Інфанта і аднарог

– Піянеркі даймаюць? – вырашыў змяніць кружэлку Мікаэл.

– Камсамолкі, – паспрабаваў адбрахацца я.

– Любоў, камсамол і вясна! – нечакана нават для мяне Бухоўскі зацягнуў прыпеў савецкай песні, а калі ўсе перасталі шарахацца і смяяцца, ён вытрымаў паўзу і ўрачыста заявіў: – Эрнесце, тваё жыццё, поўніцца рамантыкай, як рэтрафутурыстычны комікс. Смазлівыя грудастыя камсамолкі шлюць табе любоўныя шыфраграмы з бартоў сваіх дызельных зоркалётаў. Запраграмаваны тваімі перфакартамі робат Федзя старанна правярае за цябе вучнёўскія сшыткі, а ты сядзіш у аўтаматызаваным фатэлі-гушкалцы, ясі фейхуёвае варэнне і зырыш па агромністым лямпавым целіку стэрэастужку «Скалалазка мая, ласкавая»… Ці хацеў бы ты жыць у такім рэтрафутурыстычным коміксе?

Ярык і Алесь душыліся ад смеху. Хацеў засмяяцца і я, але нешта не дазваляла гэта зрабіць.

– Ну, дык хацеў бы? – настойваў на маім адказе Бухоўскі.

– Не. І ў песні, якую ты зараз спяваў, таксама не хацеў бы, – прамовіў я.

– Табе, напэўна, толькі рамшцейнаў падавай, каб ду хаст на ўвесь розэнрот, – саркастычна заўважыў той, радуючыся, што, нібыта ўдала, падкалоў мяне.

У салоне на пэўны час усталявалася трывалае хі-хі. Махнуўшы рукой на гэтую акалічнасць, я нарэшце адказаў Алісе са смайлікам: «Ты ж старалася». Майсюк прытармазіў на раздарожжы і спытаў у мяне:

– Граф Монтэ-Крыста, куды далей?

– Зараз скажу, – захваляваўся я, зазіраючы ў наспех выцягнутую з кішэні карту.

– Было б няблага навігатар паставіць, – дзелавіта заўважыў Мікаэл. – Не стала б патрэбы лішні раз корпацца ў мапах. Да таго ж усе нашы мапы недакладныя. Так з савецкіх часоў павялося. Каб патэнцыйнага праціўніка заблытаць.

– Ай! Ну, змоўкні хоць на хвіліну, і без тваіх заўваг цяжка, – злёгку ўскіпеў я, не могучы ніяк зарыентавацца па карце.

– У цябе якога года мапа? – паблажліва спытаўся Бухоўскі.

– Тут напісана, што ў друк аддадзена была 29.07.1988 года, – нядбала кінуў я.

– Ну, вось. Ты б яшчэ мапу Вялікага княства Літоўскага XVII стагоддзя ўзяў, – засмяяўся Мікаэл, забіраючы карту.

У адрозненні ад мяне ён вельмі хутка знайшоў неабходныя арыенціры і паказаў, куды трэба ехаць.

Ярыка яўна даймалі сумневы наконт узроўню кампетэнтнасці парады майго старога прыяцеля, і на ўсялякі выпадак фізік перапытаў у мяне:

– Дык едзем?

– Едзем, – пацвердзіў я.

Майсюк павярнуў на гравійку, якая сцялілася між зялёных узгоркаў. Альхімовіч пацікавіўся, ці не курганы гэта. Я прызнаўся, што не ведаю. Мікаэл стаў у звыклай для сябе манеры ўшчуваць мяне за няведанне легендаў і казак роднага краю.

– Людзі расказваюць, што даўным-даўно ў гэтым месцы сышліся ў бязлітаснай бітве волаты трох магутных цароў, – стаў распавядаць Бухоўскі. – Цары гэтыя паміж сабою былі братамі, але пасварыліся і зрабіліся адзін аднаму ворагамі яшчэ ў юным узросце, калі давялося дзяліць спадчыну, што засталася ім ад памерлага прадзеда. Так, менавіта ад прадзеда, бо ён здолеў перажыць і іхнага дзеда, і іхнага бацьку, застаючыся ўладаром вялікага гаспадарства. З цяжкасцю падзяліўшы спадчыну, цары доўга жылі збольшага мірна, хаця кожны з іх хацеў стаць уладаром на ўсіх землях прадзедаўскай дзяржавы. Аднак міру было наканавана рухнуць, і ён рухнуў. Немалады кудзеснік аднаго цара закахаўся ў юную ткаллю другога цара і разам з ёю ўцёк ды затаіўся сярод пушчаў ва ўладаннях трэцяга цара. Калі ўсе цары даведаліся пра тое, што адбылося, пачалася вайна. А вайне дай толькі рады разгарэцца, і яна запалае так моцна, што ў гэтым полымі хутка ператворыцца ў попел памяць пра тое, што стала нагодай для вайны. Так здарылася і тут. Ваявалі волаты, нішчылі адзін аднаго, плюндравалі землі і люд, не помнячы, навошта яны ўсё гэта здзірства чыняць. Кажуць, што пад Галацічаскам шмат волатаў палегла разам са сваімі царамі. А кудзеснік з ткалляй ператрывалі тую бітву, хаваючыся на востраве, што калісь быў недалёка ад таго месца, дзе Быстрыца ўпадае ў Сівую. Калі бітва скончылася, прыплылі яны чоўнам на гэты бераг, пайшлі на поле, дзе кагадзе віравала бітва, каб пахаваць усіх, хто спачыў у ёй. Сто і адзін дзень кудзеснік і ткалля толькі і рабілі тое, што насыпалі курганы над нябожчыкамі. Сто і адну ноч кудзеснік і ткалля толькі і рабілі тое, што аддавалі малітвы багам. І ўвесь гэты час не было на небе ні сонца, ні зорак, ні месяца. І толькі калі быў пахаваны апошні загіблы волат, завіднеўся сонечны прамень. Кудзеснік і ткалля вярнуліся на востраў і жылі там далей: можа, сотню, а можа, і цэлую тысячу гадоў. Вось.

– Нішцяковая легенда, – уражана выгукнуў Альхімовіч.

– Вось толькі баюся, што пан Бухоўскі выдумаў яе толькі што, – паспяшаўся засумнявацца я.

– Што? Ты мне не верыш? – абурыўся Мікаэл. – Які ты пасля гэтага сябар? Мы ж з табой разам столькі шнапсу разам папілі! Столькі вогнішчаў купальскіх развялі! А ты вось так…

– Здаецца, прыехалі, – прамовіў Ярык, спыняючы тым самым магчымы працяг пустой палемікі.

Мы выйшлі з машыны, амаль не зводзячы вачэй з вялікага прастору занятага стройнымі шэрагамі вулляў. Пасека была агароджана невысокім хліпкім штыкетнікам, які яўна прызначаўся не столькі абараняць тэрыторыю, колькі папросту ўказваў на яе межы. Недзе ўдалечы стаяў маленькі домік, які ў мяне асацыяваўся толькі з адным словам – «вартоўня». Быў там хтось ці не было, магло выявіцца ў самы бліжэйшы час. Ці не выявіцца наагул.

– Пчолачкі гудуць, хатку будуюць, – ціха запяяў Мікаэл радок народнай песні і прыкурыў цыгарэту.

– Ну, што ж, мужыкі? Не будзем марудзіць, – прамовіў я.

– Што канкрэтна рабіць? – удакладніў Майсюк, на твары якога заіграла нервовая ўсмешка, якая, напэўна, была выклікана ўражаннем ад памераў тэрыторыі, дзе мы мелі пачаць пошукі.

– Недзе тут павінен быць адзін вельмі важны для навукі прадмет, – не спяшаўся я дадаваць канкрэтыкі што да прадмета нашых пошукаў.

– Артэфакт? – выгукнуў Альхімовіч такім тонам, быццам амаль цалкам спасціг абсалютную ісціну і да поўнага яе спасціжэння застаўся маленькі паўкрок.

– Артэфакты – гэта прадметы ці з’явы, створаныя людзьмі, – смачна пыхкаючы цыгарэтным дымам, зацеміў Бухоўскі. – Не ўпадай у транс ад прыгожага слова з фантастычных серыялаў ці кампутарных гульняў. Артэфактам можна назваць і фашызм, і самагонку.

Ярык і Алесь запытальна зірнулі на мяне ў чаканні далейшых тлумачэнняў.

– Ні фашызму, ні самагонкі мы сёння дакладна тут шукаць не будзем, – заявіў я наўмысна дзелавіта з вельмі нацягнутай весялосцю ў голасе. – Мы шукаем невялікі крыж, накшталт такога, як на сімвалах Швейцарыі.

– Ці на карэтах хуткай дапамогі, – не прамінуў уставіць свае тры грошыкі вытокавец.

– Крыж павінен ляжаць пад адным з вулляў ці на прылеглых дзялянках, – пусціў я міма вушэй яго рэпліку.

– Дык тут жа вулляў больш за сотню! – ледзь не ўскрыкнуў фізік. – Ці ты не заўважыў? Нам пад кожны трэба злазіць?

– Заўважыў. Нічога страшнага, – стараўся я захоўваць спакой, хаця ўнутры дужа пераймаўся, што рызыкую застацца на пасецы толькі са сваім старым прыяцелем і ягонымі жартачкамі. – Поўзаць не трэба. Вы з Алесем рабіце вонкавы агляд. Раптам так знойдзеце. Вось вам па некалькі кавалкаў крэйды. На кожным вуллі, пад якім пагледзіце, стаўце крыжык. Калі заўважыце нешта падазронае, то стаўце крыжык і абвядзіце яго кружочкам.

– А гайкі з анучкавымі стужкамі для вызначэння маршрута ты не будзеш кідаць? – ці то з выклікам, ці то з намёкам папытаў Ярык.

– У гэтым няма патрэбы, – трымаў я сябе ў руках. – Галоўнае лішняга шуму не ствараць. Мы з Мікаэлам пойдзем следам за вамі з металашукальнікам.

Адзін за другім мы пералезлі праз штыкетнік. Майсюк і Альхімовіч адразу рушылі наперад, расстаўляючы крэйдай на вуллях умоўленыя знакі. Я ішоў побач з Бухоўскім, які з падкрэслена сур’ёзным тварам «слухаў зямлю». У некалькіх месцах апарат падаваў адпаведныя сігналы. Я шпарка кідаўся туды з сапёрнай рыдлёўкай, каб выкапаць то кастыль ад веласіпеднай педалі, то эмаліраваную конаўку з дзіркай. Напускная сур’ёзнасць таварыша застрахоўвала мяне ад лішніх жарцікаў. Праўда, у яго вачах выразна чыталася тое, што ён мог сказаць і пра кастыль, і пра пасудзіну. Ярык і Алесь ціха перамаўляліся. З абрыўкаў фраз, што даляталі да мяне можна было зразумець, што гаворка вялася пра кампутарныя гульні. Прынамсі, часцяком усплывалі адмысловыя паняцці «захавацца», «гэймплэй», «загрузіць ботаў», «уключыць рэжым бога». «Я зараз таксама хацеў бы ўключыць рэжым бога, – скрушна падумалася мне. – Каб нічога не шукаць. Каб усё разумець і бачыць. Каб нічым не даказваць сваё каханне, а проста кахаць і быць каханым…».

– Не спі, а то Зюзя забярэ, – прамармытаў Бухоўскі, ківаючы на вулей, дзе напарнікі паспелі пакінуць крыжык з кружочкам. – Здаецца, там таксама нешта ёсць.

Я вомельгам апусціўся перад вуллем на каленкі і стаў шураваць рыдлёўкай. У тое ж самае імгненне пачуўся гул аўтамабіля, які імчаўся з вялікай хуткасцю, і віскат тармазоў. Усе мы сінхронна азірнуліся ў той бок. Каля штыкетніка спыніўся чорны «бумер». З яго выскачылі чатыры дзецюкі. Яны спрытна гарцанулі праз агароджу і шпарка рушылі да нас. Намацаўшы ў зямлі прадмет, які на дотык здаваўся тым самым артэфактам, што мы шукалі, я падняўся і ледзь схаваў радасную ўсмешку. Ярык і Алесь падышлі да нас. Дзецюкі з «бумера» спыніліся за некалькі метраў ад нашай кампаніі. Гэта давала прывідную надзею, што біць нас, прынамсі адразу, не будуць.

– Курва, у іх такі выгляд, нібыта яны зараз нас тут пакладуць, – прашаптаў мне на вуха Майсюк. – Ты б сказаў, што справа не вельмі бяспечная, дык я хаця б траўматычны пісталет які прыхапіў з сабой.

– Не пераймайся. Як-небудзь выкруцімся, – адказаў я, хаця самога аж калаціла ад няпэўнасці кожнай наступнай секунды.

– Якога хрэна вы каля нашых вулляў пасвіцеся? – крыкнуў адзін з дзецюкоў.

– У «Схватку» гуляем, – ляпнуў я першае, што завітала на розум.

– Ува што, бляха?

– Ну, гульня такая. Тыпу колішняй «Зарніцы», – патлумачыў я.

Тыя пераглянуліся і абмяняліся між сабой некалькімі рэплікамі. З іх можна было здагадацца, што і пра «Схватку», і нават пра «Зарніцу» яны нешта дый чулі.

– Але якога фаласа вы гуляецеся менавіта тут? – працягнуў задаваць пытанні той самы дзяцюк. – Па ходу вы амаль усе пераросткі для такіх піянерска-камсамольскіх гульняў. Так што давайце каліцеся, чаго вас сюды хер прынёс.

– У «Схватку» нават сівыя акадэмікі гуляюць, – запярэчыў я. – Узрост тут не пры чым. Штаб гульні даў нам заданне, і мы хоцькі-няхоцькі апынуліся тут. Калі вы супраць нашага знаходжання на пасецы, то мы зараз жа з’едзем.

Мае спадарожнікі дружна заківалі галовамі, пацвярджаючы ўсё сказанае мною.

– Добра, пеніс з вамі. Валіце, і каб я вас тут больш ніколі не бачыў, – адарыў нас міласцю гаваркі пчаляр.

Ледзь прыкметна я падміргнуў маім таварышам, і мы няспешна пайшлі да «жыгулёнка». Я павінен быў засумнявацца ў тым, што сустрэча з пагрозлівымі пчалярамі можа скончыцца так гладка. Я павінен быў успомніць, што язык Бухоўскага ў падобнага кшталту крытычных сітуацыях трэба заціскаць разам з ротам. Але тады – у эйфарыі ад хуткай добрай развязкі – мне пра гэта не падумалася. Я ішоў і марыў, як змяшчу знойдзены артэфакт у выемку між мазаічнай дзевай і мазаічным аднарогам. Аднак калі мы параўняліся з дзецюкамі, якія пільнавалі кожны наш крок, здарылася непапраўнае: Мікаэл раскрыў рот і захадзіў сваім папудлівым языком.

– Добрыя вы хлопцы, – звярнуўся ён да незнаёмцаў. – Вось толькі ў гаваруна вашага выразна генітальная фіксацыя, яўна звязаная з пэўнай фобіяй, бо ў букеце агучаных сінонімаў так і не знайшлося месца для галоўнага слова.

Не мінула і секунды, як тое слова прагучала, і дзецюкі накінуліся на нас. Я нават не паспеў у думках вылаяцца на Бухоўскага, як атрымаў магутны ўдар у грудзіну. Заклікаць да развагі было позна. Заглушаючы гневам боль, я паспрабаваў ўдарыць нападніка чаранком рыдлёўкі па галаве. Той спрытна перахапіў яе, вырваў з маіх рук і памкнуўся вярнуць мне проста ў лоб. Я бліскавічна прысеў і скочыў на непрыяцеля, намагаючыся збіць таго з ног. Той сапраўды не здолеў утрымацца і грымнуўся долу, але рыдлёўкі не выпусціў. Лежачы на зямлі, ён стаў брыкацца нагамі і махаць рыдлёўкаю ў спадзеве хоць неяк зачапіць мяне. Як я ні адхінаўся, але атрымаў абцасам у падбароддзе, а лязо рыдлёўкі добра чыркнула па левай руцэ. Азарт барацьбы цалкам авалодаў мною, і боль амаль не адчуваўся – дакладна так, як было са мной у пэўныя моманты ў Сталінградзе. Я і мой праціўнік падскочылі з зямлі практычна адначасова. Ён быў гатовы раскроіць мне чэрап. Гэта ніяк не адпавядала маім планам. Бакавым зрокам я бачыў, што Мікаэл, Ярык і Алесь таксама б’юцца з пчалярамі і б’юцца дужа жорстка ці нават акрутна, калі ўжываць слова з даўніх беларускіх летапісаў. Бугаёк з рыдлёўкай ляцеў на мяне з няўрымслівасцю Немезіды. Я падхапіў з зямлі і шпурнуў у яго дзіравую эмаліраваную конаўку. Дзяцюк адбіў яе рыдлёўкай, як тэнісіст адбіў бы мячык ракеткай. Конаўка маланкава адляцела ў бок і ўдарыла ў твар аднаго з іншых нападнікаў.

– Што ты, сука, вытвараеш?! – грымнуў злосцю той. – Па сваіх лупіш!

Скарыстаўшыся замінкай, Майсюк збіў крыкуна з ног, схапіў конаўку і апусціў абрынутаму на твар з такой сілай, што тая сплюснулася. Бухоўскі ляснуў металашукальнікам па патыліцы яшчэ аднаго пчаляра, які хацеў кінуцца на дапамогу свайму таварышу. Альхімовіч таксама не спаў у шапку – выцяг з кішэні жменю раструшчанай крэйды і ўзнагародзіў ёй дзецюка, з якім яму давялося дужацца. Усё адбывалася звышхутка. Лік ішоў на імгненні. Вораг элементарна не паспяваў рэагаваць. Я шкадаваў, што кастыль ад веласіпеднай педалі ляжаў далёка ад месца бойкі, і тут жа згадаў пра артэфакт, які яшчэ да пачатку перамоваў прыхаваў у кішэню курткі. Рука сама пацягнулася да знаходкі. Гэта было, як насланнё, бо ў галаве не было ніводнай выразнай думкі на конт таго, што рабіць з крыжам. Шпурнуць у ворага? Падбегчы да кагосьці з іх і разбіць крыжам мазгаўню? Іншы варыянт? Але крыж быў выцягнуты вонкі. Я пачуў меладычны пчаліны гуд і міжволі паўтарыў радок з народнай песні, якую кагадзе напяваў Мікаэл: «Пчолачкі гудуць, хатку будуюць».

Час для наваколля спыніўся. Усё замёрла, застыла. І мае спадарожнікі, і дзецюкі, што напалі на нас, здранцвелі ў тых паставах, якія набылі за хвілю да майго спеву. Не было ні ветру, ні рачнога шуму. Панаваў толькі мерны прыемны на слых пчаліны гуд. З’явілася веданне таго, што мне трэба рабіць. Насвістваючы ў такт пчалінай мелодыі, я па адным перанёс пчаляроў у іхняе аўто. Кожны з іх быў бязважкім, быццам зроблены з пап’е-машэ. Зачыніўшы дзверы машыны за апошнім, я паштурхаў яе на бакавую дарогу міма пасекі. Машына таксама была неверагодна лёгкай, і штурхаць яе можна было не проста адной рукой, а нават адным пальцам. Мезенцам. Але я асцерагаўся, што час гэтак жа раптоўна, як спыніўся, так і пойдзе зноў. Таму спяшаўся адкаціць кляты «бумер», як мага далей ад пасекі, каб урэшце пакінуць яго ў хмызняках, прабіўшы на развітанне адно з колаў.

Вярнуўшыся назад, я тым самым спосабам перамясціў сваіх таварышаў у «жыгулі». Потым парупіўся максімальна прыбраць усё, што магло сведчыць пра нашу прысутнасць на дзялянцы і бойку на ёй. Калі гэта было зроблена, я яшчэ раз агледзеў наваколле. Не заўважалася нічога падазронага. На імгненне мне закарцела завітаць у вартоўню і праверыць яе, але ўрэшце я абыякава махнуў рукой і сеў у «жыгулёнак». Зусім не задумваючыся, якім чынам запусціць час наноў, я дастаў артэфакт. Вусны самі, міма маёй волі прашапталі радок з іншага варыянту песні пра пчолаў-дойлідаў: «Пчолачкі гудуць, цэркаў будуюць». Усё навокал ажыло. Хлопцы разам крыкнулі нейкую няўцямшчыну і сталі здзіўлена азірацца адзін на другога і на мяне.

– Мне так добра па кумпалу далі, што я не памятаю, як апынуўся ў машыне? – выказаў Бухоўскі ўласнае здзіўленне.

– І я хацеў бы спытаць тое самае адносна мяне, – прамовіў Майсюк.

– І я… – далучыўся Альхімовіч.

– Мужыкі, вы пра што зараз увогуле гаворыце? – прыклаў я немалыя высілкі, каб прамаўляць і выглядаць натуральна.

– Што з тымі бумерастамі? – выдаў ёмкае слаўцо Мікаэл.

– Тыя, хто на «бумеры» ехалі? – удаваў неразуменне я. – Дык яны, як ехалі так і паехалі сабе далей.

– Ты хочаш сказаць, што ніякай бойкі між намі і імі не было? – яшчэ больш збянтэжыўся Ярык.

– Бойкі? – вырачыў я вочы. – Ды не. Не было нічога такога. Я знайшоў тое, што шукаў, і мы зазбіраліся ў зваротную дарогу. Ты нават узрадаваўся, што пошукі не шмат часу забралі.

– Бляха, Баласт, ты заліваеш, – абурыўся вытокавец. – Мы не маглі проста так сесці і паехаць назад, не выпіўшы абяцанай беленькай.

Для яго гарэлка па-ранейшаму была на першым месцы, засцячы сабою нават неверагоднае здарэнне, якое выглядала прыкладам калектыўнага трызнення.

– Дык у машыне і збіраліся выпіць, – сказаў я, клапатліва развязваючы заплечнік з біклагай гарэлкі, пластыкавымі кубачкамі і пакункам з закускай. – Вось і беленькая, і сала, і каўбаска…

– А гурочкаў салёных не ўзяў? – пыхнуў расчараванасцю Мікаэл.

Я хацеў паказаць яму мяшэчак з гуркамі, але Ярык злосна ўскрыкнуў:

– Ды якія на фіг гурочкі! Тры чалавекі памятаюць тое, чаго па словах чацвёртага папросту не было. Гэта нармальна?

– Ай, супакойся, – абсалютна індыферэнтным тонам адгукнуўся мой даўні прыяцель. – Ну, тут жа месца такое. Ты думаеш, што каля такога агромністага курганнага могільніка ды яшчэ з такой каласальнай легендарнай падаплёкай не могуць здарацца анамальныя з’явы? Ды гэта месца сапраўдны рай для анамаліяў. Так што асабліва не рві сабе душу лішнімі пытаннямі. Давайце лепш вып’ем. Саня, ты будзеш?

– А што я лысы ці што? – азваўся прыціхлы Алесь. – Як жа пасля анамаліі не выпіць?

Фізік роспачна плюнуў праз вакно і завёў машыну. Піць за стырном ён не збіраўся і ад прапановы каўтануць пяць кропелек рашуча адмовіўся.

– Вось і добранька. Нам болей будзе, дый больш бяспечна, – узрадаваўся Бухоўскі.

Я таксама адмовіўся піць, памнажаючы на два радасць пітушчага вытокаўца. Пакуль ён і Алесь выпівалі і закусвалі, я неўпрыкмет паглядаў назад, асцерагаючыся пагоні. Па маіх разліках гнацца за намі пчаляры не маглі, бо ім быў патрэбны час, каб агоўтацца ад шоку адкрыцця сябе не на тым месцы, пра якое ім будуць нагадваць іх апошнія ўспаміны. Да таго ж прабітае мною кола давала нам дадатковую фору на выпадак, калі «бумерасты» ачухаюцца больш хутка, чым меркавалася мне.

– Не ператварай закуску ў ежу, Санёк, – не ўстрымаўся Мікаэл ад класічнага выслоўя аматараў вялікай гарэлкі.

Ад гэтага мне стала сорамна за свайго прыяцеля. Далонню я затуліў сабе вочы і цяжка ўздыхнуў, ведаючы наперад кожную наступную прымаўку ці прыказку, кожны наступны анекдот, жарт і проста падколку, якімі Бухоўскі стане асыпаць нашы вушы. Мікаэл быў бы добрым хлопцам, калі б не яго няшчасная, але часцяком узаемная, любоў да экспанатаў віна-гарэлачных аддзелаў, як ён сам гэта называў. Зрэшты, чым я быў лепшым за яго ў сваёй нястрымнай жарсці да вучаніцы? Бадай што нічым.

– Раскідвае яна ногі, а паручнік Мяжэнскі ёй і кажа: «Дай хоць на каня сяду», – вёрз Мікаэл чарговую плюготу пад гістарычнай поліўкай.

Алесь засмяяўся. Ярык мацней схапіўся за стырно і без увагі на анекдот працадзіў скрозь зубы:

– Дык кажаш, што «бумер» проста паехаў сваёй дарогай?

Пытанне адрасавалася мне. Я асалапела азірнуўся. Памыліцца было цяжка – за намі імчаў той самы чорны аўтамабіль.

– Вось табе, трасца, і анамалія, – толькі і здолеў выціснуць з сябе я.

– Гэта могуць быць рэшткавыя эфекты, – не змаўчаў Бухоўскі. – Але я на вашым месцы зараз бы гнаў на самай вялікай хуткасці. Праўда, якая там хуткасць ад старога «жыгуля»?!

– Ну, не скажыце, – захмялелым голасам запярэчыў Альхімовіч. – Каркас у гэтай машынкі стары, але нутро навячае, і ад не самых кепскіх тачак. Таму адарвацца ад нейкага там «бумера» цяжкасці нам не складзе.

Толькі ён выдаў гэтую хвалебную тыраду, як ззаду загрымелі стрэлы.

– Ну, нічога сабе! Яны ж пуляюць на паражэнне! Эрнест, прызнавайся, што да чаго! – усхадзіўся фізік, дадаючы больш высокай хуткасці.

Усе міжволі ўвабралі галовы ў плечы і нахіліліся, баючыся злавіць шалёнага свінцу. Бязмоўна я лаяўся на сябе за тое, што не прапароў у «бумеры» адразу ўсе чатыры колы, што не закінуў куды падалей ключы ад яго, што не праверыў вартоўню, дзе мог быць дадатковы сведка таго, што адбывалася да спынення і пасля аднаўлення часавага руху. Грымнулі яшчэ два стрэлы. Ярык даў яшчэ болей газу, але гэта не павялічыла пэўнасці ў тым, што мы абавязкова адарвемся ад пагоні. Я дастаў артэфакт і паспрабаваў выкарыстаць тую самую пчаліную мантру, аднак нічога не адбылося: час не спыніўся, крылы ў «жыгулёнка» не выраслі, «бумер» у пекла не збочыў. З жахам мне ўяўляліся наступствы пагоні. І жахалі мяне не кулі, якія маглі нарабіць дзірак і ў машыне, і ў кожным з яе пасажыраў. Жахала перспектыва таго, што мы ўсё ж адарвемся ад пераследнікаў, а потым яны і іх верагодныя сябручкі будуць гойсаць па горадзе ў пошуках кожнага з нас і помсціць у стылі класічнай італьянскай мафіі ці тэрытарыяльна беларускіх бандфармаванняў дзевяностых гадоў ХХ стагоддзя.

– Здаецца, адарваліся, – выдаваў жаданае за сапраўднае Альхімовіч.

– Адарваўся гузік ад шырынкі сатаны, – змрочна адрэагаваў Майсюк. – У добрую справу ўцягнуў нас Эрнест Скіргайлавіч.

Апраўдвацца ў той момант было заняткам бессэнсоўным. Мы пад’яжджалі да павароткі на горад. Там маячылі дзве дзявочыя постаці.

– Опанькі, Зарыцкая і Шчодрык! – персаніфікаваў іх Алесь. – З якой радасці яны тут?

– Мабыць, у Цыпінай былі, – выказаў здагадку Ярык. – Ну, што падбіраем іх? Галасуюць жа.

Пытанне было лішнім.

Дзяўчаты ўпліснуліся на задняе сядзенне да Бухоўскага і Альхімовіча. Вытокавец не прамінуў ушчыкнуць і адну, і другую ніжэй спіны. Але ні адна, ні другая не піскнулі, быццам усё адбывалася так, як і мае быць. На пытанне, адкуль яны тут, мае ўчорашнія вучаніцы сказалі, што вяртаюцца з рэканструкцыі абраду «Гуканне вясны». Мікаэла гэта яўна ўзбудзіла, і ён стаў распытваць, ці гулялі там у «Падушачку», і, не чакаючы адказу, выказаў упэўненасць, што такія прыгажуні без пацалункаў у той гульні не засталіся. Выпускніцы хіхікалі і распакоўвалі свае сумкі, дастаючы з іх і збіраючы ў нешта цэлае нейкія трубкі і іншыя дэталі.

– Гэта яшчэ што за хрэнь? – здзівіўся аматар гульні ў «Падушачку».

– Мабыць, нейкі старажытны беларускі музычны інструмент, – выказаў здагадку Хімыч.

– Бляха, дзеўкі, толькі не пачынайце іграць на гэтай валынцы. І так мазгі пухнуць, – нервова папрасіў фізік.

– Мы ведаем, што ў вас пэўныя праблемы, – сказала Арына.

– Вы не можаце іх вырашыць зараз, як бы хутка ні імчалі прэч ад іх, – працягнула Міла.

– Але мы вам дапаможам, – вымавілі яны дуэтам, як у рэкламе.

Зарыцкая папрасіла Мікаэла адчыніць вакно і села яму на каленкі. Той ад раптоўнага шчасця ледзьве на сёмае неба не ўзняўся.

– Трымайце сябе, а галоўнае яе ў руках, – наказала яму Шчодрык, перадаючы сабраны з трубак інструмент сваёй сяброўцы. Сяброўка разам з інструментам вытыркнулася ў вакно, і толькі тады я скеміў, што ў яе руках гранатамёт. Ззаду на дарозе зноў з’явіўся «бумер».

– Яраслаў Леанідавіч, скіньце крыху хуткасць, – пракрычала Арынка. – Няхай заедуць на сярэдзіну пуцеправода, застаючыся навідавоку.

Пераследнікі зноў распачалі страляніну. Кулі чыркалі па даху і абшыўцы «жыгулёнка», цудам не закранаючы Зарыцкую.

– Ды што ж гэта за халера такая! – мала не залямантаваў Ярык, але хуткасць скінуў.

– Арына, можа не трэба? – дужа захваляваўся я. – Можа, яно ўсё і так вырашыцца…

– Не вырашыцца, Эрнест Скіргайлавіч, – замест сяброўкі адказала Шчодрык.

Зарыцкая прыцэлілася і, вытрымаўшы паўзу, націснула на цынгель. Пачуўся глухі гук, з трубы вылецела ракета і шугануў дым, хвост якога цягнуўся за ёй аж да самага трапляння ў цэль. Грымнуў выбух. «Бумер», ахутаны полымем, адкінула за парэнчы пуцеправода, і праз нейкія секунды ён знік з відавоку. Выпускніца шпурнула ад сябе гранатамёт і шмыгнула ў салон, какетліва падміргнуўшы Бухоўскаму:

– А вы добра ўмееце дзяўчат трымаць.

– Ты іх расхерачыла? Насмерць? – вытокаўцу стала не да какецтва.

– Афігенная паездачка для напісання краязнаўчага артыкулу, – з цяжкасцю адольваючы ступар, заўважыў Майсюк. – Цяпер па нам артыкулы крымінальнага кодэксу плачуць.

– Дзяўчынкі, адкуль у вас гранатамёт? І дзе Арыша навучылася з яго страляць? – звярнуўся да сваіх школьных таварышак Альхімовіч.

Арына і Міла хітра ўсміхнуліся і зноў жа рэкламным дуэтам перапыталі адразу ва ўсіх:

– Вы гэта пра што?

– Ну, як жа? Там пад пуцеправодам машына гарыць, якую… – забалабоніў Алесь.

– Няма там ніякай машыны. І не было, – рашуча абвясціла Зарыцкая, а Шчодрык заківала галавою, моўчкі пацвярджаючы словы сяброўкі.

– Дзеўкі, не дурыце галавы, мы ж зараз у гаўне па вушы, – гізаваў фізік. – І вашы жарцікі тут недарэчы.

Аднак дзяўчаты трымаліся свайго меркавання. Гэта яшчэ больш раз’юшыла Ярыка. «Колькі можна з мяне дурня строіць?» – закрычаў ён, спыніў машыну і выйшаў, каб разгледзіць драпіны ад куляў. Гэта задума выявілася цалкам марным заняткам. Ніводнай драпіны, апроч той, якую ён сам некалі зрабіў і прыхаваў пад дэкаратыўнай налепкай, на «жыгулёнку» не было. З машыны выбеглі Бухоўскі і Альхімовіч. З неахвотай выйшаў і я, каб паназіраць за тым, як мае сённяшнія напарнікі, зноў будуць ламаць сабе галовы ў спробе вытлумачэння невытлумачальнага. Я са шкадобай глядзеў на мітуслівыя рухі Майсюка. Ён узіраўся і ўслухоўваўся ў напрамку пуцеправода. Жадаў убачыць дым ці пачуць сірэны машын адпаведных службаў. Альхімовіч нават працягнуў яму бінокль. Але і з біноклем выглядзець нешта надзвычайнае не атрымалася. Плыні машын спакойна рухаліся па аўтастрадзе ў патрэбных ім напрамках. Фізік не вытрымаў, загнаў усіх у машыну, сеў за стырно і скіраваўся туды, дзе Арына падбіла «бумер». Але ўсе гэтыя кіданні былі суцэльнай дарэмнасцю. Ніводнага сведчання здарэння знайсці не ўдалося.

Ехалі ў горад моўчкі. Чарговае рашэнне спісаць усё на анамалію далося маім напарнікам вельмі цяжка. Але яны мусілі яго прыняць, пагатоў я, як і мае нядаўнія вучаніцы, цалкам адмаўляў расповеды пра гранатамёт і падбіты «бумер». Зарыцкая і Шчодрык выйшлі на першым жа прыпынку пасля моста праз Сівую, пакінуўшы нават мяне без тлумачэнняў. Зрэшты, мне іхныя тлумачэнні ўжо і не надта былі патрэбнымі. Мае ранейшыя здагадкі на іх конт пацвярджаліся. Я гарэў адной думкай, адным жаданнем: шпарчэй дабрацца да школы і выкарыстаць артэфакт. Каб не цягнуць за сабой хвост у асобе Бухоўскага, я даў яму грошай на пляшку гарэлкі. Майсюк і Альхімовіч паспяшаліся з’ехаць, каб заліцца геймерскім азартам, забываючыся на няўцямшчыну, што вычваралася з імі па гэты бок манітора.