Маленькi прынц

ХIII

Чацвёртая планета належала дзелавому чалавеку. Гэты чалавек быў настолькi заняты, што нават не падняў галавы, калi падышоў Маленькi прынц.

- Добры дзень, - павiтаўся Маленькi прынц. - Ваша цыгарэта патухла.

- Тры ды два - пяць. Пяць ды сем - дванаццаць. Дванаццаць ды тры пятнаццаць. Добры дзень. Пятнаццаць ды сем - дваццаць два. Дваццаць два ды шэсць - дваццаць восем. Няма часу прыкурыць. Дваццаць шэсць ды пяць - трыццаць адзiн. Уф! Такiм чынам, усяго будзе пяцьсот адзiн мiльён шэсцьсот дваццаць дзве тысячы семсот трыццаць адзiн.

- Пяцьсот мiльёнаў чаго?

- Га? Ты яшчэ тут? Пяцьсот мiльёнаў... забыўся... далей... Столькi работы, столькi работы! Я чалавек сур'ёзны, зразумела? Тут не да балбатнi. Два ды пяць - сем...

- Пяцьсот мiльёнаў чаго? - паўтарыў Маленькi прынц, якi нiколi не супакойваўся, пакуль не атрымлiваў адказу на сваё пытанне.

Дзелавы чалавек падняў галаву:

- За пяцьдзесят чатыры гады, што я жыву на гэтай планеце, мне перашкаджалi толькi тройчы. Упершыню гэта здарылася дваццаць два гады назад, калi немаведама адкуль сюды занесла хрушча. Ён так жахлiва бзымкаў, што я ажно чатыры памылкi ўпароў у лiчэннi. Другi раз, адзiнаццаць гадоў таму, у мяне быў прыступ рэўматызму. Нiчога дзiўнага, увесь час сяджу. Тут не да пагулянак. Я чалавек сур'ёзны. Трэцi раз... сёння? Ну, годзе, я, значыць, сказаў, пяцьсот мiльёнаў...

- Мiльёнаў чаго?

Дзелавы чалавек зразумеў - няма нiякай надзеi, што яго пакiнуць у спакоi.

- Мiльёнаў гэтых дробненькiх штучак, якiя часам вiдны ў паветры.

- Мух?

- Ды не, дробненькiя такiя, зiхоткiя...

- Пчолы?

- Ды не. Дробненькiя такiя, залатыя... На iх яшчэ любяць глядзець ды марыць розныя лайдакi. Але я - чалавек сур'ёзны! У мяне няма часу на мары.

- А! Зоркi?

- Во-во. Зоркi.

- I што ты робiш з пяццюстамi мiльёнамi зорак?

- Пяцьсот адзiн мiльён шэсцьсот дваццаць дзве тысячы семсот трыццаць адна. Я чалавек сур'ёзны i люблю дакладнасць.

- I што ты робiш з гэтымi зоркамi?

- Што я з iмi раблю?

- Але.

- Нiчога не раблю. Я iмi валодаю.

- Валодаеш зоркамi?

- Так.

- Але я ўжо бачыў аднаго караля, якi...

- Каралi не валодаюць. Яны толькi "пануюць над". Вялiкая рознiца.

- I што табе з гэтага валодання зоркамi?

- Яно прыносiць мне багацце.

- А нашто табе быць багатым?

- Каб купляць iншыя зоркi, калi хто-небудзь iх адкрые.

"Ён разважае амаль так, як той п'янiца", - падумаў Маленькi прынц.

- А як можна валодаць зоркамi?

- Зоркi чые? - нездаволена запытаўся дзялок.

- Не ведаю. Нiчые.

- Значыць, яны мае, раз я першы дадумаўся да гэтага!

- I гэтага дастаткова?

- Ну безумоўна! Калi ты знойдзеш дыямант, якi нiкому не належыць, ён твой. Калi ты знойдзеш востраў, якi нiкому не належыць, ён твой. Калi ў цябе першага ўзнiкла iдэя, ты бярэш на яе патэнт: яна твая.

- I то праўда, - згадзiўся Маленькi прынц. - I што ты з iмi робiш?

- Проста распараджаюся iмi. Лiчу i пералiчваю, - адказаў дзялок. - Цяжкая работа. Але я чалавек сур'ёзны.

Маленькi прынц усё яшчэ не быў задаволены.

- Калi ў мяне ёсць шалiк, я магу закруцiць яго на шыю i ўзяць з сабой. Калi ў мяне ёсць кветка, я магу сарваць яе i ўзяць з сабой. А ты ж не можаш пазбiраць зоркi!

- Не, але я магу пакласцi iх у банк.

- Як гэта?

- А так: пiшу на паперчыне, колькi ў мяне зорак. Потым кладу гэтую паперчыну ў шафу i замыкаю яе на ключ.

- I ўсё?

- Гэтага дастаткова!

"Займальна, - падумаў Маленькi прынц. - I досыць паэтычна. Але не так ужо гэта i сур'ёзна".

Што сур'ёзна, а што не сур'ёзна - Маленькi прынц разумеў па-свойму, зусiм не так, як дарослыя.

- У мяне ёсць кветка, - сказаў ён. - I я штодня палiваю яе. У мяне ёсць тры вулканы, i я штодня чышчу iх. Чышчу нават той, якi даўно патух. Да прыгоды не тры годы! Гэта карысна маiм вулканам, гэта карысна маёй кветцы, каб я валодаў iмi. А якая карысць ад цябе зоркам?..

Дзялок разявiў рот, але не знайшоў, што адказаць, i Маленькi прынц пайшоў далей.

"Дарослыя сапраўды проста звышнезвычайныя людзi", - падумаў ён дарогаю.