Журавінка

У творчых секцыях

Творчых секцый у Саюзе,

Як стажкоў на счахлым лузе.

I чуваць з усіх бакоў

Галасы кіраўнікоў:

— Год мінае,

Трэба, братцы,

Нам шчырэй за працу брацца!..

Секцыя прозы

(Заявы, пагрозы)

Імкнецца кожны ўперад выдацца

I ў серыі рамана выдацца...

Секцыя паэзіі

(Усе ў геніі палезлі)

Рыфмуюць тут,

Што ні кажы,

I тыражы,

I гаражы.

Секцыя крытыкі

(Выспяткі, вытаўкі)

Кожны крытык

Ля ўласных карытак.

Секцыя драматургіі

(Засядаюць — пі'шуць другія)

Чакае кожны з драматургаў,

Каб хоць аванс

Ды раскатурхаў.

Секцыя дзіцячая

(Замілаванне цялячае)

Лаўраў мала,

Бо ўсе лаўры

У Шушкевіча

Ды ў Маўра!

Секцыя перакладу

(Не заўсёды ўсё да ладу)

Як класіка перакладзеш

Да касы

Класікам ідзеш!

У сектах

Ёсць яшчэ ў Саюзе

Секты.

Тут прагнозы,

Тут пражэкты.

Ды не думайце,

Сектанты —

У Саюзе кватаранты!

З ix я вам не раю кпіць.

Дзейнасць бурная кіпіць

Шаптуны

(Па закуцці ўсе яны)

Шэпчуцца,

Хто з кім ідзе,

Хто каго

Куды вядзе...

Трасуны

(Трасуцца без віны)

Жах i ў паставе

І ў паглядзе —

Хаця б успомнілі ў дакладзе

Прарокі

(Лічаць класікаў крокі )

ім карціць адно пытанне:

Хто к ім будзе,

Хто кім стане?..

Евангелісты

(Яны заўсёды сцелюць лістам)

Егвангелле адно для ix —

Увесь набор

Уласных кніг.

Адвянцісты

(Умеюць адвінціцца)

Ад вымовы,

Ад нагрузкі,

Ад кілішка,

Ад закускі.

. . . . . . . . . . . . .

Калі зашмат

I сект i секцый,—

Пегас на водшыбе пасецца...

He ўсім яна прыемная,

Камісія прыёмная...

Тут справы патаемныя,

Гуляюць часта «ўцёмную».

Ідзе абмяркаванне думна,

Грунтоўна,

Доўга,

Нават сумна.

Сур'ёзны тут вядзецца рэй.

Ды з рэплікамі

Весялей!

У рэпліках —

Парады,

Звады.

Ушчэнт карчуюцца

Літляды!

Клапоцяцца пра маладых:

Каго — ў Саюз,

Каму — пад дых...

— Лепш пачакаем —

Малады...

Хоць, праўда, мы ў яго гады.

Так, нам было не да навукі!

А зараз моладзь —

На ўсе рукі...

— Ba ўсім патрэбна ведаць меру.

Прымі, а потым —

Дай кватэру!..

Падумаць варта на той конт,

Што церабіць панне літфонд...

Перакананы рэаліст,

Заўважыць слынны раманіст:

— Ён зборнік выдае

Другі,

А ўсё не аддае

Даўгі.

— I не такі ўжо майстра сталы,

Каб з Бахусам вадзіць хаўрус.

Ён рэстаранным філіялам

Зрабіць захоча ўвесь Саюз!

— Яшчэ як талент не паспеў,

A ўжо развесціся паспеў!

— У акадэміі працуе

I манаграфіі прасуе.

Дагэтуль пра мяне — няма,

Відаць, спяшаемся дарма!

— Заўжды прамоўцаў атакуе,

Заўжды масцітых крытыкуе,

Заўжды шле кпіны з задняй лавы...

Яшчэ прымажацца да славы!

— Кандыдатура тут не тая —

Ён нашых твораў не чытае...

На ўзрост бываюць часам скідкі

— Мы разам з ім

Насілі світкі...

Мы разам бегалі ў грыбы.

Ў яго узросце не любы

Працягвае пісаць упарта.

Прыняць за цягавітасць варта!..

— Мусоны дзьмулі

I пасаты,

Шчырэў ён,

Чэсны працаўнік...

— Пачэсныя займаў пасады,

Як прынцыповы кіраўнік.

— Ён трошкі ў росце быў засеў

Хай невялікі —

Свой засеў!

— На пенсію ён пойдзе скора.

Ім кіраваць —

Не ведаць гора!

Ён будзе ў клуб хадзіць ахвотна

Бо дома ўжо сядзець маркотна!

Тут кожнага

Як след ацэняць,

А калі трэба,—

Дык заценяць.

. . . . . . . . . . . . . .

Калі б камісію прасілі

«Прафільтраваць»

Свой склад на міг,

Яны б, напэўна, пракацілі

На вараных

Сябе саміх...

Пенсіённыя дзяды

Успамінаў шлюць пуды.

Хай пуды —

Няма бяды!

Шлюць дзяды

Гады ў рады.

Прачытаўшы два абзацы,

Можна ў момант развязацца.

«Не сіроцьце чалавецтва,

Адашліце ў выдавецтва».

Зноў у думках стаж лічы,

Бо зайздроснікаў лычы

Цягнуцца сюды

Упарта.

Ды зважаць на ix

Не варта!

Адказаць заўжды не позна,

Там, дзе прозна,—

Не завозна.

Трэба пільны інтарэс

Праявіць да паэтэс!

Паэтэсы ў мідзі,

Міні.

Тут i ў жар,

I ў холад кіне!

Трэба пракансультаваць,

Трэба сарыентаваць,

Трэба сарыентавацца.

Асалода; а не праца!

Драматургаў

Тут не лаюць —

У тэатры адсылаюць,

Пішаш пра дзяцей,

Пра школкі —

Ёсць «Бярозкі»,

Ёсць «Вясёлкі»!

Праўда, клопаты,

Калі

Юбілей Махтум-Кулі,

Ці Прыходзьку—пяцьдзесят

(Чуць ацэнку рад

Сабрат!)

Думаюць,

Не спяць у шапку.

Пішуць тэкст,

Кладуць у папку.

Кансультанты не лютуюць,

Кансультанты

Кансультуюць.

Аўтар малады,

Ды ранні

Сам рэдакцыі тараніць...

Нібы на другой планеце,

Ціха ў важным кабінеце.

На стале застылі коні,

Не заржуць яны ніколі.

Хто, як кажуць,

На кані,

Прагне толькі цішыні.

Тут не спяць,

Не даядаюць.

Засядаюць,

Засядаюць...

Трэба ахаваць прыроду,

Паказаць сябе

Народу

Ці адкрыць найадмысловым

Вечар нейкі уступным

Словам.

Баламута ўзяць у шоры,

Паказаць гасцям азёрьк

Спраў хапае

Да адвалу.

Мала дня

I ночы мала!

Так i ўзімку,

Так i ў летку,

Так пад вечар,

Так i ўранку.

Добра,

Калі ёсць даведку

Друкаваць каму

На бланку

Ды пахукаць на пячатку.

Не,—

Дык пачынай спачатку

Казачку пра бацяна.

Спраў нязнятых —

Цаліна!

Праўда, у выпадках пажарных

Ёсць сакратары па жанрах.

Важкіх шыльдаў

Цэлых тры.

Думаюць

Сакратары.

Той

Уласны сказ бракуе,

Той

Да славы шлях брукуе...

У Саюзе

Цішыня.

Думу думаюць

Штодня.

Па паркетах

Коцік Ласік

Ходзіць мякка,

Быццам класік...

Чулыя кіраўнікі,

Быццам родныя бацькі,

Росцяць маладых,

Бядуюць,

Гнёзды

Песнярам будуюць.

Размяркоўваюць пуцёўкі.

Тут i ў ясны дзень —

Пацёмкі!

Клопаты.

Размах вялікі!

Захацелася пазыкі —

Да сяброў звярнуцца раяць.

I зімой не вырвеш лёду!

А дырэктары згараюць

На рабоце

Год ад году.

Неспакойная пасада!

Дыхае над вухам звада.

Быццам бы Везувій,

Крэсла,—

Сцеражыся,

Каб не стрэсла!

Не ўтрымаешся,

Калі ты

Густ не ведаеш

Эліты.

...Рушаць лавай

Маналітнай

Класікі,

Забудзеш сон !—

Як настане аксамітны

Найжаданы ўсім сезон.

...Як вярці,

Як ні круці —

Ёсць нявесткі,

Ёсць зяці!

Зразумела,

Што сумесна

Жыць масцітым

З імі цесна.

Маладое пакаленне

Патрабуе пашырэння.

Тату з мамай —

Стометроўка

(Не на стартавай дарожцы!)

Трэба спрыт

I трэніроўка,

Каб падножку

Даць падножцы.

Заікнецца малады,

Член СП, вядома...

— Малады!

— Такой бяды

Мы не мелі дома!

— Паступова ўсё ўтрасём!

— Мы калісьці з Петрусём

Нават галадалі! —

Нехта прыгадае...

Пачынаюцца дэкады —

Хоць адмоўся ад пасады

Гэта

Марныя трывогі!

Будзе ўсё —

I шум,

І дым,

Трэба трохі дапамогі

З фонду

Самым маладым!

Як увесь не пракаўталі

Гэты самы фонд,

Тады

Ў апошнім

У квартале

Падганяюць халады.

Лістапад

Хваліцца рад —

Ён збірае

Шмат

Парад.

Снежань-лежань

Згусціць хмары —

У разгары

Семінары!

Вучацца

«Семінарысты»,

Драматургі,

Сцэнарысты,

Мастакі

I цыркачы.

Дзе харчы,

Там i тарчы!

Вырашаюцца пытанні!

Быў бы семінар

Даўно

Па фігурнаму катанню,

Ды няма катка

Адно!

О, Літфонд!

Твае рашэнні

Мудрыя,

Я шчыра веру,—

Бо паседжанні Праўлення

Быццам

тайная вячэра!..

Далей ад шуму гарадскога,

Ад рэдакцыйнай мітусні!

Малі

Літфондаўскага бога,

Паэмы,

Элапеі сні...

Прыдвай краскі ў росным лузе,

Рыфмуй усе да аднае!

Хвастом вільне

Сабака Зюзя —

Ён толькі знаных прызнае.

Персонаю сваёю цешся.

З уласным ценем за руку

Вітайся.

Кроч па збітай сцежцы.

А не —

Прастуй па цаліку.

Лаўровы ліст?

Усім даволі!

Пішы ў цяпле

Пра снег, пра золь.

А не хапае ў нечым солі —

Дабавіць кухар Анатоль.

Перад салдатам не хваліся.

Ён вам раскажа спакваля,

Як Жукава карміў калісьці!

І Караткевіча...

Пасля,

Паэтка просіць спачування

(Не наламаць бы ў лесе дроў!):

— Пяць вершаў толькі

Да снядання

Прынесла Муза,

Як свякроў...

У кожнага сваё старанне,

Тут, у тузе

Ялін i траў,

Заспанай восенню

Шторання

Вялюгін рыжыкі збіраў.

Тут кожны сук,

Як напамінак.

І навакольныя лясы

Люляюць на сваіх галінах

Усіх масцітых галасы.

Пра ўсіх я не пішу...

Прабачаць!!!

А то сядзі i моршчы лоб,

Не прапусціць хаця каго б,

Як у дакладзе справаздачным.

Ну проста рай! Усё ў мінулым...

Астыў літфондаўскі запал.

I захлынуўся ўласным гулам

Усіх прамоў дзевяты вал.

A кіраўніцтва не заплача —

Свая бліжэй да сэрца дача.

Хоць i наведвае, ды рэдка.

Лес — не Саюз: пануе мір!

Тут затрымаецца дырэктар,

Нібы транзітны пасажыр.

Зашмат цацанак-абяцанак...

А покуль штатны інжынер

Грызе зарплаты абаранак,

Мароз хапае за каўнер.

Зноў зіма-лета, зіма-лета,

Як той цыган даводзіў.

Хіба

Хтось дом трымае для сюжэта

Пра старасвецкую сядзібу.

Што павукам ззажаць на гэта!

Ва ўсіх пакоях непрыбраных

Так пазакручвалі сюжэты,

Нібы ў Шамякіна ў раманах.

Ці для СП цяжкая ношка?

Ці хочацца сказаць скарэй:

«Избушка там на курьих ножках

Стоит без окон, без дверей?!»

Выступаеш на бюро —

Маеш

Медзь i серабро.

Калі справу зразумець,

Можна i не дбаць

Пра медзь.

На рапсода-волата

Ліўнем лійся,

Золата!

Едзе

Прадстаўнік сталіцы

У раён

Азалаціцца.

Там нырае

Рыбка тая,

Што завецца

Залатая.

Дзе нырае

Тая рыбка,

Вам адкажа

Толькі Скрыпка.

Цёзка Пушкіна

А. Ставер

Па СП рэкорд паставіў,—

Мотаролерным прабегам

Фору даў

Усім калегам!

Ён Пегасу:

«Косю-коська!» —

Рыбы поўная авоська!

Харч адменны

На сяле.

Добры харч,

Ды ёсць «але».

Хопіць воплескаў усім,

Ды, на жаль,

Не дрэмле «ЛIM»!

Гутарыць ласкавым тонам

У разгромным фельетоне.

Як глыбока ні нырні,

Рыбка залатая,

Не ўцячэш ты ад Вірні —

З ходу падсякае!

A калі паклапаціцца,

Можна ў Мінску

Залаціцца!

У сталіцы больш утульней:

Ёсць хімчысткі,

Ёсць цырульні!

Толькі думае бюро,

Каб запал не кінуў,

Каб лілося серабро

Шчодра

На акынаў!..

Не раз трымалі

Жорсткі бой мы,

Каб толькі трапіць

У «абоймы».

Калі нам будуць

Тыя помнікі?!.

Цяпер нам

Помнікі —

Шматтомнікі.

А племя крытыканаў

Згінь!

Зачахні,

Не ўзыдзі,

Амінь!

Не самагонку гоніць — варыць піва,

I я за гэта не віню ані.

На тое ж i ячмень, такога дзіва,

Яго зайцу далі на працадні.

На шалях цягне працадзень не скупа:

Для ўсёй радні, для жонкі, для дачок

Па белай футры у сельмагу купіць.

Бывай, бывай,

спрадвечны шарачок!

Яно сабе было —

i золь i сівер,

Ды заяц не хіхікаў у рукаў.

На недахопы росту не касіўся,

Па лёгкі хлеб у горад не скакаў.

Люблю зямлю i землякоў,

паверце,

Ды Мінск не можа без мяне даўно.

У ім кватэра на любым паверсе

Хвалюе, як i роднае гумно.

Кашулю слаўлю чыстую, льняную

I працу навуковую в яду.

Двухтомнік гіра зайцоў не заплануюць

Кансультаваць завочніц лепш пайду!

Зноў сэрца мае сагрэта

Барознамі родных гоняў.

Я з гэтым зайцом паэта

Хачу параўнаць сягоння.

Чакае i ён нецярпліва,

Каб поўнай была балея,

Паэт, як i заяц ад піва,

Ад вершаў уласных хмялее.

Пад Оршай не будзе горкім

Піва —

ў ім хопіць клёку.

Ды лепей пад Салігорскам —

Там цешча мая недалёка.

Хай крытык крывіцца кпліва,

Ды я гэта ведаю болей,

Што цягнецца смагла піва

Нават

з калійную соллю!

Ад думак я пайшоў у ствол,

Аж рыфмы ўжо заенчылі,

Як умясціць за

«Круглы стол»

Усю сям'ю заечую?

Сядзяць, вядома, на бабах

Правінцыялы шэрыя.

Па мне

бабахаў басам

Бах

Ім

страшны — воўк ашчэраны.

Раблю —

i маю апетыт —

З маленькай дзіркі

дзіру я,

Каб заяц ахнуў:

— Эрудыт!

Ён эру эрудзіруе!

Зайцы!

Іx вінаваціць грэх —

Культурай не спакушаны:

Вышэйшых курсаў

літарэх

Ніводным не раскушаны.

Яны забудуцца на міг

Пра дзень зімовы,

заўтрашні

Я п'есу б напісаў

для ix

З зайчыхай

у сааўтарстве!

Не ад скептысу

вочы звузілі:

На лугах —

за тарпой

тарпа!

Зайчаняты,

i тыя з вусамі —

Не бязвусая

шантрапа.

А туман плыве

над разорамі

Апельсіны гнілыя —

дрэнь!

Гэта вам

не хлопчыкі зорныя

Віва,

піва!

Віват

ячмень!

Беларускай

закусяць моркваю —

Воўк

зашыецца

у кусты.

Іх не ўхопіць

спакуса заморская

За кароценькія хвасты!

Пішам пра мядзведзяў — пра начальства,

Спакушае танны рэзананс.

Як, сябры, мы забываем часта

Простата ляснога грызуна.

Ды яшчэ не хутка мы, вядома,

Гэта ўсё прачуем да канца.

Сам нядаўна быў я несвядомы —

Шапку цёплую насіў з зайца.

Толькі усмешку пры сябе трымаю,

Гладжу ўласным вершам бараду.

З голай галавой каля трамвая

Я вячэрнім горадам прайду!

Літаратурны мудры дзед

Прыехаў на сустрэчу.

Сустрэлі кветкамі як след.

Стуліла зала плечы.

Бібліятэцы абласной

Сталічная пашана,—

Хоць год багата за cпіной,

Прыехаў госць чаканы!

Бы стому ў нумары пакінуў,

Пачаў адразу з успамінаў.

...У вас бібліятэкі, як палацы!

Хоць атэіст,

Прызнацца мушу ўслых:

Што літары я вывучаў па «Святцах»

Па аўтабіяграфіях святых.

Кніжок цяпер, вядома,

Да адвалу,

Дарэмна не чытаеце маіх.

Пратэставала зала трохі вяла.

А голас маладзеў,

Звінеў,

Не ціх!

Захочаш малака —

У кожнай краме.

За статкам я хадзіць

З маленства звык.

! не пазбавіў ледзь

Сустрэчы з вам!

Мяне калісьці

Злы папоўскі бык!

A дні не йшлі,

A валакліся цугам,

Давіліся нішчымніцай сухой,

Нялёгка йсці

За саржавелым плугам,

За высыхлай

Крывуляю-сахой..,

Ну хто, скажыце,

Помніць з вас

Саху?

І засынаё зала

Пакрыху...

Маленства басаногае

Штодзень —

Далей, далей.

Стаю,

Патэльню соўгаю,

Лью пад бліны алей,

А дзеткі ўсёй брыгадаю

Паселі ля стала.

Расчулена прыгадваю,

Як я малой была.

...За вокнамі мяцеліца —

Аж цёмна уваччу.

А ў нас карова целіцца,

Малодзіва хачу.

Я замужам цяперака,

Рыфмую на бягу.

Ды скверыка,

Валерыка

Забыцца не магу.

Мяце,

Мяце мяцеліца —

Аж цёмна уваччу.

Ён ні мычыць,

Hi целіцца,

А я пры ім тырчу...

Мяцеліца,

Малодзіва,

Даўно я ўжо Валодзева...

Хоць пачарней, хоць пабялей —

Не за гарамі

юбілей,

A сеткамі заслуг не злоўлен

У энцыклапедычны слоўнік.

Для помніка ўжо выбраў месца,

A ці на ўвазе будзе мецца,

Што ніву славы для сябе

Ён засяваў,

але ў сяўбе

Больш спадзяваўся ён на бога,

Чым на сябе,

нябога?..

Світаць у думках пачало:

Нашчадкі ўдзячныя ацэняць

I шчодра лаўрамі аценяць

Яго халоднае

чало.

Партрэты важкія набудуць

Усе чырвоныя куты.

Трымаць труну на спінах

будуць

Літаратурныя кіты.

...Тады сардэчны пройдзе верад

I перастануць нервы псуць,

Калі яго нагамі ўперад

Няўхільна

ў вечнасць панясуць...

Любіў на сходах пастарацца.

На мітынгах, на дэманстрацыях

Насіў ахвотна транспаранты

I выбіўся ў аспіранты.

Нібыта поле міннае

(Глядзі туды-сюды!),

Мінуў таіс-сяк ён мінімум

За два гады.

Пра рыфму ў творах немаўлят

Даследванне агораў.

Не любіць жа аклад адклад,

А жонка — яшчэ горай.

Зрабіўся мудрым i дадатным

Філалагічным кандыдатам.

І ходзіць у выкладчыках

Нахохлены, насуплены.

І акуратным стаў укладчыкам

Ашчаднай касы, што насупраць.

Малодшых павучае ён,

Ды пафас падпампоўвае.

Гісторыя звычайная,

Хаця i нетыповая.

I зноўку я ля роднай брамы.

Лістоў асенняя завея.

Дуб гайнаўскі

Ca мной таксама,

Як класік,

Ціха бранзавее.

Чыя злаўмысная рука

Рабіла шарж на Пестрака?!

Я пераводжу

З тома ў том

Усіх апосталаў з Хрыстом.

На крытыку

Гляджу вясёла —

Ў запасе

Д'яблы i анёлы!

Пад класікаў

Падкласці б міны —

I ўвесь апошні клопат з рук.

Даўно гатовыя ўспаміны

Я ў той жа дзень

Аддаў бы ў друк!

Ты, Муза,

Мяне не карай,

Што покуль я

Не Маякоўскі.

Ды ўвесь прачынаецца край

Пад словы:

— Увага,

Гаворыць Грахоўскі!..

Навошта непатрэбныя ухмылкі? —

Усё дакладна Муза разлічыла:

Адразу распазнаеш

Без памылкі,

Дзе Багдановіч,

Дзе Бачыла...

Хоць піша Янка не пагана,

Чытач злуецца на Скрыгана:

Замала новага дае,

A толькі

пера-

вы-

дае...

Не ўпершыню

ў саліднай прозе

Шумелі сосны пры дарозе,

Гул i дубы,

Цвілі таполі,—

Наогул,

Дроў у нас даволі!..

Паспавядаўся чытачу,

Чарга за ім,

А я маўчу.

Сорак думак

У Ан. Клышкі,

Трыццаць дзевяць —

Пра верлібр,

А пра што

саракавая —

Зноў жа

Пра свабодны

верш.

У Музы вырваўся з пялёнак

І пасталеў ураз

Зуёнак

Праз «Маладосць...»

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

Відаць,

задаткі ёсць...

Добра ў камандзіроўцы

На азёрах Асвейскіх —

Усміхайся сяброўцы,

Млява жмурачы вейкі.

Не дацягнуцца плёткі —

Жонка далекавата.

Шыя,

локці

i лодка.

Я тут не вінаваты...

Нэла азбуку вучыць,

А на Марсе трывога —

Дзе для племя мужчынскага знойдзецца

Схоў?

Марсіянкі, напэўна,

Цвёрда верыць не могуць

У маральную стойкасць

Сваіх жаніхоў...

Я ў СП у час уношу ўзносы.

Рыфма для мяне — не навіна.

Шчэ б не так апеў пракосы-косы,

Каб не слабасць гэная адна:

Ледзь таксі свабоднае пабачу,

Падымаецца сама рука.

Праз яе вялізарную ўдачу

Упусціў, як шчупака з кручка.

Напішу пісьмо на вёску свату,

Хай прышле бярозавых кіёў.

Папярос куплю на ўсю зарплату

I пакрочу у прастор палёў.

I на гэты час, начальнік мілы,

Хоць i зябнуць буду ў тумане,

Ў гаражах трымайце ІЛы, ЗІЛы,

Каб яны не зманьвалі мяне.

Ушчынаць не буду з Вам! сварку

Чалавекам чулым Вас лічу.

А народным стану —

Таксопарку

За прастоі нат переплачу!..

Хоць не хапае зор,

Ды хоча тучна піснуць:

— Нерукатворны твор,

Мой твор —

Машынапісны!

Не есца i не спіцца.

Запала думка ў голаў —

Уставіць палку ў спіцы

Літаратурных колаў!..

Аднойчы ішлі мы каля

Тэатра юнага гледача,

Сустрэлі там П. Макаля.

Ён з Вольскім сячэ з-за пляча —

Карчуюць сааўтары глухамань,

Сябе яны працай замучылі.

А п'еса (ў афішы глянь)

Усё

«За лясамі дрымучымі»!

Даўно ўжо

Рыфмамі не грашу,—

Забыўся на розныя спробы там.

Для ўсіх кантынентаў

Верлібры пішу:

Для перакладу —

Палёгка робатам!

Няшчодры ў Музы быў

Да працы

Жонка змусіла:

I іншых я вучу пісаць

У змучаных дыскусіях.