Гары Потэр і Таемны Пакой

— РАЗДЗЕЛ XVII — Нашчадак Слізэрына

Ён апынуўся ў вельмі доўгай, нянадта асветленай зале. Увысь сыходзілі каменныя калоны ў форме пераплеценых змей, яны падтрымлівалі столь, якая гублялася ў цямрэчы і, у дзіўным зеленкаватым змроку, які напаўняў гэтае злавеснае месца, кідалі на пол доўгія, чорныя цені.

З шалёна б’юшчымся сэрцам, Гары ўслухваўся ў ледзяное маўчанне. Можа быць, васіліск хаваецца вунь у тым цёмным куту, за калонай? І дзе жа Джыні?

Ён дастаў палачку і ступіў у праём паміж дзвюма змеепадобнымі калонамі. Кожны яго асцярожны крочак гулкім рэхам аддаваўся ад змрочных сценаў. Ён не забываў трымаць вочы ледзь прыадчыненымі і быў гатовы дужа зажмурыцца пры найменшым шоргаце. Пустыя вачніцы каменных змей, падавалася, уважліва сачылі за ім. Не адзін раз хлопчыку здавалася, што ён зазначыў нейкі рух - і ад гэтага ў жываце нешта быццам бы абрывалася.

Затым, калі ён параўняўся з апошняй парай калон, наперадзе раптам вырасла статуя вышынёй ва ўсю залу. Статуя стаяла ў задняй сцяны.

Гары прыйшлося моцна задраць галаву, каб зазірнуць у гіганцкі твар: старажытны і нейкі малпіны, з доўгай вузкай барадой, якая вісела амаль да самога нізу чароўнай мантыі, каменнымі зморшчынамі, спускаючыся да вялізных шэрых ног, цвёрда стаячых на гладкім палу залы. Паміж гэтымі нагамі, тварам уніз, ляжала малюсенькая фігурка ў чорнай вопрадцы, з агніста-рудымі валасамі.

- Джыні! - прашаптаў Гары, кінуўся да яе і апусціўся поруч яе на калены. - Джыні - не памірай - калі ласка, не памірай... - Ён адкінуў чароўную палачку ў бок, схапіў Джыні за плечы і перавярнуў. Яе твар быў бела як мармур, і гэткі жа халодны, але вочы былі зачыненыя, а значыць, яна не Скамянела. Але тады яна, павінна быць...

- Джыні, калі ласка, ачуняй, - горача маліў Гары і трос дзяўчынку за плечы. Але яе галава знежывела матлялася з боку ў бок.

- Яна не ачуняе, - вымавіў ціхі голас.

Гары тузануўся і рэзка разгарнуўся на месцы, застаючыся на каленах.

Высокі, чорнавалосы юнак назіраў за ім, прыхінуўшыся да найбліжэйшай калоны. Яго сілуэт быў дзіўным чынам размыты па баках, як быццам Гары глядзеў на яго скрозь запацелае шкло. Тым не менш, памыліцца было немагчыма...

- Том... Том Рэдл?

Рэдл кіўнуў, не зводзячы вока з твару Гары.

- Чаму ты кажаш, што яна не ачуецца? - адчайна спытаў Гары. - Яна не... не...

- Яна яшчэ жывая, - адказаў Рэдл, - але ледзь-ледзь.

Гары ўтаропіўся на яго. Том Рэдл вучыўся ў "Хогвартсе" пяцьдзесят гадоў таму, і ўсё жа, вось ён стаіць тут, ад сілы шаснаццаці гадоў ад роду, і свеціцца прывідным, імглістым святлом.

- Ты прывід? - няўпэўнена спытаў Гары.

- Успамін, - спакойна адказаў Рэдл. - Які захоўвалася ў дзённіку пяцьдзесят гадоў.

Ён паказаў на пол. Побач з неверагодных памераў нагамі статуі ляжала расчыненая кніжыца - дзённік, знойдзены ў туалеце ў Плаксы Міртл. Нейкую дзель секунды Гары спрабаваў сцяміць, як гэты дзённік тут апынуўся - але яго ўвагу адцягнулі іншыя, больш неадкладныя справы.

- Ты павінен дапамагчы мне, Том, - сказаў Гары, зноў прыпадымая галаву Джыні. - Трэба выцягнуць яе адгэтуль. Тут Васіліск... Я не ведаю, дзе ён, але ён можа з'явіцца ў любую секунду... Калі ласка, дапамажы мне...

Рэдл не зварухнуўся. Гары, змакрэўшы, усё жа прымудрыўся напалову падняць Джыні з полу і пацягнуўся за сваёй палачкай...

Але яе не было.

- Ты не бачыў?...

Ён падняў вочы. Рэдл па-ранейшаму назіраў за ім - і трымаў у доўгіх пальцах Гарыну палачку.

- Дзякуй, - падзякаваў Гары і працягнуў руку.

Вусны Рэдла выгнуліся ва ўсмешцы. Ён працягваў не адрываючыся глядзець на Гары і гультаявата пагульваць палачкай.

- Слухай, - настойліва сказаў Гары. Калены ў яго падгіналіся пад мёртвым цяжарам цела Джыні. - Нам трэба ісці! Калі з'явіцца васіліск...

- Ён не з'явіцца, калі яго не паклікаць, - абыякава адказаў Рэдл.

Гары апусціў Джыні зваротна на пол - у яго не было больш сіл трымаць яе на вазе.

- Што ты маеш на ўвазе? - не зразумеў ён. - Слухай, аддай палачку, яна можа мне спатрэбіцца...

Усмешка на твары Рэдла стала шырэй.

- Не спатрэбіцца, - засведчыў ён.

Гары глядзеў на яго, нічога не разумеючы.

- Што ты жадаеш сказаць, не спатр...

- Я доўга чакаў гэтага моманту, Гары Потэр, - адказаў Рэдл. - Чакаў жадаючы сустрэцца з табой. Паразмаўляць з табой.

- Слухай, - Гары пачаў губляць цярпенне, - па-мойму, ты не разумееш. Зараз мы ў Таемным Пакоі. Мы пагаворым пазней...

- Нам прыйдзецца паразмаўляць зараз, - сказаў Рэдл, па-ранейшаму шырока ўсміхаючыся. Ён схаваў палачку Гары ў кішэню.

Гары ўтаропіўся на яго шырока расчыненымі вачамі. Адбывалася нешта вельмі-вельмі дзіўнае...

- Чаму Джыні такая, што з ёй? - спытаў ён павольна.

- Добрае пытанне, - прыемным голасам вымавіў Рэдл. - А вось адказам будзе даволі доўгая гісторыя. Як я мяркую, галоўная бяда Джыні у тым, што яна адкрыла сваё сэрца і ўсе свае сакрэты нябачнаму незнаёмцу. Вось што з ёй здарылася.

- Аб чым ты кажаш? - не зразумеў Гары.

- Аб дзённіку, - проста адказаў Рэдл. - Аб маім дзённіку. Малая Джыні вяла гэты дзённік на працягу шматлікіх месяцаў, давярала мне ўсе свае жаласныя трывогі і гаротнасці - як яе дражняць браты, як ёй прыйшлося ісці ў школу ў ношенай форме і з чужымі кніжкамі, і як, - вочы Рэдла бліснулі, - яна не смее спадзявацца, што вялікі, знакаміты, выдатны Гары Потэр калі-небудзь зверне на яе ўвагу...

Ва ўвесь працяг гэтай прамовы Рэдл не спускаў з Гары вачэй. У іх было амаль галодны выраз.

- Гэта было на рэдкасць сумна, унікаць у дурныя, нікчэмныя клопаты адзіннаццацігадовай дзяўчынкі, - працягваў ён. - Але я быў цярплівы. І я размаўляў з ёй, пісаў у адказ. Я спачуваў, быў вельмі добры. Джыні пакахала мяне. Ніхто не разумее мяне так, як ты, Том... Я так рада, што ў мяне ёсць гэты дзённік, якому я магу даручыцца... гэта ўсё роўна што мець сябра, якога можна насіць у кішэні...

Рэдл разрагатаўся. Смех, пранізлівы, бязлітасны, ледзяны, цалкам не падыходзіў да яго знешнасці. З-за гэтага смеху валасы ўсталі дубка на патыліцы ў Гары.

- Калі можна так сказаць аб самім сабе, Гары, мне заўсёды атрымоўвалася зачароўваць тых, каго трэба. Вось і Джыні адкрыла мне сваю душу, а яе душа апынулася менавіта тым, што мне было трэба... Я станавіўся ўсё мацней і мацней, сілкуючыся самымі таемнымі яе страхамі, самымі страшнымі сакрэтамі. Я станавіўся ўсё больш магутным, уладным, моцным, значна мацней, чым маленькая міс Уізлі. Я адужэў настолькі, што смог перадаць ёй частку маіх уласных таямніц, я пачаў пакрысе пераліваць сваю душу ў яе...

- Што ты маеш у выгляду? - спытаў Гары. Ва рту ў яго цалкам перасохла.

- А ты яшчэ не здагадаўся, Потэр? - лісліва спытаў Рэдл. – Таемны Пакой адкрыла Джыні Уізлі. Яна задушыла школьных пеўняў і нашкрабала пагрозы на сцяне. Яна нацкавала Слізэрынскага Змея на чатырох бруднакровак, роўна як і на кошку гэтага сквіба.

- Не, - прашаптаў Гары.

- Так, - абыякава, спакойна кінуў Рэдл. - Зразумела, спачатку яна не ведала, што гэта зрабіла менавіта яна. Гэта было вельмі пацешна. Шкада, што ты не зможаш прачытаць у дзённіку яе прызнання... яны станавіліся ўсё больш інтрыгуючымі.... Дарогі Том, - пачаў цытаваць Рэдл, сочачы за тым, як узмацнялася выраз жаху на твары ў Гары, - мне падаецца, я губляю памяць. У мяне форма ўся ў пеўневых пёрах, а я не ведаю, адкуль яны ўзяліся. Дарогай Том, я не магу ўспомніць, чым я займалася ўвечар у Хэлоўін, у нас быў напад на кошку, а ў мяне вопрадка спераду ўся ў фарбе. Дарагі Том, Персі стаў паўтараць, што я вельмі бледная і сама на сябе не падобная. Сёння быў яшчэ адзін напад, а я зноў не ведаю, дзе я ў гэты час была. Том, што мне рабіць? Мне падаецца, я з’яжджаю з глузду... Мне падаецца, гэта я на ўсіх нападаю, Том!

Гары сціскаў кулакі; пазногці ўсё глыбей утыкаліся ў далоні.

- Дурненькая Джыні! Ёй спатрэбілася вельмі шмат часу, каб перастаць давяраць свайму дзённіку, - распавядаў Рэдл. - Але ўрэшце рэшт яна нешта западозрыла і паспрабавала пазбавіцца ад яго. І тут на сцэне з'явіўся ты, Гары. Ты знайшоў дзённік, чым мяне невымоўна пацешыў. Бо дзённік мог знайсці хто заўгодна, і трэба жа, каб гэта апынуўся менавіта ты, той самы чалавек, з якім мне так жадалася сустрэцца...

- А навошта табе было са мной сустракацца? - спытаў Гары. Хвалі гневу прабягалі па ім целу, яму каштавала вялікага стрымацца, каб голас не завагаўся.

- Ці бачыш, Джыні мне ўсё аб табе распавяла, Гары, - адказаў Рэдл. - Усю тваю ўзрушаючую гісторыю. - Яго погляд слізгануў па шнары на ілбу, і выраз твару стала яшчэ галадней. - Я зразумеў, што павінен пазнаць аб табе з першых рук, паразмаўляць з табой, сустрэцца, калі атрымаецца. Таму я вырашыў паказаць табе знакамітую сцэну паймання мною гэтага неацесаннага дубца, Хагрыда, каб заслужыць твой давер...

- Хагрыд - мой сябар, - заявіў Гары. Гэтым разам голас яго дрыжаў. - А ты заклаў яго, ці не так? Я думаў, ты проста памыліўся, але ты...

Рэдл зноў засмяяўся сваім пранізлівым смехам.

- Што ж, мае сведчанні супраць сведчанняў Хагрыда. Паспрабуй сабе ўявіць, як гэта выглядала з пункта погляду старога Арманды Дзіпета. З аднаго боку, Том Рэдл, бедны, але геніяльны, сірата, але такі адважны, стараста школы, ідэальны вучань... з іншай, вялізны, нязграбны Хагрыд, крыніца ўсялякіх непрыемнасцяў, то ён спрабуе выгадаваць у сябе пад ложкам дзіцянятаў пярэваратня, то збегае ў Забаронены лес дзерціся з тролямі... і ўсё жа я згодзен, я сам здзівіўся, што мой план так добра спрацаваў. Я лічыў, што хоць хто-небудзь павінен здагадацца, што балван Хагрыд ніяк не можа быць Нашчадакам Слізэрына. У мяне заняло пяць гадоў – каб сабраць усю інфармацыю аб Таемным Пакоі і знайсці патаемны ўваход... а адкуль у Хагрыда на гэта мазгі, або сілы!

Адзін толькі выкладчык ператварэнняў, Дамблдор, верыў, што Хагрыд невінаваты. Ён упэўніў Дзіпета пакінуць Хагрыда пры школе і даручыць яму працу брамніка. Так, думаю, Дамблдор здагадваўся... Дамблдор ніколі не любіў мяне так, як усё астатнія настаўнікі...

- Клянуся, Дамблдор бачыў цябе наскрозь, - прашыпеў Гары скрозь зубы.

- Згодзен, ён трымаў мяне пад самым пільным назіраннем з моманту выключэння Хагрыда, - бестурботна сказаў Рэдл. - Я ведаў, што адчыняць Пакой зноў у той час, пакуль я яшчэ вучуся ў школе, будзе небяспечна. Але я не збіраўся губляць часу, выдаткаваны на яе пошукі. Я вырашыў пакінуць пасля сябе дзённік, які бы захоўваў маё шаснаццацігадовае "я" на сваіх старонках, так, каб у адзін выдатны дзень, калі пашанцу, я змог бы правесці кагосьці іншага па сваіх слядах і скончыць высакародную справу, пачатую Салазарам Слізэрынам.

- І табе гэта не атрымалася! - з трыўмфам у голасе выгукнуў Гары. - Гэтым разам ніхто не памёр, нават кошка! Праз некалькі гадзін будзе гатовы Мандрагораў Тонік, і ўсё, хто Скамянеў, ачуняюць...

- Хіба я яшчэ не сказаў табе, - роўным голасам вымавіў Рэдл, - што мне ўжо нецікава забіваць бруднакровак? Вось ужо шматлікія месяцы маёй мэтай з'яўляешся - ты!

Гары ўтаропіўся на яго.

- Толькі уяві, як я раззлаваўся, калі, у наступны раз пасля цябе, мой дзённік адкрыла Джыні! Разумееш, яна бачыла цябе з дзённікам і запаніковала. Што, калі ты пазнаеш, як ім карыстацца, а я выдам табе ўсё яе сакрэты? Што калі, горш за ўсё, я распавяду табе, хто душыць пеўняў? І вось маленькая тупень дачакалася, пакуль усё сыйдуць з вашай спальні і выкрала дзённік. Але я ўжо ведаў, што мне варта рабіць. Для мяне было зразумела, што ты выйшаў на след Нашчадака Слізэрына. З усяго таго, што распавядала аб табе Джыні, я ведаў, што ты пойдзеш на ўсё, абы раскрыць таямніцу - асабліва калі нападу падвергнецца адзін з тваіх лепшых сяброў. А яшчэ Джыні сказала мне, што ўся школа гудзе з нагоды таго, што ты ўмееш казаць на серпентарго...

І я прымусіў небараку Джыні напісаць на сцяне занатоўку аб сабе самой, прывёў яе сюды і стаіўся. Яна супраціўлялася, плакала і страшна мне надакучыла. Але ў ёй да таго часу заставалася не так ужо шмат жыцці... Яна ўклала занадта шмат у дзённік, у мяне. Досыць, каб я смог нарэшце пакінуць яго старонкі... З таго самога моманту, як мы з ёй апынуліся тут, я чакаў, што ты прыйдзеш. Ты не падмануў маіх чаканняў. У мяне да цябе шмат пытанняў, Гары Потэр.

- Напрыклад? - выплюнуў Гары. Ён па-ранейшаму сціскаў кулакі.

- Напрыклад, - працягнуў Рэдл, прыемна ўсміхаючыся, - як здарылася, што ты - худасочны немаўля без якіхсь экстраардынарных магічных здольнасцяў - прымудрыўся перамагчы найвялікшага ведзьмака ўсіх пор? Як атрымалася табе адкараскацца ўсяго толькі шнарам, у той час як чароўныя сілы Лорда Вальдэморта былі разбураныя?

У галодных вачах запаліўся цьмяна-чырвоны агонь.

- Якая табе розніца, як мне атрымалася? - павольна прамовіў Гары. - Вальдэморт быў ужо пасля цябе...

- Вальдэморт, - ціха, але выразна сказаў Рэдл, - гэтае маё мінулае, сучаснасць і будучыня, Гары Потэр...

Ён выцягнуў чароўную палачку Гары з кішэні і пачаў вадзіць ёю ў паветры, выводзячы святлівыя словы:

ТОМ МАРВОЛА РЭДЛ

Затым ён сцісла ўзмахнуў палачкай, і літары яго імя перамясціліся і ўсталі ў іншым парадку:

ЛОРД ВАЛЬДЭМОРТ

- Дайшло? - прашаптаў ён. - Гэтым імем я карыстаўся, яшчэ калі вучыўся ў "Хогвартсе", зразумела, яго ведалі толькі самыя блізкія мае сябры. Думаеш, я бы пагадзіўся вечна здавольвацца маглаўскім імем майго гідкага бацкі? Я, у чыіх жылах з матчынага боку цячэ кроў самога Салазара Слізэрына? Каб я захаваў імя звычайнага бруднага магла, які асмеліўся пакінуць мяне яшчэ да майго нараджэння, таму толькі, што пазнаў, што яго жонка - ведзьма? Не, Гары - я стварыў сабе новае імя, імя, якое ў адзін выдатны дзень - я быў у гэтым упэўнены - пабаяцца нават прамаўляць іншыя ведзьмакі, а я сам апынуся найвялікшым чараўніком усяго свету!

У мозгу ў Гары адбыўся збой. Ён тупа ўтаропіўся на Рэдла, хлопчыка-сірату, які, калі вырас, забіў бацькоў Гары і шматлікіх-шматлікіх іншых людзей... Нарэшце ён прымусіў сябе прамовіць.

- Не. Ты - не, - сказаў ён цвёрда, поўным нянавісці голасам.

- Што не? - раўнуў Рэдл.

- Ты - не найвялікшы чараўнік усяго свету, - растлумачыў Гары, пачашчана дыхаючы. - Шкада цябе расчароўваць і ўсё такое, але найвялікшым чараўніком усяго свету з'яўляецца Альбус Дамблдор. Усё так Кажуць. Нават у той час, калі ты быў поўны сіл, ты нават не спрабаваў захапіць "Хогвартс". Дамблдор бачыў цябе наскрозь, калі ты тут вучыўся, ты баішся яго і зараз, дзе бы ты не хаваўся...

Усмешка знікла з твару Рэдла, і на яе месцы з'явілася вельмі прыкры выраз.

- Дамблдора выдалілі адгэтуль пры адным толькі ўспаміне аб мне! - прашыпеў ён.

- Можа, і выдалілі, але не настолькі, наколькі ты думаеш! - парыраваў Гары. Ён казаў наўгад, спрабуючы напалохаць Рэдла, хутчэй жадаючы, чым верачы, што яго словы - праўда...

Рэдл адкрыў была рот, але замер.

Аднекуль палілася музыка. Рэдл рэзка абярнуўся і ўтаропіў позірк у пустэчу Пакою. Музыка станавілася гучней. Ад ліслівых, незямных гукаў мароз подірал па скуры; у Гары валасы ўсталі дубка, а сэрца, падавалася, пашырэла і зрабілася ў два разу больш звычайнага. Затым, калі тон дасягнуў неймавернай вышыні, і Гары адчуў, як гукі вібруюць усярэдзіне грудной клеткі, з вяршыні найблізкай калоны вырваліся языкі полымя.

Непасрэдна з паветра пад скляпеністай столлю паўстала малінавая птушка памерам з лебедзя. Яна старанна выводзіла замагільную мелодыю. У птушкі быў адліваючы золатам раскошны хвост, доўгі як у паўліна, і зіготкія залатыя кіпцюры, у якіх быў заціснуты драны скрутак.

У наступнае імгненне птушка паляцела прама да Гары. Яна выпусціла скрутак да яго ног, пасля чаго цяжка апусцілася хлопчыку на плячо і склала вялізныя крылы. Гары зірнуў уверх і ўбачыў доўгую вострую дзюбу і круглае чорнае вока.

Птушка спыніла спяваць. Яна сядзела вельмі ціха, грэючы Гарыну шчаку, і ва ўпор глядзела на Рэдла.

- Гэта фенікс... - неразумеючы вымавіў Рэдл, пільна ўзіраючыся ў птушку.

- Фоўкс? - вытхнуўся Гары і адчуў, як залатыя кіпцюры па-сяброўску паціснулі яму плячо.

- А гэта... - працягнуў Рэдл, разглядаючы зараз драную рэч, прынесеную феніксам, - старая школьная шапка-размеркавальніца...

Сапраўды, гэта была шапка. Залатаная, патрапаная і брудная, яна нерухома ляжала ў ног Гары.

Рэдл зноў зарагатаў. Ён так зайшоўся ад смеху, што ў цёмнай зале задрыжалі сцены, нібы смяяўся не адзін Рэдл, а цэлых дзесяць...

- Дык вось што Дамблдор даслаў свайму абаронцу! Пявучую птушачку і старую шапку! Ну як, ты адчуў сябе адважней, Гары? У бяспецы?

Гары не адказаў. Ён не разумеў, якая можа быць карысць ад Фоўкса або ад шапкі-сартыроўчыцы, але больш не пачуваўся самотным. З нарастаючай ўпэўненасцю ў сабе ён чакаў, калі Рэдл перастане смяяцца.

- Да справы, Гары, - сказаў нарэшце Рэдл, усё яшчэ не ў сілах перастаць усміхацца. - Двойчы - у тваім мінулым, у маім будучыні - мы сустракаліся. І двойчы мне не атрымоўвалася забіць цябе. Як ты змог застацца ў жывых? Распавядзі мне ўсё. Чым даўжэй будзеш казаць, тым даўжэй пражывеш.

Гары ліхаманкава ўзважваў свае шанцы. У Рэдла палачка. У яго, у Гары – Фоўкс і шапка-размеркавальніца. Ні то, ні іншае не вельмі падыходзіць для дуэлі. Ды ўжо, справа труба... чым даўжэй Рэдл стаіць тут, тым больш жыцці выцякае з Джыні... Гары зазначыў, што контуры фігуры Рэдля становяцца ўсё выразней, сам ён усё больш знаходзіць цела... Калі ўжо ім наканавана пазмагацца адно з адным, то чым хутчэй, тым лепш.

- Ніхто не ведае, чаму ты страціў чароўныя сілы, калі спрабаваў забіць мяне, - сцісла адказаў Гары. - Я таксама не ведаю. Але затое я ведаю, чаму ты не змог забіць мяне. Таму што маё маці аддала за мяне сваё жыццё. Мая звычайная, магланароджаная маці, - дадаў ён, дрыжачы ад падаўляемага гневу. - Яна не дала табе забіць мяне. А я бачыў цябе сучаснага, летась. Ты - нікуды не прыдатная разваліна. Ты ледзь жывы. Вось куды прывялі цябе твае чароўныя сілы. Ты змушаны хавацца. Ты пачвара, гідкі, гадкі...

Твар Рэдла сказіўся. Затым ён вымусіў свае рысы скласціся ў жудасную, злавесную ўсмешку.

- Вось, стала быць, як. Тваё маці аддала за цябе сваё жыццё. Згодзен, гэта моцны контрзаклён. Зараз зразумела... у канчатковым рахунку, у табе няма нічога асаблівага. Ці бачыш, я ніяк не мог зразумець: паміж намі ёсць штосьці да дзівацтва агульнае. Ты, дакладна, і сам гэта зазначыў.. Абодва паўкроўкі, сіроты, выхаваныя ў маглаў. Абодва змеевусныя - магчыма, адзіныя двое ў "Хогвартсе" пасля самога вялікага Слізэрына. Мы нават знешне падобныя... але, як высвятляецца, ты выратаваўся ад мяне ўсяго толькі дзякуючы шчаслівай выпадковасці. Гэта ўсё, што я жадаў ведаць.

Гары стаяў і, унутрана сціснуўшыся, чакаў, калі Рэдл узмахне палачкай. У гэты час крывая ўсмешка на твары ў Рэдля зноў стала шырэй.

- Вось што, Гары, я жадаю падаць табе невялікі ўрок. Давай-ка помераемся сіламі: Лорд Вальдэморт, Нашчадак Салазара Слізэрына, супраць знакамітага Гары Потэра і той зброі, якім у Дамблдора хапіла розуму яго забяспечыць...

Ён з грэблівым здзіўленнем кінуў погляд на Фоўкса і шапку-размеркавальніцу і адышоў. Гары, у якога страх хутка распаўсюджваўся па целе, паралізуючы ногі, зачаравана сачыў за Рэдлам. Той спыніўся паміж высокімі калонамі і падняў вочы да каменнай маскі Слізэрына, панаваўшай высока ў паўцемры. Рэдл шырока расчыніў рот і сыкнуў - але Гары зразумеў усё яго слова...

- Пагавары са мной, Слізэрын, найвялікшы з Чацвёркі Хогвартс...

Гары разгарнуўся на абсцасах, каб таксама паглядзець на статую. Фоўкс пахіснуўся ў яго на плячы.

Вялізны твар Слізэрына заварушыўся. Агорнуты жахам, Гары ўбачыў, як адчыняецца гіганцкі рот - шырэй, шырэй, пакуль нарэшце рот не ператварыўся ў вялізную дзіру.

І штосьці варушылася ўсярэдзіне гэтай дзіры. Штосьці выпаўзала з яе глыбінь.

Гары несвядома адступіўся. Ён працягваў адыходзіць назад, пакуль не стукнуўся ў сцяну Пакою. Ён дужа заплюшчыў вочы і ў гэты момант адчуў, што Фоўкс узлятае з яго пляча. Фенікс закрануў хлопчыка крылом па шчацэ. Гары жадаў закрычаць: "Не пакідай мяне!", ды толькі што можа зрабіць фенікс супраць Караля Змей?

Штосьці неверагоднае звалілася на пол Пакою. Гары нават адчуў вібрацыю - ён ведаў, што адбываецца, ён адчуваў гэта, нават не адчыняючы вока, бачыў, як змей выпаўзае з рота Слізэрына, разгортваючы кольцы жахлівага цела. Затым раздалося шыпенне Рэдла:

- Забі яго.

Васіліск набліжаўся да Гары; хлопчык чуў, як цяжкае цела змея грузна слізгае па пыльнай падлозе. Не адчыняючы вока, Гары слепа зашпуляўся, растапырыўшы рукі, спрабуючы намацаць шлях - Вальдэморт рагатаў...

Гары спатыкнуўся. Ён цяжка паваліўся на пол і адчуў прысмак крыві ў роту - змей быў літаральна ў фуце ад яго, было чуваць яго набліжэнне...

Угары справа падарваўся гучны, плююшчыйся гук, і нешта цяжкае абрынулася на Гары з такой моцай, што ён са ўсяго маху ўрэзаўся ў сцяну. Вось-вось у яго цела павінны ўсадзіцца атрутныя іклы... Ён чуў звар'яцелае шыпенне, чуў, як нешта люта б'ецца аб калоны...

Ён нічога не змог з сабою зрабіць - і мімавольна прыадчыніў вочы, досыць шырока, каб бачыць, што адбываецца.

Адсунуўшыся ад Гары, вялізны ярка-зялёны змей падняў высока ў паветра тоўстае, як ствол дуба, цела і п'яна вадзіў непрыгожай, быццам адрубленнай галавой паміж калонамі. Гары дробна дрыжаў і быў гатовы адразу зачыніць вочы, калі змей абярнецца. Тут ён зразумеў, што жа адцягнула змея.

Фоўкс кружыў вакол яго галавы, і васіліск кідаўся на фенікса, агаліўшы доўгія і тонкія як шаблі іклы...

Фоўкс нырнуў. Яго доўгая залатая дзюба на імгненне зніла з вачэй, і раптам фантан цёмнай крыві пырснуў на пол. Змяіны хвост зашпуляўся з боку ў бок, цудам не закрануўшы Гары, і, раней, чым хлопчык паспеў зачыніць вочы, змей абярнуўся - Гары апынуўся тварам да твару з пачварай і ўбачыў, што абодва вялізных вытарашчаных вока выдзяўбаныя феніксам; кроў струменілася на пол, і змей шыпеў у агоніі.

- НЕ! - пачуў Гары лямант Рэдла. - ПАКІНЬ ПТУШКУ! ПАКІНЬ ПТУШКУ! ХЛАПЧУК ЗЗАДУ ЦЯБЕ! ШУКАЙ ЯГО ПА ПАХУ! ЗАБІ ЯГО!

Аслеплены змей пахіснуўся, збіты з толку, але па-ранейшаму смяротны. Фоўкс кругамі лётаў у яго над галавой, трубячы сваю тужлівую песню, час ад часу ўтыкаючыся дзюбай у лускаваты нос, па якім безупынна лілася кроў.

- Дапамажыце, дапамажыце, - як вар'ят, мармытаў Гары, - хто-небудзь... хоць хто-небудзь...

Змяіны хвост зноў хвастануў па падлозе. Гары прыхіліўся. Нешта мяккае стукнулася яму ў твар.

Васіліск выпадкова шпурнуў у рукі хлопчыку шапку-размеркавальніцу. Гары схапіў яе. Гэта было ўсё, што ў яго заставалася, апошні шанец - ён насунуў шапку на галаву і кінуўся на пол. Васіліск у гэты час зноў махнуў хвастом.

Дапамажыце - дапамажыце - думаў Гары пад шапкай, з усіх сіл зажмурыўшы вочы. Калі ласка, дапамажыце...

Адказу не было. Замест гэтага, шапка сціснулася, як быццам схопленая цвёрдай рукой.

Нешта вельмі цяжкае і цвёрдае звалілася Гары на галаву, ён амаль пазбавіўся прытомнасці. З вачэй паляцелі зоркі. Ён схапіў шапку за кончык, каб сцягнуць яе з галавы і адчуў пад ёй нешта доўгае і цвёрдае.

Усярэдзіне шапкі з'явіўся мігатлівы срэбны меч, упрыгожаны рубінамі велічынёй з курынае яйка.

- ЗАБІ ХЛАПЧУКА! ПАКІНЬ ПТУШКУ! ХЛАПЧУК ЗЗАДУ! НЮХАЙ - ТЫ ПАЧУЕШ ЯГО!

Гары ўжо стаяў на нагах. Ён прыгатаваўся да нападу. Галава васіліска хілілася да падлогі, цела выгіналася, удараючыся аб калоны - змей круціўся ў пошуках ахвяры. Гары бачыў вялізныя, скрываўленыя вачніцы, пашча, разяўленую так шырока, што ён мог бы праваліцца туды цалкам, пашча з двума шэрагамі зубоў, доўгіх як шаблі, тонкіх, вільготна бліскучых, атрутных...

Змей напаў усляпую - Гары ўвярнуўся, і змей стукнуўся аб сцяну Пакою. Пачвара зноў кінулася, і яго раздвоены язык крануў Гары ўзбоч. Хлопчык аберуч падняў меч...

Васіліск зноў кінуўся, і гэтым разам кідок апраўдаў сябе - Гары ўсім целам наваліўся на меч і ўсадзіў яго ў неба пачвары...

Але, калі цёплая кроў заструменілася па яго руках, ён адчуў пякучы боль трохі вышэй локця. Адзін з доўгіх, смяротных зубоў утыкаўся ўсё глыбей і глыбей у руку, і рука зламалася, калі змей пачаў хіліцца набок і нарэшце зваліўся, выгінаючыся, на пол.

Гары саслізнуў па сцяне. Ён ухапіўся за зуб, які распаўсюджваў яд па целе і выдраў яго з рукі. Ён аддаваў сабе справаздачу ў тым, што ўжо занадта позна. Адчайны, да беласці ў вачах, боль павольна, але дакладна разлівалася па целе. Ён адшпурнуў зуб і замутненнымі вачамі глядзеў, як кроў праступае на вопратцы. Пакой стаў рашчыняцца ў цьмяным кружэнні.

Паблізу пранеслася малінавая пляма, і Гары пачуў ззаду сябе ціхае клацаніе кіпцюроў.

- Фоўкс, - невыразна прамармытаў Гары, - ты быў выдатны, Фоўкс...

Ён адчуў, як фенікс паклаў сваю прыгожую галаву на то месца, дзе змяіны зуб усадзіўся яму ў руку.

Ён пачуў удалечыні крокі, і на яго насунулася змрочны цень.

- Табе канец, Гары Потэр, - сказаў зверху голас Рэдла. - Канец. Нават Дамблдорава птушка разумее гэта. Бачыш, што яна робіць, Потэр? Яна плача.

Гары міргнуў. Контуры галавы Фоўкса перад ім вачамі то знаходзілі фокус, то зноў станавіліся размытымі. Буйныя як жамчужыны слязы сцякалі па ільсняных пёрах.

- Я буду сядзець тут і глядзець, як ты паміраеш, Гары Потэр. Не спяшайся. У мяне годзе часу.

У Гары пачатку круцілася галава. І усё вакол таксама закруцілася.

- Вось як памірае знакаміты Гары Потэр, - дзесьці далёка вымавіў голас Рэдла. - Адзін у Таемным Пакоі, забыты сябрамі, пераможаны нарэшце Чорным Лордам, якому ён гэтак неразумна кінуў выклік. Хутка ты сустрэнешся са сваёй дарогай бруднакроўнай матуляй, Гары... Яна купіла табе жаласныя дванаццаць год жыцця... але Лорд Вальдэморт усё роўна нагнаў цябе. Бо ты заўсёды ведаў, што гэта здарыцца....

Калі гэта смерць, думаў Гары, то ўсё не так ужо страшна.

І нават ужо не балюча...

Аднак ці смерць гэта? Замест таго, каб знікнуць у чарноцці, Пакой ізноў знаходзіў выразныя контуры. Гары асцярожна патрос галавой і ўбачыў Фоўкса, усё яшчэ які трымаў галаву на параненай руцэ. Зіхатлівыя жамчужыны слёзаў пакрывалі рану - толькі ніякай раны не было...

- Сыйдзі адгэтуль, птушка, - нечакана падарваўся голас Рэдла. - Сыйдзі ад яго - што я кажу, сыйдзі...

Гары прыпадняў галаву. Рэдл паказваў чароўнай палачкай Гары на фенікса; раздаўся стрэл, нібы з стрэльбы, і Фоўкс узвіўся ў віхуры залатога і малінавага.

- Слёзы фенікса... - спакойна вымавіў Рэдл, утаропіўшыся на руку Гары. - Ну, вядома... гаючая сіла... як я мог забыць...

Ён зірнуў у твар хлопчыку.

- Якая розніца. Насамрэч, так нават лепш. Толькі ты і я, Гары Потэр... ты і я...

Ён узмахнуў палачкай...

Але вось, з гучным шамаценнем крылаў, Фоўкс з'явіўся над галавой, і нешта звалілася Гары прама ў рукі - дзённік.

На працягу дзелі секунды і Гары, і Рэдл, які замёр з паднятай палачкай у руцэ, не маглі адарваць ад яго погляду. Затым, не разважаючы, без прамаруджання, так, быццам з самога пачатку збіраўся зрабіць менавіта гэта, Гары схапіў зуб васіліска з полу і ўсадзіў яго ў самы стрыжань нататніка.

Пакой пранізаў доўгі, страшны, адчайны лямант. Струмені чарнілаў пырснулі з дзённіка, праліліся Гары на рукі, пацяклі на пол. Рэдл выгінаўся і курчыўся, выў і стагнаў і нарэшце...

Ён знік. Гарына палачка са стукам звалілася на пол, пасля чаго запанавала цішыня. Калі не лічыць сталага кап-кап-кап - чарнілы працягвалі працякаць з дзённіка. Яд васіліска прасмаліў яго наскрозь, як агнём падсмаліўшы ў боку дзіру.

Дрыжачы ўсім целам, Гары з цяжкасцю падняўся на ногі. Галава круцілася, як быццам ён праляцеў шмат міль з дапамогай лятучага пораху. Павольнымі рухамі ён падабраў з полу палачку і шапку-размеркавальніцу і, сабраўшы астаткі сіл, выдраў бліскучы меч з рота ў васіліска.

І тут з іншага канца Пакоя раздаўся слабы стогн. Джыні заварушылася. Гары кінуўся да яе, і яна села. Нічога не разумеючым поглядам дзяўчынка абвяла велічэзны контур мёртвага васіліска, Гары ў прасякнутай крывёй вопрадцы, дзённік у яго руцэ. Джыні выдала гучны, узрушаны крык, і слёзы безупынна паліліся па яе твары.

- Гары - о, Гары - я жадала сказаць вам за сняданкам, але я не м-магла вымавіць гэта перад Персі - гэта была я, Гары - але я - я да-клянуся, я н-н-не жадала - Р-Рэдл мяне прымусіў, ён у-усяліўся ў мяне - і - а да-як ты забіў гэта - гэта чудзішчэ? Д-дзе Рэдл? Апошняе, што я п-памятаю, гэта то, як ён выйшаў з дзённіка...

- Супакойся, - сказаў Гары, паднімаючы дзённік і паказваючы Джыні асмаленую дзюру, - Рэдлу прыйшоў канец. Глядзі! І яму, і васіліску. Давай, Джыні, пайдзем, трэба выбірацца адсюль...

- Мяне выключаць! - рыдала Джыні, у той час як Гары ніякавата дапамагаў ёй падняцца на ногі. - Я марыла паступіць у "Хогвартс" з таго часу, як Біл пайшоў у школу, і вось зараз мне прыйдзецца сыйсці - і ш-што скажуць маці з татам?

Фоўкс чакаў іх, парачы ў уваходу. Гары падштурхоўваў Джыні наперад; яны пераступілі праз мёртвыя кольцы страшнага змея, прайшлі скрозь гулкую цемру і вышлі ў тунэль. Гары пачуў, як каменныя сцены з ціхім шыпеннем зачыніліся за імі.

Пасля пяціхвіліннага пераходу ўверх па тунэлі, далёкі гук перасоўваных камянёў дасягнуў вушэй Гары.

- Рон! - загарлапаніў Гары, паскараючы крок. - З Джыні усё ў парадку! Яна са мной!

Ён пачуў прыглушаны лямант захаплення, тунэль чарговы раз вільнул, і яны ўбачылі перад сабою радасны твар Рона, які выглядаў з самавітых памераў дзіры, якую яму атрымалася прарабіць у каменнай завале.

- Джыні! - Рон працягнуў руку, каб працягнуць сястру першай. - Ты жывая! Якое шчасце! Што здарылася? Як - чаму - адкуль узялася гэтая птушка?

Фоўкс праляцеў у дзіру следам за Джыні.

- Гэта птушка Дамблдора, - сказаў Гары, працісківаясь апошнім.

- А адкуль у цябе меч? - спытаў Рон, неразумеючы ўзіраўся на грозную зброю.

- Растлумачу потым, калі адыйдзем адсюль, - сказаў Гары, ўпотай кінуўшы погляд на Джыні, якая плакала яшчэ мацней, чым раней.

- Але...

- Потым, - адрэзаў Гары. Ён лічыў, што пакуль Рону не час ведаць, хто адкрыў Таемны Пакой, ды і ў любым выпадку, было нядобра казаць аб гэтым, калі Джыні побач. - Дзе Локхард?

- Там, ззаду, - кінуў па-ранейшаму нічога не разумеючы Рон і матнуў галавой уверх па тунэлі па кірунку да ўваходу ў трубу. - Ён у дрэнным выглядзе. Пайшлі, сам убачыш.

Пад правадырствам Фоўкса, чые шырокія малінавыя крылы выпраменьвалі мяккае залатое святло ў цемры, яны прайшлі ўвесь зваротны шлях да трубы. Там сядзеў Гілдэрой Локхард і бессэнсоўна мыкаў нешта сабе пад нос.

- Яму памяць адшыбла, - растлумачыў Рон. - Заклён забыцця адскочыў. Замест нас стукнуў па ім. Разумення не мае, хто ён такой, дзе знаходзіцца, хто мы такія. Я загадаў яму сядзець і чакаць тут. А то ён сам для сябе небяспечны.

Локхард лагодна ўтаропіўся на надыйшоўшую кампанію.

- Прывітанне, - сказаў ён. - Так сабе мястэчка, праўда? Вы тут жывецё?

- Не, - адказаў Рон, паварочваючыся да Гары і паднімаючы бровы.

Гары нахіліўся і зазірнуў у доўгую, цёмную трубу.

- Ты, выпадкова, не прыдумаў, як нам па ёй падняцца? - спытаў ён Рона.

Рон пагушкаў галавой. Але тут фенікс Фоўкс праляцеў наперад і затрымцеў крыламі перад Гары, ярка свецячы круглымі вачыма ў цемры. Ён зазыўна размахваў доўгім хваставым опереньем. Гары няўпэўнена глядзеў на яго.

- Па-мойму, ён жадае, каб ты схапіўся за хвост... - прамовіў Рон з збянтэжаным выглядам. - Але ты бо занадта цяжкі для такой птушкі, яна не зможа выцягнуць цябе...

- Фоўкс, - сказаў Гары, - не простая птушка. - Ён хутка азірнуўся да астатніх. - Будзем трымацца адно за аднаго. Джыні, вазьмі Рона за руку. Прафесар Локхард...

- Гэта вы, - рэзка кінуў Рон Локхарду.

- Вазьміце Джыні за іншую руку...

Гары затыкнуў меч і шапку-сартыроўчшыцу за пояс, Рон узяўся за крысо Гарынай вопрадцы, пасля гэтага Гары пацягнуўся і ўзяў у рукі дзіўна гарачы хвост.

Неверагодная лёгкасць распаўсюдзілася па ўсім яго целе, і ў наступную секунду, у гучным шоргаце крылаў, уся працэсія ўжо ляцела ўверх па трубе. Гары чуў, як ззаду Локхард ахкае: "Дзіўна! Дзіўна! Гэта проста нейкае чараўніцтва!" Халоднае паветра трапятала у валасах і, раней чым Гары перастаў атрымліваць асалоду ад палёту, той ужо скончыўся - усе чацвёра апынуліся на вільготнай падлозе туалета Плаксы Міртл, Локхард стаў папраўляць сбіўшыся капялюш, а ракавіна, пад якой хавалася труба, ужо слізгала на сваё месца.

Міртл вытарашчыла вочы.

- Ты жывы, - тупа сказала яна, звяртаючыся да Гары.

- Зусім неабавязкова так адкрыта дэманстраваць сваё расчаровнне з гэтай нагоды, - змрочна кінуў ён, выціраючы акуляры ад пырсак крыві і слізі.

- Ой, ну... проста я думала... калі бы ты памёр, я бы падзялілася з табой унітазам, - прамармытала Міртл, уся заліўшыся серабрыстай фарбай.

- Фу! - сказаў Рон, калі яны вышлі з туалета ў змрочны, цёмны калідор. - Падаецца, Міртл у цябе закахалася! У цябе з'явілася канкурэнтка, Джыні!

Але Джыні па-ранейшаму пралівала маўклівыя слёзы.

- Куды зараз? - спытаў Рон, заклапочана паглядзеўшы на Джыні. Гары паказаў.

Фоўкс ляцеў наперадзе, азараючы калідор залатым ззяннем. Хлопцы ішлі за ім і неўзабаве апынуліся перад кабінетам прафесара МакГонагал.

Гары пастукаў і расхінуў дзверы.