Лес. Унізе на дрэвах вісіць кругом шэрань. Мужык у палатаным кажуху, у лямцовай шапцы стаіць па калені ў снезе і сячэ таўстую хвойку. Здаля прыбліжаецца 3іма. У яе ў адной руцэ кавадла і молат, у другой жмут жалезных путаў. Як ідзе, молат ударае аб кавадла, а ланцугі бразгаюць.
Зіма
Як жыў, як дуж, як маешся?
Ці жыці не дакучыла?
Усюды я шатаюся
I да цябе во лучыла.
Кандалікамі звонячы,
Іду к табе — ўсясільная,
На долю тваю помнячы,
Іду к табе — магільная.
Над цэлай над старонкаю
Я паняй разгасцілася;
Мой снег ляжыць пялёнкаю,
Ў мой лёд рака пакрылася.
Гуляю я з марозамі,
Гуляю я са сцюжамі,
Смяюся я над слёзамі,
I ўсіх, і ўсё я дужаю.
Кінь выгляд акалелага,
Прысядзь во на калодачцы!
Крапчэй ты свету цэлага,
Ну, што? Каб нам паходацца?
Мужык
Ой, Зімка, пані ясная!
Не варта наругаціся,
Прытыкі кінь напрасныя:
3 кім тут за плечы браціся?
Я з сілаю разлучаны:
Ў палях, лугах загінута…
Няўдачамі замучаны,
Пацехамі пакінуты.
Рукою чуць пакратаю;
Не муч жа абарванага!
Пад футры йдзі багатыя,
Ў палацы мураваныя!
Сям’я мая галодная,
Хаціна мая хіліцца.
Ідзі, Зіма нягодная!
Не дуж з табою сіліцца.
Зіма
Не дам ніколі веры я
Тваёй брахні ап’янчанай,
Што гора цябе мерае,
Што слёзамі ты няньчаны.
Каму ж тут хвойкі валяцца
Рукою мазалістаю?
I шуркі каму ставяцца
На пасеку на чыстую?
Ці ж хата з хвойкі зваленай
Не грэта, не пастаўлена?
Ці ж пасека не сеяна,
Сахой тваёй абнесена?
Мужык
Туды, ў краі далёкія,
Як дні мінуць кароткія,
Сасоначкі высокія
Плывуць ракой-паводкаю.
Гасцінцамі, дарогамі
У горад шуркі цягнуцца,—
Не за маймі парогамі
Скарб пасечны хаваецца.
Зіма
Табе жыццё, знаць, сцелецца,
Як бы сама нуда тая;
Пашлю ўдабаў мяцеліцу,
Няхай з бядой рассватае.
Адыходзіць. Пачынаецца мяцеліца. Цямнее. Хвойка, падсечаная, з трэскам і грукам валіцца і забівае Мужыка. Стада згаладалых ваўкоў прыбліжаецца к нябожчыку. Лес стогне.