Круглы год. Хоку беларускiх паэтаў

Куды ж ты вядзеш,

сьлед, пакінуты на сьнезе

вялікім зьверам?

Якія ж людзі

дробныя на бязьмежным

зімовым полі…

Месяц-павучок

тчэ павуту з галінак.

Зімовы сквэрык.

Запісаў словы

на сьнезе, няхай гінуць

пад промнямі цяпла.

З радыятарам

павітаўся ў пад'езьдзе.

Лютаўскі вечар.

Завеі, сьнегам

не засыпайце ўночы

нашыя брамы.

Прыемна глядзець,

як на чорнай паніве

смажыцца бульба.

Зімовая ноч.

Пад песьні прыёмніка

выпіў гарбаты.

Цыгарэтны дым:

у паветры паплылі

шэрыя кветкі.

Пэўна, учора

глядзеў на сьнег — ды раптам

каткі на вербах.

Бясконца б ехаў

у кодабе машыны

празь вясновы лес.

Перабіраю

каменьчыкі ружанца —

прыемны холад.

Кусты чаромхі.

Чырвань на белых кветках —

колер сьвітанку.

Стромкі завулак.

Жвір рыпіць пад нагамі.

Імжа… Дзень… Цяжка…

Правёў рукою

па сьвежай атынкоўцы,

прыемны холад.

Жучок-прусачок,

нашто так сьпяшаесься

схавацца хутчэй?

Кусты парэчкі.

Колькі ягад тут! Побач

восы вядуцца.

Над канюшынай

цяжка гудзе чорны чмель,

шмат працы яму.

Пад грушай старой

лёг жаўнер, скінуў боты,

вочы заплюшчыў.

Хто мне падкажа

гэтай кветачкі назву?

Слухаю вецер.

Гнілая дошка.

Колькі дзірачак у ёй

шашаль натачыў!

Ці ведае ён,

камень на дне рэчкі,

летнюю сьпёку?

Жнівеньскі вецер.

У анучы на плоце

вырасьлі крылы.

Чорны матылёк.

Што шукае ён? Можа,

чорную кветку?

Сьцяжынка ў полі.

Конікі суха зьвіняць

на цёплым пяску.

Куды ж, таполі,

вы пайшлі чарадою,

уздоўж дарогі?

Верабей ляціць,

не схаваецца ў траве

белы матылёк.

Летнім вечарам

кожны ліхтар над шашой

кліча матылькоў.

Вецер. Возера.

Ціха чоўн пусты плыве.

Сонца садзіцца.

Запаліў сьвятло:

напалоханая мыш

зьнікла ў шчыліне.

Жоўтае лісьце

вецер на ганак прынёс.

Як пераступіць?

Дрэвы ў тумане?

Не, гэта паляць лісьце

восеньскім ранкам.

Лапкі елачак

мне ворагамі сталі.

Зьбіраю грыбы.

Восень. Сухую

галінку не пазнаеш

на дрэве жывым.

Не вылучаюся,

я — звычайны праходжы.

Іду пад дажджом.

А дзе ж схавацца

павучку-вандроўніку?

Восеньскі дожджык.

Тапалёвы ліст

у восеньскай бязважкасьці

паплыў да зямлі.

Да маёй нагі

прытуліўся сабака.

Не спыняйся, дождж!

Шукаю ўначы

на хвалях эфіру

родную мову.

Ля кніжнай шафы

разьбіраю паперы,

раптам — верш Басё.

Ня маю ў жыцьці

нічога, хіба ў сшытку

некалькі вершаў.

Як цяжка знайсьці

словы, і гэта мая

родная мова.

Лапкамі елак

свой пакой упрыгожыў,

сьвяточны настрой.

Бяз сэнсу жыву,

учора і так штодня.

Холад раніцы.

Адчыніў дзьверы:

варушыцца на сходах

мой цень зламаны.

Замерзла ноччу

вірлівая крынічка,

белая нуда.

Доўгі, доўгі дзень.

Сёньня мне ліст ад маці

павінен прыйсьці.

Ад брата сёньня

паштоўку прынесьлі мне.

Чакаю вясну.

Узяў фуфайку,

успомніў нябожчыка,

дзеда Валодзю.

На першым сьнезе

сьмецьце — кінула восень

лісьце зь бярэзін.

Грукнулі дзьверы.

Дзіцячая калыска.

Халодны пад'езд.

Скокнуў верабей:

толькі сьнегу камякі

сыплюцца з галін.

Белая нуда.

Толькі недзе пад сьнегам

схавалася мыш.

Зімовы вечар.

З запісною кніжкаю

сяджу ў куточку.

Печку адчыніў:

пасівелі вугалькі,

попел варушу.

У качагарцы

прытуліўся да печкі —

прыемна, цёпла.

Сыпле дробны сьнег.

Побач даўно ўжо няма

блізкага сябра.

На сьнезе пісаў

хоку сёньня — не дарма

існую ў жыцьці.

Зімовы вечар.

Між небам і зямлёю

сьвятло мястэчка.

Зімовы вечар.

Цыгарка праходжага

і тая зьнікла.

Маці на кухні,

пах смажанага сала —

вайсковы ўспамін.

Трымаю ката,

ціха сэрца тахкае,

мяккае цяпло.

Прачнуўся ноччу.

Па калідоры хаджу.

Бясконцая ноч.

Казарма. Ліхтар.

Чакаю мінулага.

Цяжкі ўспамін.

Сьвяточная ноч,

грукае ў шыбу маю

толькі вятрыска.

Устаўшы рана,

выпіў з хлебам гарбаты,

палю цыгарку.

Між роснай травы

дзьмухавей захістаўся.

Халодны ранак.

У сонечны дзень

нерухомае неба

раньняй вясною.

Жорсткая трава.

Яшчэ трымае холад

зямля вясною.

Ледзь дакрануўся

да дзьмухавея — адчуў —

вецер над полем.

Зярністы пясок,

ён не трымае доўга,

нават лужыны.

На бярэзінах

дробнае лісьце дрыжыць.

Майскія сьвяты.

Доўга дзівіўся:

рэшткі сьнегу на полі

склалі малюнак…

Кавалкі неба

хмарай разарваныя.

Блакітны вецер.

Неба сьпявае?

Ці за сонцам схаваўся

маленькі жаўрук?

Змокшы пад дажджом,

хаваюся пад брамай.

Сумны сакавік.

У качагарку

спусьціўся, але печка

ўжо не гарыць.

Спаць так кладуся:

лёгкі вецер Радзімы

хай прысьніцца мне.

Спаць не кладуся,

доўга гартаю кнігі.

Прыемная ноч.

Сьвятло маланкі.

Месяц за хмарамі зьнік

так незаўважна.

Сёньня ноччу ў сьне

ізноў бачыў Радзіму.

Сумны прачнуўся.

Так хочацца спаць!

Раніцы прамень у твар,

прачынаюся.

Чарга ў лякарні

няўтульнае крэсла…

Прыемны скразьняк.

Галінка вярбы.

Дакрануўся, і зьніклі

кропелькі расы.

Апранаюся.

З хлебам выпіў гарбаты.

Ранак прачнуўся.

Дзень нараджэньня.

Апрануў вайсковы фрэнч.

Халодны жнівень.

Ядлаўцовы куст

на пясчаным узгорку.

Чэрвеньскі ранак.

Кавалак хлеба.

Муха над вухам зьвініць.

Кубак малака.

Выйшаў з кватэры,

толькі рэха вітае

мяне на сходах.

За будынкамі

стракатаю хмараю

зьніклі галубы.

Сінія груды

на поўначы Чэхіі

ў сонечны дзень.

Руды сабака

брэша за весьніцамі…

Няўжо я чужы?

Як моцна дрэва

за глебу трымаецца…

Зрываю кветку.

Ценем фіранкі

крэсьліць паперу вецер,

складае свой верш.

Руіны мура,

ізноў ты стаў валуном,

камень на груду.

Фарбую сьцяну.

Ці знойдзе шэры павук

сваю шчылінку?

Ядлаўцовы куст

выкінулі на пясок

хвалі верасу.

Засохла дрэва.

І жукі-дрывасекі

тут завяліся.

Сена варушу.

Нават у летніх травах

схавана восень.

Добрая душа,

падары цыгарэтку,

запалім разам.

Павуком пабег

чырвона-чорны камбайн

у жоўтым жыце.

Ляжу пад дрэвам,

а ў галаве ні думкі,

адпачываю.

Ядлаўцовы куст,

ці чалавек на грудзе

махнуў рукою?

Залаты жучок

раптам мільгануў і зьнік —

вецер у траве.

Ты не сумуеш

Па ветру над возерам,

жучок-плывунец?

Кветку не кранай,

бо загудзе на цябе

раззлаваны чмель.

Здароў, землякі!

На слупе пры дарозе

рэжу слова «Менск».

Гарбаты жучок,

на плячах сваіх схаваў

лёгкія крылы.

Прылёг на зямлю.

Адкінуўшы рыдлёўку,

адпачываю.

Заварушыўся

каля берага чарот,

выпаўзла жаба.

Да дому прынёс

на адзежы кастрыцу.

Хораша ў лесе.

Пакінуты дом,

ці будуецца новы?

Шарая гадзіна.

Стомлены працай.

Прыемны холад вады.

Доўга мыюся.

Чыркнуў запалкай.

Вастракрылы матылёк

сьвеціцца ў цемры.

Грукнулі дзьверы.

Пацягнула скразьняком…

Прачнуўся ноччу.

Жнівеньскі месяц

праглынулі аблокі.

Халодная ноч.

Старога сябра

галава пасівела.

Месяца сьвятло.

Ляжаў і слухаў,

вось крокі праходжага

далей і далей.

Чыркнуў запалкай.

Вецер, не тушы ўначы

крылы полымя.

Што мне трэба ўзяць?

Яблык у кішэнь паклаў.

Холад раніцы.

Пасьля хваробы

выйшаў на двор прайсьціся.

Халодны вецер.

Колькі кастрыцы!

На белым грыбе сьлімак

адпачывае.

Затрапятаўся

блакітны вітраж — вецер

крануў галіны.

Сябра-верабей,

ты прыляціш да мяне

сумнай раніцай.

Аловак схаваў.

Толькі вецер варушыць

лісты паперы.

Яблыня-дзічка,

ты ізноў нарадзіла

толькі ападкі.

Што за хмарамі?

Можа, і там, па небе

сыпле дробны дождж?

Жоўтае лісьце,

дробныя хвалі нясуць.

Холад лужыны.

Зробіць смачнымі

яблыкі з антонаўкі

халодны вецер.

Лясныя сьцежкі,

размыты доўгім дажджом,

верасень ідзе.

Хавайся хутчэй,

вадамер. Бачыш, лісьце

жоўтае плыве.

Сухое лісьце.

Вецер зжоўклай газэты

старонкі панёс.

Конік засьпяваў

у пажаўцелай траве.

Сёньня так сумна.

Кошык з грыбамі

панёс чалавек — сьціхлі

конікі ў траве.

Ад каго схаваў

жоўтае лісьце вецер

пад агароджай?

Праз мокрае шкло

паглядзі на праходжых,

што шпарка ідуць.

Ніхто ня ўбачыў,

я спыніўся ў натоўпе,

стаю пад дажджом.

Грак над ворывам,

паляцеў уздоўж груда,

крыкнуўшы ветру.

У белай місе,

нібы вока восені,

чырвоны яблык.

Камарык зьвініць?

Ці сухую галінку

гайдае вецер?

На хвалях ракі

алешыны ліст паплыў…

Дзе ён спыніцца?

Шэпча аб нечым

мне мурзатая грубка.

Восеньскі вечар.

Чарку гарэлкі

наліў і выпіў адзін.

Ня маю сябра.

Хто з нас больш сумны?

Гэты дождж параўнаю

са сваім жыцьцём.

Запалі ліхтар.

Кроплі дажджу прачнуцца

на маім вакне.

У цёмным кутку

пачапельнік драўляны.

Мокры капялюш.

Комін фабрыкі.

У лужыне мазута.

Мокрыя боты.

Шклянка ля крыжа

на вясковых могілках

зьбірае лісьце.

Хто гэтай ноччу

наведае ліхтары?

Холад верасьня.

Доўга пью каву,

аб жыцьці разважаю.

На вуліцы дождж.

Каля вогнішча,

змокшы наскрозь пад дажджом,

прысеў адпачыць.

У маім доме

лістападаўскі вецер

зачыніў дзьверы.

Зорнае неба.

Доўгімі зрабіў цені

высокі ліхтар.

Месяц не ўзыйшоў.

Ліхтары ўздоўж дарогі —

маё сузор'е.

Сёньня здалося —

не вярнуцца ніколі

мне да Радзімы.

П'е чарку адзін,

бо на Радзіме сваёй

ня мае сябра.

На мапу гляджу:

вось родныя мясьціны,

так недалёка.

Шкляначку кавы

купіў і сьпяшаюся

дадому, зварыць.

Час адпачынку,

і кожны нешта сваё

ўспамінае.

Брата б убачыць,

яго руку паціснуць,

хоць на імгненьне.

Цыгарка ў руцэ,

зьбіў попел, і агеньчык

быццам прачнуўся.

Шэра-чорны цень

у жыцьці пакідаю —

свой фотаздымак.

Змоўкла радыё,

тэлевізара сьвятло

гасьне на вачах.