Гары Потэр і Вязень Азкабана

— РАЗДЗЕЛ XVIII — Лунацік, Галахвост, Мягкалап і Рагач

Мінула колькі секунд, перш чым, сябры зразумелі гэтае абсурднае сцверджанне. Нарэшце, Рон агучыў тое ж, што было ў думках самога Гары.

- Вы абодва зшалелі.

- Смехата!- ледзь чутна прамовіла Герміёна.

- Пітэр Пэцігру памёр!- дадаў Гары.- Ён забіў Пітэра дванаццаць год таму!

Хлопчык кіўнуў на Блэка, твар якога сутаргава тузануўся.

- Я жадаў гэтага,- ашчэрыўшы жоўтыя зубы, заравеў той,- але малы Пітэр перайграў мяне... аднак у гэты раз падобнага не здарыцца!

Скінуўшы Крукшанса на падлогу, Блэк кінуўся да Скаберса. Калі яго вага навалілася на ронаву нагу, той загаласіў ад болю.

- Сірыюс, НЯ ТРЭБА!- крыкнуў Люпін і, кінуўшыся наперад, адарваў Блэка ад Рона.- ЧАКАЙ! Ты не павінен рабіць гэта проста так... яны павінны зразумець... нам трэба растлумачыць ім усё...

- Мы растлумачым ім потым!- гыркнуў Блэк, пытаючыся вырвацца з рук прафесара, адной рукою ўсё яшчэ спрабуючы дацягнуцца да Скаберса, які вішчаў, як той падсвінак і, спрабуючы вырвацца ад Рона, абдрапаў таму твар і шыю.

- Яны... маюць... права... ведаць... усё!- запыхаўшымся голасам, адказаў Люпін, ўсё яшчэ пытаючыся стрымаць Блэка.- Рон, трымаў яго, як хатняга ўлюбёнца! Сёе-тое і я не разумею! А Гары... ты павінен распавесці яму ўсю праўду, Сірыюс!

Блэк супыніў свае спробы вырвацца, але яго запалыя вочы працягвалі ўважліва назіраць за пацуком, які быў моцна заціснуты ў пакусанай, падрапанай і зкрывавленай руцэ Рона.

- Добра,- адказаў ён, не адрываючы ад Скаберса вачэй,- распавядзі ім, калі жадаеш. Але рабі гэта хутчэй, Рэмус. Я жадаю здздейсніць забойства, за якое сядзеў...

- Вы абодва вар’яты,- хістаючыся прамовіў Рон, ён азірнуўся на Гары і Герміёну, чакаючы ад іх падтрымкі.- З мяне годзе. Я пайшоў.

Ён спрабаваў ісці толькі на здаровай назе, але Люпін выцягнуў сваю палачку і накіраваў яе на Скаберса.

- Ты павінен выслухаць мяне, Рон,- ціха сказаў ён.- Толькі працягвай шчыльна трымаць Пітэра.

- ГЭТА НЕ ПІТЭР, ГЭТА – СКАБЕРС!- залямантаваў Рон, ён паспрабаваў запхнуць пацука назад ў кішэню, але той шалёна змагаўся. Рон пахістнуўся і згубіўшы раўнавагу паваліўся, Гары злавіў яго і зноўку пасадзіў на ложак. Потым ігнаруючы Блэка звярнуўся да прафесара Люпіна.

- Ёсць сведкі, якія бачылі, як Пэцігру памёр,- сказаў ён,- поўная вуліца народу...

- Не бачылі, а лічылі што бачылі!- прамовіў Блэк, не спускаючы вачэй з курчашчагася ў ронавай руцэ Скаберса.

- Усе лічылі, што Сірыюс забіў Пітэра,- адказаў прафесар,- Я сам так лічыў... пакуль сёння не ўбачыў Мапу. Справа ў тым, што Мапа Паскуднікаў ніколі не брэша... Пітэр жывы, Гары і зараз Рон трымае яго.

Гары зірнуў на Рона, калі іх вочы сустрэліся, яны быццам моўчкі сказалі адно аднаму: Блэк і Люпін з’ехалі з глузду. Іх гісторыя ня мае сэнсу. Як Скаберс можа быць Пітэрам Пэцігру? Пэўна Блэк усё-ткі звар’яцеў у Азкабане... але чаму Люпін падтаквае яму?

Затым пачала гаворыць Герміёна. Яе голас дрыжаў і не жадаў супакойвацца, а сама яна здавалася жадала пераверыць, ці ў глуздзе зараз прафесар Люпін.

- Але, прафесар Люпін... Скаберс ня можа быць Пэцігру... гэта не магчыма, я не...

- Чаму немагчыма?- спакойна спытаўся Люпін, быццам яны зараз былі на занятках і Герміёна знайшла нейкі недахоп ў эксперыменце з грындзілоў.

- Таму... таму што, калі Пітэр Пэцігру быў анімагам, аб гэтым бы ўсе ведалі. Мы вывучалі анімагію на занятках прафесаркі МакГонагал. Калі я рабіла хатняе заданне я даведалася, што... Міністэрства шчыльна сочыць за чараўнікамі, якія могуць ператварацца на жывёлаў, яны ўсе занесены ў рэестр, дзе ўказана іх імя і на якую жывёлу яны ператвараюцца, іх афарбаванне і прыкметы. Я пайшла да МакГонагал і яна паказала мне гэты рэестр, там было зарэестравана толькі сем анімагаў, якія жылі ў гэтым стагоддзі і Пэцігру сярод іх не было...

Толькі Гары паспеў захапіцца герміёнінымі намаганнямі па выкананню хатніх заданняў, як Люпін пачаў рагатаць.

- Так, Герміёна!- адказаў ён,- але ў Міністэрстве анічога ня ведалі аб трох незарэестраваных анімагаў, што валэндаліся па Хогвартсе.

- Калі ты жадаеш распавесці ім ўсю гісторыю, Рэмус, паспяшайся і неадкладна пачынай,- прагыркаў Блэк, працягваючы ўважліва слядзіць за кожным рухам Скаберса,- я ўжо чакаў дванаццаць год і не жадаю чакаць далей.

- Добра... але ты вінен дапамагчы мне, Сірыюс,- адказаў той,- я ведаю толькі пачатак...

Люпін супыніўся. За яго спіною адчуўлася нейкае дзіўнае рыпенне. Дзверы ў пакой самі сабою адчыніліся. Усе пяцёра ўтаропіліся на іх. Люпін падыйшоў да дзвярэй і вызірнуў вонкі.

- Нікога...

- Гэта дом з прывідамі!- прамовіў Рон.

- Ані,- адказаў Люпін усё яшчэ здзіўлена пазіраючы на дзверы.- У Лямантуючай Халупе ніколе не было прывідаў... усё ляманты і крыкі, да якіх прызвычаліся мясцовыя жыхары, зроблены... мной.

Ён адштурхнуў з вачэй сівое валоссе, паразважаў хвіліну і пачаў сваё апавяданне:

- Усё пачалося з таго... што я стаў ваўкалакам. Нічога падобнага не адбылося, калі б мяне не кусілі... і калі б я ня быў гэткім авантурыстам...

Ён выглядаў спакойным, але стомленым. Рон збіраўся перабіць яго, але Герміёна сыкнула на яго і пільна ўтаропілася на Люпіна.

- Калі мяне кусілі я быў вельмі малым хлапчанём. Мае бацькі выпрабавалі ўсё, але ў тыя часы не было аніякіх лекаў. Тое зелле, што зараз гатуе дзеля мяне прафесар Снэйп, было вынайдзена не так даўно. Яно робіць мяне цалкам бяспечным. Я пачынаю прымаць яго за тыдзень да поўні і пакуль я гэдак раблю... я магу ціхінька сядзець у сваім кабінэце і чакаць. Пакуль месяц не зменшыцца.

- Але тады мардоўнікавага зелля не існавала і я раз на месяц ператвараўся на сапраўдную пачвару. Нельга было і марыць аб тым, што я магу трапіць ў Хогвартс. Бацькі хутчэй за ўсё не пажадалі бы, каб іх дзеці вучыліся разам са мной.

- Але тут на пост дырэктара быў абраны Дамблдор, а ён спачуваў усім. Ён прыйшоў да маіх бацькоў і сказаў ім, што калі яны прымуць пэўныя меры засцярогі, ня будзе аніякіх прычын, каб я не мог вучыцца ў школе...- Люпін паглядзеў на Гары і ўздыхнуў.- Колькі месяцаў таму, я сказаў табе, што Лупцуючую Вярбу пасадзілі ў той год, калі я прыехаў у Хогвартс. Але справа ў тым, што яе пасадзілі, каб я быў сюды прыняты. І гэты дом...- прафесар маркотна абвёў пакой вачыма...- і праход, што вядзе да яго... усё гэта было пабудавана дзеля мяне. Раз на месяц я павінен быў пакідаць замак, каб перавараціцца. А над праходам была пасаджана Лупцуючая Вярба, каб ніхто выпадкова не трапіў на мяне, калі я быў небяспечным.

Гары не мог бачыць, як гэта ўсё адбывалася, але зараз ў захапленні слухаў. Адзіным гукам, акрамя голаса Люпіна, што апавядаў гісторыю, быў напалоханы піск Скаберса.

- У тыя часы, мае пераварочванні былі... жахлівымі. Ператварацца на ваўкалака пакутліва балюча. А тут я быў яшчэ аддзелены ад людзей, якіх мог кусіць, таму замест іх я драпаў сябе самога. Сельскія жыхары, што чулі мае крыкі і ляманты вырашылі, што тут паселішча асабліва шалёных зданяў. Гэтую чутку пусціў Дамблдор... і нават зараз, калі шмат год Халупа маўчыць, мясцовыя жыхары не адважваюцца да яе падыходзіць...

- Але, калі не браць на ўвагу мае ператварэнні, я быў шчаслівым, як ніколі ў жыцці. Бо ў мяне аб’явіліся першыя ў жыцці сябры, трое самых найвыдатнейшых сяброў у свеце. Сірыюс Блэк... Пітэр Пэцігру... і зразумела ж твой Гары бацька – Джэймс Потэр.

- Гэтыя тры маіх сябра не маглі не заўважыць, што я кожны месяц кудысь знікаю. Я спрабаваў выдумляць разнастайныя гісторыя. Казаў, што хварэла маці і я быў вымушаны ехаць дамоў, каб адведваць яе... З тугою і жахам я думаў аб тым, што, калі мае сябры даведаюцца аб тым кім я ёсць, яны пакінуць мяне. Але ж вядома, яны, як і ты Герміёна, аб усім здагадаліся...

- Але не кінулі. Замест гэтага, яны здзейснілі дзеля мяне тое, што зрабіла мае ператварэнні не толькі больш-меньш ніштаватымі, але, зверх таго, яны сталі лепшым часам ў маім жыцці. Мае сябры сталі анімагамі.

- Мой тата таксама?- здзіўлена спытаўся Гары.

_ Зразумала,- прамовіў Люпін.- Яны выдаткавалі лепшыя часы жыцця на працягу трох год, каб высветліць, якім чынам гэта зрабіць. Твой бацька і Сірыюс на іх шчасце былі лепшымі навучэнцамі школы, таму што анімагічная трансфармацыя можа пайсці непапраўна жахліва... гэта адна з прычын па якой Міністэрства ўважліва сочыць за тымі, хто спрабуе гэтым займацца. Пітэр атрымаў ад Джэймса і Сірыюса ўсю тую дапамогу якую яны маглі даць яму. І вось нарэшце, на пятым годзе навучання ў іх атрымалася. Яны па ўласнаму жаданню маглі пераварочвацца на жывёлаў.

- Але якім чынам гэта дапамагло вам?- збянтэжана спыталася Герміёна.

- Яны не маглі скласці мне кампанію, як людзі, але рабілі гэта пад выглядам жывёлаў.-адказаў Люпін.- Ваўкалакі небяспечныя выключна для людзей. Яны ўпотай пакідалі замак пад Мантыяй-Невідзімкай Джэймса. Пераварочваліся... Пітэр, які быў найменьшым з нас, спакойна мог праслізнуць міма атакуючых галінак Вярбы і націснуць на вузел на яе камелі і тым самым абязрушыць дрэва. Потым яны праходзілі праз праход і далучаліся да мяне. Пад іх уплывам, я стаў меньш небяспечным. Калі я быў сярод іх, маё цела працягвала быць ваўчыным, а вось мой розум значна меньш.

- Пасцяшайся, Рэмус,- гыркнуў Блэк, ён працягваў пазіраць на Скаберса з выразам жахлівага голаду на твары.

- Я ўжо амаль скончыў, Сірыюс, амаль скончыў... Дык вось, мы былі вельмі ўзрушаны магчымасцямі, якія адкрыліся для нас, калі мы ўсе навучыліся пераварочвацца. Неўзабаве, мы пакінулі Лямантуючую Халупу і шлэндалі па начах па замку і вёсцы. Джэймс і Сірыюс ператвараліся на такіх буйных жывёлаў, што з лёгкасцю маглі стрымаць ваўкалака. Сумняваюся, што ў Хогвартсе быў колісь навучэнец, які ведаў бы тэрыторыю Хогвартса і Хогсміда лепш за нас... І вось праз колькі часу, мы вырашылі стварыць Мапу Паскуднікаў, якую падпісалі сваімі мянушкамі. Сірыюс – Мягкалап, Пітэр – Галахвост, а Джэймс – Рагач.

- А на якіх жывёл..?- пачаў было Гары, але Герміёна перабіла яго.

- Але ж гэта было вельмі небяспечным! Бегаць ў цемры разам з ваўкалакам! А калі б вы выслізнулі з-пад увагі астатніх і кусілі кагось?

- Думкі пра нешта падобнае дагэтуль пераследуюць мяне,- цяжка прамовіў прафесар.- Шмат разоў падобнае ледзве не здаралася. Але потым мы смяяліся над гэтым. Мы былі малымі і бязглуздымі... і захопленныя сваёй разумнасцю.

- Часам я адчуваў сябе вінаватым ў тым, што грэбаю даверам Дамблдора. Вядома ж... ён дазволіў мне вучыцца ў Хогвартсе, чаго б не зрабіў ніхто з папярэдніх дырэктароў. А ён нават ня ведаў, што я парушаю правілы, якія ён прызначыў дзеля бяспекі, маёй і навакольных. Таксама ён ня ведаў, што ўзяўшы з мяне прыклад, трое навучэнцаў, сталі нелегальнымі анімагамі.Але маі дакоры сумлення адступалі штораз, калі мы сядалі абмяркоўваць свае прыгоды на наступны месяц. І я зусім не змяніўся...- твар прафесара здранцвеў, а ў голасе аб’явілася агіда на сябе самога.- На працягу ўсяго году я змагаўся з сабой, разважаючы, ці павінен я сказаць Дамблдору, што Сірыюс – анімаг. Але так і не зрабіў гэтага. Чаму? Таму што я жахлівы баягуз. Гэта азначала бы маё прызнанне ў тым, што я пагрэбаваў яго даверам, калі вучыўся ў школе і павёў за сабою іншых... А давер Дамблдора для мяне усё. Ён пусціў мяне ў Хогвартс, калі я быў хлопчыкам і даў працу таму, каго пазбягалі ўсё яго сумленнае жыццё, таму хто ня меў магчымасці знайсці сабе аплачваемую праццу з-за сваёй... асаблівасці. Таму я пераканаў сябе, што Сірыюс трапляе ў школу дзякуючы Цёмным Мастацтвам, якім навучыўся ад Вальдэморта, а тое, што ён яшчэ і анімаг ня мае да гэтага аніякага дачынення... такім чынам ў некаторай ступені, Снэйп быў правы наконт мяне.

- Снэйп?- нечакана спытаўся Блэк, упершыню за колькі хвілінаў адарваўшы вочы ад Скаберса, каб паглядзець на Люпіна.- Ён тут якім бокам?

- Ён тут працуе, Сірыюс,- цяжка ўздыхнуў Люпін,- настаўнікам.- ён зірнуў на Гары, Рона і Герміёну.- Прафесар Снэйп, вучыўся ў школе разам з намі. Ён з усёй сваёй моцай змагаўся супраць майго прызначэння на пасаду настаўніка па Абароне ад Цёмных Мастацтваў. На працягу ўсяго году, ён сцвярджаў Дамблдору, што мне не варта давяраць. І ў яго былі на то свае прычыны... ці ведаеце, Сірыюс колісь пажартаваў з ім так, што той ледзь не загінуў і жарт быў з маім удзелам...

Блэк здзекліва рагатнуў.

- Ён заслужыў гэта,- яхідна прамовіў ён.- Снэйп крадком цягаўся вакол нас, імкнучыся высветліць, чым мы займаемся... спадзяваўся такім чынам дамагціся, каб нас вытурылі са школы...

- Северус надта цікавіўся тым, куды я штомесяц знікаю,- растлумачыў Люпін Гары, Рону і Герміёне.- Мы былі аднагодкамі і... эээ... моцна не любілі адно аднаго. Больш астатніх яму не падабаўся Джэймс. Думаю ён зайздросціў здольнасцям Джэймса на квідытчным полі... карацей, аднойчы ўвечары Снэйп убачыў, як мадам Помфры суправаджае мяне да Лупцуючай Вярбы, каб я мог перавараціцца. Сірыюс вырашыў, што будзе вельмі пацешна, калі ён распавядзе Снэйпу, аб тым, што трэба націснуць сук на камелі доўгай палкай, каб ён змог пабачыць мяне. Вядома ж Снэйп паспрабаваў... і калі б ён дабраўся да Халупы, ён сустрэўся бы там з вялізным ваўкалакам... але твой бацька, калі пачуў аб тым што зрабіў Сірыюс, кінуўся за Снэйпам і з вялізнай рызыкай для жыцця выцягнуў таго вонкі... аднак Снэйп ўбачыў мяне ў другім канцы прахода. Дамблдор забараніў яму распавядаць аб гэтым, але з тых часоў ён ведае хто я...

- Дык вось чаму Снэйп ненавідзіць вас?- павольна прамовіў Гары.- Ён вырашыў, што вы ўдзельнічалі ў гэтым жарце?

- Маеш рацыю,- здзекліва халодным голасам сказала сцяна за спіною ў прафесара.

Северус Снэйп скінуў з сябе Мантыю-Невідзімку, яго палачка была накіравана на Люпіна.