutegale. Kio estas tutegale? Ĉu vi opinias ke estas simple labori post lavi vin en bankuvo? Mi faris ses variantoj da priskribo de tiu ĉi procezo, kaj ĉiuj ili tute ne taŭgas. Donu legi. Nur por viroj, - diris Viktor. - Krom tio mi forĵetis ilin, ĉu mi ne diris al vi? Kaj entute tie estis ĝis tiom malmulte da patriotismo kaj da nacia sinkonscio, ke tutegale tion eblus montri al neniu. Diru, kiel ĉe vi, ĉu komence vi verkas kaj poste enigas la nacian sinkonscion? Ne, - diris Viktor. - Komence mi saturiĝas per la nacia sinkonscio ĝis profundoj de la animo: legas paroladojn de sinjoro prezidento, parkerigas sagao- jn pri herooj, vizitas patriotismajn kunvenojn. Poste, kiam trafas min vomado, ne naŭzo sed vo- mado, - mi komencas labori... Parolu ni pri io alia. Ekzemple, kion ni faru morgaŭ. Morgaŭ ĉe vi estas renkonto kun gimnazianoj. Tio pasos rapide. Kaj poste? Diana ne respondis. Ŝi rigardis preter li. Viktor turniĝis. Al ili proksimiĝis malsekulaĉo je tuta sia beleco: nigra, malseka, kun tuko sur la vizaĝo. Saluton, - diris li al Diana. - Ĉu Golem jam revenis? Viktor estis trafita per tio kiel ŝanĝis vizaĝo de Diana. Kiel sur pentraĵo. Kaj eĉ ne sur pentraĵo, - sur ikono. Stranga senmoveco de la trajtoj, kaj oni embarasiĝas, ĉu tio estas intenco de la majstro aŭ senpovo de metiisto. Ŝi ne respondis. Ŝi silentis, ankaŭ la malsekulaĉo rigardis ŝin silente, kaj en tiu ĉi silento estis neniu ĝeno - ili estis kune, sed Viktor kaj ĉiuj aliaj estis aparte de ili. Al Viktor tio ege ne ekplaĉis. Golem venos, verŝajne, post nelonge, - diris li laŭte. Jes, - diris Diana. - Sidu vi kaj atendu. Ŝia voĉo estis kutima, kaj ŝi smajlis al la malsekulaĉo per la kutima indiferenta smajlo. Ĉio estis kiel kutime: Viktor estis kun Diana, kaj la malsekulaĉo kaj ĉiuj aliaj estis aparte de ili. Mi petas! - gaje diris Viktor, montrante brak- seĝon de doktoro R.Kvadriga. La malsekulaĉo sidis, metinte la manojn en ni- graj gantoj sur la genuojn. Viktor verŝis al li kon- jakon. La malsekulaĉo per kutime-malzorga gesto prenis la pokaleton, balancetis ĝin, kvazaŭ pesante, kaj denove metis sur la tablon. Mi esperas ke vi ne forgesis? - diris li al Diana. Jes, - diris Diana. - Jes. Tuj mi alportos. Viktor, donu al mi slosilon de la ĉambro, mi tuj revenos. Ŝi prenis la ŝlosilon, kaj rapide ekiris al la eliro. Viktor ekfumis.
«Kio pri vi, amiko?» - diris li al si. - «Ial tro multaj aferoj ŝajnas al vi lastatempe. De- likata vi ekestis, sentema... Ĵaluza. Sed vane, tio tute ne koncernas vin - ĉiuj tiuj estintaj edzoj, ĉiuj tiuj strangaj konatecoj. Diana - tio estas Diana, kaj mi - tio estas mi. Rosŝeper estas impotento. Impotento. Do sufiĉas al vi... » Li sciis ke ĉio tio ne estas tro simpla, ke li jam pe-glutis iun venenaĵon, sed li diris al si: sufiĉas. Kaj hodiaŭ, nun, li sukcesis portempe konvinki sin ke vere sufiĉas. La malsekulaĉo sidis kontraŭe, senmova kaj timiga kiel birdotimigilo. Li odoris per malsekeco, kaj ankoraŭ per io, per iu medicinaĵo.
«Ĉu povis mi imagi ke iam sidos mi en restoracio ĉe sama tablo kun malsekulaĉo... Progreso, knaboj, poiome ĝi moviĝas ien... Aŭ tio estas ni kiuj ekestis ĉiumanĝuloj: ankaŭ nin atingis tio ke ĉiuj homoj estas fratoj, ĉu? Homaro, amiko mia, mi fieras pri vi... Kaj vi, sinjoro, ĉu vi fordonus vian filinon je malseku- laĉo?» Mia familnomo estas Banev, - prezentis sin Viktor, kaj demandis: - kiel fartas via... suferito? Tiu kiu trafis en kaptilon? La malsekulaĉo rapide turnis al li la vizaĝon.
« Kontentiĝe, - respondis la malsekulaĉo seke. Sur lia loko mi prezentus petskribon en poli- can administrejon. Tio ne havas sencon, - diris la malsekulaĉo. Kial ja? - diris Viktor. - Oni ne devas adresi sin nepre en lokan polican administrejon, eblas en la distriktan... Al ni tio ne bezonatas. Viktor levetis la ŝultrojn. Ĉiu nepunita krimo naskas novan krimon. 69 Jes, sed tio ne interesas nin. Ili silentis. Poste la malsekulaĉo diris: Mia nomo estas Zurzmansor. Fama familnomo, - gentile diris Viktor. - Ĉu vi estas parenco de Pablo Zurzmansor, sociologo? La malsekulaĉo duonfermis la okulojn. - Eĉ ne samnomulo, - diris li. - Oni diris al mi, Banev, ke morgaŭ vi elpaŝos en gimnazio... Viktor ne sukcesis respondi. Post lia dorso ek- movigis braksego, kaj bravula baritono prononcis: Nu, vi, infektulo, for de ĉi tie! Viktor turnigis. Super li levigis diklipa Flamin Juventa, aŭ kio estas lia nomo, unuvorte neveto. Viktor rigardis lin ne pli ol sekundon, sed eksentis jam fortegan ekscitigon. Al kiu vi diras tion, juna homo? - Informigis li. Al via kamarado, - gentile diris Flamin Juventa, kaj denove elkriegis: - Ĉu vi ne aŭdas, malseka felaĉo! Unu momenton, - diris Viktor, kaj levig is. Flamin Juventa, aĉsmajle rigardis lin desupre. Tia juna goljato en sporta jako, brilanta per mult- nombraj emblemoj, nia simplega patruja ŝturmfjur- er, fidela filo de la nacio kun kaŭĉuka bastoneto en la malantaŭa poŝo, minaco por liv-uloj, dekstruloj kaj moderuloj. Viktor etendis la manon al lia kravato kaj diris, figurante zorgemon kaj scivolon: Kio estas ĉi tie ĉe vi? Kaj kiam la juna goljato aŭtomate klinis la kapon por rigardi kio estas ĉe li tie, Viktor forte pinĉis lian nazon per dika kaj montra fingroj. E! - konsternite kriis la juna goljato, kaj penis elŝiriĝi, sed Viktor ne ellasis lin, kaj iom da tempo peneme kaj kun glacia delico turnadis kaj tiradis tiun ĉi impertinentan fortikan nazon, al- parolante: Kondutu vi vin dece, pedika hundido, neveto, vulgarulo... Lia pozicio estis ekstreme oportuna: la juna goljato terure kalcitris, sed inter ili estis brakseĝo, juna goljato knedis la aeron per la pugnoj, sed manoj de Viktor estis longaj, kaj Viktor daŭre tur- nadis kaj tiradis, ĝis kiam super lia kapo traflugis botelo. Tiam li retrorigardis: sur lin, disŝovante tablojn kaj renversante seĝojn, kun bruego kuris la tuta bando - kvinopo, duopo el kiuj estis tre alt- staturaj. Por momento ĉio eksenmoviĝis, kiel sur fo- tografaĵo: nigra Zurzmansor, trankvile sidanta en la brakseĝo, Teddi, pendanta ene de la salto super la vendotabulo, Diana kun blanka volvaĵo meze de la halo, kaj sur malantaŭa fono - furioza liphara viza- ĝo de la pordisto, kaj tre apude - malicaj muzelaĉoj kun malfermitaj buŝoj. Poste la fotografaĵo finiĝis, kaj komenciĝis kino. Unuan el la altstaturaj Viktor tre sukcese faligis per bato je la vangosto. Tiu malaperis, kaj iom da tempo ne estis videbla. Sed alia altstaturulo trafis orelon de Viktor. Ankoraŭ iu batis lian vangon per la manplata rando. Verŝajne li maltrafis la kolon. Kaj ankoraŭ iu, - ĉu liberiĝinta goljato? - saltis sur lin de malantaŭe. Ĉiuj ili estis krudaj huliganoj, apogo de la nacio, - nur unu el ili konis bokson, sed aliaj deziregis ne tiom interbatiĝi kiom kripligi, elpremi okulon, ŝiri la buŝon, kalcitri je la ingveno. Se Viktor estus sola, ili kripligus lin, sed de malantaŭe ilin alkuris Teddi, kiu sankte sekvis oran regulon de ĉiuj elĵetistoj - estingi ĉiun interbatiĝon je la ĝermo mem, kaj de flanko aperis Diana, Diana Furioza, dent-nudigita pro la malamo, ne simila al si, jam sen la blanka pakaĵo, sed kun peza plektita botelego en la mano; krom tio alrapidis la pordisto, homo kvankam nejuna, sed, laŭ la sperto, iama soldato - li agis per ligaĵo da ŝlosiloj kvazaŭ tio estus rimeno kun bajoneto en la bajonetingo. Do kiam el la kuirejo alkuris du kelneroj, estis jam nenio al ili por fari. La neveto forkuris, forgesinte sur la tableto la transistoran radioricevilon. Unu el la bravuloj restis kuŝi sub la tableto - tio estis kiun Diana faligis per la botelego, restintan kvaropon Viktor kaj Teddi, kuraĝigante unu la alian per bravaj alkrioj, elportis el la halo, senmetafore, sur la pug- noj, pelis ilin tra la vestiblo, kaj per la piedbatoj enigis en la turniĝantan pordon. Laŭinercie ili elflugis eksteren, kaj nur tie, sub la pluvo, konsciis sian plenan venkon kaj iom trankviliĝis. Nazmukuloj fiaj, - diris Teddi, ekfumante samtempe du cigaredojn: - por si kaj por Viktor. - Kutimiĝis ili diboĉi ĉiuvendrede. Pasintfoje preterri- gardis mi - du brakseĝojn rompis ili. Kaj kiu pagu? Mi! Viktor palpis la ŝvelintan orelon. La neveto foriris, - diris li bedaŭre. - Do ne atingis mi lin kiel decas. Tio estas bone, - diris Teddi afereme. - Kun tiu ĉi diklipulo oni prefere ne havu aferojn. Onkleto lia, vi ja scias kio li estas, kaj ankaŭ li mem... Apogo de la patrujo kaj de la ordo, aŭ kiel ili nomas sin tie. Sed pri interbatigoj, sinjoro verkisto, lertig is vi bone. Tia, memoras mi, nazmukulo vi estis - oni frap! kaj vi jam sub la tablon. Bravulo. Ja tia estas mia profesio, - suspiris Viktor. - Rezulto de porekzista lukto. Ja ĉe ni jen kiel: - ĉiuj sur unuopulon. Kaj sinjoro prezidento pro ĉiuj. Ĉu vere gis interbatigo venas? - simple anime miris Teddi. Sed kiel vi opinias! Verkos oni pri vi laŭdan artikolon ke vi, kvazaŭ, estas saturita per la nacia memkonscio, do iras vi serĉi la kritikiston, sed li jam kun kompanio. Kaj ĉiuj junaj, batalemaj, fortaj, infanoj de la prezidento... Jen kiel, - diris Teddi kompate. - Kaj kio? Diverse. Kaj tiel okazas, kaj alie. Al la enirejo alruligis ĵipo, malfermigis la pordeto, kaj sub la pluvon, kovrante sin per unu pluvmantelo, elgrimpis la juna homo kun okulvitroj kaj lia altstatura akompananto. El ĉe la stirilo elgrimpis Golem. La altstatura kun akra, iel profesia intereso rigardis kiel la pordisto elbatas tra la turniganta pordo la lastan diboĉulon. Bedaŭrindas ke tiu forestis, - flustre diris Teddi, montrante la altstaturan, - jen kiu estas ma- jstro! Ne kiel vi. Profesiulo, ĉu vi komprenis? Komprenis, - same flustre respondis Viktor. La juna homo kun la teko kaj la altstatura trote preterkuris ilin kaj plongis en la eniron. Golem sen- rapide ekmovigis post ili, de malproksime smajlante al Viktor, sed lian vojon baris Zurzmansor kun la blanka pakaĵo sub la brako. Li diris ion duonvoĉe al Golem, post kio Golem ĉesis smajli, kaj revenis en la aŭton. Zurzmansor engrimpis la postan sidlokon kaj la ĵipo forruliĝis. Tiel do - diris Teddi. - Ne tiun ni batis, sinjoro Banev. Homoj sangon pro li perdas, sed li ek- sidis en malpropran aŭton kaj forveturis. Nu, tion vi vane, - diris Viktor. - Malsana malfeliĉa homo, hodiaŭ li, morgaŭ vi. Ni iros nun kaj drinkos, sed li estas en leprulejon veturigata. Scias ni kien li estas veturigata! - senpaciĝe diris Teddi. - Nenion vi komprenas en nia vivo, verkisto. Deŝiriĝis mi de la nacio, ĉu? De nacio aŭ ne de nacio, sed vivon nian vi ne konas. Provu vi vivi ĉe ni: kioman jaron pluvoj, sur la kampoj putris ĉio, infanoj senbridiĝis... Ja pri kio paroli -eĉ ne unu kato en la urbo restis, neniu savo de musoj... E-eĥ! - diris li, svinginte la manon. - Iru ni jam. Ili revenis en la vestiblon, kaj Teddi demandis la pordiston, kiu okupis jam sian postenon: Nu, ĉu multas la perdoj? Ne, - respondis la pordisto, - eblas opinii ke evitis ni. Unu surplanka lampo estas kripligita, la muron ili malpurigis, sed monon mi forprenis de tiu... de lasta, jen, prenu. Kalkulante dumire la monon, Teddi eniris la restoracion. Viktor sekvis lin. En la halo denove regis trankvilo. La juna homo kun la okulvitroj kaj la altstatura enuis jam super botelo da minerala akvo, melankolie maĉante sian vespermanĝon. Diana sidis kie ŝi sidis antaŭe, tre vigla, tre beleta, kaj eĉ smajlis al preninta sian lokon doktoro R.Kvadriga, kiun kutime ŝi ne toleris. Antaŭ R.Kvadriga staris botelo da rumo, sed li anko- raŭ estis sobra, kaj tial aspektis strange. Je la venko! - malserene salutis li na Viktor. - Bedaŭras mi ke ne ĉeestis tion en rango eĉ de kadeto. Viktor falis en la brakseĝon. Bela orelo, - diris R.Kvadriga. - Kie vi akiris tian? Kiel koka kresto. Konjakon! - postulis Viktor. Diana verŝis al li konjakon. - Pro ŝi, nur pro ŝi akiris mi tiun ĉi venkon, - diris li, montrante na Diana. - Ĉu vi pri- pagis la botelon? La botelo ne rompiĝis, - diris Diana. - Je kiu vi min konsideras? Sed kiel li falis! Dio mia, kiel mirinde li falis! Se ĉiuj tiel... Komencu ni, - malgaje diris R.Kvadriga, kaj verŝis al si plenan glason da rumo. Ekruliĝis li kiel manekeno, - diris Diana. - Kiel keglo... Viktor, ĉu ĉe vi ĉio estas en ordo? Mi vidis ke oni batis vin per piedoj. Plej grava estas en ordo, - diris Viktor. - Mi speciale gardis. Doktoro R.Kvadriga brue ensuĉis lastan guton da rumo el la glaso, ĝuste kiel kuireja lavabo en- suĉas restaĵojn post lavo de manĝilaro. Liaj okuloj tuj malklariĝis. Ni estas konataj, - haste diris Viktor, - vi estas doktoro Rem Kvadriga, mi - verkisto Banev... Lasu, - diris R.Kvadriga. - Mi estas tute so- bra. Sed mi alkoholiĝos. Tio estas sola afero pri kiu mi estas nun certa. Vi ne povas imagi tion, sed mi alveturis ĉi tien antaŭ duonjaro, estante tute nedrinka homo. Ĉe mi malsanas hepato, kataro de la intestoj, kaj io pri la stomako. Al mi estas absolute malpermesate drinki, sed nun mi drinkas senin- terrompe... Mi estas bezonata absolute al neniu. Neniam en la vivo okazis al mi tio. Mi eĉ leterojn ne ricevas, ĉar la malnovaj amikoj perdis rajton kore- spondi, kaj la novaj - analfabetas... Neniujn ŝtatajn sekretojn, - diris Viktor. - Mi estas nekonfidinda. R.Kvadriga denove plenigis la glason kaj komencis eldrinki rumon kiel malvarmiĝintan teon. Tiel pli bone efikas, - informis li. - Provu, Banev, tio utilos... Kaj ĉesu vi rigardi min! - subite furioze diris li al Diana. Mi petas kaŝi viajn sentojn. Kaj se al vi ne plaĉas... Trankvile, trankvile, - diris Viktor, kaj R. Kovriga malvarmiĝis. Ili neniel komprenas min, - diris li plende. - Neniu. Nur vi iomete komprenas. Vi ĉiam komprenis min. Sed vi estas tre kruda, Banev, kaj vi ĉiam vundis min. Mi tuta estas vundita... Nun ili timas min insulti, nun ili nur laŭdas min. Kiam laŭdos iu kanajlo - vundo. Alia kanajlo laŭdos - alia vundo. Sed nun ĉio tio estas malantaŭe. Ili ankoraŭ ne scias... Aŭskultu, Banev, ĝis kiom mirinda ino estas ĉe vi... Mi petas vin... Petu vi ŝin, venu ŝi en mian atelieron... Sed ne, stultulo! Modelistino! Vi nenion komprenas, tian modelistinon mi serĉas jam dek jaroj... Alegoria pentraĵo, - klarigis Viktor al Diana. - "La prezidento kaj la ĉiam juna nacio"... Stultulo, - malgaje diris R.Kvadriga. - Vi ĉiuj opinias ke mi vendas min... Nu jes, estis! Sed plu mi ne pentras prezidentojn... Memportreto! Ĉu vi komprenas? Ne, - konfesis Viktor. - Mi ne komprenas. Ĉu vi volas pentri vian memportreton de Diana? Stultulo, - diris R.Kvadriga. Tio estos vizaĝo de artisto... Mia pugo, - klarigis Diana al Viktor. Vizaĝo de artisto! - ripetis R.Kvadriga. - Ja ankaŭ vi estas artisto... Kaj ankaŭ ĉiuj kiuj sidas sen korespondrajto... Kaj ĉiuj kiuj kuŝas sen kore- spondrajto... Kaj ĉiuj kiuj loĝas en mia domo, tio estas ne loĝas... Ĉu vi scias, Banev, mi timas. Ja petis mi vin: venu, loĝu ĉe mi eĉ iomete. Ĉe mi estas vilao, fontano... Sed la ĝardenisto forkuris. Timulo... Loĝi tie sola mi ne povas, en hotelo estas pli bone... Ĉu vi opinias ke mi drinkas ĉar vendiĝis mi? Tute ne, tio ne estas moda romano... Vivos vi iom ĉe mi kaj komprenos... Eblas ke vi eĉ rekonos ilin. Eble tio tute ne estas miaj konatoj, sed la viaj. Tiam mi scius kial ili ne rekonas min. Vagas ili nud- piedaj... Ridas... - Liaj okuloj subite pleniĝis per larmoj. - Gesinjoroj! - diris li - kia feliĉo ke ĉe ni forestas tiu Pavor. Je via sano! Estu sana, - diris Viktor, interrigardante kun Diana. Diana rigardis na R.Kvadriga kun abomena mal- trankvilo. Neniu ŝatas ĉi tie na Pavor, - diris Viktor. - Nur mi estas iu monstro. Trankvila profundejo, - prononcis doktoro R.Kvadriga. - Kaj saltinta rano. Babilulo. Ĉiam silentas. Simple li estas jam preta, - diris Viktor al Diana. - Nenio terura. Gesinjoroj! - diris doktoro R.Kvadriga. - Sin- jorino! Mi opinias ke mia devo estas prezenti min! Rem Kvadriga, doktoro honoris kauza.
Ĉapitro kvina Viktor venis en la gimnazion duonhoron antaŭ la interkonsentita tempo, sed Bol-Kunac jam atendis lin. Tamen li estis knabo takteca, li nur informis na Viktor ke la renkonto okazos en la aŭlo, kaj tuj foriris, pretekste je urgaj aferoj. Restinte sola Viktor ekvagis en la koridoroj, enrigardante malplenajn klasĉambrojn, enspirante forgesitajn odorojn de inko, kreto, de ĉiam ŝvebanta polvo, odorojn de in- terbatigoj "gis unua sango", de turmentaj esplor- pridemandoj ĉe la tabulo, odorojn de prizono, de senrajteco, de mensogo, suprenigita je principo. Li daŭre esperis elvoki el la memoro iujn dolĉajn re- memorojn pri la infaneco kaj juneco, pri la kavalire- co, kamaradeco, pri unua pura amo, sed nenio el tio rezultigis, kvankam li tre penis, preta kortuŝigi ĉe unua jam ebleco. Ĉio restis ĉi tie sama - kaj lumaj mucidaj klasĉambroj, kaj la gratitaj tabuloj; pupitroj, tranĉitaj per surfarbitaj surskriboj kaj komencliteroj, kaj kazemataj muroj, farbitaj gis duono per gaja verda farbo, kaj forbatita stuko en la anguloj: ĉio restis sama: malama, aĉa, veniganta 78 al kolero kaj senespero. Li trovis sian klasĉambron, kvankam ne tuj; sed la pupitro estis alia, nur sur la fenestrobreto videb- lis ankoraŭ profunde entranĉita emblemo de Legio de Libero, kaj li vigle ekmemoris narkotan entuzi- asmon de tiu tempo, blank-ruĝajn manik-ligaĵojn, ladajn monerkolektujojn por "fonduso de Legio", frenezajn sangajn interbatiĝojn kontraŭ ruĝuloj, kaj portretojn en ĉiuj ĵurnaloj, en ĉiuj lernolibroj, sur ĉiuj muroj - vizaĝo, kiu ŝajnis tiam signifa kaj bele- ga, kaj nun ekestis molaĉa, stulta, simila al apra muzelaĉo, kun grandega kojnodenta ŝprucanta buŝo. Tiaj junaj, tiaj grizaj, tiaj similaj... kaj stul- taj. Kaj tiu ĉi stulteco ne ĝojigas nun, ne eblas ĝoji ke ekestis pli saĝa, sed nur honto brulvundas pri tiama mi, pri griza aferema birdido, imaganta sin brila, neanstataŭebla, elektita... Kaj ankoraŭ hontaj infanaj deziregoj, kaj turmenta timo antaŭ knabino, pri kiu vi tiom fanfaronis, ke nun jam ne eblas retir- iĝi, kaj sekvonttage - surdiga kolero de la patro, kaj brulantaj oreloj, kaj ĉio tio nomiĝas feliĉa tempo: grizeco, dezirego, entuziasmo...
«Malbonas la afero», - pensis li. - «Sed kio se post dek kvin jaroj okazos ke ankaŭ nuna mi estas same griza kaj mallibera kiel en la infaneco, kaj eĉ pli malbona, ĉar nun mi opinias min adolta, sufiĉe multe scianta kaj sufiĉe travivinta por havi kaŭzojn je memkon- tento kaj rajto juĝi.
Modesteco kaj nur modesteco, ĝis sinhu- miligo... Kaj vero, nur vero, neniam mensogu, precipe ne al mi mem. Sed tio teruras: 79
memhumiligo, kiam ĉirkaŭe estas tiom da id- iotoj, malĉastuloj, profitemaj mensoguloj; eĉ plej bonaj estas kovritaj per makuloj, kvazaŭ lepruloj... Ĉu vi volas denove ekesti juna? Ne. Ĉu vi volas vivi ankoraŭ dek kvin jaroj? Jes. Ĉar vivi - tio estas bone. Eĉ kiam vi ricevas batojn. Kondiĉe ke ekzistas ebleco bati re- sponde... Nu, bone, sufiĉas. Haltu mi ĉe tio ke vera vivo estas maniero ekzisti, permesanta apliki respondajn batojn. Kaj nun iru mi kaj rigardu kiaj ili ekestis...» En la halo estis sufiĉe multe da infanoj, kaj regis kutima bruo kiu kvietiĝis kiam Bol-Kunac enkon- dukis na Viktor sur la scenejon, kaj sidigis lin sub grandegan portreton de la prezidento - donaco de doktoro R.Kvadriga - ĉe la tablo, kovrita per ruĝ- blanka tablotuko. Poste Bol-Kunac venis al rando de la podio kaj diris: Hodiaŭ kun ni konversacios Viktor Banev, konata verkisto, naskito de nia urbo. - Li turniĝis al Viktor, - kion vi preferas, sinjoro Banev, ĉu la de- mandojn oni prezentu al vi voĉe aŭ skribe? Tutegale, - diris Viktor facilanime. - Gravas nur ke ili estu multaj. Do mi petas vin. Bol-Kunac desaltis la podion, kaj eksidis en la unua vico. Viktor gratetis la brovon, ĉirkaŭrigar- dante la halon. Ili estis ĉirkaŭ kvindekopaj - knaboj kaj knabinoj de dek ĝis dek kvar jaroj - kaj ili rigardis lin kun trankvila atendo.
«Similas ke ĉi tie estas nur mirinfanoj» - ekpensis li pretere. En dua vico dekstre li ekvidis na Irma, kaj sma- jlis al ŝi. Ŝi smajlis responde. Mi lernis en tiu ĉi gimnazio, - komencis Viktor, - kaj sur tiu ĉi podio okazis al mi ludi na Ozrik (Ozric). Rolon mi ne konis, do devis elpensi ĝin sur- loke. En mia vivo tio estis unua verko kiun mi kreis ne sub minaco de malbona poento. Oni diras ke nun estas pli malfacile lerni ol en mia tempo. Onidire ĉe vi aperis novaj lernobjektoj, kaj tio kion ni lernis dum tri jaroj, vi devas pe-lerni dum unu jaro. Sed eblas ke vi eĉ ne rimarkas ke ekestis pli malfacile. Sciencistoj opinias ke cerbo kapablas asimili multe pli da informoj ol ŝajnas al pretere rigardanta ordinara homo. Oni devas nur scii kiel enŝovi tiujn ĉi informojn...
« Sed tiam Bol-Kunac transdonis al li skribaĵeton: "Ne rakontu al ni pri atingoj de scienco. Parolu vi al ni kiel al egaluloj. Valeriano. 6 kl." Tiel, - diris Viktor. - Ĉi tie iu Valeriano el sesa klaso proponas al mi konversacii kun vi kiel kun egaluloj, kaj avertas ke mi ne klarigu atingojn de scienco. Mi devas diri al vi, Valeriano, ke mi vere intends konversacii nun pri atingoj de hipnozpedagogio. Tamen mi volonte rifuzos de tiu ĉi intenco, kvankam mi opinias ke mia devo estas informi vin ke plimulto da egalaj al mi adoltoj havas pri hip- notpedagogio nur tre svagan imagon. Al li estis neoportune paroli side, li levig is, kaj promenis sur la podio. Mi devas konfesi, infanoj, ke mi ne ŝatas renkontigi kun la legantoj. Kutime tute ne eblas kompreni kun kiu leganto mi konversacias, kion li volas de mi kaj kio, fakte, interesas lin. Tial mi pe- nas ĉiun mian elpaŝon transformi en renkonton de demandoj kaj respondoj. Iam okazas sufiĉe amuze. Ĉu vi ne kontraŭas se demandi komencu mi? Do... Ĉu ĉiuj legis miajn verkojn? Jes, - respondis infanaj voĉoj. - Legis... Ĉiuj... Bonege, - diris Viktor mirigite. - Mi estas flatita, kvankam mirigita. Nu bone, iru ni pluen... Ĉu deziras la kunveno ke mi rakontu verkad-histori- on de iu el miaj romanoj? Sekvis silento, poste en mezo de la halo levig is magra akna knabo, diris "Ne" kaj eksidis. Bonege, - diris Viktor. - Tio des pli bonas ke, spite al vasta opinio, en historioj de verkado estas nenio interesa. Iru ni pluen... Ĉu deziras la esti- mataj aŭskultantoj scii pri miaj verk-planoj? Levigis Bol-Kunac, kaj gentile diris: Vidu, sinjoro Banev, demandoj senpere ligitaj kun tekniko de via kreado estus pli bone pridiskuti fine de la konversacio, kiam klarigos la plena bildo. Li eksidis. Viktor enŝovis la manojn en la poŝo- jn, kaj denove promenis sur la podio. igis interese, aŭ, ĉiuokaze, nekutime. Ĉu, eble, vin interesas literaturaj anekdotoj? - flateme demandis li, - kiel mi ĉasadis kun Heminguej (Hemingway). Kiel Erenburg donacis al mi rusan samovaron. Aŭ kion diris al mi Zurzman- sor, kiam mi renkontis lin en buso... Ĉu vi vere renkontiĝis kun Zurzmansor? - oni demandis el la halo. Ne, mi ŝercas, - diris Viktor. - Do kio pri lit- eraturaj anekdotoj? Ĉu eblas demandi? - diris, leviĝante, akna knabo. Jes, certe. Kiaj vi volus vidi nin en estonto?
«Sen aknoj» - preterflugis en kapo de Viktor, sed li forpelis tiun ĉi penson ĉar kompre- nis: iĝas varme. La demando estis forta. «volas mi ke iu diru al mi kia mi mem volas vidi min en la nuno», - pensis li. Tamen estis necese respondi. Ŝaĝaj, - diris li divene. - Honestaj. Bonkoraj... Volus mi ke vi ŝatu vian laboron... Kaj ke laboru vi nur por bono de homoj.
«Banalaĵo» - pensis li. - «sed kiel mi evitu tion?» Proksimume tiel... La halo ekbruetis, poste iu demandis, ne lev- iĝante: Ĉu vi vere opinias ke soldato estas pli grava ol fizikisto? Mi?! - indigniĝis Viktor. Tion mi komprenis el via novelo "Plago venas nokte". Tio estis blonda etulo ne pli ol dek-jara. Viktor 83 grakis. - "Plago" povis esti malbona libro, kaj povis esti bona libro, sed ĝi neniokaze estis infana libro. Ĝis tiom ĝi ne estis infana, ke neniu el kritikistoj komprenis ĝin: ĉiuj decidis ke tio estas porna legaĉaĵo, kiu subfosas moralon kaj nacian memkon- scion. Kaj plej terura estis tio ke la blonda etulo havis ĉiujn kaŭzojn supozi ke aŭtoro de "Plago" opinias soldaton "pli grava" ol fizikisto - ĉiuokaze en kelkaj rilatoj. Fakto estas tio, - diris Viktor emocie-sincere, - ke... kiel mi diru al vi... Ĉio okazas. Mi tute ne konsideras fiziologion, - oponis la blonda etulo. - Mi parolas pri komuna koncepto de la verko. Eblas ke "pli grava" - ne estas ĝusta esp- rimo... Ankaŭ mi ne konsideras fiziologion, - diris Viktor. - Mi volas diri ke okazas situacioj kiam nivelo de scioj signifas nenion. Bol-Kunac akceptis el la halo kaj transdonis al li du skribaĵetojn: "Ĉu oni povas opinii honesta kaj bonkora homon kiu laboras por milito" kaj "Kio estas saĝa homo?" Viktor komencis de la dua deman- do - ĝi estis pli simpla. Saĝa homo, - diris li, - tio estas homo kiu konscias neperfektecon, nesufiĉon de siaj scioj, pe- nas pligrandigi ilin kaj sukcesas pri tio... Ĉu vi kon- sentas kun mi? Ne, - dirs leviĝinte beleta knabino. Sed kio problemas? Via difino ne estas funkcia. Ĉiu stultulo, uzante tiun ĉi difinon, povas opinii sin saĝa. Precipe, se ĉirkaŭantoj subtenas tiun ĉi lian opinion. «Jes», - ekpensis Viktor. - Lin kaptis eta paniko. - « Iugrade vi pravas, - diris li, neatendite por si transirante de "ci" al "vi". - Fakto estas tio ke, en- tute, "stulta" kaj "saga" estas konceptoj historiaj kaj, pli guste, subjektivaj. Do vi, persone, ne estas preta distingi stul- tulon de sagulo? - Tio el malantaŭaj vicoj, - brun- haŭta gisnude tondita estaĵo kun belegaj bibliaj okuloj. Kial ne, - diris Viktor, - mi pretas. Sed mi ne estas certa ke vi ĉiam konsentos kun mi. Estas an- tikva aforismo: stultulo - tio simple estas alipensu- lo... Kutime tiu ĉi frazo elvokis ridon de la aŭskul- tantoj, sed nun la halo silentis kaj atendis daŭrigon. - Aŭ alisentulo, - aldonis Viktor. Li akre sentis disiluziigon de la halo, sed li ne sciis kion aldoni. Kontakto ne okazadis. Kutime la ĉeestantoj legere transiras sur pozicion de la prele- ganto, konsentante liajn rezonojn, kaj al ĉiuj i g is klare kio estas stultulo, dum kio oni subkomprenis ke ĉi tie, en tiu ĉi halo, stultuloj forestas. Iam, mal- bonokaze, la aŭskultantaro ne konsentis, kaj agordigis malamike, sed ankaŭ tiam estis facile, ĉar restis ebleco sarkasmi kaj priridi. Kaj disputi sola kontraŭ multaj ne estas malfacile, ĉar la kontraŭuloj ĉiam kontraŭas unu al la alia, kaj inter ili ĉiam tro- vigas plej brua kaj plej stulta, sur kiu eblas danci al ĉies plezuro. Mi ne plene komprenas, - prononcis beleta knabino. - Vi volas ke ni estu saĝaj, tio signifas, la ŭ via aforismo, ke ni pensu kaj sentu same al vi. Sed mi pe-legis ĉiujn viajn librojn, kaj trovis en ili nur neon. Neniu pozitiva programo. De alia flanko vi vo- lus ke ni laboru por bono de homoj. Tio estas, fak- te, por bono de tiuj malpuraj kaj malagrablaj homaĉoj per kiuj estas plenigitaj viaj libroj. Sed vi respegulas ja realon, ĉu? Al Viktor ekŝajns ke li pe-palpis, finfine, fundon sub la piedoj. Vidu, - diris li, - sub laboro por bono de homoj mi komprenas ĝuste transformon de homoj en purajn kaj agrablajn. Tamen tiu ĉi mia deziro havas neniun rilaton al mia verkado. En la libroj mi penas prezenti ĉion tia kia ĝi estas, mi ne penas instrui aŭ montri kion oni faru. En plej bona okazo mi montras objekton por apliko de fortoj, atentigas kontraŭ kio oni devas lukti. Mi ne scias kiel ŝanĝadi homojn, se mi scius, mi estus ne moda verkisto, sed elstara pedagogo aŭ fama psikosociologo. Al beletro, en- tute, ne decas instrui, gvidi, proponi konkretajn vo- jojn, kaj krei konkretan metodikon. Tion oni povas vidi per ekzemplo de plej elstaraj verkistoj. Mi ad- miras na Leo Tolstoj, sed nur ĝis kiam li estas origi- nala, unika talento, respegulanta realon. Sed tuj kiam li komencas instrui min paŝadi nudpiede kaj submeti la vangon, min kaptas kompato kaj angoro... Verkisto - tio estas aparato, montranta staton de la komunumo, kaj nur en sensignifa grado - ilo por ŝanĝi la komunumon. Historio montras ke komunumon oni ŝanĝas ne per beletro, sed per re- formoj kaj mitraloj, kaj nun ankaŭ per scienco. Beletro, en plej bona okazo, montras kiun oni devas pafi aŭ kio devas esti ŝanĝita... - Li faris paŭzon, elmemorinte ke estas ankaŭ Dostojevskij kaj Folkn- er (Faulkner). Sed dum li pripensis kiel ekparoli pri rolo de beletro en esploro de subkonscio de individ- uo, el la halo oni informis: Pardonu, sed ĉio tio estas sufiĉe triviala, ĉar temas ne pri tio. Gravas tio ke prezentitaj per vi personoj tute ne deziras esti ŝanĝitaj. Kaj, krom tio, ili estas ĝis tiom malagrablaj, ĝis tiom neglektitaj, ĝis tiom senesperaj, ke forestas deziro ŝanĝi ilin. Ĉar ili, ĉu vi komprenas, ne valoras tion. Pli bone ĝisputru ili: ja ili tute ne ludas iun ajn rolon. Do, la ŭ vi, por kies bono ni devas labori? Ha, jen vi pri kio! - malrapide diris Viktor.
Subite li komprenis: Dio mia, ja tiuj ĉi nazmukuloj serioze opinias ke mi verkas nur pri ŝlimuloj, ke mi ĉiujn opinias ŝlimuloj, sed ili nenion komprenis, kaj kial ili komprenu - ja tio estas infanoj, strangaj infanoj, malsanece saĝaj infanoj, kun infana vivsperto kaj kun in- fana kono de homoj plus amaso da pe-legitaj libroj, kun infana idealismo kaj kun infana strebo dismeti ĉion tion sur bretetoj kun avizoj "malbone" kaj "bone". Ĝuste kiel la fratoj- beletristoj. Min trompis tio ke vi parolas kiel adoltoj, - diris li. - Mi eĉ forgesis ke vi ne estas adoltoj. Mi komprenas ke estas nepedagogie diri tion, sed diri tion estas necese, alie ni neniam elkomplikiĝos. Ja temas pri tio ke vi, ŝajne, ne komprenas kiel nerazi- ta, histeria, ĉiam ebria viro povas esti bonega homo, kiun ne eblas malŝati, kiun oni admiru, kaj opiniu ke estas honoro premi lian manon, ĉar li trairis tiun inferon, ke teruras eĉ pensi, sed tamen restis homo. Ĉiujn protagonistojn de miaj libroj vi opinias malpuraj ŝlimuloj, tamen tio estas duonpla- go. Vi opinias ke ankaŭ mi rilatas al ili same kiel vi. Sed tio estas jam vera plago. Plago en tiu senco, ke tiel ni neniam komprenos unu la alian... Diablo scias kiun reagon li atendis al sia bonan- ima riproĉo. Ĉu ili komencos konfuze interrigardi, ĉu iliaj vizaĝoj eklumiĝos per kompreno, aŭ iu suspiro de faciliĝo traflugos la halon, montranta ke la miskompreno bonorde klariĝis, kaj nun oni povas ĉion komenci sur nova, pli reala bazo... Tamen okazis nenio tia. En la malantaŭaj vicoj denove lev- iĝis knabo kun bibliaj okuloj, kaj demandis: Ĉu vi povus diri al ni kio estas progreso? Viktor eksentis sin ofendita.
«Nu certe», - pensis li, - «kaj poste ili demandos ĉu povas maŝino pensi, kaj ĉu estas vivo sur Marso. Ĉio revenas sur rondojn siajn». Progreso, - diris li, - tio estas movo de ko- munumo al tiu stato kiam homoj ne mortigas, ne tretas kaj ne turmentas unu alian. Sed pri kio ili okupiĝas? - demandis dika knabo dekstre. Drinkas kaj postmanĝas kvantum satis (ĝis- sate) - elgrumblis iu maldekstre. Sed kial ne? - diris Viktor. - Historio de homaro konas ne tiom multajn epokojn kiam homoj povis dirnki kaj postmangi kvantum satis. Por mi progreso - tio estas movo al stato kiam oni ne tre- tas kaj ne mortigas. Sed per kio ili okupigos tie, - tio, laŭ mi, ne tiom gravas. Por mi, se vi volas scii, antaŭ ĉio gravas necesaj kondiĉoj por progreso, sed aldonaj - ili venos poiome... Permesu al mi, - diris Bol-Kunac. - Pririgardu ni la skemon. Aŭtomatigo disvolvigas samrapide kiel nun. Tiam, post kelkdeko da jaroj, plimulto da akti- va logantaro de Tero ekestos elĵetita el sfero de produktado kaj priservo pro nebezono. Estos tre bone: ĉiuj estas sataj, ne estos por kio treti unu alian, neniu malhelpas al aliaj... Kaj neniu estas be- zonata al iu. Estas, certe, kelkaj cent-miloj da homoj kiuj garantias senmankan funkcion de malnovaj maŝinoj kaj kreon de la novaj, sed aliaj miliardoj simple ne estos bezonataj unu al alia. Ĉu tio estas bone? Mi ne scias, - diris Viktor. Entute tio estas ne tre bone. Tio estas iel ofende... Sed mi devas diri al vi, ke tio, tamen, estas pli bona ol tio kion ni vidas nun. Do iugrada progreso jam videblas. Kaj vi mem, ĉu vi volus vivi en tia mondo? Viktor pensis. Ĉu vi scias, - diris li, - mi iel malbone imagas gin, sed, se paroli honeste, estus tute ne malbone provi tion. Sed ĉu vi povas imagi homon kiu absolute ne volas vivi en tia mondo? Certe povas. Estas homoj, kaj mi konas tiajn, kiuj ekenuus tie. Potenco tie ne bezonatas, ne estas kiun komandi, ne estas por kio treti. Tamen malverŝajnas ke ili rifuzos - ja tio estas maloftega ebleco transformi paradizon je porkejon... aŭ en kazernon. Ili plezure ekruinigos tiun ĉi mondon... Kaj viaj protagonistoj, kiujn vi tiel ŝatas, ĉu ili konsentos pri tia estonto? Certe jes. Ili akiros tie merititan trankvilon. Bol-Kunac eksidis, sed leviĝis la akna knabo kaj, ĉagrene kapjesante diris: Problemas ĝuste tio. Ne tio gravas komprenas ni realan vivon aŭ ne, sed gravas tio ke por vi kaj por viaj protagonistoj tia estonteco estas tute ak- ceptebla, sed por ni - tio estas tombejo... Fino de esperoj. Fino de homaro. Sakstrato. Ĝuste tial ni diras ke forestas deziro perdi la fortojn por labori je bono de viaj trankvil-dezirantoj kaj uloj ĝis la oreloj malpurigitaj. Jam ne eblas enspiri en ilin energion por vera vivo. Do kiel ajn vi volas, sinjoro Banev, sed vi, en viaj libroj, - en interesaj libroj, mi estas plene "pro" - vi montris al ni ne objektojn por apliki la fortojn, sed ke en homaro forestas objektoj por apliki fortojn, apenaŭ en via generacio... Vi pe-voris vin, bonvolu pardoni min, vi elspezis vin por inter- batiĝo, por mensogo kaj lukto kontraŭ mensogo, kiun vi gvidas elpensante novan mensogon... Jen kiel ĉe vi sonas tio: Ver' kaj mensogo ne tiom malsamas: ver' hieraŭa okazas mensogo; isan mensogon novtago proklamas: ver', ne cedanta eĉ al Dekalogo Jen tiel vi ĵetiĝas de mansogo al mensogo. Vi simple ne povas kompreni ke vi estas kadavroj, ke vi per propraj manoj kreis mondon kiu ekestis por vi surtomba ŝtono. Vi putris en tranĉeoj, vi eksplodiĝ is sub tankoj, sed al kiu pro tio ekestis pli bone? Vi in- sultis la registaron kaj la ordojn, kvazaŭ vi ne scias ke pli bonan registaron kaj pli bonajn ordojn via generacio... ja simple ne meritas. Oni batis vin, pardoni, je la vizaĝon, sed vi obstine balbutis ke homo, laŭ la naturo, estas bona... aŭ eĉ pli aĉe, ke homo - tio sonas honore. Kaj kiun ja vi ne nomis homo!.. La akna oratoro svingis la manon, kaj eksidis. Venis silento. Poste li denove levi ĝ is kaj informis: Kiam mi diris "vi", mi ne opiniis persone vin, sinjoro Banev. Mi dankas vin, - kolere diris Viktor. Li sentis agacon: tiu ĉi akna nazmukulo ne raj- tas paroli tiel kategorie, tio estas impertinento kaj aroganteco... Frapi lin je la nuko kaj forkonduki je la orelo el la halo. Li sentis inciton - multo el la dirita estis vero, li mem pensis same, kaj nun li trafis pozicion de homo kiu estas devigata defendi tion kion li malamas. Li sentis konfuziĝon - estis nekomprene kiel konduti sin, kiel daŭrigi la konver- sacion, kaj ĉu valoras, entute, daŭrigi. Li ĉirkaŭri- gardis la halon, kaj ekvidis ke oni atendas lian re- spondon, ke Irma atendas lian respondon, ke ĉiuj tiuj ĉi ruĝvangaj kaj aknaj monstoj opinias same, kaj ke la akna impertinentulo eldiris komunan opinion, kaj formulis ĝin sinceranime, kun profunda konvinko, sed ne ĉar li pe-legis hieraŭ malpermesa- tan broŝuron; ke ili vere sentas neniun dankemon aŭ eĉ elementan estimon al li, Banev, pro tio ke li libervole ekiris esti husaro, kaj iradis kontraŭ "Re- jnmetal"-oj en ĉevala vicaro, kaj preskaŭ mortaĉis pro disenterio, trafinte ĉirkaŭumon10, kaj tranĉis gardistojn per memfarita tranĉilo, kaj poste, es- tante jam civilulo, frapis vizaĝaĉon de unu special- rajtigito, proponinta al li subskribi denuncon, kaj restis sen laboro kun truo en la pulmo, kaj speku- ladis fruktojn, kvankam oni proponis al li tre profi- tajn postenojn...
«Tamen kial, fakte, ili devas estimi min pro ĉio tio? Ĉu pro tio ke mi iris kontraŭ tankoj kun elingita sabro? Sed oni devas esti idioto por havi registaron kiu venigis la landon ĝis tiu stato». Ĉi tie li ektremetis, imaginte kiun teruran sen- dankan laboron devis fari tiuj ĉi birdidoj por tute memstare veni al konkludoj, al kiuj adoltoj venas deŝirinte de si la tutan haŭton, ruiniginte sian ani- mon, kripliginte sian vivon, kaj multegon da na- jbaraj vivoj... Sed al tio venis ne ĉiuj, nur kelkaj, sed plimulto ankaŭ ĝis nun opinias ke ĉio estis ĝus- ta kaj tre brava, kaj, se necesos, - ili pretas denove komenci ĉion... Ĉu vere, malgraŭ ĉio, venis nova tempo? Li rigardis en la halon preskaŭ kun timo. Ŝajnas ke estonto jam vere sukcesis enigi la palpi- lojn en koron mem de la estanto, kaj tiu ĉi estonto 10. ĉirkaŭumo: dummilita stato de armeanoj, ĉirkauig- itaj per la malamikaro (PIV). 92 estis malvarma, senkompata, al gi estis tute in- diferentaj ĉiuj meritoj de estanto - kiel veraj tiel ŝajnaj. - Geknaboj, - diris Viktor. - Vi verŝajne ne ri- markas tion, sed vi estas kruelaj. Vi estas kruelaj pro plej bonaj intencoj, sed krueleco - tio ĉiam estas krueleco. Kaj nenion gi povas alporti krom nova malfeliĉo, krom novaj larmoj kaj novaj malnoblaĵoj. Jen kion vi konsideru. Kaj ne imagu ke vi diras ion specife novan. Detrui malnovan mondon kaj kon- strui sur giaj ostoj la novan, - tio estas tre malnova ideo. Kaj neniam gis nun gi venigis deziratajn rezul- tojn. Ĝuste tio kio en malnova mondo elvokas pre- cipan deziron senkompate ruinigi, precipe legere adaptigas al procezo de ruinigo, al krueleco kaj senkompato, igas bezonata al tiu procezo, kaj nepre konservigas, igas mastro en la nova mondo kaj, fin- fine, mortigas la kuragajn detruantojn. Korvo al ko- rvo okulon ne elbekos, per krueleco oni ne neniigos kruelecon. Ironio kaj kompato, geknaboj! Ironio kaj kompato! Subite la tuta halo levig is. Tio estis tute neat- endite, kaj ĉe Viktor preterbrilis freneza penso ke li sukcesis finfine diri ion tian kio trafis imagon de la aŭskultantoj. Sed li jam vidis ke de la pordo iras malsekulaĉo, facila, preskaŭ nemateria, kvazaŭ om- bro, kaj la infanoj rigardas lin, kaj ne nur rigardas, sed tirigas al li, sed li diskrete kapklinis al Viktor, elmurmuris pardonon, kaj eksidis flanke, apud Irma, kaj ĉiuj geknaboj ankaŭ eksidis, kaj Viktor rigardis na Irma kaj vidis ke ŝi estas feliĉa, ke ŝi penas ne montri tion, sed plezuro kaj gojo kvazaŭ ŝprucas el ŝi. Kaj antaŭ ol li sukcesis rekonsciiĝi ek- parolis Bol-Kunac. Mi timas ke vi ne tiel komprenis nin, sinjoro Banev, - diris li. - Ni tute ne estas kruelaj. Tamen se ni, de via vidpunkto, estas kruelaj, do nur teorie. Ja ni tute ne intencas detrui vian malnovan mon- don. Ni intencas konstrui la novan. Sed vi vere estas kruela: vi ne imagas konstruon de novo sen ru- inigo de malnovo. Sed ni imagas tion tre bone. Ni eĉ helpos al via generacio krei tiun ĉi vian paradizon, drinku kaj postmanĝu plezure. Konstrui, sinjoro Banev, nur konstrui. Nenion detrui, nur konstrui. Viktor, finfine, deŝiris la rigardon de Irma, kaj kolektis la pensojn. Jes, - diris li. - Certe. Agu, konstruu. Mi estas tute kun vi. Vi konsternis min hodiaŭ, sed tute- gale mi estas kun vi... Kaj eble ĝuste pro tio mi estas kun vi. Se estos bezonate, mi eĉ rifuzos de drinkado kaj postmanĝado... Ne forgesu nur ke malnovajn mondojn estis bezonate detrui ĝuste pro tio ke ili malhelpis... Malhelpis konstrui novon, malŝatis la novon, tretis ĝ in... Nuna malnova mondo, - enigme diris Bol- Kunac, - ne malhelpos al ni. Ĝi eĉ helpos. Oni ne devas jam konsideri antaŭan historion: ĝi ĉesis sian fluon. Kio do, des pli bone, - diris Viktor lace. - Mi estas tre ĝoja ke ĉe vi ĉio ordiĝas tiel sukcese...
«Simpatiaj geknaboj», - pensis li. - «Strangaj, sed simpatiaj. Bedaŭras mi ilin, jen kio... Pe-kreskos ili, ekgrimpos unu sur la alian, plimultiĝos, kaj komenciĝos laboro por 94
pano ĉiutaga... Ne, ekpensis li despere. Eble ili evitos tion. Ja ili estas tute ne tiaj kiel ni. Eblas ke ili elturniĝos...» Li forprenis de la tablo la skribaĵetojn. Aku- muliĝis sufiĉe multe da ili: "Kio estas fakto?", "Ĉu oni povas opinii honesta kaj bona homon kiu labo- ras por milito?", "Kial vi drinkas tiel multe?", "Kion vi opinias pri Ŝpengler?"... Ĉi tie estas ĉe mi kelkaj demandoj, - diris li. - Ne scias mi, ĉu valoras nun?... La akna nihilisto leviĝis kaj diris: Vidu, sinjoro Banev, mi ne scias kiuj demandoj estas tie, sed, entute, tio ne gravas. Ja ni simple volis konatiĝi kun nuntempa konata verkisto. Ĉiu fama verkisto esprimas ideologion de la ko- munumo aŭ de parto de la komunumo, kaj ni devas scii ideologion de nuntempa socio. Nun ni scias pli ol sciis ĝis renkonto kun vi. Dankon. En la halo oni ekmoviĝis, ekparolis samtempe: "Dankon... Dankon, sinjoro Banev...". Oni komencis leviĝi, elgrimpi el siaj lokoj, kaj Viktor staris, pre- megante en la pugno la skribaĵetojn, li sentis sin ŝtipo kaj sciis ke estas ruĝa, ke aspekton li havas konfuzitan kaj bedaŭrindan, sed li ekposedis sin, enŝovis la skribaĵetojn en la poŝon, kaj malleviĝis de la podio. Plej malfacila estis tio ke li ne sukcesis kom- preni kiel decas rilati al tiuj ĉi infanetoj. Ili estis ne- realaj, ili estis neeblaj, iliaj eldiroj, ilia rilato al tio kion li verkis kaj kion li diris, havis neniun ligon al iliaj elstaraĉaj harplektaĵoj, hirtaj hararanĝoj, kun nesufiĉe lavitaj koloj, kun multaj difektetoj sur haŭ - 95 toj de iliaj magraj brakoj, kaj kun pepa bruo kiu regis ĉirkaŭe. Kvazaŭ iu forto, amuzante, koincidis en la spaco infanĝardenon kaj disputon en scienca labo. Koincidis nekoincideblan. Verŝajne ĝuste tion sentis tiu eksperimentita katino al kiu oni donis peceton da fiŝo, karesis je post la orelo, kaj samtempe frapis ĝin per elektra kurento, eksplodis sub la nazo pulvoron, kaj blindigis per lumĵetilo.
«Jes», - kompate diris Viktor al la katino, staton de kiu li imagis nun tre bone. - «Niaj psikoj ne estas adaptitaj al tiaj ŝokoj, pro tiaj ŝokoj ni eĉ morti povas...». Ĉi tie li trovis ke estas kaptita. Oni ĉirkaŭigis lin, kaj ne donis iri. Por momento lin kaptis panika teruro. Li ne mirus se ili silente kaj afereme renver- sus lin kaj komencus sekci por esplori la ideologion... Sed ili ne intencis sekci lin. Ili etendis al li malfermitajn librojn, ĉipajn notlibretojn, paper- foliojn. Ili balbutetis: "Aŭtografon, bonvolu!" Ili pepis: "Ĉi tie, bonvolu!" Ili raŭkis per rompiĝintaj voĉoj: "Estu bonvola, sinjoro Banev!" Kaj li elprenis la fontoplumon, komencis deŝraŭbi la ŝirmilon, kun intereso de eksterulo kon- trolante siajn sentojn. Kaj li ne miris ke eksentis fieron. Tio estis fantomoj de estonto, kaj agrablis esti konato ĉe ili.
Ĉapitro sesa Veninte sian ĉambron li tuj malfermis la vinŝranketon, verŝis ĝinon, kaj pe-drinkis ĝin unug- lute, kiel kuracilon. Sur la vizagon kaj post la kolu- mon verŝigis de sur la haroj akvo - okazis ke li for- gesis surmeti la kapuĉon. La pantalono malsekigis gis la genuoj, kaj gluigis al la kruroj - verŝajne li paŝis sur la flakoj ne rimarkante la vojon. Deziro fumi estis besteca, ĉar li eĉ ne unufoje fumis dum tiuj ĉi pli ol du horoj...
« Viktor elkraĉis la cigaredstumpon sur la tapiŝon, kaj ekbruligis novan cigaredon.
« Viktor apogis sin al la brakseĝa dorso, kaj etendis la piedojn.
«Ĉiuj ni elmemoras okazaĵojn de la feliĉa infaneco kun kortuŝo, kaj estas certaj ke de tempo de Tom Sojer estis, estas kaj estos ĝuste tiel. Devas esti. Se estas ne tiel, do la infano ne estas normala, elvokas en eksteruloj ioman kompaton, kaj ĉe senpera kunpuŝiĝo - pedagogian indignon. Sed la infano rigardas vin milde kaj pensas: vi, certe estas adolta, fortega, jes, vi povas min vergi, tamen kiel vi estis stultulo de la infaneco mem, tia vi restis, ankaŭ mortos vi estiel stultulo, sed tio al vi ne sufiĉas, vi ankaŭ min volas stultigi...». Viktor alverŝis al si ankoraŭ ĝinon, kaj komen- cis elmemori kiel ĉio okazis, kaj li devis fari hastan gluton por ne ekhurli pro la honto.
Kiel li venaĉis al tiuj ĉi geknaboj, mema- ma, memfida stultulo, rigardanta desupre, disblovita ŝtipo, moda idioto, kiel li tuj komencis de banalaĵoj, edukstultaĵoj kaj pseŭ- doheroa lispado, kaj kiel ili haltis lin, sed li ne trankviliĝis, kaj daŭrigis demonstri sian akran intelektan nesufiĉon; kiel ili honeste penis venigi lin sur bonan vojon, ili ja avertis lin, sed li daŭre diris banalaĵojn kaj trivialaĵojn, daŭre imagis ke elturniĝos li - kio ja, ankaŭ tion ili akceptos, - sed kiam, perdinte finfine la toleremon, ili ekfrapadis lian muzelon, li etanime ekploris, kaj komencis plendi ke ili malbone rilatas lin; kaj kiel honte li ekjubilis kiam ili, pro la kompato, komencis preni de li aŭtografojn... » Viktor ekgraŭlis, kompreninte ke pri la hodiaŭo li, malgraŭ tuta sia pena honesteco, kuraĝos rakonti al neniu kaj neniam, kaj ke post ne pli ol duonhoro li, por konservi la animan ekvilibron, ruze transfor- mos ĉion tiel, kvaza ŭ la malbonago, kiun li toleris hodiaŭ, estis plej alta triumfo en lia vivo, aŭ, ĉi- uokaze, sufiĉe kutima kaj ne tro interesa renkonto kun periferiaj mirinfanoj kiuj, - kion atendi de ili? - estas infanoj, kaj tial malbone komprenas beletron kaj vivon...
«Oni devas sendi min en departementon de klerigado», - pensis li kun malamo - tiaj ĉiam estas bezonataj tie... Unu konsolo», - pensis li. - «Tiaj infanetoj estas dume tre malmultaj, kaj eĉ se la akcelado iros per nuna ritmo, do ĝis tempo kiam ili ekestos multaj, mi, donu Dio, bonstate jam mortos. Ĝis kiom tio estas bone, morti ĝustatempe!». Oni frapis je la pordo. Viktor kriis "Jes!", kaj eniris Pavor en vatigita robo, taŭza, kun ŝvelinta nazo. Finfine, - diris li per nazkatara voĉo, eksidis kontraŭe, elprenis grandan malsekan naztukon, kaj komencis purigi la nazon kaj terni. Kompatinda vi- daĵo - nenio restis de antaŭa Pavor. Kio - finfine? - demandis Viktor. - Ĉu vi volas ĝinon? Oĥ, eĉ ne scias mi... - resonis Pavor, hihiante kaj ronkante. - Finigos min tiu ĉi urbo... R-r-rum- ĉiĥ! Oĥ... Estu sana, - diris Viktor. Pavor ekrigardis lin per la larmantaj okuloj. Kien vi malaperadas? - demandis li kaprice. - Mi trifoje puŝiĝis al vi, volis preni ion por legi. Ja pereas mi, unu okupo ĉi tie - legi kaj purigi la nazon... La hotelo estas malplena, mi turnis min al la pordisto, kaj li, olda stultulo, proponis al mi telefon- libron kaj malnovajn prospektojn... "Vizitu nian sunan urbon"... - Ĉu vi havas ion por legi? Malverŝajnas, - diris Viktor. Sed kial, diable, ja vi estas verkisto! Jes, mi komprenas, verkojn de aliuloj vi legas neniam, sed siajn verkojn vi sendube foliumas... Ĉirkaŭe nur tion diras: Banev, Banev... Kiel ĉe vi nomiĝas tio? "Morto post la tagmezo"? "Tagmezo post la morto"? Ne memoras mi... "Malfeliĉo venas tagmeze", - diris Viktor. Jen-jen. Donu legi. Ne donos mi. Forestas, - decide diris Viktor. - Sed, se estus, tutegale ne donus mi. Vi ĝin tutan nazmukus, kaj komprenus en ĝi nenion. Kial ja - ne komprenus? - indigne informiĝis Pavor. - Tie ĉe vi, onidire, el vivo de samseksemu- loj, do kion eblas ne kompreni ĉi tie? Vi mem... - diris Viktor. - Pli bone drinku ni ĝinon. Ĉu al vi kun akvo? Pavor ternis, grumblis, malespere pririgardis la ĉambron, retroklinis la kapon kaj denove ternis. Kapaĉo doloras, - plendis li. - Jen ĉi tie... Sed kie vi estis? Onidire renkontiĝis vi kun legantoj. Kun lokaj samseksemuloj. Pli malbone, - diris Viktor. - Mi renkontiĝis kun lokaj mirinfanoj. Ĉu vi scias kio estas in- fanakcelado? Infanakcelado? Ĉu io ligita kun antaŭtempa matureco? Aŭdis mi. Pri tio oni bruis iom da tempo, sed poste en nia departemento oni kreis komision, kaj ĝi pruvis ke tio estas rezulto de persona zorgo de sinjoro prezidento pri kreskanta generacio de leonoj kaj revuloj, do ĉio venis al siaj lokoj. Sed mi, persone, mi scias pri kio vi parolas, vidis mi tiujn ĉi lokajn mirinfanojn. Gardu Dio de tiaj leonoj, ĉar ilia loko estas en muzeo de kuriozaĵoj. Ĉu eble nia loko estas en muzeo de kurioza- ĵoj? - oponis Viktor. Eble, - konsentis Pavor. - Sed infanakcelado tute ne kulpas ĉi tie. Infanakcelado - tio estas afero biologia kaj foziologia. Kreskas pezo de novnaskitoj, poste ili elkreskas je du, proksimume, metroj, kiel girafoj, kaj je dek-dua vivjaro pretas jam reproduk- tigi. Sed ĉi tie - eduksistemo. La infanoj estas tute ordinaraj, sed instruistoj ĉe ili... Kio - instruistoj? Pavor ternis. - Sed instruistoj - neordinaraj, - diris li nazkatare. Viktor ekmemoris direktoron de la gimnazio. Kio neordinara estas en ĉi-lokaj instruistoj? - demandis li. - Ĉu tio ke ili piszipon forgesas fermi? Kiun piszipon? - demandis Pavor, mire rigardinte na Viktor. - Ĉe ili estas ja neniuj piszipoj. Kaj kio ankoraŭ? - demandis Viktor. En kiu senco? Kio ankoraŭ estas nekutima ĉe ili? Pavor longe purigis la nazon, kaj Viktor drin- ketis la ginon kaj kompate rigardis lin. Diable, - diris Pavor, pririgardante la malsekan naztukon, - nenion, vidas mi, vi scias. - Kiel juste asertas sinjoro prezidento, ĉefa kvalito de niaj verkistoj - tio estas kronika nescio de la vivo kaj deŝirigo de interesoj de la nacio... Jen trovigas vi ĉi tie jam pli ol semajno. Ĉu estis vi ie krom tav- ernaĉo kaj sanatorio? Ĉu konversaciis vi kun iu krom tiu ebria bruto Kvadriga? Diablo scias kontraŭ kio oni al vi monon pagas... Nu bone, ĉesu, - diris Viktor. - Sufiĉas por mi ankaŭ ĵurnaloj. Jen kia kritikanto, tuta en mukoj, instruisto sen piszipo! Ha, ne ŝatas vi, ĉu? - diris Pavor kontentiĝe. - Do estu tiel, ĉesu mi... Rakontu kiel vi renkon- tadis kun la mirinfanoj. Ja kion rakonti, - diris Viktor, - Mirinfanoj kiel mirinfanoj... Sed tamen? Nu, venis mi. Prezentis ili al mi kelkajn de- mandojn. Interesajn demandojn, tute adoltajn... - Viktor silentis. - Entute, se diri honeste, ili forte draŝis min tie... Sed kiujn demandojn? - demandis Pavor. Li rigardis na Viktor kun sincera intereso kaj, ŝajne, kun kompato. Gravas ne demandoj, - suspiris Viktor. - Se diri honeste, plej konsternis min tio ke ili estas kiel adoltoj, sed ne simple kiel adoltoj, sed kiel adoltoj de alta klaso... Iu diable malsana nekonformeco... Pavor kunsente klinadis la kapon. Unuvorte malbone estis al mi tie, - diris Viktor. - Malagrablas elmemori. Komprenas mi, - diris Pavor. - Ne vi estas unua, ne vi estas lasta. Mi devas diri al vi ke gepa- troj de dek-du-jara infano estas kutime estaĵoj su- fiĉe mizeraj, pezigitaj per amaso da zorgoj. Sed ĉi- lokaj gepatroj - tio estas io specifa. Ili memorigas al mi malfronton de okupacia armeo en regiono de aktiva partizana agado... Sed, tamen, pri kio ili de- mandis vin? Nu, demandis ili kio estas progreso, - diris Viktor ĉagrene. - Sed progreso, laŭ ili - tio estas tre simple. Enpeli nin ĉiujn en rezervejojn, por ke ni ne malhelpu al ili, kaj poste, liberiĝinte, studi na Zurzmansor kaj Ŝpengler. Tia, ĉiuokaze, estas mia impreso. Kio ja, tio tute povas esti, - diris Pavor. - Kia pastro, tia la paroĥo... Jen vi diras akcelado, Zurzmansor... Sed ĉu vi scias kion diras pri tio la nacio? Kiu-kiu? La nacio!... Ĝi diras ke ĉiuj malfeliĉoj - pro malsekulaĉoj. La infanoj freneziĝis pro malseku- laĉoj... Tio ĉar en la urbo forestas judoj, - rimarkis Viktor. Poste li elmemoris kiel la infanoj leviĝis, kiam en la halon venis la malsekulaĉo, kaj kiu vizaĝo estis ĉe Irma. - Ĉu vi tion serioze? - demandis li. Tio ne mi, - diris Pavor. - Tio estas voĉo de la nacio. Vojs populi. Katoj forkuris el la urbo, kaj in- fanetoj adoras malsekulaĉojn, iraĉas al ili en la lep- rulejon, pasigas tie tagojn kaj noktojn, obeas neni- un. Ŝtelas monon de la gepatroj, kaj aĉetas librojn... Gepatroj, onidire, tre ĝojis komence ke la infanoj ne ŝiras la pantalonojn, grimpante barilojn, sed sidas trankvile hejme kaj legas librojn. Des pli ke la vetero estas malbona. Sed nun ĉiuj jam vidas al kio tio venigis, kaj kiu iniciatis ĉi tion. Nun neniu jam ĝojas. Tamen, kiel antaŭe, malsekulaĉojn oni timas, nur graŭlas post ili...
«Voĉo de nacio», - pensis Viktor. - «Voĉo 104
de Lola kaj de sinjoro urbestro. Aŭdis ni tiun ĉi voĉon... Katoj, pluvoj, televidiloj. Sango de kristanaj beboj...» Mi ne komprenas, - diris li. - Ĉu vi diras tion serioze, aŭ pro la enuo? Tio ne mi! - diris Pavor kortuŝe. - Tiel oni diras en la urbo. Kiel oni diras en la urbo estas klare al mi, sed vi mem, kion vi pensas pri tio? Pavor levetis la ŝultrojn. Tempofluo, - diris li nebule. Babilado kun duono da vero. - Li alrigardis na Viktor de super la naztuko. - Ne opiniu min idioto, - diris li, - pli bone ekmemoru infanojn, kie ankoraŭ vidis vi tiajn in- fanojn? Aŭ, almenaŭ, tiom da tiaj infanoj?
«Jes», - pensis Viktor, - «tiajn infanojn... Katoj tio estas katoj, sed tiu ĉi malsekulaĉo en la halo - tio ne estas kato kun duono da pluvo... Estas tia diraĵo: vizaĝo lumigita de interne. Ĝuste tia vizaĝo estis ĉe Irma, sed kiam ŝi konversacias kun mi, ŝia vizaĝo estas lumigita nur de ekstere. Kaj kun la patrino ŝi tute ne konversacias, sed tradentas ion males- time-indulgan... Sed se estas tiel, se tio estas ne stulta babilado sed vero, do tio aspektas ekstreme malpure. Kion ili volas de la infanoj? Ja ili estas homoj malsanaj, destinitaj... Kaj, entute, tio estas porkaĵo - inciti infanojn kon- traŭ la gepatroj, eĉ por tiaj gepatroj kiel mi kaj Lola. Sufiĉas al ni sinjoro prezidento: nacio estas super gepatraj ligoj, Legio de Libero estas via patro kaj via patrino, kaj knabo iras en proksiman stabon, kaj informas ke la patro nomis sinjoron prezidenton stranga homo, kaj ke la patrino nomis kamp-iron de Legio bankrotiga entrepreno. Kaj nun, aldone, aperas nigra malseka onklo, kaj klarigas ke via patro estas ebria sencerba bruto, kaj la patrino - stultulino kaj ĉiesulino. Supozu ni ke tio estas vero, tamen tutegale porkaĵo, ĉion tion ili devas fari ne tiel, kaj tio estas ne ilia hunda afero, ne ili respondecas pri tio, kaj neniu petas ilin okupiĝi pri tiu ĉi klerigado... Iu pa- tologio estas tio... Se tio estas nur klerigado. Sed kio se io malpli bona? Bebo komencas balbuti pri progreso per siaj ruĝaj lipetoj, komencas diri terurajn kruelaĵojn, ne sciante kion ĝi balbutas, tamen de la infaneco mem kutimiĝante al intelekta krueleco, al plej teru- ra krueleco kiun oni povas elpensi, kaj ili, kovrante la skvamantajn vizaĝaĉojn per nigraj tukaĉoj, staras post la muro kaj tiradas la fadenetojn... Do, sekve, estas neniu nova generacio, sed estas sama malnova kaj malpu- ra ludo je marionetoj, kaj mi estis do duobla azeno kiam turmentiĝis hodiaŭ sur la podio... Ĝis kiom aĉa estas tiu ĉi entrepreno - nia civi- lizacio»... - ...havanta okulojn - vidu, - diris Pavor. - Oni ne enlasas nin en la leprulejon. Pikdrato, soldatoj, bone. Sed ion oni povas vidi ankaŭ ĉi tie, en la urbo. Mi vidis kiel malsekulaĉoj konversacias kun knaboj, kaj kiel kondutas ĉe tio la knaboj, kiaj 106 anĝeletoj ili iĝas, sed demandu lin kiel veni al la fabriko, kaj li superverŝos vin per malestimo...
«Oni ne enlasas nin en la leprulejon», - pensis Viktor. - « Por kio, diable, la pikdrato? - demandis Viktor. Sed de kie mi sciu? - diris Pavor. - Neniam antaŭe estis tie pikdrato. Do vi estis tie? Kial? Ne, ne estis. Sed ne mi estas ĉi tie unua sanitara inspektisto... Tamen gravas eĉ ne la pikdrato, ĉu malmulte da pikdrato estas en la mondo! Oni senobstakle enlasas tien infanetojn, oni senobstakle ellasas de tie malsekulaĉojn, sed vin kaj min oni ne enlasos tien, - jen kio vere mirigas.
« Vi ne aŭskultas min, ĉu? - demandis Pavor. Jes, pardonu, enpensiĝis mi. Mi diras ke ne estus mirinde se la urbo ap- likus rimedojn, kaj, kiel decas, kruelajn. Ankaŭ mi ne mirus, - elbalbutis Viktor. - Mi ne miros eĉ se mi mem volos apliki iujn rimedojn. Pavor leviĝis kaj venis al la fenestro. Jen kia vetereto, - diris li angore. - Forvetu- rus mi de ĉi tie kiom eble plej frue... Do ĉu vi donos al mi libron aŭ ne? Ne estas ĉe mi libroj, - diris Viktor. - Ĉio kion mi kunveturis, ĉio en la sanatorio... Aŭskultu, sed por kio al malsekulaĉoj niaj infanoj? Pavor levetis la ŝultrojn. Tio ja estas malsanaj homoj, - respondis li. - De kie ni sciu, ja ni estas sanaj. La pordon oni frapetis, kaj eniris Golem, peza kaj malseka. Demandu ni na Golem, - diris Pavor. - Golem, por kio al malsekulaĉoj niaj infanoj? Viaj infanoj? - demandis Golem, atente priri- gardante etikedon sur botelo da ĝino, - ĉu ĉe vi estas infanoj, Pavor? Pavor asertas, - diris Viktor, - kvazaŭ viaj malsekulaĉoj incitas urbajn infanojn kontraŭ siaj gepatroj. Kion vi scias pri tio, Golem? Hm, - diris Golem. - Kie ĉe vi estas puraj glasoj? Jen... Ĉu malsekulaĉoj incitas infanojn? Kio 108 ja... Ne ili estas unuaj, ne ili estas lastaj. - Li, ne formetante la pluvmantelon, faliĝis sur la kanapon, kaj ekflaris ĝinon en la glaso. - Kaj kial en nia tempo oni ne incitu infanojn kontraŭ la gepatroj, se oni incitas blankulojn kontraŭ nigruloj, flavulojn oni in- citas kontraŭ blankuloj, kaj stultulojn - kontraŭ saĝuloj... Kio vin, propre, miras? Pavor asertas, - ripetis Viktor, - ke viaj malsekulaĉoj vagaĉas en la urbo kaj instruas infanojn al diversaj strangaj aferoj. Ankaŭ mi rimarkis ion similan, kvankam dume mi asertas nenion. Do mi miras al nenio kaj demandas vin: ĉu tio estas vero aŭ ne? Ĝis kiom mi scias, - diris Golem, - la malsekulaĉoj ĉiam havis tute liberan eniron en la urbon. Mi ne scias kion vi opinias kiam parolas pri instruo al diversaj strangaj aferoj, sed permesu al mi demandi vin, aborigenon de tiuj ĉi lokoj: ĉu estas konata al vi ludilo nomata "Kolera turbo"? Certe jes, - diris Viktor. Ĉu ĉe vi estis tia ludilo? Ĉe mi ne... sed ĉe knaboj, memoras mi, estis... - Viktor konfuziĝis. - Jes, vere, - diris li. - la knaboj diris ke tiun ĉi turbon donacis al ili malsekulaĉo. Ĉu vi parolas pri tio? Jes, ĝuste pri tio. Kaj ankaŭ pri "Veteraĵo", kaj pri "Ligna mano"... Pardonu, - diris Pavor, - Ĉu povas mi, ĉefur- bano, ekscii pri kio parolas la aborigenoj? Ne, - diris Golem. Tio estas ekster via aŭtori- tato. De kie vi scias kio eniras mian aŭtoritaton? - demandis Pavor ofendmiene. Konas mi, - diris Golem. - Mi konjektas, ĉar mi volas tion... Kaj ĉesu mensogi, ja vi marĉandis de Teddi na "veteraĵo", kaj bonege scias kio estas tio. Iru al diablo, - diris Pavor kaprice. - Mi ne pri "veteraĵo"... Momenton, Pavor, - senpacience diris Viktor. - Golem, vi ne respondis al mia demando. Ĉu? Sed al mi, - diris Golem, - ŝajnis ke respondis... Vidu, Viktor, malsekulaĉoj estas profunde kaj senespere malsanaj homoj. Tio estas terura afero: genetika malsano. Tamen ili, dum tio, kon- servas bonanimecon kaj sagon, do oni ne devas ofendi ilin. Sed kiu ofendas ilin? Ĉu vi ne ofendas ilin? Dume ne. Dume eĉ inverse. Nu, tiam ĉio estas en ordo, - diris Golem kaj levig is. - Tiam veturu ni. Viktor elstreĉis la okulojn. - Kien veturu ni? En la sanatorion. Mi veturas en la sanatorion, vi, mi vidas, ankaŭ intencas viziti gin, sed vi, Pavor, enkuŝu la liton. Sufiĉas disvastigi gripon. Viktor ekrigardis la horlogon. Ĉu ne estas tro frue? - demandis li. Laŭdezire. Sed sciu ke de hodiaŭa tago oni nuligis la busojn. Pro foresto de profito. Ĉu eble ni antaŭe tagmangu? Laŭdezire, - ripetis Golem. - Mi neniam tag- mangas. Kaj al vi ne rekomendas. Viktor palpis sian ventron. Jes, - diris li. Poste li alrigardis na Pavor. - Pli bone veturu mi. Ĉu tio koncernas min? - diris Pavor. Li estis ofendita. - Nur librojn alveturigu. Nepre, - promesis Viktor, kaj komencis vestiĝi. Kiam ili engrimpis la aŭton, sub la malsekan krudtolon, en la malsekan karoserion, fetorantan per tabako, benzino kaj medikamentoj, Golem diris: Ĉu vi komprenas aludojn? Iam, - diris Viktor. - Kiam mi scias ke tio estas aludoj. Sed kio? Jen kio, turnu vian atenton - aludo: ĉesu ba- bilaĉi. Hm, - murmuris Viktor. - Kaj kiel vi ordonas kompreni tion? Estiel aludon. Ĉesu babilaĉi. Plezure, - diris Viktor, kaj eksilentis pen- sante. Ili traveturis la urbon, preteris la konservaĵan fabrikon kaj senhoman urban parkon - senprizor- gan, duonputrintan pro la malsekeco, preterhastis la stadionon, kie striigitaj pro la koto "Fratoj je racio" persiste batadis ŝvelitajn pilkojn per siaj ŝvelitaj futbalbotetoj, kaj ekruliĝis sur ŝoseo gvidanta al la sanatorio. Ĉirkaŭe, post la pluvstrioj, vastiĝis malseka stepo, glata kiel tablo, iam seka, forbruligi- ta, pika, kaj nun poiome transformiĝanta je dronigeblan marĉon. Via aludo, - diris Viktor, - memorigis al mi unu el la konversacioj kun lia ekscelenco sinjoro referendario de sinjoro prezidento pri ŝtata ideolo- gio... Lia ekscelenco vokis min en sian modestan kabineton: tridek je dudek, kaj informiĝis: "Viktuar, ĉu vi volas kiel antaŭe havi pecon da pano kun butero?". Mi, nature, respondis pozitive. "Tiam ĉesu tintadi!" - elkriis lia ekscelenco, kaj forlasis min per la mansigno. Golem smajletis. - Sed per kio vi, fakte, tin- tadis? Lia ekscelenco aludis miajn ekzercojn kun banĝo en junularaj kluboj. Golem strabe alrigardis lin per dionfermitaj oku- loj. - Kial vi, propre, tiel certas ke mi ne estas spi- ono? Sed mi ne estas certa pri tio, - oponis Viktor. - Simple kraĉas mi pri tio. Krom tio oni ne diras nun "spiono". "Spiono", tio estas arĥaikaĵo. Ĉiuj kulturaj homoj diras nun "pego". Mi ne sentas diferencon, - diris Golem. Ankaŭ mi, praktike, - diris Viktor. - Do ne babilu mi. Ĉu via paciento resaniĝis? Miaj pacientoj neniam resaniĝas. Vi havas bonegan reputacion. Sed mi deman- das vin pri tiu malfeliĉulo kiu trafis en kaptilon. Kio pri lia piedo? Golem silentetis, kaj poste diris: Pri kiu el ili vi parolas? Mi ne komprenas, - diris Viktor. - Pri tiu, nature, kiu trafis en kaptilon. Ili estis kvaropaj, - diris Golem, rigardante la vojon. - Unu trafis en la kaptilon, duan vi portis sur via dorso, trian mi forveturis per la aŭto, kaj pro la kvara vi, antaŭnelonge, iniciatis aĉan interbatiĝon en la restoracio. Viktor konsterniĝe silentis. Ankaŭ Golem silen- tis. Li tre lerte stiris la aŭton, ĉirkaŭveturante mult- nombrajn kavetojn sur la malnova asfalto. Nu, nu, ne streĉiĝu tiel, - diris li fine. - Mi ŝercis. Li estis unuopa. Kaj lia piedo resaniĝis sam- nokte. Ĉu ankaŭ tio estas ŝerco? - Informiĝis Viktor. Ĥa-ĥa-ĥa, nun mi komprenas kial viaj pacientoj neniam resaniĝas. Miaj pacientoj, - diris Golem, - neniam re- saniĝas pro du kaŭzoj. Unue mi, same al ĉiu hones- ta kuracisto, ne scipovas kuraci genetikajn malsano- jn. Kaj, due, ili ne volas resaniĝi. Amuze, - murmuris Viktor, - mi jam tiom aŭdis pri tiuj malsekulaĉoj, ke, je Dio, mi pretas jam kredi pri ĉio: kaj pri pluvoj, kaj pri katoj, kaj pri tio ke dispecigita osto povas resaniĝi dum unu nokto. Pri katoj? - demandis Golem. Jes, - diris Viktor. - Kial en la urbo ekforestis katoj? Malsekulaĉoj kulpas. Teddi pro musoj suferas... Estus bone se vi konsilus al la malseku- laĉoj forkonduki el la urbo ankaŭ musojn. Ĉu same al ratkaptisto el Hameleno? - diris Golem. Jes, - facilanime diris Viktor. - Ĝuste tiel. - Poste li elmemoris kiel finiĝis historio pri ratkaptisto el Hameleno. - En tio estas nenio ridinda, - diris li. Hodiaŭ mi elpaŝis en la gimnazio, vidis la infane- tojn. Kaj mi vidis kiel ili renkontis iun malsekulaĉon. Nun mi neniom miros se iutage sur ĉefan placon de la urbo venos malsekulaĉo kun akordiono, kaj forkondukos ien la infanetojn. Vi ne miros, - diris Golem. - Kaj kion ankoraŭ vi faros? Mi ne scias... Eble forprenos de li la akor- dionon. Kaj ludos vi mem? Jes, - suspiris Viktor, - tio veras. Mi havas nenion por allogi ilin, tion mi komprenis. Interese, per kio ili allogas? Vi ja scias, Golem. Viktuar, ĉesu tintadi, diris Golem. Laŭdezire, - diris Viktor. - Vi tre pene kaj pli- malpli lerte deflankigas de miaj demandoj. Mi re- markis tion. Stulte. Tutegale mi ekscios, sed vi per- dos eblecon doni profitan por vi emocian koloron al tiu ĉi informo. Konservo de medicina sekreto! - diris Golem. - Kaj, krom tio, mi scias nenion. Mi povas nur kon- jekti. Li bremsetis. Antaŭe, post vualo de la pluvo, aperis iuj figuroj starantaj sur la vojo. Tri grizaj fig- uroj kaj griza voja fosto kun montriloj: "Leprulejo - 6 km." kaj "San. 'Varmaj fontoj' - 2.5 km". La figuroj surpaŝis la vojrandon: adolta viro kaj du infanoj. Haltu, - diris Viktor, tuj raŭkiginte. Kio okazis? - Golem bremsis. Viktor ne respondis. Li rigardis homojn ĉe la fosto, altan malsekulaĉon en sporta kostumo, satu- rita per akvo; knabon, kiu ankaŭ estis sen pluvman- telo, en malsekiginta kostumo kaj en sandaloj; kaj la knabinon, nudpiedan, en la robo, gluiginta al ŝia korpo. Poste li bate malfermis la pordeton, kaj el- saltis sur la vojon. Pluvo kaj vento ekfrapis lian vizaĝon, li eĉ su- fokiĝis, sed ne rimarkis tion. Li eksentis paroksis- mon de netolerebla furiozo, kiam aperas deziro rompi ĉion, kiam oni ankoraŭ konscias ke intencas fari stultaĵojn, sed tiu ĉi penso nur gajigas. Sur la neflekseblaj gamboj li kontakte venis la malseku- laĉon. Kio okazas ĉi tie? - elpremis li tra la dentoj. Kaj poste al la knabino, rigardanta lin mire: Irma, tuj iru en la aŭton! - Kaj poste denove al la malsekulaĉo: - Diablo vin prenu, kion vi faras? - Kaj denove al Irma: - Irma, tuj en la aŭton, ĉu vi aŭdas?! Irma ne moviĝis de la loko. Ĉiuj tri staris, kiel antaŭe, okuloj de la malsekulaĉo palpebrumetis super la nigra tuko. Poste Irma diris kun nekomprena intonacio: "Tio estas mia patro", kaj li subite komprenis, per la spina mjelo eksentis ke ĉi tie oni ne kriaĉu kaj ne batminacu, ne kaptu je la kolumo kaj ne tiru... Kaj entute ne furiozu. Li diris tre trankvile: Irma, iru en la aŭton, vi tuta malsekiĝis. Bol- Kunac, sur via loko ankaŭ mi irus en la aŭton. Li estis certa ke Irma obeos, kaj ŝi obeis. Ne tute tiel kiel li volus. Ne, ŝi eĉ ne per la rigardo petis de la malsekulaĉo permeson foriri, sed ĉe li restis ombro de impreso ke io okazis, iu interŝanĝo per opinioj, iu mallonga konsiliĝo, rezulte de kiu la problemo estis solvita pozitive al li. Irma suprenigis la nazon, kaj direkti ĝ is al la a ŭ to, kaj Bol-Kunac diris ĝentile: Mi dankas vin, sinjoro Banev, sed vere, pli bone mi restu. Laŭdezire, - diris Viktor. Bol-Kunac ne tro maltrankvilis lin. Nun estis necese diri ion adiaŭe al tiu ĉi malsekulaĉo. Viktor antaŭsciis ke tio estos io sufiĉe stulta, sed kion fari? - li ne povis simple foriri. El pure prestiĝa vidpunkto. Kaj li diris: Vin, estimata sinjoro, - diris li aroge, - mi ne invitas. Vi, ŝajne, sentas vin ĉi tie kiel fiŝo en akvo. Poste li turniĝis kaj, forĵetinte imagitan ganton, ekiris for.
«Prononcinte tiujn ĉi vortojn» - kun abomeno pensis li, - «la grafo digne mal- proksimiĝis...». Irma, engrimpinte kun la piedoj sur la antaŭan sidlokon, elpremis la harplektaĵetojn. Viktor grimpis la malantaŭan, grakante pro la honto. Kaj kiam Golem ekveturigis la aŭton, li diris: Prononcinte tiujn ĉi vortojn la grafo mal- proksimiĝis... Enŝovu ĉi tien la krurojn, Irma, mi masaĝos ilin. Por kio? - scivole demandis Irma. Ĉu vi volas ricevi pulm-inflamon? Metu ĉi tien la krurojn! Bonvolu, - diris Irma kaj, turniĝinte sur la sidloko, etendis al li unu piedon. Antaŭgustumante ke jen li faros, finfine, ion naturan kaj utilan, Viktor prenis per la ambaŭ manoj tiun ĉi magran knabinan kruron, malsekan kaj kortuŝan, kaj ekintencis masaĝi ĝin - ĝis ruĝa koloro, per la bonaj severaj patraj manoj, tiun ĉi malpuran, ostecan glacieton, ĉiaman kondukilon de nazkataroj, gripoj, kataroj de spiraj vojoj kaj du- flankaj pneŭmonitoj, - kiam trovis ke liaj manplatoj estas malpli varmaj ol ŝiaj piedoj. Laŭ inercio li faris kelkajn masagmovojn, kaj poste delikate lasis la piedon.
«Sed mi ja sciis tion», - ekpensis li subite, - « Forprenu la piedon, - diris li al Irma. Irma forprenis la piedon kaj demandis: Ni kien, ĉu en la sanatorion veturas? Jes, - respondis Viktor, kaj ekrigardis na Golem: ĉu rumarkis li la malhonoron. Golem sen- emocie rigardis la vojon, peze disfluinte sur la ŝofo- ra sidloko, griza, malpureta, gibeta kaj ĉionscianta. Sed por kio? - demandis Irma. Alivestigos vi je seka, kaj kuŝos en liton, - diris Viktor. Jen kio! - diris Irma. Kion ja vi elpensis! Bone, bone... - murmuris Viktor, - Mi donos al vi libron, kaj vi legos.
«Vere, je kiu diablo mi veturigas ŝin tien?» - ekpensis li. - «Diana... Nu, tion ni vidu. Ne- niujn drinkadojn, kaj tute nenion tian, sed kiel mi reveturigos ŝin? Diable, prenu mi ies ajn aŭton, kaj forveturigu... Estus bone gluti nun ion». Golem... - komencis li, sed tuj rememoris. Diablo, ne eblas, maloportunas. Jes? - diris Golem, ne turniĝante. Ne, nenio, - suspiris Viktor, fiksrigardante gorĝeton de boteleto, elstaranta el pluvmantela poŝo de Golem. Irma, - diris li lace. - Kion vi faris tie, sur tiu vojkruciĝo? Ni pensis nebulon, - respondis Irma. Kion? Ni pensis nebulon, - ripetis Irma. Pri nebulo, - korektis Viktor. Por kio - pri nebulo? - diris Irma. Pensi estas netransitiva verbo, - klarigis Viktor. - Ĝi postulas prepozicion. Ĉu vi lernis jam tran- sitivajn verbojn? Tio dependas, - diris Irma. - Pensi nebulon - tio estas unu afero, kaj pensi pri nebulo, - tio estas io tute alia... Kaj kiu bezonas tion: pensi pri nebulo, ne estas sciate. Viktor elprenis cigaredon kaj ekfumis. Momenton, - diris li. - Pensi nebulon - tiel oni ne diras, tio estas malkleraĵo. Ekzistas tiaj ver- boj, netransitivaj: pensi, kuri, iri. Ili ĉiam postulas prepozicion. Iri sur strato. Pensi pri... io... Pensi stultaĵojn... - diris Golem. 118 Nu, tio estas escepto, - diris Viktor, iom kon- sterniĝinte. Iri rapide, - diris Golem. Rapide - tio ne estas substantivo, - ekscite diris Viktor. - Ne konfuzu la infanon, Golem. Patro, ĉu vi povas ne fumi? - informiĝis Irma. Ŝajnas ke Golem eligis iun sonon, sed eblas ke tio la motoro ternis ĉe la ascendo. Viktor ĉifis la cigaredon kaj distretis ĝin per la kalkanumo. Ili lev- iĝis al la sanatorio, kaj de flanko, el la stepo, renkonten al la pluvo tiriĝis kompakta blanketa muro. Jen nebulo al vi, - diris Viktor. - Vi povas pensi ĝin. Kaj ankaŭ flari, kuri kaj iri. Irma volis diri ion, sed Golem interrompis ŝin. Interalie, - diris li,- verbo "pensi" agas kiel transitiva ankaŭ en subordigitaj frazoj. Ekzemple: mi pensas ke... Kaj tiel plu. Tio estas tute alia afero, - oponis Viktor. La konversacio jam tedis al li. Li tre volis fumi kaj drinki. Li volupte rigardetis gorĝeton de la botelo. Ĉu vi ne sentas malvarmon, Irma? - demandis li kun espero. Ne. Kaj vi? Malvarmetas, - konfesis Viktor. Necesas drinki ĝinon, - rimarkis Golem. Jes, ne malbonus... Ĉu vi havas? Havas, - diris Golem. - Sed ni jam preskaŭ venis. La ĵipo enruliĝis la pordegon, kaj komenciĝis tio pri kio Viktor ial ne pensis. Unuaj stri-fluoj da nebulo nur komencis penetri tra kradoj de la barilo, do videblo estis bonega. Sur la alporda vojeto kuŝis korpo en malsekiĝinta piĵamo, kuŝis tielaspekte, kvazaŭ ĝi troviĝis ĉi tie jam multajn tagojn kaj nok- tojn. Golem singarde preterveturis ĝin, preteris gip- san vazon, plibeligitan per ne tro decaj desegnoj kaj konvenaj surskriboj, kaj aliĝis al grego da aŭtoj, amasiĝintaj antaŭ pordoj de la dekstra alo. Irma ĵete malfermis la pordeton, kaj tuj iu drinkulaĉa muzelo elŝoviĝis el fenestro de plej proksima aŭto kaj elblekis: Infaneto, ĉu vi volas ke mi fordonu min al vi? Viktor, rigidiĝante, ekis elgrimpi eksteren. Irma scivole ĉirkaŭrigardis. Viktor forte prenis ŝin je la mano, kaj ekkondukis al la eniro. Sur la ŝtupetoj, sub la pluvo, sidis du virinaĉoj en subvestoj, kaj per strataj voĉoj kantis pri la kruela apotekisto: li ne donas heroinon. Vidinte na Viktor ili eksilentis, sed kiam li preteriris, unu el ili penis kapti lin je la kru- rumo. Viktor enpuŝis na Irma en la vestiblon. Ĉi tie estis mallume, la fenestroj estis kurtenitaj, fetoris tabakfumo kaj iu acid-aĉaĵo, kraketadis projekcia aparato, kaj sur la blanka muro saltadis pornografi- aj bildoj. Viktor, kunpreminte la dentojn, paŝis sur ies piedoj, trenante post si stumblantan Irma. Post ili aŭdiĝis koleraj maldecaĵoj. Ili elgrimpis el la vestiblo, kaj Viktor ekpaŝis triŝtupe sur la tapiŝita ŝtuparo. Irma silentis, kaj li ne kuraĝis rigardi ŝin. Sur la ŝtuparplaceto jam atendis lin, disvastiginte la brakoj, Rosŝeper Kant, blua kaj disblovita ano de la parlamento. Viktuar, - elraŭkis li. - A-amiko! - tiam li ri- markis na Irma kaj raviĝis: - Viktuar! Kaj ankaŭ vi!... kun la et-jarulinoj!.. Viktor fermis la okulojn, forte surpaŝis lian piedon, kaj puŝis lin je la brusto. Rosŝeper falis re- tren, faliginte rubujon. Kovriĝinte per ŝvito Viktor ekiris sur la koridoro. Irma per neaŭdeblaj saltoj kuregis apude. Li puŝis pordon de Diana, - la pordo estis fermita, la ŝlosilo forestis. Li freneze ekfra- padis, kaj Diana senprokraste ekreagis: Iru al diabla patrino! - kriegis ŝi furioze. - Impotento fetoranta! Fekaĵo hunda! Diana! - elbojis Viktor - malfermu! Diana eksilentis, kaj la pordo malfermiĝis. Ŝi staris sur la sojlo, armita per la ombrelo. Viktor depuŝis ŝin, enpuŝis na Irma en la ĉambron, kaj batfermis post si la pordon. Ha, tio estas vi, - diris Diana. - Mi pensis ke denove Rosŝeper, - ŝi odoris per alkoholo. - Dio! - diris ŝi. - Kiun vi alkondukis? Tio estas mia filino, - pene diris Viktor. - Ŝia nomo estas Irma. Irma, tio estas Diana. Li fikse rigardis na Diana kun timo kaj espero. Dank al Dio ŝi, ŝajne, ne estas ebria. Aŭ tuj so- briĝis. Vi freneziĝis, - diris ŝi mallaŭte. Ŝi malsekiĝis, - diris li. - Alivestu ŝin en sekan, enlitigu... Kaj entute... Mi ne kuŝos, - deklaris Irma. Irma, - diris Viktor. - Bonvolu obei, alie mi vergu nun iun... Iun ajn oni devus vergi ĉi tie, - diris Diana senespere. Diana, - diris Viktor. - Mi helpos al vi. - Bone, - diris Diana. - Iru al vi. Ordigos ni. Viktor eliris kun grandega malpezigo. Li direk- tigis rekte en sian ĉambron, sed ankaŭ tie li ne tro- vis trankvilon. Antaŭ ĉio li devis forĵeti en la kori- doron langvorigintan, tute nekonatan pareton, kaj la malpurigitajn tolaĵojn. Poste li ekfumis, ŝlosis la pordon, falis sur la nekovritan matracon, kaj komencis pensi kion ja li pe-faraĉis.
Ĉapitro sepa Sekvonttage Viktor vekigis malfrue, venis jam tempo tagmangi, la kapo doloretis, sed la humoro, neatendite, estis bona. Hieraŭ vespere, li pe-fumis pakaĵeton da cigaredoj, mallevigis, per ina harping- lo malfermis ies aŭton, elkondukis na Irma tra la ofica elirejo, kaj forveturis ŝin al la patrino. Komence ili veturis silente. Li konvulsiis pro la malagrablegaj travivaĵoj, sed Irma sidis apude, pureta, kun laŭmoda hararango - sen la harplek- taĵoj, - kaj, ŝajne, eĉ kun rugigitaj lipoj. Li tre volis komenci konversacion, tamen necesus komenci de konfeso pri sia senlima stulteco, kio ŝajnis al li nepedagogia. Finigis per tio ke Irma, subite, perme- sis al li fumi (kondiĉe ke ĉiuj fenestroj estu malfer- mitaj), kaj komencis rakonti kiel interese estis al ŝi, kiel tio similas al tio pri kio ŝi legis antaŭe, sed ne tre kredis; kia li estas bravulo ke ordigis al ŝi tiun ĉi neatenditan kaj altgrade instruan aventuron, ke li, entute, estas sufiĉe bona, ne enuigas, kaj ne babi- las stultaĵojn, ke Diana estas "preskaŭ nia", ĉiujn ŝi malamas, bedaŭrindas nur ke ĉe ŝi estas malmulte da scioj, kaj ke ŝi tro ŝatas drinki, sed tio finfine ne 122 estas terure, ĉar ankaŭ vi ŝatas drinki, sed al la geknaboj vi ekplaĉis, ĉar parolis vi honeste, sen ŝa- jnigi ke vi estas gardanto de iu supera scio, kaj ĝuste, ĉar vi tute ne estas iu ajn gardanto, kaj eĉ Bol-Kunac diris ke en la urbo vi estas sola valora homo, certe se ne kalkuli doktoron Golem, sed Golem, fakte, neniel rilatas al la urbo, kaj, krome, li ne estas verkisto, ne esprimas ideologion, kaj kion vi opinias, ĉu estas bezonata ideologio, aŭ pli bone sen ĝi, nun multaj opinias pri senideologia estonto... Rezultiĝis bonega konversacio, la konversa- ciantoj estis plenaj per estimo de unu al la alia, kaj reveninte en la hotelon (la aŭton li enpelis en iun fatrasplenan korton), Viktor jam opiniis ke patreco estas ne tro sendanka okupo, precipe se oni komprenas vivon, kaj scias eluzi eĉ ombrajn ĝiajn flankojn por edukaj celoj. Tiukaŭze li drinkis kun Teddi, kiu anka ŭ estas patro, kaj anka ŭ interesi ĝ as pri edukado, ĉar lia unuanaskito estas jam dek- kvar-jarulo - "malfacila rompa aĝo - vi ankoraŭ ploros pro via filino..." Fakte tio estis aĝo de lia unua nepo, sed pri eduko de la filo li ne okupiĝis, ĉar la filo pasigis la infanecon en germana koncen- trejo. "Oni ne batu infanojn", - asertis Teddi. - "Ankaŭ sen vi batados ilin ĉiu kiu ne estas maldili- genta, kaj se vi volos bati la infanon, frapu prefere sian vizaĝaĉon, tio estos pli utile". Tamen post iu glaseto Viktor elmemoris ke Irma eĉ ne per unu vorto diris pri lia sovaĝa konduto ĉe la vojkruciĝo, kaj li venis al konkludo ke la knabino estas ruza, kaj ke entute ne estas honeste uzi ĉiufo- je helpon de la amorantino, kiam ne estas sciate kiel elgrimpi el malfacila stato en kiun li enpelis sin mem. Tiuj ĉi meditoj ĉagrenis lin, sed tiam venis doktoro R.Kvadriga, kaj mendis sian kutiman botelon da rumo, kaj ili eldrinkis tiun ĉi botelon, post kio ĉio denove ekaspektis irize, ĉar ekestis klare ke Irma simple ne volis ĉagreni lin, kaj tio signifas ke ŝi estimas la patron, kaj, eble, eĉ ŝatas... Poste venis ankoraŭ iu kaj mendis ankoraŭ ion. Poste, verŝajne, Viktor ekiris dormi... Tamen konserviĝis memoro: kahela planko, tute verŝita per akvo. Sed ne eblis elmemori kiu planko kaj kiu akvo estis tio. Kaj ne bezonatas tio... Ordiginte sin Viktor malleviĝis, prenis ĉe la ak- ceptisto freŝajn ĵurnalojn, kaj konversaciis kun li pri la malbenita vetero. Kiel mi hieraŭ? - demandis li malzorge. - Ĉu en ordo? Entute ne malbone, - diris la akceptisto ĝen- tile. - Teddi transdonos al vi la konton. Ha, - diris Viktor kaj, decidinte precizigi nenion, ekiris en la restoracion. Al li ekŝajnis ke en la halo estas jam malpli da starlampoj. Diable, - ektimis li. Teddi ankoraŭ forestis. Viktor kapklinis al juna homo kun okulvitroj, kaj al ties kunulo, eksidis ĉe sia tableto, kaj malfermis la ĵurnalon. En la mondo ĉio statis same. Unu regno haltigis komercajn ŝipojn de la alia, kaj tiu alia regno sendis memorandojn. Regnoj, kiuj plaĉis al sinjoro prezidento, militis jus- tajn militojn por bono de siaj nacioj kaj demokra- tioj. Regnoj kiuj ial ne plaĉis al sinjoro prezidento, militis uzurpe, kaj eĉ ne militis sed simple okazigis bandecajn malicajn agresojn. Kaj sinjoro prezidento mem dum du horoj parolis pri neceso unufoje kaj por ĉiam neniigi koruptadon, kaj estis bonorde op- eraciita pri forigo de adenoidoj. Konata al li kritik- isto - granda kanajlo, - laŭdegis novan libron de Rec-Tusov, kaj tio estis enigme, ĉar la libro okazis bona... Venis kelnero, iu nova, nekonata, amikece rekomendis preni ostrojn, akceptis la mendon, svingis la tuketon super la tableto, kaj malproksim- iĝis. Viktor demetis la ĵurnalojn, ekfumis, kaj, lok- iĝinte pli oportune, komencis pensi pri la laboro... Post bona drinkado li ĉiam plezure pensis pri la laboro.
Estus bone verki optimisman gajan novel- on... Pri unu homo, pri tio kiel li vivas, ŝatas sian laboron, ne stultulo, ŝatas siajn amikojn, kaj la amikoj aprezas lin, kaj pri tio kiel bone estas al li - simpatia tia homo, strangeta, spritulo... Forestas temo. Kaj se forestas temo, do enue. Kaj, entute, se verki tiun ĉi novelon, necesas kompreni kial al tiu ĉi bona homo estas bone, kaj senevite tio venigos al konkludo ke estas bone al li nur pro tio ke ĉe li estas ŝatata laboro, kaj ĉio alia estas in- diferenta al li. Sed tiam ĉu vere li estas bona homo se ĉio indiferentas al li krom la ŝatata laboro?... Eblas, certe, verki pri bona homo, vivsenco de kiu estas amo al la proksimuloj, 125
kaj tial estas bone al li ke li ŝatas la proksimu- lojn, kaj ŝatas sian laboron, sed pri tiu homo jam estas verkite antaŭ paro da miljaroj far sinjoroj Luko, Mateo, Johano, kaj ankoraŭ iu, entute kvaropo. Fakte ili estis signife pli mult- nombraj, sed nur tiu kvaropo verkis konforme, ceteraj estis senigitaj iu pri la nacia sinkon- scio, iu pri korespondrajto... Kaj homo, pri kiu ili verkis, estis, bedaŭrinde, duonfreneza... Sed, entute, estus interese verki kiel Kristo venas sur la teron hodiaŭ. Ne tiel kiel verkis Dostojevskij, sed tiel kiel verkis tiuj Luko kaj la kompanio... Kristo venas en la ĝeneralan stabon, kaj proponas: amu vi proksimulojn. Kaj tie, certe, sidas iu judofobo... Ĉu vi permesas, sinjoro Banev? - murmuris super li agrabla vira voĉo. Tio estis sinjoro urbestro mem. Ne tiu apoplek- sie-purpura virporko, ronkanta pro la nesana plezuro sur vasta kuŝejo de sinjoro Rosŝeper, sed elegante-rondeta, ideale razita kaj senriproĉe vesti- ta impona viro kun modesta ordena rubandeto, kaj kun ŝildeto de Legio de Libero sur la maldekstra ŝul- tro. Mi petas vin, - diris Viktor sen iu ajn ĝojo. Sinjoro urbestro eksidis, ĉirkaŭrigardis, kaj metis la manojn sur la tablon. Mi penos ne pezigi vin longe per sia ĉeesto, sinjoro Banev, - diris li. - Kaj penos ne malplezurigi al vi la manĝadon; tamen la problemo, kiun mi in- tencas prezenti al vi, maturiĝis jam sufiĉe por ke ĉiuj ni, kaj grandaj kaj etaj, al kiuj estas karaj hon- 126 oro kaj prospero de nia urbo, estu pretaj prokrasti ĉiujn niajn aferojn por ĝia plej rapida kaj plej efek- tiva solvo. Mi aŭskultas vin, - diris Viktor. Ni renkontiĝas ĉi tie kun vi, sinjoro Banev, en medio pli proksima al neoficiala, ĉar mi, konsider- ante vian okupitecon, ne riskas maltrankviligi vin en horoj de via laboro, precipe konsiderante specifaĵon de ĝi. Tamen mi rilatas nun al vi estiel persono ofi- ciala, de mi persone, kaj de la urbo entute... La kelnero alportis ostrojn kaj botelon da blan- ka vino. La urbestro per levo de la fingro haltis lin. Amiko mia, - diris li, - duonporcion da kitĉi- gana sturgo kaj pokaleton da menta. La sturgon sen saŭco... Do, mi daŭrigas, - diris li, denove turniĝinte al Viktor. - Mi timas, tamen, ke nian kon- versacion estos malfacile nomi ĉetabla, ĉar temos en ĝi pri aĵoj kaj cirkonstancoj ne nur malgajaj, sed eĉ, mi dirus, ne apetitaj. Mi intencis konversacii kun vi pri tiel nomataj malsekulaĉoj, pri tiu maligna tu- moro kiu ne unuan jam jaron korodas nian malfe- liĉan distrikton. Jes-jes, - diris Viktor. Al li ekestis interese. La urbestro prononcis nelaŭtan, bone pripensi- tan kaj stilistike perfektan parolaĵon. Li rakontis pri tio ke antaŭ dudek jaroj, tuj post la okupacio, en Ĉevala valeto estis kreita leprulejo, karantena kon- centrejo por personoj suferantaj pri tiel nomata fla- va lepro aŭ okulvitra malsano. Fakte tiu ĉi malsano, kio estas bone konata al sinjoro Banev, aperis en nia lando eĉ en nememorebla jam tempo, kaj dum tio, kion montras specialaj esploroj, precipe ofte ĝi trafis ial logantojn de guste nia distrikto. Tamen nur dank al penoj de sinjoro prezidento, sur tiun ĉi mal- sanon estis turnita atento plej serioza, kaj nur pro lia persona edikto la malfeliĉuloj, senigitaj pri medi- cina prizorgo, disĵetitaj antaŭe en la tuta regno, subigintaj nemalofte al nejustaj persekutoj de flanko de aliaj tavoloj de la logantaro, kaj de la okupantoj - eĉ al rekta ekstermo, tiuj malfeliĉuloj estis finfine kunveturigitaj en unu lokon, kaj ricevis eblecon de tolerebla ekzisto, koncerna al ilia stato. Ĉio tio elvokas neniujn oponojn, kaj la menciitaj rimedoj povas esti nur bonvenigitaj. Tamen, kio iam okazas ĉe ni, tiuj ĉi plej bonaj kaj noblaj agoj turnigis kontraŭ ni. Ne serĉu ni nun kulpulojn. Ne esploru ni agadon de sinjoro Golem, agadon eble sinoferan, sed venigintan tamen, kiel nun eviden- tigis, plej malagrablajn rezultojn. Ne okupigu ni ankaŭ pri antaŭtempa kritikado, kvankam pozicio de iuj, sufiĉe altaj instancoj, persiste ignorantaj niajn protestojn, al ni persone prezentigas enigma. Tran- siru ni al faktoj. La urbestro pe-drinkis pokaleton da menta, bonguste postmangis per la sturgo, kaj lia voĉo ekestis eĉ pli velura - estis tute neeble imagi ke li aplikas kontraŭhomajn kaptilojn. Li multvorte es- primis deziron ne atentigi sinjoron Banev pri la oni- diroj, kaptintaj la urbon, kiuj, li devas rekte konfe- si, estas rezulto de nesufiĉe unuanima kaj preciza plenumo de ediktoj de sinjoro prezidento per ĉiuj niveloj de la administraro: ni konsideras ekstreme disvastigitan opinion pri fatala rolo de tiel nomataj malsekulaĉoj en abrupta ŝango de la klimato, pri ilia respondeco en pligrandigita kvanto da abortaĵoj, kaj procento da sterilaj geedziĝoj, pri totala foriro de kelkaj hejmaj bestoj, kaj pri apero de aparta speco de hejma cimo, - pli precize, - de cimo fluganta... Sinjoro urbestro, - suspire diris Viktor. - Mi devas konfesi ke estas ekstreme malfacile al mi sekvi viajn longajn periodojn. Parolu ni simple, kiel bonaj filoj de la nacio. Ne parolu ni pri kio ni ne parolu, sed parolu pri kio ni jes parolu. La urbestro ĉirkaŭrigardis lin per la rapida rigardo, ion prikalkulis, ion komparis, diablo scias kion li tie komparis, sed, verŝajne, utilis ĉio - kaj tio ke Viktor drinkadis kun Rosŝeper, kaj tio ke li entute drinkadis, brue kaj vaste, je la tuta regno, kaj tio ke Irma estas mirinfano, kaj tio ke ekzistas Diana, kaj, verŝajne, multajn aliajn aferojn, - do ĝentlemaneco ĉe sinjoro urbestro signife malpliiĝis, kaj li kriis doni pokaleton da konjako. Ankaŭ Viktor kriis doni pokaleton da konjako. La urbestro kurte elridis, ĉirkaŭrigardis la malpleniĝintan jam halon, leĝere frapetis la tablon per la pugno, kaj diris: Bone, kial ni zigzagu. Loĝi en nia urbo ekestis neeble, diru dankon al via Golem. Parenteze, ĉu vi scias ke Golem estas kaŝa komunisto?... Jes, jes, mi certigas vin, estas materialoj... Li sur fadeneto pendas, via Golem... Do mi diras: oni aperte malĉastigas infanojn. Tiuj infektuloj penetris la lernejon, kaj plene difektis la infanetojn... voĉdo- nantoj malkontentas, iuj lasas la urbon, disvastiĝas ekscitiĝo, povas okazi eĉ linĉoj. La distrikta admin- istraro senagas, jen kia stato. - Li pe-drinkis la pokaleton. - Devas mi diri al vi ke mi tiel malamas tiujn ĉi fiulojn ke eĉ per la dentoj ŝirus ilin, sed vo- mos mi. Vi ne kredos, sinjoro Banev, venis ĝis tio ke kaptilojn mi metas kontraŭ ili... Nu, malĉastigis ili la infanojn, bone. Infanoj estas infanoj, kiom oni malĉastigu ilin, - al ili ne sufiĉas. Sed komprenu vi mian staton. Tiuj ĉi pluvoj, malgraŭ ĉio, estas ilia laboro. Ne scias mi kiel tio okazas ĉe ili, sed estas tiel. Konstruis ni sanatorion, kuracaj akvoj, luksa klimato, monon oni per ŝovelilo amasigu. Ĉi tien oni eĉ el la ĉefurbo veturis, kaj per kio finiĝis tio? Plu- vo, nebuloj, ĉe klientoj - nazkataro, poste eĉ pli malbone: venis ĉi tien konata fizikisto... forgesis mi lian nomon, sed vi verŝajne konas... Loĝis li ĉi tie du semajnoj - prete: okulvitra malsano, en leprule- jon lin. Beleta reklamo por la sanatorio! Poste anko- raŭ unu okazo, poste alia, kaj fino - klientojn tio fortranĉis kiel per tranĉilo. La restoracio brulas, la hotelo brulas, la sanatorio apenaŭ spiras. - Dank al Dio eltroviĝis stultulo - trejnisto, venigis li ĉi tien siajn "Fratoj je racio". Trejnas li altkvalitan teamon por ludi en pluvaj landoj... Ankaŭ sinjoro Rosŝeper, certe, helpas iugrade... Ĉu vi kunsentas min? Penis mi interkonsenti kun tiu ĉi Golem - senrezulte, ruĝa estas ruĝa. Skribis mi supren - neniuj rezultoj. Pli alte - oni respondas ke akceptis la informon kaj transdonis soben, laŭ la instancoj... Malamas mi ilin, sed venkis mi min, ekveturis en la leprulejon. Enlasis. Petis mi, pruvis... Ĝis kiom aĉas la uloj! Palpebrumas ili per senharaj siaj palpebroj kiel sur iun paseron, kvazaŭ forestas mi ĉi tie.... - Li klin- iĝis al Viktor kaj flustris: - Ribelon mi timas, sango verŝiĝos. Ĉu vi kunsentas min? Jes, - diris Viktor. - Sed kiel tio koncernas min? La urbestro apogis sin je dorso de la brakseĝo, elprenis el aluminia ujo komencitan cigaredon. Ek- fumis. En mia stato, - diris li, - restas nur tio: premi ĉiujn levilojn. Bezonatas publikeco. La urbestraro verkis peticion en departementon de sanprotekto. Sinjoro Rosŝeper subskribos; vi, mi esperas, ankaŭ, sed tio ne estas io decida. Bezonatas publikeco! Bezonatas bona artikolo en ĉefurba ĵurnalo, subskribi- ta per konata nomo. Per via nomo, sinjoro Banev. Kaj la materialo estas aktualega - ĝuste por tia tri- bunuso estiel vi. Mi tre petas. Kaj de mi persone, kaj de la urbestraro, kaj de malfeliĉaj gepatroj... Ni devas obteni ke la leprulejon oni forprenu de ĉi tie al diabla avino. Kien ajn, por ke eĉ spuro de malsekulaĉoj forestu ĉi tie, de infektuloj ĉi tiuj. Jen kion mi intencis diri al vi. Jes-jes, mi komprenas, - diris Viktor malrapi- de. - Mi tre bone komprenas vin.
«Kvankam vi estas bruto», - pensis li, - «Kvankam vi estas virporko, sed kompreni vin eblas. Tamen kio okazas pri malsekulaĉoj? Estis ili trankvilaj, kurbiĝintaj, kaŝiradis pretere, nenion tion oni ne diris pri ili, sed diris oni ke kvazaŭ odoraĉas ili, kvazaŭ infektuloj ili estas, kvazaŭ perfekte faras ili ludilojn kaj entute di- versajn aĵojn el ligno... Patrino de Fred diris, memoras mi, ke malic-okulaj estas ili, ke lakto pro ili fermentiĝas, kaj ke venigos ili militon al ni, epidemion kaj malsaton... Kaj nun sidas ili 131
post pikdrato, kaj kion ili faras tie? Oĥ, ial tro multe ili faras. Kaj veteron ili faras, kaj in- fanojn ili forlogas (por kio?), kaj katojn ili elurbigis (ankaŭ - por kio?), kaj cimoj ĉe ili ekflugadis...» Vi, verŝajne, opinias ke ni sidas farante nenion, - diris la urbestro. - Neniokaze. Sed kion ni povas? Mi preparas jugaferon kontraŭ Golem. Sinjoro sanitara inspektisto Pavor Summan konsentas esti konsilisto. Ni insistos pri tio ke demando pri in- fekteco de la malsano ankoraŭ ne estas solvita, kaj Golem, estiel kaŝa komunisto, eluzas tion. Tio estas unue. Poste, ni penas respondi al la teroro per tero- ro. La urba Legio, nia fiero, buboj kolektigis forte- gaj, agloj... Sed ial tio estas ne tio. Ja ne venas in- strukcioj de supre... La polico okazas en malprivile- gia situacio... kaj entute... Do ni kontraŭagas laŭe- ble. Prokrastas ni kargojn kiuj iras al ili... la pri- vatajn certe, ne provianton kaj ne lit-tolaĵojn, sed librojn diversajn, ili mendas milte da ili... Jen ankaŭ hodiaŭ haltis ni kamionon, kaj iom malpezigis la an- imo. Sed tio estas malgravaĵoj, pro la angoro, sed bezonatas io pli radikala... Tiel, - diris Viktor. - Agloj, do, oraj. Kiel oni nomas lin... Ĉu Flamenda?... Ja tiu, nevo... Flamin Juventa, - diris la urbestro. - Ĝuste tiel - mia anstataŭanto pri la Legio, aglo! Ĉu vi jam konas lin? Konas iomete, - diris Viktor. - Sed por kio vi librojn haltigas? Kial por kio... Certe stultaĵo estas tio, sed ĉiuj ni estas ne pli ol homoj, - akumuligas ja. Kaj, krom 132 tio... - La urbestro ĝene eksmajlis. - Absurdo, certe, sed estas onidiroj kvazaŭ ili ne povas sen li- broj... Kiel normalaj homoj sen manĝo kaj cetere. Venis silento. Viktor sen apetito fosis la bif- stekon kaj meditis:
«Malmulte mi scias pri malsekulaĉoj, kaj tio kion mi scias elvokas en mi neniun simpa- tion al ili. Eble pro tio ke mi ne tro ŝatis ilin de la infaneco. Sed la urbestron kaj lian bandon mi scias bone - graso kaj ŝinko de la nacio, prezidentaj proksimulaĉoj... pogromuloj... Jes, se vi kontraŭ malsekulaĉoj, do en ili estas io... Tamen, de alia flanko, eblas verki la artikolon, eĉ plej senbridan, ĉar tutegale neniu riskos publikigi min, sed la urbestro estus kontenta, kaj ricevus mi de li flokon da lano, kaj povus mi vivi ĉi tie tre prospere... Kiu el veraj verk- istoj povas fanfaroni ke li vivas prospere? Eblus establiĝi ĉi tie, ricevi profitan loketon, ekesti iu inspektisto pri urbaj plaĝoj, kaj verki trankvilege... pri tio kiel bona estas vivo de bona homo, kiun entuziasmigas la ŝatata laboro... Kaj elpaŝi pri tiu ĉi temo antaŭ mirin- fanoj... Temas fakte pri tio ke oni lernu viŝi я -л ш а УУ я V V Л Л я я я * Л * Л
sin. Oni kraĉis vian vizaĝaĉon, kaj vi viŝiĝas. Komence viŝiĝas vi honte, poste embarase, kaj poste, vidu, komencos vi viŝi vin digne, kaj eĉ ricevi plezuron de tiu ĉi procezo...» - Ni, certe, nenikaze rapidigas vin, - diris la urbestro. - Vi estas homo okupata kaj tiel plu. Ion en kadroj de semajno, ĉu? Ni prezentos al vi ĉiujn materialojn, povas prezenti eĉ skemeton, planeton pri la deziraĵoj... Kaj vi tuŝos per la sperta mano, kaj ĉio ekludos. Kaj subskribus la artikolon tre el- staraj filoj de nia urbo: ano de la parlamento Rosŝeper Kant, fama verkisto Banev, kaj ŝtata laŭreato doktoro Rem Kvadriga...
«Bonege laboras li», - pensis Viktor. - «Sed ĉe ni, ĉe maldekstruloj, tia persisto tute forestas. Oni balbutus, ĉirkaŭirus, - por ne ofendi la homon, ne apliki al li superfluan premon, por ke, gardu Dio, oni ne suspektu memprofitan celon... Elstaraj filoj!... Ja li, kanajlo, estas tute certa ke la artikolon mi verkos kaj subskribos, ke elturniĝi mi ne povas, kaj ke estos vi devigata, malfavora Banev, levi la manetojn, kaj ŝvite perlabori sian kvietan troviĝadon en la intima urbeto... Jen ankaŭ pri la skemeto li enigis... konas mi kio estas tiu skemeto, kaj kia devas esti tia skemeto por ke na Banev, ŝprucitan per la prezidenta salivo, ankaŭ nun oni publikigu. Je- es, sinjoro Banev... Ŝatas vi konjaketon, kn- abinojn, lampridojn marinitajn kun cepo, do ŝatu vi ankaŭ pripagi tion...». Mi pripensos vian proponon, - diris li smajlante. - La koncepto prezentiĝas al mi sufiĉe interesa, sed la plenumo postulos ioman streĉon de la konscien- co. Vi ja scias ke ni, verkistoj, estas popolo ne sub- aĉetebla, agas ni ekskluzive laŭ postulo de la kon- scienco. - Li aĉe, maldece okulumis al la urbestro. La urbestro kurte ekridis. Certe! "Konscienco de la nacio, preciza spegu- lo" kaj tiel plu... Ja memoras mi... - Li denove klin- igis al Viktor kvazaŭ konspire. - Mi petas vin mor- gaŭ al mi, - elmurmuris li. - Ekskluzive niaj venos, sed, petas mi, sen edzinoj, ĉu? Sed ĉi tie, - diris Viktor, eKstarante, mi estas devigata rekte kaj decide deflankigi vian proponon. Min atendas la aferoj. - Li denove maldece okulu- mis. - Sanatorio. Ili disigis preskaŭ amike. Verkisto Banev estis enlistigita en anojn de la urba elito, kaj por ordigi la nervojn, skuitajn per tiu ĉi honoro, li devis lekdrinki pokalo n da konjako tuj kiam dorso de la urbestro malaperis post la pordo.
« 135
tintadi...» Viktor kvitiĝis, leviĝis en sian ĉambron, vestis la pluvmantelon, kaj eliris sub la pluvon. Subite li tre ekvolis denove ekvidi na Irma, konversacii kun ŝi pri progreso, klarigi al ŝi kial li tiel multe drinkas, (kaj vere, kial mi tiel multe drinkas?), kaj, eble, Bol-Kunac okazos tie, sed Lola certe forestos... La stratoj estis malsekaj, humidaj, malplenaj, en apuddomaj terenoj silente pereadis pomarboj, pro la humideco. Viktor unuan fojon rimarkis ke iuj domoj estas najlitaj. La urbeto, tamen, forte ŝanĝiĝis - kliniĝis bariloj, sub fenestroj elkreskis blanka ŝimo, senkoloriĝis farboj, kaj sur stratoj to- tale regis pluvo. Pluvo falis simple, pluvo kribri ĝ is de tegmentoj per eta akva polvo, pluvo kolektiĝ is en trablovoj per blankaj nebulaj fostoj, treniĝantaj de muro al muro, pluvo kun muĝo fluegis el korodi- taj pluvtuboj, pluvo disverŝiĝis sur pavimoj kaj kuris inter pavimŝtonoj, en tralavitaj fluejoj. Nigre- grizaj nuboj malrapide rampis super la tegmentoj mem. Homo estis nevokita gasto sur la stratoj, do pluvo ne indulgis lin.
ТЕЛЕГРАМКанал с обзорами, анонсами новинок и книжными подборками
Книжный Вестник
Бот для удобного поиска книг (если не нашлось на сайте)
Поиск книг
Свежие любовные романы в удобных форматах
Любовные романы
О психологии, саморазвитии и личностном росте
Саморазвитие
Детективы и триллеры, все новинки
Детективы
Фантастика и фэнтези, все новинки
Фантастика
Отборные классические книги
Классика
ВКОНТАКТЕБиблиотека с любовными романами, которая наверняка придётся по вкусу женской части аудитории
Любовные романы
Библиотека с фантастикой и фэнтези, а также смежных жанров
Фантастика
Самые популярные книги в формате фб2
Топ фб2
книги