Skrzywdzeni i poniżeni - читать бесплатно онлайн полную версию книги автора Fiodor Dostojewski (ч. notes)

1

Mojżesz Saphir (1795-1858) — znany ówcześnie satyryk.

2

Mowa o gazecie, wydawanej w Lipsku w połowie ubiegłego stulecia.

3

Krytyk literacki B., o którym kilkakrotnie mowa w powieści, to Wissarion Bieliński. Rękopis — to pierwsza powieść Dostojewskiego Biedni ludzie, którą Bieliński czytał w rękopisie w r. 1845, a która drukiem ukazała się w r. 1846. Swój pogląd na Biednych ludzi wyraził Bieliński w artykule Pietierburgskij sbornik, opublikowanym w czasopiśmie "Otieczestwiennyje Zapiski", 1846, nr 3.

4

Aleksander Sumarokow (1718-1777) poeta, tragediopisarz. Dokonał przeróbki Hamleta, zapoznając w ten sposób publiczność rosyjską z Szekspirem.

5

Popularni w swoim czasie bohaterowie dwóch romansów historycznych Zagoskina — Roslawlew, czyli Rosjanie w roku 1812 (1831) oraz Jurij Miloslawski, czyli Rosjanie w roku 1612 (1829).

6

Cytat z komedii Gogola Rewizor (akt I, scena I, kwestia Horodniczego). Zdanie to stało się ogólnie przyjętym powiedzeniem, oznaczającym, że wszystko powinno być w miarę, bez przesady.

7

W początku wieku XIX ukazało się pod tym tytułem kilka romansów pseudohistorycznych, m.in. Książę Pożarski i niżegorodzki mieszczanin Minin, czyli Odsiecz Moskwy w r. 1612.

8

Mowa tu zapewne o bohaterze komedii Chmielnickiego Zamki na lodzie Wozdusznyje zamki, 1818), dymisjonowanym miczmanie Alnaskarze, który marzy o sławie i odznaczeniach.

9

Mowa o opowieści romantycznej Mikołaja Polewoja Abadonna (1834).

10

Ironiczna aluzja do gazety "Północna Pszczoła" ("Siewiernaja Pczeła"), wydawanej w latach 1820-1860.

11

Bieliński, o którym tu mowa, istotnie zmarł na suchoty w r. 1848.

12

Mowa o soborze św. Isaakia.

13

Car Aleksy Michajlowicz panował w latach 1645-1676. Historia Karamzina — Historia Państwa Rosyjskiego (Istorija Gosudarstwa Rossijskogo, 1818), pierwsza nowoczesna monografia dziejów Rosji, doprowadzona do okresu tzw. Smutnego Wriemieni i nie ukończona.

14

Fragment wiersza J. Polońskiego Dzwoneczek, ogłoszonego w r. 1845.

15

Mowa o bohaterze komedii Gogola Ożenek, poruczniku Żewakinie, przedstawionym jako wielki śmieszek.

16

Zapewne aluzja do trzęsienia ziemi, które istotnie nawiedziło Lizbonę w r. 1755.

17

Powiedzenie przypisywane Molierowi, brzmi jednak inaczej: ii m'est permis de reprendre mon hien ou je le trouve (wolno mi odebrać moją własność od tego, u kogo ją znajduję), odnosi się bowiem do rzekomego plagiatu, popełnionego przez Cyrana de Bergerac, który przywłaszczył sobie kilka scen z komedii Moliera.

18

Imiona tych dwóch postaci (w oryg. Lowinka i Borinka) wzorowane są na wspomnianych w komedii Gribojedowa Mądremu biada, w kwestii Riepietiłowa, imionach dwóch młodzieńców, paplających "postępowo" frazesowiczów, Lewona i Borinki.

19

Mowa o utworze Lwa Tołstoja, ogłoszonym w wydaniu książkowym w r. 1856.

20

Aluzja do słynnych Tajemnic Paryża Eugeniusza Sue, ogłoszonych po raz pierwszy w odcinku paryskiego "Journal des Debats" w latach 1842-43.

21

Mowa o reformach zapoczątkowanych około r. 1860.

22

Mowa tu o Iwanie Turgieniewie, który w powieści W przededniu (1860) podobną wypowiedź wkłada w usta bohatera książki, Bierseniewa.

23

Puszkin, Eugeniusz Oniegin, 6, XXI.

24

Mowa tu zapewne o Tołstoju, który ogłaszał w odstępach dwuletnich poszczególne części swojej autobiograficznej trylogii: Dzieciństwo, Lata chlopięce, Młodość, oraz Gonczarowie, który powieść swoją Oblomow pisał przez dziesięć lat (1849-1859).