Непрычалены човен

Паэт

мне крылы пазычыць вецер

анёл мне падорыць ліру

а слугі ўскладуць на плечы

мне золата ладан міру

прайду я патухнуць зоры

у пыл спарахнеюць замкі

абурана бура горы

зраўняе для хіжай славы

сьвятлом надзяліце й хлебам

грашыма і цёплым дахам

і вернецца наўзамен вам

крывёй і гарачым прахам

я хлушу найлепш ад праўды

нашмат прыгажэй чым трэба

я хлушу а гэта значыць

жыву і чакаю хлеба

каханак ад лішняй цноты

віно ад абрыдлай тары

я вызвалю нібы голас

схаваны ў душы гітары

Маляваў кветкі...

Фарбы разбаўляючы зімой,

Пэндзаль акунаючы ў нябёсы,

На мальберце завадзі рачной

Маляваў ён кветкі з сумным лёсам.

Ім жыцьця ня хопіць адцьвісьці,

Як звычайным кветкам выпадае,

Бо нябёсы ў восеньскім лісьці,

І дажджамі хмары набухаюць.

Хоць да першасьнега – многа дзён,

Дзе ідзе ён – іней праступае.

У нябёсах воблакаў мільён –

Месцы неабжытыя займаюць.

Костка

Дзень вісіць, як белая кашуля

на вяроўцы пад зімовым дубам.

У пакоі жанчынамі поўным

на пытаньні адны і тыя ж я стаміўся адказваць зноўку.

У сьвятле, як сусьвет скалелым, сьвецяць твары

іх перад дрэвам.

Трызьніш ты на няроднай мове,

а, прачнуўшыся, пішаш брат мой

на сьцяне у сваім пакоі аскалабкам засохлым косткі.

Прыручаю паглядам рэчы:

абмялела каханьня рэчка – зморшчын рэчышча ля вачэй,

перасохлыя смагай вусны.

Тонкіх ліній крыштальны іней

зімніх літар, марозных слоў,

схаладзелых пад языком.

Сучаснасьць

З пылінкі перліну гадуе час-факір

Як мусульманін страшыцца шайтана

Баюся гэтак сьмерці нечаканай

Калі нябёсы зносяцца да дзір

І Бог адтуль пакажа босы німб

Раскрыліць дзьверы непадскрыпна брама

Я думаў што спасьцігнуў тайну слоў

Адкуль бяруцца знакі пакрыёма

Чаму люстэрка родніцца з радном

Калі жалоба абжывае раптам дом

А сёньня я чакаю двух сыноў

Хто д’ябал, хто анёл з іх невядома

Пакуль на сподзе сьпее глінны хлеб

Пакуль праклён не збыўся аніводзін

Зноў бацьку мыліцы прысьняцца заміж крыл

Тастамантам няспраўджаных магіл

Сканае з рыкам д’ябал ува мне

Не абвясьціўшы богавых народзін

* * *

Я сьведчу што нічога больш няма

Ня згадана ня спраўджана забыта

Страх старасьці – нязжытая зіма

Бо толькі ў снах цьвіце зімою ліпа

Паўторыцца нанова сумны сон

Гандлююць газай брудныя бабулі

Ня ў першы раз страх возьме у палон

Сад дыяментавы і ты ў начной кашулі

Яшчэ блукае й нараджаецца агонь

То б’ецца птушкай то паўзе змяёю

Тым днём калі цьвікі ня скрозь далонь

Скрозь хлеб прайшлі запёкшыся крывёю

Дзе пір агню там правілаў няма

Ні сьмерцяў толькі лічбы з нумарамі

Калі ты хворы значыць хворы я

Кастром шаманскім сонца па-над намі

Пад вечар ані слоў ані гасьцей

Застылі гіры ў змове з ланцугамі

Над горадам кружляе белы сьнег

Як позьні птах над чорнымі стагамі

Вецер у дрэвах прымор’я

Той вецер у дрэвах такі нянаскі,

З Балтыі ён, а магчыма й па Швецыі швэндаў,

Такі заходні, такі сусьветны,

Гул ягоны – знаёмай песьняй.

А можа ён з поўначы,

З Салачаю, з Біржайскага краю

Швагерчык; поначы

Самім сабою прыгнаны.

Злуецца вецер, дык гайда за стол,

Ды без бутэлькі нельга!

Бяз чарачкі падобным стане ён

На замак, што ня мае вежаў,

Твой стол-бянтэжнік.

* * *

Прафесар жлукціць з пляшкі піва

Ля кірмашу; я падыходжу

Вітаюся, гляджу яму у вочы,

Ён дзеліцца глытком са мной, шчасьлівы.

А час такі – да восені бліжэй,

Чым да аблок, што ў небе валунамі –

Бухматай воўны поўнымі вазамі

Плывуць, як на распродаж, без надзей.

Гляджу на іх – здароўем небагаты,

А ў галаве – асеньні лістапад,

Кружляе лісьце, танчыць неўпапад,

Нібы з чужога прыляцела

саду.

Паляваньне

І доўжыцца спрадвеку паляваньне,

За рацьцю раць стральцоў па сьледзе йдзе,

То хітры зьвер ад вечара да раньня

Іх на нябачным повадзе вядзе.

Ідуць стральцы. Згубіліся дарогі.

Зьбялела сонца ў небе, нібы косьць.

Ім мроіцца алень блакітнарогі,

І аксамітна-вогненная поўсьць.

Тут столькі стрэлаў страчана дарэмна,

Тут столькі лукаў зломлена тугіх…

Вастрэй стралы -- тут вока мець патрэбна.

Вастрэй за нож – тут мець патрэбна слых.

…Сяджу ў засадзе, сэрцам заміраю,

Як росны ліст ад холаду трымчу,

Стралу выцягваю і гэтак закладаю,

Каб нават вецер шолах не пачуў.

Такімі вось блакітнымі начамі,

У сэрца зазіраючы сваё,

Я бачыў зьвера з сінімі вачамі,

Што піў з крыніцы зорнае сьвятло.

І высьпеў стрэл. Глядзі, не прамахніся,

Сястра мая, страла, не падвядзі!

Ляціць страла, нанізваючы лісьце,

Ляціць страла, зьбіваючы гады…

А я стаю адзін у звонкай цішы,

Чакаю ўпарта сьнег на галаву…

Ды не стралу, а сэрца насадзіўшы,

Нацягваю тугую цеціву…

Журба

Журба як птах

Гадуе птушанят

Малых рахманакрылых

журбянят.

Каб ціхі рэй –

каб іх – крылаты рэй

асеньнім лісьцем

падаў з чорных вей.

Каб у калюжах

Крылы іх спляліся...

Журба як птах

адлётвае калісьці.

* * *

Я па пяты ў расе

І па сэрца ў расе

І ня знае ніхто,

Што пабачылі ўсе

І ня знае ніхто --

Толькі сьвет патойбоч,

Як сьпявала наўзрыд

Скрывянелая ноч.

Як сьпявала наўзрыд,

І як месяц асьлеп,

І як потым дажджы

Разарвалі сусьвет.

І як падаў сусьвет

Цяжкакрыла між траў,

Пахрысьціўшы мяне

На сьвітанку – як храм.

Ван-Гог

Добрай раніцы, адзінота!

Холад холаду. Цішы ціш.

Цыклапічнасьцю аднавокай

неба дзівіцца на Парыж.

Мая мука, ты ходзіш па лёзах!

Яшчэ ўчора я быў каралём.

А сягоньня попел бялёсы

асядае на жоўты дом.

Зьмерлі барвы.

О рукі-хмары!

На мальбертах расьпяты сьвет.

Я – жалобны камень цьвінтарны.

Кіпарысавы хвост камет.

Неба ў негадзь, бы ноч, глухое.

Гнуцца пэндзлі, як чараты.

Чорным рэхам палеазою

паламаныя гор хрыбты.

Прамяніцца маё скляпеньне.

Я пастух. Я сад стары пасу.

Ў кішэнях дня,

залапленых цярпеннем,

я кулакі да сьмерці данясу.

Самавіты – несамавіты –

не Сезан – не Гаген – не Манэ –

але што ж я магу зрабіці,

як мяне багата ў мяне?!

Ён бажавольны, кажуць. Бажавольны!

Магчыма й так. Ён – гэта значыць я.

Божа – вольны…

Божа, я – вольны!

Дык дабранач, Свабода мая!

* * *

Зіхціць між ружаў золатам калыска.

Блакіт павекаў хата узьняла.

Сьвет неаглядны здалечы і зблізку.

Пачатак ёсьць. А слова шчэ няма.

Шчэ дзіўны дым і хаты выгляд новы,

І шчэ ніяк нічога не завуць.

І хмары , не прывязаны да слова,

А проста так – плывуць сабе й плывуць.

Шчэ кожны пальчык сам сабе Бетховен.

Шчэ ўся мая на сьвеце прыгажосьць.

І сьвеціць сонца вокам каляровым.

Шчэ слоў няма. Паэзія ўжо ёсьць.

* * *

Баюся слоў, калі яны маўчаць,

калі яны дыханьне затаілі,

калі ня знаеш, як табе пачаць,

бо словы ўсе былі ужо чыімісь.

Хтось імі плакаў , кленчыў да багоў,

з іх пачынаў і зьнік за небакраем.

Людзей мільярды і мільярды слоў,

а ты упершыню іх вымаўляеш.

Усё паўторыцца:краса і шматкалёрнасьць.

Усё было: асфальт і спарышы.

Паэзія ж – заўсёды непаўторнасьць,

як бесьсямяротны дотык да душы.

* * *

Прадвесьне засьмяялася: -- Пара! –

за Чорным Шляхам, за Вялікім Лугам –

гляджу: мой прадзед, і пра-пра, пра-пра –

ідуць за часам, як за плугам.

Губляецца бясконцы караван,

за Чорным Шляхам, за Вялікім лугам,

яны ужо ў тумане – як туман –

усе ўжо йдуць за часам, як за плугам.

Як вол стамлёны, вечнасьць ледзь ступае! –

за Чорным Шляхам, за Вялікім лугам.

Свавольная, як вецер, маладая –

няўжо і я іду ўжо, як за плугам!?

І што ўзару? Засею чым майдан?

за Чорным Шляхам, за Вялікім Лугам.

Няўжо і я ў тумане – як туман –

І ўсё ж іду за часам, як за плугам?..

* * *

Зноў тое самае

і зноўку за сваё

стаміўся дух лунаць

між хмар крылата

ня ведаю

Хрыстос

мо дзе і ёсьць

куды ж ня глянь – паўсюль адны Пілаты.