Задарожжа

Птушкам сыпану зярнят паболей,

Хай ізноў на мой балкон ляцяць.

Мроіцца - каго не ўбачу болей,

Галубамі на мяне глядзяць.

Я губляла іх часінай горкай,

Я за імі ўслед туды сыйду...

Лашчыць вецер шэранькія пёркі

I шпурляе ў неба чараду.

Я за ёй сачу, пакуль не схлыне

Ў глыбіні, дзе не дастане зрок.

Выблісне і золатам, і сінню

У галубкі райскае пяро...

Мне столькі Богам дадзена цяпла!

Здаецца—

Свет бы абагрэць магла.

Наіўная!

Душу аддаць хацела.

А ім было патрэбна толькі цела.

Што ж, шкадавала:

Цела аддавала...

Так каханне мне сэрца ірвала!

Так туманіў твой смех галаву!

Бы ключы ў акіяне —схавала,

I спакойна на свеце жыву.

Толькі недзе, нібы па-за часам,

Выступае з-за шэрай імжы:

Мы стаім, закаханыя, разам,

I няма паміж намі мяжы.

А за намі, над намі ў світанні,

Як з Сусвету прыйшоўшы, гало

Залатым нас ахутаўшы ззяннем,

Над разлукай і злом узняло.

Пройдзеш міма...

Парвецца дыханне...

Нескарона ўзгадаю: „Было!"

...Залатое высокае ззянне

I бязмернага шчасця святло...

Усё бліжэй да Госпада вяртанне,

Усё далей юначыя грахі.

Як бегала калісь за мной Каханне!

Нібы за Пенелопай жаніхі.

Я ж летапісы "грызла" да змяркання,

Чакала - прынц ля ганка мільгане.

Уволю пасміхалася з Кахання...

Яно пасля смяялася з мяне...

Чым болей хочаш быць шчаслівым,

Тым менш жыццё табе дае.

Чакай, скарыся, будзь цярплівым,

I нечакана настае

У шэрані ці завірусе,

У мітульзе пустых гадоў,

Хвіліна, што цябе прымусіць

Дагледжаны пакінуць дом,

Услед пайсці за бліскавіцай,

На ўсё забыцца, акрамя

Вады з бабулінай крыніцы,

Свайго уласнага імя...

Мілы! Як крычыць па лесе сыч!

Слухай жа: паганскае карэнне

Рве зямлі нямыя сутарэнні

I жывому кідае свой кліч!

Хочаш, не - заўжды красавікі

Выбухаюць сонцам і вадою,

Туманамі - цёплым сырадоем,

Выбухаюць дотыкам рукі!

Зманам бессмяротнае душы

Красавік, смяротны, як і цела.

Колькі ўпала - ўпасці ж не хацела,

Колькі спраў, што ўжо не завяршыць!

Кроплямі яны ў сонцазварот,

Потым прыдуць да дзяцей турботай.

I прымусяць працаваць да поту,

Узнаўляючы Зямлю і Род!

А пакуль - па лесе плача сыч,

Стоена трымаюць ноч яліны...

Цішыня.

Жанчыны смех шчаслівы,

I Жыцця магутны, вечны кліч...

Па-вар'яцку гула завіруха

Над самотнаю стужкай шашы.

Вы таропка шапталі на вуха

Скаргі на адзіноту душы.

Дотык вуснаў быў злы і гарачы,

Ды маю не кружыў галаву:

Адыйшла ад ілюзій юначых,

Без кахацня адна пражыву.

Бо знаёмая ўжо да драбніцаў

Мне пачуццяў танюткая ніць,

Бо з атручанай гэтай крыніцы

Не збіраюся болей я піць.

Я глядзела і цвёрда, і горда,

Толькі штось, невядомае мне,

Камяком падступала да горла

I туманна мільгала ў акне.

I ўсё больш безнадзейна і глуха

Шэпат гаснуў ў шоргаце шын.

I шалёна гула завіруха,

I аўтобус ляцеў па шашы...

Азёрных качак чарада.

Зялёная, як чары, ціна.

Спакойна дыхае вада,

Аб кладку трэцца чараціна.

Саспелі рана гарбузы,

I семкі лускае дзяўчынка.

Рыбак цікуе скрозь хмызы...

Апошні тыдзень адпачынку.

Лісток зацягвае слімак

У востры дом свой адмысловы.

...Імкне Паэзія дарма

Прыроду выказаць праз словы...

То не муж — імклівая шаша

Птушку аб машыну разаб'е.

Узгадаем: „Нейчая душа

Хоча, каб успомнілі яе."

I заглухне сам сабой матор.

Іншая жанчына... Іншы час...

Ён не скажа: "Лепш бы я памёр",

Не націсне роспачна на газ.

Свечку я сама ўкладу ў руку,

Завяду да цэрквы, да крыжа

Памянуць...

Спакойна там вякуй,

Так адданая яму душа!

Ці ж не мне каханню знаць цану!

Вецер вільгаць высушыць са шчок.

Ты душу прабіў, нібы сцяну —

Цёплы яшчэ, шэры камячок...

Гарлачыкаў асенніх гладышы

Расой гаркавай поўніць змрок світальны.

Нашто ізноў у поціск развітальны

Укладваю: „Ты ўсё-ткі напішы",

Калі наперад ведаю, што час

Сатрэ і словы, і цяпло ўсмешкі,

I незваротна знікнуць тыя сцежкі,

Што весела і лёгка неслі нас?

Калі наперад ведаю, што цэп

Катуе каласы са звонкай пожні?

...Апошні дотык вуснаў на шчацэ

I — жоўты пыл гарлачыкаў апошніх...

О, не зайздросьце! Гэта ўсё не вечна:

У жылах хмельны і гарачы ток,

Салодкі міг любові чалавечай

I горкі Боскай мудрасці глыток...

За лёгкасць не кляніце, бо дарэмна:

Мы з чашы п'ём, але не бачна дна.

Прайсці жыццё жабрачкай ці царэўнай —

Не нашая заслуга ці віна.

О, не турбуйцеся! Усё прыходзіць:

Хлеб на стале, над галавою дах.

Бязмернай радасці: „Жыву!" не шкодзіць

Салёны прысмак гора на губах...

Праглыну непазбежнасць, як хіну:

Досыць гэтых сустрэчаў - знямог!

Я прыгожая сёння, і кіну,

Захацеўшы, любога да ног.

На штыхах агароджы чыгуннай

Куст расхрыстаны, як анархіст,

I дрыжыць, як палоннік прад гунам,

Кожны, ветрам асвістаны, ліст.

Ты прайшоў — і далёкі, і родны.

Вочы ўбок удваіх адвялі...

Незваротна. Усё незваротна —

I навечна ў паэме Зямлі...

1990 г.

Прыязджаў — па даўнія дзянёчкі.

Абдымаў калені у тузе.

Я адказвала, што вугалёчкі

Перапалены.

Даўно.

Усе.

Не давалася размове шчырай,

Пасміхалася з яго бяды.

О, няма больш жорсткай, чым жанчына,

Тая, што разлюбіць назаўжды!

У якой штодзень халодны золак,

А ўначы на грудзі ляжа столь,

У якой пад сэрцам, як асколак,

Даўняй здрады, даўняй страты боль...

Чарната. Асенняя знямога.

Рэдкі дождж шапоча па лісці.

I ў начы губляецца дарога,

Па якой дадому мне ісці.

Чым мацней сціскаў мае далоні,

Чым было прызнанне гарачэй —

Будзе болын пакутлівым бяссонне,

Сэрцу адзінокаму гарчэй...

З напятай боскай цецівы

Злятала звонкаю стралою.

I свет як цешыўся табою —

Такі чароўны і жывы.

Цяпер брыдзеш, і грузне крок,

Нібы на бруднай Камароўцы

Зняважылі каўказцы слоўцам

Твой лёгкаважкі кашалёк.

Ды Коўш Мядзведзіцы ўначы

Пытальнікам на неба ляжа,

I ўласная душа падкажа,

Як светлы промень зберагчы.

I зноў пачуеш — крык савы,

Таемны шэпат, плач нядужны,

Ізвон.

I ўзлёт галавакружны

З напятай боскай цецівы!

Сакавіцкія рэзкія цені,

Неба сінь, і хрумсцяць ледзяшы...

Усё болей жывеш, як на сцэне,

Застаецца ўсё менш для душы.

Хоць якую даніну аддам ёй:

Ціха бабчыну песню спяю,

З'езджу ў горад, любімы і даўні,

I між замкаў адна пастаю.

Там, дзе могілкаў стынуць узгоркі,

Крэматорый.

Таблічка ў сцяне.

...Ён пражыў адзінока і горка,

А народжаны быў для мяне...

Праз пясок прасочыцца крыніца,

I калодзеж поўны,

Як заўжды.

Любяць тут праходжыя напіцца,

I ў біклагу ўзяць з сабой вады.

Ад вадаправоднага жалеззя

Кажуць, горла наждаком дзярэ...

Я смяюся: „Піце, колькі ўлезе.

Ён для ўсіх, калодзеж на дварэ".

Ён і ў лютаўскі мароз не стыне,

Колькі б тут завеі нё гулі.

Цёмныя і пругкія глыбіні —

Быццам да сярэдзіны Зямлі.

Як над вокам, над вадой схіліся —

Галаву закружыць незнарок.

Ты тут кропля, што ўпадзе калісьці

У вечны свой жыцця кругазварот.

Ты —дзіця прасторы неабдымнай,

Што пачатак з Космасу бярэ...

„Гаспадынька!"

Я — не гаспадыня:

Ён для ўсіх, калодзеж на дварэ...

У лёсу не сваё — не выдзірай.

Заўжды ў чужога лепшая залева.

Зірнеш і пазайздросціш: „Вось дзе рай!"

Ды свой там Змей,

Сваё Пазнання дрэва...

„Лесе! Шукаю грыбы ад відна.

Вунь — прачасала і глыб, і ўзмежкі."

Лес раздражнёна адказвае: „На!"

I пасылае мне ў кош сыраежкі.

I не ядловец, а сам Лесавік

Зыркае злосна: "Забылася, бачу,

Хто валадар тут? Здавён я прывык,

Што без мяне вы не маеце ўдачы!"

...Дзякую лес за любыя грыбкі,

Зношу смірэнна лясныя насмешкі.

...I хлапчанятамі баравікі

Зноў выбягаць пачынаюць на сцежку...

Як ускрык, як боль тваё імя...

Сціснуся. Перавяду дыханне.

Ёсць на свеце справы, акрамя

Адбалелага даўно кахання!

Ды, нібы жаўна, душу дзяўбе:

Ў свеце, дзе і так бракуе шчасця,

Мы ўмудрыліся ўдваіх сябе

Гэтак легкадумна абакрасці!

Млечны Шлях схіліўся над ілбом.

Пройдзе.

Што было і што здалося.

Падсякае залатым сярпом

Жнівень дні мае,

Нібы калоссе...

Уздымаецца неба імкліва.

Дождж прайшоў - быў настырны, як зяць.

Ацяжэлыя ціхія слівы

Адрачона па садзе стаяць.

Да ад'езду машына гатова.

Падсыхае да Менску шаша.

У цішы нараджаецца слова

Аб усім, што тут мела душа.

А было — састарэлая хата

Ды навокал — палі і палі.

I — усход.

На паўнеба, як свята.

Блізка так, як нідзе на Зямлі....

18.9.1991 г.

Ад ліпеньскай спёкі сагрэлася хата,

I сталі палынна-трывожнымі ночы,

I жывіцца сэрца надзеяй крылатай,

Што ў шыбіну стукне вандроўнік аднойчы.

Вандроўнік з забытай даўнішняй паэмы,

Што ў папках запыленых згінула быццам.

I я, страпянуўшыся, гляну: „ А дзе мы?

I як нам святлом жыватворным абмыцца?"

Інакшаю стану ў святле месяцовым:

Як мячык закінуўшы клунак за плечы,

Пайду па дарозе шукаць тое Слова,

Якое і кліча, і плача, і лечыць...

Сын ціха плакаў. Галасілі сёстры.

Муж думаў, як каханцы пазваніць.

Смерць працірала свой сцізорык востры,

Што залатую абразае ніць.

Прырода раўнадушша не хавае:

„Сумленна абавязак свой раблю.

Штодзень старыя формы разбіваю,

Для будучага новае ляплю..."