Адклікаюцца рэхам гады

* * *

Лёсам нарочана слову служыць…

Як ручаёк, мая мова бяжыць

І ў акіяне вялікім не згіне...

Кропляй бурштыну станеш, Аўгіння.

Нехта падыме яе на ўзбярэжжы —

І заблішчыць твая кропля ў замежжы.

* * *

Зямля ў нас — золата і срэбра,

Галоўнае з зямных прыгод.

Нам неба вызначае код,

Яно ўсё дасць, што сэрцу трэба.

Вядзі, вядзі размовы з небам,

Не завядзі ў бяздонне вод

Ні сам сябе, ні свой народ,

З галоднымі дзяліся хлебам.

* * *

Пачаў ісці? Ідзі, не стой!

На тое дадзена дарога.

Ў жыцці цікавага так многа,

Другія пойдуць за табой.

Не цешся ўяўнай прастатой:

Жыццё з усіх спытала строга.

Не для сябе — кагось другога

Ты захавай набытак свой.

* * *

Каб не пакрыўдзіці нікога,

Жыві сумленна на зямлі,

Такімі ж родзічы былі, —

Ніколі не жадай чужога.

Калі ж жаданні не ад Бога,

Каб злітаваўся, не малі,

Бо чэрці ў пекла завялі, —

Адтуль не выпусцяць жывога.

* * *

Адводзіць слова боль і страх,

Яно глыбокае, як мора,

Свой асабісты мае нораў,

Свае і сілу, і размах.

Хіба ж, скажы, яно не птах?

Ды вартасць мае тое слова,

Што з сэрца вылеціць людскога,

Каб асвяціць камусьці шлях.

* * *

Ёсць нітка таямнічая між намі,

Яна — не для чужога вока,

Жывецца з ёю нам не адзінока,

І разарваць яе мы можам толькі самі.

Але навошта? Так пасуе гаме,

Як небу — незабудка сінявока.

І рэчка сіняя яшчэ далёка.

Не трэба клясца: мы з табой не ў храме.

* * *

Не трэба між людзей граніц,

Не трэба візаў і даведак,

Чужых вачэй, зайздросных сведак,

Не трэба з гора падаць ніц.

Празрыстасць рэчак і крыніц —

Для нашых для агульных дзетак,

Не трэба на іх лёсе метак

І тых знішчальных навальніц.

* * *

Мастак і з гліны злепіць дзіва,

Паўстане ў велічнай красе

І асалоду прынясе,

Каб толькі ты глядзеў зычліва,

А не з пагардай, не кічліва...

І ўсё ж зычлівыя не ўсе,

Хоць змалку ходзяць па расе.

Прымай іх хібіны цярпліва.

* * *

Жыць — гэта йсці і не стаяць,

Шукаць, жадаць, ствараць, знаходзіць.

Хай, можа, і не ўсё выходзіць,

Галоўнае — ход думцы даць.

І нечаканае — спаткаць,

Не гаварыць надзеі: «Годзе!»

Той, хто ідзе, заўсёды дойдзе

І пракладзе для іншых гаць.

* * *

Свой крыж яшчэ нясуць салдаткі,

Іх боль прыглушаны, пякучы...

Жыццё — бы цёмны лес дрымучы:

Стагоддзем зменены парадкі.

А шлях ізноў такі нягладкі!

Нам родных песень не агучыць,

І будуць нас да скону мучыць

Няпростыя жыцця загадкі.

* * *

Якая цемра, слота, стынь...

Жыццё імгненна, нібы сон, —

Цячэнне і хвілін, і дзён

Адносіць нас, як тую плынь.

Пакуль не прагучыць: «Амін...»

І цэдзіцца цяпло акон...

Не забывайце тых імён,

Што правялі нас да Святынь.

* * *

Ты быў нядаўна малады,

Мог проста ў мора акунуцца,

Мог ад хваробы адвярнуцца,

А зараз — з ёю назаўжды.

Маланкаю ляцяць гады —

Не паспяваеш азірнуцца,

Як прымушае час вярнуцца

І глянуць на свае сляды.

* * *

Нас мудрасць па жыцці вядзе,

Яна дае сагрэцца целу,

Яна і вызначае цэны,

Яна і лепіць з нас людзей.

І нават кожны божы дзень

Яна рыхтуе нам замену,

Яна наладжвае антэну,

Каб не згубіліся нідзе.

* * *

Вандруем мы спакон вякоў,

А лёс для нас дарогі мосціць,

Змушае аб'ядацца, посціць,

Калі вяртаемся дамоў.

Нямала наламае дроў

Той, хто шукае прыгажосці, —

Заўсёды вінаваты хтосьці,

Хто не прынёс для нас дароў.

* * *

Працуе рупная пчала,

Як чалавек, самааддана.

Да вечара ўвесь дзень ад рана.

Дзе ж сілы гэтулькі ўзяла?

Няўжо нектар такі піла,

Што ад вачэй людскіх схаваны?

Ляціць штодзённа праз туманы

Туды, дзе ліпа зацвіла.

* * *

Ёсць грэх... Дык ёсць і пакаранне

За лёс загубленых гадоў.

За слёзы маці, слёзы ўдоў

Няма й не будзе апраўдання.

Бо неадчэпнае пытанне

Ў душу людскую лезе зноў,

Да нашых дочак і сыноў, —

І патрабуе пакаяння.

* * *

Жывем, каб гэты свет сагрэць,

Збіраемся на працу зрана,

Працуем там самааддана

І не спяшаемся старэць.

Адно не можам зразумець,

Што старасць прыйдзе нечакана,

І запячэ, заные рана...

Трываць таксама трэба ўмець.

* * *

Дае разумная прырода

Жыцця свядомага настрой,

Каб зразумелі мы з табой,

Што ёсць палон і ёсць свабода.

Свабода — гэта рух народа,

Культура, вера і спакой, —

Ўсё лепшае ідзе ў сувой

Нашчадкам, як узнагарода.

* * *

Мы марым так пражыць гады,

Каб не зрабілі з нас паяцаў, —

Самому ж лепей пасмяяцца,

Ад смеху здаравей заўжды.

А хто да белай барады

Прывык для некага крыўляцца,

Таму не грэх і ў цырк падацца —

Схавацца ад сваёй бяды.

* * *

Усплывае часам перажытае,

Бо незабыўныя ёсць даты:

Матулі погляд сумнаваты,

Слязінкамі жыццё размытае…

Зямля дзядоў, здаўна абжытая,

Твае засмучаныя хаты

Заўжды пабелены на святы —

Маўчыш, туманамі спавітая.

* * *

Вецер вясновы варушыць галіны,

З дрэў абтрасае з болем расу.

Водар хваёвы — подых былінны

Хаваюць туманы, як маці слязу.

Хаваюць туманы пачуцці ў даліны,

Хаваюць зямлі гэтай дзіўнай красу,

Лісты закаханых — чыесь успаміны —

Стагоддзі у вечнасць, як дар, панясуць.

* * *

Пакуль жывы — кахаць спяшы,

Каханых не бярэ адчай,

Незакаханым спачувай,

Не заглушы сваёй душы.

Душы сваёй не заглушы,

Каханню скарбы ўсе аддай,

Яго, нібы вясну, вітай

І вогнішча не затушы.

* * *

Хто сілы за народ аддаў

І хто душу сваю збярог

Ад болю, бедаў і трывог —

Той славаю народа стаў.

А хто з людзей тры скуры драў,

Краў і хлусіў, як толькі мог, —

Ад хцівасці зусім знямог,

Ў жыцці адны грахі прыдбаў.

* * *

Паміж багамі і людзьмі

Заўжды нябеснае свячэнне:

Дабра і хараства злучэнне...

Вазьмі ў жыцці сваё, вазьмі.

Яго знянацку не задзьмі:

Патрэбна вечнае гарэнне

Для азарэння пакалення.

Праўдзівым будзь перад дзяцьмі.

* * *

Мы мроім кожнаю вясной

Вяртаннем цеплыні і свята,

Чакаем ураджай багаты

У гэтай мітусні зямной.

Прыродзе цешымся зямной,

Глядзім на поле вінавата,

Працуем шчыра і заўзята...

Так тчэцца наш зямны сувой.

* * *

Гавораць: лёс нас па жыцці вядзе,

Ён вызначае нам дарогі,

Надзеі кідае пад ногі,

А часам іх у нас крадзе.

А што нам з тых няздзейсненых надзей:

Адны пакуты і трывогі.

Мы ж не анёлы і не богі —

Адвечны з намі грэх людзей.

* * *

Бяздоннае жыццё сусвету...

Як розумам яго акінуць?

Не можа думка недзе згінуць,

Калі наведала планету.

Нясі душу да мінарэту,

Дзе думкі нашы не астынуць,

Дзе і надзеі не загінуць,

Аднойчы вызначыўшы мэту.

* * *

Штармуе мора, вецер злуе,

Нясе прылівы і адлівы...

Напэўна, стане той шчаслівы,

Хто буры і штармы мінуе.

Пульсуе час, жыццё пульсуе,

Бываюць сумныя наплывы...

Хто стрыманы і хто цярплівы —

Таму і сумны час пасуе.

* * *

За нешта неба нас карае...

Загадкавасці многа ў свеце:

Ламае бураломам вецце,

З карэннем дрэвы вырывае.

Вясна разводзіцай гуляе,

Шмат мора выкідае смецця,

Калі над ім гуляе вецер...

Планета неяк выжывае.