Святло зямное

ЗАКОН ШЧОДРАСЦІ

Не ведаю, колькі патрэбна вучонасці

для шчасця, для дружбы, для любві.

Ды паспрабуй усё гэта ўяві

без шчодрасці!

Нічога не выйдзе ў цябе, бадай.

Добрыя нашы ўсе парыванні,

як кветкі, хочуць, каб ix палівалі,

як поле, хочуць: расці ўраджай!

Тут, як на сяўбе парой вясновай,

дзе поўнаю мерай сей i рабіі

У шчасця, у дружбы, у любві —

тая ж аснова.

* * *

Любоў адкрывае скарбы,

абсягі новых зямель.

Варожасць кідае на скалы,

нянавісць садзіць на мель.

Любоў і лад узвышаюць,

вядуць за далягляд.

Варожасць і злосць прыніжаюць,

адкідваюць назад...

ТАЛАКА

Дом будавалі талакой...

Дом будаваць — такая праца,

што лепей аднаму не брацца,

адзін не справішся з якой.

Ёсць спраў нямала на зямлі —

і для душы, і для заробку, —

якія робім паасобку.

А тут без грамады ні-ні.

Парой патрэбен нам спакой.

Парой шчыруем саматужна.

А тут узяцца трэба дружна,

узяцца разам, талакой!

Калі дом хочаш будаваць —

забудзь пра гонар, самалюбства

і іншае такое глупства

і талаку пачні ззываць.

І вось, як пальцы ў кулаку,

сыходзімся ў талаку.

Каб сцены сталі навакол —

патрэбна ўзяцца талакой!

І каб страха над галавой —

патрэбна ўзяцца талакой!

І сонца каб па-над страхой —

патрэбна ўзяцца талакой!

І ўсталі — да рукі рука!

I узяліся — да локця локаць!

I камень набывае лёгкасць...

Падмурак... Сцены... Талака!

АДНА З ПРЫКМЕТ ЗАКАХАНАСЦІ

Гэта прыкмета з прыкмет,

калі ўсё адзіна сведчыць:

табе належыць свет,

табе даравана вечнасць...

ГЛЕДЗЯЧЫ НА ФОТАЗДЫМАК

Вы бачылі, пэўна, гэтае фота?

На фронт адыходзіць чырвоная рота.

Ідуць, маршыруюць чырвонагвардзейцы...

Хто ў шынялі, хто ў ірванай паддзеўцы,

а іншыя проста паўраздзетыя.

Але ўсе надзеяй вялікай сагрэтыя.

Ідуць у лапцях, у ботах падзёртых,

а колькі размаху ў кроках іх цвёрдых!

Ідуць паўгалодныя, хлеб мерадь асьмушкай,

а вера палае чырвонаю стужкай.

Чырвоная вера, чароўная вера,

што заўтра пачнецца шчаслівая эра!

Ідуць, каб за шчасце голавы скласці...

На фота гляджу я: зайздроснае Шчасце!

З ПОЛЬСКІХ УРАЖАННЯЎ

О, матка боская — раўніна польская!

Чым едзеш далей, тым сумней і радней!

Плача душа, што не бачыў раней,

што наша спатканне такое позняе.

Варшава... Зялёна Гура... Аполе...

Польшча, у чым тайна лёсу твайго?

Гатовы я плакаць ад таго,

што ўсё гэта, можа, не ўбачу болей.

* * *

Пра месца ў жыцці, як дзеці,

гадаем, думаем, снім.

Месца маё ў свеце —

месца ў сэрцы тваім.

ПОЗІРК З КОСМАСУ

Шлях да зорак —

шлях скрозь ружы і скрозь церні.

Колькі дзён жывём

сярод касмічнай цемры.

Пачынаеш тут цаніць

усё, што зведана

на зямлі, якая ўтульна так асветлена.

Сонцам, месяцам асветлена зямліца.

І яшчэ адна там ёсць святла крыніца.

Калі лёс табе ўсміхнецца —

табе стрэціцца

тая дзіўная жанчына,

што ўся свеціцца.

Ты ў лятунках

з той жанчынаю вітаешся.

Ты ў думках

да жанчыны той звяртаешся:

«Мала сонца, мала зорак, мала месяца.

Падары святло, якім жанчына свеціцца!

Перад ім любая знікне беспрасветнасць...

Мая яснасць, мая светласць, мая ветласць!»

Тут, у космасе, мы бачым зорак многа.

Не хапае сэрцу тут святла зямнога...

* * *

Ёсць сіла — будзе справа,

ёсць справа — будзе pyx

(налева, направа, прама,

уверх, уніз, наўкруг).

Сіла — справа — pyx.

Сіла — цела — дух.

* * *

Трагічна-сумная няўвязка:

ёсць ласка, ёсць патрэба ў ёй,

але раздзелены часта сцяной

патрэба гэтая і ласка.

ВЫКЛЮЧЭННЕ

Самаўдасканальванне —

рэч, вядома, пахвальная.

Вядзі рашучы бой

з натурай сваёй слабой —

з рознымі там заганамі,

са звычкамі паганымі...

са слабасцю любой

вядзі рашучы бой!

Ды ў тым самасталенні

не зблытай з заганай сумленне,

са слабасцю нізкай — боль,

і ведай: з сумленнем змагацца

гэта няўдзячная праца,

гэта разбой, а не бой...

* * *

Не трэба больш старацца.

Гэтай і скончым нотай:

адзін мае рацыю,

другі — адзіноту.

* * *

Ёсць людзі — добрыя сапраўды.

І ёсць, што добрымі прытвараюцца.

І ёсць, што добрымі быць стараюцца

праходзяць школу дабраты.

За ўрокам урок, за крокам крок...

Нялёгка школа гэта даецца.

Але яны далі зарок

і стрымаюць яго, здаецца.

За ўрокам урок, за класам клас...

Падтрымаем іх старанне,

іх упартае парыванне,

пажадаем: «У добры час!»

* * *

Дзвярыма стукнулі напаследак...

Я на гадзіннік глянуў якраз:

не зорны,

не судны,

а сумны быў

час памірання нервовых клетак.

* * *

Калі расстаемся мы з нечым,

нам блізкім і дарагім,

то як бы і не пярэчым,

мірымся з лесам такім.

Ці то гэта ў нас знікае

уменне даражыць?

Ці гэта цана такая

за права па-новаму жыць?

ТУГА МЕТЭАРЫТА

Адвергла мяне неба.

Зямля не прыняла.

Ляжу на зямлі я нема.

Чужая мне яна.

І я для яе іншародны.

Гляджу ў блакіт мне родны.

Я перад ім у даўгу.

Ды ўжо ўзляцець не магу...

* * *

Любоў нараджае не толькі дзяцей.

Любоў нараджае не толькі надзеі.

Любоў апрача дзяцей і надзей

прыносіць сумненні і падзенні.

Аддаўшы сябе сваёй сяўбе,

свету явіўшы плады залатыя,

самазнішчае яна сябе,

і разам з ёю знішчаюцца тыя,

хто яе носіць...

* * *

Пайшоў паслухаць — пачуў.

Пайшоў паглядзець — убачыў.

Пайшоў спазнаць — спазнаў.

Вяртаўся з верай ва ўдачу...

* * *

Каханне ў дваццаць пяць

моцна абдымаць.

Каханне ў трыццаць пяць

целам усім палаць.

Каханне ў сорак пяць —

кахаць або паміраць!

Якое каханне пазней?

Трэба спытацца ў людзей.

* * *

Не знаходжу сябе ранейшага.

Ківаю спакойна галавой,

кажу разважна: «Усё да лепшага,

усё да лепшага, дружа мой...»

А ты прымаеш як належнае,

а ты падзяляеш мой спакой

і кажаш таксама: «Усё да лепшага,

усё да лепшага, браце мой...»

* * *

Ветразь ёсць — плыві!

Ёсць крылы — ляці да неба!

Шчасце ёсць — жыві!

Дрэнна жыць — ганебна...

ПЫТАННЕ

А што, маглі б абысціся,

не зважаўшы — разысціся,

ці ўзважыўшы — размінуцца,

і нават не аглянуцца,

і нават жыць прыпяваючы,

жыць, дабро нажываючы?

Маглі б?

ЖАНОЧАЯ ГОРДАСЦЬ

Ёсць звон ручая, ёсць свежасць рос,

ёсць веліч вяршыні горнай.

І ёсць яшчэ адно з дзівос,

гэта — жаночая гордасць.

Яна — не прыхамаць, не капрыз,

не д'ябальская забава.

Глянуць адчужана зверху ўніз —

святое жаночае права.

Ёсць нешта ў ёй ад rop i зор.

Ды ўсё-ткі зямны яшчэ болей

позірк яе, яе дакор —

аснова зямной любові.

Ёсць ветра бег, ёсць каханне наспех,

смех, грубы ў сваёй прыроднасці...

Самы вялікі мужчынскі наш грэх —

грэх супраць жаночай гордасці.

* * *

Ты кажаш, сяброў усё менш і менш?

Гаворыш аб гэтым, як аб драме?

Ды горшае — гэта сціранне меж

паміж непрыяцелямі і сябрамі.

* * *

Загадка з загадак,

дзіва з дзівос,

ты — не выпадак,

ты — лес.

Загадка з загадак,

дзіва з дзівос...

Пяшчота твая —

як дар нябёс.

І ліцца ёй не ручаём, не словам

святлом вясновым...

* * *

Два шчасці ведае свет.

Адно — ружова-наіўнае,

як першы вясновы цвет.

Другое — сурова-зімняе,

што знаходзіць свой шлях

у муках і баях...

* * *

Хоць на сем пядзей розуму май,

хоць будзь Цыцэронам, Саламонам,

ды, вызначаны прыродным законам,

розум твой знае мяжу i край.

А што датычыць дурноты... На жаль,

дурнота бязмежная амаль.

* * *

Будзе шкада, як шкада бывае,

калі раптам гіне істота жывая.

Будзе шкада, як шкада бывае

птушкі, якую хтось забівае,

дрэва, якое сякера сячэ,

слязы, што сцякае па шчацэ.

Будзе шкада, як шкада бывае

воблака, што ўдалеч сплывае...

Што нарабілі мы з табою!

Шкада да болю...

* * *

Мёртвым паставім абеліскі,

паспачуваем тым, хто ім блізкі, —

маці, нявесце, удаве,

сірот пагладзім па галаве.

Яны спагадзе нашай рады.

Ды раны ёю не залячыць.

Мы можам страты аблягчыць,

ды застаюцца стратамі страты