Wielki czas

Przypisy

1

Z Makbeta Szekspira (tłum. M. Słomczyński).

2

Greta Garbo.

3

Cezar Borgia (1475 lub 1476–1507) — włoski polityk i kondotier, książę Romanii.

4

Prater — wiedeński park z 65-metrowym diabelskim młynem.

5

Basin Street — ulica w Nowym Orleanie, znana m.in. z powstałej w tym rejonie w 1870 r. dzielnicy czerwonych latarni (oficjalnie zamkniętej w 1917 r.).

6

Oktawian August (63 p.n.e.–14 n.e.) — cesarz rzymski, wnuk siostry Juliusza Cezara.

7

Newski Prospekt — reprezentacyjna ulica Sankt Petersburga.

8

Dummkopf (niem.) — dureń.

9

Gott sei Dank (niem.) — dzięki Bogu.

10

Weiblicher Engländer (niem.) — zniewieściały Anglik.

11

Schlange (niem.) — wąż.

12

Deringer — rodzaj małego, kieszonkowego pistoletu.

13

Atropos — nazwa wzięta od najstarszej z greckich bogiń losu, przecinającej nić ludzkiego życia.

14

Mama Dewi (sanskr.) — matka bogów.

15

Liebchen! (niem.) — Kochana!

16

Doppchen! (niem.) — Sobowtusiu! Od słowa doppelgänger (niem. sobowtór), określającego widmo osoby żyjącej.

17

Mein Gott, Liebchen (niem.) — Mój Boże, kochana.

18

Eksperymenty polegające na doprowadzaniu ludzi do utraty przytomności w lodowatej wodzie i próbach ich ratowania poprzez ogrzanie ciałem nagiej kobiety. Przeprowadzane w celu opracowania skuteczniejszych metod niesienia pomocy żołnierzom wyłowionym z morza, np. zestrzelonym lotnikom.

19

Bab ed-Din — przydomek Alego Muhammada z Szirazu, założyciela babizmu.

20

North Clark Street — ulica w Chicago.

21

Mitenki — damskie rękawiczki, nie zasłaniające całych palców.

22

Z wiersza „Time, You Old Gypsy Man” Ralpha Hodgsona.

23

Dambala — bóg-wąż w religii voodoo. Przypisuje mu się kolor biały.

24

Francuska Dzielnica (ang. French Quarter) — najstarsza część Nowego Orleanu.

25

Bessie, Jimmy, Charlie i Ollie — Elżbieta I, Jakub I Stuart, Karol I Stuart, Oliver Cromwell.

26

Kamerad (niem.) — towarzysz.

27

Kanonierki Granta — użyte podczas wojny secesyjnej w kampanii na Missisipi przez generała Ulyssesa Granta. Kampania zakończyła się zajęciem Vicksburga przez wojska Unii.

28

Pardonnez-moi (franc.) — przepraszam.

29

Soupçon (franc.) — odrobinę.

30

Passchendaele — wioska w okolicy Ypres (Belgia), gdzie stoczono jedną z najkrwawszych bitew I wojny światowej.

31

Halts Maul, Kamerad! (niem.) — Stul pysk, towarzyszu!

32

Ach, der Handschuh, Liebchen! (niem.) — O, rękawiczka, kochanie!

33

Passiondale (ang.) — Dolina Pasji.

34

Ze średniowiecznej francuskiej chante-fable „Aucassin et Nicolette” nieznanego autorstwa.

35

A.U.C. (łac.) — ab urbe condita, czyli „od założenia miasta” (Rzymu).

36

Hoch, hoch, hoch! (niem.) — Wiwat! Wiwat! Wiwat!

37

Alemanie — plemiona germańskie, od III w. n.e. nękające zachodnie prowincje cesarstwa rzymskiego.

38

Ungeheuerlich (niem.) — potworne.

39

Weltschmerz (niem.) — romantyczny pesymizm, dosł. „smutek nad światem”.

40

Z wiersza „Gerontion” Thomasa Stearnsa Eliota.

41

Reichsmark — niemiecka jednostka monetarna, wprowadzona w 1924 r.

42

Labrys — topór z dwoma obuchami, na Krecie rozpowszechniony w II tysiącleciu p.n.e.

43

Kristos — celowe przekręcenie imienia Chrystus.

44

Z dramatu Upiory Henryka Ibsena.

45

„Muskrat Ramble” — utwór z płyty Louisa Armstronga „Gut Bucket Blues”.

46

Yin i yang — w filozofii chińskiej dwie pierwotne, uzupełniające się siły, obecne wszędzie we wszechświecie.

47

Hipnotyzer Svengali i Trilby — bohaterowie powieści gotyckiej Georgea du Mauriera pt. Trilby.

48

Fryne — słynąca z urody kurtyzana grecka z IV w. p.n.e.

49

„Panther Rag” — utwór pianisty Earla Hinesa.

50

Z Białej Bogini Roberta Gravesa.

51

Bibi Miriam (arab.) — Świątobliwa Maria.

52

W Los Alamos (Nowy Meksyk) znajduje się utworzony w 1942 r. ośrodek badań jądrowych.

53

Gott in Himmel, ja! (niem.) — Boże w niebiesiech, tak!

54

Meretrix (łac.) — w starożytnym Rzymie zarejestrowana prostytutka.

55

Lynn Regis — jedna z dawnych nazw miasta Kings Lynn w hrabstwie Norfolk.

56

Johann Georg Faust (ok. 1480–1540) — niemiecki naukowiec i alchemik. Później symbol człowieka, który wchodzi w konszachty z diabłem, aby poznać tajemnicę istnienia.

57

Indiana Dunes — chroniony obszar w Indianie na wybrzeżu jez. Michigan.

58

„Jazz Ltd.” — otwarty w Chicago w 1947 r. klub jazzowy, działający do 1972 r.

59

Konstantyn I Wielki — cesarz rzymski. Wraz z ojcem uczestniczył w wyprawie przeciwko Piktom i Szkotom za Murem Hadriana.

60

Summa (łac.) — Summa theologiae (Summa teologii), kompendium wiedzy teologicznej Tomasza z Akwinu.

61

Proces i rzeczywistość — wykład kosmologii organicystycznej Alfreda Whiteheada.

62

Śmierć cieplna wszechświata — hipoteza mówiąca, że wszechświat dojdzie do stanu równowagi termodynamicznej, kiedy zanikną wszelkie rodzaje wymiany energii.

63

Um Gottes willen (niem.) — na miłość boską.

64

Run — podstawowa jednostka punktowania w krykiecie.

65

Wunderbar (niem.) — cudownie.

66

Danke schön. Ach, zwei Herzen im Dreivierteltakt (niem.) — Wielkie dzięki. O, dwa serca biją w walca takt.

67

Maricón (hiszp.) — pedał.

68

Und so weiter (niem.) — i tak dalej.

69

Belsen (Bergen-Belsen), Buchenwald — niemieckie obozy koncentracyjne.

70

Ze Skradzionego listu Edgara Poe (tłum. S. Wyrzykowski).

71

Monada — w filozofii samodzielny byt duchowy, będący odzwierciedleniem kosmosu.

72

Gertrudę Stein (1874–1946) — amerykańska pisarka, propagatorka literatury i sztuki modernistycznej, autorka znanego zdania „Róża jest różą, jest różą, jest różą”.

73

Z Makbeta Szekspira (tłum. M. Słomczyński).

74

Z wiersza „Attack” Siegfrieda Sassoona.

75

Bellevue Hospital Center — założony w 1796 r. nowojorski szpital, najstarsza tego typu placówka publiczna w Stanach Zjednoczonych.

76

Stepney — położona blisko centrum dzielnica Londynu.

77

Glamorgan — jedno z trzynastu historycznych hrabstw w Walii, obecnie podzielone na trzy części.

78

Sufrażystki — bojowniczki o prawa kobiet na przełomie XIX i XX w.

79

WCTU (ang.) — Womans Christian Temperance Union, Chrześcijański Ruch Kobiet na rzecz Abstynencji.

80

„Hearts and Flowers” — („Serca i kwiaty”) sentymentalny utwór z 1899 r., skomponowany przez Theodorea Tobaniego.

81

„Onward, Christian Soldiers” — („Naprzód, żołnierze Chrystusa”) angielska pieśń, skomponowana w XIX w.

82

Polly Andry — zamierzona zbieżność brzmieniowa ze słowem „poliandria” (małżeństwo kobiety z kilkoma mężczyznami).

83

Słowa Ulissesa (Odyseusza) po powrocie do ojczyzny. Z poematu „Ulisses” lorda Alfreda Tennysona (tłum. Ewa Skwara).

84

Aleksiej Maksimowicz Pieszkow — właściwe nazwisko pisarza rosyjskiego Maksyma Gorkiego.

85

Peace Packers (ang.) — z połączenia „peace” (pokój), i „packers” (jak w drużynie futbolu amerykańskiego Green Bay Packers).

86

Grofimutterchen (niem.) — babunia.

87

Götterdämmerung — upadek świata, bogów i ich siedzib na końcu czasu. Też opera Richarda Wagnera z 1876 r.

88

Kinder, Kirche, Küche (niem.) — dzieci, kościół, kuchnia.

89

Loki — nordycki bóg zniszczenia i kłótni, walczący po stronie demonów w czasie zmierzchu bogów.

90

Edda starsza (poetycka) — zbiór 29 pieśni epickich, znanych z manuskryptu pochodzącego z XHI-wiecznej Islandii.

91

Omnia vincit amor (łac.) — miłość wszystko zwycięża.

92

Mały Kapral — przydomek Napoleona I Bonaparte.

93

Z The Faerie Queene Edmunda Spensera.

94

Anch — starożytny krzyż egipski, znak życia, dający nieśmiertelność i wieczne zdrowie.

95

Allah il allah (arab.) — Nie ma boga prócz Allacha. Fragment muzułmańskiego wyznania wiary w nieco zmienionej formie.

96

Słupki fryzjerskie — rodzaj szyldów, pomalowanych w skośne pasy, oznaczających w średniowieczu zakład cyrulika. Stosowane po dzień dzisiejszy.

97

Z dramatu Księżna D’Amalfi Johna Webstera.

98

Z wiersza „Archy Declares War” Don Marquisa.

99

Richard Burbage (1568–1619) — angielski aktor i współwłaściciel teatru, występował w trupie aktorskiej razem z Williamem Szekspirem.

100

Nell Gwynn, a właśc. Eleanor „Neli” Gwynn — XVII-wieczna aktorka angielska, kochanka Karola II.

101

„Tonight s the Night” — tytułowa piosenka z musicalu komediowego z 1914 r.

102

Rupert Brooke (1887–1915) — angielski poeta, twórca wierszy poświęconych I wojnie światowej.

103

Lilith — wg legendy hebrajskiej, pierwsza żona Adama, porzucona przez niego.

104

„Limehouse Blues” — standard jazzowy, skomponowany w 1922.