Маладзік над стэпам

Сцены, як звон.

З сосен татраўскіх дом.

Рогі аленя, газніца.

Белы Дунаец шуміць за акном...

Рыпнула ціха масніца -—

Да Ільіча за парадай прыйшоў

З сынам гураль барадагы.

Знялі калматыя шапкі з галоў •—

Суляць «дзень добры» у хату.

Прыдзецца ім Ільіча пачакаць —

Зранку падаўся па справе:

Трэба на станцыю, да цягніка —

Пісьмы ў Расію адправіць.

Покуль адсюль на валах на старых

Выедзе пошта арбою,—

Пройдуць гадзіны. А там жа сябр

Пісем чакаюць, як зброі.

Спорнай, таропкай хадою ідзе,

Сцежкі арліныя ўюцца.

Там, у Расіі, займаецца дзень

Зарывам рэвалюцыі...

Экскурсавод!

Ты не крыўдзіся, брат,—

Ты, можа, тут, як памылка якая.

Ленін ca станцыі крочыць назад,

Выйдзем насустрач — спаткаем!

1953

Між абвалаў,

Стромых скалаў

Сцежка пакручастая.

A ў далінах

Па галінах

Дзікіі вецер шастае.

A ў гуралкі

Позірк палкі,

Усмешка ca спакусаю.

Маладая,

С плеч спадаюць

Два патокі русыя...

Б'юць вясёлкі

На асколкі

Вадаспады горныя.

Зачаруюць

Завіруюць

Тыя вочы чорныя.

Уцякае

Ды гукае.

Пікі гор туманяцца.

З правадніцай

Заблудзіцца

Я гатоў да раніцы!..

1958

Хмары — горы,

горы — хмары...

Дзе адны, а дзе другія?

Неаглядныя абшары

Ды арлы, як вартавыя.

Ды далека птушка енчыць.

Буркаю туман спаўзае.

Абарвецца ўніз каменьчык —

Подскакам імчыць, як заяц.

Сцежка ўецца — цягне ўгору,

I спыніцца тут не змусіш.

Ад рамонкаў i чабору

Bee роднай Беларуссю.

А плячыстыя асілкі —

Валуны ў імшанай медзі —

Праз жарсцвяныя цадзілкі

Сырадой патокаў цэдзяць.

Што вышэй бялее гэта?

То зіма на ўмовах льготных

Арандуе пляц у лета —

Беліць снежныя палотны.

Тут сякуць завеі шротам

Ды грукоча гром абвалаў.

Тут арлы бяруць узлёты,

Хмары кланяюцца скалам.

1958

Азёрамі блакітнымі спавіты,

Авеяны легендамі Т'ракай.

I замак за равамі.

Княжа Вітаўт,

Мы да цябе у госці — сустракай!

На ланцугах узняць цяжкую браму

I перакінуць мост аддай загад.

Туровым рогам нас не кліча замак,

Нямых байніц прыжмураны пагляд.

А веер лесвіц холадам стагоддзяў

Адразу нас з Алдонаю абдаў.

Князь, не крыўдуй, што без дазволу ходзім.

Тут цішыня — маўклівы уладар.

Дзяўчыну я князёўнай называю —

Яе імя, як i тваёй дачкі.

Муры цалуе хваля, як жывая.

Чубы кустоў тапыраць астраўкі.

I цягнецца перарасці руііну

Бяроза кучаравай галавой.

А песня пра уральскую рабіну,

Як ластаўка, лунае над вадой...

1958

— Юргяліс! Юргяліс!

Ты дзяцей сваіх вучы!

Вы ўсе, дзеці, паўтарайце,

Не пярэчце ані ў чым.

Ну, канешне, недарэчы

Тут Юргялісу пярэчыць,

Бацьку ўторыць рад,—

Калі ён з касой гарэза,

Калі вочы сінім бэзам

У яго гараць.

Карагод — спявае, плача,

Карагод — імчыцца, скача,

Карагод — застыў:

Раз Юргяліс патрабуе —

Просьбу выканаць любую

Абавязан ты.

Можа, песня тут не тая,

Я ў Юргяліса пытаю,

Што не жэніцца?

Добра ў пору залатую,

Ды зіма як залютуе,

Дзе ён дзенецца?

Што Юргяліс скажа зараз,

Як тут быць?

Ды чую: гярас! —

Значыць — добра! Так!

Рад старацца, калі хваляць,

Бо для Юрачкі Юргяліс

Як-ні-як — сваяк!

1958

I хто яго белым назваў,

Такое блакітнае возера?

Ен, можа, як я, веславаў

Пад сінім, праменістым позіркам.

Мо', быў зачарован тады

Такімі ж дзявочымі косамі,

Што здаўся іі колер вады

Аднолькавым з імі, бялёсымі...

Што толку з гаданняў маіх,

Этнографы зоймуцца назваю.

Мы ў царстве красы удваіх,

Яна мне дарогу паказвае.

Вяслую з бядой папалам,

Кірую сваёй двухвясёлкаю,

I пырскі лятуць ад вясла,

Іграюць на сонцы вясёлкамі.

Чарпак затапіла вада,

Нагрэтая сонейкам чэрвеня.

Плывём мы...

Ахутвае даль

Смугою празрыстай вячэрняю.

Дзяўчыне пінжак. аддаю,

Мацней налягаю на вёслы я

I з Саўляю [²] разам пяю

Пра дудачку песню узнёслую.

А сонца садзіцца.

Спачне

Няхай сабе трохі, высокае!

Мне свеціць другое ясней —-

У лодцы вязу,

сінявокае.

1957

Галубы над кожнай хатай

Белаю мяцеліцай.

I прапахлі рутай-мятай

Навылёт аселіцы.

Шэпчуць зоркі закаханым:

— Ты даўно чакаў нас сам.—

Ходзіць чэрвень хмельны, п'яны,

Ходзіць чэрвень Каўнасам.

З настраёваю адлігай

Самыя схмурнелыя,

Бо сягоння свята Ліга

Будзе ночку цэлую.

I чакаеш — з зорным жарам

Коўш кульне Мядзведзіца,

Маладзік нырне з-за хмараў —

Хвалямі праедзецца.

Рэха дражніцца з узлессем

Бераг поўны гоманам.

I плывуць вянкі i песні

Сінявомм Нёманам.

1958

А мы не шкадавалі ног,

Бо гнаўся дождж па пятах.

Ды так нагнаць ён i не змог —

Страхой акрыла хата.

Дождж сціх.

I сонца з вышыні

Зірнула над пасёлкам.

Ты ўся — як нехта падмяніў —

Свяцілася ў вясёлках.

Вясёлкі ў кроплях дажджавых,

Як завушніцы, ззялі.

Яны на вейках трапяткіх

Сямікалёрна гралі.

Была ты у мяне адна,

Бы з казкі чараўніца,

Якая i ў вясновых снах

Не кожнаму прысніцца.

Як прытуліць цябе, не знаў,

Заранку маладую,

Якой i неба, i вясна

Вясёлак не шкадуюць...

1958

Нясецца рэхаў пераклічка.

Анёлы... Саляны Хрыстос...

Вядзе тунелямі Вялічка [³].

Звісаюць ледзяшы наўскос.

Хоць год ідзі — не знойдзеш выйсця.

Легенда нават ёсць пра соль.

...Князёўну з Венгрыі калісьці

У жонкі браў сабе кароль.

Нявеста ў горную лавіну

Укінула пярсцёнак свой,

Сказала, што яго павінны

Знайсці у Польшчы, пад зямлёй...

А вось i Інга. Задумёна

Стаіць. A з солі крышталі

Зіхцяць алмазамі. Пярсцёнак

Князёўне ўрэшце тут знайшлі...

Пацее столь. А я міжволі

Згадаў суровыя гады:

Ласункам самым—шчопаць солі

Для кожнага была тады.

I клалі ў суп кускі ад кадкі,

Дзе соль ляжала да вайны.

Салодкімі былі астаткі,

Ды хутка таялі яны...

I кажуць нездарма — ніколі

Не будзеш сябра знаць, пакуль

З ім гэткай вось сярдзітай солі

Не з'еў ты разам добры куль.

I нездарма ў забоях гэтых

Згубіўшы лік вякам, сасна

На плечы возьме паўпланеты,

Бо ў солі ўся наскрозь яна...

Тут з солі нават абеліскі

Легендам, марам узвялі:

Яна нам дорага i блізка,

Бо соль — працоўны пот зямлі,

1958