Dzieci Diuny

Na grubym, czerwonym dywanie pokrywającym gołą skałę groty pojawiła się plama światła. Lśniła bez widocznego źródła, objawiając się jedynie na czerwonej powierzchni tkaniny wykonanej z włókna przyprawowego. Błądzący krąg o średnicy dwóch centymetrów poruszał się drgając — to wydłużony, to znów okrągły. Natknąwszy się na ciemnozielony bok łóżka, podskoczył w górę, załamując się na jego powierzchni.

Pod zielonymi przykryciami leżało dziecko o rudawych włosach, twarzy wciąż jeszcze okrągłej i szerokich ustach — postać, której brakowało smukłości typowej dla rasy Fremenów, lecz bez nadawanej przez wodę pełności kształtów, charakterystycznej dla przybyszów z innych planet. Chłopczyk drgnął, gdy promień przemknął po jego zamkniętych powiekach. Światło błysnęło, by po chwili zgasnąć.

W komnacie słychać było tylko płytki oddech i dobiegające gdzieś z tyłu monotonne kapanie zbierającej się w basenie wody, wychwytywanej przez oddzielacz wiatru umieszczony wysoko nad jaskinią.

Światło zabłysło ponownie — trochę silniejsze, jaśniejsze o kilka lumenów. Tym razem można było zidentyfikować jego źródło: zakapturzona postać wypełniła sklepione wejście w kącie izby i przesłoniła dobywającą się stamtąd poświatę. Raz jeszcze promień przesunął się dookoła komnaty, badając wszystkie jej załomy. Stwarzał atmosferę niebezpieczeństwa, nieustannego niepokoju. Omijając śpiące dziecko, światło zatrzymało się na zakratowanym wlocie powietrza w górnym rogu, spenetrowało wybrzuszenia w zielonych i złotych obiciach, łagodzących nieprzyjemne wrażenie wywierane przez litą skałę.

Po chwili zgasło znowu. Postać w kapturze poruszyła się, szeleszcząc tkaniną, i przystanęła z boku sklepionych drzwi. Każdy jako tako zaznajomiony ze zwyczajami panującymi w siczy Tabr zacząłby od razu podejrzewać, że to zapewne Stilgar, naib siczy, opiekun osieroconych bliźniąt, które pewnego dnia zastąpią swego ojca, Paula Maud’Diba. Stilgar często dokonywał nocnych inspekcji w pokojach bliźniąt, zawsze wchodząc najpierw do izby, w której spała Ghanima, a kończąc ją tu, w przyległym pokoju, gdzie mógł się upewnić, że Leto jest bezpieczny.

„Stary głupiec ze mnie” — pomyślał Stilgar.

Przejechał palcami po zimnej powierzchni projektora światła, zanim umieścił go w pętli przy pasie owiniętym wokół bioder. Projektor denerwował go nawet wtedy, gdy naib go potrzebował. Najnowszy wytwór Imperium, przyrząd służący do wykrywania obecności dużych, żywych obiektów, w królewskich komnatach sypialnych wykazywał jedynie obecność śpiących dzieci.

Stilgar pomyślał, że jego myśli i uczucia w pewnym sensie przypominają to światło. Nie mógł, nie potrafił opanować bezustannych wewnętrznych projekcji. Jego zachowanie kontrolowała jakaś wyższa siła. Przywiodła go do miejsca, w którym wyczuł spiętrzone niebezpieczeństwo. Tu właśnie spoczywał magnes przyciągający sny o potędze. Tu spoczywało doczesne bogactwo, świecka władza i najpotężniejszy ze wszystkich mistycznych talizmanów; boska istota religijnej spuścizny po Muad’Dibie. W tych bliźniętach — Leto i jego siostrze Ghanimie — skoncentrowała się przerażająca moc. Ponieważ żyły, Muad’Dib, choć zmarły, żył w nich.

Nie były zwykłymi, dziewięcioletnimi dziećmi: były siłą natury, żywiołem, obiektem boskiej czci i lęku. Były dziećmi Paula Atrydy, który został Muad’Dibem, Mahdim wszystkich Fremenów. Muad’Dib zmienił oblicze ludzkości; Fremeni wyruszyli z tej planety na dżihad, niosąc przez zasiedlony ludźmi wszechświat falę żaru religijnego uniesienia, którego zasięg i wszechmocna władza wywarły piętno na każdej planecie.

„Mimo to dzieci Muad’Diba są z krwi i kości — pomyślał Stilgar. — Dwa zwyczajne pchnięcia nożem są w stanie zatrzymać bicie ich serc. Ich woda powróciłaby do plemienia.”

Na tę myśl jego nieposłuszny umysł opanowały natrętne obrazy.

Zabić dzieci Muad’Diba!

Minione lata obdarzyły go mądrością introspekcji. Wiedział, jakie źródło jest źródłem tej potwornej myśli. Pochodziła z lewej ręki — przekleństwa, nie z prawej — błogosławieństwa. Ajat i burhan życia nie miały przed nim tajemnic. Kiedyś był dumny z tego, że myśli o sobie jako o Fremenie, o pustyni jak o przyjacielu, że nazywa planetę Diuną — nie Arrakis, jak oznaczano ją na wszystkich gwiezdnych mapach Imperium.

„O ile prostsze było życie, gdy nasz Mesjasz był tylko marzeniem — pomyślał. — Znajdując Mahdiego, wyzwoliliśmy we wszechświecie niezliczone mesjanistyczne rojenia. Ludzie ujarzmieni przez dżihad marzą teraz o nadejściu nowego przywódcy.”

Spojrzał w głąb pogrążonej w ciemności komnaty.

„Czy uczyniliby mnie mesjaszem, gdyby mój nóż ich uwolnił?”

Usłyszał, jak Leto niespokojnie wierci się przez sen. Stilgar westchnął. Nigdy nie znał dziadka — Atrydy, którego imię otrzymało to dziecko, lecz wielu mawiało, że z tego właśnie źródła pochodziła moralna siła Muad’Diba. Czy przerażający dar prawość i przeniósł się i na to pokolenie? Stilgar stwierdził, że nie jest w stanie odpowiedzieć na owo pytanie.

Pomyślał: „Sicz Tabr należy do mnie. Ja tu rządzę. Jestem naibem Fremenów. Beze mnie nie byłoby żadnego Muad’Diba. Ale te bliźnięta… Dzięki Chani, ich matce, a mojej krewniaczce, w ich żyłach płynie moja krew. Jestem w nich ja, Muad’Dib i Chani, i wszyscy inni. Cóż my uczyniliśmy z tym wszechświatem?”

Nie mógłby wyjaśnić, dlaczego wśród nocy naszły go takie myśli i dlaczego sprawiły, że czuje się winny. Schował się głębiej w szacie z kapturem. Rzeczywistość absolutnie nie przypominała marzeń. Przyjazna Pustynia, niegdyś rozpościerająca się od bieguna do bieguna, skurczyła się do połowy dawnego obszaru. Mityczny raj królującej zieleni napawał go lękiem. Nie przypominał tego, o którym marzyli Fremeni. I gdy jego planeta się zmieniała, dotarło do niego, że zmienia się i on sam. Stał się kimś o wiele bardziej wyrafinowanym niż niegdysiejszy przywódca siczy. Stał się świadom wielu rzeczy — sztuki rządzenia oraz odległych konsekwencji najdrobniejszych decyzji. Mimo to czuł, że jego wiedza i subtelność są cienką otoczką pokrywającą nienaruszone jądro prostszej, bardziej deterministycznej osobowości. Ta dawna istota nawoływała go, nęciła powrotem do czystszych wartości.

W jego myśli zaczęły się wdzierać dźwięki siczowego poranka. Poczuł powiew na policzkach: to ludzie wychodzili przez grodzie w ciemności przedświtu. Powiew świadczył o ich beztrosce, był znakiem obecnych czasów. Mieszkańcom drążni nie chciało się już zachowywać reżimu wody z dawnych czasów. Dlaczego mieliby to czynić, skoro na planecie notowano deszcze, gdy widywano chmury, gdy ośmiu Fremenów zostało porwanych przez nagłą powódź w wadi? DO tego czasu słowo „zatopiony” nie istniało w języku Diuny; to jednak już nie była Diuna, lecz Arrakis… i poranek dnia pełnego wydarzeń.

„Jessika, matka Muad’Diba, babka bliźniąt, wraca dziś na tę planetę — myślał. — Dlaczego właśnie teraz kończy to sobie samej narzucone wygnanie? Dlaczego opuściła zacisze i bezpieczeństwo Kaladanu dla niebezpieczeństw Arrakis?”

Troskały go i inne rzeczy: czy ona wyczuje jego zwątpienie? Jako czarownica Bene Gesserit przeszła przez najintensywniejsze szkolenie zakonu żeńskiego i stała się pełnoprawną Matką Wielebną. Czy każe mu nadziać się na nóż, tak jak rozkazał Umma-Obrońca Liet-Kynes?

„Dlaczego miałbym jej słuchać?” — zastanowił się.

Nie mógł odpowiedzieć na to pytanie. Miast tego pomyślał o Liecie-Kynesie, planetologu, który marzył o przekształceniu ogólnoplanetarnej pustyni w sprzyjającą ludziom zieloną krainę, jaką się teraz stawała. Liet-Kynes był ojcem Chani. Bez niego nie byłoby marzenia, nie byłoby Chani ani królewskich bliźniąt. Kruchość delikatnego łańcucha zdarzeń przerażała Stilgara.

Jak doszło do tego, że się spotkaliśmy? — zadał sobie pytanie. — Jak się połączyliśmy? Dla jakiego celu? Czy moim obowiązkiem jest skończyć z tym wszystkim, unicestwić owo wielkie połączenie?”

Stilgar pogodził się z niepokojem panującym w jego duszy. Czuł się na siłach dokonać wyboru, odrzucić miłość i rodzinę, by uczynić to, do czego naibowie od czasu do czasu byli zmuszeni: zabić dla dobra plemienia. Z pewnego punktu widzenia taki mord stanowił najwyższą zdradę, krańcowe okrucieństwo. Zabić dzieci! Jednak nie były to tylko dzieci. Spożywały melanż, uczestniczyły w orgiach siczy, szperały po pustyni w poszukiwaniu piaskopływaków, bawiły się w inne zabawy fremeńskich dzieci… I zasiadały w Radzie Monarszej. Dzieci w tak niewinnym wieku, a jednak na tyle mądre, by zasiadać w Radzie! Choć były dziećmi z ciała, z doświadczenia były sędziwe, urodzone z sumą genetycznej pamięci, przerażającą świadomością, dzielącą ich ciotkę Alię i je same od całej reszty ludzkości.

Wiele razy, przez wiele nocy Stilgar łapał się na tym, że jego myśli krążą wokół owej różnicy. Wielokrotnie budził się ze snu, ogarnięty myślowym zamętem, i przychodził tu, do sypialni bliźniąt z niedośnionymi snami. Jego wątpliwości nabierały teraz ostrości. Wiedział, że niepowodzenie próby podjęcia decyzji samo w sobie jest decyzją. Bliźnięta i ich ciotka przebudzili się w łonach matek, mając w pamięci całą wiedzę przekazaną im przez przodków. Był to efekt narkotycznego uzależnienia od przyprawy, uzależnienia ich matek — lady Jessiki i Chani. Lady Jessika urodziła syna, Muad’Diba, zanim popadła w uzależnienie. Alia przyszła na świat już po tym. Niezliczone pokolenia selektywnego chowu prowadzonego przez Bene Gesserit wydały wreszcie Muad’Diba, lecz w planach zakonu żeńskiego nie wzięto pod uwagę melanżu. Och, wiedźmy Bene Gesserit wiedziały o takiej możliwości, lecz bały się jej i nazywały ją Paskudztwem. Była dla nich czymś skrajnie przerażającym. Paskudztwo. Musiały mieć jakieś powody, by tak sądzić. A skoro orzekły, że Alia jest Paskudztwem, musiały ten sąd przenieść także na bliźnięta, ponieważ Chani również była uzależniona, jej ciało przesiąkło przyprawą, a geny w jakiś sposób uzupełniły geny Muad’Diba.

Myśli Stilgara toczyły się niespokojnie. Nie można było wątpić, że bliźnięta zaszły dalej niż ich ojciec, lecz w jakim kierunku? Chłopiec mówił o zdolnościach bycia swoim ojcem — i dowodził tego. Nawet jako niemowlę Leto ujawniał wspomnienia, o których mógł wiedzieć tylko Muad’Dib. Czy w szerokim wachlarzu pamięci czaili się również tacy przodkowie, których wierzenia i obyczaje stwarzały niebezpieczeństwo dla żywych ludzi?

Paskudztwa — orzekły święte wiedźmy Bene Gesserit. A mimo to zakon żeński z zawiścią spoglądał na genotyp dzieci. Wiedźmy pożądały nasienia i komórek jajowych bez uszkodzenia ciał, które je wytwarzały. Czy dlatego lady Jessika wracała właśnie teraz? Niegdyś zerwała z zakonem, by poprzeć książęcego kochanka, lecz plotka głosiła, że powróciła do metod Bene Gesserit.

„Mógłbym skończyć z tym wszystkim — pomyślał Stilgar. — Byłoby to tak proste!”

Raz jeszcze zdziwił się, że może rozważać taki wybór. Czy dzieci Muad’Diba ponosiły odpowiedzialność za rzeczywistość, która burzyła marzenia innych? Nie. Były jedynie soczewkami, przez które padało światło skupiające się tak, iż ukazywało nowe kształty wszechświata.

W udręce wrócił myślami do pierwotnych fremeńskich wierzeń i powtórzył sobie: „Boży rozkaz nadchodzi; nie staraj się go przyspieszać. To Bóg ma wskazać drogę; a są tacy, którzy z niej zbaczają „.

To właśnie religia Muad’Diba napełniała Stilgara największym niepokojem. Dlaczego obwołano Muad’Diba bogiem? Po co uświęcać człowieka, o którym wiadomo, że był z krwi i kości? „Złote Remedium Życia” Muad’Diba stworzyło biurokratycznego potwora, który rozpanoszył się w codziennych, ludzkich sprawach. Rząd i religia zjednoczyły się, a złamanie prawa stało się grzechem. Zapach bluźnierstwa jak dym unosił się wokół wszelkiego kwestionowania rządowych edyktów. Bunty stały się zaproszeniem do rozniecania piekielnych ogni i samosądów.

A przecież to ludzie tworzyli owe edykty.

Stilgar ze smutkiem potrząsnął głową, nie zauważając służących, którzy weszli do Królewskiego Antyszambra, by pełnić poranne obowiązki.

Przejechał palcami po krysnożu u pasa, myśląc o przeszłości, którą symbolizował jego nóż: niejednokrotnie odczuwał sympatię dla buntowników, których stale upadające powstania tłumił własnymi rozkazami. Zamęt ogarnął jego myśli, pragnął wiedzieć, jak się go pozbyć, jak powrócić do dawnej prostoty. Ale wszechświat nie mógł odwrócić swego biegu; był wielką maszyną puszczoną w ruch na tle szarej pustki nieistnienia. Nóż, gdyby przyniósł bliźniętom śmierć, odbiłby się tylko od tej próżni, wnosząc nowe powikłania wichrujące bieg ludzkiej historii, tworząc przestrzenie rozpadu, zmuszając ludzkość do wykreowania nowych postaci ładu i chaosu.

Westchnął, uświadamiając sobie, że wokół niego wre ruch. Tak, ci służący reprezentowali ten rodzaj porządku, który stworzono dla bliźniąt Muad’Diba. Istnieli od chwili do chwili, radząc sobie ze swymi trywialnymi problemami bez zastanawiania się nad nimi.

„Najlepiej gorliwie ich naśladować — powiedział sobie Stilgar. — Najlepiej nie przejmować się z góry tym, co może się zdarzyć”.

„Jestem teraz służącym — myślał dalej. — Panem moim jest Bóg, Miłosierny i Litościwy. — I zacytował sobie: — Z pewnością My nałożyliśmy im na szyje pęta aż po brody, tak że mają podniesione głowy; i My postawiliśmy barierę przed nimi i barierę za nimi, i My nakryliśmy ich, tak że nic nie widzą „.

Tak powiedziano w dawnej fremeńskiej religii.

Skinął głową własnym myślom. Widzieć, przewidywać następną chwilę, tak jak to robił Muad’Dib ze swoją napawającą lękiem wizją przyszłości — to stanowiło przeciwwagę dla ludzkich spraw. Tworzyło nowe możliwości decyzji. Być wolnym od więzów, tak, to mogło sugerować boski kaprys, jeszcze jedno powikłanie poza zasięgiem doświadczenia zwyczajnej ludzkiej istoty.

Stilgar zdjął rękę z noża. Myśl podporządkowała się palcom, ostrze, które kiedyś błyszczało w przepastnej paszczy pustynnego czerwia, pozostało w pochwie. Wiedział, że nie dobędzie noża, by zabić bliźnięta. Decyzja zapadła. Lepiej zachować tę dawną cnotę, której wciąż hołdował: lojalność. Lepsze te powikłania, które są mu znane, niż te, których nie umiał sobie wyobrazić. Lepsza teraźniejszość niż przyszłość kreślona przez marzenia. Gorzki posmak w ustach podpowiadał mu, jak puste i buntownicze mogą być niektóre z nich.

„Dosyć! Nigdy więcej marzeń!”