La ĉashundo de la Baskerviloj

8. La unua raporto de doktoro Vatsono

Ekde ĉi tiu punkto mi sekvos la iradon de la okazaĵoj per transskribado de miaj propraj leteroj al sinjoro Ŝerloko Holmso, kiuj kuŝas antaŭ mi sur la tablo. Unu paĝo mankas, sed cetere ili estas precize tiaj, kiaj mi skribis ilin, kaj vidigas miajn sentojn kaj suspektojn aktualajn pli precize ol kapablus fari mia memoro, malgraŭ ĝia klareco rilate tiujn tragikajn okazaĵojn.

Baskervila Halo. 13 okt.

Mia kara Holmso,

Miaj antaŭaj leteroj kaj telegramoj sufiĉe bone ĝisdatigis vin pri ĉio okazinta en tiu ĉi angulo de la mondo plej forlasita de la Dio. Ju pli longe oni restas ĉi tie, des pli sinkas en la animon la spirito de la erikejo, ĝia vasteco, kaj ankaŭ ĝia severa ĉarmo. Tuj kiam oni eliras sur ĝian sinon, oni jam rezignas pri ĉiuj signoj de moderna Anglujo, sed aliflanke oni konscias ĉie pri la hejmoj kaj la laboro de prahistoriuloj. Ĉiuflanke kiam oni promenas troviĝas la domoj de tiuj forgesitoj, kun ties tomboj kaj la grandaj monolitoj, kiuj supozeble signis iliajn templojn. Rigardante iliajn grizajn ŝtondomojn sur la cikatritaj montetaj flankoj, oni lasas malantaŭe la propran epokon, kaj se oni vidus felvestitan harozan homon elrampi tra la malalta pordo, kiu metus silikpintan sagon al la kordo de sia pafarko, oni sentus, ke lia ĉeesto ĉi tie estas pli natura ol la propra. Plej strange estas, ke ili loĝadis tiel dense sur grundo, kiu certe ĉiam estis malfekunda. Mi neniel estas antikvaĵisto, sed mi povas imagi, ke ili estis nemilitema kaj persekutata raso devigita akcepti tion, kion neniu alia okupis.

Ĉio ĉi tamen fremdas al la komisio, al kiu vi sendis min, kaj tre verŝajne estos tre seninteresa al via severe praktika menso. Mi daŭre memoras vian kompletan indiferenton pri tio, ĉu la suno rivoluas ĉirkaŭ la tero aŭ la tero ĉirkaŭ la suno. Mi revenu do al la faktoj koncernantaj kavaliron Henriko Baskervilo.

Ke vi ne ricevis raporton dum la pasintaj kelkaj tagoj, tion klarigas ke ĝis hodiaŭ okazis nenio sufiĉe grava por priskribo. Poste okazis tre surpriza cirkonstanco, kiun mi rakontos al vi siatempe. Sed unue mi devas kontaktigi vin al iuj aliaj faktoroj en la situacio.

Unu el ili, pri kiu mi ĝis nun diris malmulton, estas la eskapinta bagnulo sur la erikejo. Ekzistas nun forta motivo supozi, ke li komplete eskapis, kio konsiderinde malŝarĝas la izolitajn loĝantojn en tiu ĉi distrikto. Jam pasis du semajnoj post lia fuĝo, dum kiuj li ne estas vidita kaj oni aŭdis pri li nenion. Estas nekredeble, ĉu ne, ke li povis elteni sur la erikejo dum tiom da tempo. Kompreneble, kiom koncernas lian kaŝiĝon, tute ne ekzistas malfacilo. Iu ajn el la ŝtondomoj havigus al li kaŝejon. Sed troviĝas nenio manĝebla, krom se li kaptus kaj buĉus unu el la erikejaj ŝafoj. Ni supozas, ke li foriris, kaj la disloĝantaj farmantoj dormas pli profunde pro tio.

Ni estas kvar fortikaj viroj en tiu ĉi domanaro, do ni povus tre bone defendi nin, sed konfesinde mi pasigis momentojn maltrankvilajn pensante pri la Stepeltonoj. Ili loĝas mejlojn for de ajna helpo. Ili estas unu servistino, maljuna vira servisto, la fratino kaj la frato, inter kiuj la lasta estas viro ne tre forta. Ili estus senhelpaj en la manoj de senskrupululo tia, kia tiu notingmonteta krimulo, se li sukcesus eniri. Kavaliro Henriko kaj mi ambaŭ estis maltrankvilaj pri ilia situacio, kaj estis sugestite ke Perkinso, la grumo, iru dormi tie, sed Stepeltono tute rifuzis tion.

Estas fakto, ke nia amiko kavaliro komencis vidigi konsiderindan intereson pri nia ĉarma najbarino. Tio ne estas miriga, ĉar la tempo tre peze pasas en tiu ĉi izolita loko por aktivulo kia li, kaj ŝi estas virino tre fascina kaj bela. Ĉirkaŭ ŝi ŝvebas io tropika kaj ekzotika, kiu elstare kontrastas al ŝia aplomba kaj senemocia frato. Tamen li ankaŭ donas ideon pri kaŝitaj fajroj. Li certe tre forte influas ŝin, ĉar mi vidis ŝin senĉese ekrigardi al li dumparole, kvazaŭ serĉante aprobon pri tio, kion ŝi diris. Mi esperas, ke li traktas ŝin bonkore. En liaj okuloj estas seka ekbrilo, kaj liaj maldikaj lipoj firme formiĝas, kio akompanas pozitivan kaj eble malmildan karakteron. Vi trovus lin interesa studaĵo.

Li venis viziti Baskervilon je tiu unua tago, kaj la sekvan matenon li gvidis nin por montri la lokon, kie la legendo pri la misfara Hugo supozeble originis. Temis pri promeno kelkmejla trans la erikejoj ĝis loko tiel morna, ke ĝi povintus sugesti la historion. Ni trovis mallongan valon inter krudaj rokmontoj kiu kondukis al aperta herba loko aspergita per la blankaj kotonherboj. En ties mezo leviĝis du ŝtonegoj, trivitaj kaj akrigitaj ĉe la supra ekstremo, ĝis ili aspekte similis la enormajn korodajn dentegojn de iu monstra besto. Ĉiurilate ĝi konformis al la sceno de la malnova tragedio. Kavaliro Henriko multe interesiĝis, kaj pli ol unufoje li demandis al Stepeltono, ĉu tiu vere kredas pri ebleco de enmiksiĝo de la supernaturo en la homajn aferojn. Li parolis leĝere, sed estis evidente, ke li tre seriozas. Stepeltono respondis singarde, sed facile videblis, ke li diris malpli ol li povis, kaj ke li ne volis esprimi sian tutan opinion pro komplezemo al la sentoj de la kavaliro. Li rakontis al ni pri similaj okazoj, kiam familioj suferis je la misinfluo, kaj li postlasis al ni impreson ke li akceptas la popularan vidpunkton pri la afero.

Revenvoje ni restis por tagmanĝi en Meripita Domo, kaj tie kavaliro Henriko konatiĝis kun fraŭlino Stepeltono. Ekde la unua renkontiĝa momento li ŝajnis forte allogita al ŝi, kaj mi tre eraras, se la sento ne estis reciproka. Li menciis ŝin multfoje dum nia promeno hejmen, kaj ekde tiam apenaŭ pasis tago, dum kiu ni ne vidis la gefratojn. Ili vespermanĝos ĉi tie hodiaŭ vespere kaj oni priparolas, ke ni iru al ili en la venonta semajno. Oni supozus, ke tia pariĝo estus tre bonvena al Stepeltono, kaj tamen pli ol unufoje mi ekvidis esprimon forte malaproban sur lia vizaĝo, kiam kavaliro Henriko direktis atenton al lia fratino. Sendube li multe ŝatas ŝin kaj pasigus solecan vivon sen ŝi, sed ŝajnus la zenito de egoismo se li kontraŭstarus tian brilan edziniĝon por ŝi. Malgraŭe mi estas certa, ke li ne deziras, ke ilia intimeco maturiĝu ĝis amo, kaj mi plurfoje observis, ke li klopodis malhelpi, ke ili restu inter kvar okuloj. Cetere, via instrukcio, ke mi neniam permesu, ke kavaliro Henriko eliru sola, iĝos multe pli peniga, se la amafero aldoniĝos al niaj aliaj malfacilaĵoj. Mia populareco rapide forvelkus, se mi laŭlitere plenumus vian ordonon.

Je alia tago — ĵaŭde, se diri precize — doktoro Mortimero tagmanĝis ĉe ni. Li prifosadas dolmenon ĉe Longa Monteto, kaj trovis prahoman kranion, kiu plenĝojigas lin. Neniam ekzistis entuziasmulo tiel sendevia kiel li! La Stepeltonoj alvenis poste, kaj la afabla doktoro kondukis nin ĉiujn al la taksusa aleo, pro peto de kavaliro Henriko por montri al ni precize kiel okazis ĉio dum tiu fatala nokto. La taksusa aleo estas longa morna promenejo inter du altaj bariloj el tondita heĝaĵo, kun mallarĝa strio da herbo ambaŭflanke. Ĉe la fora ekstremo estas malnova kaduka somerdometo. Duonvoje laŭlonge estas la pordeto al la erikejo, kie la maljuna sinjoro postlasis sian cigaran cindron. Ĝi estas blanka ligna pordeto kun klinko. Post ĝi etendiĝas la vasta erikejo. Mi memoris vian teorion pri la afero kaj provis bildigi al mi ĉion, kio okazis. Dum la maljunulo staris tie li vidis ion venanta trans la erikejon, ion kio terurigis lin tiel ke li perdis la sagacon kaj kuris, kuregis ĝis li mortis pro timego kaj elĉerpiĝo. Jen estis la longa ombreca tunelo tra kiu li fuĝis. Kaj de kio? Ĉu ŝafhundo de la erikejo? Aŭ fantoma ĉashundo, nigra, silenta kaj monstra? Ĉu en la afero estis homa interveno? Ĉu la pala atenta Barimoro scias pli, ol li diris? Ĉio estis malklara kaj malpreciza, sed ĉiam malantaŭ ĝi estas la malhela ombro de krimo.

Unu alian najbaron mi renkontis post kiam mi lastfoje skribis. Tiu estas sinjoro Frenklendo de Laftera Halo, kiu loĝas proksimume kvar mejlojn sude de ni. Li estas maljuneta homo, ruĝvizaĝa, blankhara kaj kolerema. Lia ĉefintereso estas la brita juro, kaj li elspezis grandan havaĵon je procesado. Li luktas pro la nura plezuro lukti, kaj egale pretas subteni unu aŭ la alian flankon de demando, tiel ke ne estas mirige, ke li trovis tion distro multekosta. De tempo al tempo li baras rajtigitan trairejon, kaj defias la paroĥon devigi lin remalfermi ĝin. Aliam li propramane detruas pordeton de aliulo kaj deklaras, ke ekzistis tie rajtigita trairejo ekde la pratempo, kaj defias la posedanton procesi kontraŭ lin pro senrajta trairo. Li estas klera pri malnovaj bienaj kaj komunumaj rajtoj, kaj li utiligas sian kleron kelkfoje favore al la vilaĝanoj de Filikindo kaj kelkfoje kontraŭ ilin, tiel ke de tempo al tempo oni aŭ portas lin triumfe tra la vilaĝa strato aŭ bruligas lian figuraĵon, depende de lia plej lasta heroaĵo. Oni diras, ke li havas proksimume sep procesojn aktualajn, kiuj probable glutos la restaĵon de lia havaĵo, kaj tiel senpikiligos lin kaj lasos lin sendanĝera en la estonteco. Escepte de la juro li ŝajnas bonkora afabla persono, kaj mi mencias lin nur ĉar vi insistis, ke mi sendu priskribon pri la homoj en nia ĉirkaŭaĵo. Li estas unike okupata nuntempe, ĉar, estante amatora astronomo, li posedas bonegan teleskopon, kun kiu li kuŝas sur la tegmento de sia propra domo kaj observas la erikejon dum la tuta tago, esperante ekvidi la eskapintan bagnulon. Se li limigus sian energion al tio, ĉio estus en ordo, sed disfamiĝas onidiroj, ke li intencas procesi kontraŭ doktoro Mortimero, ĉar tiu malfermis tombon sen konsento de la heredinto, pro tio ke li elfosis la neolitikan kranion en la dolmeno sur Longa Monteto. Li helpas malmonotonigi niajn vivojn kaj havigas iom da komika malstreĉo, kie tio estas urĝe bezonata.

Kaj nun, ĝisdatiginte vin pri la eskapinta bagnulo, Stepeltonoj, doktoro Mortimero kaj Frenklendo de Laftera Halo, mi finu per la plej grava, kaj rakontu al vi iom pli pri la Barimoroj, kaj precipe pri la surprizaj okazaĵoj de hieraŭ nokte.

Unue pri la esplora telegramo, kiun vi sendis el Londono por certiĝi, ke Barimoro estas efektive ĉi tie. Mi jam klarigis, ke la atestaĵo de la poŝtisto indikas, ke la provo estis senvalora kaj ke pruvon ni ne havas el kiu ajn vidpunkto. Mi rakontis al kavaliro Henriko, kiel statas la afero, kaj li tuj laŭ sia senkaŝa maniero alvokis Barimoron kaj demandis, ĉu la telegramon li ricevis propramane.

Barimoro diris, ke jes.

— Ĉu la junulo liveris ĝin senpere en viajn manojn? — demandis kavaliro Henriko.

Barimoro aspektis surprizite kaj iomete pripensis.

— Ne, mi estis en la deponejo tiumonente, kaj mia edzino alportis ĝin al mi.

— Ĉu vi respondis ĝin persone?

— Ne, mi sciigis al mia edzino, kion respondi, kaj ŝi iris suben por skribi ĝin.

Tiuvespere li proprainiciate revenis al la temo.

— Mi ne tute komprenis la celon de viaj demandoj hodiaŭ matene, kavaliro Henriko, — li diris. — Espereble ili ne signifas, ke mi faris ion kio perdigis al mi vian fidon?

Kavaliro Henriko devis certigi al li, ke ne estis tiel, kaj pacigi lin per donaco de granda sortimento de sia malnova vestaĵaro, ĉar la londonaj vestaĵoj jam ĉiuj alvenis.

Sinjorino Barimoro interesas min. Ŝi estas peza, solida persono, tre limigita, intensive respektinda, kaj ema puritani. Vi apenaŭ povus imagi personon malpli emocian. Tamen mi jam sciigis al vi ke dum la unua nokto ĉi tie, mi aŭdis ŝin plorĝemi amare, kaj poste mi pli ol unufoje rimarkis larmospurojn sur ŝia vizaĝo. Ia profunda malĝojo mordas senĉese ŝian koron. Foje mi konjektas, ke ŝi havas kulpan memoron, kiu ŝin hantas, kaj foje mi suspektas, ke Barimoro estas hejma tirano. Mi ĉiam sentis en la karaktero de tiu viro ion apartan kaj dubindan, sed la aventuro de hieraŭ nokte pintigas miajn suspektojn.

Kaj tamen ĝi eble ŝajnos en si mem bagatelo. Vi scias, ke mi ne estas tre profunda dormanto, kaj post kiam mi gardas en tiu ĉi domo, mia dormo estas pli ol iam malprofunda. Hieraŭ nokte, ĉirkaŭ la dua horo, min vekis singardaj paŝoj preterpasantaj mian ĉambron. Mi ellitiĝis, malfermis mian pordon, kaj elrigardis. Longa nigra ombro treniĝis tra la koridoro. Ĝin sternis viro, kiu marŝis mallaŭte trakoridore kun kandelo en la mano. Li portis ĉemizon kaj pantalonon kaj nudpiedis. Mi povis vidi nur la konturon, sed lia altstaturo sciigis min, ke tiu estas Barimoro. Li marŝis tre malrapide kaj singarde, kaj en lia tuta aspekto estis io nepriskribeble kulpa kaj kaŝiĝema.

Mi jam diris al vi, ke la koridoron interrompas la balkono ĉirkaŭ la halo, sed ke ĝi rekomenciĝas ĉe la alia ekstremo. Mi atendis ĝis li forpasis el mia vidkampo, kaj tiam mi sekvis lin. Kiam mi ĉirkaŭiris la balkonon, li jam atingis la finon de la fora koridoro, kaj mi povis vidi pro luma ekbrilo tra malfermita pordo, ke li eniris en unu el la ĉambroj. Nu, ĉiuj ĉi ĉambroj estas senmeblaj kaj neokupataj, kaj tial la ekspedicio iĝis pli ol iam mistera. La lumo brilis senflirte, kvazaŭ li starus senmove. Mi kaŝiris tra la koridoro laŭeble senbrue kaj gvatis ĉirkaŭ la angulon de la pordo.

Barimoro kaŭris apud la fenestro kun la kandelo tenata antaŭ la vitro. Lia profilo estis duonturnita al mi, kaj lia vizaĝo ŝajnis rigida pro anticipo, dum li rigardadis en la nigron de la erikejo. Dum kelkaj minutoj li staris rigardante atente. Poste li eligis profundan ĝemon, kaj per senpacienca gesto li estingis la lumon. Tuj mi reiris al mia ĉambro, kaj tre baldaŭ aŭdiĝis la singardaj paŝoj denove preterpasantaj dum ilia revenvojo. Longe poste, kiam mi leĝere ekdormis, mi aŭdis ŝlosilon turniĝi en seruro ie, sed mi ne povis konstati, de kie venis la brueto. La signifon de ĉio ĉi mi ne povas konjekti, sed iu sekreta afero evoluas en tiu ĉi morna domo, al kies klarigo ni venos pli aŭ malpli baldaŭ. Mi ne volas ĝeni vin per miaj teorioj, ĉar vi petis, ke mi havigu al vi nur faktojn. Mi longe interparolis kun kavaliro Henriko hodiaŭ matene, kaj ni formis planon de kampanjo bazitan sur miaj pasintnoktaj observoj. Mi provizore ne priparolos ĝin, sed ĝi verŝajne igos mian venontan raporton legaĵo interesa.