4 КУЛЬТ АСОБЫ


КУЛЬТ АСОБЫ

У 1999 годзе ў Рэспубліканскім палацы мастацтваў Беларусі я правёў перформанс "Культ асобы", які стаў працягам майго чарадзейства, зробленага ў Бярэсці ў 1998 годзе на Акцыі "Чацьвёра і Вішнёў-аб'ект". Тады мяне зрэзалі нажом са сцяны. У гэты раз я скалаціў мабільную перформарную групу, гэтак званую "Спецбрыгаду афрыканскіх братоў", якая мусіла мне дапамагчы ў ажыццяўленні маіх грандыёзных планаў. I мы рабілі культурныя выбухі! У Палац мастацтваў я заехаў у чырвонай труне, пасля чаго мяне забальзаміравалі цестам і аблілі бензінам. Прысутныя былі проста шакіраваны. У адной жанчыны здарылася істэрыка. Мая місія была выкананая. Як вядома, на месцы палаца некалі табарыліся могілкі... Канцэпцыі скрыжоўваліся свастыкай. У сваіх склепах ад злосці варушыліся Сталін, Ленін і Гітлер.

Афрыканеры прачыталі мой трактат "Культ асобы", закалацілі труну і панеслі цела ў маўзалей. Зайздросціце, дыктатары, канцлеры, прэзідэнты і сакратары ЦК КПБ! Пры жыцці я стаў не проста культавым, а нашчадкам вялікіх фараонаў.


ТРАКТАТ "КУЛЬТ АСОБЫ"

Аб'екты могуць быць вечнымі.

Вішнёў-аб'ект - рэдкая форма вычварэння.

Аб'ект — і ў Афрыцы аб'ект.

Вішнёў-аб'ект — гэта патэнцыяльны вораг маразматыкаў.

Аб'екты могуць ператраўліваць сегменты вычварэння.

Не кажы аб'екту, што ён інсталяцыя, бо атрымаецца акт людажэрства, машынажэрства, дрэважэрства, звяругажэрства, тараканажэрства і г. д.

Аб'ект не заўсёды ў поўнай меры аб'ектыўнасць.

Аб'екты бываюць шызафрэнічнымі з прычыны сваёй генеалогіі.

Аб'ект можа выдаваць паролі, піктаграмы, графікі і іншую лухту, а можа не выдаваць нічога.

Вішнёў-аб'ект, безумоўна, салодкая рэч.

Вішнёвы выспяваюць на тубыльскіх прасторах, бо там шмат цукру і какосаў.

Аб'ект — гармонія і дыскамфорт на адной пысе.

У аб'ектах нараджаюцца дзеці.

Ты таксама аб'ект.

Вішнёвы-аб'екты як вынік пабочнага эфекту.

Розум — гэта аб'ект у аб'екце.

Аб'екты маюць розныя смакі.

Тэрыторыя — прастора для дыктатуры аб'екта.

Паважанае спадарства! Таямнічы рытуал пахавання скончаны. Прашу сяброў і блізкіх нябожчыка пакінуць пляцоўку.



АКУЛЫ ВАЛЯЮЦЦА НА ДАХУ ДУШЫ

я не існую

мяне няма

я па-за святлом бытла

я па-за святам Лондана

на плячы татуіроўка роўная

я не чалавек

я падлога вектарная

песня праектная

пад нагамі стоўчыка сусветнага

мяне няма

манка на матрацы

ёсць нейкая трансфармацыя вакууму

вайна на кукішках

вантробы без розуму

не існуе зоны зла

так на кансервавых заводах

робяць мінеральную ваду

з пахам селядца

гэта марная справа

заклятая леапарда

левы парад дада

мяне няма

2000



КАНСТАНЦІНУ АЛІМПАВУ

(АЛІМП ДЛЯ АПЬПІНІСТАЎ)

На сонечным куфры спала сама эпоха

фенаменальны эга-альпінізм дыхаў пухам

зорны россып граў у Лато

падаў на зямлю дождж залаты

па царскіх залах гуляў паэтавы

ток электрычнасць працінала рыфмы каток

на бессмяротных крылах уздымаўся

друкаванай паперы маток



УЛАДЗІМІРУ МАЯКОЎСКАМУ

(МАЙ ЯК ВЕЦЕР ВАКОЛ МАЯКА)

На цэнтральнай чырвонай плошчы

стаіць чалавек -

у руках аблокі

На галаве чыгуннае сонца

на штанах маціцовы лак

Ён разліў сваю лаву слоў

і фарбаў

Як тысячы сусветных лямп

і фараў

I грымяць пазыўныя

Грамадзяне!

маяк падае сігналы

Не варонам і Врангеля баронам

А па рангу рэвалюцыйным фараонам!



КАЗІМІРУ МАЛЕВІЧУ

(МАЛЯРЫЯ НА МАЛЫМ ПОЛЮСЕ)

Бубны забабоны і цені супрэматычныя

рэчы геаметрычныя з вуснамі феерычнымі

на квадратах розных п'юць каву аксамітную

яны выцягваюць з кішэні аспірыну вочы

і застыгаюць у подыху дынамічнай ночы



ІОСІФУ БРОДСКАМУ

(БУТЭРБРОДЫ ЯДУЦЬ КАЛІ ІДУЦЬ УБРОД)

Ля кісейнага мора стагнала Іосіфа аднавокая

рыба

Адвальвалася заморская луска Хадзілі людзі

міма

У кацялках і рэйтузах У мыльных робах з

Рыма

А паміж кантынентамі хрыпеў драўляны

мосцік

Па ім як па жывым караблі шпацыравалі

рознакаляровыя дзеці

Ім было напляваць на хвосцік рыбы і сонечны

дзень



ЖАНУ ТЭНГЛЕ

(НА ТЭЛЕФОНАХ ГЕЛЕВЫЯ МАТОРЫ 3 ТЭНТАМ)

На фешэнебельных партрэтах сінелі

супер-машыны

канструкцыі дэканструкцыі рукамі пілавалі

15-цю галовамі махалі і зубы тачылі

што былі 23 футы ў даўжыню і 27 у вышыню

шыпелі шэрыя механічныя палосы

як напалову змярцвелыя восы



ВІКТАРУ ВАЗАРЭЛІ

(ВЫЛІЗАМШЭЛЫЯ АРЭЛІIЧАМУСЬЦІГАРЭЛІ)

Прадказаў эльф нараджэнне сеткі звышновай

прытым з чорнымі і белымі рэльефамі

для пэўнага часу гэта сталася міфам

рэле ганяла святло і аліфу па ліфце

а на заднім плане плакаў морквай Нью-Йорк

новыя мегафоны і пражэктары ляцелі праз

фортку

у антычную аптычную запацелую норку



ФРАНСУ МАЗЭРЭЛЮ

(ФАКТУРА МАЦЕРЫКА НА МЕТАЛЕ)

На заводах Бельгіі ёсць экзатычныя кветкі

Іх сілуэты замацаваныя пляскатымі

варштатамі

Там жа выбівалі кувалдай металічныя дрэвы

Бровы вежы з Кранштата

I твары для таршэраў і вёдраў

А брукаванка рыпіць уверцюрай

Так — перад вачыма гравюра


МАРСЭЛЮ ДЗЮШАНУ

(ШАТАН ЗАДУШЫЎСЯ НЕ ШАМПАНСКІМ

А ЛІМАНАДАМ ДЗЮШЭС)

Чаму не душыцца спадар Разэ Селяві?

мабыць мармуровыя кубікі распушыліся да

стадыі цукру

тэрмометры выгнулі хвосцікі ртутныя па

тэорыі Кру

а суары муркаючы зжавалі саспелыя пі-радкі ва ўзорах сталёвай клеткі нарадзіліся белыя

піражкі

і ўся гэтая смачная тля падала ў бутляныя

фуражкі


ГЕОРГУ ГЕЙМУ

(ГЕАЛАГІЧНАЯ ГЕМАТОМА)

Пад ільдом кафляным ракі Хафель

на дне ляжаў жоўты партфель

у ім сядзелі мілыя вершы з крыльцамі

якія глыталі патаемна мёд праз рыльца

пляшкі

побач адзінока сінела шахматная фігура -

пешка


ВАСІЛЮ КАН ДЗІНСКАМУ

(НЕ КАНАДАI НЕ ЗІМБАБВЭ)

Абстрактныя піраміды Хеопса

быццам празрыстыя танкі

міндальны праносіцца ранак

астральны пануе хаос

на Марсе растуць каласы пшаніцы

яны шыпяць ад расы сініцай

разлятаюцца ад ветру валасы каханай

жанчыны

з бадуна баліць галава ў мужчыны

ён п'е халодны расол


ПАБЛА ПІКАСО

(ПІКІ КЛАСНЫЯ ПА БЛАТУ АД ГОРНАЙ КАСЫ)

Напэўна і ў Афрыцы ёсць мястэчка Малага

там пластыка ластаўкі ляжыць

на ружовых палёх контура талага

там дзяўчынкі ходзяць на шарах

і птушка Герніка сядзіць на зламаных марах



САЛЬВАДОРУ ДАЛІ

(ДАЛЯГЛЯД ТОЛЬКІ ДЛЯ БАГАТЫХ

ДЭЛЬФІНАЎ - ДАЛІ БОГ)

Геній з вусамі да неба

кактэйль размешваў на крыві

Грамадзянская вайна! - крычалі

гішпанцы з шаблямі крывымі

але жанчына Галантна

перабірала белымі пальчыкамі

раяль выбіваў Далягляд

на сініх палотнах варанчыкамі

і полымя скручвалася ў спружыны

і застыгала залатымі шынамі

на якіх былі дэльфіны


ІЛЛЮ ЗДАНЕВІЧУ

(ЗДАНЬ НАД БЕЗДАННЮ)

Гузікі бліскалі ў Піцеры і Парыжы

напэўна хруць персвеці рынерыжы

як вядома акрэслілася не здань

ды вялікі творца пляваў у бездань

яго прозвішча фіксавалі градусы

моцнага напою футура-фабусы


ГЮНТЭРУ ЮКЕРУ

(ЮНКЕРС ДЫМЕЎ НАД КУРСКАМ)

Чалавек у панцыры з кінетычных цвікоў

ён нарадзіўся напэўна ўзімку

калі месяц быў маленькай срэбнай радзімкай

на малочным целе вякоў

бачыце як замест зорак-моржыкаў

на чорным небе выспяваюць вожыкі?



АМАДЭО МАДЫЛЬЯНІ

(ЗАДУМЕННАЯ МАДЭЛЬ ДЫЗЕЛЯ)

Пяшчотная ручка дзяўчыны як ліяна

Далонька выцягнулася ў накірунку

фартэпіяна

Ножка выцягнулася як у балеце

Твар у берэце падоўжыўся ў прадчуванні

кавалера

3 ружовай карціны сыпалася карыца

шпалерная

Лірычны свет быў пад аховай рыцара вернага

I нехта стаяў на сінім балконе і паліў цыгарэту

Ён глядзеў як унізе варушыцца

геаметрызаваная карэта


ЭНДРУУАЕТУ

(ЭЛІКСІР ЭНДАКРЫНОЛАГА)

Сярод амерыканскіх прэрый жыве паэт

Тэмпера матылькамі асядае на герб

На ржавых даляглядах спявае дуэт

У ім бяруць удзел герб і капялюх-брыкет

Тут любы штрых не падобны на штык

Шыхт гэтых карцін — паэтычны шык

***

па берасцейскіх аблоках Так

пусцілі перформанса ток

я стаю з малатком у цягніку

я таварыша Брэнера б'ю

у аблоках сядзіць балабух

гэта можа лоб кнігі нервовай «брэменскі

пісталет»

гэта можа лабок правакатара Брэнера

моцна б'ю малатком і абцасам гада

атрымай дэбошу лішайны білет

ад беларускага боса

па самыя зубы шкілет

косці і скура

2000



ПРЫГАЎСКІЯ ХАКУСАІ

Твар выцягнуты як у жырафы

У чалавека ў аквалангу.

Ён напэўна напалову дыназаўр,

Гэты чалавек падобны на жырафу.

У яго ёсць машына — рафінаваны рафік.

Яны абодва рахіты

У яго была клікуха — Фікус ціхі

Бо мог ён выпіць пляшку воцату піцерскага.

Так - аквалангіст, вядома, марынаваны

рахітык.

Бо ён літаратурны крытык.

Зрэдку ён ужывае новакардзін.

Апе жырафы — гэта дзеці дыназаўраў

Без аквалангаў.

Там-тарам-там-там.

Аквалангі-тарам-там-там.

Дыназаўры-тарам-там-там.

Жырафы-тарам-там-там.

Чалавекі-тарам-там-там.

Там-тарам-там-там.

1997



КАКОСЫ I ПАЛЬМЫ ВАЗНЯСЕНСКАГА

Перабіраю касеты магнітафонныя як косці.

Пераглядаю сваім вокам людажэрскім

этыкеткі

— паўсюль аксамітныя какосы.

Мне патрэбныя людзі!

Але няма,

Бо прайшла мода.

Я - апошні, з людажэрскім вокам,

Лячу ў ракеце на Венеру.

Няма чалавека ў яйкавых вокнах —

Можа, будзе на новай планеце?

Углядаюся да болю ў вакуумную прастору.

I раптам там бачу нейкую бутлю з коркам.

Этыкетка абвяшчае — рыцына!

I далей рыцарская прыпіска:

«Прымаць па сталовай лыжцы штодня

усім людажэрам з планеты Зямля,

пакуль іх мазгі падобныя на пальму».

2000


***

у абойме чатыры патроны

гладкіх і блішчастых цара

першага раскрышу аб белы граніт

вока што ляжыць тутака

упрыгожанае кругамі броваў

выцісну вонкі

і ўпаду ў жоўтае лісце

другі быццам гуляючыся ў

стрэлку гадзінніка

пераляціць па арбіце пакоя

пакіне пячатку на люстэрку

на маім адпюстраванні

а трэці падобны да

знятага з трона

да залатога сабакі

ўгрызецца ў неба

у блакітны халадзец

у мёртвае цела

чацвёртага апранутага пацалункамі

караную сам

1998



***

Іллю Сіну

ну што Ілля рыхтуй мыла і вяроўку для шыі бяры

шынель і дпя раны адэкалонную

Шанель

Там наперадзе вашывая шрапнель

і паехалі ў Польшчу таямнічую

там прыйдзем у фонд празаічны

скажам Вось і мы

далі за кабету з бухгалтэрыі калым

прыехалі ў купэ першага класа

паядалі дарагую шакаладную кашу

уяві на фоне прыгожай Варшавы

задушаць нас польскім шоўкавым шалікам

і вяроўку беларускую не заўважаць

мы скажам перформанс літаратурны

засмажылі

баксаў толькі на шыбеніцу хілую

на астатняе не хапае - прабухалі мілыя

гэта як па Хармсу Мы не хамы

так звычайныя паэтычныя хамлы

на могілках сэксафоняць млыны

вартаўнік адкопвае душманскія міны

у руках Сіна соннага сіняя фінка

гучыць кружэлка фонам

нам пофіг

3 сакавіка 2000



ТРАНСФАЗНАЯ ПЕРАДАЧА

С. Адамовічу

І. Сіну

А. Бахарэвічу

колеры хакі

якія прывабліваюць цябе

яны апранаюць нацыю

якая прыйшла на вайну


КАЛІ Б Я БЫЎ ПРЭЗІДЭНТАМ

Загад А

Усталяваць на цэнтральнай плошчы сталіцы помнік мне — Зміцеру Вішнёву. На ўсіх астатніх плошчах сталіцы ўсталяваць помнікі ўсім маім сваякам.


Загад Б

Толькі Саюз Вольных Краін можа задаволіць наш гераічны і афрыканічны народ! Таму загадваю пайсці на аб'яднанне паміж нашай краінай і Заірам. Толькі гэты Саюз можа прывесці нас да светлай будучыні, што знаходзіцца каля возера Мабуту.


Загад В

Усталяваць помнікі літаратарам з Бум-Бам-Літа: Юрасю Барысевічу — у горадзе Бумба, Ганцы Шханавай - у горадзе Лубумбашы, Вальжыне Морт — у горадзе Мбандака, Іллю Сіну — у вёсцы Селішчы, Ганне Кісліцынай — у горадзе Кісангані, Валянціну Акудовічу — у горадзе Кіншаса. Усім бумбамлітаўцам, не ўключаным у спіс помнікаў, самім падрыхтавацца назаўсёды з'ехаць у аддаленыя мястэчкі нашай неабсяжнай дзяржавы.


Загад Ш

Абавязваю дзяржаўныя і камерцыйныя структуры! Усіх звольненых і скарочаных супрацоўнікаў — на сталы нашых грамадзян! Будзем пераймаць тысячагадовыя традыцыі некаторых афрыканскіх плямён! Бо вараны, смажаны альбо марынаваны лянотнік — лепшы стымул для росту прамысловасці нашых прадпрыемстваў!


Загад Д

Усім фальклорным калектывам спяваць толькі на суахілі. Хто супраць — тыя здраднікі! Я - прэзідэнт!


Загад Ф

Стварыць Храм Сонца і Кракадзіла. Бо я люблю ляжаць пад сонцам, а кракадзілы заўсёды былі, ёсць і будуць маімі лепшымі сябрамі!


Загад Р

Інтэр'еры ўсіх крам, школ, лякарняў, аптэк і кінатэатраў павінны быць афрыканізаваныя. Працоўны персанал гэтых устаноў у гутарках з наведнікамі абавязаны скарыстоўваць бумеранг. Хто супраць, тых на заірскія руднікі!


Загад М

На ўсіх дзяржаўных і камерцыйных прадпрыемствах прэміі павінны выдавацца толькі бананамі альбо какосамі. Хто не згодны — тым каштаны.


Загад Л

Усім, хто мяне любіць, прапаноўваю гучна сказаць: «Гаў!» Бо праз пэўны час і гэта вымаўляць будзе забаронена.


Загад I

Каб у нашай краіне адбывалася планавая афрыканізацыя, дазваляецца наведваць толькі краіны Афрыкі. У паездках за мяжу кожны грамадзянін абавязаны мець з сабой амулет і тазік. Хто будзе парушаць дадзены загад, тых саджаць у чаротавую хібару і некалькі гадзін прымушаць смяяцца. Потым злачынцу дазваляецца пасыпаць перцам і з'есці.


Загад П

Дзяржаўнымі мовамі аб'яўляюцца суахілі, лінгала, кіконга і чылуба. Хто будзе супраць, тых дазваляецца выслаць у Індыйскі акіян альбо з'есці.


Загад Э

Мастакам дазваляю маляваць адно кракадзілаў і ўласныя вушы. Прычым у мастацкіх творах можна скарыстоўваць толькі белыя фарбы, белыя палотны і белую паперу. А хто будзе супраць — выслаць у Папуа-Новую Гвінею да майго сябра чарадзея Барнабаса.


Загад Ч

Сантэхнікаў прымушаю заўсёды насіць на спіне мой партрэт. Хто будзе незадаволены, тых сантэхнікі могуць стукаць гаечным ключом па вялікім пальцы правай нагі. А хто супраць майго рашэння, тых абавязваю трымаць у ваннай кракадзіла 1,5 х 1,5 метра.


Загад Т

Усім распрануцца! Мы павінны быць бліжэй да прыроды. Дазваляецца насіць толькі шлёпкі, фескі, лапці, галёшы, мой партрэт і майткі.


Загад Я

Пенсіянераў у нядзелю выводзіць на плошчы, і няхай пад грукат бубнаў спяваюць у мой гонар гімн нашай краіны! За імі павінны рухацца танкавыя калоны. Страляць толькі па маім сігнале.


Загад У

Вайскоўцаў навучыць грызці бамбук! Зубы, толькі зубы выратуюць нашу армію ад магчымых нападаў варожых краін! Хто супраць — тых на мыла!


Загад Ж

Жанчынам забараняю крычаць падчас родаў. Можна толькі спяваць гімн нашай краіны. Таксама падчас родаў дазваляю есці кашу з геркулесу.


Загад Ю

Аб'яўляю свой Дзень нараджэння 7 жніўня вялікім святам. У гэты дзень можна піць толькі малако і бананавую гарэлку. Дазваляю прысвяціць верш майму вялікаму розуму і майму вялікаму носу.


Загад Ё

Чытаць можна толькі мае кнігі. Прычым ноччу і пры святле месяца. Хто супраць, той мусіць ведаць усе мае творы на памяць. Падчас чытання можна танчыць ламбаду, але ў поўнай адзіноце.


Загад Н

У аўторак усім выйсці на вуліцы і прыпадабняцца да жырафаў, бегемотаў і суслікаў. Ролі можна агучваць. Лепшых сяброў і лепшых ворагаў трэба пэцкаць зубной пастай.


Загад К

Паміж вуліцамі выкапаць траншэі. У парках пасекчы ліпы, дубы і пасадзіць пальмы. Да ліхтарных слупоў прычапіць каналізацыйныя люкі.


Загад О

Аб'яўляю сябе валадаром свету. I загадваю свайму сакратару намаляваць мне трэцяе вока і трэцюю руку.


Загад Ы

Машына XXI стагоддзя — камбайн! Таму ўсе астатнія віды транспарту загадваю пераплавіць у камбайны. Будзем камбайнёрамі. Будзем мець хлеб. Будзем жыць шчасліва.


1997


***

Знікне ўсё. Застанецца адно думка. Яна прасвідруе прастору космаса голкамі літараў. Сярод пунсовых кратэраў магмай будзе пералівацца маё прозвішча. Ды я раскідваю паэтычныя свішчы!

2001



Загрузка...