Вастрыё стралы

*

У вечаровым аўтобусе

чуваць урыўкі людскіх размоў...

Зрэшты, усе размовы

урыўкі чагосьці.

*

Кружацца ўвышыні буслы —

неўзабаве вырай.

Пазіраем на ix —

i паглядам адлюстраваным

бачым сябе.

*

Наведваюся ў мясціны,

дзе ўжо некалі быў,

і не ведаю, як растлумачыць

дрэвам, людзям, сабе самому,

што ўжо мяне двое,

i не ведаю, чым запоўніць

прагал паміж мною гэтым i тым.

*

Не сплю. Адліжна. Поле

туманіцца ў акне.

Міжчассе — ў наваколлі.

Міжчассе — ува мне.

*

Ты адчуваеш кроўна

душу сваіх патрэб.

А вагам усё роўна,

што — камень, а што — хлеб.

*

Нас рухае нямы

кругазварот нязморны.

У прадчассі плену, мы —

нібы. зярняты ў жорнах.

*

Сваёй дарозе мера —

спрабуй, здзяйсняй, вяршы!..

У будучыню дзверы

не ў часе, a ў душы.

*

Надакучыла хадзіць паводле сваёй хады,

надакучыла ездзіць паводле правіл

дарожнага pyzy,

надакучыла лётаць паводле законаў

аэрадынамікі...

Паклаўшыся на зямлю,

гляджу ў неба —

асвойваю думкаю неабсяжнасць.

*

Запалкі,

пакуль яны не гараць,

проста аскепкі дрэва...

Людзі падобныя на запалкі:

калі не гараць — утульваюцца ў бяспеку,

калі гараць — адтульваюцца для свабоды.

*

Нікога,

хто ў гэты свет прыходзіць,

не абыходзіць доля:

атрымліваюць усе без вынятку

два найвялікшыя падарункі —

жыццё i смерць.

*

Спасцігаю i слова, I справу,

але ўсім жыццём даводзіцца спасцігаць,

што свет, які ты намерваешся здабыць,

ты ўжо здабыў i так —

самім з'яўленнем на свет.

*

Чалавек i правы, i левы —

дзве істоты,

дзве палавіны...

Ён яшчэ мусіць сабою стаць,

становячыся ўсім светам.

*

Карэнне i лісцё.

Бальшак жыцця зямнога.

Цябе сустрэне Усе,

праводзіць Анічога.

*

Згадзіўся,

змоўк,

прывык—

абуты i адзеты...

А патаемны крык

цябе шукае:

дзе ты?!.

*

I выпітая чаша,

i ясны дзень пагас,

i зноў набыткі нашы.

не па-за намі —

ў нас.

*

Час паскараецца,

час набывае ўсё большы разгон,

каб вырвацца

з-пад прыцягнення таго,

што ўжо адбылося.

*

Як стары мудры вуж

шукае вузкае выйсце,

каб скінуць старую скуру —

так i я патаемнай вужовай натурай

шукаю сабе перашкоды,

хаця i пярэчыць гэтаму розум.

На той палявой дарозе,

па якой мне хадзілася легка,

павырасталі горы,

паўтвараліся прорвы....

I гэта з маіх слядоў.

*

Тыя недаробленыя работы

i недадуманыя думкі,

якія я пакідаў на потым,

спадзеючыся, што калі-небудзь

вырашацца яны самі,

так i засталіся на колішнім месцы...

I сёння я ix вязень.

*

Сярод гамонкі анямець,

з паўтораў выбіцца, з кружэння,

i — бы ўваскрошання — хацець

сабе не ўдачы —

паражэння.

*

Спазніўся ўстаць

i спазніўся легчы,

спазніўся пачаць работу

i спазніўся скончыць —

i сталі мяняцца месцамі дні i ночы,

вынікі i прычыны,

i я апынуўся насупраць самога сябе.

*

Калі атрымліваю перамогу —

сцвярджаюся тым, кім ёсць,

калі цярплю паражэнне —

трачуся тым, кім ёсць...

Маю надзею, што некалі навучуся

не гнацца за перамогай

і не ўхіляцца ад паражэння.

*

Гукаю цябе ў мінулым,

гукаю цябе ў наступным —

ты адгукаешся

рэхам майго гукання.

*

Час —

калі адна мэта

слухаецца другую.

Бясчассе —

калі замінае

кожная кожнай.

*

Калісьці мы разумелі,

што такое дабро,

што такое зло,

i напісалі пра гэта кнігі.

Цяпер мы разумныя тым,

што напісана ў кнігах,

але самі дабро ад зла

адрозніць не можам.

*

Такі рухавы малы —

што амаль што выслізгвае ca свету,

такі нерухомы. стары —

што свет амаль што выслізгвае ад яго.

*

Навокал праталіны.

I толькі тую сцяжыну,

якой мы заўсёды хадзілі з табою,

не адпускае зіма.

*

Нямы i шматгалосы,

аспрэчваю свой след.

A ўвышыні нябёсы —

як вьішні запавет.

*

Сяджу дома —

не падарожнічаю, не вандрую.

Падарожнікі апавядаюць

пра свае ўражанні i назіранні —

назіраю адно за імі.

*

За крок да ўдачы

спынюся,

за хвіліну да перамогі

паглыблюся ў одум...

Сябры ўздыхнуць i адыдуць прэч,

жыццё ўсміхнецца i спыніцца побач.

*

Усё мінае,— сказаў мудрэц,

i ўсе з ім згадзіліся.

Аднак засмяяўся непадалёку дзіцёнак,

i ўсе, азірнуўшыся, ўспомнілі:

i настае.

*

Мы — насенне жыцця.

Мы вырастаем людзьмі.

Аднак бесперастанку шукаем

i час, i месца,

каб вырасці цэлым светам.

*

На людзях ці ў глушы

ты й шчасны, ты й балесны.

Усё месціцца ў душы,

а ёй усюды, цесна.

*

Аблокі-цемратворцы

акрыюць неба твар.

Убач сябе, празорца!..

Змажы сябе, змагар!..

*

Бы выпаду з

з гнязда сэрцабіцця...

Што скажаш мне, бяссонне,

аскепак небыцця?!.

*

Снег растае.

Шкада —

i яго,

i сябе чамусьці.

*

Сакавік.

У сё паварочваецца ў наступнасць,

Праз чорнае голле блішчыць

востры маладзічок.

*

Вяртаюся да ранейшых размоў,

да ранейшых сустрэч,

магчымасцей i абавязкаў —

каб узяць тое, чаго не ўзяў,

каб пакінуць тое, чаго не пакінуў.

*

Жыву між зямлёю i небам,

каб стаць з цягам часу

асобна зямлёй

i асобна небам.

Цяку ад таго, дзе быў,

кім быў,

кім не стаў...

А яно даганяе мяне берагамі.

*

Калі твая будучыня

сумесціцца з будучыняю сусвету

усе славы дарэчы,

усе ўчынкі да месца,

усе стрэлы ляцяць у цэль.

*

Азірнуўся —

нехта бяжыць па маіх слядах:

сухое лісце.

*

Адкрывае абсяг

думка-голас,

a думцы-бязмоўю

адкрываецца неабсяжнасць.

*

Асеннія хмары. Імжа.

Няма куды больш спяшацца,

няма куды больш паспяваць —

усіх суцяшае дождж.

*

Выбег на сцежку

няўрьшслівы дзьмухавец

i разгубіўся:

што будзе?!

*

Адной палавінай жыцця набываю,

другою — трачу:

раскрыжаваны

ў самім сабе.

*

Хіба іду зямлёй?!.

Іду сабой —

бесперастанна сцелючы nad ногі

свой цень,

свае намеры,

свае мэты.

*

Аблётваюць буслы зямлю кругамі,

каб увабраць яе ў сябе дарэшты

i скіравацца,

вольнымі ўжо,

ў вырай.

*

Звечарэла.

Зайшло чырвонае сонца,

выйшаў чырвоны месяц.

Блукаю па вуліцах.

Восень блізка.

*

Дом знеслі.

Застаўся сад.

Як пастарэлі адразу дрэв

*

Людзі

глядзяць у будучыню,

мінулае —

на людзей.

*

Нізкае шэрае неба.

Цяжка стаяць пад ім

дрэвам i людзям.

Аднак ухіляцца нельга —

каб іншым не стала

яшчэ цяжэй.

*

У лесе пахмурым

бярозы, —

белыя паланянкі.

Такія недасканалыя,

у немачах i супярэчнасцях,

мы, як імглісты золак,

мінаем

i не шкадуем пра гэта...

З нас нараджаецца дзень.

*

Маленства:

nad шэраю глебаю

жоўты пясок —

радовішча залатое.

*

Ёсць лепшыя за мяне,

ёсць горшыя,

але сам я

ні лепшы, ні горшы —

адзіны,

угледзьцеся...—

чалавек

моўчкі кажа людзям.

*

Вулічныя ліхтары —

начныя сонцы:

на трату ары. ляжыць нерухома

той самы цень

на тым самым месцы.

*

Каб зразумець сябе —

думка

дзеліцца на дзве часткі:

адна становіцца паляўнічым,

другая — уцекачом

i спасцігаецца,

калі гіне.

*

У горадзе шэрых шматпавярховых дамоў

як найвялікшае дзіва

я рантам убачыў

барвовы. акраец сонца.

*

Стаю перад кніжнай паліцай,

гляджу, не чапаючы ix, на кнігі —

чытаю сваю душу.

*

Бабуля з nad'езда:

усё цяжэй ёй спускацца па лесвіцы,

усё цяжэй падымацца,

усё цяжэй заставацца дома.

*

Той абруч,

якім сашчапілі дрэва,

што раскалолася ад цяжару ўраджаю,

увайшоў у сярэдзіну дрэва,

карой зацягнуўся,

стаў дрэвам самім.

*

Марафон:

людзі бягуць

навыперадкі

ca сваім целам.

*

Мы абышлі ўсю зямлю —

i вярнуліся на ранейшае месца:

жаўцее лісце на дрэвах,

да неба ўздымаюцца птушкі,

i невядомай дарогаю час

ідзе, не сыходзячы з месца.

*

Хаваецца сонца —

наш дсш супольны.

Нібы ў дамавіны, нанач

замкнёмся ў свае дамы.

*

Сяджу над яблыняй,

яблыкамі паабчаплянай.

Гутару з часам

на мове часу.

*

Адчыняю паштовую скрынку:

газета, часопіс, ліст...—

усё, што было i раней шмат разоў.

А кожны раз

чакаецца незвычайнае — вестка.

*

Напярэдадні Новага года

шлём свае віншаванні-зычэнні небу,

а яно — ўсёй зямлі.

Сняжынкі,

*

Скончыліся пытанні —

i не насталі адказы.

Жыву між адным краем часу

i між другім —

бяскрайні.

*

Дрэва:

крывыя галіны,

крылатае лісце,

скрытыя карані.

*

У вёсцы прадзедаў:

пазіраю на хмары —

бачу людзей.

*

Пад шэрым небам

між шэрых палёў —

зялёны агонь надзеі:

палетак руні.

*

Калі прыходжу на раздарожжа

i чытаю на камені

надпісы-перасцярогі —

разумею,

што чалавеку нічога не застаецца,

як, зрэшты, выбраць

тую дарогу, якая яго спакон веку чакае,—

дарогу ўгору.

*

Вісіць на ўсходзе

чырвонае сонца,

з высокіх комінаў

цягнецца дым...

Людзі ідуць хто-куды

альбо стаяць — гамоняць

і зважаць не зважаюць,

што будучыня ўжо адпрэчвае

гэты дзень.

*

Сонца адно: ян о,

зямлі дзве: дзённая i начная,

чалавека — тры:

маці, бацька, дзіця...

Выходзім па-за сябе безупынна, каб стаць

адзінымі ўрэшце.

*

Смерць косіць салому —

зярнят скасаваць не можа:

ратунак у плёне,

у лішку.

*

Дзіця вучыцца вымаўляць

свае першыя словы.

Дарослыя слухаюць:

раптам яно скажа тое,

чаго яны ўжо не могуць сказаць.

*

Сосны ўзышлі

на самы высокі ўзгорак.

Стаяць, разважаюць:

куды далей?

*

Той крок,

які я не здолеў ступіць напрасткі,

ператвараецца ў мноства крокаў

па крузе.

*

Каменьчыкі ў ручаі.

Людзі не могуць узяць з сабой ручая —

бяруць з сабою

каменьчыкі.

*

Сустракаюся ў думках з тымі,

каго няма побач.

Для кагосьці

i я таксама ўспамін,

для кагосьці

i я гэтаксама думка.

*

Пусцее наўколле:

праз кроны дрэў

замігцелі зоркі.

*

Мёртвы ў мінулым,

жывы ў сучасным

i неўміручы ў будучыні —

куды б чалавек ні ішоў,

вядзе з сабой

раздарожжа.

*

Блукаю

па незнаемым горадзе.

Ніхто мяне тут не спаткае,

ніхто не пярэйме,

ніхто не скажа:

ты сёння не гэтакі, як звычайна.

*

Хіба я ведаю,

чаму я ўчора думаў адно,

а сёння другое,

чаму ўчора быў у адным настроі,

а сёння ў другім...

Мне часам здаецца,

што я рука,

у якой ёсць свой уладальнік.

*

Раніца.

Дворнік мяце тратуар —

ніяк не патрапщь

змесці свой цень.

*

Чакайце, птушкі,

чакайце, дрэвы,

чакай, зямля,—

куды вы без чалавека?!.

*

Які ты — неўпрыкметку

упэўнішся шматкроць.

А вершы — гэта сведкі

i за цябе, й супроць.

*

Світае.

3 глыбінь чалавечага сну

уваскрасаюць сонца

i — чалавек.

*

Я там ужо быў,

i гэта я ўжо рабіў,

i тое ўжо зведаў...—

стаю сярод белага дня

з жыццём ашчаджоным для невядомай

справы,

для невядомай думкі

i для невядомага дня.

*

Чалавек:

упадае ў жыццё

вадой,

выпадае —

лёдам.

*

Тут — спёка,

там — сцюжа,

тут — дужа цяжка,

а там — залёгка,

тут — я занадта шматстайны,

а там — занадта самотны...

Усё жыццё шукаю сябе,

што быў бы не мной,

a кімсьці.

*

Канчаецца лета:

лісце

туліцца да галіны,

галіна — да дрэва,

дрэва — да каранёў.

*

Растае снег.

А ён жа так шмат абяцаў,

калі падаў.

*

Ішоў па зямлі,

еў яблыкі,

зярняты збіраў

i высейваў у дол...

Калі прайду ўсю зямлю —

вярнуся

ў квітнеючы сад.

*

Як бы ні мкнулася дрэва

ў неба,

яно ўсё роўна

не дасягае неба...

Але, магчыма,

ніякага іншага неба няма,

апроч самога імкнення.