Кніга ўзнаўленняў

Не спадзяваліся мы,

што справа

згоды i міласці хрысціянскай,

якая нядаўна зусім паміж

Рывдскай Царквою

i Грэцкай Царквою ў нашым

соадарстве злашдзілася,

займее

ужо неўзабаве патрэбу

у абароне ды ў апраўданні,

бо, пэўна,

ведае кожны набожны

жывы чалавек хрысціянскі,

што кажа Ісус Хрыстос,

наш Збаўца, ў сваім святым

Евангеллі; а ён кажа

пра згоду i міласць

i ўсім

наказвае ix трымацца.

За знак асаблівы — па чым

ягоныя вернікі пазнавалі б

адно аднаго — ён ім

не што-небудзь іншае,

а якраз

згоду i міласць зычыць.

Так i выходзіць: хто прагне

згоды i міласці хрысціянскай

i хто ў ix жыве —

той з Богам

i можа праўдзівым вучнем

Ісуса Хрыста назвацца.

Хто ж адварочваецца ад ix,

ды ix парушае,

ды ім пярэчыць,

аказваецца насамсправе

ерэтыком,

альбо д'яблавым сынам.

Аднак жа на свеце

так водзіцца: калі недзе

зладзіцца добрая справа —

дык д'ябал

спакою не мае i лезе

у кожную шчыліну,

пхнецца

у кожную дзірку,

каб абы толькі

яе спаганіць

ды напаскудзіць людзям.

Пэўна, i справу святой

згоды i еднасці

паміж Рымскай

i Грэцкай Царквой,

што нядаўна

зладзілася на сінодзе

у Берасці, без увагі

не можа пакінуць вораг

i як мага

пасродкам сваіх прыладаў —

зласлівых людзей —

імкнецца

усё, што рабілася там,

зняважыць,

сказіць,

забрудзіць

выдумкай недарэчнай.

Ужо нямала

хлусні сваёй ён пасеяў

між хрысціянскіх людзей

i паклёпу

узвёў нямала, каб людзям

згідзела тое, што імі

мусіла б шанавацца.

Першая з-паміж хлусняў

хлусня, што гэта

новая справа i што яна

нясе нечуванае нешта

з сабою ў наша спадарства.

Другая — што ёй

будуць крышыцца правы

i ламацца

вольнасці вернікаў.

Трэцяя — што нібыта

ўчыніўся над русамі гвалт

i да іншай веры

ix далучаюць, на тое

не папытаўшыся ў ix дазволу.

Чацвертая — што нібыта

усе абрады

Усходняй Царквы

дагары нагамі

мусяць перакуліцца

ды замяніцца

на Рымскі звычай.

Нарэшце, яшчэ адна кажа

пра нейкі, яшчэ адзін,

іншы зусім сінод,

чые пастановы

належыць слухаць.

I пасланцы патрыяршыя

ўсцяж разносяць

гэтыя, нейчай рукою

складзеныя, пастановы

i ўводзяць

людзей хрысціянскіх

у блытаніну, i ад сваіх

пастыраў,

ад караля-спадара

i ад Госпада Бога

адводзяць.

Самі ж наўмыснікі

што трывожаць

усіх сваім нагаворам,

што рушаць

спакой паспаліты,

што памнажаюць

сумяціцу,

што раздзімаюць нязгоду,

сябе паводзяць —

нібы ў ix ні сораму,

ні душы,

ні боязі Божай не засталося

Здалося

мне слушным і неабходным пра тую справу,

якую ведаю добра

i на якую зблізку

глядзеў сваімі вачамі,

усім распавесці

i свой расповед

выкласці на паперы

каб людзі таксама

уведалі пра яе,

што ведаю я, i ўзялі

уведанае ў перасцярогу;

і, каб угледзеўшы адзін раз

шчырую праўду, хлусні

болей не верылі,

плётак не слухалі,

у выдумкі не ўпадалі

i анікому

не дазвалялі рассейваць

у асяродках сваіх

пустазелле зману...

А вас, людзей простых,

што, занядбаўшы

шыла i дратву —

сваё рамяство, да якога

паклікаў вас Бог,

пачалі

умешвацца раптам у справы

вяльможнага стану

i стану шляхецкага

i захацелі

радзіць таксама

святарствам i цэрквамі,

я адсылаю

да вашых варштатаў

Няхай пільнуецца кожны

свайго паклікання,

каб не забыўся

свайго рамятва; калі ж

ідзе пра збавенне гаворка,

слухайся лепей

старэйшых сваіх,

ачмурэла

не бегаючы па свеце

i не бунтуючы згубна

людзей хрысціянскіх,

аднак

седзячы дома.

Бо пастыр

ведае лепш за авечку,

што добра ёй,

што нядобра.

Не адступайся, глядзі,

самапасам

ад пастыра, бо апынешся

у воўчай пашчы!..

Але між вас

аказваюцца, як бачым,

бязбожнікі i шаленцы,

што, вось жа, смеюць

уголас блюзнерыць i просяць

сабе ў Пана Бога згубы;

бо што, як не згуба,

на галаву сабе клікаць

турэцкую моц

i хацець

не папы, a патрыярхаў?!.

О неразумнае i сляпое

заклятае сэрца!

О прагавітая i

разбэшчаная губа —

папраўдзе

не ведаеш, чаго просіш!..

У гневе на блохаў

хочаш

спаліць кажух!

Ці ўжо так

спакой надакучыў,

ці ўжо апрыкла

так хрысціянская вольнасць,

што ўжо —

з вялікай раскошы i самаволі —

не ведаеш сам, што робіш

і што пляцеш!..

Затулі

свае хлуслівыя вусны!

Утнi

сваімі зубамі зласлівы

язык свой, калі пасмеў

ён вырыгнуць

слова брыдоты.

Бачым,

вы ўжо даўно

сабе зарабляеце ў Бога

бязбожнымі справамі

узнагароду.

О лепей было б для вас,

каб вас

цярплівы i міласцівы

Пан Бог не пачуў:

не дасць

ён злым i зацятым

свайго набытку

на языкатае ганьбаванне.

I калі вы

не прыйдзіце да пакаяння

i розуму,

вас пакіне,

а вораг вас забярэ.

Адно тое,

што спраўджвае i абяцае

спраўдзіць Пан Бог для святой

ушаны i памнажэння

Царквы Каталіцкай,—

адно яно

у вечнасці застанецца.

Не пераможа

зман праўды!

Не перамогуць

д'ябальскія напады

ды ростыркі Божай справы

i хрысціянскай згоды:

у ёй

з малога вялікае вырастав.

А хто слугуе

ростыркам у нязгодзе,

свой заняпад —

да самае бездані —

паглыбляе.

Няхай

навернецца ваша хвароба

вам на галовы

i ваша няпраўда

зваліцца вам на плечы!..