Tajemnice Starego Dworu

ROZDZIAŁ VII

Na szczęście schodziła już kiedyś tędy i wiedziała, z której strony można przytrzymać się poręczy. Dwaj rabusie runęli z hukiem w dół, dwóch innych chłopi zdążyli pochwycić w korytarzu, na schodach zaś, tuż obok Cathariny, został tylko jeden. Zdążył jednak w ostatniej chwili zaryglować drzwi. Po co, na miłość boską, żelazna sztaba od strony piwnicy? zdumiała się przerażona dziewczyna, słysząc, jak Malcolm ze swymi pomocnikami szarpie ciężkie wrota.

– Catharina! – usłyszała głos ukochanego.

Użył mego prawdziwego imienia, pomyślała. To znaczy, że jest bardzo zdenerwowany.

– Tu jes… – nie dokończyła, bo jakaś silna dłoń zasłoniła jej usta i została brutalnie pociągnięta w dół.

– Prowadź do wyjścia – warknął rabuś, którym był, jak sądziła, sam Torstensson.

– Nie znam drogi – zdołała wydusić przez zasłonięte usta. – Jestem tu nowa.

– Nie kręć! Idziemy, pospiesz się!

Nagle potknęli się o opryszka, który spadł ze schodów i musiał się mocno potłuc, bo zwijał się z bólu.

– Wstawaj – rozkazał mu Torstensson.

– Nie mogę, a Kalla chyba się zabił.

– Wstawaj, jak ci każę – zdenerwował się szef bandy i zaklął siarczyście.

Poszkodowany podniósł się z jękiem.

– Prowadź nas do wyjścia, mała!

W przypływie desperacji Catharina wyrwała się napastnikowi i popędziła na oślep, słysząc z tyłu groźne nawoływania, aby zawróciła.

Gdzieś tu muszą być jeszcze jedne schody, myślała gorączkowo. Te, którymi zszedł Malcolm! Tylko gdzie?

Och, Malcolmie, ile jeszcze nieszczęść spadnie na ciebie i twoje Markanäs? Czy nie dość cierpisz, zmagając się z przekleństwem ciążącym nad dworem, od pokoleń należącym do twego rodu? Trzeba było jeszcze takich zbirów, by ci zatruć życie? Dlaczego to dotyka właśnie ciebie, szlachetnego i wrażliwego człowieka o wielkim sercu?

Catharina, opierając się jedną ręką o oślizły mur, posuwała się naprzód. Za plecami słyszała głosy goniących ją mężczyzn. Ranny, nie mogąc zapewne nadążyć, jęczał głośno:

– Poczekaj na mnie, Torstensson!

A więc słusznie się domyślała, że to sam herszt bandy.

Jemu nie chodzi o to, by mnie złapać, pocieszała się, szuka po prostu wyjścia. Ciekawe, w jakim stanie jest ten drugi. Z pewnością nie jest z nim dobrze, skoro tak głośno jęczy.

Catharina znalazła się nagle w jakimś pomieszczeniu. Zniknął mur i odnosiło się wrażenie, że wokół jest większa przestrzeń. Przykucnęła pod ścianą tuż za rogiem, za ustawionymi w tym miejscu workami z węglem.

Potykając się, Torstensson minął ją z hałasem i zniknął gdzieś w piwnicznej otchłani. Ale co się stało z tym drugim? Z oddali dochodziło jakieś powolne człapanie. Czyżby zabłądził, pogubił się w ciemnych korytarzach?

Cóż, ona także straciła całkiem orientację i nie miała pojęcia, gdzie się dokładnie znajduje.

Znów usłyszała jakieś dalekie odgłosy. Pewnie Malcolm ze swymi ludźmi zszedł drugimi schodami. Ale to musiało być gdzieś na drugim końcu budynku! Pewnie w sąsiednim skrzydle. Gdyby jeszcze mogła wezwać pomocy! Tymczasem bała się nawet pisnąć, wiedząc, że gdzieś w pobliżu czyha dwóch groźnych rabusiów. Jeden co prawda był prawdopodobnie unieszkodliwiony, ale póki nie miała całkowitej pewności w tym względzie, wolała nie ryzykować.

Czy odważy się pójść w kierunku dochodzących z dala głosów? Chyba tak, napięte do granic wytrzymałości nerwy i tak nie pozwolą jej siedzieć w jednym miejscu i czekać.

W piwnicznych korytarzach panowały grobowe ciemności, kiedy jednak Catharina mimo lęku ruszyła po omacku naprzód, dotarła do przejścia biegnącego zapewne wzdłuż zewnętrznej ściany pałacu. Przez umieszczone wysoko trzy okienka sączyło się księżycowe światło. Nie była pewna, czy powinno ją to cieszyć. Wprawdzie widziała teraz lepiej, ale równocześnie sama bardziej rzucała się w oczy.

Męskie głosy słychać było coraz bliżej, ktoś wołał ją po imieniu, słyszała też Malcolma. Bała się jednak odpowiedzieć na te nawoływania. Postanowiła poczekać, aż mężczyźni podejdą całkiem blisko. Minuty nerwowego oczekiwania ciągnęły się niemiłosiernie, gdy nagle, ku swej rozpaczy i przerażeniu, usłyszała głosy spieszących jej na ratunek mężczyzn gdzieś na ukos za swymi plecami.

Początkowo nic nie pojmowała, zaraz jednak zorientowała się, że przez tę ogromną piwnicę prowadzi równolegle kilka korytarzy.

To znaczy, że się minęli. Jak teraz zdoła dotrzeć do Malcolma? Już miała zawołać, gdy nieoczekiwanie usłyszała w pobliżu tuż za sobą niepewne kroki.

Bezwiednie wydobyła z siebie cichy zduszony krzyk, po czym niewiele się namyślając, poderwała się i pognała przed siebie. Minęła okienka i przerażona do utraty zmysłów pędziła dalej, rękami obmacując szorstkie mury. Nagle potknęła się na nierównym kamiennym podłożu i upadła, uderzając się w głowę. Leżała, nie mając sił, by się podnieść, poranione dłonie piekły ją niemiłosiernie.

Rozżalona pomyślała sobie, że na górze w salonie siedzą sobie spokojnie okoliczni chłopi z rodzinami, gdy ona tymczasem leży w ciemnej piwnicy…

Ale co to? Kroki podążały w ślad za nią. Powolne, niepewne…

Catharina całkiem straciła panowanie nad sobą. Rzuciła się do ucieczki, w mroku badając wyciągniętymi ramionami przestrzeń wokół siebie. Tymczasem z otchłani dochodziło ciężkie sapanie. Zatrzymała się na moment, po czym ruszyła w przeciwnym kierunku. Nie słyszała już ani Malcolma, ani jego pomocników, pewnie dotarli do schodów, przy których leżał bez ducha jeden z bandytów. Biegła jak oszalała, nie zastanawiając się, czy w dobrą stronę. Nagle znów potknęła się o kamień i upadła. Rękami wyczuła jakieś kraty, żelazną furtkę, czy coś w tym rodzaju. Ostrożnie chwyciła za pręty i szarpnęła lekko. Poczuła opór, ta krata musiała być ogromna. Smuga księżycowego światła przedarła się przez piwniczne okienka i rozjaśniła mrok. Za kratą znajdowała się jakaś wnęka. Księżyc schował się za chmury i znowu zapanowały egipskie ciemności. Ale Catharina zdążyła zauważyć za żelaznymi prętami wyprostowaną postać kobiety, spoglądającej na nią z góry.

Krzyknęła, przerażona do utraty zmysłów. Oderwała dłonie od prętów i odwróciwszy się na pięcie uciekła z tego miejsca. Wołała Malcolma. Nie wiedziała, ile razy potykała się i przewracała, nie zwracała na nic uwagi. Wpadła na kogoś, kto tylko zaklął i usiłował ją złapać, ale ona wyrwała się i biegła dalej, wciąż słysząc skrzypienie kraty. Gdzieś w oddali w sąsiednim korytarzu ktoś wzywał pomocy. I wreszcie usłyszała głos Malcolma.

– Catharina! – wołał.

Z płaczem pobiegła ku niemu, ale wpadła znów na jakąś ścianę czy drzwi i zrezygnowana osunęła się na ziemię, szlochając rozpaczliwie.

– Tutaj jest! – krzyknął ktoś i chwycił ją za ramiona. – Tu w środku!

– Puść mnie! Zostaw! – szlochała.

– Dobrze, już dobrze, Karin – usłyszała głos zarządcy. – To my, znaleźliśmy cię, już nie musisz się bać!

Ale oto dobiegł Malcolm i objął ją bezpiecznym ramieniem. Wtulił policzek w jej włosy, chcąc ją pocieszyć. Kiedy uspokoiła się trochę, wymamrotała niewyraźnie:

– Była tam, widziałam ją.

– Ją? Chyba ich! Przecież na dole skryło się kilku rabusiów.

– Jeden spadł ze schodów i mocno się poturbował.

– Jeden leżał zabity – liczył Malcolm. – Razem dwóch.

Kiwała głową, wtulona przez cały czas w jego ciepłą kurtkę, i usiłowała opanować płacz.

– Torstensson jest gdzieś blisko. Przed chwilą się z nim zderzyłam.

Mężczyźni ruszyli pośpiesznie we wskazanym przez dziewczynę kierunku.

– Czy dlatego tak się wystraszyłaś? – pytał Malcolm.

– Nie, ale to była ona… tam w krypcie… Agneta Järncrona. Zabierz mnie stąd, Malcolmie. Wyprowadź mnie z tych ciemności!

Na nowo zalała się łzami.

– Nie, poczekaj! Jaka krypta? O czym ty mówisz?

– Kraty. Widziałam ją tam w blasku księżyca wpadającym przez dwa okienka.

Odezwał się zarządca, który przez cały czas stał w pobliżu:

– Dwa okienka? Wiem w takim razie, gdzie to było.

– Ja także – powiedział Malcolm. – Chodź, Catharino!

Zarządca zastanawiał się, dlaczego dziedzic uparcie nazywa służącą Karin innym imieniem, ale nie śmiał go o to zapytać.

– Nigdy! Nie wrócę tam za żadne skarby. Chcę stąd wyjść.

– Tam ci nic nie grozi – uspokajał Malcolm dziewczynę. – Pójdziemy razem, mamy lampy, nie ma się czego bać.

Zrezygnowana apatycznie ruszyła za mężczyznami, kurczowo trzymając Malcolma za rękę.

Nie uszli daleko, gdy doszły ich jakieś przekleństwa i odgłosy bójki.

– Złapali Torstenssona – stwierdził zarządca. – Chyba zmusili go, by się poddał.

– Chcę na górę – pojękiwała zrozpaczona dziewczyna.

– Zaraz wyjdziemy – pocieszał ją Malcolm. – Tu niedaleko znajdują się drugie schody.

Jak oni się orientują w tym labiryncie korytarzy? zastanawiała się oszołomiona.

Ale piwnica oświetlona lampami nie wyglądała już tak strasznie.

Minęli jednego z chłopów, który zdyszanym głosem meldował, że złapali dwóch opryszków.

– Jeden jest nieszkodliwy – dodał. – Wynieśliśmy go kuchennym wyjściem. Podobno lensman już przyjechał.

– Doskonale. W takim razie mamy całą piątkę.

– Tak, bandę Torstenssona w komplecie.

– Trochę się więc tu, w Markanäs, przysłużyliśmy sprawie – orzekł z dumą Malcolm. – Ale to głównie zasługa Karin!

Catharina jednak wcale nie zareagowała na pochwałę. Pragnęła tylko jednego: wyjść z piwnicy.

– Przepraszam, że pytam – wtrącił się zarządca. – Jak ona właściwie ma na imię, Karin czy Catharina?

Dopiero teraz Malcolm uświadomił sobie z przerażeniem, że się wielokrotnie przejęzyczył. Odparł jednak przytomnie:

– Karin. Ciągle mi się mylą te imiona.

– Dlaczego tak się przeraziłeś? – spytała go szeptem Catharina, kiedy zarządca ich wyprzedził.

– Ona czyha na ciebie – wymamrotał tylko i zamilkł.

„Ona?” Czyżby więc Malcolm mimo wszystko wierzył, że Agneta Järncrona straszy w pałacowych korytarzach?

Zatrzymali się, gdy zarządca odwrócił się do nich i podniósł w górę lampę. Catharina śmiertelnie się wystraszyła podświetlonej postaci i zawróciła, tłumiąc okrzyk.

– Nie! Catharino, stój! – powstrzymał ją Malcolm. – Tu nie ma nic groźnego! Czy to tę kratę widziałaś?

– Tak – pisnęła żałośnie.

– Kłódka nie powinna być zamknięta – powiedział z gniewem zarządca.

– Nie. Ale przecież, kiedy tędy schodziliśmy, była otwarta! – odparł zdziwiony Malcolm i zwracając się do dziewczyny, rzekł: – Spójrz, to, co wzięłaś za kryptę, jest wnęką ze schodami prowadzącymi na górę.

– Ale ja ją widziałam! Stała za kratą!

– Posłuchaj, Catharino! To znaczy Karin. W Markanäs nie ma żadnej krypty i nigdy nie było. Wszyscy moi przodkowie zostali pochowani w pobliskim kościele. Agneta Järncrona także.

Zarządca spojrzał na Malcolma i potrząsnął głową w zamyśleniu.

– Ona znów staje się niebezpieczna – powiedział.

– Tak, musimy coś zrobić – potwierdził Malcolm.

– Słusznie. Z jakiej racji wszyscy mają cierpieć przez jedną osobę? Zamknęła kłódkę, żeby Karin nie mogła się wydostać… – dodał tym samym tonem.

– Tak przypuszczam – westchnął Malcolm.

– To prawda, kiedy zbliżałam się do kraty, usłyszałam jakiś trzask – wtrąciła Catharina.

– Hmm… – westchnął Malcolm nieobecny duchem. – Wyjdźmy stąd!

Nareszcie upragnione słowa, na które tak czekała.

Mężczyźni otworzyli kłódkę i poprowadzili dziewczynę schodami na górę. Z uczuciem ulgi wyszła z ciemnej piwnicy do holu, tuż przy schodach na piętro.

Na spotkanie wybiegły im pani Tamara i jej siostra.

– Moja droga, co z tobą? Biedactwo, przez co musiałaś przejść! – lamentowała.

W drugim końcu holu stała Elsbeth i obserwowała obojętnie zamieszanie. Catharina rozejrzała się wokół, bo wydało jej się, że w domu dziwnie ucichło. A Tamara, która dostrzegła zaskoczenie służącej, wyjaśniła:

– Wszyscy już sobie poszli. Kiedy dowiedzieli się, że złodziejska banda grasuje w pałacu, woleli wrócić do swych chat. Ale teraz chodź, zaprowadzę cię do kuchni, żebyś się mogła trochę ogarnąć. Wyglądasz okropnie.

Catharina popatrzyła na swe obolałe dłonie, pokryte zadrapaniami i kurzem. Pewnie twarz także miała brudną. Co też Malcolm sobie pomyśli?

Ale on nie był zbyt rozmowny.

– Kłódka była zamknięta – wyjaśnił tylko.

W drodze do kuchni Catharina usłyszała ciche słowa Inez, skierowane do siostry:

– Tamaro, dłużej tak nie można!

Pani Tamara nie odezwała się, westchnęła jedynie ciężko.

W kuchni panował ożywiony ruch. Chłopi, którzy brali udział w ściganiu bandytów, opowiadali swe przeżycia. Lensman aresztował czterech przestępców, a ciało zabitego zabrano. Na widok gospodarzy przechwałki ucichły i wszyscy ochoczo pomogli Catharinie umyć się i doprowadzić do ładu. Malcolm delikatnie opatrzył jej otarcia na rękach. Wstydziła się mu jednak przyznać, że kolana także mocno potłukła. Postanowiła później sama przemyć rany.

Elsbeth, stojąc w drzwiach, spoglądała na nich skwaszona.

– Też mi zamieszanie! – prychnęła pod nosem. – Z powodu jakiejś służącej!

Panna Inez straciła cierpliwość.

– Milcz! – krzyknęła i szarpnąwszy dziewczynkę za ramię, wyprowadziła. – Do łóżka!

Pani Tamara popatrzyła za nimi zatroskana, ale nie kiwnęła nawet palcem, by przyjść córce z odsieczą.

Histeryczne krzyki obrażonej Elsbeth długo jeszcze rozlegały się w całym pałacu.

– Dlaczego nikt się o mnie nie troszczy? Przez chwilę zostawiliście mnie zupełnie samą w salonie. Wiesz, że Agneta mogła przyjść i mnie zabrać, kiedy Malcolm sobie biegał po piwnicy?

W kuchni nikt nie skomentował nawet jednym słowem zachowania dziewczynki.

– A co z prosiętami? – zapytała nieoczekiwanie Catharina.

– Nie słyszysz ich? – uśmiechnął się Malcolm.

Rzeczywiście, teraz uświadomiła sobie, że docierają do jej uszu jakieś dziwne dźwięki; to było pokwikiwanie prosiąt, niespokojnych w nowym miejscu.

Na podrapanej twarzy dziewczyny pojawił się promienny uśmiech.

– Umieściliście je w magazynie? – zapytała.

– Tak, zdążyliśmy wszystkie przenieść dosłownie w ostatniej chwili, nim zagroda runęła.

Catharina wsłuchała się w hulający za oknami wiatr. Uderzał w ściany pałacu z nie słabnącą siłą, targał koronami drzew i z wyciem przetaczał się przez równinę. Do piwnicy dochodziły tylko stłumione odgłosy wichury, zresztą uwagę miała skupioną na czymś innym…

Znów przeniknął ją dreszcz lęku, więc czym prędzej porzuciła przykre wspomnienia.

Panna Inez wróciła do kuchni, trzymając w ręce kubeł z wodą.

Elsbeth stłukła doniczkę z kwiatami i zabrudziła podłogę – powiedziała wyraźnie wzburzona. – Kazałam jej sprzątnąć i wynieść wiadro z wodą do kuchni. Ale myślicie, że posłuchała? Odstawiła je ukradkiem do kąta pod schodami!

Pani Tamara milczała, ale na jej twarzy malowało się przygnębienie. Malcolm także nic nie mówił.

– Pójdę chyba się przebrać na górę – przerwała ciszę Catharina. – Bardzo dziękuję wszystkim za pomoc – dodała i dygnęła.

– Możesz się już położyć, Karin. Miałaś ciężki dzień – powiedziała pani Tamara, a jej zazwyczaj pełen rezerwy głos zabrzmiał przyjaźnie. – Właściwie już wszyscy powinniśmy udać się do łóżek, bo zrobiło się późno.

Catharina z wdzięcznością przyjęła jej słowa.

Malcolm popatrzył na Catharinę wymownie, jakby pragnął jej dać do zrozumienia, że chętnie odprowadziłby ją do pokoju na poddaszu, ale powstrzymywała go obawa, co inni sobie pomyślą. Polecił jednak którejś ze służących towarzyszyć Catharinie, co dziewczyna przyjęła z wdzięcznością.

Kiedy znalazła się w swoim pokoiku, spojrzała na zegar. Dochodziła jedenasta. Zdziwiła się, bowiem wydawało się jej, że w tej okropnej piwnicy spędziła pół życia.

Umyła się i przebrała, ale zamiast koszuli nocnej założyła swą odświętną sukienkę. W przypływie wisielczego humoru pomyślała sobie, że może dobrze się stało, iż nie jest żoną Malcolma. Nie mogłaby tu spokojnie żyć ze świadomością, że w zakamarkach piwnicznych korytarzy czai się duch Agnety Järncrony. Nie zniosłaby tego!

Zaraz jednak ogarnął ją żal, bo tak naprawdę oddałaby wszystko, by móc być blisko ukochanego.

Poczuła w sercu ciepło na myśl o tym, że za chwilę spotka się z nim sam na sam. Nie miała pojęcia, o czym chce z nią pomówić, ale przeczuwała niejasno, że postanowił nakłonić ją do wyjazdu.

Długo usuwała z włosów pajęczyny i kurz, żałując, że nie ma dość czasu, by umyć głowę. Zapragnęła pięknie wyglądać i pachnieć świeżo z niejasnego powodu, do którego nie chciała się przyznać nawet przed sobą.

Kiedy w końcu przejrzała się w niewielkim, zmatowiałym lusterku, uznała wynik swych starań za zadowalający. Wyglądała nieźle, poza drobnymi zadrapaniami na nosie, które, miała nadzieję, Malcolm jakoś przeboleje.

Odetchnęła głęboko, próbując się odprężyć i nabrać odwagi przed zbliżającą się chwilą spotkania. Dobry Boże, modliła się, spraw, by nie kazał mi stąd wyjeżdżać!