Мае Айчыны

Лясок мой стаўся залаты,

Быццам у казцы я, здалося.

Пад ногі сцелюцца лісты,

Фарбуе іх мастачка-восень.

Пераступае мой парог

І застаецца дамаседам.

Шукаю новых я дарог,

За мною восень крочыць следам.

Мяне ўжо з восенню, відаць,

Ніхто ў жыцці не раз’яднае.

Калі мне з ёю сябраваць —

Заўжды хай будзе залатая!

Так бела-бела сёння зранку,

Так чыста-чысценька кругом.

Зіма прыехала на санках,

Прырода спіць спакойным сном.

Зіма ўсе рэкі і азёры

Схавала ў гладзенькіх ільдах,

Дзеці на ледзяной прасторы

Тут будуць ездзіць на каньках.

На санках паімчыць з пагоркаў,

Калі пачне ўсё болей днець.

Хаця мароз на панадворку,

Ніяк у хаце не ўсядзець!

Зіма, у нас ты сёння госцем,

А заўтра поўны гаспадар.

Ты маеш столькі прыгажосці,

Навейваеш ты столькі мар!

Плача жаласна снег,

Пачарнеў ад смутку.

Ручаёк слёз пабег

Ціхутка, ціхутка.

Адыходзіць зіма

На поўнач далёка,

Ваяваць тут дарма,

Вясны чуваць крокі.

Трыумфальна ідзе,

Нясе подых весні.

Снег ужо дзе-нідзе,

Вітаем прадвесне!

Хачу я жаўрука паслухаць

Абавязкова еду ў вёску,

Выходжу мігам на палоскі

І сэрца пакідае скруха.

Ён, бачу, ледзь прыкметны ўвысі,

Сваімі крыльцамі трапеча,

Як бы склікае ўсіх на веча —

Як свіст і трэлі паліліся.

Раней за іншых на прадвесні

Птушкі-пяюшкі вясну чуюць

І радасна яе вяшчуюць

Залівістай бясконцай песняй.

Люблю ваш весні шчэбет, птушкі,

Якога ў паднябессі поўна,

Прадстаўнікі вясны чароўнай,

Вы ўсе найпершыя вяснушкі.

Вясна так выбухнула нечакана

І ў гарадскім з’явілася двары,

Развешвае на вулічных каштанах

Шторанку жырандолі-ліхтары.

І так прыгожа сталася навокал,

Такі святочны веснавы настрой.

І цешыць гараджанаў вока

Раптоўнае спаборніцтва з вясной.

А птушкі ў веснавым рознагалоссі

Вяшчуюць дружна, што яны ўжо ёсць,

І ўсе вясне з удзячнасцю прыносяць

Падзяку за цяплынь і прыгажосць.

У квецень каляровую прыбрана

Зямля пасля зімовае пары.

Запальвае вясна на ўсіх каштанах

З суквеццяў каляровых ліхтары.

Выходжу з гарадской кватэры

Сустрэць вясну ў цудоўным маі.

Яе пах хлыне ў вокны, дзверы,

Усіх дурманіць, ап’яняе.

Я затрымаўся з непакоем,

Калі угледзеў, анямелы:

Расце чаромха пад сцяною

З кары абдзёртым ствалом-целам.

Гронкі духмяных кветак белых

На аслабелым дрэве вянуць.

Пабушаваць тут захацела

Група бязвольных хуліганаў.

Ставаць у абарону мушу

Свету вакольнага заўсёды.

Якое ж сёння раўнадушша

Да разбуральнікаў прыроды!

Лета, радаснае лета,

Колькі ж казачнай красы!

Край наш сонейкам сагрэты

Поўняць птушак галасы.

Лета, залатое лета,

У прыгожы свет наўкол

Ты склікаеш школьных дзетак

З нашых гарадоў і сёл.

Лета, казачнае лета,

Ты навееш безліч мар,

Дываном духмяных кветак

І зямны аздобіш твар.

Лета, дарагое лета,

Адпачынку мілы час.

Ты цяплом абдорыш дзетак

І папоўніш сіл запас.

Бела-бела ў полі чыстым,

Над зямлёю паднялося

Многа нітак серабрыстых,

Што напрала сёння восень.

Ззяе бабінае лета

І іскрыцца сівізною,

Гэта першая прыкмета,

Што зіма не за гарою.

Неўзабаве шоўку ніці

Восень зноўку згорне ў жмені,

Будзе для зімы-сястрыцы

Ткаць прыгожае адзенне.

Адзінокая ў полі вярба,

Як бабулька стаіць ля дарогі.

І яна, як ахопіць журба,

Быццам кленчыць і моліцца Богу.

Хоча вымаліць лепшы свой лёс,

Адзіноты страшэннай пазбыцца.

Вось каб хтосьці яе перанёс

Ды ў куток, дзе не трэба нудзіцца.

Там, дзе вербаў расце стройны рад,

Дзе вядуць між сабою размовы,

Дзе парадак існуе і лад

І дзе ёсць ад вятрыску ахова.

А тут вецер тармосіць касу,

А яе злосна хіліць дадолу,

І няма каму выказаць сум,

Расказаць аб жыцці невясёлым.

І стаіць адзінока вярба,

Быццам кленчыць і моліцца Богу,

З ёю толькі нуда і журба,

З імі сумна стаяць ля дарогі.

Заплакалі вочкі

Сумнае бярозы.

Жоўтыя лісточкі

Сыплюцца, як слёзы.

Была ж вясной, летам,

Стройнай, як дзяўчына,

А цяпер раздзета,

Голыя галіны.

І таму так суму

У бярозы многа.

Стаіць у задуме

З выглядам убогім.

Не смуткуй, царэўна,

Вясна прыйдзе зноўку,

Дасць табе, напэўна,

Новую абноўку.

У Балгарыі рамонак

Называюць: лай-лай кучка.

Не лагічна, не натхнёна,

Гэта ж проста: брэша сучка.

І прыдумаў нехта гэтак

Брыдка і нечалавеча.

Не любіў, відаць, ён кветак,

Што і цешаць нас і лечаць.

Выступаю ў абарону

Кветкі-сонца, кветкі-мары:

Што зрабіць, каб больш рамонак

Так не крыўдзілі балгары?

Пушча пашырае свае межы,

Вырастаюць дрэвы на папары.

Беласток бліжэй да Белавежы,

Адвыкаюць вёскі гаспадарыць.

Штораз больш асірацелых хатак,

Бадылём зарослых панадворкаў,

А навокал толькі страты, страты ...

І аб безнадзейнасці гаворка.

Дажываюць век пенсіянеры,

Дзякуюць за дзень пражыты Богу.

У шчаслівы лёс ужо не вераць

На памежжы побыту зямнога.

Ведаюць — яны ж тут толькі госці,

Зноў кагосьці ў вёсцы не хапіла ...

Зносяць агароджу на пагосце,

Робяць болей месца на магілы.

Задумаўся над сваёй згубай

Каля студні жораў з доўгай дзюбай.

Дрэмле ён пад струхлелым плотам

З думкаю, чаму не можа лётаць?

Паляцеў бы ён у свет шырокі

І прыпаў бы да вады глыбокай,

Чэрпаючы, як раней вадзіцу,

Каб маглі, хто смягне, тут напіцца.

Тут, у навакольным асяроддзі,

Ён не заглядае ўжо ў калодзеж.

Бо і тут старэнькія сяляне

Маюць свой запас вадзіцы ў кране.

І стаіць ён, нерухомы жораў,

Са сваім, чужым у вёсцы, горам.

І гняце, гняце яго журбота:

Як шкада, што ён не ўмее лётаць.

Кусты, кусты,

Вы гарадоў прыгожасць!

Вы не платы —

Жывая агароджа.

Яшчэ з вясны

Зямной прывабы поўнай,

Растуць яны

Свабодна і няроўна.

Любой парой

Такі парадак звычны:

Кусты пілой

Раўняюць электрычнай.

Адна з ідэй

У творцаў разбуральных —

Раўняць людзей

У нечым незвычайных.