Паляўнічыя акварэлькі з Палесся

«Паночку, май жа ласку на стары мой век,

Дай пораху набой! Стрэў ліха чалавек.

Сякі-такі дабытак нажывеш у хату,

А ліха падпільнуе дый учыніць страту.

Вось і цяпер: якое жарабё на звод,

То ж конік гаспадарскі быў бы на той год.

Мядзведзь задзёр і завалок у лес пад хвою.

Каб ліха скурчыла яго за гэта ўдвое!!.

Паночку, дайце пораху, і кудлачу

Адплата будзе — юху я яму спушчу!» —

Так згорблены і сівы, надышоўшы зрана,

Прасіў калішні дворскі паляўнічы ў пана.

«Рыгору, што пляцеш ты языком сваім?

На старасць з глузду з'ехаў, хворы ўжо зусім,

На кудлу йсці ён хоча, ногі суне ледзьве,

У лесе, дзеду, не ўцячэш ты з лап мядзведзя». —

«Паночку, невядома, стане што і як!

Хто там каго? Было, ласкавы пане, ўсяк,

Не раз глядзеў я смерці ў зекры, і нічога,

Яшчэ скрыплю на свеце гэтым з ласкі Бога.

Як воля Божая, мо я змагу й цяпер

Падолець шэльму, каб не шкодзіў болей звер.

Я ўжо маімі ўнукамі пакляўся дома,

Што шкодніка застрэлю. Чалавек не помніць,

Што выкажа з крывавай крыўды і бяды,

Казанне тое перашкодаю тады.

Ні Богу, ні людзям хлусіць не думаў Грышка,

Тым болей: мо мядзведзь старыя косці скрышыць?

Мо шкодзіць больш не будзе ў нашай старане?

Дай пораху, паночку, бо няма ў мяне.

Быў дома, праўда, порах, сын жа з бабскай зграяй

Уперліся і не даюць, забыць мне раяць». —

«І слушна, што так робяць!.. Адчуваюць грэх.

Рызыкаваць без сэнсу — то ж людзям на смех.

Мядзведзь не заяц, ты стары — вось і прычына.

Жыццём не даражыш — шчэ горшы грэх ты чыніш.

Я павяртаю шкоду, сунімі адчай,

Дарую ад буланкі жарабё, прымай». —

«Паночку, хай спашлецца ласка вам ад Бога

За сэрца добрае! Не скрыўдзілі старога.

Каб вашым дзеткам доўгі век Пан Бог судзіў!

За жарабё пан мецьме скуру ды на здзіў». —

«Якую скуру?» —

«Медзвядзёвую, паночку.

Ці кудлу пакладу, ці вечная ўжо ночка». —

«Што ж тут рабіць? Упартаму і памагай?!» —

«Пайду з сякерай — пораху, паночку, дай!» —

«Ото казёл!.. На кудлача схацеў спатрэбіць

Ламачыну сваю, на звера йдзе без стрэльбы,

Бяры ці дубальтоўку вось, ці штуцэр мой,

Што лепш да вока?.. Трэба ж у мясціне той

Мець схоў — палаткі добрыя, Базыль паможа». —

«Не трэ, паночку, не, хай укрывае Божа!

Не ўмею з панскай стрэльбы, ў клеці ёсць свая,

Папсулі дзеці, дык направіць мусіў я.

Пальне!.. — бы ў свечку ясную! бо анікрышку

З старой знаёмай стрэльбы не спудлуе Грышка.

Не трэ палаткаў, клопату ляпей не мець,

Бо шчэ да падлы можа не прыйсці мядзведзь.

Яго злаўлю дзе потым? Ледзьве носяць ногі,

За медзвядзём, як пойдзе, дык хадзіць трэ многа.

Спазнаць праклятага я звера добра змог». —

«На порах! — і няхай цябе бароніць Бог!»

Назаўтра толькі што прачнуўся пан уранку,

А Грышка з стрэльбаю чакаў ужо на ганку.

«Што скажаш, дзеду?» —

«Ёсць, паночку, просьба шчэ,

Па медзвядзя падводу дай у лес хутчэй!

Ляпей бы параконку, гразкая дарога,

Мядзведзь пудоў на дваццаць будзе, дзякуй Богу». —

«Апавядай, як там?» —

«Не памыліўся, бач,

Чакаў я ноч, на досвітку прыйшоў кудлач.

Як бавіўся пад хвояй з падлінай у ляпе,

Пад вуха пацягнуў — перажагнаўся лапай».