Казка пра Музыку

Гаварыў Асілак брату:

— Глянь, дзе хвалі пеніць шторм,

Ці то грывай вал дзевяты,

Ці то зломаным крылом

Птушка, тонучы, махае?

— Не, ня хвалі там іграюць.

Не крылаты ўзмах птушыны,

Гэта парус ў моры сінім!..

Кажа зноў Асілак брату.

— Глянь на сонечны загар,

Быццам коней ляціць статак

З шумам, звонам, громам хмар.

— Эх, ня хмары і ня коні

Пеняць вадзяныя горы,

Гэта царская пагоня

Паказалася на моры!..

Стогне вецер, вые дзіка,

Хвалі пеняцца на шхерах.

Ужо бачаць Вяль з Музыкам

Бор стары, знаёмы бераг.

Яшчэ раз вяслом ударыць!

Плыт ўразаецца ў пясок,

Мачта хіліцца набок,

Зьвесіў крыльлі мокры парус,

Пырскі мора на ім зьзяюць…

Вяль Музыку так гаворыць:

— Мы гасьцей з-за сіня мора

Безь цябе тут прывітаем.

Хопіць ім сталоў-курганаў;

Мёдам абнясем ліповым.

Хай даруюць, калі п’яна

З плеч пакоцяцца галовы

Або ў скоках пад нагамі

Трэснуць панцыры іх, шлемы…

Ты ж ідзі далей шляхамі,

Дзе над Нёмнам вербы дрэмлюць,

Дзе шумяць прасторы жыта

Ў залатым імглістым цьвеце.

I што бачыў, раскажы ты,

Перадай ўсім на жалейцы.

Разышліся.

Вяль з братамі

Ловіць мора сіні подых,

А Музыка йдзе шляхамі

На сустрэчу сонца ўсходу.

Вось ужо ў далінах тоне,

Вось хаваецца за межы,

Толькі ўсе жалейкі тоны

Разьліваюцца ў бязьмежжы.

А тым часам у затоку

Караблі ўсё прыбываюць,

I на бераг на шырокі

Цар з дружынай высядае.

Сам цар выступіў наперад,

Кажа:

— Гніцеся мне ў пояс!

Сплёў густы для вас я нерат,

Каб цягнуць да вадапою.

Лепей самі аддавайце

Мне жалейку і Музыку,

А то з вашых плеч на лапці

Надзяру мяккога лыка.

I рагоча ўся дружына.

Вяль гаворыць:

— Што хваліцца!

Паглядзім лепш, хто ў даліне

Выстаіць ці ляжа ніцам…

— Што, няўжо на вас, на гэткіх,

Маёй сілы будзе мала? —

I ўсе разам — цар, і войска,

I паслы — зарагаталі.

А пасьля пайшлі ўсе ў наступ

Чорнай ненавіснай сілай.

Вырваў Вяль дуб каранасты,

Пояс патужыў Асілак,

Волат парасправіў глечы —

I сустрэліся з навалай.

Пачалі мясьці і секчы —

Толькі рэха застагнала.

Быццам жнівам на іржышчы —

Сноп на сноп — кладзецца сіла;

Цэлы дзень грыміць ігрышча,

Як стагі, растуць магілы.

Наступае вечар сіні,

Сонца ў хвалях мора тае,

Позна волатаў з дружынай

Разьдзяліла ноч глухая.

Цар хутчэй уцёк за мора.

Вяль прылёг каля кургана,

Каб, як згаснуць толькі зоры,

Зноў прачнуцца раным-рана.

Сьпіць зямля.

Смугою ліпкай,

Цёплым ценем сон ліецца,

Толькі часам ціхай скрыпкай

Заіграе сонны вецер.