Δυνάμωσε την Ψυχή σου

Μόνος τα Χριστούγεννα

Τι χαρούμενη μέρα η σημερινή, αγαπητοί ακροατές της Πειραϊκής Εκκλησίας. Χαίρετε, χρόνια πολλά, ευτυχισμένα!.. είμαστε ήδη στα Χριστούγεννα, μπήκαμε στα Χριστούγεννα, τα ζούμε, τα απολαμβάνουμε αυτές τις μέρες. Ήδη από χτες! Κι είναι πολύ εορταστική η ατμόσφαιρα. Είστε όλοι πολύ χαρούμενοι και ευτυχισμένοι· δεν είστε; Το φαντάζομαι… Θα περνάτε όλοι χαρούμενα, με τις οικογένειές σας, θα ετοιμάζεστε να πάτε να φάτε, να χαρείτε, να διασκεδάσετε, να ευχηθείτε. Στα ζαχαροπλαστεία, να αγοράσετε δώρα, γλυκά, επισκέψεις, να πάρουμε τα σχετικά κιλά μας, να ξεχάσουμε τις δίαιτες, να ξεχάσουμε τον κόπο της νηστείας, ό,τι έχει κάνει ο καθένας. Και τώρα να αρχίσει να απολαύσει, έτσι δεν είναι; Δεν είναι έτσι; Κάποιος μου λέει ότι δεν είναι ακριβώς έτσι.

Μου λέει κάποιος: «Πάτερ, δεν είστε μόνο εσείς, δεν είστε μόνο εσείς οι χαρούμενοι» — πρέπει και εγώ να τελειώσω την εκπομπή γρήγορα γιατί με περιμένουν σε τραπέζι, έχω πολλές προσκλήσεις σήμερα, δεν ξέρω πού να πρωτοπάω. Πώς; Α μάλιστα· κάποιος πάλι μου μιλάει… και μου λέει… «Πάτερ, δεν σταματάς λίγο να μιλάς για όλους εσάς τους πολύ χαρούμενους σήμερα που είναι η μέρα τόσο εορταστική και πανηγυρική; και ασχολήσου και λίγο με εμάς». «Δηλαδή» λέω, «με ποιους να ασχοληθώ;» «Να ασχοληθείς και να μας πεις για την θλίψη αυτών των ημερών. Γιατί υπάρχουμε και εμείς». «Ποιοι εσείς; Εσείς ποιοι είστε που υπάρχετε;» «Είμαστε», λέει, «και εμείς που δεν είμαστε τώρα στο αυτοκίνητο, που δεν πάμε επίσκεψη, που θα ακούμε την Πειραϊκή Εκκλησία και το μεσημέρι που εσύ θα κλείσεις το ράδιο γιατί θα έχεις να φας, να πιεις, να ακούσεις μουσική, να διασκεδάσεις, να δεις έργα στην τηλεόραση. Εμείς, δεν θα μπορούμε να ακολουθήσουμε το πρόγραμμά σας, εσάς, των εορταζόντων τόσο πανηγυρικώς». «Και ποιοι είστε εσείς;» «Πάτερ», λέει, «πες κάτι, πες κάτι για την θλίψη λίγο αυτών των εορτών, για την μελαγχολία των εορτών. Μίλα και για μας λίγο, υπάρχουμε και εμείς σ' αυτόν τον κόσμο. Υπάρχουμε και εμείς που ακούμε την Πειραϊκή Εκκλησία και θα εξακολουθήσουμε — και ας είναι Χριστούγεννα — να είμαστε στην μοναξιά μας, στην σιωπή μας, στο κρεβάτι του πόνου μας». Κοίταξε, να διευκρινίσουμε λίγο· να διευκρινίσουμε. Άμα είναι να κάνω μια τέτοια εκπομπή, και πρέπει να την κάνω, να την κάνω. Αλλά μερικές φορές, λέω, μήπως εσύ που τώρα λες ότι δεν θα πας να φας, φταις και εσύ. Μήπως φταις και εσύ που δεν θα πας να φας σε ένα ωραίο τραπέζι. Μήπως, δηλαδή, οφείλεται σε σένα αυτό· μήπως η μοναξιά οφείλεται στην δική σου επιλογή. Γιατί ξέρω μερικούς ότι τους καλούνε· μερικούς τους αγαπούν, τους θέλουν οι άλλοι, αλλά επειδή αυτοί έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, μια χαμηλή αποδοχή του εαυτού τους, έχουνε — να το πω κι' αλλιώς — έχουν ένα κρυφό εγωισμό, ένα πείσμα, δεν θέλουν να πάνε. Και κάθονται μόνοι τους στενοχωριούνται, και ύστερα μελαγχολούνε κιόλας.

«Εμένα», λέει, «δεν με θέλει κανένας». Όταν σε καλούνε δεν πας. Όταν κάθεσαι μόνος σου στενοχωριέσαι. Μήπως φταις και εσύ; Μήπως φταις και εσύ που είσαι μόνος σου σήμερα. Δεν ξέρω, το συζητάμε τώρα, στην Πειραϊκή Εκκλησία σήμερα. Δεν ξέρω πόσοι ακούνε αυτήν την στιγμή, γιατί ξέρω ότι πιο πολλοί είναι μέσα στην φούρια των ετοιμασιών. Να φύγουν, να πάνε να διασκεδάσουν, να πάνε να χαρούν. Αλλά λέω μήπως αυτοί που κάθονται τώρα μόνοι μπορούν και προλαβαίνουν. Η ώρα είναι μία και κάτι, προλαβαίνετε! Προλαβαίνετε να πάρετε ένα τηλέφωνο και να πείτε ότι, τελικά, θα πάτε! Θα πάτε, θα 'ρθω, θα 'ρθω και εγώ στο τραπέζι που με κάλεσες. Κάντε το, μην μείνετε μόνοι σας σήμερα, αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος, αν δεν φταίτε εσείς. Γιατί άλλο η εκούσια μοναξιά του Μοναχού, ενός ασκητή, ενός ανθρώπου που μένει μόνος του επειδή νοιώθει την πληρότητα της παρουσίας του Χριστού και επειδή είναι αυτή επιλογή της ζωής του. Γιατί αυτό πλέον δεν είναι μοναξιά, όταν νοιώθεις το Χριστό αυτήν την μέρα, όταν νοιώθεις στην καρδιά σου απέραντη γαλήνη, απέραντη ευτυχία, απέραντο χορτασμό. Πριν φας νοιώθεις χορτάτος στην ψυχή, γεμάτος ευτυχία. Τότε δεν μιλάμε για μοναξιά. Δηλαδή ο πατήρ Παΐσιος σήμερα, αν ζούσε, θα πήγαινε στο Μοναστήρι δίπλα να λειτουργηθεί, θα κοινωνούσε, θα έτρωγε με τους άλλους στην τράπεζα, μετά θα πήγαινε στο κελάκι του και θα ήταν πολύ ευτυχισμένος. Ολομόναχος και ευτυχισμένος. Γιατί νιώθει γεμάτος. Δεν είναι μοναχός του είναι ολομόναχος ως προς την παρουσία των ανθρώπων, αλλά γεμάτος ως προς την παρουσία του Χριστού. Αν είναι κάτι τέτοιο, εντάξει. Καλά κάνεις και είσαι μόνος.

Αλλά μήπως φταίμε και εμείς κάπως και είμαστε μόνοι σήμερα, τέτοια μέρα; Μήπως είμαστε και εμείς καμιά φορά παράξενοι; Μήπως είμαστε λίγο ιδιότροποι, λίγο ιδιόρρυθμοι; Δεν ξέρω, ρωτάω. Μπορεί κάποιος να μην φταίει σε τίποτα από όλα αυτά, μπορεί κάποιου να είναι λίγο περίεργο το φέρσιμό του, να είναι ακοινώνητος, και να φταίει αυτός που δεν κάνει το πρώτο βήμα ή δεν ανταποκρίνεται. Μήπως καμιά φορά η παρέα σου κουράζει τους άλλους και δυσκολεύονται μαζί σου. Κοίταξε· και έτσι να είναι μην απογοητεύεσαι. Γιατί, αν απογοητευτείς, αυτό κρύβει εγωισμό. Αν φταις και εσύ σε όλα αυτά, κάντα όλα αυτά υλικό ταπείνωσης. Λες: φέτος αρχίζω να καταλαβαίνω λίγο τον εαυτό μου· ότι είμαι λίγο παράξενος. Κανείς δεν με ειδοποίησε, κανείς δεν με θέλει· μήπως φταίω και εγώ κάπου; Μήπως, λέω, φταίω κάπου και δεν είμαι πολύ φιλικός, πολύ κοινωνικός, πολύ εγκάρδιος, πολύ αγαπητός με τον δικό μου τον εγωισμό. Παραδέξου το. Παραδέξου ποιος είσαι. Παραδέξου ότι είσαι ένας χαρακτήρας μερικές φορές δύσκολος. Και ξέρεις, πως, αν το παραδεχτείς, ο Χριστός θα σε αγαπήσει· θα σε αγαπήσει, γιατί θα είναι σαν να του λες και του Χριστού ότι…: «Κύριε, φέτος που γεννήθηκες και πάλι, έχω ανάγκη, έχω ανάγκη την γέννησή Σου, εγώ θα Σου δώσω εργασία, θα Σου δώσω δουλειά να εργαστείς, Κύριε, στην ψυχή μου. Είμαι παράξενος άνθρωπος, έλα να με διορθώσεις. Έλα να με θεραπεύσεις. Είμαι και εγώ προβληματικός άνθρωπος. Να, Κύριε, γεννήθηκες και κανείς δεν με παίρνει τηλέφωνο να πάω να φάω κάπου. Κανείς δεν με θέλει, κανείς δεν θέλει να έρθει να με δει. Φταίω · ίσως, φταίω και εγώ κάπου».

Λοιπόν, εσείς που φταίτε, όσοι φταίτε, όλοι φταίμε στο βαθμό που δεν είμαστε όπως πρέπει να είμαστε, να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Να ταπεινωθούμε, να μετανιώσουμε, να ζητήσουμε το έλεος του Θεού και να Τον παρακαλέσουμε από τώρα. Ξέρω πως με ακούτε και εσείς οι άλλοι, και περιμένετε, και λέτε μέσα σας: θα έρθει και εμάς η σειρά μας στα Αθέατα Περάσματα, θα περάσει και σε εμάς σήμερα ο ομιλητής να μας πει και εμάς λίγο· γιατί εμείς δεν φταίμε. Καλά να λες ότι φταίει κάποιος που δεν είναι σήμερα σε κάποιο εορταστικό τραπέζι· εγώ τι φταίω όμως;

«Εγώ δεν φταίω· εγώ…». Τώρα θα πω για σένα… Εγώ είμαι άρρωστος, θα πεις εσύ. Εγώ είμαι άρρωστος· εγώ είμαι στο Νοσοκομείο. Και έχω τώρα εδώ ένα μικρό τραντζιστοράκι και σε ακούω, δίπλα στο κομοδίνο μου. Και εσύ, πάτερ, αρχίζεις και φωνάζεις και λες ότι φταίμε, και είμαστε εγωιστές και λες ότι… Όχι, δεν μιλάω για σένα. Τώρα εσύ δεν φταις, όντως. Είσαι άρρωστος, είσαι ανήμπορος, είσαι στο κρεβάτι του πόνου, και δεν μπορείς να πας κάπου. Και σε αγαπάνε όλοι, αλλά αναγκαστικά μένεις μόνος. Θα έρθουν να σε δουν, να σε δει κάποιος, ήρθαν λίγο το πρωί, αλλά τώρα στο φαγητό φύγανε. Ο άλλος είναι ανήμπορος σωματικά. Ναι· κι εσύ είσαι παράλυτος· το ξέρω, εσύ είσαι παράλυτος. Τι να κάνεις εσύ; φταις εσύ που είσαι; που δεν μπορείς να τρέξεις, να πας να δείξεις αυτό που νοιώθει η καρδιά σου; Η καρδιά σου θέλει να τρέξει, αλλά το κορμί σου δεν σε βοηθάει. Και είναι Χριστούγεννα… Ναι· και εσύ δεν φταις, και εσύ δεν φταις που ζεις μόνος σου, γιατί δεν έχεις συγγενείς. Είσαι μοναχικό άτομο, επειδή δεν έχεις συγγενείς. Επειδή είσαι γέροντας· είσαι ένα μεγάλης ηλικίας άτομο. Όπως μια γερόντισσα, ένας παππούς, μια γιαγιά.

Ναι, το ξέρω· και εσύ… Τώρα κλαις· τώρα κλαις γιατί εσύ έχεις το πένθος σου το βαρύ, και φέτος δεν μπορείς να κάνεις αυτά που έκανες, γιατί νοιώθεις μεγάλο πόνο. Λείπει κάποιος από το σπίτι φέτος. Ναι· είναι φοβερό. Είναι φοβερό κι αυτό. Αν, λοιπόν, θέλετε, να σας κάνω λίγη παρέα. Δεν σας κρύβω ότι και εγώ θα φύγω μετά, και εγώ θα πάω να φάω μετά. Θα πάω σε ένα τραπέζι, αλλά τώρα, αφού το έχετε ανοιχτό το ράδιο να κάνουμε παρέα μαζί.

Να μιλήσουμε λίγο για αυτά τα άτομα που σήμερα, Χριστούγεννα, δεν μπορούν γιατί δεν φταίνε, αλλά οι συνθήκες το καλούν να μείνουν μόνοι. Να μείνουν μόνοι χωρίς πολλή παρέα, με ελάχιστους ανθρώπους ή και χωρίς ανθρώπους δίπλα τους. Και είναι μοναχικά άτομα, και θλίβονται και έρχεται ένα κύμα μελαγχολίας. Καταρχάς να σας πω κάτι παρήγορο για εσάς. Όλοι στις γιορτές μελαγχολούνε και λίγο. Και δεν είναι η χαρά 100 % όλη μέρα και όλη νύχτα. Υπάρχουν στιγμές που το κύμα της μελαγχολίας μάς βρίσκει και τις πιο χαρούμενες στιγμές της ζωής μας. Έρχεται μια θλίψη — το λένε οι ψυχολόγοι, οι κοινωνιολόγοι — υπάρχει η θλίψη των εορταστικών περιόδων. Η θλίψη του Πάσχα, η θλίψη των Χριστουγέννων. Μας πιάνει αυτό λίγο. Θλίβεται η ψυχή μας, δεν μπορούμε να χωρέσουμε όλη την χαρά, την απόλυτη χαρά. Και ως άνθρωποι που είμαστε σε αυτόν τον πλανήτη, η χαρά είναι ζυμωμένη με την λύπη. Και θα χαρούμε και θα λυπηθούμε. Βλέπεις ο άλλος παντρεύεται και κάποιοι χαίρονται, κάποιοι λυπούνται, γιατί χάνουν το παιδί τους. Τώρα, λες, χαίρεσαι ή λυπάσαι; Και τα δύσ και λυπάμαι και χαίρομαι. Μελαγχολώ και ευτυχισμένος είμαι. Όλοι το ζουν αυτό λίγο.

Λοιπόν, δεν είστε μόνο εσείς. Μην μεγαλοποιείτε τα πράγματα. Μην νοιώθετε ότι είστε χάλια και ζηλεύετε ότι όλοι είναι ευτυχισμένοι. Σήμερα, Χριστούγεννα, και εγώ είμαι ο πιο ταλαιπωρημένος. Δεν είναι έτσι, δεν είναι έτσι. Βάλτε λίγο καλούς λογισμούς. Το λέει αυτό ωραία ο πατήρ Παΐσιος: «Βάλε καλούς λογισμούς, σκέψου θετικά πράγματα. Όπως τα θέλει ο Θεός. Δηλαδή, δες τα, δες με καλό μάτι». Αυτό που λένε: άμα δεις το ποτήρι μέχρι την μέση με νερό, μην πεις είναι μισοάδειο, πες είναι μισογεμάτο· δεν είναι ψέμα! Είναι μισογεμάτο, είναι και μισοάδειο. Αλλά εσύ μην κοιτάς τα άδεια. Δες το γεμάτο το ποτήρι. Δες θετικά τα πράγματα, και πες: Τουλάχιστον, τουλάχιστον είμαι στην Ελλάδα. Είμαι σε μια ελεύθερη χώρα. Είμαι Ορθόδοξος Χριστιανός. Μπορώ τώρα και ακούω την Πειραϊκή Εκκλησία. Μπορώ να κάνω την προσευχή μου. Ικέψου κάτι καλό που έχεις. Κάτι λίγο, κάτι λίγο που μπορείς. Θυμάστε ένα παιδί μού είχε πει: «Εγώ είμαι ανάπηρος, είμαι παράλυτος σε όλο το σώμα μου· αλλά εδώ και λίγο καιρό κουνάω το κεφάλι μου. Είμαι πολύ ευτυχισμένος». Λέει, αυτό το λίγο: κουνάω το κεφάλι μου· όλο το σώμα ακίνητο. Το κεφάλι κουνάω και είμαι χαρούμενος. Κοιτάξτε! Βλέπεις, δηλαδή, κάτι θετικό μέσα στην θλίψη σου. Μην κοιτάς αξιολύπητα την ζωή σου. Μην λες, δηλαδή, είμαι ταλαίπωρος, είμαι κακομοίρης. Μην είσαι μίζερος. Η μελαγχολία στην μελαγχολία σε ρίχνει όλο και πιο χαμηλά. Όχι· δες το θετικά αυτό. Ψάξε κάτι θετικό να βρεις. Δεν βρίσκω τίποτα. Και αυτό θετικό είναι, (δηλαδή) να μην έχεις τίποτα θετικό και να στηρίζεσαι στο Θεό!

Κάνε αυτήν την θετική σκέψη. Πες: «Εγώ, Κύριε, θα στηριχτώ σε Σένα. Μόνο σε Σένα. Δεν έχω κανένα άλλο καλό. Δεν έχω τίποτα καλό. Δεν βρίσκω κάτι ευχάριστο να πω για τον εαυτό μου». Σίγουρα υπάρχει κάτι καλό. Δες το με πίστη. Κάτι θέλει ο Θεός να βγάλει από αυτήν την μοναξιά. Κάτι θέλει να βγάλει. Θεός δεν είναι; Δεν είναι σοφός; Δεν σε αγαπάει; Δεν ρυθμίζει την ζωή όλου του κόσμου; Αυτός δεν κανονίζει πότε θα βγει ο ήλιος και πότε θα φύγει; Αυτός δεν ρυθμίζει τα πουλάκια που πετούνε στον ουρανό, τα φύλλα που πέφτουνε, τα μαλλιά της κεφαλής μας που είναι μετρημένα; Αυτός δεν ξέρει τα πάντα; Λοιπόν; Ο Χριστός μας ήξερε ότι φέτος τα Χριστούγεννα εσύ, ο άλλος, η άλλη, ε, δεν είσαι μόνος, θα ζήσετε έτσι τα Χριστούγεννα· μοναχικά. Με ένα μοναχικό τρόπο. Δες το και αυτό μέσα στην αγάπη του Θεού. Έτσι θέλησε ο Θεός, ήξερε ο Θεός, επιτρέπει ο Θεός. Υπέγραψε ο Θεός την σημερινή μέρα και είπε, ότι «εσύ παιδί μου με την σοφία που Εγώ έχω και την παγγνωσία και την αγάπη που έχω, ξέρω τα πάντα για σένα, και κρίνω ότι έτσι πρέπει να περάσεις σήμερα. Το επιτρέπω…το επιτρέπω…».

Δεν σημαίνει ότι ο Θεός χαίρεται με αυτό που ζεις· αλλά το επιτρέπει για έναν καλό σκοπό. Δες το με πίστη, δες το με πίστη στο Χριστό: «Τοίς αγαπώσι τόν Θεόν πάντα συνεργεί εις αγαθόν». Αγαπάς το Θεό; Λοιπόν, και αυτή η μοναξιά, σε καλό θα σου βγει. Και αυτή η θλίψη, σε καλό θα βγει. Και αυτό το δάκρυ, σε καλό θα βγει. Λοιπόν, δες το με πίστη αυτό που σήμερα περνάς, και προσπάθησε να το δεις με τρόπο που θα ωφεληθείς. Θα βγάλεις κάτι καλό. Θα βγάλεις από το πικρό… καλό. Από το πικρό να βγάλεις κάτι γλυκό στην ψυχή σου. Μπορείς να θέλεις σήμερα να συνδεθείς, να συνδεθείς περισσότερο με τον Χριστό· να μπεις στα μέτρα του Χριστού· να μπεις αν θέλεις και στην μοναξιά του Χριστού. Που και Αυτός όταν γεννήθηκε, μόνος του ήταν στον κόσμο αυτό. Δεν Τον δέχτηκε ο κόσμος με χαρά. Μοναχικά έζησε. Η Γέννηση του Χριστού — που όλοι τώρα τρέχουμε στις φάτνες και ανάβουμε ωραία στολίδια στους δρόμους και πάνε τα παιδάκια, κι ο Άγιος Βασίλης… — όταν γεννήθηκε ο Χριστός, μοναχικά ήρθε και Αυτός στον κόσμο. Τον ζέστανε η Παναγία με την αγάπη Της, την αγκαλιά Της και τα ζεστά φιλιά Της. Ναι, όντως οι Άγγελοι Τον ύμνησαν, κάποιοι βοσκοί· αλλά αυτά πέρασαν και μετά έμεινε μόνος Του. Οι πολλοί άνθρωποι δεν Του έδωσαν σημασία. Για σκέψου και εσύ σήμερα, να τα βλέπεις λίγο στα μέτρα του Χριστού. Ότι, δηλαδή, ταπεινώνεσαι και εσύ λίγο, σαν τον Χριστό. Σήμερα, είσαι μόνος σου, όπως ήταν μόνος ο Χριστός. Και μπορείς, αν θέλεις, να συνδεθείς, να συνδεθείς λίγο περισσότερο μαζί Του και να πεις:«Κύριε, κατάλαβέ με Εσύ… Κατάλαβέ με Εσύ, που περίμενες την αγάπη και δεν πήρες αγάπη. Έτσι και εγώ, περίμενα λίγη αγάπη σήμερα και δεν πήρα αγάπη και είμαι μόνος». Και μπορείς να συνδεθείς με τον Χριστό στο δικό Του μέτρο της μοναξιάς, της ταπείνωσης, της σμίκρυνσης, του περιθωρίου. Είσαι στο περιθώριο; Είσαι στο περιθώριο, όπως ήταν ο Χριστός σήμερα. Και σταυρωνόμαστε — έτσι δεν λέμε το Πάσχα; — μαζί με το Χριστό.

Λοιπόν σήμερα μοιάζω με τον Χριστό, εγώ που αγαπώ τον Χριστό πολύ. Αυτοί που είναι μόνοι σαν το Χριστό, αυτοί που είναι στο περιθώριο σαν τον Χριστό, μοιάζουν στο Χριστό! Κάνε λίγη υπομονή. Θα μάθουμε την λέξη «υπομονή». Θα περάσει και αυτή η μέρα, θα περάσουν και οι επόμενες, θα περάσουν και οι άλλες μέρες της ζωής μας. Θα περάσει όλη η ζωή μας και θα είναι μια μέρα. Θα περάσει και αυτή η ζωή. Να, θα κάνεις υπομονή και θα μάθεις να περιμένεις στην ζωή. Κάτι καλό θα κατεργαστεί ο Θεός στην καρδιά σου από αυτήν την μοναξιά. Και προσπάθησε να νοιώθεις λίγο, αν θες… Γιατί είναι άλλο να μιλάς σε πονεμένους ανθρώπους, σε μοναχικά άτομα και άλλο να είσαι εσύ ο ίδιος μοναχικό άτομο. Οι συμβουλές είναι τόσο εύκολες, αλλά ο άλλος που ζει τον πόνο του δεν μπορεί. Είναι αλλιώς. Είναι αλλιώς όταν πονάς και έρχονται να σου κάνουν το δάσκαλο. Δεν αρέσει αυτό. Γι' αυτό δεν κάνω τον δάσκαλο. Απλώς λέω ότι — θυμάμαι τον Άγιο Ισαάκ το Σύρο — που λέει: «Προσπάθησε να νοιώσεις ότι είσαι πάνω στην Γη, εσύ και ο Θεός σου. Προσπάθησε να αναπαυτείς στην καρδιά σου όχι εγωιστικά. Ότι δε δίνεις σημασία, αν υπάρχουν άλλοι κι ότι δεν έχεις ανάγκη τους άλλους· αλλά νιώσε ότι ο Θεός σε αγαπά σαν να είσαι μόνος εσύ πάνω στην κόσμο»! Σε αγαπάει όπως αν είχε τον Πλανήτη Γη και ήσουν μόνος πάνω στην Γη. Ζήσε εσύ κι ο Θεός· όχι εγωιστικά, αλλά προσωπικά, ότι ο Θεός σε αγαπάει προσωπικά εσένα. Ότι έρχεται σε σένα, ότι δε τρέχει τώρα προς τα σαλόνια, τον κόσμο τον πολύ, τις επισκέψεις και εσένα σε έχει λίγο στην άκρη και σε έχει… «Περίμενε, έχω άλλες δουλειές τώρα και…»· όχι! Αγαπάει εσένα σαν να ήσουν μόνο εσύ στον κόσμο γεννημένος. Ο νεογέννητος Χριστός θα ερχόταν, λέει, στην Γη ακόμα και για έναν άνθρωπο, σαν ο πλανήτης Γη να είχε έναν άνθρωπο. Τι τεράστια Αγάπη είναι αυτή!

Δεν σε παίρνει κανείς τηλέφωνο; Που, νομίζω, στο τέλος της εκπομπής όσοι ακούνε, θα πάρουν κάποιο τηλέφωνο. Θα σε πάρουν και εσένα, φίλοι σου, από την Πειραϊκή Εκκλησία, πνευματικοί σου αδερφοί. Αλλά και να μην σε πάρει κανείς, να ξέρεις ότι σε αγαπάει ο Χριστός σήμερα. Και σου έχει δοθεί, αποκλειστικά σήμερα. Νοιώσε τον Χριστό να σου δίνεται αποκλειστικά! Να Τον νοιώθεις Θεό σου, προσωπικό σου. Ότι και αν δεν υπήρχε κανένας στην γη, θα γεννιόσουν Χριστέ μου, μόνο για μένα· και θα έκανες Χριστούγεννα μόνο για την δική μου την ψυχή!.. Και αυτό είναι πολύ ωραίο! Θα σε βοηθήσει να ζήσεις κάπως σε μια πληρότητα ψυχική και να μην νοιώθεις εξαρτημένος, παθολογικά εξαρτημένος και γενικά εξαρτημένος στο θέμα της χαράς από τους άλλους. «Κύριε, ξέρω ότι με αγαπάς, είσαι ο Θεός μου. Και ενώ μοιράζεσαι σε όλους, στον καθένα δίνεσαι πολύ προσωπικά, με απέραντη πληρότητα. Και θέλω έτσι να Σε νοιώσω». Εσύ και ο Θεός πάνω στην γη! Μόνο εσύ και ο Θεός!.. Και αυτό να σε γεμίσει χαρά! Και μετά θα δεις με καλοσύνη και τους άλλους, και θα χαρείς που χαίρονται. Δεν θα ζηλεύεις. Μην ζηλεύεις, μην φθονείς. Δεν θα αντιπαθείς, δεν θα μισήσεις τους άλλους — που μερικοί, επειδή βλέπουν ότι οι άλλοι χαίρονται θέλουν να τους εκδικηθούν. Η ζήλεια γίνεται οργή. Θυμώνουν, νευριάζουν, αντιπαθούν τον κόσμο που χαίρεται. Γιατί λέει: όλοι χαίρονται και εγώ λυπάμαι. Όχι! θα πεις. Εγώ έχω τον Θεό μου, έχω τον Χριστό μου, έτσι θέλησε Αυτός. Με αγαπάει και μένα και αντέχω!

Να σου πω και το άλλο. Μπορεί ως το βράδυ να ζήσεις και εσύ ένα θαύμα! Δεν ξέρεις τι μπορεί να γίνει. Μπορεί κάτι να γίνει στην ψυχή σου, μπορεί να έρθει μια χαρά στην ζωή σου, μπορεί κάτι να ακούσεις, κάτι να δεις, κάτι να σκεφτείς, κάτι να συμβεί να σε χαροποιήσει. Μην αφήνεις αυτήν την μελαγχολία να επεκταθεί. Ζήσε με την ελπίδα αυτή, μην αφήνεις την ελπίδα στην ψυχή σου να πεθαίνει. Περίμενε λιγάκι. Εσείς, που τώρα ακούτε και είστε καλά και δεν έχετε τίποτα από όλα αυτά που σχολιάζουμε, κάντε μια προσευχή για αυτούς, που τους αφορά πολύ αυτό το θέμα. Ενώ εσάς δεν σας αφορά, γιατί εσείς σε λίγο θα παρκάρετε, πλησιάζετε στο σπίτι που θέλετε. Θα βγείτε από το αυτοκίνητο, θα κλείσετε το ράδιο, θα πάτε να χαρείτε, να διασκεδάσετε, αλλά εμείς θα συνεχίσουμε. Εμείς θα συνεχίσουμε με αυτούς που πονούν. Με αυτούς που είναι μόνοι. Με αυτούς που δεν έχουν παρέα σήμερα. Και για αυτό, ας συνοδεύει η προσευχή, η αγάπη, ο ένας τον άλλο, για να νιώσουμε έτσι μέσα στην καρδιά μας. Ότι δεν είμαστε μοναχικά άτομα. Και εμείς που θα συνεχίσουμε.

Ξέρεις, είναι και κάτι άλλο· η ζωή μας είναι ζυμωμένη με την θλίψη. Και οι πιο μεγάλες χαρές κρύβουν και μια θλίψη. Το είπα και στην αρχή αυτό. Όταν ο Καζαντζάκης πήγε στο Άγιο Όρος μια φορά, πήγε σε ένα μοναστήρι, νομίζω στην Μονή Διονυσίου που είναι ένα μικρό μοναστηράκι. Είδε, λέει, ένα θάμνο απέξω. Λένε ότι στα φύλλα αυτού του θάμνου έβλεπες σε σμίκρυνση τον Εσταυρωμένο Χριστό και την θλίψη του Σταυρού. Και λέει ο Καζαντζάκης σε ένα μοναχό: «Πολύ στενό το μοναστήρι σας, ψυχοπλακωτικά νοιώθεις εδώ μέσα. Μου πλάκωσε την ψυχή. Είναι στενό». Και του λέει ο μοναχός: «Δεν φταίει το μοναστήρι μας, που νοιώθεις αυτήν την στενότητα. Είναι στενός όλος ο κόσμος· δεν μας χωράει ο κόσμος, δεν μας χωράει ο χρόνος! Και ο χώρος αυτού του πλανήτη, αυτής της γης, αυτής της ζωής. Δεν χωράμε, για αυτό είμαστε στενοχωρημένοι. Θέλουμε το απόλυτο, το απέραντο. Θέλουμε το πολύ, και δεν το χωράμε. Δεν το μπορούμε».

Υπάρχει, δηλαδή, ζυμωμένη με την ζωή μας μια θλίψη, μια μοναξιά, ακόμα και στο πλήθος των ανθρώπων. Θυμάμαι, όταν ήμουν μικρός, είχαμε μια καθηγήτρια καλλιτεχνικών ζωγραφικής. Αυτή είχε βάλει σκοπό να κάνουμε μια φορά στην περιοχή που ζούμε μια έκθεση, με πήλινες κατασκευές, ζωγραφική με χειροτεχνίες· Γυμνάσιο ήμασταν και το πέτυχε. Μαζέψαμε κόσμο. Ήρθε ο Δήμαρχος, ήρθε ο Επίσκοπος. Κάνανε αγιασμό, βάλανε μουσική μετά και κάνανε τα εγκαίνια της εκθέσεως. Και εγώ ήμουνα χαρούμενος. Λοιπόν. Πω πω! πόσο θα χαίρεται αυτή η καθηγήτρια που ο σκοπός της επιτεύχθηκε και το όνειρό της έγινε πραγματικότητα. Και την πλησιάζω μέσα στο πλήθος, πολύς κόσμος, την χαιρετάγανε όλοι!!.. «Συγχαρητήρια» της λέγανε και αυτά· της λέω: «Κυρία…», — ήμουν Δευτέρα Γυμνασίου — της λέω, «φαντάζομαι πόσο χαρούμενη θα είστε! ευτυχισμένη σήμερα! Άντε! αυτό που θέλατε, έγινε»! Και μου λέει: «… Δεν έχεις ακούσει ότι μέσα στο πλήθος μπορεί να νοιώσεις μοναξιά»; Εγώ τα έχασα! «Συγγνώμη, έτσι νιώθετε»; Μου λέει: «Για να στο λέω, έτσι θα είναι». Και εκείνη την ώρα ήρθε κάποιος να την χαιρετήσει και έφυγα και δεν μου έδωσε μετά σημασία. Αλλά έχουν περάσει — πόσα;- είκοσι χρόνια κι ακόμα θυμάμαι την κουβέντα της: «Μέσα στον κόσμο μπορεί να νοιώθεις μοναξιά». Μέσα στο τραπέζι το εορταστικό μπορεί κάποιος να νοιώσει ένα κύμα θλίψης. Η ζωή αυτή έχει ζυμωθεί με την σχετικότητα. Το πιο ωραίο πράγμα έχει ζυμωθεί με τον πόνο, την πίκρα, με ένα κενό.

Κάτι βγαίνει πάντα για να μας θυμίζει ότι είμαστε στην γη, για να μας θυμίζει ότι είμαστε… χαμηλά. Ότι δεν είμαστε κοντά στο Θεό, ότι δεν είμαστε στην απόλυτη ευτυχία. Εκεί είναι: «ένθα ούκ έστι πόνος, ού λύπη, ού στεναγμός, έν τόπω φωτεινώ, έν τόπω χλοερώ, έν τόπω αναψύξεως, ένθα απέδρα πάσα οδύνη, λύπη καί στεναγμός»… τι είναι όλα αυτά; «ένθα απέδρα οδύνη, λύπη καί στεναγμός». Εδώ υπάρχει στεναγμός. Σε λίγο θα έρθει ο στεναγμός. Θα γίνουν στοίβα τα πιάτα. Θα αρχίσει ο στεναγμός της μάνας που μαζεύει που, μετά, αρχίζει την τακτοποίηση του σπιτιού. Χαρά και λύπη μαζί στην ζωή αυτή. Λοιπόν, να το θυμάσαι αυτό· δεν είναι στενό το μοναστήρι, δεν είναι στενή η ατμόσφαιρα που ζεις και νομίζεις ότι στενοχωριέσαι. Είναι ο όλος κόσμος! Η γη μας είναι στενή. Και η απόλυτη ευτυχία δεν υπάρχει σε αυτόν τον κόσμο.

Έτσι λοιπόν και κάτι άλλο να ξέρεις. Ότι εσύ που είσαι σήμερα μόνος, μπορεί να διδάξεις και τους άλλους. Διδάσκεις. Διδάσκεις τώρα με την υπομονή σου. Διδάσκεις τους άλλους να είναι ταπεινοί, να είναι δυνατοί, να είναι και αυτοί ευγνώμονες με το τίποτα. Ξέρουν μερικοί ότι είσαι μόνος- το ξέρουν. Λες να μην προβληματίζονται; Μέσα τους τώρα ξέρεις τι λένε; «Για σκέψου αυτή η γυναίκα, για σκέψου αυτός ο άνθρωπος. Πώς αντέχει; Πώς αντέχει την θλίψη, τον πόνο του, την αναπηρία του, την παραλυσία του, το πένθος του, την αρρώστια του, την οποιαδήποτε στεναχώρια του. Που είναι μόνος του». Το σκέφτεται αυτό. Διδάσκεις και γίνεσαι ιεροκήρυκας, ιεραπόστολος. Διδάσκεις με το παράδειγμά σου, όταν αυτό το παράδειγμα το ζεις ταπεινά και το αποδέχεσαι, και δεν αντιδράς. Γιατί, αν αντιδράς, δεν διδάσκεις. Όταν όμως δεν αντιδράσεις, είναι πολύ ωραίο αυτό.

Και εν πόση περιπτώσει, δεν ξέρω του καθενός την αιτία. Αλλά ό,τι και να γίνεται, ταπεινώσου. Η λύση, λένε οι άγιοι, για κάθε στεναχώρια μας, για κάθε μοναξιά, για κάθε περιφρόνηση των ανθρώπων είναι η ταπείνωση. Δηλαδή, μάθε να θεωρείς τον εαυτό σου ανάξιο για τα μεγάλα δώρα. Πες μέσα σου: «Δεν πειράζει, Κύριε· είμαι ασήμαντος. Είμαι μικρός. Η ευτυχία, η χαρά που θέλω δεν είναι δικαίωμά μου, δεν το αξίζω». Δεν μπορεί να λέει κανείς: «Εγώ απαιτώ να είμαι ευτυχισμένος. Απαιτώ να με πάρουν τηλέφωνο. Είστε όλοι παλιάνθρωποι, είστε όλοι κακοί. Κανείς δεν με αγαπάει. Το απαιτώ». Δεν μπορείς να απαιτήσεις, δεν μπορείς να απαιτείς. Νοιώσε ανάξιος και πες μέσα σου ταπεινά — όχι μειονεκτικά, αλλά ταπεινά… «Κύριε, καλά μού κάνεις, καλά μού φέρεσαι! Έτσι μού αξίζει, έτσι μού αξίζει· να είμαι μόνος. Εντάξει, αν ήθελες Εσύ θα μου το έδινες· δεν μπορεί πεισματικά να απαιτήσω. Θα μου δώσεις Εσύ, όταν θέλεις, ό,τι θέλεις. Εγώ δεν μπορώ να απαιτώ. Εγώ μπορώ να επαιτώ! Άλλο επαιτεία, άλλο απαίτηση. Έτσι, δεν απαιτώ. Επαιτώ, ζητιανεύω». Λέω: «Κύριε, αν θέλεις. Δεν είναι δικαίωμά μου. Ευλογητός ει Κύριε, δίδαξόν με τα δικαιώματά σου. Δικαίωμά Σου είναι ό,τι θέλεις Εσύ να κάνεις». Δεν μπορώ να λέω: έχω δικαίωμα στην χαρά, δικαίωμα στην ευτυχία. Δεν είναι δικαίωμα. Είναι δώρο που, αν θέλει ο Θεός, το δίνει. Και απόδειξη, είναι αυτό που ζούμε σήμερα. Θέλησε ο Θεός σήμερα να ζεις έτσι, στην μοναξιά.

Το επιτρέπει ο Θεός, για κάτι καλό. Αν το δεις με ευγνωμοσύνη και με ταπείνωση, ξέρεις πόσο θα ωφεληθείς; Πάρα πολύ θα ωφεληθείς. Θα αγιάσεις σήμερα. Ένα φωτοστέφανο θα μπει στο κεφάλι σου να καθίσει. Ένα φωτοστέφανο! Θα λάμψεις! Ένας μοναχός, λέει, μια φορά, του βάλανε να φάει. Μάλλον βάλανε σε όλους να φάνε στο τραπέζι και σε αυτόν δεν είχανε βάλει πιάτο. Δεν είχανε βάλει πιάτο με φαγητό. Ξεχάσανε. Και αυτός λέει, δεν είπε τίποτα. Μέσα του ξέρεις τι είπε; λέει, το πρώτο κύμα ήτανε να απαιτήσει. Τι γίνεται εδώ πέρα… εγώ δεν θα φάω. Κάτσε… εγώ δεν δικαιούμαι να φάω; Θέλω και εγώ το φαγητό μου, φέρτε μου φαί. Λέει, άστο δεν θα πω τίποτα. Κύριε, τόσες μέρες που έτρωγα ήτανε δώρο. Αυτό τώρα το συνειδητοποιώ. Εσύ μου δίνεις το φαγητό. Εγώ δεν μπορώ να το απαιτήσω. Και ξέρεις τι θα κάνω; Θα κάνω την προσευχή μου: «Χριστέ, ευλόγησον τήν βρώσιν καί τήν πόσιν των δούλων σου»… Φάγανε όλοι. Αυτός καθότανε, περίμενε, ήπιε το νερό του, σηκώθηκε, ευχαριστήσανε και δεν θεώρησε τον εαυτό του άξιο να φάει. Δεν ζήτησε να φάει. Δεν το απαίτησε. Ταπεινώθηκε. Το βρήκε σαν αφορμή να ταπεινωθεί· να καταλάβει ότι στην ζωή δεν δικαιούμαστε, αλλά (ότι) όλα είναι δώρο. Και, αν ταπεινωθείς, θα χαριτωθείς. Αν ταπεινωθείς, δεν θα ζητάς. Και, αν δεν ζητάς, θα στα δώσει όλα Αυτός που ήρθε και είναι το Παν! Ο Χριστός είναι το Παν. Αν ταπεινωθείς, θα έρθει κοντά σου Αυτός που είναι το Παν. Και άμα έρθει το Παν, θα γεμίσει η ψυχή σου και μπορεί και το κορμί σου, χωρίς πολύ φαγητό, αλλά με πολλή χάρη, με πολλή αγάπη και πολλή αλήθεια από το Χριστό!

Και να σου πω και το άλλο. Τώρα που παρηγορηθήκαμε λίγο και βγάλαμε και τον πόνο μας και τα είπαμε της θλίψεως της δικής σας, ξεσπάσαμε. Είπαμε τον πόνο μας, ναι. Μου λέει ένα παιδί: «Η γιαγιά μου, όταν σας ακούει, πάτερ, κλαίει. Μία με δύο το μεσημέρι, κλαίει». «Κλαίει;» του λέω, «γιατίκλαίει; Εγώ δεν λέω κάτι για να κλαίει»… «Ε… λέει κάθεται και τα σκέφτεται αυτά που λέτε και νοιώθει μερικά». Λοιπόν, τώρα είπαμε μερικά δικά μας, ξεσπάσαμε. Των μοναχικών.

Τώρα θέλετε να κάνουμε το άλλο; να κάνουμε αντεπίθεση; Αντεπίθεση αγάπης! Οι μοναχικοί του κόσμου, οι μοναχικοί της Πειραϊκής Εκκλησίας, όσοι τώρα ακούτε το σταθμό και είστε μόνοι για οποιονδήποτε λόγο, ελάτε να ενωθούμε και να κάνουμε μια επίθεση αγάπης· αντεπίθεση. Και να πούμε: Σήμερα είναι Χριστούγεννα! σήμερα είναι τόσο ωραία μέρα, εσείς διασκεδάζετε, χαίρεστε· μπράβο σας! Με γεια σας, με χαρά σας! Δεν σας ζηλεύουμε, δεν σας αντιπαθούμε, δεν σας μισούμε, δεν σας φθονούμε. Θα κάνουμε, όμως, και εμείς επισκέψεις. Οι μοναχικοί — ναι, και εσύ ο παράλυτος, και εσύ ο μοναχός, η μοναχή, αυτοί που ακούτε, και ας είστε στο κελάκι σας, και ας είστε στο νοσοκομείο άρρωστοι — θα κάνουμε και εμείς επίσκεψη!.. Πώς; θα κάνουμε επίσκεψη με την προσευχή μας, με την αγάπη μας. Όταν αγαπάς και προσεύχεσαι για τους άλλους, και ας είσαι κρυμμένος σε μια σπηλιά της γης, γεμίζει η ατμόσφαιρα με κύματα· από κύματα χάρης, από κύματα θεϊκού ελέους. Είναι κάτι που ταξιδεύει αυτό, και μπορεί να φτάσει παντού. Μπορεί τώρα να είσαι εδώ, εκεί που είσαι, στην Αθήνα, στην Πάτρα, στο Αίγιο, στην Καλαμάτα, όπου πιάνει η Πειραϊκή Εκκλησία. Τώρα με παίρνουνε τηλέφωνο και μου λένε: ακούμε, λέει, από το ίντερνετ Πειραϊκή Εκκλησία και χαιρόμαστε. Με πήρε από τις Βρυξέλες, την Γαλλία, από την Αμερική. Σας ακούμε! Λοιπόν, αν η Πειραϊκή Εκκλησία μπορεί να φτάσει τόσο μακριά — που είναι ένα ανθρώπινο τεχνικό μέσο — πόσο μάλλον η προσευχή! Μπορείς να κάνεις τώρα προσευχή και να στείλειςένα κύμα, έναν ωκεανό αγάπης, στην Αμερική, στην Γερμανία στην Αυστραλία στον Βόρειο Πόλο, στην Ιεραποστολή, στη Βόρειο Ήπειρο που είναι Ιεραπόστολοι, όπου θέλεις!.. Λοιπόν, ελάτε να μαζευτούμε και να στείλουμε μεγάλα κύματα. Να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να κάνουμε εμείς προσευχή. Να κάνουμε εμείς επισκέψεις. Τα μοναχικά άτομα, εσείς που είστε τώρα μόνοι, να κάνετε επισκέψεις. Λοιπόν, κάνετε μια επίσκεψη, αν θέλετε στα γηροκομεία. Αντε λίγο στα γηροκομεία, στους θαλάμους, και να! Και εσύ ακούς τώρα και είσαι σε γηροκομείο. Κάνε και εσύ την επίσκεψή σου· πού; Στους διπλανούς θαλάμους, στον άλλο όροφο, υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι. Κάθεσαι μόνος σου, κοιτάς φωτογραφίες των παιδιών σου, στενοχωριέσαι, κλαις. Λες, είμαι μόνος. Έλα! δεν είσαι μόνος! Είναι και άλλοι! Σκέψου και τους άλλους, και αυτοί έχουνε προβλήματα. Κι αυτοί είναι μόνοι. Και αυτοί δεν έχουνε παρέα. Σκέψου τον πόνο τους. Δεν είσαι ο μόνος που πονά και ματώνει η καρδιά σου. Είναι και άλλοι πολλοί. Κάνε μια επίσκεψη οπουδήποτε υπάρχουν μοναχικά άτομα στον πλανήτη, που δεν έχουνε κανέναν. Που δεν έχουνε κανέναν, ε; Εσύ έχεις και κάποιον.

Να πω και κάτι, όχι εγωιστικό· εσύ έχεις και την Πειραϊκή Εκκλησία· εσύ ακούςτώρα και δυο λόγια, μιλάμε μαζί. Σου κάνω λίγη παρέα. Οι άλλοι, όμως, δεν έχουν κανέναν. Όταν λέμε κανέναν, λέμε κανέναν! Και βάζουν τον σταθμό και ακούνε ωραία τραγούδια, λαϊκά, ειδήσεις, τι κάνανε στις διάφορες χώρες.. Περίμεναν να έρθουνε τα Χριστούγεννα. Ναι, αλλά αυτή δεν είναι παρηγοριά, δεν είναι παρηγοριά δυνατή. Δεν αγγίζει την καρδιά. Υπάρχουν σήμερα άνθρωποι που φτάνουν στα όρια της τρέλας από την μοναξιά τους και μελαγχολίας απίστευτης. Που παίρνουν φάρμακα να ηρεμήσουν. Δεν μπορεί να ηρεμήσει η ψυχή τους. Και ξέρετε· εσείς έχετε και τον Χριστό! Το σημαντικότερο· έχετε την πίστη! Εσύ πιστεύεις. Είσαι μόνος, αλλά πιστεύεις στο Θεό. Δεν θα τρελαθείς. Έχεις το Θεό. Και λέει ένας: αν δεν είχα το Θεό, θα είχα τρελαθεί. Αυτό δεν είναι μικρό πράγμα. Να έχεις το Χριστό να σε δυναμώνει. Να είσαι μόνος μαζί με το Χριστό. Είναι πολύ μεγάλη υπόθεση.

Λοιπόν, πήγαινε επίσκεψη. Πήγαινε επίσκεψη και φαντάσου. Και πήγαινε και πες ένα «γεια». «Γεια σας, ήρθα να σας δώσω ένα φιλί, να σας δώσω ένα χάδι, να σας πω, „Χριστός ετέχθη“. Γεννήθηκε ο Χριστός, πάρτε κουράγιο. Ήρθε ο Χριστός να μας δώσει δύναμη, να μας δώσει ελπίδα. Δεν λέμε ψευδαισθήσεις, δεν λέμε παραμυθία, ότι όλα είναι ωραία, όλα είναι ευχάριστα. Αλλά ήρθε Αυτός που θα μας δώσει δύναμη να τα κάνουμε όλα ευχάριστα». Και πήγαινε επίσκεψη νοερά. Τώρα βγείτε από τα γηροκομεία και από αυτό τα άτομα και πότε στα παγκάκια, στα παγκάκια, στις πλατείες. Πάτε στα υπόστεγα των σταθμών. Πάτε στα σοκάκια των πόλεων. Πάτε στα βρώμικα δωμάτια που είναι τώρα — αυτήν την στιγμή που μιλάμε — είναι παιδιά ναρκομανείς.

Πάτε εκεί πέρα να τους πείτε ένα «γεια», με την προσευχή σας. Κάντε λίγη προσευχή για αυτούς. Αυτοί να δείτε πώς βασανίζονται σήμερα. Αυτοί να δείτε πώς υποφέρουν σήμερα! Αυτοί να δείτε πώς είναι απόλυτα δυστυχισμένοι σήμερα. Εξαρτημένοι από ουσίες. Διαλύουν την ψυχή και το σώμα τους. Και δώστε λίγη αγάπη σε αυτά τα παιδιά. Κάντε λίγη προσευχή για αυτούς τους ναρκομανείς. Που κάνουν Χριστούγεννα χωρίς να μπορούν να είναι με τις οικογένειέςτους, γιατί οι οικογένειές τους δεν μπορούν μερικές φορές ούτε να τους βρουν εξαφανίζονται. Ούτε μπορούν να τους πάρουν στο τραπέζι, γιατί δεν δέχονται να πάνε, και δεν μπορούν να χαρούν. Δεν καταλαβαίνουν παρά παίρνουν τις ουσίες και ζουν στον κόσμο τους, ένα παραμυθένιο, ψεύτικο κόσμο. Ένα κόσμο απάτης και καταστροφής. Στην χώρα του λευκού θανάτου. Και ταλαιπωρούνται τόσο πολύ. Κάντε μια επίσκεψη σε αυτούς. Κι αυτοί είναι μόνοι. Και αυτοί είναι μόνοι και δεν μπορούν να προσευχηθούν εσύ τουλάχιστον μπορείς. «Κύριε ελέησον» κι αυτούς. Εσύ μπορείς. Μου έλεγε κάποτε μια γνωστή μου — ο γιος της βασανίζεται με ναρκωτικά — πώς μπήκε στο δωμάτιό του και τον είχε δει, λέει, να έχει μείνει με το χέρι αιωρούμενο στον αέρα και να κρατά ένα παπούτσι από το κορδόνι να κρέμεται. Και ηερίμενε, λέει, να δέσει το κορδόνι του, αλλά εκείνη την ώρα τον είχε πιάσει η δόση του ναρκωτικού. Είχε κοκαλώσει, είχε μείνει ακίνητος. Το βλέμμα απλανές με το παπούτσι πιασμένο στο κορδόνι να κρέμεται, και του μιλούσε· και το παιδί δεν καταλάβαινε τίποτα.

Λοιπόν, πάτε σε αυτό το παιδί που έχει κοκαλώσει, σε αυτό το παιδί που έχει ζήσει αυτήν την κατάσταση της θολούρας, της ψυχής και του σώματος, κάντε λίγη προσευχή, αγκαλιάστε το, πάρτε το κομποσκοίνι σας και πείτε: «Κύριε, Ιησού Χριστέ, ελέησε τους δούλους σου, τα παιδιά τα ταλαιπωρημένα, που παίρνουν ναρκωτικά. Σήμερα είναι τα Χριστούγεννα, η πιο μεγάλη χαρά, η πιο γλυκιά παρηγοριά, κι όμως αυτοί δεν μπορούν να παρηγορηθούν, Χριστέ μου, με Σένα, αλλά παίρνουν ναρκωτικά. Ακόμη και σήμερα παίρνουν ναρκωτικά». Κάντε επίσκεψη, ξέρετε πόσο μακριά μπορείτε να φτάσετε; Εσείς οι ακίνητοι, εσείς οι μοναχικοί σήμερα, με την προσευχή σας… Ξέρω… ξέρω, σας έχω λίγο… νιώθετε λίγο αποπνικτικά. Βγείτε και λίγο, βγείτε από τα δωμάτια αυτά των ναρκομανών. Βγείτε, πάμε λίγο πιο μακριά, πάμε στην Εθνική οδό, πάμε στους μεγάλους δρόμους του κόσμου. Πάμε εκεί που έχει πιο πολύ αέρα, να πάρουμε λίγο αέρα, να δροσιστούμε. Κάντε εκεί μια επίσκεψη.

Και κάνε μια προσευχή για αυτούς που τώρα οδηγούν χιλιάδες αυτοκίνητα, εκατομμύρια αυτοκίνητα. Οδηγούν αυτή τη στιγμή σε όλο τον πλανήτη Γη. Αλλοι να πάνε να χαρούνε, άλλοι να πάνε για δουλειές, άλλοι εργάζονται και πηγαίνουν και σε λίγο, οδηγούνε και θα πάνε, θα φάνε καλά. Και να κάνετε προσευχή, μην γυρίσουνε μεθυσμένοι, να κάνετε προσευχή να μην σκοτωθούνε άνθρωποι σήμερα στους δρόμους. Να είναι καλά αυτοί που οδηγούν, να μην γίνουν ατυχήματα, δυστυχήματα, να γυρίσουνε στο σπίτι όσοι φύγανε. Πέντε πήγανε επίσκεψη, πέντε να γυρίσουνε. Να μην γυρίσουν οι μισοί και οι άλλοι να πάνε στα νοσοκομεία, και άλλοι να φύγουνε από τον κόσμο αυτό, αφήνοντας το αίμα τους πάνω στην άσφαλτο. Προσευχηθείτε για αυτούς που οδηγούν. Ο πατήρ Παΐσιος, μοναχικό άτομο, αλλά καθόλου μοναχικό, είχε γεμίσει την γη με αγγέλους, είχε γεμίσει την γη με την χάρη του Θεού. Άναβε, λέει, τενεκεδάκια και έβαζε μέσα κεράκια, ακόμα και την ώρα που κοιμότανε και άφηνε το κεράκι να καίγεται και έλεγε: «Κύριε, αυτό είναι υπέρ των ασθενών, υπέρ τον ναρκομανών, αυτό είναι υπέρ υγείας των τάδε» και προσευχόταν για όλους. Και έκανε επισκέψεις από το Άγιο Όρος. Αίγες φορές βγήκε, αλλά είχε βγει πιο πολύ από όλους εμάς. Και είχε ταξιδέψει σε όλη τη γη. Τα είχε επισκεφτεί δια της προσευχής, είχε γίνει, λέει, αστροναύτης του ουρανού! Και με όχημα… και με καύσιμό του ένα παξιμαδάκι! Έτρωγε ένα παξιμάδι και έκανε τεράστιο ταξίδι με αυτό το παξιμάδι. Αγκάλιαζε όλη την γη με την προσευχή του. Και προσευχόταν με αγάπη για όλο τον κόσμο.

Κάντο και εσύ αυτό· γίνε αστροναύτης του Θεού. Βγες από την έλξη της γης, την βαρυτική αυτή δύναμη και μπες στην αγάπη του Θεού. Και αγκάλιασε, προσευχήσου για όλους, και μετά βγες. Πάμε λίγο από την Εθνική οδό, να μπούμε λίγο στον παράδρομο, στην πόλη μέσα και να πάμε στα νοσοκομεία να πάμε στους θαλάμους της εντατικής, να πάμε εκεί που γράφει: «Απαγορεύεται η είσοδος σε όλους». Εκεί που λέει: «απαγορεύεται η είσοδος», εμείς θα μπούμε! Λοιπόν μπαίνουμε και εκεί. Μπαίνουμε μέσα. Με την προσευχή μας, μπαίνουμε. Δεν απαγορεύεται. Και μπαίνουμε εκεί που υπάρχουν τα δυνατά χειρουργεία, τα χειρουργεία που κρατάνε οκτώ και δεκαπέντε ώρες, εκεί που υπάρχουν διασωληνωμένοι άνθρωποι, με μάσκες οξυγόνου με ορό… να βλέπουν τον χτύπο της καρδιάς τους, γεμάτο καλώδια· εκεί που οι άνθρωποι δεν μπορούν να αναπνεύσουν, εκεί που δεν ξέρουν πόσες ώρες θα ζήσουν, εκεί που ο Άγγελός τους πλησιάζει και δεν ξέρει, τελικά, αυτή η ψυχή θα βγει, δεν θα βγει, θα ζήσει;… θα πεθάνει;… Ας πάμε εκεί… Ας πάμε εκεί σήμερα, είναι ωραία τα Χριστούγεννα να κάνεις αυτήν την επίσκεψη. Με αγάπη στους άλλους ανθρώπους, να κάνουμε προσευχή για αυτούς τους ανθρώπους της εντατικής, στους θαλάμους των νοσοκομείων.

Πήγαινε και εκεί ακόμα αν θέλεις, στις χώρες τις άλλες. Αν θες να βγεις και πιο μακριά, πήγαινε στις χώρες τις άλλες. Εσύ που είσαι μοναχικός τώρα στο κρεβάτι σου. Και κάνε μια προσευχή για τις χώρες που οι καπνοί του πολέμου μυρίζουν ακόμα παντού. Εκεί που έχει γίνει πόλεμος πριν λίγο, στο Λίβανο, στο Ιράκ, το Ιράν, στην Σερβία πριν χρόνια. Δεν έχουν κλείσει αυτές οι πληγές. Τα λέμε, γίνανε· τα λέμε γίνανε, αλλά η ορφάνια έσβησε; Κι ας περάσανε πέντε και ας περάσανε δέκα μήνες, πέντε χρόνια και δέκα χρόνια. Οι καταστροφές δεν σβήνουν έτσι. Τα δελτία ειδήσεων το λένε δυο-τρεις μέρες. Όταν περάσει το γεγονός τα ξεχνάμε. Αλλά ο πόνος υπάρχει ακόμα, το μαρτύριο υπάρχει ακόμα, οι πληγές δεν έχουν κλείσει. Τα παιδικά κορμιά είναι ακόμα βασανισμένα. Υπάρχουν ακόμα παιδάκια που κλαίνε εκεί, ορφανά παιδιά.

Πάτε να κάνετε και εκεί μια επίσκεψη. Κι αν κουράστηκες, σταμάτα· αν ψυχοπλακώθηκες… και συγγνώμη, κλείσε… κλείσε το ράδιο, εγώ δεν… εγώ δεν επιμένω, δεν θέλω να σε στεναχωρήσω, αλλά θέλω να σου πω πως και εσύ έχεις σήμερα μια δύναμη! Μια δύναμη τεράστια εκεί που είσαι στην μοναξιά σου. Δες το αλλιώς το πράγμα. Πάρτο αλλιώς το θέμα σου. Μην μελαγχολήσεις, αλλά μάθε να αγαπάς. Κάνε ένα βήμα αυτήν την χρονιά στο χώρο της αγάπης. Μπες μέσα σε αυτήν την χώρα της αγάπης. Δεν σε αγαπούν; Αγάπα εσύ. Δεν σου μιλούν; Μίλα εσύ. Δεν προσεύχονται για σένα; Προσευχήσου εσύ για τους άλλους. Γιατί να θέλεις να πάρεις; Μάθε να δίνεις! Και να δεις πόσο ωραία θα νοιώσεις. Είναι ένας άλλος τρόπος, δύσκολος. Αναταράζει τον εγωισμό μας, αλλά, αν το κάνουμε είναι… Θα πετύχει πάρα πολύ, θα χαρούμε πάρα πολύ.

Λοιπόν, αντέχεις. Λες, εντάξει! Αφού αντέχεις ακόμα, πάμε μια επίσκεψη ακόμα, πάμε μια επίσκεψη… Να αφήσουμε λίγα γλυκά και στα σπίτια των διαζευγμένων, σήμερα, αν θέλεις. Σήμερα, στα σπίτια αυτών που έχουνε χωρίσει· πάμε να δώσουμε λίγα γλυκά και εκεί. Μια προσευχή, ένα χάδι· καμιά φορά πρέπει να τραβήξουμε και λίγο το αυτί κανενός, και να πούμε: «Πώς τα κατάφερες έτσι». Κάνε μια επίσκεψη. Για σκέψου λίγο· κάποιοι φέτος κάνουνε Χριστούγεννα, πρώτη φορά μόνοι τους, χωρίς την γυναίκα τους, χωρίς τον άντρα τους οι γυναίκες, χωρίς τα παιδιά… γιατί τα παιδιά είναι με τον άντρα, είναι με την γυναίκα, είναι με την γιαγιά. Χώρισε η οικογένεια. Εσύ που είσαι μόνος σου το σκέφτεσαι; Κάνε την προσευχή σου και για αυτούς, που είναι μόνοι τους. Πέρσι τέτοια μέρα ήταν η οικογένεια μαζί. Είχανε τσακωμούς, είχανε διάφορα, λέγανε θα χωρίσουμε, θα… θα και θα. Αλλά το «θα» δυστυχώς για μερικούς έγινε γεγονός, είναι μια πραγματικότητα. Πώς θα νοιώθουν αυτοί οι άνθρωποι που φέτος για πρώτη φορά θα ζούνε μόνοι τους τα Χριστούγεννα, που είναι χωρισμένοι, που είναι ταλαιπωρημένοι… Δεν θα νιώθουν πίκρα; δεν θα νιώθουν μοναξιά; Πώς τα κατάφεραν έτσι! και τα παιδάκια αυτά, πώς θα νοιώθουν; που ο μπαμπάς και η μαμά φέτος δεν είναι μαζί, που θα φέρουνε τα δώρα τους, άλλη μέρα ο ένας, άλλη μέρα ο άλλος. Που πρέπει σήμερα να φάνε γρήγορα με την μαμά και την γιαγιά, γιατί το απόγευμα θα περάσει ο μπαμπάς να χτυπήσει την κόρνα, να κατέβουνε να πάνε βόλτα στην πόλη, να δούνε τον Άγιο Βασίλη, να δούνε το Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Και μετά το βράδυ να γυρίσουνε πίσω… Ενώ πέρσι ήταν όλοι μαζί, και πήγανε όλοι μαζί επίσκεψη, και φάγανε όλοι μαζί και το σπίτι μύριζε ωραία. Ενώ τώρα το σπίτι βγάζει μια θλίψη. Εσύ που είσαι μοναχικό άτομο σήμερα, δεν ζεις αυτήν την μοναξιά· έτσι δεν είναι;

Κάνε, λοιπόν, προσευχή για αυτά τα άτομα, για αυτές τις ψυχές που είναι αδέρφια σου. Και πήγαινε, αν θες, μια επίσκεψη, στους φυλακισμένους στις φυλακές. Που και εκεί απαγορεύεται να μπεις, και εκεί απαγορεύεται… Το ωράριο του επισκεπτηρίου είναι καθορισμένο, από τότε έως τότε. Τα κάγκελα να σε χωρίζουν. Απαγορεύεται να…, λοιπόν. Τίποτα δεν απαγορεύεται. Για την προσευχή δεν απαγορεύεται τίποτα! Πάμε παντού, δεν μας ενοχλεί κανένας. Πάμε και καθόμαστε όση ώρα θέλουμε μέσα στο κελί του· του φυλακισμένου, του ταλαιπωρημένου, και μάλιστα φυλακισμένου δικαίως και αδίκως. Ας μην είμαστε τόσο ευχαριστημένοι, όταν μπαίνουν στην φυλακή οι δικαίως, οι πραγματικά ένοχοι… Γιατί εμείς δεν είμαστε πραγματικά ένοχοι σε τόσα άλλα πράγματα; Όλοι μας είμαστε ένοχοι. Είμαστε όλοι ένοχοι και αμαρτωλοί, και ας είμαστε έξω από την φυλακή. Χαίρονται μερικοί· πάει ο άλλος στην φυλακή και λένε: «Το ευχαριστήθηκα, επιβλήθηκε το δίκαιο, πήρα την εκδίκησή μου». Ναι, συγγνώμη, αλλά και αυτό που λες, αξίζει φυλακή. Η εκδίκησή σου αξίζει φυλακή για το Θεό. Όταν ο Θεός λέει: «Αγαπάτε τούς εχθρούς», αγάπα τους εχθρούς σου. Όταν ο Χριστός λέει: «Αν σκεφτείς κάτι κακό για κάποιον, ήδη το έκανες το κακό μέσα σου». Πόσοι από εμάς δεν έχουμε κάνει φόνους δεν έχουμε πληγώσει, δεν έχουμε στεναχωρήσει στην ψυχή μας τον άλλο. Εντάξει, δεν έχεις κάνει το κακό. Είναι πολύ βαρύτερο να το κάνεις στην πράξη, αλλά είναι κακό και αυτό για τον Θεό, που βλέπει την καρδιά μας, την διάνοιά μας, την ψυχή μας. Βλέπει πόσο ένοχοι είμαστε όλοι. Είμαστε όλοι ένοχοι. Είμαστε όλοι άξιοι για την φυλακή. Και είναι τώρα άνθρωποι που είναι μέσα στην φυλακή. Και στην φυλακή έχουνε ταπεινωθεί. Και στην φυλακή έχουνε πει το συγγνώμη στο Θεό. Και ο Θεός τους έχει συγχωρήσει προ πολλού, και ας μην τους συγχωρήσουν τα δικαστήρια του κράτους. Και ας κάτσουν ισόβια και δις ισόβια και όσο θέλεις ισόβια. Αλλά για τον Θεό είναι συγχωρεμένοι, και λελυμένοι «έν τω νῦν καί έν τω μέλλοντι αιώνι». Αν μετανιώσουν, αν εξομολογηθούν, αν συγχωρεθούν… Έλα, λοιπόν, και κάνε μια προσευχή εσύ για αυτούς. Και όσοι είστε φυλακισμένοι και ακούτε — γιατί και από εκεί είχα κάποιο τηλέφωνο — να κάνετε προσευχή για αυτούς που δεν έχουν καταλάβει αυτά που τώρα εσείς καταλαβαίνετε. Εγώ είμαι φυλακισμένος, αλλά εγώ μέσα στην φυλακή, τουλάχιστον… Σήμερα Χριστούγεννα!.. Φυλακισμένος Χριστούγεννα. «Χριστός ετέχθη» και εγώ είμαι στην φυλακή!! Χριστούγεννα, ναι, αλλά εγώ μέσα στην φυλακή Χριστούγεννα, ξέρω αυτό το όνομα, το λέω αυτό το όνομα, το αγαπάω αυτό το όνομα, και ξέρω το Χριστό.

Υπάρχουν πολλοί φυλακισμένοι άλλοι, που είναι όντως φυλακισμένοι στα τάρταρα του Άδη και ας είναι ζωντανοί· δεν έχουν καμιά ελπίδα, δεν έχουν πού να στηριχτούν. Είστε σε πλεονεκτική θέση εσείς. Έλεγε ο Σολτζενίτσιν, «μέσα στην φυλακή γνώρισα την ελευθερία. Μέσα στην φυλακή γνώρισα τον Χριστό. Είμαι στην φυλακή, αλλά είμαι ευτυχισμένος. Βρήκα την αλήθεια μέσα στην φυλακή!» Μην κλαίτε, λοιπόν, και εσείς, μην το παίρνετε μελαγχολικά. Μπορείτε και εσείς να κάνετε την επίθεση της αγάπης. Την αντεπίθεση της αγάπης. Και να προσευχηθείτε για εμάς, που είμαστε έξω από τα κάγκελα της φυλακής, αλλά πιο φυλακισμένοι. Εγώ νοιώθω πιο φυλακισμένος. Νοιώθω ότι εγώ είμαι σε φυλακή, μέσα στον εγωισμό μου, μέσα στα κάγκελα της εμπάθειάς μου, της κακίας μου, της ζήλειας μου, της λαιμαργίας μου, της φιληδονίας μου, όλων των παθών. Όλων των παθών, που με βασανίζουν. Αυτά δεν είναι κάγκελα; Αυτό δεν είναι φυλακή; Εσείς μπορεί να έχετε βγει από αυτά τα κάγκελα· εσείς μπορεί να είστε μέσα στην φυλακή, αλλά εκτός αυτής της φυλακής που λέω εγώ. Σας παρακαλώ, κάνετε αυτό το δώρο, και σε μας, και σε μένα. Προσευχήσου και εσύ για μένα που είμαι φυλακισμένος, πιο πολύ ίσως από εσένα. Και αν δεν μπορείς να κάνεις κάτι από όλα αυτά, και αν δυσκολεύεσαι, αν τα έκανες και κουράστηκες ή, αν τα σταματήσεις κάποια στιγμή, πάρε τηλέφωνο. Πάρε σήμερα τηλέφωνο σε κάποιο μοναχικό άτομο. Αυτός είναι τώρα σαν να σου λέει με την ζωή του: «Κύριε, άνθρωπον ούκ έχω».Άνθρωπον ούκ έχω. Και πάμε εμείς, και λες, δεν έχεις άνθρωπο; Θα γίνω εγώ σήμερα ο άνθρωπός σου. Θα σου κάνω λίγα λεπτά παρέα, θα σε πάρω τηλέφωνο να σου πω κάτι να μιλήσουμε, να σου πω ένα «γεια», να σου πω: «Μην στενοχωριέσαι… είμαστε μαζί, βρε παιδί, κυλάει η ζωή, θα την βγάλουμε την ανηφόρα της ζωής, θα τα καταφέρουμε, έχει ο Θεός, δεν θα μας αφήσει». Και να παρηγορήσει ο ένας τον άλλο, να κάνουμε παρέα ο ένας στον άλλο με ένα τηλέφωνο. Και ας είσαι ξάπλα, και ας είσαι καθηλωμένος, και ας είσαι παράλυτος, και ας είσαι ό,τι θες. Δηλαδή… ο πατήρ Πορφύριος ήταν στο κρεβάτι του πόνου και είχε ανοιχτή ακρόαση και μιλούσε στο τηλέφωνο και παρηγορούσε τους ανθρώπους, και ταξίδευε ο λόγος του και έδινε ζεστασιά στις ψυχές που τον ακούγανε.

Λοιπόν, αυτό είναι πολύ ωραίο. Και όσοι έχετε πλούσια καρδιά σήμερα, από εσάς… που τώρα μάλλον φτάσατε, πλησιάζετε το παρκινγκ. Θα παρκάρετε και θα κατέβετε. Μάλιστα· φτάνετε στο σπίτι, πλησιάζετε. Εσείς που έχετε πλούσια καρδιά και πλούσιο τραπέζι, αν έχετε την δύναμη και έχετε την ευρυχωρία στην ψυχή σας, καλέστε και κάποιο μοναχικό άτομο σήμερα σπίτι σας. Πέστε του να έρθει να φάει μαζί σας. Αυτό, ξέρετε, το έχω ζήσει· το έχω ζήσει… Ξέρετε πού; σε σπίτια πολυτέκνων! Δεν είναι απίστευτο, πολύτεκνοι άνθρωποι, οικογένειες πολύτεκνες με εφτά παιδιά, με δώδεκα παιδιά, με δεκατρία παιδιά, με πέντε παιδιά να καλούνε την ημέρα την εορταστική και άλλους! Και καλούνε και ξένους, που δεν είναι άμεσα συγγενείς τους, αλλά ξέρουν ότι εκείνη την μέρα δεν έχουν κανένα. Και μια φορά κάλεσαν και εμένα και κάλεσαν και κάποιους άλλους, τελείως ξένους. Και λέω: «Καλά, συγγνώμη αυτούς πώς τους καλείτε, δεν λυπάστε και τον εαυτό σας», μεταξύ μας τώρα σας το λέω, έτσι, «Πώς σκέφτεστε τον λογισμό σας να μου πείτε. Τόσο κόπο, τόση κούραση. Τόσα τραπέζια, τόσα φαγητά και φέρνετε και άλλους; Ας πούμε, πώς τους αντέχετε όλους;» «Μα», λέει, «πάτερ σήμερα είναι Χριστούγεννα, είναι Πάσχα, θα κάνουμε Ανάσταση, ξέρετε, χαιρόμαστε να τους έχουμε στο τραπέζι· το λέει ο Χριστός μας αυτό. Όταν κάνεις τραπέζι, μην καλείς τους αξιοπρεπείς της εποχής σου και αυτούς που θα σου πουν „ευχαριστώ“ και θα στο ανταποδώσουν. Γιατί, λέει, άμα στο ανταποδώσουνε, πήρες το μισθό σου από τους ανθρώπους. Να καλείς, λέει, αυτούς που δεν έχουν να σου δώσουν τίποτα, παρά μόνο το „ευχαριστώ“, μόνο τα δάκρυα της ευγνωμοσύνη τους, μόνο την απέραντη αγάπη τους». Και να το πουν από την καρδιά τους. Πολύ δύσκολο αυτό, ε; Να καλέσεις σήμερα σε τραπέζι που δεν χωράς καλά καλά εσύ και η οικογένειά σου, και να πεις, έλα και εσύ να φας, έλα να φάμε μαζί, και να χωρούν όλοι αυτοί. Παραδόξως, χωράνε όλοι. Λες: «πώς χωρίσαμε τελικά, πώς φάγαμε;» Χίλιοι καλοί χωράνε. Χωρέσανε! Αν μπορείς και προλαβαίνεις, αν δεν έχει γίνει το φαί, πάρε ένα τηλέφωνο, βρες κάποιον που ξέρεις, που θέλεις. Μην παρεξηγηθεί ο άνθρωπος· να του το πεις με ευγένεια ψυχής, με αρχοντιά! Να τον καλέσεις, το λέει ο Χριστός: «Χριστό καλείς». Τι ωραίο αυτό, αν μπορεί κανείς να το κάνει.

Λοιπόν…, λοιπόν σήμερα είναι Χριστούγεννα! Πολύ ωραία μέρα. Πολύ ωραία μέρα, εορταστική, χαρούμενη! Τελικά πολλά κάναμε και εμείς οι μοναχικοί. Κάναμε πολλές επισκέψεις. Και να κάνετε και άλλες ως το βράδυ, να κάνετε προσευχές, επισκέψεις, τηλέφωνα, συζητήσεις. Εκεί που είστε, αυτό που μπορείτε. Εύχομαι οι μοναχικοί άνθρωποι σήμερα να έχουνε δύναμη και αντοχή. Να έχουν δύναμη, αντοχή και πίστη· πίστη στην αγάπη του Χριστού. Να είστε δυνατοί. Να είσαι δυνατός εσύ που είσαι μοναχικός και μοναχική στην ζωή σου. Μην κλαις, μην μελαγχολείς. Γιατί αυτό κρύβει έναν εγωισμό μέσα στην καρδιά σου. «Γιατί εγώ να μην έχω; Γιατί εμένα να μου φερθεί έτσι η ζωή; Γιατί;…» Αυτό το «εγώ» είναι εγωιστικό. Όχι… Έτσι θέλησε ο Θεός! Δες το ταπεινά και δυνατά. Πάρε δύναμη μέσα στην ψυχή σου. Στάσου όρθιος, στάσου όρθια! Έτσι, και οι πλούσιοι να νοιώσουν πιο πλούσιοι στην καρδιά τους και την αγάπη τους. Εκεί να γίνουν πλούσιοι. Κι όλοι μας να νοιώσουμε μαζί με αυτήν την χαρά της γιορτής… να νοιώσουμε, αδερφοί μου, και λίγη μετάνοια. Εντάξει, θα χαρούμε θα διασκεδάσουμε, θα τραγουδήσουμε, αλλά μέσα στην απέραντη αυτή χαρά των Χριστουγέννων, να νοιώσουμε και λίγη μετάνοια, να λυπηθούμε και λίγο.

Ξέρετε γιατί; Γιατί αυτήν την άγια μέρα υπάρχουν ακόμα δακρυσμένα μάτια στον κόσμο. Υπάρχουν δακρυσμένα μάτια ακόμα στην πολυκατοικία μας στην γειτονιά μας. Υπάρχουν δακρυσμένα μάτια και το ξέρεις. Το ξέρεις απέναντί σου ζει κάποιος που έχει περάσει έναν πόνο. Ξέρεις ότι απέναντί σου ζει κάποιος που έχει μια πολύ δύσκολη γυναίκα, ένα δύσκολο παιδί, που ψάχνει δουλειά. Ξέρεις ότι απέναντί σου μένει κάποιος που… τα ξέρεις αυτά. Υπάρχουν ακόμα δακρυσμένα μάτια. Και σε όλον τον κόσμο! Και να σας πω κάτι; Αν μπορούμε το βράδυ, αν μπορούμε κάποια στιγμή μοναχική — θα τη ζήσουμε όλοι σήμερα — όταν θα πάμε στο δωμάτιο μας να κοιμηθούμε, να ξεκουραστούμε και τελειώσουν όλες οι εντυπώσεις της ημέρας, όλος ο κόπος της ημέρας… (Α! Τώρα τα ακούτε και εσείς που είναι βράδυ. Γιατί, ξέρετε, η εκπομπή αναμεταδίδεται και το βράδυ. Συνήθως την Δευτέρα το βράδυ). Τώρα θα ακούσετε την εκπομπή, θα τελειώσει. Θα κοιμηθείτε κάποια στιγμή. Θα τελειώσει αυτή η μέρα. Θα μείνουμε μόνοι όλοι τελικά. Όλοι είμαστε μόνοι στον κόσμο. Και οι έγγαμοι και οι άγαμοι, και οι πολύτεκνοι. Γιατί, τελικά, καθένας κοιμάται στο κρεβάτι του με τον εαυτό του. Ο εαυτός του είναι και ο Θεός του.

Όταν, λοιπόν, μείνουμε μόνοι, αυτήν την μέρα, αν στάξει ένα δάκρυ από τα μάτια μας τέτοια χαρούμενη μέρα, ένα δάκρυ μετανοίας, νομίζω ο Χριστός θα το πάρει. Αυτό το δάκρυ δεν θα χαθεί. Θα το πάρει και ξέρετε τι θα το κάνει; Αυτήν την όμορφη μέρα και αυτήν την όμορφη νύχτα, θα το κάνει ένα αστέρι!.. Θα το κάνει αστέρι να ζεστάνει την κρύα γη μας και θα λάμπει αυτό το αστέρι στον ουρανό του κόσμου. Γιατί θα είναι δάκρυ αγάπης! Ας προσευχηθούμε απόψε το βράδυ, με μεγάλη χαρά που γεννήθηκε ο Χριστός και με μεγάλη λύπη, γιατί ακόμα δεν χωρέσαμε την γέννηση του Χριστού στην καρδιά μας. Και θα ενώσει ο Χριστός το δικό μας το δάκρυ με τα δικά Του τα παιδικά δάκρυα, τα βρεφικά δάκρυα. Αλλά και τώρα δεν ξέρω αν ο Κύριος, δεν στάζουν δάκρυα από τα μάτια Του. Γιατί, γιατί ακόμα δεν έχει γίνει πραγματικότητα αυτό που λέει: «Δόξα έν υψίστοις Θεώ καί επί γής ειρήνη, έν ανδρώποις ευδοκία». Γεννήθηκε ο Χριστός, δοξάσανε οι Άγγελοι το Θεό, αλλά στη γη μας δεν ήρθε ακόμα η ειρήνη. Ο Κύριος μάς δίνει την ειρήνη. Όσοι Τον θέλουμε, όσοι απλώνουμε το χέρι μας και Τον αγγίζουμε και Τον δεχόμαστε μέσα μας, όσοι κοινωνήσαμε και όσοι θα κοινωνήσουμε αυτές τις μέρες τον Χριστό μας, έχουμε τον Κύριο και την ειρήνη Του μέσα μας. Αλλά δεν έχει απλωθεί αυτή η ειρήνη παντού. Υπάρχουν ακόμα ψυχές που δεν έχουν δεχτεί το Χριστό. Υπάρχουν ακόμα ψυχές που νοιώθουν θλίψη, μοναξιά, κενό, λύπη. Για αυτές τις ψυχές λοιπόν, να στάξει από τα μάτια μας, — τέτοια… ναι, τέτοια χαρμόσυνη μέρα· δεν πειράζει, — όταν είμαστε μόνοι, ένα δάκρυ αγάπης καλοσύνης, ζεστασιάς! Ένα δάκρυ που θα πάει να απαλύνει τον πόνο των άλλων.

Λοιπόν, αδελφοί μου, αδελφή μου και αδερφέ μου μοναχικέ, εσύ που είσαι μόνος, να θυμάσαι: δεν είσαι μόνος! Κοντά στο κρεβάτι σου, στο δωμάτιό σου, στο κελί σου υπάρχει ο Χριστός Γι' Αυτόν ζεις, για σένα ήρθε στον κόσμο σήμερα! Να σε παρηγορήσει! Χρόνια πολλά! Και, αν δεν φάγατε ακόμα, καλή σας όρεξη! με την γλυκιά χαρά των Χριστουγέννων στην καρδιά σας, στο βλέμμα σας, στην ψυχή σας. Έτσι που να γεμίζει το σπίτι σας με την ευτυχία των Χριστουγέννων· και την αγάπη του μεγάλου Θεού, που έγινε τόσο μικρό βρέφος, για να μπορούμε να Το πλησιάσουμε, να Του πούμε τον πόνο μας, την θλίψη μας, και να παρηγορηθούμε από τα τρυφερά Του χεράκια, που θα μας ευλογήσουν σήμερα, και σε όλη μας την ζωή!..

Χρόνια πολλά, αγαπητοί ακροατές και ακροάτριες της Πειραϊκής Εκκλησίας! Καλή αντάμωση στην επόμενη εκπομπή! Ο Θεός της Αγάπης, και της παρακλήσεως, να είναι μαζί μας. Χαίρετε!