Непрычалены човен

Рэквіем парэзанаму “Радну”

Хоць не калхідскае руно --

сатканае з суворых нітак --

Ад прадзедаў спакон -- Радно -

наш скарб духоўны і нажытак.

І гэты скарб на гвалт, на зьдзек

пусьцілі кніжныя вандалы.

О як пажадна рэзаў-сек

драпежны нож аб Волі мары...

Не ў кінавары , а ў крыві

лязо сталёвае кіпела...

На часткі -- поўную Любві

душу, што ў вершы заляцела.

На прах паперны ў небыцьцё --

Каханьне, Гонар, дух Максіма...

Дай Бог вам -- доўгае жыцьцё,

сьляпыя служкі Гільяціны!...

Што ёсьць Паэзія?

Што ёсьць Паэзія? -- Жыцьцё,

ці думак прах на тле паперным?

Гасподні Голас, Адкрыцьцё,

ці д’яблаў смутак апраметны?

Што ёсьць паэзія? -- Ныцьцё

душы на паперці жыцьцёвай?

Ці дабіблейскае быцьцё --

перадусімнасьць сутвы Слова?

Што ёсць Паэзія? -- Зьліцьцё

Красы адвечнай і Паэта?

Ці ваўкалацкі лёс -- выцьцё

над перакуленым Сусьветам?

Што ёсьць Паэзія? Што ёсьць?

Аве, Марыя

Час прыйшоў за грахі вініцца...

Памяць паліць гады на тло.

Ды часьцей стала мама сьніцца --

не сама, а яе Сьвятло.

Мне на гэта Сьвятло маліцца --

покуль будзе мой шлях відзён...

--Мама, імя тваё сьвяціцца --

хай ад сёньня -- да скону дзён.

Гэта ж ты мяне нарадзіла.

Што змагла -- то ў жыцьці дала...

Ты і ёсьць для мяне Радзіма.

Не прывыкну казаць -- была.

Па Нёмане на плыце

Чэрвень. Чэзлае сонца.

Цень ад вясла ў вадзе...

Шлях -- як жыцьцё бясконцы

па Нёмане на плыце.

Ад зьвіслага вуса Усы --

паўз Прыстаньку, дзе калісь

дзядзька Якуб беларусаў

вучыў, як патрэбна жыць...

-- Пад бел-чырван-белым сьцягам

куды плывяце, хлапцы?

-- З грэкаў плывем у варагі...

Напраўду? – Ай, малайцы!

Пасьпець

За справамі, хатнім клопатам

спрабуем схаваць душу

ад неба, і Бог ня ў попыце, --

як летняй парой кажух.

Зьбіраем, будуем, рупімся --

сьпяшаем кудысь пасьпець.

А чым за грахі адкупімся? --

з сабой не захопіш медзь...

Люстэрка па даўнім звычаі

схавае ад воч радня...

А што , як сябе бяскрылаю

убачыць у ім душа?..

Патрэбны

Ты камусьці патрэбны

на бацькоўскай зямлі,

дзе біблейскія вербы

зоры ў кроны ўплялі.

Дзе ў нябёсах высокіх --

жураўлінавы шлях,

дзе начуюць анёлы

на царкоўных крыжах.

Ты камусьці патрэбны.

Ты патрэбны камусь...

Покуль моліцца небу

за цябе Беларусь.

Трыпціх Слова

І

Слова -- мой шлях да Бога.

Слова -- мая дарога.

Слова -- мой крыж жыцьцёвы.

Бог уваскрэс у Слове.

Слова і ёсьць мне Богам --

небам, крыжом, дарогай...

ІІ

Сьлёзы Хрыстовы -- словы.

Словы -- Хрыстова кроў.

Цьвікамі ў далонях словы --

Бог -- гэта Любоў...

ІІІ

Насеньне Слова ў ральлю душы

Бог шчыра сее -- не саграшы...

І ў думным жыце

урэшце рэшт

Бог дасьць - узыдзе

валошка-верш.

Лебедзь

Лебедзь -- у сінім небе.

Гэта прыйшла зіма.

Белай завеяй вецер

пух разадзьмуў з крыла...

І над цнатлівай Пціччу,

як багародны грэх,

лебедзь -- тваім абліччам

кружыць біблейскі сьнег.

Клямка

Клямка на брамцы дзяцінства майго --

так незаўважная плямка.

Як на марозе сарваная ў кроў

скура на вуснах ранка...

Клямка -- язык паказны дзьвярэй.

Клямка -- далонь падворка.

Звычніца клянчыць і чым старэй --

тым адмысловей горка.

Клямцы паклёпнічаць не з рукі.

Клямка сама з паклёпу...

Колькі разоў да яе замкі

слалі сватоў бяз толку.

Клямка у сенцы і пад павець.

Клямка ў чужое шчасьце...

Мара мужчыны -- хутчэй займець

клямку жаночай жарсьці...

Вільчык

Хто з нас скокнуць ня марыў з вільчыка

у дзяцінстве на пару з ветрам?..

Стуль, дзе певень стаяў за пільніка,

дзе хмяліла віном паветра.

Падагнаны скрылём да скрыльчыка,

з клёпак зьлеплены ехаў дах,

як па строме страхі да вільчыка

я ішоў, прыручыўшы страх.

Мудры час ўсьміхаўся ўмілена,

і крыло падстаўляў Анёл.

Мы расьлі і ніжэлі вільчыкі,

і радніўся з блакітам дол.

Хутка сын з вышыні акрыленай

свой зрабіць паспрабуе крок...

Божа літасны, не пакінь яго,

як Ікара, сярод аблок.

Карчма

Як віно бурдзюка мяхі --

разрываюць мяне грахі...

І душа, што была царквой,

мая стала цяпер -- карчмой.

А ў карчме ладзіць чорт імшу,

а ў карчме прадаюць душу.

Хто за срэбра, а хто за кроў,

хто Радзіму, а хто сяброў.

Нехта маці, а хтось жану,

нехта здраду, а хтось віну...

Бо няма у карчме ікон,

бо піўны у карчме амбон...

І сьвятар -- хітры чорт глухі --

адпускае віном грахі.

Позна

Марна анёл-ахоўнік

мне надарваў рукаў --

міма царквы праходжу,

часу няма на Храм.

А у вязьніцы-целе

стала душа старэць.

Б’ецца, як рыба ў пелі,

аб ледзяную цьвердзь.

Ды за бязьвер’я хмарай

сонца ёй не відно.

Позна аб крылах марыць --

цягнуць грахі на дно...

Восень

Восень. Дажджы. Слата.

На скразьняках Сусьвету

выстыў птушыны шлях --

душ пералётнасьветных.

Столькі у іх сьвятла,

столькі тугі крылатай...

Зорыцца Млечны шлях,

нібы царква, на сьвята.

Стрыптыз

У тэатры восеньскага лесу,

дзе няма ні сцэны, ні куліс,

вецер рэпетуе зранку п'есу

з мадэрновай назваю "Стрыптыз".

Аднойчы

Аднойчы мяне ня стане --

як рэха ў сьляпым тумане...

Спачатку забудуць суседзі,

пасьля сябры і калегі

і ў рэшце рэшт -- Каханая..

А дзеці? Няўжо і дзеці,

кім марыў я тут застацца,

таксама мяне забудуць

і не паклічуць з туману.

Ношка

Я нясу на плячах сваіх цемру...

Бацька -- мне, дзед -- яму перадаў.

Гэта цемра -- паўночнае неба,

і знутры -- залатая яна.

У ракуцёўшчыне

У родным краі ёсьць крыніца...

Чыймі сьлязьмі --

нам столькі год не наталіцца? --

скажы, Максім.

Валошкі ў жыце на пагорку

ня тояць страх.

Таму нябёсы -- лёсам горкім, --

хто горды Птах...

Хоць дух Паэтаў з кожным годам --

усё вышэй.

Ды пачуваць сябе Народам --

чамусь цяжэй...

Слова

Даруй мне, Слова,--

я страшны грэшнік,

што ганьбіў мову

бяздарным вершам.

Што сэнс твой боскі

не разгадаў я,

што здрадзіў Лёсу --

Табой ня стаў я.

Каб быць Паэтам --

жыць трэба Словам,

лунаць над сьветам

на крылах мовы.

Я ж не лунаю

у сінім небе,

бо крыл ня маю,

як Страцім-Лебедзь...

Сыс

Забылі Сыса -- як забілі

Паэта у мулкай труне...

Забілі, забілі, забылі --

“І словы - вярыгі мае...”

Забылі Сыса -- як любілі,

як вучні калісьці Хрыста.

Забілі, забілі, забылі --

“І выкрэсьліў Слова я...”

Забылі Сыса -- як малілі:

-- Ня пі болей, Толя, -- памрэш...

Забылі, забылі, забілі --

яго ненапісаны верш.

Забылі Сыса -- як завылі

апоўнач за Гомлем ваўкі.

Забілі, забілі, забылі --

чые між аблок ветракі...

Плашчаніца

Мінуў той час, калі

сустрэўшы паміж ночы,

Анёл нам гаварыў:

-- Жывіце -- вочы ў вочы...

Гады, нібы плыты,

да плёса Лёс звалочыў,--

ды памяталі мы --

жыць трэба -- вочы ў вочы.

І ў вечнасьці на дне

праявіцца аднойчы,

як фрэска на радне --

два словы -- вочы ў вочы...

Выбар

Такое кароткае лета...

Пасьпець бы прамовіць: -- Кахаю!

А лёс нарадзіцца Паэткай --

Галгофа ў юдавым краі.

І толькі з мінулых вякоў,

якія нам больш не належаць,

параненым крыкам -- дакор:

-- Каханьне альбо Незалежнасьць?

Альбо -- і нічога паміж,

і выбар амаль неадольны...

-- Каханьне... Каханьне -- мой крыж!

Хай іншыя выберуць Волю...

Тут Зніч уваскрос...

У лёхах касьцёла Сымона й Алены,

якім любаваўся калісьці Максім,

Драўляны алтар -- паэтычную сцэну --

ахутаў біблейскага вогнішча дым.

У дыме тым -- яблык надкушаны Евай,

і рэха літаньняў і шоргат крыла...

І песьні, ці лепей сказаць -- песьнясьпевы --

гучаць, як найвышняму Пану хвала.

Тут сьветла ад свечак - ды не з жырандоляў.

Тут сьветла ад сьвечак, што ў душах гараць...

Тут Зьніч уваскрос -- нашай марай аб Волі,

якой ні разьбіць, ні спыніць, ні стрымаць!

Спакон

Спакон у славянскім жыце

валтузіліся між сабой

Расія-імператрыца

і польскі галган-кароль.

Пры іх ад цямна да ранку

са сьвечкай на ўсіх вятрах

Радзіма мая -- сялянкай

стаяла у галавах...

Датуль

Датуль Беларусь ня зьгіне,

ня кане ў нябыце-сьне, --

пакуль у нябеснай сіні

заступніца-Ефрасіньня

моліцца за яе.

Жыве!

На парозе тысячагоддзяў,

не скароная ліхаўне,

у Храме -- сваім Народзе --

як спакон -- Беларусь жыве!