Радно

Іскрыпка

Так колісь цябе

называў мой дзед.

Іскрынка душы—

незаплеснелы хлеб.

Скарынка самоты.

Скарбонка для слёз.

Іскрыпка – скрыдло

незаплямленых кроз.

Драўляны жаўрук,

што прывык да пляча.

Пяшчотніца рук

скрыпача-крывіча.

Жарсцінка-усхліпачка,

стоены крык...

-- За што ты, іскрыпачка,

любіш так смык?

Журавель

Ты глядзіш улюбёна ў неба.

Ці цалуеш вядром ваду...

Што табе ад жыцця патрэбна?

Хто тваю зразумеў бяду?

Вышай стрэх цэлы дзень кружляеш,

толькі хочацца – вышай хмар.

Журавель – ты штоноч лятаеш

у палоне нязбытных мар.

Укапаны ў дзірван навечна.

Ты стаміўся з нудоты піць...

Журавель, паглядзі, старэча,

з райскіх даляў твой брат ляціць.

Купіна

Колькі стрывала кпінаў

ад тых, хто аб яе спатыкаўся

кола яе давіла

падкова яе таптала

сонца яе паліла

дождж вастралёзы сек

купіна – гэта магіла

балотна-пустога рэха

купіна – скрозь пакутніца

купіна – міні-копка

дзік на яе не купіцца

бо купіна – горб чортаў

купіна – зялёная бародаўка

астыглай дрыгвы вулкан

курган мурашыны—

кротаўка—

падушка Вадзяніка.

Раска

Зялёны падраснік азерца

задраны прыпол ракі

ажыўшае жабаў скерца

радзімкі з тваёй рукі

раска – не рада ветру

сябра ёй – жоўты жвір

раску не вабяць нетры

вораг ёй – юркі вір

раска – прывідны востраў

мрояў раёвых рой

раска – салютаў роскід

вадзяніковы строй

раска – русалчын вэлюм

азёрна-манетны двор

вохрава-акварэльны

люструнак бурштынін-зор.

Човен

Чуллівы рачной пяшчотай

аблашчаны лавай хваль

ён мроіць чаіным лётам

закаханы ў чужадаль

човен – адчайны адужнік ветру

начны прытулак ліпнёвых пчол

павек пасцелю віровых нетраў

не зменіць човен на мулкі дол

ён звечара знічак повен

а ранкам слязьмі лінёў

човен – сонца жалобны промень

човен -- чорны рачны манах

палюбоўнік паўночны поўні

брат радзіміцкіх трун- карстаг.

Сітнік

Пагрозны выгляд падводных вояў

здалеў разгледзець адзін ракітнік,

таму на бераг таропка выбег—

далей ад дзідаў, што выгнаў сітнік.

Тут сойм саміны са снамі ў сонме.

Для сома сітнік—рачны асіннік...

Абкруціць вусам камель у стоме

і спіць да ночы—варушыць сітнік.

Лілея млее—як плёс змялее,

хто вызваляцьме яе з няславы?..

Без страху выйдзе на бітву з Глеем

адважны рыцар рачной дзяржавы.

Усюдыісны віровы Пільнік.

Радыст «зялёных»—азёрны Сітнік.

Нерат

Дзе твой зад,мабыць там, дзе перад...

Знаць не марна сярод людзей

кажуць:» Трапіў, ну, як у нерат—

на ратунак няма надзей.

Твой лазова-драцяны верад

быў турмой акунёвых зграй.

Рак-турэмшчык дарэмна верыў,

што знайшоў тут жаданы рай...

У цябе не ўваходзяць двойчы.

Ты—бермудфіліял ракі...

Нораў твой згаладала-воўчы.

А віноўцы, што ты такі,--

рыбакі.

Дзябла

Пэўна ёсць нешта ў ім ад д’ябла...

Яго сутнасць—схавана ў сець.

Дзед дзяўбе, нібы дзяцел, дзябла.

Дух ліпнёвы – на ўсю павець.

Дзябла – золак ад рос азяблы.

Дзябла – дзень, як змялелы Сож.

Дзябла – вечар ашчэрыў жабры—

акунём на рыбацкі нож...

Часам – дах ад дурной хмурыны.

Назаўсёды – аерны пах.

Патаемны азарт звярыны.

Рыбнаглядны дзіцячы страх.

З дзяблам, быццам з надзейным сябрам,

скрозь з уловам вяртаць дамоў...

Без яго – не злавіць і жабы—

нат на сподзе рыбацкіх сноў.

Пачына

Плыткі човен з ракой лучыла.

Мазалямі смылела ў снах...

Падпаветны прамень – Пачына,

недасяжна-віровы страх.

Ты – драўляны плыўнік для лодкі.

Ты – крыло для маёй душы...

Пах аеравы, дух салодкі,

вадамер залатых вышынь.

Стан твой тонкі -- амаль дзявочы.

Строй твой – ясеневы, густы.

Помніш поўню купальскай ночы,

што разбіла на яскі ты?

Не вяслом, а пачынай лёгкай

праўлю човен свайго жыцця...

Ці уздых, ці узмах высокі--

прага новага – адкрыцця!

Лівень

Летні лівень спаймаў дзяўчо

у палон неспатольных ліній.

Па-мастацку абвёў плячо,

грудзі, клубы, бутон юргіні...

На ружовых пялёстках вуш

запаліў завушніцаў зоркі.

Лівень -- ён не лянівец-муж—

лашчыць зранку да адвячорку...

Выцалоўвае кожны рух.

Выпрабоўвае ўсё на спотык...

Лівень – Вішну з мільёнам рук—

далікатны,як першадотык.

Лівень – знаўца найрайскіх зон

і гатовы разбіцца вобзем

за прызнанне, што толькі ён—

Дон Жуан да апошняй кроплі.

Поўня

Белая як бяльмо на боскім воку

яна помніць сябе

вузкавокай японкай

я яе помню

рэшатам яек поўным

да Вялікдня сабраных бабуляй

ваўкалак яе помніць куляй

срэбнай смерцю

між чорных воч

поўня – блін на патэльні ночы

поўня – выпуклы пуп жаночы

поўня – выспа спакусных сноў

поўня – пудкі бусловы поплаў

не палохай яе і сам

не пужайся ніколі поўні--

помні: поўня паўночны Храм.

Валун

Ад лядовых часін Калумб

для паўночных вятроў -- калун

дубаволатавы кілун

заімшэлы авал – валун

валун – ад’еты валляк стагоддзяў

катаклізмаў мінулых зоб

семя, што самародзіць

самы мудры ў акрузе лоб

валун – вечнасці вольнаёмнік

бокамлежачы мусіць жыць

ён самому сабе -- ёсць помнік

гэты вечнанятленны Жыд

вынікаючы вонкі з ночы

новалунавы цвеліць цень

і ў час той нябоскі хоча

ён адужыць самую Смерць.

Пастка

Да часу – tabula rasa

да ночы – пустое цела

пачостак для пасткі -- мяса

знявага ёй – рэха стрэлу

пастка – спакусы пустка

пастка – сіло квадрата

пастка – пасцель Пракруста

скрозь помсціць за пост свой пастка

сабе яна – брыганцінай

хоць ветразь не ловіць вецер

а мне яна – гільяцінай—

мышынай машынай смерці.

Стрэльба

Хросная маці ляснога рэха

двухмесны патронны трон

не гразіся ёй дзеля смеху

следам стрэльбе ступае Кон

бо ад стрэльбы – журба ласіхі

бо на стрэльбе – дзікова кроў

стрэльба -- чортава прорва ліха

і Везувій людскіх грахоў

стрэльба – страх азвярэлы ворага

стрэльба – стрэл, што да часу спіць

стрэльба – тайная сувязь пораху

і агню, што прывык «лес біць»

стрэльба – гэта вясло Харона

развітальнай галеры кіль

шлагбаўм на шляху падзорным

зламанага лёсу кій.

Загнет

Загон прыгонных чыгункоў

патэльняў -- чорны парапет

цагляны трон дамавікоў--

стары парэпаны загнет

на загнеце збіраюцца з духам

перад тым, як пайсці ў агонь

глінны глечык, гаршчок і куфаль

і рахманы свісцёлак-конь

тут адвечару – дроў бярэмак

што крэміруюць акурат

як на досвітку знойдзе певень

дыямент у мільён карат

аб загнет на куццю б’юць кашу

ад загнета – настрой Каляд

кот падоўгу тут госцем важным

у чаканні мышыных свят

у загнета няма сакрэтаў

ні ад кога, бо ён і сам

як заўважыў адзін Паэта—

самы першы паганскі Храм.

Услон

Ты стаяў ля стала спакон,

наструніўшы ў падлогу ногі.

Самы першы мой конь – услон,

што катаў мяне да знямогі.

На шырокай тваёй спіне

месца цэлай сям’і хапала.

На Пакровы – бліжэй к зіме

абрастаў свежыною з салам...

За суседскі вясельны стол

запрашоны быў званым госцем.

А хаўтуры-жалоба ў дом—

падстаўляў пад труну ты косці.

Я даўно гарадскі піжон...

Раз у год наязджаю ў вёску.

Толькі муляць дасюль, услон,

маю памяць тваіх дзве дошкі.

Парог

Ад пачатку – пачатак. Бог,

што на кожнай зямной дарозе

папярочкі усклаў Парог—

крыж для ўсіх, хто спачыў у змозе.

На парозе Чужым – не грозяць.

За парогам сваім – не спяць...

У парозе – качэргаў шоргат,

што ля печы павек стаяць.

Аб парог спатыкнуцца – значыць

недажыцьмеш наступны год...

Сніць парог – прычакаць удачу.

Мыць парог – шанаваць свой Род.

Перад тым, як пакінуць хату,

па вяртанні з усіх дарог,

пакланіся яму, ён варты—

ён пачатак і скон – Парог.

Зугаліна

Лета бабіна навальніцай

трызніць поўднем, што спёкай мгліцца...

Сцежка. Ровар. Зіхцеюць спіцы—

на багажніку – мех з ігліцай.

Для зугаліны – ад завеяў,

ад калядных вятроў і сцюжы.

Я – дашкольнік, а разумею—

без зугаліны хата – нужнік...

Эх зугаліна! З лесу Сталіна.

«Петачкі» пад гармонь да раніцы.

Хата дзедава – як прыталена.

На зугаліне – лепш кахаецца...

Ані шышкі ў прыпол, ні шыгалі--

змураваны падмурак муліцца...

Скрозь зугаліну вёска дыхала.

Без яе – ссірацела вуліца.

Страха

Саламяна-каляны дождж,

што застыў залатою лавай...

Хто снапы твае клаў пад нож,

хто раўняў для раўнівай славы?

Каб ні кроплі з густых залеваў

не працекла пад промні крокваў,

каб сасмяглы ад спёкі хлеў

марна марыў пра меч «Прамоклаў»...

Пад страхою – кубло-гняздо.

Над страхою – анёл-прыўкраса.

У страсе – схоў старых нажоў...

Без страхі дом, як поп без расы.

На страху нападае жах

кожны раз, калі ў п’яным гневе

з-пад сякеры ляціць на дах—

вестуном перуновым – певень.

Прымыльнік

Ты для лазні -- надзейны тыльнік.

Твой начны кватарант кажан

называе цябе, Прымыльнік,

не іначай, як толькі -- Пан.

Слупянеў ад красы дзявочай...

Чырванеў за мужчын не раз,

калі тыя на схіле ночы

ад бяссілля лупілі ў таз...

Бо на мулкіх палках кляновых

аж да раніцы -- як заснуць?!

Водар венікаў б’е ў галавы,

запрашае ў раку нырнуць...

У прымыльніку добра п’ецца...

Піва куфаль – тут боскім дарам.

Мы прыходзім сюды раздзецца,

каб душу апрануць у пару.

Цэбар*

*На Веткаўшчыне – калодзежнае вядро.

Колькі ён пераслухаў плётак

на даўгім, як ланцуг, вяку

ад нястомных пляткарак-цётак,

ірвучы ім са злом руку...

Між вадой ледзяной і небам,

то ўгару, то з разгону ўніз,

абдзіраючы клёпак рэбры

у кароне з крыштальных пырск...

Цэбар – нібы вясковы Цэзар.

І ўлада яго – без меж...

Ён за поўняй нырае ў неба,

каб прасватаць яе – але ж...

Не пускае ланцуг на волю.

Круглы год – калаўрот нягод.

Бо сухім з-пад вады ніколі

не выходзіў пакуль што ён.

Путца*

*На Веткаўшчыне – прыкаўнерная вешалка.

Калі дарогі у шлях саб’юцца,

калі я хаце дам «пяць дзвярыма»—

успомняць пальцы старое путца,

якое лёсам прыкаўнярыла...

Цвікі і шворні, сукі рогі

чаго не пхнулі яму ў прарэху.

А неяк разам, святыя многі,

мужчынскі гонар блюло для смеху...

Старыя путцы – так часта рвуцца

і не да часу, і не да месца.

Калі фанфары ў нябёсы мкнуцца,--

ад стаху путца раптоўна рвецца,

і ад павагі да ганарліўца

амаль нічога не застаецца.

Але і путца свой гонар мае...

У гардэробе – персона грата.

Бо па адзенні нас сустракаюць...

Каўнер пры путцы – пры госці свята.

Лепш апынуцца зімой у пустцы,

чым у тэатры на пару з дамай

у палітоне з парваным путцам—

жыццё без сцэны падасца драмай.

Не распрануцца – не апрануцца...

Эх, путца-путца – ручная памяць.

Калі дарогі у шлях саб’юцца,--

трымай нас, путца, дзвюма рукамі!

Гужы

Гожая назва у іх – гужы...

Скажаш -- і засмяешся.

Нібы з лаўжоў прыпаўзлі вужы,

леглі ў разорах грэцца...

Гуж у руках – падмануты муж.

Гуж разарваны – сварка.

Стомлены, потны ад працы гуж—

бульба, дакопкі, чарка.

Гожая назва – спрабуй, кажы—

рот без зубоў здаецца ...

Памяць дзяцінства майго – гужы.

Памяць – яна не рвецца.