Diamentowa karoca 1: Łowca ważek

* Aleksander Kuprin: Podkapitan Rybnikow, przełożył Janusz Jędrzejewicz, Towarzystwo Wydawnicze „Ignis”, Warszawa 1924, str. 5. Nie sposób dojść dzisiaj, czemu przyszły minister WRiOP i premier tłumaczył tę nowelę z użyciem nieistniejącej rangi „podkapitan”(przyp. tłum.).

* Daty według starego (przedrewolucyjnego) stylu. Bitwa pod Cuszimą rozegrała się 27-28 maja 1905 (przyp. tłum.).

* Na mocy traktatu berlińskiego (1878) rosyjska Flota Czarnomorska nie mogła opuścić tego akwenu i nie uczestniczyła w działaniach (przyp. tłum.).

* Gaetano Donizetti, Napój miłosny, akt II, aria Nemorina (przyp. tłum.).

* Hrabia Piotr Kleinmichel, minister komunikacji Mikołaja I, nadzorował budowę pierwszej dalekobieżnej linii kolejowej między Sankt Petersburgiem a Moskwą, oddanej w 1851 r. Wykreślając ją przy linijce na mapie, car obrysował swój palec, co wiernie odtworzono w terenie. Na tym jedynym łuku trasy toczą się opisane wypadki (przyp. tłum.).

* Symbol poświęcenia. Dwa poematy (1872-73), gdzie Mikołaj Niekrasow sportretował księżnę Katarzynę Trubecką i księżnę Marię Wotkońską, które dożywotnio towarzyszyły mężom dekabrystom na syberyjskim zesłaniu (przyp. tłum.).

* Maksyma stawnego wodza z czasów Katarzyny II, Aleksandra Suworowa (przyp. tłum.).

* Kolejne nawiązanie do noweli Kuprina, gdzie podejrzewany o szpiegostwo sztabskapitan Rybnikow dwukrotnie wymyka się indagacji słowami puenty humoreski Czechowa Książka zażaleń (1884). Numery porządkowe dodawano do popularnych nazwisk w sferach teatralnych, wojsku i – jak u Czechowa – na kolei (przyp. tłum.).

* Ałtynnik – srebrna trzykopiejkówka z XVIII w., przywoływana zwyczajowo podczas przeliczeń na wsi (przyp. tłum.).

* 4 lutego 1905 (st. stylu). Zabójcą wielkiego księcia Sergiusza Aleksandrowicza był bojowiec partii socjalistów rewolucjonistów (eserowców) Iwan Kalajew (przyp. tłum.).

* Dziesięcina to nieco więcej niż hektar (przyp. tłum.).

* Sławna matematyczka rosyjska, już w czasach, gdy toczy się akcja powieści, nieżyjąca, emancypantka, autorka powieści Nihilistka (przyp. tłum.).

* Podobnie jak szerokie tory, jeden z wyznaczników cywilizacji rosyjskiej: kaliber trzyliniowy (linia – 2,54 mm) nadano po wojnie rosyjsko – tureckiej 1878 r. jednostrzałowym karabinom amerykańskiego systemu Berdana, co dało w rezultacie używany do dziś kaliber 7,62 mm (przyp. tłum.).

* Drobny urzędnik, bohater opowiadania Mikołaja Gogola Płaszcz (przyp. tłum.).

* Aleksander Puszkin, Bajka o carze Sattanie, przeł. Jan Brzechwa. Dalsze cytaty z ody Wolność i wiersza Do Czaadajewa w przekładzie Juliana Tuwima (przyp. ttum.).

* Postać z obrazu Michaiła Wrubla (1890), symbolisty i schizofrenika, otoczonego kultem przez „dekadentów” (przyp. tłum.).

* Gioachino Rossini, Cyrulik sewilski, akt I (przyp. tłum.).

* Rosyjska odmiana warcabów, gdzie wygrywa ten, kto szybciej straci wszystkie kamienie (przyp. tłum.).

* Louis Boussenard, autor Kapitana Łamigłowy i Robinsonów z Gujany, był jednak raczej pisarzem dla młodzieży (przyp. tłum.).

* Pieśń Eugenii Studieńskiej, opiewająca zatopienie w nierównej walce krążownika „Wariag” pod Czemulpo w 1904 r. (przyp. tłum.).