La perdiĝinta krozŝipo

N A Ŭ A Ĉ A P I T R O

Kiel fariĝis „Radzeer” fantom-ŝipo? Bradford fuĝas, kaj Kvang restas. La krozŝipo ekveturas por sia lasta vojo, sed kiom valoras la bonŝanco, se la cigaroj elĉerpiĝis? Nek la suferantoj restos solaj.

— La situacio estas senespera…

— Ĉu viaj homoj ne povas veturi malsupren sur la rivero Irriwaddy?

— Ĝis mateno la akvonivelo de la rivero Irriwaddy malaltiĝos unu futon. Ĝi signifas tion, ke la inundo, unuiĝinte kun la marĉa regiono dividas min de mia armeo.- Li ĉirkaŭrigardis kaj vidis, ke la knabino duone sveninte dorsapogiĝas al sablosako iom malproksime. Li ekparolis mallaŭte, rapide:

— Hallyburton, tre malfacila tasko atendas vin. La rivero fluas kvindek paŝojn de ni. Mi ligis kelkajn boatojn sur la bordo. Kunportu mian fratineton de tie ĉi! Ĉu vi komprenas? Se vi flosos malsupren sur la malaltiĝanta akvo, aŭrore vi povas esti en sekureco. Demandu nenion, nur kaptu Edith-on, kaj iru…

— Ĉu vi?

— Kompreneble mi restos sur mia loko. Adiaŭ, amiko mia. — La unuaj kugloj jam siblis ĉirkaŭ ili, rompante branĉojn kaj foliojn de sur la densaj arbokronoj. Rustulo konis sian amikon. Dirinte nenion, li iris tien, kaptis ŝin en siajn brakojn, kiel ian infanon, kaj li kuris kun ŝi. La knabino vigliĝis.

— Kien vi portas min?… Ne! Mi ne volas!.. Tom! Ni ne lasu lin ĉi tie! Tom! Lasu min libera! — ŝi tutforte kaj histerie tamburis sur la brustokesto de la viro per ambaŭ manoj, kiu fortamane tenis ŝin kaj kuris kun ŝi. La kriego de la atakantoj aŭdiĝis ĉiam pli proksime. Ili ne havis tempon. Preskaŭ krude li ĵetis la knabinon en la profundon de la boato, per unu tranĉo li tranĉis la ŝnuron, kaj la gluglanta, malpura drivo tuj kaptis la boaton. Rustulo komencis remi, kaj ili singarde malproksimiĝis de la sceno de la batalo, sub la protekto de la arboj, kliniĝantaj super la akvon.

Oni ĉirkaŭis la malgrandan terndaron dum duonhoro. La munico ĉe Leven estis elĉerpiĝonta, kaj la plimulto de liaj homoj kuŝis mortinte aŭ vundite. Aŭroris…

Indiĝeno venis kun blanka flago.

— Mia sinjoro mesaĝas tion, ke kapitulacu. Nenia malbono okazos al vi, li volas nur la blankajn soldatojn.

Mulo aperis sur la pado.

— Jen mia respondo: Cho! Pafu!

La ĉino kaj liaj dek homoj ekpafis la intermonton, la mulo baŭmis kun ŝrikanta heno, poste ĝi ruliĝis malsupren de sur la roko, kuntreninte sian ŝarĝon.

— Reen! — kriis Snyder. — La karavano restu malantaŭ la intermonto, dum ni neniigos tiujn frenezulon per ŝtormo.

Tre multaj mortis el la homoj de Snyder, sed ili ankoraŭ havis superforton. Ili kuratakis la barikadojn. Oni batalis per fusilkolboj, tranĉiloj, revolveroj. La homoj de Kvang defendis sin kun fanatika forto, kaj la unua ŝturmo de la usona hordo vaniĝis pro ilia dicipliniteco. Cho luktis kun soldato, saltinta sur la lastan barikadon. La bajoneto de la soldato penetris en lian ventron, kaj ili kune falis de sur la baraĵo. La mortanta ĉion, kolektinte sian lastan forton, ĉirkaŭprenis la gorĝon de sia kontraŭulo. Fine ili restis kuŝantaj unu sur la alia.

Snyder denove kolektis siajn homojn. Kial rapidi? Tiu manlgranda armeo estas en lia mano.

Post nelonge evidentiĝis, ke pli bone, ol li pensis. La municio de Leven elĉerpiĝis. Ĉar la pafoj maloftiĝis, kaj oni ne pafis al la proksimiĝantaj batalantoj, ankaŭ Snyder divenis tion. Li ordonis ekirigi mulon el malantaŭ la montpasejo. Kaj tiu mulo jam sendifekte trairis la intermonton.

Oni akceptis la mulon kun triumfokrio. Baldaŭ la aliaj ŝarĝportantaj bestoj trapasis la limon. Komenciĝis la transporto de la armiloj.

Baaangg!

Sub la aŭrora ĉielo ia granda, nigra objekto flugis grandarke super ilia kapo, poste flamegoj leviĝis alten kun tondro foren sonoranta, en la proksimo de la intermonto. Muloj, lignopecoj, homaj kapoj kaj kruroj, miksiĝinte kun eksplodita teramaso, flugis en la alton en ventumilforma, ruĝa radio.

Baaangg!

Oni jam precizigis sian kanonon, kaj la grenadoj, srapneloj eksplodis unu post la alia en la intermonto. Rokoj, okdek metraj farboj falis, la ŝlima montoflanko sublitis en kvintalaj tavoloj, disrompante, nenigante, enterigante la grandegan armil-transporton, kaj la eksplodinta municio faligis bazaltrokegojn. Fumo, polvo kaj rokpec-amaso kovris la lokon, kie la bivakejo de la alveninta karvano estis antaŭ nelonge.

Artilerio!

Snyder kaj liaj homoj panike fuĝis al la densa arbaro, de kie ili venis. El dekstra direkto, post la surdigaj tondroj preskaŭ mallaŭte, eksonis io: ta-ta-ta-ta-ta, la homoj, kiel la falĉitaj herboj, falis dekstren kaj maldekstren.

Maŝinpafilo!

Poste aperis el la densejo proksimule dudek militmristoj en neĝeblanka uniformo, kaj ili kaptis sian armilon je komandvorto. Ĉiu kuris en la direkto de la ventorozo. Nur kelkaj homoj saviĝis de antaŭ la krakantaj, sinsekvaj pafaroj, kuŝinte sur la teron. Kvin kugloj mortigis Snyder-on.

La batalo finiĝis.

En la mezo de la rivero Irriwaddy lukse prilumite staris „Radzeer en sia plena milit-pompo, kaj triumfoplena komando aŭdiĝis en la mateno:

— Bieron!

La kozŝipo naviganta en la proksimo de la forlasitaj bordoj de la rivero Irriwaddy renkontiĝis unue kun la Ĉefkuracisto kaj Earl, kiuj fuĝis en ĵonko. Kiam oi aŭdis de la Ĉefkuracisto, pri kio temas, ili ekveturis al nordo plenvapore. Ili surŝipigis Rustulon kaj la Bubon aŭrore.

La princo fine ricevis grandan dozon de kinino sur la ŝipo, tiel lia febroatako ĉesis rapide. Kiam mateniĝis, kaj ili atingis la tendaron de Kvang, kie la batalo jam estis en la fina stadio, la princo transprenis la komandon. Unuavice li pafigis la intermonton per ĉiuj kanonoj. Dume parto de la maristoj, gvidataj de Rustulo enboatiĝis kun du mitraloj kaj kun pafiloj, por ke albordiĝinte sude, ili fermu la vojon de la fuĝantoj, kio sukcesis perfekte.

Kiel troviĝis „Radzeer” sur la rivero Irriwaddy, vi demandas scivoleme? La korzŝipo ricevis la sciigon, ke du anglaj krozŝipoj atendas ilin ĉe la enfluejo, kelkajn kilometrojn de Ranguno. Torente pluvegis. Nur kelkaj fulmoj zigzagis en la netravidebla mallumo de la nokto. Ili interkonsiliĝis. Rezulte de la interkonsiliĝo du maristoj remis sur la proksiman bordon kaj ŝtelis negarditan ĵonkon. En la interno de la kabano, konstruita sur la boato, malgraŭ la tempesto, per malfacila, longa, zorgoplena laboro ili muntis kaj ekfunkciigis la radioelsendilon de la ŝipo. La sendo-ricevilo ne estis granda, sed transloki ĝin sendifekte en la malgrandan kabanon de la boato, tio bezonis eksterordinaran lertecon. En la kabano Klabo deĵoris apud la aparato, kaj lia kamarado sidis al la longa rudro, troviĝanta en pruo de la boato. Ili lerte preterglitis la militŝipojn, krozantajn ĉe la enfluejo. Tiuj tute ne okupiĝis pri la ĉiuspecaj, milfoje viditaj ĵonkoj, ĉar oni serĉis la grandan krozŝipon. Noktomeze ili atingis la Bengalan golfon. Sur tiu loko, kie okazis la bord-subgliton, ili komencis la radioelsendon. Kiam la unuaj krozŝipoj proksimiĝis, la mallarĝa ĵonko (en ties interno kun la radioaparato) navigis pli supren preter la malluma bordo, kaj ĝi albordiĝis en natura golfo, de kie ili vidis bone la brulantan deponejon kaj la fiŝistan vilaĝon. Poste ili vagadis ĉirkaŭ du tagojn sur la maro. Mil kaj mil familioj loĝas en ĵonkoj proksime al la bordo, tie estas ilia kaldrono, en kiu ili kuiras, eble la bebo en malgranda lulilo, krome la bezonataj ekipaĵoj por la fiŝkaptado. Sed ankaŭ la ŝu-flikisto kaj aliaj metiistoj vivas en sia ĵonko. Ĉie, inter la sennombraj ĵonkoj, faritaj el rafio, mato kaj pajlo, Klabo kaj lia amiko povis navigi tiel sekure kun la radioelsendilo, kvazaŭ ili manovrus inter la steloj sur la firmamento, lasante al la admiralitato la taskon trovi ilin inter la astroj.

Dume „Radzeer” joris al la kontraŭa bordo, kaj estinginte ĉiun lampon malrapide navigis reen sub la mantelo de la tempesto. Li atingis Rangunon nerimarkite. Kiam la tempesto ĉesis, ĝi pretertlasis Mandalay-on, poste ĝi ekveturis plenvapore al nordo. Ĉar tio estis la sola vojo de la eskapo. Sed ili sciis bone, ke aviadilsvarmo traserĉos la riveron post la fino de la tempesto.

Ĉe iu riverkurbiĝo ili haltigis la ŝipon en morta branĉo de Irriwaddy, borderita per la arboj de la ĝangalo. Poste komenciĝis fulmrapida laboro. Sur ambaŭ bordoj de la malgranda golfo ili klinis per haŭsero kvardek- kaj kvindek metrajn, tenacajn palmojn, maŝ-ligitajn sub la arbokrono tiel, ke la frondaro de la palmoj kuntusiĝis super la krozŝipo. Poste la personaro kolektis branĉojn, florojn, foliojn, ili grimpis sur la palmojn kaj kovris tiujn per ĝi. Super Mandalay vivis kelkaj sporadaj triboj en la forlalsitaj, senhomaj ĝangaloj kaj marĉoj, situantaj multajn mejlojn unu de la alia. Boato, ŝipo, homo ne trafikas ĉi tie. Kiam la krozŝipo do folasis la drivon de la rivero kaj ankris en tiu morta branĉo, ili devis timi nur la aviadilojn. Sed kiam la aviadilsvarmo alvenis, oni ne trovis eĉ spuron de la ŝipo sur la rivero Irriwaddy, kiaj la malgranda golfo ne diferencis la koloron de la bordo, ĉar la tunelsimile kuntiritaj arbokronoj, kovritaj per floroj, frandoj, kunfandiĝis kun la unutona,verda amaso de la ĝangalo.

Tiel okazis, ke la ŝipo malaperis ankaŭ la duan fojo. Kvankam elsendinte radiosingalojn el diversaj, trafikaj partoj de la oceano, ĝi malaperis. Ĉar la admiralitato neniam donis oficialan raporton pri la afero, la maristoj rakontas legendojn pri la fantomeska krozŝipo, kiu iafoje elsendas radio-signalojn en la nebulo, sed ankoraŭ neniu vidis ĝin, ĉar sur ties ferdeko ordonas kapitano „Duon-kapa Jack”, pirato el la pasinta jarcento.

Earl kaj Kvang promenadis sur la bordo tien-reen. Dume oni entombigis la mortintojn, komencis flegi la vunditojn kaj trovis ankaŭ la kadavron de Snyder. Sed kie estas Bradford?

Ili sukcesis kapti iun suboficiron de Snyder. Li rakontis, ke Bradford forgalopis al Mandalay antaŭ la komenco de la atako.

— Diru al mi, kial?! — demandis Kvang insiste.

— Sinjoro, ĝi estas sekreto.

— Ne diru tion, sed mi ŝnurligigos vin apud la paŝejo sur la tero, kie kondukas la vojo de la rufaj formikoj.

— Mi pensas, ke estus pli bone diri tion.

— Ankaŭ mi samopinias — respondis Kvang amikeme.

— La alia palvizaĝulo, kiu estas kapitano, portas tiun sciion al Mandalay, ke la angla grandsinjoro interkonsentis kun vi, kaj li restos du semajnojn ĉi tie. Li faras ĝin tial, ke la angloj kaj francoj ne sendu suldastojn ĉi tien. Dume ĉiu tribo estus ricevinta armilojn por venki la senditajn soldatojn.

— Tiu plano estis tre fia — diris Earl al Kvang. Ili fermis vian armeo, kaj armite ĉiun sovaĝan tribon dum du semajnoj, ili plejpotence povintus regi ĉi tie ĉe la limo. Domaĝe, ke la radiodissendilo ne estas sur la ŝipo, tiel Bradford povas fuĝi el Mandalay. Mi tre bedaŭras tion.

— Mi eĉ pli — diris Leven obtuze. — Mi preskaŭ pendumigis tiun gajan, ruĝharan kanbon anstataŭ li.

— Sciu Leven, li estas vere bonega homo. Vi povas konfidi vian fratinteon al li trankvile, se vi revenos en Londonon, ĉar vi estos reaktivigita iel. Vi perfekte plenumis la mision de bonega, angla oficiro. Koncerne la aferon de la mordo, nia ruĝhara amiko havas hipotezon. Bradfor ja malebligis la kontraŭpruvadon per sia fuĝo, sed post tiuj aferoj, kiuj evidentiĝis pri li, oni plie kredos viajn vortojn, eĉ sen konviktaj montraĵoj.

— Kun via permeso, ekscelenco, mi ne zorgas pri tio, kion oni pensas pri mi en Londono, kaj kion ne. Mi neniam plu revenos tien. Mi ekŝatis la ĝangalon. Nur kiu longe ĝuis la ĉirkaŭaĵon de belega, moderna urbo, tiu povas kore persisti ĉe la ĝangalo. Mi ŝatas miajn indiĝenojn, mi fartas bone inter ili, kaj mi restos ĉi tie.

Ili silentis. La princo komprenis la homon. La multe da sufero kaj maljustaĵo faris lin tiel amara kaj rezigna.

— Mi pensas, ke estus superflue malkonsili vin, rilate vian decidon. Post nelonge eble mi povas diri al vi tiaĵon, kio iomete revenigos vian vivemon. Vi estas ankoraŭ junulo, Thomas Leven!

Fred la Malpura paŝis al ili:

— Pardonon, ke mi venis persone, sed la akvonivelo de la rivero Irriwaddy malaltiĝas, kaj se ni ne volas surgrundiĝi ĉi tie, ni devas tuj ekveturi.

— Ekveturo! — diris la princo. Fred mansalutis feliĉe. Nun jam li havis ne nur veran militŝipon kaj uniformon, sed ankaŭ veran superulon.