Примечания

1

Vasari/Milanesi 1878–85, v, 439.

2

Vaernewijck/Vanderhaeghen 1872–6, і, 156.

3

Guicciardini 1567, 98.

4

Büttner 2015, 171–84.

5

Van Mander/Miedema 1994–8, i, 124–5.

6

Ilsink 2013, 272–3; Meiers 2006, 1–16.

7

ms 266, Bibliotheque Médiathèque d’Arras, fol. 275; see Châtelet 2007; Dijck 2001, 75.

8

Vrij 2013, 73–4.

9

Büttner 2014 (b), 27–40; Unverfehrt 1980.

10

Iffland 1978–82, ii, 43–4.

11

Филипп II получил прозвище «король-католик». (Здесь и далее примеч. ред.)

12

Snyder 1973, 34; Siguempa 1605, 837.

13

Van Mander/Miedema 1994–8, i, 125.

14

Büttner 2015, 171–84.

15

Имеется в виду эссе Ролана Барта «Смерть автора», в котором Барт критикует метод анализа произведений, основанный на связях с биографией автора.

Gossart 1907.

16

Fraenger 1947.

17

Тоlnay 1937, 87–106; Tolnay 1965, 335–77.

18

Unverfehrt 1980, 26–7; Marijnissen 1987, 9, counts 24 paintings; Fischer 2013, 240–60, counts 20.

19

Klein 2001, 121–31

20

Smulders 1957, 70; Gorissen 1973, 1134; Dijck 2001, 166.

21

Dijck 2001, 44; Fischer 2009, 17, note 22.

22

Marijnissen 1987, 13–14; Gerlach 1988, 48; Dijck 2001, 182; Fischer 2013, 289.

23

Gorissen 1973, 113; Dijck 2001, 160.

24

Cuperinus/Hermans 1846, 12; Mosmans 1947, 20.

25

Dijck 2001, 15, 78–9.

26

Gorissen 1973, 1134–8.

27

Dijck 2001, 27; Unverfehrt 2003, 89.

28

J. Koldewij, in Koldeweij 2001, 54; Unverfehrt 2003, 89.

29

Unverfehrt 2003, 89.

30

Marijnissen 1987, 11; Gerlach 1988, 44; Dijck 2001, 167; Fischer 2013, 288.

31

Mosmans 1947, 207, note 8; Marijnissen 1987, 11; Gerlach 1988, 44; Dijck 2001, 170; Fischer 2013, 288.

32

Gorissen 1973, 1134.

33

Mosmans 1947, 26f.

34

Dijck 2001, 44, 72–4.

35

Gorissen 1973, 1134–8.

36

Dijck 2001, 46, 168.

37

Dijck 2001, 47.

38

Smulders 1957, 71.

39

Vink 2001, 28–9; Unverfehrt 2003, 89.

40

Unverfehrt 2003, 89.

41

Unverfehrt 2003, 88; Koldeweij 1990, 100.

42

Vink/Vos 2001, 81; Unverfehrt 2003, 90.

43

Unverfehrt 2003, 89; Unverfehrt 1980, 233–4; Vandenbroeck 1987, 181; Fischer 2009, 118.

44

Dijck 2001, 175; Unverfehrt 2003, 89.

45

Blondé/Vlieghe 1989, 699–700.

46

Dijck 2001, 50.

47

Cf. Kuijer 2000, 229; ibid., P. Th. J. Kuijer in Koldeweij 1990, 395–6; Gerlach 1988, 19; Blondé/Vlieghe 1989, 699–700.

48

Marijnissen 1987, 13.

49

Fischer 2009, 20.

50

Fischer 2009, 20.

51

Büttner 2003, 67, 76, note 74.

52

Friedländer 1927, 81.

53

Marijnissen 1987, 12; Gerlach 1988, 44; Dijck 2001, 173; Unverfehrt 2003, 56; Fischer 2009, 23f.; Fischer 2013, 288.

54

Fischer 2009, 23.

55

Dijck 1973, 72.

56

Dijck 1973, 70f., 107–12; Unverfehrt 2003, 83.

57

Koldeweij 1990, 119.

58

Unverfehrt 1980, 61; Delevoy 1960, 13.

59

Unverfehrt 2003, 56.

60

Unverfehrt 2003, 58.

61

Gerlach 1988, 53; Unverfehrt 1980, 62f.; Unverfehrt 2003, 56.

62

Marijnissen 1987, 18; Dijck 2001, 174; Vink 2001, 93; Unverfehrt 2003, 56.

63

Fischer 2009, 27.

64

Marijnissen 1987, 13; Gerlach 1988, 47; Dijck 2001, 178; Fischer 2013, 288.

65

Dijck 2001, 77–8.

66

Mosmans 1947, 78; Goertz 1977, 16; Harris 1996, 78; Unverfehrt 2003, 83.

67

Dijck 1973, 69–70; Unverfehrt 2003, 84.

68

Unverfehrt 2003, 84.

69

Fischer 2009, 48–62.

70

Dijck 1973, 85–96; Unverfehrt 2003, 87.

71

Dijck 1973, 70, 79–81, 81–5, 444–6; Unverfehrt 2003, 86.

72

Dijck 1973, 70, 79–81; Unverfehrt 2003, 86.

73

Belting 2002, 71–84.

74

Marijnissen 1987, 13–14; Gerlach 1988, 48; Dijck 2001, 182; Fischer 2013, 289.

75

Unverfehrt 2003.

76

Dijck 1973, 70f., 178; Unverfehrt 2003, 86.

77

Unverfehrt 2003, 84.

78

Cuperinus/Hermans 1846, 79; Dijck 2001, 186; Unverfehrt 2003, 60.

79

Marijnissen 1987, 14; Gerlach 1988, 48; Dijck 2001, 182; Fischer 2013, 289.

80

Marijnissen 1987, 14; Gerlach 1988, 48; Dijck 2001, 182; Fischer 2013, 289.

81

Dijck 2001, 174; Fischer 2013, 288; for the ‘Geefhuis’ see Kappelhof 1981, 1–54.

82

Vink 2001, 102f.

83

Vink 2001, 103f.

84

Marijnissen 1987, 12; Gerlach 1988, 45; Dijck 2001, 175; Fischer 2013, 288.

85

Marijnissen 1987, 12; Gerlach 1988, 45; Dijck 2001, 176–7; Fischer 2013, 288.

86

Marijnissen 1987, 13; Gerlach 1988, 48; Dijck 2001, 182; Fischer 2013, 289.

87

Marijnissen 1987, 14; Gerlach 1988, 49; Dijck 2001, 183; Fischer 2013, 289.

88

Marijnissen 1987,14; Gerlach 1988, 49; Dijck 2001, 183; Fischer 2013, 289.

89

Gramaye 1610, 13 (recte 21).

90

Gerlach 1988, 59–60; Vink 2001, 102.

91

Gerlach 1988, 60.

92

Vandenbroeck 2002, 326–7, 399, note 1411.

93

J. Koldewij, in Koldeweij 2001; Vink 2001, 101; Wattel 2001, 13; Fischer 2009, 90.

94

Fischer 2013, 242.

95

Physiologus vi.

96

Marijnissen 1987, 287; Silver 2006, 206.

97

Silver 2006, 206.

98

R. Van Schoute, H. Verougstraete and C. Garrido, in Koldeweij / Vermet/van Kooij 2001, 108–10; Koldeweij 2001, 72–8, 88, 94–5, 97.

99

Klein 2001, 123–30.

100

Jezler 1994, 13–26.

101

Oexle 1995.

102

Fischer 2013, 240.

103

Fischer 2009, 82.

104

Friedländer 1927, 95; Friedländer 1969, 52.

105

Dijck 2001, 25–6; 149–56; Fischer 2009, 82–3.

106

Fischer 2013, 242.

107

Sander 1993, 34–5.

108

Ruppridi 1956–69, ii, 113 (‘Dan dy kunst des molens würt geprawcht jm dinst der kirchen vnd dordurch angetzeigt daz leiden Christi, behelt awch die gestalt der menschen noch jrem absterben).

109

Fischer 2013, 243–4.

110

Hymans 1893, 234; Huys Janssen 2005.

111

Dijck 2001, 104–6.

112

Gramaye 1610, 13 (recte 21).

113

Panofsky 1953; Eclercy 2008, 133–47.

114

Peukert 1948, 152–3.

115

Schlie 2002, 157.

116

Graus 1987, 530–31.

117

Revelation 20:8; Peukert 1948, 121–2, 164–5.

118

Meier 2006, 141.

119

Stock 1993.

120

Fischer 2013, 245.

121

Boon 1967, no. 28.

122

Bax 1949, 127.

123

Fischer 2013, 244–5.

124

Fischer 2013, 242–3.

125

Elsig 2004, 88–91; Spronk 2011, esp. 26–7; Fischer 2013, 266.

126

Tolnay 1965, Kat. 36; Unverfehrt 1980, 26f., no. 25.

127

Spronk 2011, esp. 26–7; Fischer 2013, 266.

128

Elsig 2004.

129

Fischer 2009, 204.

130

Koreny 2002–3, 49.

131

Friedländer 1927, 110.

132

Dijck 2001, 59, 91–2; Fischer 2009, 98.

133

Eichberger 2002, 269–70.

134

‘Superstitiosus imaginum cultus’, Erasmus 1515, fol. 29, recto [cv]; Hofmann 1983–4, 130–31; Fuhrmann 2002, 218–19.

135

Nicholas of Lyra, Gal. com. 4,3: ‘Littera gesta docet, quid credas allegoria, moralis quid agas, quo tendas anagogia.’

136

Luther wa, i, yol. 63,111.

137

Hecht 2012, 160.

138

Melanchthon/Wels 2011,214–16.

139

Fischer 2013, 240–41.

140

Letters of St Jerome, 22.

141

Marijnissen 1987, 390.

142

Fischer 2013, 251–2.

143

Fischer 2013, 257–8.

144

Fischer 2013, 249–50.

145

E. Pokorny, in Schroder 2013, 90; Koreny 2012, 230–35.

146

Bambeck 1987, 43–8; Fischer 2009, 167.

147

Fischer 2013, 246–7.

148

Fischer 2009, 100.

149

Unverfehrt 1980, 146f.

150

Koreny 2002–3, 48.

151

Unverfehrt 1980, 12.

152

Hor. ars., 361.

153

Registrum xi, 10, ed. Norberg ii, 874; Hecht 2012, 63–4.

154

Koreny 2012, 170–75.

155

Buck 2001, 197–206; Koreny 2012, 170–75.

156

Stadlober 2006, 335.

157

‘Docet fabula, loquacitatem semper esse detrimentosam’. Camerarius 1538, fol. 102.

158

Bebel/Suringar 1879, 34, 247, no. 102: ‘Campus habet oculos; silua aures dicitur quod nihil faciamus in siluis & campo (vbi homines esse possunt) quod occultum esse volumus’.

159

Bambeck 1987; Buck 2001, 197–206, nr. 1.31; Ilsink 2009, 34–89; Koreny 2012, 170–75.

160

‘Miserrimiquippe est ingenii semper ut і invent is et nunquam inveniendis’.

161

Vandenbroeck 2002, 186.

162

Gasser 2007, 106.

163

Hor. ars., 128f.

164

Buck 2001, 207–15; Koreny 2012, 178–83.

165

Koreny 2012, 184–9.

166

Unverfehrt 1980, 43.

167

Unverfehrt 1980, 44, 48, 78–9, 89; Koreny 2012, 242–4.

168

Unverfehrt 1980, 78.

169

Vaernewijck/Vanderhaeghen 1872–76, i, 156.

170

Rupprich 1956–69, i, 209: ‘imsein handzwweisen.

171

Belting 2002, 8.

172

Friedländer 1927, 109.

173

Unverfehrt 1980, 241–2; Rijen 1993, 427–39.

174

Friedländer 1927, 110.

175

Friedländer 1927, 123.

176

Snyder 1973, 28; Guevara/Ponz 1788, 41.

177

Pliny, Natural History xxxv, 114.

178

Snyder 1973, 28–9; Guevara/Ponz 1788, 41–2.

179

Snyder 1973, 29; Guevara/Ponz 1788, 41–2.

180

Snyder 1973, 29; Guevara/Ponz 1788, 41–2; Fischer 2013, 252–3.

181

Belting/Kruse 1994, 270.

182

Gibson 1974, 35.

183

Fischer 2009, 156, note 846.

184

Marijnissen 1987, 97–9.

185

Snyder 1973, 37; Siguença 1605, 838–9.

186

Snyder 1973, 37, 35; Siguenfa 1605, 838–9.

187

Snyder 1973, 39; Guevara/Ponz 1788, 43.

188

Snyder 1973, 39; Guevara/Ponz 1788, 43–4.

189

Pliny, Natural History xxxv, 98–100.

190

Dijck 2001, 99.

191

Dijck 2001, 106.

192

Vandenbroeclc 2009, 212–69.

193

Gossart 1907, 59.

194

Belting 2002, 74; Dijck 2001, 91.

195

Fischer 2013, 250–51.

196

R. Trnek, in Timmermans 2014, 266.

197

Fischer 2013, 250; Fischer 2009, 96; Bax 1983, 319.

198

J. Koldeweij, in Timmermans 2014, 400–433.

199

Klein 2001, 124.

200

Bax 1983, 319f. 2

201

Marijniissen 1987, 493–4; Palmer 1982.

202

Palmer 1982, 210.

203

Marijnissen 1987, 217.

204

Hecht 2012, 250.

205

Durand, Rationale Divinorum Offkiorum, Lib. i, cap. iii, sect. 4: ‘Pictura namque plus vedetur movere animum, quam scripture’.

206

Büttner 2005, 37–56.

207

Fischer 2013, 253–4.

208

Song of Songs 4:12/15.

209

Dijck 2001, 93.

210

Unverfehrt 1980, 18f., 85f.; De Bruyn 2001, 34f.; Dijck 2001, 94f.; Fischer 2009, 101.

211

Dijck 2001, 102.

212

Koldeweij 2001, 23f., 71, 74, 77–80, 97f., 153, 159; Koreny 2012, 69, 89.

213

Koreny 2004, 58; Koreny 2012, 69, 89.

214

Fischer 2013, 254–5.

215

Bax 1956, 129–31.

216

Traeger 1970, 298–331.

217

Belting/Kruse 1994, 268–83; Salazar 1955, 117–38.

218

De Bruyn 2001, 36.

219

Snyder 1973, 31–3; Morales 1586, 316–20.

220

Snyder 1973, 31; Morales 1586, 316.

221

Snyder 1973, 31; Morales 1586, 316.

222

Büttner 2014 (b), 274–5, note 3.

223

Koreny 2004, 51.

224

Unverfehrt 2003, 25.

225

Beatis/Hale 1979, 94f.

226

Rupprich 1956–69, і, 155; Unverfehrt 2007, 70.

227

Rupprich 1956–69, i, 155: ‘das grofi beth do 50 Menschen miigen innen liegen’.

228

Beatis/Hale 1979, 94f.

229

Marijnissen 1987, 98; Fischer 2013, 248.

230

Marijnissen 1987, 23: ‘Una pintura de la variedad del mundo’.

231

Snyder 1973, 38; Siguença 1605, 838.

232

Wirth 2000; Belting 2002.

233

Büttner 2014 (b), 291, note 39: ‘Nec est turpior in mundo cloaca, quam peccator impoenitens, vitiosusque homo: qui tamen in sua natura et specie multum naturalis pulchritudinis habet’.

234

Snyder 1973, 28–9; Guevara/Ponz 1788, 41.

235

Freud 1955, 241.

236

Augustine of Hippo, conf. xiii, lib. x, 35, 55, pi 32, 802.

237

Unverfehrt 1980, 111.

238

Koldeweij 1991, 7: ‘Een taeffereel van Lubbertas, die men de keye snyt’.

239

Koldeweij 1990, 106–7.

240

Fischer 2013, 255–6.

241

Brant 1494, fol. 3: ‘Die gantz welt lebt in vinstrer nacht Und duºt in sünden blint verharren All strassen / gassen / sindt voll narren Die nüt dañ mit dorheit vmbgan.’

242

Fischer 2009, 243–5.

243

Hollander 1988, 8.

244

Fraenger 1950.

245

Unverfehrt 2003, 27–36; Silver 2006, 150.

246

Klein 2001, 129; Spronk 2011, 10.

247

Fischer 2013, 265–6.

248

Koldeweij 1990, 252, no. 153.

249

Unverfehrt 1980.

250

Dijck 2001, 93: ‘La tela della fortuna con el ceto che i agiotte Giona fu de man de l’istesso’.

251

Maroto 2001, 41–8.

252

Snyder 1973, 29; Guevara/Ponz 1788, 42.

253

Vermeylen 2003, Appendix 5, 199; Van der Straelen 1855, 63–5.

254

Van der Straelen 1855, 64; Vermeylen 2003, Appendix 5, 132, 199.

255

Büttner 2014 (a), 27–40.

256

Van Mander 1604, fol. 233r; Van Mander/Miedema 1994–8, i, 190.

257

Van Mander/Miedema 1994–8, i, 125.

258

Unverfehrt 1980, 46–7; Koreny 2013, 296–303, 312–18.

259

Unverfehrt 1980, 241–2; Rijen 1993, 427–39.

260

Kuijer 2000, 213.

261

Unverfehrt 1980, 210–14.

262

Molina 1582, fol. 20r-v.

263

Snyder 1973, 29; Guevara/Ponz 1788, 42–3.

264

Snyder 1973, 29; Guevara/Ponz 1788, 43.

265

Van Mander/Miedema 1994–8, i, 125.

266

Büttner 2014 (a), 31–2.

267

Koldeweij 2001, 16, 21, 54, 70, 83, 85, 93; Belting 2002, 59.

268

Tolnay 1937, 87–106; Tolnay 1965, 335–77; Unverfehrt 1980, 26–7; Marijnissen 1987, 9, counts 24 paintings; Fischer 2013, 240–60, counts 20.

269

Panofsky 1953.

270

Sontag 1961, 14.

Загрузка...