Hálfdanar saga Eysteinssonar

17. Hálfdan drap skálabúana

Hálfdan snýr nú á skóginn, ok er hann hafði gengit tvá daga, þá sá hann einn leynistíg. Hundrinn vildi stíginn, en Hálfdan gekk fram brautina, þangat til at hann fann skála. Þar var hnigin hurð á klofa. Hálfdan hratt henni upp, en í því hann gekk inn, þá var Gullkúla þar fyrir, dóttir Kols, ok hjó á háls honum með bitrligri skálm, en þar var undir steinasörvi kerlingar ok brast við hátt, en skálmin stökk í sundr. Hálfdan greip hana upp ok rak hana niðr fall mikit ok greip síðan í annan fótinn á henni ok reif hana sundr at endilöngu ok kastar henni síðan út fyrir dyrr. Kolr kom heim á móti dagsetri, ok er hann laut í dyrrnar, þá setti Hálfdan saxit á hálsinn, ok var þat hans bani.

En um nóttina, þá er Hálfdan var í svefni, kómu þau inn bæði, Kolr ok dóttir hans, ok sóttu þau bæði at Hálfdani. Hundrinn hljóp upp ok reif Gullkúlu á náranum ok rakti ór henni þarmana. Hálfdan hljóp undir skálabúann, ok glímdu þeir lengi, en svá lauk, at Hálfdan felldi hann ok braut hann á háls. Síðan tók hann eld ok brenndi þau upp bæði. Þar var hann tvær nætr.

Síðan fór hann á burtu ok létti eigi fyrr en hann kom á Klifskóg. Þar fann hann skála stóran, ok var hurðin svá þung, at hann varð alls máttar at kosta, áðr hún gekk upp. Hann sá þar rúm eitt. Þat hafði tvær álnir yfir hans lengd. Ból sá hann þar svá mikit sem báss væri. Þá var sýnt húmat. Hann heyrði út gný mikinn, ok heyrði hann, at göltrinn grenjaði ok lét ófrýnliga. Gekk Hálfdan þá út ór skálanum. Hundrinn hljóp gnöllrandi at geltinum, en göltrinn snerist undan. Hálfdan hjó eptir honum ok ór honum rófuna. Göltrinn snerist aptr ok stakk trýninu á millum fóta Hálfdanar ok vatt honum á lopt, svá at honum varð laust saxit, en þó kom hann standandi niðr. Skálabúi kom þá at ok sló til Hálfdanar með gaddakylfu, en hann snerist undan höggvinu ok gat eigi nát saxinu. Hann greip í fótinn á geltinum ok kippti honum at sér. Höggit kom á millum hlusta geltinum, ok brotnaði haussinn í honum. Hálfdan reif fótinn undan geltinum ok rak hann við eyra spellvirkjanum, svá at hann fell á kné. Hálfdan hljóp þá at honum ok hratt hann um koll. Hann greip þá til Hálfdanar, ok sviptust þeir fast, ok urðu ýmsir undir. Þá hljóp at rakkinn karlsnautr ok beit í nefit á skálabúa ok reif af honum nasirnar. Þá gat Hálfdan nát saxinu ok hjó af skálabúa höfuðit ok brenndi hann síðan upp at báli. Var hann þá stirðr ok móðr. Þar dvelst hann um nóttina.

Síðan kom hann at Kálfárskóg ok kemr at skála Sels. Hurð var hnigin á miðjan klofa. Hann hljóp á hurðina þrisvar, áðr en upp gekk. Hann settist í rúm skálabúa. Hann hafði eikarkefli í hendi ok tálgaði hvasst í báða endana ok sveið í eldinum. Hann sá út um dyrrnar, hvar skálabúi ferr, ok hljóp hundrinn fram undan. Hundrinn Hálfdanar brá við þegar ok hljóp upp á þvertréit. Hálfdan gekk út á móti bóndanum, en þegar hundrinn sá hann, hljóp hann á mót honum með gapanda ginit ok lætr allólmliga. Hálfdan rak höndina inn í kjaptinn á honum ok snýr keflinu, svá at annarr endinn horfir upp í góminn, en annarr niðr, ok kom hann ekki saman kjaptinum. Selr kom at í þessu ok hafði bjarndýr á herðunum, en hvalkálf fyrir sér.