Перакулены час

– Ды ну… – Ад неспадзяванай, першай у сваім жыцці пахвалы Васіль аж зніякавеў.

– Праўда-праўда, – неяк смялей працягвала братавая. – Я ўжо блізу дзесяці год кручуся ў культурніцкай сферы і, павер, магу адрозніць бяздарнае ад таленавітага, прафесійнае ад пачаткоўскага… У тваіх вершах ёсць агонь, боль, шчырасць – і гэта галоўнае…

– Агонь, боль… У вершах – гэта паняцці абстрактныя, – сумна запярэчыў Васіль.

– Правільна – абстрактныя. І заўважае іх толькі той, у каго самога баліць, гарыць, хто адчувае танчэй за іншых. Ты не журыся, што Жэня да цябе так паставіўся, – ён жа празаік, ён паэзіі як след не разумее…

– А што, каб яе разумець, абавязкова быць паэтам?

– Мабыць, не абавязкова… – Галя на колькі секунд задумалася. – Але ж большасць людзей, абсалютная большасць, не валодаюць вобразным мысленнем. Такія людзі не здольныя адчуць паэзію… Яны могуць быць вельмі разумнымі – мыслярамі, цудоўнымі рэжысёрамі, акцёрамі, празаікамі, але паэзія для іх – пустое месца. Па вялікім рахунку, можна і не пісаць вершаў, а быць паэтам.

– І можна напісаць дзесяць тамоў і ім не быць? – як бы прадаўжаў яе думку Сурмач.

– Амаль што так. Можна напрактыкавацца ў рыфмарстве, вершаваным апісальніцтве… Але ніводная высокапрафесійная паэма не кране чытацкае сэрца, калі ў ёй няма Божае іскры.

– Ізноў жа абстракцыя, прывід – “Божая іскра”, – махнуў рукой Сурмач. – А што гэта, уласна кажучы, такое? Яе ж не памацаеш рукамі, словамі не апішаш. І хай мы маем хоць сто Божых іскраў – ніхто нас друкаваць не заспяшаецца.

– Гэта так… Але, павер мне, толькі такія – выпакутаваныя – вершы і маюць права на існаванне. Дакладней, не права… – крыху задумалася Галіна. – Выпакутаваныя, выбаленыя вершы валодаюць жыццёвай сілай, жыццяпраўднасцю, якая толькі і дае ім пуцёўку ў вечнасць.

– Туманныя фразы, – зазначыў Сурмач, хоць нядаўна і сам прыйшоў да блізкіх высноў. – Байкі пра сады нябесныя…

– Правільна, гэтыя высокія разважанні ні да чаго не прывядуць, пакуль нашы тварэнні будуць марнавацца ў сталах… Але ж я цябе для таго і паклікала, каб прапанаваць дапамогу. Я ж ведаю, як важна, як цяжка штосьці ўпершыню надрукаваць. Паслухай…

Нягледзячы на абыякавы знешні выгляд, Васіль насцярожыўся і лавіў кожнае слова братавай.

– У мяне ёсць знаёмы чалавек, рэдактар літаратурнага часопіса, вядомы паэт, які згадзіўся прагледзець твае вершы.

“Ці не той гэта, што мяне пляжыў? – прамільгнула памаўзлівая думка. – Во будзе весела!” Уголас спытаў:

– А як яго прозвішча?..

– Алесь Хведаравіч Месціч, рэдактар аддзела паэзіі часопіса… – (Галіна назвала адно вядомае літаратурнае выданне.) – Харошы чалавек.

– Гэты харошы чалавек для цябе – маладой і прыгожай жанчыны – можа быць вельмі дрэнным для маладога вершапісца, – паморшчыўся Сурмач.

– Алесь Хведаравіч можа быць суровым толькі да бяздарнасці. Табе тут няма чаго апасацца.

– У кожнага свой густ, – недаверліва буркнуў Васіль.

– Ну, ва ўсякім разе паспрабаваць трэба. Тым больш што я за цябе паручылася. Ты мяне не падводзь, ладна? – Галя прыязна зірнула на спадарожніка.

Яны ўжо выйшлі да ракі і рушылі па бетоннай набярэжнай. Справа быў сквер.

– Аддрукуй штук дзесяць вершаў – самых, на тваю думку, лепшых – і перадай мне.

– Добра, – без асаблівага энтузіязму згадзіўся Сурмач. – Хаця пустая гэта задума.

– Там паглядзім, – сказала братавая, спынілася ля парапета і абаперлася аб яго локцямі.

Тое ж зрабіў і Васіль. З хвіліну яны прастаялі бязмоўна.