Святло зямное

БЫЛО ІМЯ Ў САЛДАТА

Радзіўся салдат, як ты і я,

як іншыя ўсе дзеці.

Маці салдату дала імя —

самае лепшае ў свеце.

Калі салдат быў хлапчуком —

было імя ў салдата.

Калі салдат быў юнаком —

было імя ў салдата.

Кахаў салдат дзяўчыну адну —

было імя ў салдата.

Калі салдат ішоў на вайну —

было імя ў салдата.

Аддаў салдат вайне ўсё,

што мелася ў салдата, —

аддаў імя, аддаў жыццё...

Такі ўжо лёс салдата.

Няма ў салдата больш імя

з часіны той ваеннай.

Маем імёны ты і я,

а ён, салдат, безыменны.

Аддаў салдат усё вайне

і не прыйшоў дадому.

Ведаюць нас — цябе, мяне,

а ён, салдат, — Невядомы.

ДВА ПОЛІ

Было ў салдата два полі,

поле, дзе кветкі ірваў,

бегаў з сябрамі на волі,

і поле, дзе ён ваяваў.

Ціха было і чыста

ў полі яго дзяцінства,

былі агонь і дым

на пол і ратным тым.

Два полі было ў салдата.

Адно зелянела травой,

другое было ўзарата

вайной і паліта крывёй.

Было ў салдата два полі,

поле, дзе кветкі ірваў,

бегаў з сябрамі на волі,

і поле, дзе ён паміраў.

ДЗЕНЬ ТОЙ НАДЫДЗЕ

Дзень той надыдзе, як свята,

дзень той надыдзе, як свята,

дзень той надыдзе, як свята,

і стане святлей ад яго.

І нехта палюбіць салдата,

і нехта палюбіць салдата,

і нехта палюбіць салдата,

як брата, як бацьку свайго.

Як брата, і нават болей,

як бацьку, і нават болей,

як бацьку, і нават болей.

Любоў запануе тут.

Імем вялікай любові,

імем вялікай любові,

імем вялікай любові

адбудзецца рантам цуд!

І хоць той салдат з метала,

і хоць той салдат з метала,

і хоць той салдат з метала,

халоднага як зіма,

ды сыдзе ён з п'едэстала,

ды сыдзе ён з п'едэстала,

ды сыдзе ён з п'едэстала

і скажа сваё імя.

БАЛГАРЫІ

Балгарыя!.. Мацнее сэрца ўдар.

Гляджу я ў твае вочы карыя,

гляджу я на засмужаны твой твар...

Любоўю сэрца поўніцца, Балгарыя!

Друг і другар...

Калі ёсць друг, які

вялікаю адлегласцю аддзелены, —

вялікаю надзеяй абнадзеены

ты на ўсе годы і на ўсе вякі.

Шыпшына й шыпка...

Усё той жа цвет,

калючая, з шыпамі, тая ж ружа,

што на дарогах пацвярджала дружна

агульнасць нашых радасцей i бед.

Зямля і земя...

Корань тут адзін.

Карэнні ўсё тыя ж, тыя ж сокі.

Хоць сцелецца тут гладзь раўнін,

а там узносіцца хрыбет высокі.

Балгарыя!.. Мацнее сэрца ўдар.

Друг i другар...

Дом твой — твае турботы.

Ды ўцякаючы з дому,

уцякаючы ад турбот сваіх,

ты ведаў, што дома памагаюць i сцены.

Ты ведаў, што на ўвагу чужых сцен,

на дружбу і блізкасць з імі

разлічваць асабліва не прыходзіцца.

Ты ведаў з уласнага вопыту,

як раўнадушна пазіраюць яны часам,

як ганарацца моўчкі сваім адчужэннем.

Ты ведаў гэтую розніцу

паміж сваімі г чужымі сценамі...

Але на гэты раз усё было інакш.

На гэты раз я рабіў вельмі важнае,

вельмі радаснае для сябе адкрыццё.

Я нечакана адкрываў для сябе,

што чужыя сцены таксама могуць набліжацца,

страціўшы ўласцівую ім манеру

пазіраць на цябе абыякава і маўкліва,

што чужыя сцены могуць стаць раптам сваімі.

Гэта адбылося так.

Гэта адбылося раніцой.

Гэта адбылося ў той момант,

калі я выглянуў, прачнуўшыся, у акно

і ўбачыў узыходзячае сонца,

і ўбачыў, як яно палае,

як яно гуляе ў вокнах дамоў,

і ўбачыў дамы, новыя і светлыя,

як само ранішняе сонца,

і ўбачыў аблітыя сонцам сосны,

новыя i светлыя, зноў-такі

як само ранішняе сонца.

Убачыў асветлены свет у акне.

І ўбачыў тое ж святло па гэты бок акна.

Toe святло было на сценах майго пакоя.

Тым святлом напаўняўся ўвесь мой пакой.

Тым святлом напаўнялася мая душа.

Тым святлом напаўняўся ўвесь я

і рабіўся такім жа новым і светлым,

як само ранішняе сонца.

І ўжо не было мяжы

між тым светам і тым святлом,

што па той бок акна,

і тым светам і тым святлом,

што па гэты бок акна,

светам і святлом маёй душы.

І ў душы маёй загучала музыка,

загучалі ў душы маёй забытыя вершы.

Загучалі «Вясновыя радасці» Данелайціса.

Загучалі радкі Саламеі Нерыс,

якія яна пісала,

гледзячы на карціны Чурлёніса,

і з'яўленне якіх

так відавочна мне цяпер тлумачылася...

«А ўсё ж скажы мне — што тут свеціць?

Скажы, чаму так светла тут?..

І звоны клічуць зноў і зноў —

любоў і радасць, радасць і любоў.

О брат зямлі, будзь радасны і юны!»

Я як ніколі лёгка адгукнуўся

на той вясновы, той прызыўны звон.

Я, брат зямлі, быў радасны і юны...

Я глядзеў у акно.

Я глядзеў па гэты бок акна,

глядзеў на светлыя сцены,

якія раптам сталі сваімі.

І мне патрэбна было слова,

якое змагло б хоць у нейкай меры

выказаць мой стан,

назваць тое святло,

якое так шчодра напоўніла ўсю прастору,

якое так цудадзейна зблізіла сцены,

свае і чужыя.

І я ўхапіўся за першае слова,

за назву гасцініцы — «Драўгістэ».

I я шаптаў, я паўтараў яго,

як паўтараюць каханае імя.

як паўтараюць магічнае слова,

як паўтараюць запаветнае заклінанне...

Потым ужо я спытаўся,

што гэта слова значыць.

Мне адказалі: «Дружба».

I я ўзрадаваўся, як дзіця,

яшчэ аднаму свайму адкрыццю

і з радасцю падумаў,

што карціна Чурлёніса і верш Саламеі Нерыс

так і называюцца ў арыгінале — «Драўгістэ».

Драўгістэ... Дружба... Светлае адзінства

вясны, надзей і нас, людзей...

«А ўсё ж скажы мне — што тут свеціць?..»

«Любоў і радасць, радасць і любоў».

ЧАС ПЕРШЫХ ЗОРАК

Вось-вось надыдзе адвячорак...

Не прапусці на гэты раз

час самых першых, самых першых зорак —

час таямнічы, урачысты час.

Вось-вось пачнуць туманіцца ўзгоркі,

Не прапусці зноў той пары,

калі з апошнім водсветам зары

сальецца водбліск першай зоркі.

Глядзі, яна ўжо тут як тут!

Яна глядзіць ужо нясмела,

яна мігціць ужо няўмела.

Адбыўся ў свеце зорны цуд...