П'яўка

Частка IX ДУХ ЦЕМРЫ

32.

Ноч была звычайная, але нешта ў наваколлі змянілася. Не чувалася віску малалетак і крумкаючых галасоў “працаробаў”, крыкаў аб дапамозе, на вуліцы было нязвыкла сцішана, толькі ў небе мільгацела зарава ад далёкіх вогнішчаў. Я вызначыў накірунак, куды мне трэба было ісці, але акрэсленага плана дзеянняў у мяне пакуль не існавала: хіба што дабрацца да танкавых боксаў і паспрабаваць адбіць сілай ці зноў скрасці свой пазадарожнік у тых, хто яго ўгнаў. У Гвіда шмат памагатых, —

думаў я, — ці ён зрабіў угон сам? Проціўгоннае прыстасаванне на маёй машыне было старога ўзору, распрацаванае яшчэ ў пачатку стагоддзя, і абясшкодзіць яго з дапамогай электроннага блока, які выкарыстоўваюць крымінальнікі, так званай “завадзілкі”, не складала асаблівых намаганняў.

Але не паспеў я адысці, як мой надалоннік у кішэні засігналіў.

Андруш, а гэта быў ён, спытаў, дзе я знаходжуся і папрасіў пачакаць яго.

Становішча абцяжарваецца з кожнай гадзінай, расказваў ён мне, сустрэўшыся праз колькі часу. Агенты палкоўніка Скута па спісах вышукваюць усіх падазроных. Па словах Маркуса і атрыма-

ных ім ад свайго інфарматара звестках, шукаюць аўтараў налепак, усіх тых хто, на іх думку, здольны да супраціву, а таксама тых, хто замешаны ў гісторыю з дваццаць першым баракам. Сам барак ужо блакаваны дэфарманткамі з “Гідры”. Скут спадзяецца на павышэнне ў пасадзе і перавод у Мегаполіс, калі ён дакладзе наверх аб ліквідацыі падпольнага цэнтра мясцовай суполкі і прадставіць вынікі сваіх высілкаў. У Маркуса і яго людзей, дадаў

Андруш, ёсць сувязь з аднадумцамі ў іншых паселішчах, і яны таксама зыходзяць. Потым, магчыма, вернуцца, бо хапун як прыйшоў, так і скончыцца.

“Вам з Мойрай трэба з’язджаць неадкладна”, — перадаў словы

Маркуса Андруш.

“Мой джып скралі”.

“Ну калі яго яшчэ не паспелі ўгнаць за межы паселішча, то справу можна паправіць”.

“Гэта гарбузагаловыя. Касіус чакаў, што я выкуплю яго супляменніка, якога мы з табой завалілі на звалцы. А

259 пазадарожнік — за адным з іх: Гвіда. Мне ўжо давялі, што гэта ён угнаў машыну”.

“Ведаю Гвіда. Яму даўно варта абламаць рогі”. Я прыслухаўся да гукаў ночы.

“Знялі тэму. Мне варта ісці”.

“Я з вамі, — рашуча сказаў Андруш. — Мы, Берташ, пачалі тую справу, дык разам яе і скончым”.

“Ствол пры табе?” “Так. Стары “пээм”. Але пакуль надзейны”.

“Чаму ты ходзіш у цемры, Андруш? — ннеспадзеўкі спытаў я. —

Да таго ж, адзін”.

“Мне падабаецца. Пэўна, Дух цемры ставіцца да мяне з прыхільнасцю”.

“Ды ты рамантык, Андруш”.

“Ну, не сыпце цукар у піва”.

“Што ж, — успомніў я выказванне старажытнага святога, — каб распазнаць Духа цемры, трэба самому быць светлым”.

“Вы, я гляджу, таксама з пароды савіных, — праз паўзу сказаў

Андруш. — Пэўна, як казалі ў даўніну, нас з вамі ноч і ахрысціла”.

Я кінуў вокам на таймер і раздумваў нядоўга.

“Джып, як мне давялі, загнаны ў паўночны танкавы бокс. Варта праверыць праўдзівасць гэтай наводкі”.

“А чаму б нам спачатку не паразмаўляць з Гвіда? — прапанаваў

Андруш. — Я, прыкладам, ве-даю, дзе і як яго можна адшукаць.

Варта толькі завітаць у бардэль”.

“Так, маеш рацыю, — пасля непрацяглага роздуму згадзіўся я, — да таго ж, упэўнены, што ён заблакаваў рухавік на код, а каб паставіць, у сваю чаргу, машыну на хаду, спатрэбіцца шмат часу”.

Мясцовы бардэль, пра які нагадаў Андруш, размяшчаўся ў адной з былых вайсковых казармаў. Мы падышлі да яго праз паўгадзіны.

Зблізу гэта аказаўся даўгі, неахайны будынак, асветлены знутры.

Там-сям вокны былі адчынены, адкуль даносіліся гукі папсовай музыкі, брудная лаянка, жаночыя ўскрыкі і віск. Ахоўнік ля дзвярэй — нізкарослы тыкваголовы з даўгімі, як у малпы, рукамі, ўтаропіўся ў нас абыякавым позіркам, але шлях загарадзіў.

“Гвіда тут?” — не марудзячы, пацікавіўся ў яго Андруш.

“Я з ім сёння не “прыкурваў”.

“Мы зойдзем”.

“Заходзьце. У мяне толькі дзве ўмовы: у вас павінны быць грошы і не павінна быць ствалоў”.

Я выцягнуў з кішэні грошы. Вочы ахоўніка сквапна бліснулі, і я скінуў яму ў далонь паперку. Ён адступіў у бок, не ўспамінаючы больш пра зброю, а мы зайшлі ў нешта накшталт гасцінай. Гэта быў даволі вялікі пакой з падранай канапай у куце і мноствам пластмасавых крэслаў, на якіх там-сям сядзелі напаўаголеныя постаці рознага полу, розных колераў скуры і самага рознага ўзросту. Той-сёй з іх паліў, нехта размаўляў, іншыя ўставалі і некуды сыходзілі. Пахла таннымі дэзадарантамі. За пластыкавым бар’ерам месціўся стол, за якім, адасобленая арганічным шклом, вяла стукала пальцамі ў клавішы камп’ютаэра кітаянка па выглядзе гадоў сарака, якая, убачыўшы нас, адразу падхапілася з месца,.

“Гвіда ў вас? — спытаў я яе па магчымасці ветліва. — Вы ведаеце Гвіда? Мы хочам яго паба-чыць”.

“Я паўгадзіны на змене. Адкуль мне ведаць — ёсць тут Гвіда ці не. Ён звычайна доўга не затрымліваецца. Забірае сваю пастаянную сучку, яе завуць Роза, і за падвоеную плату вядзе дадому. Альбо тут забаўляецца. Мы і ў пазыку яму яе не адмаўляем. Хто ж не ведае Гвіда... Я схажу гляну, альбо пашлю каго”.

“Не, — сказаў я. — Мы самі”.

“Не бясплатна. Вось, азнаёмцеся”.

Я павярнуўся да агароджы, на якой пабачыў налеплены аркуш паперы, і прачытаў наступнае: Ко ш т п а с л у г : Мастурбацыя — 2 амера З відам на залу — 3 амера Партнёр — 5 амера

Партнёр па выбару — 8 амера Звальная зала — 10 амера

Я паціснуў плячыма, выцягнуў дробную банкноту і аддаў “мамцы”.

“На дзве хвіліны. Толькі па Гвіда. Мой таварыш пачакае тут”. “Ды я пашлю каго, — адразу памякчэла яна. — Вось, прыкладам, паклічу сяброўку яго Розы”.

Але я, вядома, не быў упэўнены, што Гвіда зараз захоча мяне бачыць, і сам прайшоў у дзверы, якія вялі ў доўгі калідор. У ім часам выбягалі з асобных кабінетаў у асноўным малалетнія вычварэнцы, некаторыя з іх былі яўна пад наркатой. З-за дзвярэй даносіліся ўзбуджаныя крыкі і віск. Ля двух вынасных біятуалетаў стаялі чэргі. Я не зазіраў у кабінеты, бо разумеў, што мала шанцаў знайсці там патрэбнага мне дэфарманта, але прайшоў далей — туды, дзе, як здагадаўся, знаходзілася зала, прызначаная пад групавыя сексуальныя ўцехі.

Цяжкае паветра было тут асабліва задушлівым з-за паху поту, нямытых разгарачаных цел і выдзяленняў. Паўсюды вяла і неяк механічна савакупляліся, мяняючы партнёраў, альбо каго аднаго з групы. Там-сям гэта былі і гомасексуальныя пары. Пакуль адны адпачывалі, іншыя займалі іх месцы на лежаках, альбо на засланай брудным паралонам пляцоўцы ў цэнтры залы. З некалькіх дынамікаў на сцянах аднастайна грукацела музыка — білі на нізкіх частотах барабаны.

Невялікая зала ў псеўдаарабскім стылі была застаўлена шырокімі жалезнымі ложкамі, на якіх замест матрацаў былі прыстасаваныя брудныя лісты тоўстага паралону. На іх пад напаўпразрыстымі балдахінамі з пашарпанай пластыкавай плёнкі адбываліся оргіі. Там-сям размясціліся проста парамі. Уздоўж праходаў, прыкаваныя да сценак за ладыжкі, рабілі выгляд, што б’юць сябе пугамі, і стагналі, выяўляючы экстаз, голыя дзяўчыны і маладзёны абодвух полаў. Было бачна, што ў некаторых з іх у грудзі і геніталіі ўшытыя імплантанты.

На мяне звярнулі ўвагу. Прыкры жаночы голас прапанаваў: — Далучайся! Чуеш, ты — бландзінчык? Распранайся хутчэй!

Уладальніца яго — беласкурая, каровістая самка, гадоў трыццаці на выгляд, — урэшце, я мог і памыляцца, зазыўна памахала мне рукой. Яна ляжала на ложку, рассунуўшы ногі так, што была бачная яе паголеная вагіна. Побач з ёй адпачываў, заплюшчыўшы вочы, потны мурын з прык-метным піўным жыватом. Другой рукой жанчына пажадліва вадзіла па гэтым жываце і ніжэй, пэўна імкнулася прастымуляваць эрэкцыю.

“Ну, што ты цягнеш? — яна пакінула мурына ў спакоі і, прасунуўшы абедзве рукі сабе пад калені, пальцамі развяла шчыліну похвы і зазыўна выгнула спіну. — Ідзі да нас!”

Яшчэ некалькі парачак, яўна абкураных ці пад уздзеяннем “шмалі”, ажыўлена заварушыліся.

“Тусуй да нас, так, да нас!”

Даўгалыгі індус — тыповы гей з чорнымі бліскучымі валасамі да плячэй, ашчаперваў на падлозе маладога беласкурага падлетка з дробным, азызлым тварыкам, з брыдкімі “тату” на ягадзіцах. Той павіскваў, як жывёла.

Яшчэ крыху ўбаку стаяў на тонкіх, як у бацяна (якога я бачыў на малюнку), кволых нагах худа-сочны, невысокі, белы мужчына, калі яго можна было так назваць, і з імпэтам мастурбаваў. На выгляд ён меў каля сарака пяці год, відавочна не дэфармант, але з невялікай галавой у выглядзе дыні, шэрай хваравітай скурай на твары і выскаленымі, пашкоджанымі карыесам жоўтымі зубамі ў чорных пломбах. Адно вока яго было з бяльмом, а валасы на галаве, якая матлялася на тонкай шыі, таксама шэрыя з сівізной і колеру прыдарожнага бруду. Рукі ў гэтага недаробка з вузкімі і пакатымі плячыма (як я памятаў з Ламброза — прыкметай яўнага выраджэння) былі маленькія, як курыныя лапкі, але тонкія пальцы нечакана даўгія, нібы ў кішэннага злодзея.

Я агледзеў залу, але Гвіда нідзе не было. Сяброўка Розы, якую мы знайшлі з дапамогай “мамкі” і, прыстрашыўшы, разгаварылі, урэшце назвала нам адрас. Адруш сказаў мне, што добра ведае той раён, і мы зноў выйшлі ў ноч.

З-за пасмаў дыму неба было амаль увесь час цёмнае, але калі дым раптоўна сплываў, у прасве-тах я бачыў асляпляльны коўш Вялікай Мядзведзіцы. На вуліцах пуставала, толькі раз-пораз нехта крычаў і ўводдалі чуліся адзінокія стрэлы. Патруль з некалькіх узброеных дэфармантак на самакатах бясшумна праехаў побач, і мы на хвіліну ўціснуліся ў цень.

“Шкада, што наша суполка распалася, — ціха вымавіў Андруш, калі мы зноў рушылі па вуліцы, — але Маркус збярэ нас зноў. Праз Сеціва і сваіх людзей. Вы, Берташ, нават не ведаеце, якія ў яго паўсюль сувязі, і нават я не ведаю дакладна, якія мэты яны ставяць перад сабой заўтра. Хіба так, у агульным. Адно магу вам давесці: ён незвычайны чалавек”.

“А сёння ты куды думаеш дзявацца?” — спытаў я.

“На нейкі час з’еду. А потым вярнуся, бо ў мяне тут ёсць свой інтарэс”.

Я не стаў распытваць Андруша пра яго інтарэсы: хутчэй за ўсё якая-небудзь дзяўчына, параіў толькі быць вельмі пільным і абачлівым.

empty* * *empty

Гвіда, пэўна, адчуваў сябе ў поўнай бяспецы, калі мы ўзнялі яго, соннага, з ложку. Яго сяброўка Роза — прыгожая непаўналетняя негрыцянка — забілася ў кут, адкуль спалохана глядзела на нас вытарашчанымі вачыма. Я сказаў ёй, каб сядзела ціха і што мы ёй нічога кепскага не зробім.

“Збірайся”, — загадаў я, і раптам адчуўў, што дапусціў нейкую памылку, што і спраўдзілася.

Ён імгненна саўгануў рукой пад падушку і выхапіў нож. Другой рукой ён схапіў за валасы Розу і прыціснуў лязо да яе горла. Я ў сваю чаргу выхапіў з кішэні “берэту”, але зразумеў, што спазняюся. Гвіда спрытна засланіўся целам дхзяўчыны і моўчкі чакаў, утаропіўшыся на нас, як звер. Андруш, ужо з “пээмам” у руцэ, таксама замер на месцы.

“Дарэмна ты так, Гвіда, — сказаў я, ліхаманкава змяняючы ў галаве варыянты. — Адпусці яе. Мы прыйшлі па джып. Вярні яго — і расход”.

Я зрабіў крок у яго бок, але ён глыбей націснуў лязом на шыю закладніцы.

“Не падыходзь!”

Я, пасля секунднага роздуму, зноў крыху пасунуўся бліжэй.

Андруш паўтарыў мой манеўр.

“Ты што.., — я знарок брыдка вылаяўся, — у цябе анікіях шанцаў.

Кідай нож, Гвіда”.

“Я зарэжу яе”, — пачулася ў адказ.

Я зрабіў яшчэ паўкрока, прыкідваючы, ці дастану да яго галавы “фронт-кікам”, як раптам ён адштурхнуў дзяўчыну і кінуўся з нажом на Андруша. Ва ўсякім разе, такі быў намер, але я яго апаярэдзіў. Ад удару пяткай у галаву ён асунуўся назад, на ложак.

Роза завішчэла, засланяючыся ад яго рукамі, але тых некалькіх секунд, пакуль ён ачуняў, нам хапіла. Мы скруцілі яго, і ён сціх.

Андруш сарваў вяроўчыну, на якой яшчэ сушылася бялізна гаспадыні, і мы звязалі яму рукі за спінай.

“Блакатар у цябе? — спытаў я Гвіда. — Зараз ты пакажаш нам, дзе схаваў маю машыну”.

У адказ той сплюнуў сабе пад ногі і адвярнуў голаў у бок. Ад яго мускулістага, налітага сілай карычневага цела, патыхала гармонамі і потам. Але тут мяне здзівіў Андруш.

“Паслухай, Гвіда, — сказаў ён, — мы ўсё роўна знойдзем джып, няхай сабе і не так хутка. Ён жа ў адным з паўночных танкавых боксаў? Але мы зробім з табой дрэнную рэч, Гвіда: пакладзём цябе голай задніцай кверху і ўставім табе туды вось гэта, —

Андруш зняў з падваконня пустую пластмасавую бутэльку, — а пасля здымем надалоннікам. Будзе што паказаць Касіусу і ўсім астатнім. Як табе перспектыва, Гвіда?” “Хутчэй, думай, Гвіда, — прыспешыў я. — Час пайшоў”.

Нейкую хвіліну ён пралічваў варыянты, але ўрэшце кіўнуў на згоду. Яго трэсла ад роспачы, змешанай з нянавісцю.

“Скажы ёй, каб нікуды не выходзіла”, — я паказаў на Розу, хоць малалетка была ў такім стане ад страху, што наўрад ці што разумела.

“Чакай мяне тут”, — выціснуў з сябе ёй Гвіда, і мы пайшлі.

Па дарозе ён маўчаў. На ўсялякі выпадак Андруш прывязаў яго вяроўкай да звязаных рук і, узяўшыся за канец, вёў, трымаючы наперадзе сябе, нібы жывёлу.

Адзін раз нам сустрэліся гарластыя “працаробы” на падпітку, якія цяпер рызыкавалі натрапіць на патруль, а потым таропка прабег рыкша, які вёз, няйначай з бардэля, гомасексуальную парачку. Педэрасты сядзелі абняўшыся ў аднаместным вазку і п’яна нешта шчабяталі.

Урэшце мы прыйшлі. Мой пазадарожнік, замаскіраваны нейкім хламам, лёгка вывеўся з бокса.

“Гвіда, — спытаў я дэфарманта, — навошта ты скраў маю машыну?”

“Так вырашыў Касіус. Выкуп незаплачаны. Трое сутак прайшлі”.

“Ты — пацук, Гвіда”, — выказаўся і Андруш.

Нейкую хвіліну я раздумваў, што нам з ім рабіць. Адпусціць?

А мой абяцанак Мойры? Але ж гэта не зусім правільна па маім разуменні жыцця. Касіус зноў пашле яго да нас і не аднаго.

Касіус?

Рашэнне прыйшло раптоўна. Я выцягнуў з кішэні надалоннік і высветліў нумар Касіуса. Пра-цяглы час адказу не было, але потым ён выйшаў на сувязь.

“Пазнаў мяне, Касіус?” — спытаў я.

“Ты нясеш мне выкуп, Берташ?” — праз паўзу ў сваю чаргу спытаў ён.

“Нешта кшталтам таго. Я аддаю табе выкуп. Знойдзеш яго ў паўночным танкавым боксе. Яго завуць Гвіда. Больш не пасылай яго да мяне. Ён мне надакучыў”.

Я выключыў надалоннік.

“Не. Толькі не гэта, — раптам сказаў Гвіда. — Мяне заб’юць. Не, яны зробяць горш: аддадуць дзікім людзям са звалкі”.

“І тыя засмажаць цябе, так?” — пацікавіўся Андруш.

“Ты памыляешся, Гвіда, — сказаў я, — калі думаеш, што сустрэнешся з Касіусам. Ён, можа, цябе і пашкадуе, а я — не”.

Я зірнуў на дэфарманта. Некалькі раз ён спрабаваў забіць мяне.

Мойру. Забіў майго сабаку.

Кроў ударыла мне ў голаў. Твар Гвіда з мёртвым позіркам раптам нагадаў мне твар упыра. Я ўспомніў успораты жывот

Барбі.

“Schmerz, — сказаў я, нахіліўшыся ўсутыч да яго вачэй, — ты ведаеш, што такое боль? Не? Дык зараз адчуеш!”

Паўза.

“Вазьмі яго нож, Андруш!” “Вось, — той выцягнуў з кішэні нож і лязо, цьмяна бліснуўшы ў паветры, выскачыла вонкі. — А цяпер?” “Што вы робіце?” — з істэрычнай нянавісцю спытаў Гвіда і адразу сарваўся на крык. — Не кранайце мяне, сукі!”

Я падсёк яму ногі, і ён паваліўся на зямлю, у засмечаны бетонны друз.

“Выпусці яму кішкі, Андруш”.

Паўза.

Андруш нерашуча зірнуў на мяне.

“Можа, ты хочаш дачакацца, калі ўсё адбудзецца наадварот. І

ён зробіць гэта з табой? — спытаў я і прыспешыў. — Хутчэй! У нас няма часу!”

Андруш нагнуўся і адвёў для ўдару нож. Ён усё яшчэ марудзіў.

Між тым, Гвіда адхіліўся ад яго як мага далей і пачаў выгінацца, як чарвяк.

“Я не жартую!”

Нож лёгка рассёк кашулю і скуру на жываце гарбузагаловага.

Пырснула кроў, і Андруш распраміўся і стаў ў поўны рост. Твар яго пабляднеў.

Гвіда нешта крыкнуў і заторгаў нагамі. Я выцягнуў надалоннік і зняў дэфарманта ў такім вы-глядзе. Жыць таму заставалася нядоўга.

“Пашлю гэтую карцінку Касіусу, — сказаў я. — Толькі потым. А зараз трэба спяшацца”.

Я завёў рухавік, і мы ад’ехалі. Гвіда яшчэ слаба ўскрыкваў.

Андруш моўчкі сядзеў побач.

“Такое жыццё, — сказаў я ў пустэчу. — Хіба мы яго прыдумалі і ці мы ў гэтым вінаватыя? Але ж я павінен рабіць і так, бо не хачу быць асуджаным на страту, як жывёла. Мяркую, што і ты таксама”.

Праз некалькі хвілін я развітаўся з Андрушам. Нешта ў падсвядомасці падказвала мне, што на гэты раз — назаўсёды.

“Будзеш і далей з Маркусам?” — спытаў я яго напаследак.

“Так, — адказаў ён мне, — Маркус паўсюдна мае аднадумцаў.

Скажу вам тое, што ведаю. Гэта розныя людзі, але ў іх мэта — адрадзіць сваю дзяржаву, і дзеля гэтага яны пойдуць на ўсё”.

“Ты, вядома, з імі?” “Так”.

“На ўсё — гэта на што?” — удакладніў я, вярнуўшыся да яго слоў. “Ён лічыць, што дзевяць дзесятых адсоткаў тутэйшых людзей — чалавечы хлам, які немагчыма выцягнуць з цемры і яго проста варта пакінуць на волю лёсу, а свядомае адгалінаванне выдзеліць і згрупаваць у адзіны кулак. Гэта будзе няхай і нешматлікі, але мэтанакіраваны народ, кожны асобнік якога будзе ведаць, навошта яму жыць”.

“Магчыма, гэта і вартая ідэя, — згадзіўся я. — Але ўсё гэта трэба было рабіць паўстагоддзя назад. Ці так ужо і важна, хто тут цяпер будзе весці рэй, а хто вылізваць талеркі? Я ўжо даўно не даю веры чалавеку”.

empty* * *empty

Мойра чакала мяне. Яна даўно сабралася. Усё, што было можна, я занёс у машыну. Урэшце, у флігелі мала чаго засталося. Ключы я пакінуў Беніце, хоць і ведаў, што яна імі распарадзіцца не на карысць. Урэшце, мне ўжо было напляваць.

Ужо на выездзе з паселішча фары майго джыпа на імгненне выхапілі белы аркушык налепкі на сцяне цёмнага, нежылога будынка з разбітымі праваламі акон. Пэўна, — падумаў я, — такія ж самыя налепкі з чарговай серыі былі расклеены і ў цэнтры.

Я спыніў машыну, адарваў налепку і паклаў яе ў кішэню, каб прачытаць пасля.

Ноч адыходзіла. Неба на ўсходзе пакрысе пачало ружавець, і я пераключыўся на бліжняе святло. Мой пазадарожнік даволі лёгка накатваў кіламетр за кіламетрам у бок поўначы. Не ведаю, як Мойра, а я не адчуваў ні стомы, ні жадання спаць, бо стан нервовай узбуджанасці апошніх дзён гнаў цяпер мяне наперад.

Там, на поўначы, дзе, як я ведаў, яшчэ захаваліся некаторыя з азёраў і нават рэчак, і казалі, што ля іх берагоў часам шчыльна растуць дрэвы, там мы ўрэшце спынімся і, так бы мовіць, скінем абароты: паселімся ў якой хаце і пастараемся запамятаваць усё, што адбылося з намі раней, — будзем, разважаў я ў думках, жыць дзеля самога жыцця, як натуральнага працэсу, працаваць па неабходнасці, есці, спаць уначы і прачынацца з сонцам, не бегчы некуды раніцай з вырачанымі вачыма, каб урэшце апынуцца ў якой канторы, запоўненай людзьмі, патыхаючымі таннымі дэзадарантамі, з патухлымі позіркамі, якія да таго ж ненавідзяць адзін аднаго, баяцца сказаць нешта не тое, што адразу будзе занатавана стукачамі ці праслухоўваючымі прыстасаваннямі, альбо праводзіць лепшыя гадзіны дня ў грукочучым тлуме якога-небудзь прамысловага цэха з азвярэлымі ад недаядання і п’янства “працаробамі”. Не шкадаваць пра Мегаполіс з яго знясільваючым рытмам, бяздомнымі ў падвалах, кватэраміклеткамі з тараканамі і пацукамі, бясконцымі святкаваннямі нейкіх перамог і чыноўнікамі, што суткамі балбочуць з экранаў пра маючую вось-вось спраўдзіцца бессмяротнасць.

“Вось і ноч адыходзіць — сказаў я жанчыне побач і абняў яе свабоднай рукой за плечы. — Доб-рай раніцы, Мойра!” “Нам яшчэ доўга ехаць?” — спытала яна.

“Гадзіны тры-чатыры. Калі можаш — паспі пакуль седзячы”.

“У дзяцінстве я вельмі баялася цемры. Адразу пасля

Напажаданых Падзей мы вярталіся са школы вечарамі, пасля захаду сонца, бо з раніцы ў класах інструктары па выжыванню займаліся з перасяленцамі. Потым іх вялі на розныя работы, а класы займалі дзеці. Але раптам яны, дзеці, пачалі масава знікаць, а потым школы ўвогуле адмянілі. Толькі вось застаўся страх тых вечароў у цемры. Я не хачу спаць, Берташ”.

Я скасіў вочы ад дарогі і зноў убачыў яе профіль, які нагадаў мне малюнкі старажытных мастакоў эпохі Адраджэння. Праўда, цяпер такі тып жанчыны не меў поспеху.

“Можа, праз некалькі гадзін мы нават пабачым дзікіх птушак, — сказаў я з доляй летуценнасці, — альбо рэчку ці возера”.

Але яна думала пра нешта сваё, бо раптам спытала: “Ёхан Цынк баяўся памерці?”

Я здзівіўся, але не падаў выгляду.

“Так. Але гэта было нядоўга. Ён проста не паспеў спужацца”.

“Але ж ці варта было тады яго забіваць? Яму зрабілі палёгку, бо смерць была нечаканая. Калі б ён нават доўга жыў і далей, то больш пакутаваў бы: ад хвароб, маразму, пролежняў, катэтараў, нетрымання мачы і — страху смерці”.

“У цябе з’явіліся сумненні, Мойра?” “Навошта ты карыстаешся ягонымі грашыма?”

Я паціснуў плячыма: я чакаў гэтага пытання. Вось, значыць, чаму яна камплексуе, падумаў я.

“Тут маральнасць — умоўная рэч. Усё, што яму падобныя нажылі, здабывалася хітрасцю, под-ласцю, хцівасцю, а то і сілай”.

“Я больш не хачу нікога забіваць”.

“І я б з задавальненнем абмежаваўся ўпыром, якога мы працялі асінавым колам, але ёсць людзі, якія на парадак больш небяспечныя: з-за такіх ты і зараз баішся цемры. “Людзі-цені”.

Але цяпер, мяркую, мы пачнём сваё жыццё, як кажуць, з чыстага аркуша. Я спачатку прадам сваю стужку, а потым здабуду яшчэ грошай”.

“А нас там чакаюць, куды мы едзем? Хіба не робім мы ўсё наўздагад?” “Я быў раней у тых месцах. Мяне пасылалі па службовых справах. Уладкуемся, тым больш, што заставацца — больш не выпадае”.

“А як даўно ты там быў?”

“Некалькі год таму. Але я не думаю, што там нешта адчувальна змянілася. Я бачыў азёры і нават рэчку, а ў ёй рыбін. За рэчкай стаяў лес і ў ім спявалі птушкі. Ты ж, пэўна, чытала пра такое ў старажытных кнігах і бачыла старыя відэаі кінастужкі?” “А мятлікі там лёталі?”

“Так”, — пацвердзіў я, хоць і не памятаў пра такое, бо з маленства не бачыў ні мятліка, ні стра-казы, ні пчалы, ні чмяля. Толькі мух.

Але ж цяпер мне хацелася верыць ва ўсё гэта і самому. Мая мара была блізкая да здзяйснення.

“Так хочацца пабачыць усё тое, Берташ. Я неяк глядзела забароненыя дакументальныя стужкі. Паказвалі моры, акіяны, рэкі, лясы. У іх было шмат жывёл, рыбы, птушак. Я назірала цудоўныя мясціны”.

Мой аптымізм раптам даў збой.

“Рэальнасць не можа быць занадта цудоўнай, бо гэта ўжо падазрона, — абачліва ўсумніўся я. — Можа ўсё гэта бутафорыя?

Але мы не ў стане выбіраць. А тым больш — пасля Непажаданых

Падзей усё імкліва змянілася”.

“Але ж мы едзем да аднаго з такіх месцаў? Ты казаў, што там будзе возера, а вакол лес”.

“Так, — супакоіў я яе. — Урэшце, усё роўна трэба некуды ехаць.

І ў нешта верыць”.

“Ты і далей будзеш збіраць доказы, Берташ?” “Магчыма, хоць гэта, мяркую, нічога не зменіць”.

“Па-твойму, мы ўсе і наваколле — сатканыя з нейкіх лічбаў, слоў, знакаў, сімвалаў, вобразаў?”

“Праўду ніхто не ведае, Мойра. Бацька лічыў, што нашая віртуальнасць абмяжоўваецца памерамі Сонечнай сістэмы, за межамі якой — шлюзы з сапраўднай рэальнасцю, а сама бачная намі карціна Сусвету — бутафорыя, люстэркавая зала, поўная ілюзій, закліканая засяродзіць і супакоіць нас на думцы пра нашую ўнікальнасць”.

Жанчына сцепанулася плячыма.

“Страшна жыць у такім свеце, Берташ”.

“Чаму? Калі ёсць мэта, то жыццё заўсёды — вартая рэч”.

“Як у Маркуса?” “Так”.

“А ўсё астатняе? Наша вера ў бессмяротнасць душы, у прагрэс, у больш прывабную будучыню?”

“Пустата, пра якую ты казала раней. Які ва ўсім сэнс, калі мы ведаем, што ўсё роўна памром? Я раней неяк вычытаў у кніжцы пра аданго старажытнага творцу: ён быў паспяховым рэжысёрам, рабіў таленавітыя мастацкія стужкі. На памінальнай пліце на яго магіле, па яго жаданні, было выбіта толькі адно слова: “НІШТО”.

Такім ён, пэўна, і лічыў жыццё”.

“А каханне, Берташ? Нават у нашым свеце пра яго ўсё яшчэ ўспамінаюць жанчыны”.

“Вось і ты ўспомніла”.

“І я, Берташ”.

“Рэдкая з’ява. Яе трэба берагчы”.

“Наўрад ці я калі пакахаю. Нават памяць пра Платона адышла ў мінулае. Для мяне і гэта ўжо нішто”.

“Мы будзем разам і ўсё зменіцца. Пачакай”.

“А ўпыры кахаюць? Ты сам казаў пра шматлікія выпадкі, што яны нават уступаюць у сексуальныя адносіны”.

“Вось пра што запамятаваў. Варта было спытаць у нашага

Патрыка”.

“Паслухай, Берташ, хіба не дзіўна, што звычайны чалавек раптам становіцца ўпыром? Я не магу такога зразумець”.

“Я — таксама. Ні стан комы, ні стан летаргічнага сну не даюць адказу. Тлумачэнне толькі адно — сімуляцыя, але як “п’яўка”

выходзіць на Матрыцу і потым матэрыялізуецца — невядома. Не-

здарма бацька цытаваў астранаўтаў, якія ўпарта сведчылі пра тое, што цэнтрыфуга заганяла іх у зусім іншы стан жыццядзейнасці: на кароткі тэрмін яны станавіліся не кім-небудзь, а звычайнымі ўпырамі”.

“Скажы, яны будуць з’яўляцца і далей?”

“Іх, мяркую, стане больш. Медыцына, акрамя дарэмных патугаў у геранталогіі, у заняпадзе і лекары анатаміруюць далёка не кожны труп. А раней — развярэджуць скальпелем — і “п’яўцы”

гамон. Тут усё заканамерна і няма аніякай містыкі. Брэм Стокер можа адпачываць”.

“Мы пераўтворымся ў краіну ўпыроў, Берташ?”

“Яна даўно такая, няхай сабе і сімвалічна. Паміж іхнімі ідэямі і рэальнасцю мала агульнага. Ты ж бачыш, як пад камуфляжам, замацаваным вар’яцкім страхам парадку і росквіту, адкрываюцца пачварныя абсурды. Мухі і гной — вось і ўся іх вечнасць”.

“Ці варта тады нараджаць, Берташ?” “А ты, як лічыш?”

“Думаю, не варта. Хіба дзеці будуць больш шчаслівымі за нас?” “А ты памятаеш сваіх бацькоў, ну, сваю маці, Мойра?” — спытаў я праз хвіліну маўчання.

“Яшчэ як. Мы з ёй ціха ненавідзелі адно аднаго. Яна забрала ў галаву, што ў ёй прападае талент спявачкі. Праўда, пасля

Непажаданых Падзей усе зраўняліся ў статусах, бо імкнуліся проста выжываць. Бацьку я не памятаю, а айчыма любіла: ён быў баксёрам-цяжкавагавіком, і зарабляў на хлеб сваім целам і здароўем. Цела ў яго было прыгожае, гадоў да сямі мне часта хацелася ляжаць з ім у ложку і каб мы былі голыя, але потым гэта прайшло. Пасля сарака год ён ужо быў прыгодны толькі для спарынгу, і аднойчы яго збілі да кровазліцця ў голаў, і ён паўгода ляжаў паралізаваны. Я адна яго даглядала, бо маці з’ехала з нейкім пшутам. А потым ён памёр.”

“Вось вынік, — сказаў я. — Ён, пэўна, запамятаваў, што існуюць тры запаветы, якія не варта парушаць: гэта выпрабоўваць на сабе атруту, сябраваць з каралямі і давяраццпа жанчыне. Апошняга было дастаткова”.

“А хіба ў цябе няма настальгіі па мінулым?” — спытала яна, не звярнуўшы ўвагі на мой пасаж.

“Чаму ж няма? Тады я быў маладзейшы, і кожны пражыты дзень абяцаў назаўтра лепшы. Але я рана зразумеў, што памыляюся”.

“Калі гэта — рана?”

Я сказаў, што ўяўляю сябе прыкладна з пяці год, праўда, не ўсё, а асобныя фрагменты з той па-ры, якія больш-менш дакладна зафіксавала памяць.

“А ты памятаеш, што было да Непажаданых Падзей?”

Я паціснуў плячыма.

“Мухі і гной. Тут, пэўна, заўсёды так”.

“І нічога светлага, радаснага, шчаслівага?”

Неспадзявана мяне нібы прарвала. Вось, гаварыў я, бацька да таго, як яго вылічылі і, так бы мовіць, сцёрлі з жыцця, успамінаў пра пярэчанне меншай каштоўнасці — гэта, калі наш свет, магчыма, не варта было штучна ствараць, каб не апынуцца ў горшым свеце, нават значна гор-шым за рэальнасць. Але, ці дзейнічае ў гэтым выпадку такое паняцце, як мараль? І што гэта та-кое? Хіба не найбольшая з асалод — магчымасць помсціць? Ты ж не запамятавала пра Ёхана Цынка? Не даравала яму? А калі пра нас увогуле забыліся? Вось мастак Юліус Гармата задаваў сабе тыя ж пытанні, якія не давалі спакою яго папярэднікам: і што? Да якой высновы ён прыйшоў? Пустата.

Нішто. І нават ставячы перад сабой мэты, як робяць Маркус і яго таямнічыя аднадумцы, — хіба не ствараюць яны чраговую ілюзію ў люстэркавай зале? І пра якую бессмяротнасць балбочуць увесь апошні час нашыя дзяржаўныя клапы? Цалкам верагодна, што ўпыры ў выглядзе цмокаў у прасторы з мухамі і гноем і ёсць самая рэальная з нашых рэальнасцяў. Але, цалкам верагодна, можа існаваць і сапраўдная — тая, куды мы наўрад ці калі трапім і дзе існуе зусім іншае, магчыма, новае, шчаслівае жыццё.

Світала. Адзінокі сустрэчны аўтобус з выбітым бакавым шклом, замест якога боўтаўся кавалак поліэтыленавай плёнкі, прамільгнуў побач, і зноў на дарозе было пуста. Смецця ў адгонах па-меншала, але вецер раз-пораз гнаў над зямлёй дым, брудныя пластыкавыя мяшкі, скамечаную паперу.

“Ты рады, што з’язджаеш?” — зноў спытала яна. “Канешне, бо далей заставацца там — на згубу”.

“Ведаць бы, што там зараз робяць Маркус, Васка Петкавіч, Андруш, іншыя нашыя сябры. Нас усіх рассыпалі, як друз”.

Я прамаўчаў, бо што, урэшце, мог ёй адказаць? Што, хутчэй за ўсё, там ліецца кроў: я ўспомніў палкоўніка Скута і яго напаўвар’яцкія сентэнцыі, замешаныя на падазронасці і нянавісці. Мне яшчэ пашанцавала, падумаў я, што ў сваім маніякальным недаверы да ўсіх і ўся, ён прыняў мяне за кагосьці іншага — засланага сакрэтнага агента з Мегаполіса, альбо ананімнага кантралёра ці зборшчыка падаткаў, хто ведае.

“Мы хутка звяжамся з кім-небудзь з нашых таварышаў праз надалоннік альбо праз Сеціва. Хоць гэта і небяспечна, бо на дарогах ідзе адсочка. І пра ўсё даведаемся.Толькі варта пачакаць”, — урэшце паабяцаў я.

Нягледзячы на адчувальна высокую для раніцы тэмпературу, жанчына побач са мной пачынала дрыжаць усім целам, нібы ад холаду, але я зразумеў, што гэта не так: зноў бадай што звычайны “адкат”. На ёй была новая лёгкая сукенка, старую, запэцканую “псеўдакрывёю”, яна раней, яшчэ ў паселішчы, выкінула ў сметніцу, і я абняў яе, а потым выбраў зручнае месца і звярнуў з дарогі ў бок — дзе ў рост чалавека зелянела паласа дзікага зарасніку вербалозу. Там нас імкліва штурхнула адно да аднаго і мы моўчкі заняліся любоўю: нібы паўтараўся даўні эпізод у маёй былой мансардзе ў Мегаполісе.

Потым я завёў рухавік і мы зноў апынуліся на дарозе. Мойра паклала галаву мне на плячо, яе валасы злёгку казыталі мне шыю, і праз нейкі час я са здзіўленнем адчуў, што яна нібы задрамала.

Бальшак на гэтым участку быў заасфальтаваны, і хоць часам пад коламі з-за калдобінаў грукала і рыпела, я дабавіў хуткасці. Дарожныя паказальнікі амаль паўсюдна адсутнічалі, і я вырашыў, як толькі Мойра адпачне, дастаць мапу і больш дакладна вызначыць, дзе мы знаходзімся.

Сонца паднялося ўжо на ўсходняй частцы неба, і пахмурны, задымлены далягляд афарбаваўся ў чырвонае. Забруджаныя смеццем, бязлесыя ўчасткі зямлі абапал дарогі зрэдку чаргаваліся з уробленымі палеткамі, на якіх, варушыліся постаці сельскагаспадарчых “працаробаў”. Пака-рэджаныя і паржавелыя касцякі былых трактароў і камбайнаў, пакінутых яшчэ ў час Непажада-ных Падзей, там-сям адзінока грувасціліся на пустэльнай раўніне.

У люстэрцы задняга віду я пабачыў чорную кропку, якая імкліва павялічвалася ў памерах. Нехта на вялікай хуткасці рухаўся следам за намі. Я ўціснуў акселератар амаль да адказу, але кропка расла: нас даганялі. Безумоўна, гэта мог быць і быў, як я адразу пачаў пераконваць сябе, выпадковы аўтамабіль, але насцярожанасць і пачуццё трывогі ўжо запалі мне ў голаў. Я зірнуў на паказчык паліва — у мяне яго заставалася няшмат — кіламетраў на трыста, а заправачныя станцыі на трасах былі, як я ведаў, адзінкі, і тыя з-за нападаў ахоўваліся ўзброенымі жаўнерамі.

Мойра ўжо не драмала на маім плячы, а моўчкі разглядала пахмурныя краявіды па баках дарогі. Я зноў кінуў вокам у люстэрка і сказаў: “Па-першае, прысцягніся рамнём. Па-другое, вазьмі з задняга сядзення сумку, дастань адтуль аўтамат, устаў ражок і здымі з засцерагальніка”.

Яна таксама зірнула ў люстэрка, хутка зрабіла ўсё, што я загадаў, і толькі тады спытала: “Гэта за намі, Берташ?” “Пакуль не ведаю, — адказаў я, выцягнуў з-пад сядзення “берэту” і аддаў ёй. — Трымай. Не выключана, што гэта гарбузагаловыя”.

Цёмна-шэры БМВ старога ўзору выпуску, а новыя мадэлі аўтамабіляў, як я ведаў і казаў вышэй, ужо даўно ніхто не распрацоўваў, якраз падсядаў мне на хвост. Я прадумана збавіў хуткасць, каб ён пайшоў на абгон, — надзея, што гэта выпадковы спадарожнік у паўночны бок, не пакідала мяне, але прадчуванне небяспекі, пра якое ўжо сігналіла мне мая падсвядомасць, не падманула: ззаду замігалі фарамі — недвухсэнсава прапануючы спыніцца. У адказ я зноў націснуў на акселератар і папрасіў Мойру, каб прыгнулася, але яна не паслухалася. Між тым, праследавацелі ўклініліся на дарогу, злева ад майго “джыпа”, і ўрэшце зраўняліся: я павярнуў голаў і ўбачыў, што іх у машыне па меншай меры трое альбо чацвёра, і гэта былі не гарбузагаловыя: распісаныя тату твары, цупкі позірк вачэй, упэўненасць у сваёй беспакаранасці і паляўнічы азарт пагоні за ахвярамі, а такімі ахвярамі яны, пэўна, ужо лічылі мяне і жанчыну побач са мной — адназначна ўпэўнілі мяне ў тым, што гэта не хто іншыя, як бадзячая банда. Хваля холаду прайшла па маёй спіне — такіх бандаў, што палявалі на дарогах на безабаронных вандроўнікаў, дробных гандляроў, перасяленцаў, было ўжо шмат, і ўлады, заклапочаныя іншымі сваімі ворагамі, амаль не звярталі на іх увагі. Дзяржаўныя чыноўнікі, якія часам змушаныя былі наведваць населеныя пасёлкі і паселішчы, заўсёды бралі з сабой ахову, але нават іх гэта іншым разам не ратавала ад раптоўнага і бязлітаснага нападу, хоць, па праўдзе, на дзяржаўных асоб і функцыянераў бандыты спакушаліся вельмі рэдка. Затое астатніх яны жорстка рабавалі, а трупы альбо спальвалі, альбо, павыразаўшы з іх кавалкі цел, прадавалі потым апошнія шматлікім антропафагам.

Некалькі секунд мы з даволі вялікай хуткасцю рухаліся побач, я — па асноўнай, а іх машына — па сустрэчнай паласе. Я ўжо не меў магчымасці ні раздумваць над сітуацыяй, ні тым больш прааналізаваць яе, бо трэба было дзейнічаць. Бандыт, які сядзеў у БМВ справа ад вадзіцеля, укормлены жаўтаскуры апуцак, нешта выкрыкнуў мне — вецер знёс яго словы, і пачаў прасоўваць руку са зброяй праз апушчанае шкло.

“Трымайся!” — крыкнуў я Мойры і рэзка затармазіў.

Джып працягла завішчэў усімі калодкамі, і яго занесла ў бок. Бандыты праскочылі наперад, але адразу таксама пачалі тармазіць. Пэўна, яны вырашылі, што я ўжо саспеў, каб выконваць іх ка-манды. Тое, што ад іх не збегчы, я ўжо зразумеў: справа, метрах у ста ад дарогі, я мельгам убачыў рэшткі напаўразбуранага элеватара і яшчэ нейкіх хлявоў. Гэта магло быць нейкім выйсцем.

Не губляючы з віду машыну з бандытамі, якая таксама спынілася, праскочыўшы наперад метраў пяцьдзесят, я таропка сказаў: “Паслухай мяне, Мойра! Зараз, як толькі пачну страляць, ты выскачыш і пабяжыш да тых будынкаў. Я цябе прыкрыю. Не спыняйся і не азірайся. І сама страляй толькі напэўна”.

“Не!”

Яна выкрыкнула гэта ў адказ так рашуча, што я больш не рабіў спробы яе пераканаць. Дый не меў ужо часу.

“Адшпіліся ад рамня і трымай расчыненай дзвер!”

Я бачыў, як праследавацелі далі задні ход, а жаўтаскуры з аўтаматам высунуўся вонкі. Каб толькі ён не быў ляўша, — мільганула ў мяне ў падсвядомасці, — тады страляць з левай рукі яму будзе нязручна. Але гэта мая думка была апошняй у дараванай мне кароткай паўзе, бо ўслед за тым я рыўком выскачыў на дарогу і ўскінуў аўтамат. Страляць мы пачалі амаль адначасова, але мне пашанцавала больш, бо я патрапіў, і яго адкінула назад, запырскаўшы крывёю кабіну, а зброя выпала з рук і звалілася на дарогу. Яны выскачылі з машыны — спрытна, як тхары і па розныя бакі, рабілі ўсё правільна. У двух я ўбачыў у руках пісталеты, а ў трэцяга — аўтамат. Урэшце, у іх былі два аўтаматы на ўсіх, і тое, што адзін з іх уладальнікаў ляжыць забіты, — поўная для ўсіх іх нечаканаць, бо яны, пэўна, зусім адвыклі ад супраціву.

Я дзейнічаў аўтаматычна: вайна калісьці многаму мяне навучыла. “Затаньчыў”, змяняючы месца — іх кулі прайшлі міма, толькі ў маім пазадарожніку абсыпалася разбітае бакавое шкло, зрабіў кульбіт праз галаву, апынуўшыся ў адхоне, і адтуль, нібы з траншэі, выпусціў доўгую чаргу па постаці з аўтаматам, бо разумеў, што за тым з нас, хто выйдзе жывым з гэтай дуэлі, магчыма, і будзе перамога. Мне зноў пашанцавала — бандыт раптам слаба ўскрыкнуў і асунуўся долу. Цяпер супраць нас з Мойрай засталіся двое, але ў мяне ў руках быў аўтамат і паўражка патронаў.

Далей падзеі імкліва распадаліся на некалькі асобных фрагментаў, якія я, калі і запомніў, то вельмі цьмяна.

Мойра, якая, выскачыўшы з машыны, страляе наўзлёт з калена, трымаючы “берэту” абедзвюма рукамі.

Бандыт адступае да свайго БМВ, але па дарозе нечакана падхоплівае аўтамат забітага падзельніка.

Другі бандыт, які, адкінуўшы пісталет з расстралянай абоймай, занырвае ў машыну і заводзіць рухавік.

БМВ зрываецца з месца, але напаследак у наш бок грукоча аўтаматная чарга.

Я выпускаю па ўцякаючых нападніках увесь “ражок” і бачу, як кулі пакідаюць увагнутасці і дзіркі на багажніку.

Іх машына знікае.

empty* * *empty “Берташ!”

Голас Мойры, якая няўпэўнена клікала мяне, раптам дайшоў да майго слыху. Нешта не так, ад-разу падумаў я, імкліва падбег да яе ўсутыч і — разгубіўся. Яна сядзела, хутчэй напаўляжала, абапершыся спінай да кабіны “джыпа”. Сукенка на жываце ніжэй правай грудзі была залітая чырвоным (у мяне нават мільганула недарэчная думка, што гэта кетчуп), і яна прыціскала гэта месца далонню.

“Мяне зачапіла, Берташ”.

Кроў працякала скрозь яе пальцы і струменчыкам спаўзала ўніз.

Толькі не гэта, — падумаў я, і на міг у вачах у мяне пацямнела, а дыханне перахапіла. — Не, толькі не гэта.

Я кінуўся да сумкі ў салоне і выхапіў з яе санітарны пакет. Рана была кепская, і зразумець гэта было нескладана, хоць я і валодаў хіба што толькі прымітыўнымі і неабходнымі медыцынскімі навыкамі, набытымі на мінулай вайне.

Я агаліў ёй жывот. Нават першы, павярхоўны позірк на рану, а куля прайшла ў поласць ніжэй правага саска, гаварыў пра тое, што час пайшоў на хвіліны і ёй патрэбны тэрміновая бальніца і хірург. Я ліхаманкава прыклаў да раны тампон і перацягнуў бінтом, якога, дарэчы, не хапіла; давялося адрываць паласу ад кашулі.

“Не хвалюйся так, Берташ. Скажы лепш: мы іх кончылі?” — нешта падобнае на ўсмешку прамільгнула на яе пабялелым твары.

Я падхапіў яе з зямлі і перанёс на пярэдняе сядзенне. “Берэту” яна не кінула, а забрала з сабой, паклаўшы на калені. Я завёў рухавік, і тут праз лабавое шкло ўбачыў, як адзін з нападаючых, які ляжаў на дарозе, падае прыкметы жыцця: імкнецца падняцца на карачкі. Я пераключыў перадачу і, набраўшы максімальную хуткасць, збіў яго бамперам і пераехаў коламі. Я вельмі спяшаўся, бо выйсце, на мой погляд, у мяне было адно: як мага хутчэй дабрацца да якога пасёлка ці райцэнтра, каб адразу знайсці медыцынскую дапамогу.

Мойра нешта сказала мне, але голас яе так саслаб, што з-за шуму рухавіка я не распазнаў слоў.

“Не пакідай сваёй мары, Берташ”, — пачуў я, калі нахіліўся да яе шчакі.

“Як скажаш, Мойра”, — вымавіў я ў адказ, выціскаючы з матора ўсё, што было магчыма.

Яна зноў пачала гаварыць, я нахіліўся і разабраў: “У мяне ў жываце быццам жалезны прэнт. Затое, я не стану для цябе “п’яўкай”, праўда? — І да-лей раптам у яе вырвалася: “Я-не-ха-чу-па-мі-раць”.

Праз некалькі хвілін яна ўжо не дыхала і цела яе пачало спаўзаць долу. Я спыніўся, з’ехаўшы на абочыну, і калі памацаў ёй пульс, то ўпэўніўся, што яна памёрла.

У багажніку свайго пазадарожніка я знайшоў рыдлёўку і к вечару пахаваў жанчыну ў падыход-зячым месцы, памеціўшы яго на мапе. Магілу я заваліў на ўсялякі выпадак невялікімі валунамі.

empty* * *empty

Праз Сеціва я з выгодай пазбавіўся ад доказу і неблага на гэтым зарабіў, хоць грошы ўжо зусім не цікавілі мяне. Як і калісьці марыў, я пасяліўся на беразе невялікага натуральнага возера, у якое ўпадала і адкуль выцякала адна і тая ж, парадкам забруджаная, рэчка. Нейкі час я жыў адзін, але праз тыдні два да мяне прыбілася маладая адзінокая негрыцянка, якая пачала прыглядаць за невялічкім, кволым дамком, які я купіў, і ўвогуле весці гаспадарку: урэшце, я не пярэчыў. Зрэдку я бачыў над возерам птушак, а ля берага, у глыбіні іншым разам і рыбін. Некалькіх я нават злавіў, толькі ўсе яны аказаліся піраньямі.

Неяк сужыцелька, якая прыводзіла ў парадак маю вопратку, знайшла ў кішэні забытую пакаме-чаную паперку. Я асцярожна разгарнуў яе, пазнаў налепку, якую ў апошні дзень перад уцёкамі адарваў са сцяны ў Паселішчы, і прачытаў: “ПРА ЗАЎТРА”

Прышэсце такой сутнасці, як упыр, гаворыць цяпер хіба пра тое, што многае магчыма. Прак-

тычна, усё. Але не ў вашым (на жаль, і нашым)

свеце. Навуковыя размовы пра нейкіх дзяцей індыга,

якія вось-вось павінны былі пасталець і выратаваць людства, аказаліся новай хлуснёй. Нараджаліся ў большасці аўтыкі, садаміты і штучнікі.

Усе вы сталі аніякія і канчаткова згубілі свой гонар. “Людзі-цені”, якія цяпер уладараць у свеце,

балбочуць пра адно і тое ж: бессмяротнасць.

Але калі Сонца ўзарвецца — каму вы яе, бессмя-

ротнасць, сунеце ў нос? А яно выбухне прыкладна праз некалькі год, як сведчылі закатаваныя вамі ў лагерах навукоўцы. Паводле іх слоў,

тэмпература ядра зоркі, якая звычайна складае 27 мільёнаў градусаў па Фарэнгейту, павялічылася да 45 мільёнаў. Свяціла вось-вось выбухне, і — правільна! Гэта будзе канец гісторыі і канец таго гноеадстойніка, які вы называеце радзімай, і якую вы точыце і размнажаецеся на ёй, як чарвякі, і якую вы, нікчэмныя мяшанцы, прадаяце чужынцам. І калі моры і акіяны пачнуць выпарвацца, а вы — падсмажвацца і закопвацца ў ра-тавальную зацень, і нават упыры, што павылазяць начамі са сваіх схованак, не знойдуць сабе прытулку, ведайце, што ўсё гэта — ваш выбар. Вы вартыя такога заўтра.

Прыступы тугі, якія, між тым, сталі паўтарацца небяспечна часта, урэшце пераканалі мяне, што даўншыфтынг1 гэта не мой выпадак. Вядома, многія так бы мовіць, “збаўляюць абароты” без рызыкі для выжывання, калі ўваходзяць у крызіс сярэдняга ўзросту і ўсё такое, пра што балбочуць псіхолагі, але гэта хіба што “змена наркотыка”, бо сутыкннне з самотай і пустатой — таксама крызіс. Вось каб Мойра была са мной то ўсё было б інакш.

Думкі мае круціліся вакол аднаго і таго ж: навошта ўсё гэта? І вось цяпер, калі перамог час маны, які запусціў татальную інвалюцыю, а Тэорыя Усяго так і не вызначана, мы са спазненнем даведаліся, што беднасць і галеча — толькі думкі. Тое ж самае — нянавісць, голад, боль. Нічога няма, хіба толькі дзіўны дэкорум з рэшткамі прывідаў рэк, азёраў і астравоў і іх абітальнікамі, які, па словах старажытнага філосафа, створаны для таго, каб мудрыя маглі спыняцца і сузіраць яго, а ёлупы б праходзілі міма...

Пад восень адышла спёка, але пачаўся бясконцы дождж. Ён ліў ноччу, раніцай і ўдзень. Возера ўспухла цёплай, гнілой вадой, а рэдкія птушкі зніклі. Нешматлікія дробныя камерсанты, плацёжаздольныя чыноўнікі з Мегаполіса, нейкая псеўдатворчая шушамець, іх каханкі і жонкі, за-можныя гомасексуалісты, якія адпачывалі тут летам, а таксама іх бой-фрэнды і ахоўнікі, урэшце, з’ехалі, пакінуўшы без працы і ўвогуле прыбытковага занятка дзесяткі нахлебнікаў і іншых прыхадняў, якія адразу пачалі красці, піць і зводзіць рахункі паміж сабой. Трупы звычайна кідалі ў ваду, дзе іх імгненна абгрызалі піранні, а то і, як я небеспадстаўна меркаваў, самі ж пачалі ўжываць у ежу.

1 shift dоwn (з англ.) — пераключэнне на больш нізкую перадачу.

У адзін з такіх дзён я прыняў рашэнне пазбавіцца ад абжытага дамка, набыць новыя, самай вы-шэйшай ступені падробкі, дакументы і вярнуцца ў Мегаполіс, дзе аднавіць свой стары занятак — збіраць доказы, а таксама занатаваць на паперы ўсё, што адбылося са мной у апошні час. Да таго ж, там, цалкам верагодна, яшчэ чакаюць мяне ў камеры захоўвання мае любімыя, старажытныя кнігі.

Праз тыдзень я з’ехаў.

empty* * *empty

Бліжэй да зімы на вуліцах Мегаполіса з’явілася напаўзвар’яце-

лая мулатка, якую звалі Вікторыя. Яна выконвала ўсялякія дробныя даручэнні для прастытутак: набывала ім пітво, цыгарэты і кантрацэптывы, разавыя пакеты з ежай, забірала і адпраўляла пошту — чым і зарабляла сабе на жыццё. Яна ўвесь час маўчала, але аднойчы, пачаставаўшы віна, загаварыла, паведаміўшы, што прыйшла, а дакладней, уцякла з паселішча пад назвай Эдэм.

І далей расказала пра ўсё больш падрабязна, чым выклікала ў яе слухачоў некаторую цікавасць: што ў паселішчы пачалася аблога, і неўзабаве нешматлікія праціўнікі рэжыму і дэсідэнты былі выяўлены з дапамогай мясцовых інфарматараў, а таксама гарбузагаловых, і — панішчаны. Яна называла імёны, якія ніхто не запомніў. Але ўжо паўторны яе аповяд быў запісаны на дыктафон штучнікам, пасля чаго жанчына, якая называла сябе Вікторыяй, была затрымана і скіравана ў вар’ятню, дзе праз нейкі час і падпала пад эўтаназію.

Захаваўся запіс на дыктафоне штучніка, які ў скарочаным выглядзе агучваў наступнае: Пасля таго, як доказ Акта тварэння і нашага наступнага існавання ў Вялікай Сімуляцыі, якая носіць назву Сусвет, быў агучаны ў Храме, паселішча трапіла пад блакіроўку. Ніводны чалавек адгэтуль больш не перасякаў мяжы, аточанай узброе-

нымі жаўнерамі, не завозіліся прадукты харчавання і вада, у сувязі з чым праз нейкі час наступіў галадамор, і адразу пачаў імкліва раз-бурацца платонаўскі свет, абудзіўшы жорсткасць, подласць, хцівасць, нянавісць. Абрынулася апошняе, што трымалася за рамкамі элементарнага выжывання, распаліся нешматлікія семь’і, а кожны, хто ўхітраўся здабыць якую-небудзь ежу, спяшаўся з’есці яе, каб не перахапілі сваякі. Маладыя пры-

звычаіліся адбіраць яе ў старых і нямоглых, дзяцей пачалі кідаць на волю лёсу, але неўзабаве яны пачалі ўвогуле знікаць, бо антрапафагія ўсплыла сярод многіх і стала культам, як у даўніну. І тады адна палавіна паселішча стала выядаць другую.

empty* * *empty

Нягледзячы на свае адносна надзейныя дакументы, ціхае і непрыкметнае існаванне, я не сумняваўся, што гэта не надоўга і што з часам буду непазбежна вылічаны і зноў скіраваны ў ссылку альбо ў лагер, а таму пасля таго, як пастаўлю ў рукапісы апошнюю кропку, хутчэй за ўсё зноў з’еду і адсюль, з Мегаполіса, у якое-небудзь паселішча, можа, нават і назад, у Эдэм, дзе зноў завядуцца ахвяры чарговай утопіі, будуць сеяць і саджаць, за імі непазбежна з’явяцца “палітрукі”, прыхадні і крывасмокі, а ў бараках, заселеных мікрацэфаламі, загрукочуць барабаны, і дзе, пэўна, дагэтуль застаецца Храм — Месца для агучвання Ісціны.

1.III.2008 — 1.III.2009 гг.

Літаратурна-мастацкае выданне

Юры Станкевіч П’ЯЎКА

Раман

Адказны за выпуск Зміцер Вішнёў.

Дызайн Наста Ганакова.

Вёрстка Наста Ганакова.

Карэктар Марыя Гілевіч.

У аўтарскай рэдакцыі

Падпісана да друку 23.09.2010. Фармат 84 х 108 1/32. Папера афсетная. Гарнітура “….”. Ум. друк. арк…. Ул.выд. арк. …

Наклад 300 асоб. Замова

Прыватнае выдавецкае унітарнае прадпрыемства “Галіяфы”.

ЛИ № 02330/0150300 ад 08.04.2008 г.

Вул. Брылеўская, 11-44, 220039, г. Мінск.

E

Таварыства з абмежаванай адказнасцю «Каўчэг».

ЛИ № 02330/0548599 ад 09.07.2009

Пр. Незалежнасці, 68-19, 220072, г. Мінск.

т/факс: (017) 284-04-33

Другі фронт мастацтва

Серыя заснаваная ў 2000 годзе Рэдакцыйная калегія серыі: Зміцер Вішнёў (галоўны рэдактар), Міхась Башура, Валянцін Акудовіч, Ілля Сін.

Станкевіч, Ю. В.

П’яўка: раман. / Юры Станкевіч — Мінск: Галіяфы, 2010. — 282 с. — (Другі фронт мастацтваў).

ISBN 978-985-6906-40-7

Усе правы абаронены.

Любое капіяванне, публічнае размяшчэнне і тыражаванне ў камерцыйных мэтах забаронена.

Вострасюжетны раман-папярэджанне Юры Станкевіча створаны ў жанры антыутопіі — абсалютна новай з’явы ў сучаснай беларускай літаратуры. Аўтар і раней ужо не аднойчы дэманстраваў здольнасць прадбачыць будучыню. Цяпер ён скіроўвае чытача ў 2050 год — час, калі чалавецтва, спасцігнуўшы шэраг тэхнагенных і экалагічных катастроф, (ён называе іх сарамліва і двудушна Непажаданымі Падзеямі), хістаецца і трымціць перад іх наступствамі. У цэнтры наватарскага твора-прытчы, напісанага аўтарам у звыклай для яго дакладнай і жорсткай форме, — магчымы лёс краіны, а таксама лёс дваіх закаханых, што спрабуюць супрацьстаяць цёмным сілам жыцця.

© Станкевіч Ю. В., 2010

© Афармленне. ПВУП “Галіяфы”, 2010