Δυνάμωσε την Ψυχή σου

Πάσχα

Γιατί να μην το πω κι εγώ; Ας το πω κι ας μην είμαι καλλίφωνος, κι ας μην είμαι μούσικολογιότατος, κι ας μην έχω ωραία φωνή… Όλοι αυτή τη μέρα, κι όλοι αυτές τις μέρες, αδελφοί μου, μπορούμε να ψέλνουμε κι ας είμαστε φάλτσοι, κι ας είμαστε μικροί, κι ας είμαστε μεγάλοι. Μπορούμε να ψέλνουμε, να κουράσουμε τη φωνή μας και να βραχνιάσουμε απ' τη φωνή αυτή κι απ' την ψαλμωδία, και να λέμε όλοι το «Χριστός Ἀνέστη».

Ο Χριστός αναστήθηκε! Αυτό είναι το μεγάλο θαύμα που ζούμε αυτές τις μέρες. Αυτή είναι η μεγάλη χαρά της ψυχής μας. Αναστήθηκε ο Κύριος. Τέρμα τα ψέματα, τέρμα ο πόνος, τελείωσαν όλα! Πέρασε η Μεγάλη Εβδομάδα, πέρασε ο Σταυρός του Κυρίου. Και τώρα ο Κύριός μας είναι ένδοξος πλέον, Αναστημένος, λαμπρός, γεμάτος φως! Ένας νέος ήλιος βγήκε απ' το κενό αυτό μνημείο, από τον τάφο του Κυρίου. Ο Κύριος Ανέστη. Ο Χριστός είναι Αναστημένος, κι αυτή είναι η μεγάλη απόδειξη, αυτή είναι η μεγάλη στήριξη, το μεγάλο στήριγμα της πίστης μας! Ο Χριστός είναι αναστημένος και ζει. Αλλιώς δεν εξηγείται το φαινόμενο της Εκκλησίας. Αλλιώς δεν εξηγείται το ότι υπάρχει Εκκλησία. Γιατί εκπέμπουμε τώρα; Γιατί κάνω τώρα αυτή την εκπομπή; Γιατί τώρα ακούμε το σταθμό της Πειραϊκής Εκκλησίας Γιατί υπάρχει η Πειραϊκή Εκκλησία; Γιατί υπάρχουμε εμείς Γιατί σε λένε όπως σε λένε; Γιατί έχεις το όνομα αυτό, Κώστας Βασίλης Γεωργία, Αναστασία, Φώτης, Παναγιώτα; Γιατί λέγεσαι έτσι; Στο όνομα τίνος σε βάφτισαν; Στο όνομα ενός νεκρού; Στο όνομα ενός ανύπαρκτου;

Όχι, αδελφοί μου. Δεν είναι ψέμα! Είναι Αναστημένος ο Κύριός μας. Υπάρχει ο Χριστός και ζει. Νίκησε το θάνατο, νίκησε τη φθορά και ζει ανάμεσά μας. Αυτό είναι το μεγαλείο της πίστης μας. Αυτό είναι αυτό που ζούμε όλοι αυτή την περίοδο, από την Ανάσταση του Κυρίου, για πενήντα μέρες συνέχεια, Του τραγουδάμε. Συνέχεια Του λέμε μέχρι να το χωνέψουμε. Που δεν μπορούμε να το χωνέψουμε, γιατί είμαστε ακόμα πεπερασμένοι, ζυμωμένοι με αυτή τη φθορά και το θάνατο, ζυμωμένοι με τη ματαιότητα αυτής της ζωής κι ο νους μας δεν μπορεί να χωρέσει αυτό το αχώρητο, το μεγάλο, το άρρητο μυστήριο της Ανάστασης του Κυρίου.

Να σου πω κάτι; Άσε τα κοινωνικά στοιχεία του Χριστιανισμού αυτές τις μέρες περί δικαιοσύνης, περί ισότητας, περί κοινοκτημοσύνης κ.λπ., και πες μου αυτό το ερώτημα. Απάντησέ το. Πιστεύεις στην Ανάσταση του Κυρίου; Μην ακούς αυτά που λένε ότι ο Κύριος είπε ωραία διδασκαλία, ωραία λόγια, μίλησε για την αγάπη. Ακόμα έχω δει και βιβλιαράκια στα διάφορα περιοδικά που έχουν ρητά σοφών ανθρώπων και βάζουν και του Κυρίου ωραία λόγια, και λένε (ότι) ο Κύριος μίλησε για την αγάπη, για την ταπείνωση, για την προσευχή. Όλα αυτά είναι ωραία, αλλά όλα αυτά στηρίζονται στο μεγάλο γεγονός της Ανάστασης του Κυρίου. Ποιος Κύριος; Ο Κύριος που ζει! Ο Κύριος που υπάρχει και τώρα· ο Χριστός που νίκησε το θάνατο, που νίκησε τη φθορά. Όχι κάποιος που ήρθε, που έζησε και πέθανε και έσβησε όπως σβήνουμε εμείς και χανόμαστε. Δηλαδή, δεν υπάρχουμε πλέον, όπως υπάρχει ο Κύριος ολοζώντανος. Ο Κύριος είναι Αυτός που ζει και πάντοτε θα ζει.

Ήρθε στον κόσμο κάποια στιγμή, κι από τότε υπάρχει πάντοτε ως Θεάνθρωπος στην αιωνιότητα. Ο Κύριος του σύμπαντος, ο Κύριός μου και ο Θεός μου!.. Αυτόν τον Χριστό Τον πιστεύεις; Δεν είναι κάτι λογικό αυτό που λέμε. Δεν εξηγείται αυτό λογικά. Είναι ένα θαύμα υπερφυσικό. Ένα θαύμα που το ζεις με την καρδιά σου· ένα θαύμα που το ψηλαφάς με την πίστη σου· ένα θαύμα που το αγγίζεις με την καρδιά σου, με την ψυχή σου, με την ύπαρξή σου. Δεν εξηγείται λογικά. Μα, δεν είναι όλα στη ζωή λογικά. Δεν εξηγούνται όλα λογικά. Υπάρχουν και τα «υπέρ φύση». Υπάρχουν και τα βιώματα μιας άλλης τάξης, ενός άλλου κόσμου. Αυτό το βίωμα, αυτό το θαύμα, αυτή η πραγματικότητα, είναι αυτή που μας προβάλλεται αυτές τις μέρες απ' την Αγία μας Εκκλησία. Πιστεύουμε στην Ανάσταση του Κυρίου. Πιστεύουμε. Τη ζούμε, τη νιώθουμε στην καρδιά μας, λάμπει στα πρόσωπά μας, το βλέπουμε στους αδελφούς μας. Ο Χριστός Ανέστη! Ο Κύριος υπάρχει. Ο Κύριος ζει ανάμεσά μας. Αλλιώς, αν αυτό δεν το πιστεύουμε, λένε οι Άγιοι Απόστολοι, είμαστε οι πιο ταλαιπωρημένοι άνθρωποι. Είμαστε τα πιο δυστυχισμένα πλάσματα αυτού του κόσμου· να λέμε κάτι που δεν ισχύει, να δίνουμε τη ζωή μας για ένα ψέμα. Δεν είναι ψέμα, είναι μια αλήθεια! Όμως χρειάζεται κατάλληλους δέκτες για να δεχτούν αυτή την αλήθεια. Χρειάζεται κατάλληλες καρδιές, ταπεινές ψυχές, αναγεννημένες υπάρξεις· ειλικρινείς ανθρώπους που αναζητούν καλοπροαίρετα την αλήθεια. Φιλότιμους ανθρώπους με αρχοντική ψυχή κι ευγενική καρδιά. Αλλιώς, δεν μπορείς να καταλάβεις τίποτα από την Ανάσταση του Κυρίου. Αλλιώς, απλώς τρως, πίνεις, διασκεδάζεις, χαίρεσαι χάρη στην Ανάσταση του Κυρίου, αλλά δεν καταλαβαίνεις αυτήν την Ανάσταση του Κυρίου, που σου χαρίζει όλα αυτά τα δώρα.

Λοιπόν, αδελφοί μου, παρόλο που ζούμε σε μια τέτοια εποχή ορθολογισμού, λογικοκρατίας, προόδου της τεχνολογίας, των επιστημών των θετικών, παρόλα αυτά, η Εκκλησία μας συνεχίζει να εκπέμπει καρδιακά και ν' αγγίζει την καρδιά μας. Είμαστε σε εποχή ορθολογισμού, αλλά και σε εποχή μεγάλου αποκρυφισμού και έντονης παραθρησκείας κι όχι αληθινής θεολογίας. Λέει κάπου ότι, όταν δεν λειτουργεί σωστά η αληθινή θρησκεία — λέω τώρα καταχρηστικά την πίστη μας ως θρησκεία· δεν είναι θρησκεία, είναι αποκάλυψη θεϊκή. Έστω όμως, θα το πούμε για να βγει αυτό που θέλω να πω — όταν δε λειτουργεί σωστά η αληθινή θρησκεία, εκεί ανθίζει η παραθρησκεία. Σήμερα ο κόσμος πιστεύει σε πάρα πολλά πράγματα υπερφυσικά. Σε πολλά πράγματα που δεν εξηγούνται λογικά. Αλλά δεν μπορεί να πιστέψει εύκολα στην Ανάσταση του Χριστού. Πιστεύει σε θαύματα σκοτεινά, σε μαγικά υπερφυσικά φαινόμενα· πιστεύει σε προλήψεις, σε μαγείες, σε δεισιδαιμονίες, μα όχι στη δύναμη της Ανάστασης. Βλέπετε στις τηλεοράσεις, στις ειδήσεις, στα ραδιόφωνα, στα περιοδικά και τις εφημερίδες, υπάρχουν άνθρωποι που σου λένε το ωροσκόπιο, που κανονίζουν τη ζωή σου. Αυτά δεν είναι υπερφυσικά φαινόμενα; Αυτά δεν είναι πέρα από τη λογική; Και πέρα απ' την τετράγωνη λογική που λες ότι έχεις; Κι όμως αυτά τα πιστεύεις. Μαγικά θέματα, προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Τα ακολουθείς. Τα χαρτιά, τον καφέ, άλλες μαγικές εκδηλώσεις αυτού του κόσμου· παγανιστικά φαινόμενα. Τα ακολουθούμε και τα πιστεύουμε και τα υιοθετούμε. Την Ανάσταση, όμως, δυσκολευόμαστε να την πιστέψουμε. Εκεί σκοντάφτουμε· διότι με την Ανάσταση κρινόμαστε!.. Η Ανάσταση μάς βάζει αντιμέτωπους με την αλήθεια, και καλούμαστε να πάρουμε μια θέση απέναντι στην αλήθεια. Πράγμα πολύ επώδυνο, πολύ σοβαρό, πολύ υπεύθυνο, που ο άνθρωπος δεν θέλει να το κάνει. Λέει κάποιος: «Τι ν' ασχολούμαστε μ' αυτά, που έρχονται ν' αγγίξουν την καρδιά μας και Θέλουν να μας κάνουν ν' αλλάξουμε». Αυτό είναι δύσκολο. Είναι κάτι που πονά την καρδιά μου ν' αλλάξω· ενώ όλα τ' άλλα που πιστεύω είναι εύκολα. Δεν με επηρεάζει στην προσωπική μου ζωή, δε βάζει τον δάκτυλο «επί τόν τύπον των ήλων» το να πιστεύω σ' αστέρια. Δεν μου ζητάει κανείς να νικήσω τον εγωισμό μου, τα πάθη μου, τις κακίες μου· να μάθω να ταπεινώνομαι, ν' αγαπώ, να μεταμορφώσω την ψυχή μου, να αναγεννηθεί η ύπαρξή μου. Η Ανάσταση όμως, αν την πιστέψεις, τότε θέλει να σε κάνει ν' αλλάξεις. Πρέπει ν' αλλάξεις, αν πιστεύεις στην Ανάσταση του Χριστού.

Οι αναρχικοί — όπως έχω ξαναπεί — γράφουν μερικά πράγματα πολύ αληθινά στους τοίχους και μου 'χε κάνει εντύπωση που κάποτε έλεγε σ' έναν τοίχο, «Αν υπάρχει Θεός, τη βάψαμε όλοι»! Γι' αυτό δεν υπάρχει Θεός. Δε βολεύει κάποιους ανθρώπους να υπάρχει ο Θεός. Δεν συμφέρει να υπάρχει ο Θεός, διότι, αν υπάρχει ο Θεός, αλίμονο μας!.. Αν υπάρχει ο Αναστημένος Χριστός σημαίνει ότι Αυτός που ζει, έχει μια σχέση και μαζί μου. Σημαίνει ότι Αυτός που ζει, θα 'ρθει κάποια στιγμή και θα με κρίνει κι εμένα. Θα 'ρθει να θέσει έναν έλεγχο στη ζωή μου, να δει πώς έχω ζήσει, πώς σκέφτομαι, πώς κινούμαι, κι αυτό δεν το αντέχω!.. Γι' αυτό, αν πιστεύεις στον Χριστό τον Αναστημένο, θα το δείξεις με την αλλαγή της ζωής σου. Αναστήθηκε ο Κύριος. Είναι Αναστημένος ο Χριστός, αδελφοί μου. Είναι αυτό που ζείτε, είναι αυτό που πιστεύετε, είναι αυτό που νοιώσατε στην Εκκλησία, όταν πήρατε το Άγιο Φως. «Δεῦτε λάβετε φως έκ του ανεσπέρου φωτός καί δοξάσατε Χριστόν τόν αναστάντα έκ νεκρών».

Ποιος μπόρεσε εκείνη τη στιγμή να δει το πρόσωπό σας, να δει τη λάμψη σας, να δει την ανακούφισή σας, να δει αυτή τη γλυκιά ελπίδα κι αυτήν την παρηγοριά που γεμίζει την καρδιά μας η πίστη στην Ανάσταση του Χριστού!.. Αναστήθηκε ο Κύριος. Αλλιώς, πώς διαδόθηκε αυτή η πίστη; Αλλιώς πώς τώρα κάνουμε αυτήν την εκπομπή και μιλάμε; Για ποιον; Για ένα νεκρό; Για έναν πεθαμένο μπορεί κανείς να μιλάει μετά από δυο χιλιάδες χρόνια, να πανηγυρίζει, να φωνάζει, να τραγουδάει, να ψέλνει, να χαίρεται, να διασκεδάζει, να τρώει και να γλεντάει και να πίνει με τ' αδέλφια του, με την οικογένεια του; Γιατί; Για ένα ψέμα; Ο Κύριος είναι ζωντανός και Αναστημένος και υπάρχει.

Πώς άλλαξε όλος ο κόσμος; Πώς δώδεκα άνθρωποι άλλαξαν όλον τον πλανήτη μας; Πώς είμαστε Χριστιανοί τόσα εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο; Στο όνομα τίνος; Ενός νεκρού; Άλλαξαν τον κόσμο οι Άγιοι Απόστολοι. Πώς αυτοί οι δώδεκα απλοί άνθρωποι, οι αγράμματοι, οι ασήμαντοι, οι φοβισμένοι, οι οποίοι, όταν είδαν τον Κύριο στο Όρος των Ελαιών να συλ-λαμβάνεται έφυγαν, Τον άφησαν, Τον εγκατέλειψαν φοβισμένοι… Πώς έφυγε αυτός ο φόβος τους; Τι μεταμόρφωσε την ψυχή τους; Τι έκανε τον Απόστολο Πέτρο, ο οποίος μπροστά σε μια κοπέλα μικρή αρνήθηκε τον Κύριο κι έλεγε: «δεν Τον ξέρω» και φοβόταν να ομολογήσει την πίστη του… Τι του έδωσε μετά τέτοιο πυρ, τέτοια φλόγα στην ψυχή, τέτοια όρεξη, τέτοιο ζήλο, να μιλήσει για τον Κύριο; Αν ο Κύριος ήταν ένας νεκρός, ποιος μπορεί να μεταμορφωθεί έτσι στο όνομα ενός νεκρού; Εσύ θα το 'κανες αυτό ποτέ; Ποιος τους έδινε δύναμη; Ποιος τους στήριζε;…

Κοίταξε να δεις. Είναι πολύ εύκολο να διαδίδεις παραμύθια. Είναι ωραίο, διασκεδαστικό. Όταν, ας πούμε, περνάς καλά, το κάνεις. Όταν έχεις οπαδούς, το κάνεις. Αλλά τι οπαδούς είχαν οι Άγιοι Απόστολοι; Ποιοι τους ακολούθησαν και πού καλούσαν οι Άγιοι Απόστολοι τον κόσμο να φτάσει; Σε μια εύκολη ζωή; σε μια παραμυθένια, ξεκούραστη καλοπέραση, ζωή ανέσεων, ευκολιών; Όχι. Τους καλούσαν σε μια ζωή δύσκολη. Σε μια ζωή που έπρεπε να τους αγγίξουν τα ευαίσθητα σημεία της ψυχής τους, και να τους πονέσουν. Και το έκαναν. Μπήκαν σε περιπέτειες φοβερές, γιατί ζούσαν μέσα τους ότι είναι ένα θέμα ζωής και θανάτου η Ανάσταση του Κυρίου. Αν δεν πιστεύεις σ' αυτό, τίποτα δεν πιστεύεις! Αν πιστεύεις απλώς ότι ο Κύριος ήταν ένας καλός διδάσκαλος, ένας καλός άνθρωπος που είπε ωραία πράγματα, αλλά δεν πιστεύεις στην Ανάσταση, δεν είσαι Χριστιανός. Χριστιανός, αυτό θα πει. Πιστεύω στο ζωντανό Χριστό που ήρθε, έζησε, κήρυξε, δίδαξε, θαυματούργησε, βοήθησε τούς ανθρώπους, μαρτύρησε για την πίστη Του δια σταυρικού θανάτου, ετάφη και ανέστη εκ νεκρών, και έστειλε στον κόσμο το Πανάγιο Πνεύμα να μας φωτίζει στους αιώνες των αιώνων. Αυτόν τον Χριστό πιστεύουμε· και μοιάζει σαν παραμύθι, αλλά δεν είναι παραμύθι! Κι αυτό αποδείχτηκε, όταν είδαν οι Άγιοι Απόστολοι, κι όλοι οι άγιοι όλων των αιώνων, κι οι μάρτυρες όλων των αιώνων, όταν είδαν το σπαθί να στέκεται πάνω απ' το κεφάλι τους. Εκείνη τη στιγμή που προσγειώνεσαι, εκείνη τη στιγμή που γειώνεσαι και φεύγουν από μέσα σου τα οράματα και οι ιδεαλισμοί και οι ιδεολογίες και οι φαντασιώσεις και προσγειώνεσαι και λες: «Οπα!».

Συγγνώμη· όταν βλέπεις το σπαθί, δεν μπορεί να λες παραμύθια. Όταν νιώθεις το σπαθί να τρυπά το λαιμό σου, αν αυτό που πίστευες ήταν ένα παραμύθι, ξεσκεπάζεσαι. Ξεσκεπάζεται κι αυτό, και το ομολογείς, όπως κάνουν πολλοί άνθρωποι. Πιστεύουν διάφορα πράγματα. Μπροστά στο θάνατο, μπροστά στον πόνο, μπροστά στον κίνδυνο και στη απειλή της ζωής τους τα αρνούνται, γιατί λένε: «Συγγνώμη! Αυτά που λέω, τα λέω σε συνθήκες ευνοϊκές, όταν περνάω καλά». Οι Άγιοι Απόστολοι όμως κυρίως τότε, κυρίως όταν κινδύνευσαν, τότε ένιωσαν ότι αυτό που πιστεύουν είναι τόσο αληθινό, που τώρα κυρίως πρέπει να το υπερασπίσω, να το ζήσω, να το βγάλω προς τα έξω. Ήταν κάτι που τούς στοίχισε τη ζωή.

Είναι εύκολο να κάνω μια εκπομπή. Είναι εύκολο να λέω λόγια· είναι εύκολο κι εσύ να λες θεωρίες. Όταν όμως γι' αυτή τη θεωρία κληθείς να δώσεις τη ζωή σου, κι έχεις τέτοια αντοχή και τέτοια δύναμη και τέτοιο γέμισμα ψυχής και ευτυχία ανείπωτη, όχι από φανατισμό, όχι ότι είσαι πωρωμένος. Όχι επειδή έχεις μια άρρωστη, μια νοσηρή ψυχική κατάσταση, αλλά επειδή αυτό νοιώθεις ότι είναι η αλήθεια που γεμίζει τη ζωή σου. Και το κάνεις, και μεταμορφώνεις τον κόσμο κι αλλάζεις προς το καλύτερο την κοινωνία. Τότε πραγματικά αυτό που πιστεύεις είναι αληθινό. Είναι αυτό που αντέχει στο χρόνο. Είναι αυτό που νικά το θάνατο. Είναι αυτό που νικά τη φθορά και τη ματαιότητα αυτού του κόσμου, και τη λογική των ανθρώπων αυτής της εποχής.

Ο Χριστιανισμός διαδόθηκε με πολύ αίμα, γιατί ήταν το αίμα αυτών που πίστεψαν στην Ανάσταση του Χριστού. Και οι άλλες θρησκείες, διαδίδονται κι αυτές με πολύ αίμα. Και το Ισλάμ με πολύ αίμα διαδόθηκε· κι ο Παπισμός με πολύ αίμα διαδόθηκε· και πολλές άλλες θρησκείες με πολύ αίμα διαδόθηκαν. Αλλά η ορθοδοξία μας, η ξεκάθαρη πίστη στον αληθινό Χριστό, τον Αναστημένο Κύριο, διαδόθηκε με το αίμα, όχι των ξένων, όχι των άλλων, αλλά των ίδιων των Χριστιανών. Χύσαμε το δικό μας αίμα οι Χριστιανοί, γι' αυτό που πιστέψαμε. Για τον Αναστημένο Χριστό. Δεν χύσαμε το αίμα των άλλων για να διαδώσουμε την πίστη μας. Δεν σκοτώσαμε άλλους, δεν θυσιάσαμε άλλους, αλλά θυσιάστηκαν οι ίδιοι οι Χριστιανοί. Γι' αυτό που πίστεψαν, για τον Αναστημένο Κύριο. Γιατί ένιωθαν ότι αξίζει τον κόπο!.. Γι' Αυτόν που πιστεύω, να κάνω αυτή τη μεγάλη θυσία.

Αναστήθηκε ο Κύριος και ζει και υπάρχει. Αναστήθηκε! Πόσα κινήματα έσβησαν; Πόσοι άνθρωποι ήρθαν και μίλησαν, κι είπαν ωραία πράγματα· και κάποιοι τους ακολούθησαν, και επηρεάστηκε η ζωή τους για λίγο… Επηρεάστηκαν για λίγο, και μετά όλα αυτά χάθηκαν. Πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα με τον Κύριο! Όταν όλα νομίζαμε ότι χάθηκαν, τότε άρχισαν!.. Όταν σταύρωσαν τον Κύριο, έτριβαν τα χέρια τους από χαρά οι Γραμματείς κι οι Φαρισαίοι, κι όλοι αυτοί που αποφάσισαν το θάνατό Του. Και τι είπαν;: «Τελείωσε αυτή η υπόθεση. Ησυχάσαμε». Εμ…, δεν ησυχάσατε! Από τότε που νομίζατε ότι ησυχάσατε, από τότε άρχισε αυτή η έκρηξη της αγάπης· αυτή η έκρηξη της διάδοσης του Χριστιανισμού. Σαν ένα μεγάλο ποτάμι ορμητικό που πέρασε και αναγέννησε όλη την ανθρωπότητα και πότισε τον κόσμο με τα δροσερά νερά του Παραδείσου. Άλλαξε όλη η ανθρωπότητα. Με το που πεθαίνει ο Κύριος, αρχίζει και ανασταίνεται ένας νέος κόσμος, μια νέα πραγματικότητα. Αναστήθηκε ο Κύριος, και μετά το θάνατό Του και την Ανάστασή Του, έχει πολύ περισσότερους ανθρώπους που Τον αγαπούν απ' ό,τι είχε, όταν ζούσε. Τότε Τον αγάπησαν, πόσοι; Οι Άγιοι Απόστολοι, ο ευρύτερος κύκλος των Αγίων Αποστόλων, οι μαθητές και οι μαθήτριέςΤου, όσοι ζούσαν στα Ιεροσόλυμα, και πόσοι άλλοι; Λίγοι άνθρωποι τότε.

Μετά την Ανάσταση, κηρύττει ο Απόστολος Πέτρος. Πέντε χιλιάδες άνθρωποι αλλάζουν αμέσως. Μετανιώνουν κι αρχίζει και διαδίδεται αυτό σαν μια σκυταλοδρομία φωτός και αγάπης και πίστης αληθινής στα πέρα-τα της οικουμένης. Πώς έγινε αυτό; Πώς έγινε αυτό, αν ο Χριστός μας δεν είναι ζωντανός δεν είναι Αναστημένος, δεν κυκλοφορεί ανάμεσά μας Και πού είναι το σώμα του Χριστού; Πού είναι το σώμα Του; Πού είναι το σώμα του Κυρίου; Λένε μερικοί ότι δεν ανέστη. Δεν αναστήθηκε ο Κύριος. Αυτά είναι παραμύθια. Κλέψανε το σώμα Του. Είναι ψέματα που τα λένε η Εκκλησία, που τα λένε οι ιερείς, γιατί έτσι τους συμφέρει. Τι μας συμφέρει; Γιατί μας συμφέρει; Ποιος μπορεί να στηριχτεί σ' ένα ψέμα; Ψυχολογικά αυτό πώς θα με στηρίξει; Πώς θα βγω να πω κάτι που δεν το 'χω ζήσει, και δε με γεμίζει· και πώς γι' αυτό το κάτι, θα παρατήσω τη γυναίκα μου, τα παιδιά μου, το σπίτι μου, την περιουσία μου, το συμφέρον μου, την καλοπέρασή μου, για να πάω στα πέρατα της οικουμένης· να πω τι; Να πω κάτι που ξέρω μέσα μου ότι είναι ένα παραμύθι κι ένα ψέμα; Η συνείδησή μου δεν θα μου λέει συνέχεια: «Μα τι κάνεις; Ηλίθιος είσαι; Ανόητος είσαι; Τι κάθεσαι και λες πράγματα που δεν ισχύουν· και το ξέρεις ότι δεν ισχύουν». Θα το έκανε ποτέ κανείς αυτό; Εσύ το κάνεις αυτό ποτέ; Να πας να λες πράγματα ψεύτικα, και να πηγαίνεις σ' όλον τον κόσμο να τα λες Καλά στην παρέα σου· μπορεί να κάνεις τον έξυπνο και να λες τις φαντασιώσεις σου και ψέματα και εικόνες και περιστατικά φανταστικά, που νομίζεις ότι γίνανε. Ναι, αλλά δεν μπορεί κανείς να πάει σ' όλη την οικουμένη και να 'χει τέτοια πειθώ, τέτοια μεταδοτικότητα, τέτοια αναγεννητική δύναμη για ένα ψέμα!..

Πού είναι το σώμα, λοιπόν, του Χριστού; Πού το πήγαν οι Άγιοι Απόστολοι; Εδώ, υπάρχει ένας ασήμαντος άνθρωπος ένας απλός άνθρωπος στο τελευταίο κουτσοχώρι της πατρίδας μας κι όλου του κόσμου, όλου του κόσμου, κι αν πεθάνει έχεις τα οστά του, έχεις έναν τάφο, ξέρεις πού υπάρχει. Τα κρατάς, γιατί λες: «Είναι ο άνθρωπός μου, ο συγγενής μου. Ήταν ένας απλός, αλλά τον αγαπούσα και τα κρατάω». Εδώ ο Κύριος, αν οι Άγιοι Απόστολοι δεν Τον είχαν δει αναστημένο, δεν θα κρατούσαν έστω το σώμα Του; Δεν θα 'χαμε κάτι από τα λείψανά Του, κάποια στοιχεία από Αυτόν; Πού είναι το σώμα του Κυρίου, λοιπόν; Πού είναι;;… Να το κρύψουν, να πούνε τι; Ότι αναστήθηκε ψέματα; Γιατί να το πουν αυτό; Γιατί να οδηγηθούνε γι' αυτό που λέγανε, στο μαρτυρικό θάνατο; Γιατί ο Άγιος Ανδρέας γι' αυτήν την αλήθεια, της Ανάστασης του Χριστού, να σταυρωθεί σε σταυρό σε σχήμα X στην Πάτρα; Γιατί να το κάνει αυτό; Γιατί ν' αφήσει την άνεσή του, τη βόλεψή του, την καλοπέρασή του για ένα ψέμα;…

Ανέστη Χριστός. Χριστός Ανέστη. Είναι αναστημένος ο Κύριος και γι' αυτό έκαναν ό,τι έκαναν οι Άγιοι Απόστολοι. Γι' αυτό δε φοβήθηκαν τίποτα. Γι' αυτό κατάλαβαν ότι αυτά είναι η μεγαλύτερη αλήθεια του Κυρίου. Ο τάφος του Κυρίου μας στα Ιεροσόλυμα, ο Πανάγιος Τάφος, εκεί που είκοσι αιώνες τώρα βγαίνει το Πανάγιο Φως· εκεί που πάντοτε υπάρχει το Άγιο Φως, όχι μόνο το Πάσχα, αλλά πάντοτε… Πλέει το Αγιο Φως, μόνο που δεν το βλέπουμε πάντοτε. Αλλά τότε, το Μέγα Σάββατο το μεσημέρι, βγαίνει με τρόπο έκδηλο και πανηγυρικό και το βλέπουν όλοι, και λούζονται σ' αυτό! Αυτό, λοιπόν, το μνημείο είναι άδειο· και ποτέ άδειο μνημείο δεν έχει τέτοια αξία, όσο έχει ο τάφος του Κυρίου! Ποτέ θησαυροφυλάκιο δεν είναι τόσο πολύτιμο, όταν είναι άδειο απ' το θησαυρό του, όσο ο τάφος του Κυρίου. Ένας τάφος έχει αξία, όταν είναι μέσα το σώμα του νεκρού. Πάμε στον τάφο ενός συγγενούς μας και λέμε: «Είναι ο συγγενής μου μέσα, είναι ο αδελφός μου, είναι ο πατέρας μου, είναι η μάνα μου, είναι ένας γνωστός μου». Εδώ είναι· και κάθεσαι και νοιώθεις την παρουσία του, και κλαις και τον σκέφτεσαι. Όταν φύγει ο νεκρός απ' τον τάφο και γίνει η ανακομιδή του, κανείς δεν ξαναπάει σ' αυτόν τον τάφο. Είναι άδειος. Θα πάει κάποιος άλλος μετά. Θα πάνε άλλοι γνωστοί του.

Ο τάφος του Κυρίου έχει κάθε μέρα χιλιάδες προσκυνητές που πάνε εκεί και κλαίνε από χαρά κι από ευγνωμοσύνη. Και τι προσκυνάνε; Τι προσκυνάνε; Είναι ανόητοι όλοι αυτοί; Όλοι αυτοί, όλου του κόσμου οι προσκυνητές που προσκυνάνε τον Πανάγιο Τάφο είναι ανόητοι; Και τι προσκυνούν; Έναν άδειο τάφο; Και τι προσκυνάς, αφού είναι άδειος!.. Μα ναι! Μα γι' αυτό τον προσκυνώ, επειδή είναι άδειος! Διότι, αν ήταν γεμάτος, θα με είχε απογοητεύσει. Αν ήταν γεμάτος, δεν θα είχε νικήσει ο Κύριος το θάνατο. Θα 'ταν κι Αυτός υπόδουλος στη φθορά και στο θάνατο, και θα Τον είχε καταπιεί κι Αυτόν ο Αδης. Ο Άδης όμως «επικράνθη». Ο Άδης είδε τον Κύριο κι έβγαλε από μέσα του όλους τους νεκρούς. Γι' αυτό προσκυνούμε τον Πανάγιο Τάφο. Γιατί αναβλύζει τη ζωή! Αναβλύζει το φως! Αναβλύζει την παρηγοριά και την ελπίδα! Αναβλύζει την Ανάσταση!!..

Έχω πάει στον Πανάγιο Τάφο. Κι εσείς έχετε πάει πολλοί στον Πανάγιο Τάφο, αρκετές φορές. Άλλος έχει πάει μια φορά στη ζωή του μόνο, και τον σημάδεψε ο Πανάγιος Τάφος άγγιξε την καρδιά του, μεταμόρφωσε την ύπαρξη του, έλιωσε τον εσωτερικό του κόσμο και τον έκανε να νιώθει ένα μούδιασμα στην καρδιά, και να μη θέλει να ξεκολλήσει από κει. Ζήσαμε πριν ένα διάστημα μια φοβερή εμπειρία με νέους ανθρώπους που πήγαν στον Πανάγιο Τάφο· φοιτητές και φοιτήτριες και βρέθηκα κι εγώ εκεί. Και πήραμε μια εξαιρετική άδεια από τους φύλακες του Παναγίου Τάφου. Διότι πρώτη φορά, λέει, είδανε προσκυνητές, γκρουπ, μόνο με φοιτητές. Σαράντα παιδιά, από δεκαεννιά μέχρι είκοσι εφτά χρονών περίπου. Σαράντα παιδιά. Φοιτητές και φοιτήτριες. Και την ώρα που ο Πανάγιος Τάφος κλείνει, που κλείνει ο ναός της Αναστάσεως το βράδυ, εφτάμισι το βράδυ μέχρι έντεκα κλείνει, και δε μένει κανείς μέσα. Ανοίγει έντεκα η ώρα για να μπουν οι προσκυνητές για τη βραδινή Θεία Λειτουργία.

Η πρώτη Θεία Λειτουργία που γίνεται κάθε μέρα, κάθε βράδυ, όλο το χρόνο, είναι στον Πανάγιο Τάφο. Έντεκα το βράδυ μέχρι δύο περίπου, δυόμισι· να το θυμάσαι αυτό ε; Όταν είσαι άυπνος το βράδυ, να θυμάσαι ότι τώρα στα Ιεροσόλυμα, στον Πανάγιο Τάφο, γίνεται η πρώτη Θεία Λειτουργία σ' όλο τον κόσμο. Η πρώτη Θεία Λειτουργία, κάθε βράδυ, εντεκά-μισι με δυόμισι. Όρθρος και η Θεία Λειτουργία. Εφτά η ώρα όμως που κλείνει ο Πανάγιος Τάφος μέχρι έντεκα — εφτάμισι με έντεκα — αν πάρεις μια ειδική άδεια απ' τους φύλακες του Παναγίου Τάφου, μπορεί να μείνεις μέσα στο ναό της Αναστάσεως, — αν πας την υπόλοιπη μέρα, είναι χιλιάδες οι προσκυνητές. Για να προσκυνήσεις, μπορεί να περιμένεις και μια, και δυο, και τρεις ώρες στην ουρά· για να μπεις για ένα λεπτό, να φιλήσεις τον Πανάγιο Τάφο, να πεις την ευγνωμοσύνη σου, τον πόνο σου, να στάξεις το δάκρυ σου, και να βγεις. Τρεις τρεις μπαίνουν μέσα, γιατί τόσοι χωρούν γονατιστοί. Και μετά φεύγεις· γιατί πρέπει να μπούνε κι άλλοι πολλοί. Δεν προλαβαίνεις να τα χορτάσεις. Δεν προλαβαίνεις ν' απολαύσεις τα Πανάγια Προσκυνήματα, γιατί είναι πολύς ο κόσμος. Η χάρη όμως έρχεται!.. Αν όμως πάρεις μια ειδική άδεια από τους φύλακες του Παναγίου Τάφου, μπορεί να σ' αφήσουν μέσα, να μείνεις. Δυο τρία άτομα αφήνουν. Δυο τρία άτομα αφήνουν από το βράδυ, μέχρι την ώρα που θ' ανοίξει ο Πανάγιος Τάφος να μπει ο κόσμος.

Αυτή τη φορά, λοιπόν, που πήγαμε με αυτή την ομάδα των φοιτητών και φοιτητριών, πήγα σ' ένα φύλακα του Παναγίου Τάφου και του είπα: «Πάτερ, αν θέλουν κάποια παιδιά να μείνουν το βράδυ που κλείνει ο ναός, και θέλουν να κάτσουν μέσα, μπορούμε; Θα μας αφήσετε;». Μου λέει: «Μπορείτε. Πόσοι είστε;». Του λέω: «Σαράντα περίπου», και μου λέει: «Και πόσοι θέλουν;». Λέω: «να ρωτήσω». Και ρώτησα: «Παιδιά, πόσοι θέλετε να μείνετε μέσα στο ναό της Αναστάσεως, στον Πανάγιο Τάφο;». Και σήκωσαν το χέρι τους όλοι. Ήθελαν όλοι! Και πήγα στο φύλακα του Παναγίου Τάφου, με μια ντροπή μέσα μου. Τι να του πω, δεν ήξερα. «Λοιπόν», μου λέει, «πόσοι θέλουν να μείνουν στο ναό της Αναστάσεως;». Του λέω: «Πάτερ, πόσοι είπατε ότι επιτρέπονται;». «Ε…», μου λέει, «γύρω στους πέντε έξι». Του λέω: «Πάτερ, μάλλον είναι λίγο δύσκολο να διαλέξω, και μάλλον λίγο δύσκολο να μείνουμε». «Γιατί;», μου λέει, «δεν θέλετε;». «Θέλουμε», του λέω, «αλλά θέλουν όλοι! Τι να κάνουμε τώρα· θέλουν όλοι». «Όλοι;»! Τα κοίταζε τα παιδιά στο πρόσωπο. Είδε νέα παιδιά, κι έβλεπε στο πρόσωπό τους αυτήν την αναζήτηση του Θεού, αυτή τη δίψα για τον Χριστό και λέει: «Κάτσε, θα πάρω άδεια απ' τον ηγούμενο του ναού της Αναστάσεως και θα σου πω». Και πήρε άδεια, κι ήρθε και μου το 'πε και μου λέει: «Θα μείνετε όλοι! Μπορούν όλοι να μείνουν! Πήρα ειδική άδεια γία σας πρώτη φορά, να μείνετε όλοι μέσα στο ναό της Αναστάσεως»! «Παιδιά», λέω, «θα μείνουμε όλοι». Μεγάλη χαρά!..

Πήγανε στο ξενοδοχείο, φάγανε κάτι λίγο για να μπορούν ν' αντέξουν, πήραν λίγο νερό, πήραν κάτι να φορέσουν πάνω τους ζεστό, γιατί έχει ψύχρα το βράδυ, και μπήκαμε στο ναό της Αναστάσεως. Εγώ είχα τη χαρά ότι θα προσκυνήσω τον Πανάγιο Τάφο αρκετή ώρα μόνος μου, γιατί — έλεγα — άλλες φορές που το έχω ξανακάνει, καθόμουνα αρκετή ώρα· κάνα τέταρτο, είκοσι λεπτά, μισή ώρα, μόνος σου πάνω στην πλάκα του Παναγίου Τάφου!.. Να βάζεις τα χέρια σου, τις παλάμες σου, τα χείλη σου, τα μάγουλά σου, το μέτωπό σου, τα μάτια σου, τα δάκρυά σου, όλη σου την ύπαρξη.

Θες να τον αγκαλιάσεις και να μην ξεκολλάς. Και λέω: «Θα ευχαριστηθώ αυτή τη φορά. Θα κάτσω κι εγώ». Κι όμως δεν έκατσα. Δεν μπόρεσα. Γιατί; Δεν μ' άφησαν τα παιδιά· γιατί δεν ξεκολλούσαν. Χωρίς να τους κάνω κήρυγμα, χωρίς να τους πω συμβουλές, διδασκαλίες, χωρίς να τους πω πώς θα νοιώσουν ή πώς πρέπει να νοιώ-σουν, ή να τους υποβάλω σ' ένα κλίμα κατανυκτικό, τίποτα… Παρά καθόμουν στον προθάλαμο του Παναγίου Τάφου, που είναι ένα κομμάτι από το λίθο που κύλησε ο άγγελος την ημέρα της Αναστάσεως του Κυρίου, (στον προθάλαμο, λοιπόν, καθόμουν γονατιστός,) και τους έδειχνα με το δάκτυλο να μπαίνουν τρεις-τρεις ή δυο-δυο, και να κάθονται όση ώρα θέλουν. Και λέω, «νέα παιδιά είναι, μαθημένα από τη ζωή των ανέσεων στην πόλη. Δεν θα κάτσουν και πάρα πολύ, θα βγούνε σε κάνα δυο τρία λεπτά. Θα βαρεθούνε. Πόσο θα κάτσουνε;» Και δεν έβγαιναν. Και δεν έβγαιναν! Γιατί δεν έβγαιναν, μου λέτε; Δεν ξέρω… Δηλαδή ξέρω· αλλά δεν μπορώ να καταλάβω αυτό το θαύμα. Εγώ ήμουνα στον προθάλαμο κι ένοιωθα ότι ήμουν, όχι απλώς πάνω στην πλάκα του Παναγίου Τάφου, αλλά ότι είχα μπει μέσα στον Πανάγιο Τάφο κι είχα αγγίξει το ίδιο το σημείο που έβαλαν το σώμα του Κυρίου. Τέτοια χάρη νοιώθαμε όλοι. Και κατάλαβα ότι και τα παιδιά ένοιωσαν αυτή τη μεγάλη χάρη. Να τα τραβάει, να τα ρουφάει αυτή η χάρη κοντά. Να μην τ' αφήνει να ξεκολλήσουν!.. Κι έβλεπα μες στο σκοτάδι, μέσα στα καντηλάκια του Πανάγιου Τάφου, τα μάτια τους να τρέχουν συνέχεια δάκρυα· ατέλειωτα δάκρυα ευγνωμοσύνης, χαράς, ευτυχίας, μεγαλείου. Ένοιωσαν τον Χριστό, ενώ απουσίαζε ο Χριστός. Απουσίαζε το σώμα Του το Ίδιο. Κενό το μνημείο, αλλά γεμάτο από την παρουσία του Κυρίου, του Αναστημένου πλέον, «έν ετέρα μορφή». Ο άλλος Χριστός που μας δίνεται τώρα μ' έναν άλλο τρόπο!!..

Κάθονταν τα παιδιά είκοσι λεπτά το καθένα· σαράντα παιδιά, φανταστείτε πόση ώρα. Λυπήθηκα να μπω εγώ. Λέω: «Άστα τα παιδιά να μπούνε». Κι έμπαιναν τα παιδιά, έβγαιναν κάποια με το ζόρι. Καταλάβαιναν ότι πρέπει να βγουν. Έμπαιναν άλλα, έμπαιναν άλλα, και ζούσαν και προσεύχονταν και δεν χόρταιναν… Γιατί; Γιατί ο Κύριος Ανέστη! Είναι Αναστημένος και υπάρχει, και το νοιώθουν εκεί. Το καταλαβαίνουν!. Και μου είπαν πράγματα τα παιδιά εκεί, υπέροχα, θεολογικά, που δεν έχουν διαβάσει θεολογία, δεν ήταν φοιτητές θεολογίας — αλλά ήξεραν να θεολογούν… Όταν αγγίξεις τον Χριστό, γίνεσαι θεολόγος. Όταν νιώσεις την Ανάσταση του Χριστού, είσαι θεολόγος! Το ανώτερο! Και ξέρετε τι μου είπαν; Ήρθε ένα παιδί και μου είπε: «Εδώ κατάλαβα κάτι. Ότι η Εκκλησία δεν είναι θεσμός, δεν είναι γραφειοκρατία, δεν είναι σύστημα, δεν είναι κάτι ανθρώπινο. Αλλά κατάλαβα ότι η Εκκλησία είναι ένα Πρόσωπο. Η Εκκλησία είναι ο Χριστός, ο Αναστημένος Χριστός. Το ένιωσα», μου λέει, «μέσα στον Πανάγιο Τάφο· ένιωσα τον Κύριο»!… Κι ένα άλλο παιδί μου είπε ότι: «Εδώ θες να κλαις συνέχεια χωρίς να ξέρεις γιατί. Θες να κλαις από ευτυχία, από χαρά, από κατάνυξη, από μεγαλείο, από γέμισμα και πληρότητα ζωής. Αγγίζεις τον Κύριο και τρέχουν τα μάτια σου»!..

Δεν είναι ψέμα αυτό. Δεν μπορεί ένα ψέμα να σε κάνει να νιώθεις έτσι. Εσύ έχεις νιώσει ποτέ έτσι σ' ένα ψέμα; Εγώ δεν το έχω καταλάβει. Ήταν κάτι αληθινό. Και κάτι άλλο μου είπε ένα άλλο παιδί· ότι: «Εδώ η προσευχή αισθάνεσαι ότι είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο. Η προσευχή εδώ βγαίνει αυθόρμητα. Δεν μπορείς εδώ να μην προσευχηθείς. Όταν δεις τον Αναστημένο Χριστό, αυτό νοιώθεις: ότι θες να προσευχηθείς. Θες να νοιώ-σεις καλύτερα τον Κύριο, να Του μιλήσεις, να Του πεις τα προβλήματά σου, να Του εναποθέσεις τις αγωνίες σου, τα πάντα. Τον αισθάνεσαι ζωντανό κι όταν νοιώσεις ότι κάποιος είναι ζωντανός γύρω σου, δίπλα σου, Του δίνεις τα πάντα! Έχεις μια ζωντανή προσωπική σχέση μαζί Του». Ωραία πράγματα μου είπαν τα παιδιά. Κι ένα άλλο παιδί μού είπε ότι: «Είχα κάποιους λογισμούς που είχαν κολλήσει στο μυαλό μου στην πόλη που ζούσα. Για χρόνια με βασανίζανε κι από την ημέρα που πήγα και προσκύνησα τον Πανάγιο Τάφο του Κυρίου, εκεί που ο Κύριος μπήκε κι από όπου βγήκε Αναστημένος, ένδοξος, καταπληκτικός, φοβερός, ηλιοστάλακτος κι ηλιόμορφος, όταν προσκύνησα τον Πανάγιο Τάφο, ο νους μου απαλλάχτηκε και καθάρισε απ' αυτούς τους λογισμούς που είχαν κολλήσει και δεν ξεκόλλαγαν από το μυαλό μου!.. Έζησα ένα θαύμα! Άλλαξε η ζωή μου! Δεν με ενδιαφέρει αν δω ή δε δω το Άγιο Φως. Αυτό το φως που βλέπουν όλοι. Δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Εγώ χάρηκα γιατί ένοιωσα τον Κύριο ως φως στην καρδιά μου». Αυτό είναι παραμύθι; Είναι δυνατόν, σ' έναν άδειο τάφο; Ξέρεις εσύ κάποιον άλλο τάφο να το κάνουμε αυτό; Ποιος είναι αυτός ο τάφος ο άλλος, που αν στείλω αυτά τα παιδιά δεν θα ξεκολλάνε; Πες μου εσύ, δείξε μου εσύ. Σε προκαλώ· και προκαλώ όχι ενοχλητικά, αλλά σαν μια αφορμή να σκεφτούμε σοβαρά. Υπάρχει τέτοιος τάφος άλλος που δίνει τέτοια ελπίδα, τέτοια ζωή;;!..

Κάποτε έλεγε ένας στην προσευχή του: «Τάφε μου, στήριγμά μου, βράχε μου, παρηγοριά μου». Είναι ο βράχος μας, είναι η ασπίδα μας αυτός ο Τάφος, αυτή η πλάκα. Υπάρχουν οι Χαιρετισμοί του Παναγίου Τάφου, που μιλάνε στον Πανάγιο Τάφο με υπέροχες λέξεις και τον ονομάζουν ότι είναι η κλίνη του Χριστού. «…Χαίρε παθών Χριστού τό τέλος…» Εκεί ο Κύριος ξεκουράστηκε, στον Πανάγιο Τάφο. Κι από κει αναστήθηκε, κι αυτό το… αυτή η ασπίδα, αυτή η πλάκα του Παναγίου Τάφου, κάνει τα βέλη του διαβόλου να λυγίζουν, να σπάνε, να λειώνουν και να εξαφανίζονται. Αυτή η Ανάσταση του Κυρίου, αυτός ο λίθος, αυτός ο βράχος!..

Είναι ένα καταπληκτικό βιβλιαράκι πολύ μικρό. Σας συνιστώ να το διαβάσετε, (κατά) το Πεντηκοστάριο. Αυτές τις μέρες να το διαβάσετε· της Ιεράς Μονής Παρακλήτου. Πάρα πολύ ωραίο. Πολύ μικρό, αλλά πολύ βαθύ σε νοήματα. Κυρίως αυτοί που τους αρέσουν τα ποιητικά κείμενα, τα φιλοσοφικά, τα πνευματικά και θεολογικά μαζί, αλλά με μια ποιητική ανάλυση και εμβάθυνση πατερική, να το διαβάσουν. Και λέγεται: «Λόγος εις τον Μακάριον και Θεοδέγμονα Τάφον», της Ιεράς Μονής Παρακλήτου. Πολύ μικρό βιβλιαράκι, αλλά το θεωρώ πάρα πολύ δυνατό! Παρά πολύ ωραίο. «Λόγος εις τον Μακάριον και Θεοδέγμονα Τάφον», του ιερομονά-χου Ιουστίνου.

Αυτός, λοιπόν, ο Πανάγιος Τάφος μας χάρισε την Ανάσταση του Κυρίου. Αυτόν τον Τάφο, όποιος τον προσκυνήσει κι όποιος τον έχει προσκυνήσει, καταλαβαίνει τώρα τι του λέω, κι ήδη συγκινείται κι ήδη τα μάτια του τρέχουν δάκρυα, κι ήδη θυμάται τι αισθάν-θηκε κι αυτός εκεί…

Λοιπόν, ο Κύριος είναι Αναστημένος. Είναι Αναστημένος, είναι λατρευτός, είναι πιστευτός, είναι αισθητός, χωρίς χειροπιαστές αποδείξεις. Δεν έχουμε αποδείξεις χειροπιαστές. Δεν μπορώ να κάνω μια εξίσωση στον πίνακα να σας αποδείξω ότι Ανέστη ο Κύριος αλλά αν μπορούσα να δω την καρδιά σας, θα έβλεπα το άγγιγμά Του στην καρδιά σας!..

Στη Via Dolorosa, στα Ιεροσόλυμα, στην Οδό του Μαρτυρίου, υπάρχει ένα σημείο που λένε ότι ο Κύριος έπεσε, κι ακούμπησε το χέρι Του, κι έχει μείνει εκεί ένα σημάδι. Δεν ξέρω για το σημάδι αυτό, αλλά ξέρω ότι στην καρδιά σου υπάρχει το σημάδι του Αναστημένου Χριστού, κι αυτό για μένα είναι πολύ μεγάλη απόδειξη. Όλοι μιλούν για το Χριστό. Δεν είναι απών. Άμα είναι νεκρός, γιατί μιλάς γι' Αυτόν; Άμα είναι νεκρός γιατί γράφεις βιβλία γι' Αυτόν; Γιατί μιλάς γι' Αυτόν και σχολιάζεις τη ζωή Του, έστω πολεμώντάς Τον; Γιατί Τον πολεμάς; Ποιος ασχολείται με νεκρούς; Ποιος ασχολεί-αι με πεθαμένους; Ποιος σχολιάζει και φέρνει στην επικαιρότητα πρόσωπα που έχουν πεθάνει εδώ και δυο χιλιάδες χρόνια κι ασχολείται μαζί τους Κανένας! Αλλά ασχολούνται όλοι με τον Κύριο, γιατί ζει· υπάρχει και κυκλοφορεί ανάμεσά μας. Υπάρχει στην ιστορία αυτού του κόσμου. Συμπλέκεται με τα γεγονότα, κυβερνά τον κόσμο μας. Αυτός ρυθμίζει τα νήματα της ιστορίας και κρύβεται διακριτικά πίσω από κάθε ανθρώπινη εξέλιξη. Αυτός είναι ο Κύριός μας. Ο Κύριος που ζει· και επαληθεύεται η προφητεία του Αγίου Συμεών του Θεοδόχου που είπε στην Παναγία μας ότι: «Ούτος κείται είς πτώσιν καί ανάστασιν πολλών». Αυτό το παιδί, Παναγία μητέρα Του, αυτό το παιδί «κεϊται είς τττώσιν καί άνάστασιν πολλών». Κάποιοι θα Τον δουν και θα σκανδαλιστούν και θα πέσουν θα σκοντάψουν. Δεν θα μπορέσουν να δεχτούν στη λογική τους, στον ορθολογισμό με τον οποίο βλέπουν τη ζωή, δεν θα μπορέσουν να το δεχτούν σωστά. Και κάποιοι, όμως, θα αναστηθούν εξ αιτίας Του. Θ' ανασάνει η ψυχή τους, θα σηκώσουν τα μάτια τους ψηλά, θα μπει οξυγόνο στην καρδιά τους: «Ούτος κείται είς πτώσιν καί ανάστασιν πολλών καί είς σημείον αντιλεγόμενον, όπως αποκαλυφθώσιν έκ πολλών καρδιών οί διαλογισμοί αυτών». Αυτό είναι το μυστικό. Ανάλογα με το πώς ζεις, βλέπεις τον Χριστό. Είναι καθαρή η ζωή σου; Ή, θέλεις να καθαριστεί η ζωή σου; Δεν φοβάσαι το φως, πλησιάζεις τον Χριστό. Θέλεις να Τον πιστέψεις και λες: «….Κύριε θέλω να σε πιστέψω. Δεν πιστεύω πολύ, αλλά θέλω να προσπαθήσω. Θέλω να με βοηθήσεις. Θέλω να μου χαρίσεις αυτή την πίστη…». Οι άλλοι όμως δε θέλουν, διότι: «Πάς ό φαῦλα πράσσων μισεί τό φώς καί ούκ έρχεται πρός τό φώς, ίνα μή έλεγχθή τά έργα αυτοῦ». Και για να μη φανερωθούν τα έργα του, που τα έχει κάνει μες στο σκοτάδι, δεν θέλει τον Χριστό. Δεν ασχολείται μ' Αυτόν. Όμως κάποια στιγμή θα Τον δούμε μπροστά μας τον Κύριο και τότε, ποια θα είναι η σχέση μας μαζί Του, και ποια θα είναι η ετοιμασία που θα έχουμε κάνει γι' αυτή τη συνάντηση!..

Πόσα βιβλία έχουν γραφτεί για τον Κύριο, κατά του Κυρίου, εναντίον του Κυρίου; Πόσα βιβλία, πόσες ταινίες, πόσες απόψεις, πόσες θεωρίες, πόσες αντιλήψεις κυκλοφορούν; Πόσα ρεύματα υπάρχουν για τον Χριστό! Όλοι γύρω από Αυτόν περιστρέφονται. Κανένα άλλο πρόσωπο, κανένας άλλος ιδρυτής θρησκείας, δεν έχει γίνει τόσο πολύ σημείο αντιλεγόμενο, όσο ο Ιησούς Χριστός, ο Κύριός μας! Όλοι μ' Αυτόν ασχολούνται. Τόμοι, χιλιάδες τόμοι έχουν γραφτεί γι' Αυτόν, για τον Ιησού μας. Πάνω στο Γολγοθά, αδελφοί μου, υπήρχε σε σμίκρυνση όλη η ανθρωπότητα. Ο δεξιός και αριστερός ληστής. Ο ευγνώμων και ο αχάριστος ληστής. Όλη η ανθρωπότητα παίρνει μια θέση. Ή θα παραταχθούμε και θα καθίσουμε δίπλα στον ευγνώμονα ληστή, που θα πούμε κι εμείς: «Κύριε, σε δεχόμαστε», «Μνησθητί μου Κύριε, όταν έλθης έν τη βασιλεία Σου». Κύριο Τον είπε. Κύριε μου, Θεέ μου, ότι είσαι ο Κυρίαρχος του κόσμου, ότι είσαι ο Δεσπότης του σύμπαντος, ότι υπάρχεις, ότι είσαι ο αληθινός Θεός. Πώς είναι δυνατόν να σε θυμηθώ, καλέ μου ληστή, καλό μου παιδί, του είπε ο Κύριος. Πώς είναι δυνατόν να σε θυμηθώ, αφού σε λίγο πεθαίνω, αφού σε λίγο θα ξεψυχήσω κι Εγώ κι εσύ. Πώς Μου λες να σε θυμηθώ στη Βασιλεία Μου; Και ποια είναι αυτή η Βασιλεία; Δηλαδή με παραδέχεσαι ότι είμαι Βασιλιάς; Με παραδέχεσαι ότι ζω; Με παραδέχεσαι ότι μετά από λίγο που θα ξεψυχήσω θα εξακολουθήσω να ζω και θα είμαι Βασιλιάς σε μια Βασιλεία ολοφώτεινη; Ναι! Ναι! Αυτό είπε ο ληστής. Σε παραδέχομαι ότι ζεις! Να, λοιπόν! Κάποιοι δέχονται τον Κύριο ότι ζει ακόμα κι όταν Τον βλέπουνε στο πάθος Του. «Κατάστικτον τοίς μώλωψιν καί πανσθενουργόν». Γεμάτο στίγματα από πληγές, καταπληγωμένο, και παντοδύναμο. «Πανσθενουργόν». Έχει σθένος, έχει δύναμη.

Σε πιστεύω, Κύριε. Πιστεύω ότι ενώ πεθαίνεις, ζεις! Είσαι ζωντανός, αληθινός νικητής του θανάτου. Νικητής της φθοράς. Εσύ νικάς τα πάντα. Λοιπόν, Σε πιστεύω. Σ' αυτόν τον ληστή ανήκουμε κι εμείς. Σ' αυτόν τον ληστή από πίσω κάθεσαι κι εσύ τώρα! Γιατί ακούς· γιατί πιστεύεις· γιατί κι εσύ προσκυνάς την Ανάσταση του Κυρίου. Κι η άλλη ανθρωπότητα, το άλλο μέρος, είναι δίπλα στον αχάριστο ληστή που προκαλεί τον Χριστό. Που προκαλεί να δει πάλι θαύμα. Και δε βλέπει ότι είναι ήδη μπροστά του ένα θαύμα· που είναι ο Κύριος πάνω στο Σταυρό. Και ζητάει απ' τον Κύριο να κατέβει απ' τον Σταυρό, να Τον δούνε να σώσει τον εαυτό Του, να σώσει κι αυτούς. Δηλαδή, δοκιμάζει τον Θεό… Παίζει με τον Θεό και παίζει και με τη σωτηρία του. Και στο τέλος τη χάνει. Να, λοιπόν. Όλη η ανθρωπότητα είναι πάνω στο Γολγοθά. Εμείς είμαστε…, θέλουμε να είμαστε μαζί με τον ληστή τον ευγνώμονα και να πούμε: «…Κύριε, θέλουμε να Σε πιστεύουμε ζωντανό, αναστημένο, πραγματικότητα ολοζώντανη δίπλα μας…». Αυτός είναι ο Κύριος· κάποιος που υπάρχει κοντά μας.

Λοιπόν, είναι πολύ φοβερό να πιστεύει κανείς στην Ανάσταση του Κυρίου. Τόσο πολύ δυνατή εμπειρία είναι αυτή, τόσο πολύ δυνατή, που δε φοβάσαι μετά τίποτα να υποστείς· όπως ο Απόστολος Παύλος, όπως όλοι οι Άγιοι Απόστολοι, όπως όλοι οι Αγιοι Μάρτυρες. Να υποστείς περιπέτειες ισόβιες, ναυάγια, διωγμούς, μαστιγώσεις, μαρτύριο και στο τέλος το θάνατο. Όλοι οι Άγιοι Απόστολοι πέθαναν για τον Κύριο. Μαρτύρησαν για τον Κύριο. Δεν ξέρω, κάνα δυο μόνο — νομίζω — ειρηνικά έφυγαν απ' τον κόσμο αυτό. Όλοι μαρτύρησαν για τον Κύριο με φριχτούς πόνους· αλλά λέγανε, «αξίζει τον κόπο, αφού ο Κύριος είναι Αναστημένος. Και το είδαμε και το νοιώσαμε!..».

Λοιπόν δεν μπορείς, αδελφέ μου, να λες ψέματα και ν' αλλάζεις τον κόσμο όλο. Δεν αλλάζει ο κόσμος με παραμύθια. Δεν χτίζονται αυτοί οι πανέμορφοι ναοί, δεν γίνονται αυτοί οι ωραιότατοι πολιτισμοί, δεν μπορεί να έχει γίνει το Βυζάντιο και ο πολιτισμός του ολόκληρος, στηριγμένος πάνω σ' ένα ψέμα. Δεν μπορεί όλα αυτά που γίνανε με την επιρροή του Χριστιανισμού στον κόσμο να στηρίζονται σ' ένα ψέμα. Το ψέμα δεν έχει τέτοια μεταμορφωτική δύναμη. Το ψέμα δεν ειρηνεύει τον άνθρωπο, δεν γαληνεύει την ψυχή. Φέρνει ταραχή, φέρνει κενό, φέρνει ανικανοποίητο. Εδώ έχουμε ανθρώπους στην Εκκλησία που έχουν τρελαθεί από την αγάπη του Χριστού και από την αγάπη της Ανάστασής Του κι από την αίσθηση της Ανάστασης, και έβγαιναν στο δρόμο και φωνάζανε και λέγανε: «…Κύριε, δεν αντέχουμε τόση χαρά κοντά Σου! Δεν μπορούμε άλλο ν' αντέξουμε την ευτυχία που μας δίνεις…». Δεν μπορεί ένα ψέμα να σε κάνει να λες τέτοια πράγματα.

Εγώ δεν έχω δει ποτέ απ' την τηλεόραση κάποιος που πάει σε μια συναυλία, κάποιος που πάει να ξενυ-χτήσει, να διασκεδάσει, να χορέψει, να τα σπάσει, να βγει μετά και να πει…, ή σε μια πολιτική συγκέντρωση, να πάει σπίτι του μετά και να πιάσει να ταρακουνάει τ' αδέλφια του, τους φίλους του και να τους λέει: «Γίνε κι εσύ σαν κι εμένα! Έχω βρει το μυστικό της ευτυχίας! Αυτή είναι η αληθινή χαρά. Αυτό που πιστεύω». Κανείς δεν το κάνει. Παρά τι κάνουνε; Γυρνάνε σπίτι τους κουρασμένοι, ταλαιπωρημένοι, ξοδεμένοι ψυχικά και σωματικά και υπαρξιακά· φτωχοί· πιο φτωχοί απ' ό,τι ήταν πριν πάνε στη διασκέδαση και πέφτουν για ύπνο μέσα στην κατάθλιψη και τη μελαγχολία. Ενώ, όταν γυρίζεις από την Εκκλησία, έχεις χαρά. Σε βλέπουν οι άλλοι. Ρώτησα κάποιον που βγήκε από μια εκκλησία: «Πώςείσαι; Χαρούμενος; Εντάξει;». Και μου λέει: «Δεν φαίνεται;». Το αισθανόταν ότι αυτή η χαρά που ζει κοντά στον Χριστό, είναι κάτι που ακτινοβολεί και βγαίνει προς τα έξω.

Διαβάστε, διαβάστε αυτές τις μέρες τις «Πράξεις των Αποστόλων». Διαβάστε τις «Πράξεις των Αποστόλων», διότι αυτές δείχνουν ακριβώς τι σημαίνει Ανάσταση στη πράξη της ζωής. Οι «Πράξεις των Αποστόλων» είναι ακριβώς η πράξη του Αγίου Πνεύματος. Είναι οι πράξεις του Αναστημένου Χριστού μέσα από τα χέρια και από την ύπαρξη των Αγίων Αποστόλων. Τι έκανε ο Χριστός ο Αναστημένος χρησιμοποιώντας τους Αγίους Αποστόλους. Τι έκανε ο Κύριος· τα θαύματα που επιτέλεσε, την αλλαγή του κόσμου, την μεταμόρφωση των ψυχών τους… Κι αυτό αποδεικνύει πως η Ανάσταση είναι κάτι δυναμικό. Είναι κάτι που μεταμορφώνει και αλλάζει τον άνθρωπο. Ο Κύριος ζει κι είναι Αναστημένος.

Και μη ζηλεύεις τα Ιεροσόλυμα του 30 μ.Χ. Μη ζηλεύεις τα Ιεροσόλυμα και την Αγία Γη εκείνης της εποχής και λες: «Θα 'θελα να ζω κι εγώ τότε». Το λέει ο Άγιος Χρυσόστομος. Δεν χρειάζεται να πας τότε. Τώρα είσαι πιο καλά. Τώρα πιστεύεις στον Χριστό και η πίστη στην Ανάσταση του Χριστού, είναι πολύ δυνατό βίωμα, πολύ πιο δυνατό απ' ό,τι αν ζούσες τότε. Ίσως, ίσως αν ζούσες τότε, να μην πίστευες στον Χριστό όπως τώρα· που υπάρχει το Άγιο Πνεύμα, που υπάρχουν τα Άγια Μυστήρια, που υπάρχει μια πορεία είκοσι αιώνων. Που έχεις δει τόσα θαύματα, μια πορεία Αγίων τόσο μεγάλη και βαδίζεις στ' αχνάρια τους. Τότε, όσοι Τον έζησαν και τους ζηλεύεις κάποιοι Τον είπαν πλανεμένο, δαιμονισμένο, ψεύτη. Θέλησαν να Τον αρνηθούν. Δεν Τον πίστεψαν. Τον έβλεπαν και δεν Τον καταλάβαιναν.

Εσύ δεν Τον βλέπεις, και Τον πιστεύεις! Εσύ δεν Τον έχεις αγγίξει σαν τον Απόστολο Θωμά, κι όμως λες: «Ο Κύριός μου καί ό Θεός μου». Εσύ δε ζεις τότε, αλλά έχεις τον Κύριο μέσα σου κοινωνώντας Τον μυστηριακά, και παίρνοντας μέσα σου το Σώμα και το Αίμα Του· κάτι που δεν το έζησαν τότε εκείνοι οι άνθρωποι. Τον έβλεπαν με τα μάτια του σώματος, αλλά κάποιοι δεν Τον άγγιξαν με τα μάτια της ψυχής τους. Είμαστε σε πιο πλεονεκτική θέση λέει ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, γιατί εκείνοι έβλεπαν έναν απλό άνθρωπο τότε. Εμείς, όμως, καταλαβαίνουμε ότι είναι ο Λυτρωτής μας, ο Κύριός μας, ο Παντοκράτορας, ο Πανάγαθος Θεός. Κι έχουμε ένα άπειρο δέος, γιατί έχουμε δει την πορεία του Κυρίου στην ανθρώπινη ιστορία είκοσι αιώνες τώρα… Έχουμε καταλάβει τι θα πει Χριστός είκοσι αιώνες. Και μας το απέδειξε, και δεν μας απογοήτευσε είκοσι αιώνες. Δεν απογοήτευσε ο Κύριος την ανθρωπότητα είκοσι αιώνες. Εμείς Τον απογοητεύσαμε, εμείς Τον εγκαταλείψαμε… Εκείνος είναι πιστός στις υποσχέσεις Του.

Κι αν ο κόσμος δεν πάει καλά — παρόλο που αναστήθηκε ο Κύριος — είναι διότι δεν κάνουμε τα δώρα της Ανάστασης δικά μας δώρα. Αυτός μας γέμισε δώρα. Εμείς δεν απλώσαμε τα χέρια να τα πιάσουμε αυτά τα δώρα, να τα κάνουμε κτήμα μας. Αυτός μας ποτίζει με ύδωρ της αθανασίας· εμείς κρατάμε το στόμα μας κλειστό και δε θέλουμε να πιούμε αυτό το νερό. Δεν φταίει ο Χριστός που δεν ανασταίνεται η ζωή μας. Φταίμε εμείς που καθόμαστε κλειδαμπαρωμένοι μέσα στο κέλυφοςτου εγωισμού μας και δεν ανοίγουμε την καρδιά μας να δεχτεί τον Χριστό. Δεν προσκυνούμε τον Κύριο ούτε εμείς, ούτε οι πολιτικοί μας, ούτε οι άρχοντες του κόσμου αυτού. Δεν προσκυνούν τον Χριστό, γι' αυτό δεν αφήνουν να εισρεύσει, να γίνει αυτή η απέραντη εισροή των αναστάσιμων αγαθών στην πατρίδα μας και στον κόσμο ολόκληρο.

Όλα θα μας τα χάριζε ο Κύριος, αν ζούσαμε αυτό που λέει η προσευχή την αναστάσιμη αυτή περίοδο: «Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι προσκυνήσωμεν άγιον Κύριον Ιησοῦν». Θεασάμενοι! Είδαμε την Ανάσταση. Είναι μετοχή του αορίστου, «εθεασάμην». Είδα. Είδα! Συγκεκριμένο γεγονός, συγκεκριμένη στιγμή. Είδα την Ανάσταση του Κυρίου κι αφού την είδα, προσκυνώ τον Κύριο. Προσκυνήσωμεν… Ελάτε να προσκυνήσουμε τον Κύριο Ιησού. Ποιος το λέει αυτό; Ποιος το ζει αυτό; Προσκυνάς τον Κύριο ή προσκυνάς το εγώ σου; Αλλάζει η ζωή σου; Ανέστη ο Κύριος μας γέμισε δώρα, έφερε τη συγχώρεση, την άφεση, το έλεος τη συμφιλίωση με τον Θεό, την καταλλαγή. Μας κάνει να θυμόμαστε ότι είμαστε παιδιά Του αγαπημένα. Ότι ο Παράδεισος μας περιμένει. Ναι! Όλα αυτά έχουν δοθεί γι' αυτούς που θέλουν να τα λάβουν. Ανέστη Χριστός! Εσύ αναστήθηκες Αλλαξες; Πέθανε κάτι μέσα σου για να γεννηθεί κάτι καινούργιο; Ανέστη Χριστός! Έκανες τη δική Του νίκη και δική σου νίκη; Τη δόξα Του την έκανες δική σου δόξα; Πήρες μέσα σου τον Κύριο Αναστημένο; Χριστός Ανέστη! Φοβάσαι ακόμα τον θάνατο; Σε πιάνει ακόμα απελπισία, μελαγχολία, φόβος, πανικός; Αν φοβάσαι ακόμα, θα πει ότι δεν έχεις καταλάβει ακόμα την Ανάσταση του Κυρίου.

Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι… Δεν είναι παραμύθια αυτά. Είναι μια αλήθεια. Οι Άγιοι, όταν έγραφαν τις προσευχές αυτές τις αναστάσιμες, δεν έκαναν ποίηση, δεν έγραφαν ωραία λόγια. Δεν μπορεί να γράφεις τέτοια λόγια και να είναι ψεύτικα. Ήταν το καταστάλαγμα της καρδιάς τους το ξεχείλισμα της ψυχής τους. Εμείς τα λέμε τώρα τυπικά. Εμείς μοιάζουμε σαν να κρατάμε ένα μουσείο και διαβάζουμε βιβλία, τι γράψανε κάποτε κάποιοι. Αυτά, όμως, που κάποιοι τα 'γραψαν, τα ζούσαν. Εμείς τα ζούμε; ή τα λέμε απλώς φιλολογικά, μουσειακά; «Ας πούμε τι λέει το „Τριώδιο“, ας πούμε τι λέει το „Πεντηκοστάριο“, ας διαβάσουμε κι αυτή την ακολουθία…». Ήτανε πύρινα τα λόγια τους. Έβγαιναν από καρδιές που τα ζούσαν, γι' αυτό και τα έγραψαν. «Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι». Ποιος έγραψε αυτή την προσευχή να μας πει, να μας πει πώς Τον είδε τον Κύριο και το 'γραψε αυτό το λόγο, Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι!

Όταν είχα πάει στο Αγιο Όρος πριν χρόνια, πριν τέσσερα χρόνια, ζούσε κάποτε στη μονή Διονυσίου — και το λέω επειδή τώρα δεν ζει — ένας μοναχός πολύ ευλογημένος και άγιος άνθρωπος, πατήρ Ιωαννίκιος, και πήγα μετά το Πάσχα, τη Διακαινήσιμο, και του λέω: «Πάτερ μου, πέρασε ολόκληρη Σαρακοστή πέστε μου κάτι. Τι νοιώσατε αυτή τη Σαρακοστή κι αυτό το Πάσχα; Δώστε μου ένα μήνυμα. Τι σας άγγιξε την ψυχή; Τι σας έστειλε ο Κύριος σα δώρο Του;». Και ξέρετε τι μου είπε ταπεινά και πολύ προσγειωμένα και πολύ αληθινά;: «Ξέρεις», μου λέει, «τι κατάλαβα; Ένας ολόκληρος Θεός πεθαίνει και ανασταίνεται, κι εγώ δεν χαμπαριάζω τίποτα». Αυτό μου είπε. «Ένας ολόκληρος Θεός πεθαίνει και ανασταίνεται κι εγώ δεν παίρνω χαμπάρι τίποτα… Μένω ίδιος· και κατάλαβα», μου λέει, «την σκληροκαρδία μου, την αναισθησία μου, την αχαριστία μου». Κι ήταν ένας άγιος άνθρωπος· ο οποίος έφυγε μέσα από μια επώδυνη ασθένεια, και στο πρόσωπό του έβλεπες την αναστάσιμη υπομονή, την αναστάσιμη γλυκιά χαρά, το κουράγιο, την ελπίδα. Που δεν έβγαλε ούτε έναν γογγυσμό στο κρεβάτι του πόνου, γιατί όλο αυτό που μου είπε, ήταν μια ταπείνωση, βέβαια, αλλά αποδείχτηκε πάνω στα πράγματα, πάνω στον πόνο, ότι, όχι απλώς ένιωσε την Ανάσταση, αλλά την Ανάσταση την έβγαλε, την έκανε από χοντρά — που λέμε — σε ψιλά. Την έκανε, την μετέφρασε στη ζωή του, την αποκωδικοποίησε στην καθημερινότητά του και στο κρεβάτι του πόνου του. Άντεξε τον θάνατο, τον πόνο, την αρρώστια που τον έλειωσε· γιατί, όντως είχε αγγίξει τον αναστημένο Χριστό. Αν λες: «Χριστός Ανέστη», να ζούμε και αναστημένοι. Να νοιώθουμε αυτή τη νίκη Του μέσα μας. Τη δύναμη, το ποτάμι αυτό της δύναμης του Κυρίου που μας κάνει να νικάμε τα πάντα.

Δεν είναι παραμύθια όλα αυτά, αδελφοί μου. Δεν είναι παραμύθια, αλλά να σου πω κάτι; Μου λέει κάποιος: «Καλά ρε παιδί μου! Κι αν όλα αυτά που λες είναι παραμύθια; Ηρέμησε! Τι έπαθες και φωνάζεις έτσι; Τι είναι αυτά που λες; Πήρες φόρα και δεν σταματάς! Είσαι σίγουρος για όλα αυτά;». Του λέω: «Σίγουρος στην ψυχή μου είμαι. Λογικά δε μπορώ να στο αποδείξω, αλλά να σου πω και το άλλο; Ακόμα κι αν αυτό που λες εσύ — (ότι) είναι παραμύθι αυτό που πιστεύω — το δικό μου παραμύθι, είναι το ωραιότερο παραμύθι του κόσμου· που δεν είναι παραμύθι, είναι αλήθεια! Αλλά κι έτσι να το δεις, όλος ο κόσμος σήμερα ζει ένα μύθο, ζει ένα ψέμα. Γράφουν κάτι γιγαντοαφίσες: „ζήσε το μύθο σου“. Ζήσε το ψέμα σου. Στηρίξουν κάπου, αρκεί κάπου να στηριχτείς. Ωραία! Κι έτσι να το πουν, αυτό που εσύ λες παραμύθι μου, είναι το πιο δυνατό παραμύθι που είναι γλυκό σαν παραμύθι, αλλά κρύβει απίστευτες αλήθειες! Κρύβει την αλήθεια της ζωής και του θανάτου. Αν αυτό που πιστεύω είναι παραμύθι, τότε πώς εξηγείται ότι μπορώ και ζω, κι αντέχω τον πόνο, και βλέπω τον θάνατο και χαμογελώ, και πηγαίνω στο νεκροταφείο και φυτεύω λουλούδια. Και βλέπω τον πόνο να με πλησιάζει και κάνω υπομονή· και γίνεται σεισμός γύρω μου και εγώ στέκομαι όρθιος… Και βλέπω ναυάγια, απογοητεύσεις, πίκρες, αρρώστιες, προδοσίες, μοναξιά, θλίψη κι όλα αυτά τ' αντέχω… Ποιος με κάνει κι αντέχω; Ποιος με κάνει και ζω; Εσύ μου λες ότι ζεις κάτι αληθινό, πιο αληθινό απ' το δικό μου. Το δικό σου το αληθινό — έστω — σε κρατάει τόσο όρθιο; Σε κρατάει τόσο δυνατό; Ωραία! Εγώ πιστεύω σ' ένα παραμύθι, λες. Δείξε μου εσύ. Τι έχεις εσύ κι ακολουθείς; Τι σε στηρίζει ε σέ να στη ζωή; Πώς τα βγάζεις πέρα εσύ στη ζωή; Πώς θα γλυτώσεις εσύ την απειλή του θανάτου, την απειλή του μηδενός, τη φθορά, τον πανικό του τέλους; Σε όλα που κάνουμε και μας περιβάλλουν έρχεται ένα τέλος. Πώς Θα το αντέξεις; Έρχεται ένας θάνατος. Πώς θα τον νικήσεις; Το δικό μου ψέμα είναι το πιο αληθινό, κι είναι αληθινό επειδή είναι η αλήθεια! Είναι κάτι που δεν αποδεικνύεται. Ο πατήρ Π αίσιος το 'λεγε μ' ένα ρήμα περίεργο. Είναι κάτι λέει που „ξήται“. Είναι κάτι που βιώνεται. Αυτός το έλεγε· είναι κάτι που „ξήται“. Είναι κάτι που το ζεις, αλλά δεν ήξερε να πει το σωστό ρήμα, αλλά έχει το σωστό βίωμα!».

Αυτό, αδελφοί μου, εύχομαι σ' όλους. Και να ευχηθείτε κι εσείς για μένα και όλοι για όλους και για όλον τον κόσμο! Μέσα από όλες τις περιπέτειες της ζωής, μέσα από όλα τα χτυπήματα και τους πόνους, να φτάσουμε στο σημείο να καταλάβουμε την Ανάσταση του Κυρίου και να πάρουμε δύναμη από τον Αναστημένο Κύριο, απ' το κενό μνημείο, για ν' αντέξουμε κάθε πόνο της ζωής, κάθε θλίψη. Και να μπορέσουμε κι εμείς μέσα από την καρδιά μας να πούμε το Χριστός Ανέστη!..