Казкі

Чаму ў вярблюда горб

Вось яшчэ адна казка, і ў ёй я хачу расказаць, чаму на спіне ў Вярблюда такі вялікі горб.

У сама першыя гады, даўно-даўно, уся зямля была новенькая, толькі што зробленая. Жывёлы з першых жа дзён пачалі служыць Чалавеку. Але ў Страшэнна-Панурай Пустыні жыў Страшэнна-Пануры Вярблюд, які і не думаў працаваць. Ён еў сухія калючкі, жорсткія галінкі, тамарыск, цярноўнік і кару, але працаваць нізашто не хацеў, — такі несумленны гультай! І што б ні казалі яму, ён на ўсё адказваў:

— Гррб!

Толькі «Гррб» — і болей нічога.

Вось аднойчы, у панядзелак раніцой, прыйшоў да яго Конь. На спіне ў Каня было сядло. У зубах вуздэчка.

— Вярблюд, а Вярблюд! — сказаў ён. — Ідзі да Чалавека і пачні бегаць трушком, як бегаем мы.

— Гррб! — адказаў Вярблюд, а Конь пайшоў да чалавека і расказаў яму ўсё.

Неўзабаве пасля гэтага да Вярблюда прыйшоў Сабака. У яго ў зубах была палка. Ён прыйшоў і сказаў:

— Вярблюд, а Вярблюд! Ідзі да Чалавека, навучыся хадзіць разам з ім на паляванне, як мы.

— Гррб! — адказаў Вярблюд, а Сабака пайшоў да Чалавека і расказаў яму ўсё.

Неўзабаве пасля гэтага прыйшоў да Вярблюда Бык. У Быка на шыі было ярмо. Ён сказаў:

— Вярблюд, а Вярблюд! Ідзі да Чалавека і ары зямлю, як аром мы.

— Гррб! — адказаў Вярблюд, а Бык пайшоў да Чалавека і расказаў яму ўсё.

Увечары Чалавек паклікаў Каня, Сабаку і Быка і сказаў:

— Конь, Сабака і Бык, мне вельмі вас шкада (свет жа быў зусім яшчэ новы!), але звер, які крычыць «гррб» у Пустыні, не здольны ні да якой работы, а то б ён даўно прыйшоў да мяне. Хай сабе жыве ў сваёй Пустыні, я не крану яго, але вам давядзецца працаваць удвая больш — і за сябе і за яго.

Тады Конь, Сабака і Бык вельмі раззлаваліся (свет жа быў яшчэ вельмі новы!). Яны пайшлі да самага краю Пустыні і пачалі голасна абмяркоўваць, што ім рабіць, і брахалі, і ржалі, і мычалі.

Да іх падышоў Вярблюд — несумленны гультай! — і, ляніва перажоўваючы сухую траву, пачаў насміхацца з іх. Потым ён сказаў «гррб» і пайшоў далей.

Міма іх па дарозе імчаўся ў хмары пылу Джын, Уладар Усіх Пустынь. Ён спыніўся пагутарыць з Канём, Сабакам і Быком.

— Уладар Усіх Пустынь! — сказаў Конь. — Хто мае права гультайнічаць, калі свет такі новы і ў ім яшчэ так многа работы?

— Ніхто, — адказаў Джын.

— А вось, — сказаў Конь, — у тваёй Страшэнна-Панурай Пустыні жыве Страшэнна-Пануры Звер, з доўгай шыяй, з доўгімі нагамі, які ад самай раніцы, ад панядзелка, не падумаў узяцца за работу. Не хоча бегаць трушком — нізашто!

— Ф'ю! — свіснуў Джын. — Ды гэта мой Вярблюд, клянуся золатам Аравійскіх пустынь! Што ж ён кажа?

— Ён кажа адно слова «гррб», — сказаў Сабака. — «Гррб» — і болей нічога. І не хоча памагаць Чалавеку на паляванні.

— А што яшчэ ён кажа? — спытаў Джын.

— Болей нічога, толькі «Грбб», і не хоча араць, — адказаў Бык.

— Вельмі добра! — ускрыкнуў Джын. — Пачакайце хвілінку, я зараз пакажу яму «Грбб»!

Ён захінуўся ў свой плашч з пылу і памчаўся ў Пустыню. Там ён знайшоў Вярблюда. Той стаяў і любаваўся сваім адлюстраваннем у лужыне — несумленны гультай.

— Мой хітры даўганогі дружа, — сказаў Джын. — Я чуў, што ты не хочаш працаваць у нашым новым-навюсенькім свеце. Што гэта такое?

— Гррб! — адказаў Вярблюд.

Джын сеў на пясок і, абапёршыся падбародкам на руку, пачаў чараваць, а Вярблюд стаяў і хоць бы што: любаваўся сваім адлюстраваннем у лужыне.

— Конь, Бык і Сабака працавалі ад самай раніцы, ад панядзелка, і працавалі болей, чым трэба, таму што ты такі несумленны гультай, — сказаў Джын.

І ён зноў абапёрся рукою на падбародак і чараваў далей.

— Гррб! — паўтарыў Вярблюд.

— І як табе не надакучыць гэтае слова? Каторы раз ты яго паўтараеш? Несумленны гультай, я хачу, каб ты працаваў.

— Гррб! — паўтарыў Вярблюд.

І раптам спіна, якой ён так ганарыўся, пачала ў яго пухнуць, і пухла, і пухла, пакуль у яго не вырас вялізны цвёрды горб.

— Палюбуйся! — сказаў Джын. — Гэта той самы «Гррб», пра які ты толькі і гаворыш. Ён вырас у цябе таму, што ты — несумленны гультай. Работа пачалася ад панядзелка, сёння чацвер, а ты да гэтага часу яшчэ не ўзяўся за работу. Але цяпер ты пачнеш працаваць!

— Як жа буду я працаваць, калі ў мяне вялізны Гррб? — запытаў Вярблюд.

— А гэта табе ў пакаранне! — адказаў Джын. — За тое, што ты прагуляў трое сутак. Але цяпер ты можаш працаваць тры дні без усякай яды, бо ты будзеш есці свой уласны Гррб. Жыў жа ты тры дні адным толькі «Грбб». Пасля гэтага, я спадзяюся, ты не будзеш казаць, што я пра цябе не клапачуся. А цяпер выбірайся з Пустыні, ідзі да Каня, Сабакі і Быка і, глядзі, паводзь сябе добра.

І пайшоў Вярблюд са сваім гарбом да Каня, Сабакі і Быка. І да гэтага часу ён цягае на спіне свой горб (мы не кажам ужо «Грбб», мы кажамі «горб», каб не пакрыўдзіць Вярблюда), і да гэтага часу ён не можа нагнаць трох дзён, якія ён прагуляў напачатку, калі зямля была новая, і да гэтага часу не можа навучыцца, як трэба сябе паводзіць.