La ŝtelita kuriero

D U A Ĉ A P I T R O

La Muzikanta Rato, la Verda Prücsök kaj la Dormema Elefanto

La mondfama spionino unuavice komencis amare ploraĉi. Ĝustadire ŝi ploregis, kiel ia punita, obstina infano, kaj la homoj, kiuj eĉ konjekton ne havis, ke tiu hirta adoleskulino okupiĝas pri mondfama spionado, en siaj grandegaj ŝuoj kun sekreta, kera reĝo, ili scivoleme haltis preterirante ŝin por priobservi la ploregon de la elĵetita persono, por aŭskulti ŝian timigan antaŭdiron rilate la vivdaŭron de la ruĝhara kaporalo, dume ŝi mekanike senpolvigis sian vestaĵon. Tiam ŝi elŝovis sian langon al la piedirantoj, manke de la motivoj de febro aŭ misdigesto.

Bonŝance brunvizaĝa, larĝŝultra viro pasis al la knabino, kiun ĉiu bone konis en la haveno laŭ la nomo Cigaro, kaj li flustris mallaŭte, trankvilige al la fama spionino:

— Vi estas granda azeno, Prücsök, kaj venu, ĉar mi survangos vin!

Mi rimarkas, ke Cigaro antaŭ du jaroj batis je la kapo la doganstapliston per dokumentŝranko en Honolulu tiel, ke tiu homo singultas de tiam ĉiuminute, pri kio cetere Nobel-premiita scienculo skribis tre enpensigan eseon en la Paska numero de medicina revuo en Stokholmo. Sed estas nekalkulebla la nombro de tiuj, ĉe kiuj kaŭzis specialan akompanajn simpltomojn, se Cigaro batis ilin je la kapo pro io aŭ alia kaŭzo, sen tio, ke poste estus publikita scienca artikolo pri la koncernulo, kies ĉefa kaŭzo estas la relative limiigita numero de la medicinaj revuoj, eldonitaj en la mondo.

Ŝajnas, ke la plenumaĵoj de tiu severa apaĉo ne plaĉis al la knabino, ĉar ŝi ploregis eĉ pli laŭte kaj ekbatis la larĝan brustokeston de la brunvizaĝulo per siaj pugnetoj.

— Vi havas nenion komunan al tio! Iru en la inferon!

Ĉar nun jam multaj piedirantoj rigardis kun interesiĝo la laŭtan ploradon de la trampa spionino, Cigaro, kiu estis delonge aplikanta simplajn solvojn, li kaptis la knabinon, kaj tute neglektinte la lavangon da ofendoj, li portis ŝin en proksiman stratetaĉon, starigis ŝin sur la piedojn, kaj levinte sian grandegan manon, li ekgrumblis al ŝi:

— Nun jam sufiĉe, ĉar vi pentos tion!

Tiam la knabino vangofrapis lin per siaj manetoj tiel, ke li sentis soni sonoriletoj en siaj oreloj. Cigaro decidis ĉesigi sian teroron. Tial, kiom eblas post vangofrapo, konservinte sian morozan superecon, li demandis.

— Kial vi ploraĉis:

— Oni elĵetis min.

— Ĝi estis videbla de malproksime. — Ili iris senvorte.

La panoramo de la grandega haveno ĉiam pli vastiĝis en la delto de la deklivaj stratetaĉoj, kun la senmovaj, multegaj ŝipoj, kiel ĝi kuŝis dormeme en la brilanta, flava kampo de la tagmeza sunbrilo.

— Tial ĝi estisis — plorsnufetis la knabino, — ĉar Matiaso diris, ke la granda hospitalo de la prokurorejo troviĝas ĉi tie, kie oni kuracas spionojn. Li rakontis tion, ke bone vestitaj sinjoroj kaj elegantaj damoj iras kun klinita kapo inter la provosoj, sed ili rajtas rigardi nenien, nur sur la plankon. Ili rajtas nek paroli, oni nur operacias ilin kaj plombas iliajn dentojn antaŭ ol komenciĝus la ekzekuto.

— Tio estas idiotaĵo!

— Ankaŭ mi pensis tie. Sed tiu Matiaso estas faklaboristo en la prizonul-sanitaro, ĉar li estas aŭtomobilisto.

— Ĉu ŝoforo?

— Ne. La ŝoforo direktas taksion, sed li liveras mortintojn el la prokurorejo per nigra aŭtomobilo, kiu ne havas taksimetron, kaj ĝi ne estas ŝarĝaŭto. Do, kiu estas ŝoforo tie, tiu estas aŭtomobilisto. Sed gravas, ke li estas sperta pri la prizono. Li diris, kiu enŝteliĝas tien, tiu venos antaŭ la militan tribunalon. Kaj oni deponas la lignon kaj la karbon en la kelo. Tiam jam la ĉefpordisto plurfoje elĵetis min, kiu estas malbelega, ruĝa kaporalo. Tiam mi decidis grimpi en la kelon. Mi ja volis al la lignejo, eble al la karbejo, sed okazis tiel, ke mi venis en la sekcejon.

— Kiajn aferojn vi faras! — miregis Cigaro kaj teruriĝis pro la penso.

— Oni jam estus sekcantaj min, se mi ne ekparolintus. Ĉar mi kuŝis sub litotukon sur iu tablo. Tiam mi diris, ke mi estas fifama spionino, kiu volas kaŝesplori la militajn sekretojn de la hospitalo. Sed anstataŭ ol pridemandi min, kaj tiam mi povintus diri al la esplorjuĝisto tion, kion mi volis, oni kaptis min kaj…

— Elĵetis vin. De tie mi konas la historion. Vi vidos, ke vi havos malagrablaĵon, ĉar oni enkarcerigos vin pro tio, ke vi rememoros ĝin.

— Eĉ tio egalas al mi. Mi devas paroli kun la esplorjuĝisto. Mi ne lasos la aferon de mia patro. Ĉu eble vi lasus enkarcerigi vian patron?

Cigaro iomete ekmeditis pri la levita demando.

— Okazis tiaĵo en mia familio. Kaj mi devis lasi tion.

— Sed mia patro estas senkulpa. Mi scias tion sen pruvaĵo. Sed nun mi havas pruvaĵon.

— Sed ĝi ne estas pruvobjekto. Nur kadavro. Aŭ, kion konfesis tiu kadavro. Sed post la morto oni ne povas ĵurigi eĉ kadavron por konfesi, tiel do la pruvaĵo estas nulo. Aŭ kadavro.

— Se vi ne kredas lin, iru en la inferon, Cigaro. Vi ne estos mia amiko.

— Vi estas idioto. Mi kredas la senkulpecon de via patro. Sed kie estas la oficiala aŭtoritato, per kio mi povus absolvi lin? Mi havis gravan rolon en la tribunalo nur kiel akuzito.

Ili sidis tiel. La severa apaĉo gratis sian kapon, pro kio lia ĉapo ŝoviĝis ĝis lia nuko. Poste li prenis cigaron de ĉe sia orelo kaj ekfumis.

— Mi jam denove havas planon — ekparolis la knabino kun ekbrilantaj okuloj.

— Aj — rimarkis Cigaro pesimisme, tiu tute severa apaĉo. — Vi havas tiajn planojn, ke tremfebro kaptas min pro tio. Ĉu eble vi denove arestigos vin?

— Ne! — diris la knabino entuziasme. — Mi arestigos vin!

— Ĝi estos tre afabla — respondis Cigaro, tute malgaje. Kvankam pruvi mian senkulpecon estos malpli facila afero, ol pruvi tiun de via patro.

— Ĝi ne estos malfacila — respondis la knabino ĉiam pli entuziasme, — ĉar mi akuzos vin pro rabmurdo, en kio vi estas senkulpa.

— Povas esti — respondis la apaĉo ĉiam pli malbonhumore, — tamen ni ne tuŝu mian antaŭvivon. Elpensu ion alian, ĉar tiom da idiotaĵo venas en vian kapon.

— Sed ĝi estas pli perfekta ol ĉio.

— Vidu — diris Cigaro kaj ekstaris ŝovinte siajn manojn en la poŝon, — vi jam tro sufiĉas al mi. Ĝi tedas min ĝisgorĝe. Kial mi zorgas kaj timas pri vi kiel patrino, dum vi pasigas la tagon per idiotaĵoj.

— Ĉu iu invitis vin?

— Krome vi estas impertinenta, ni do finis. La tuta haveno pro vi ne ridaĉos pri mi.

— Du tristaj larmogutoj aperis en la okuloj de la knabino.

— Vi pravas. Iru do… mi estas ŝarĝo por ĉiu. Se vi havus hundon, eble vi irus al la prokurorejo por ĝi.

Cigaro nervoze turnadis sian kapon, kaj demordis la ekstremaĵon de pajlero, kion li trovis en sia poŝo.

— Kial vi ploraĉas denove?!.. Vi konstante ploraĉas. Ŝlemilulino. Kian planon vi havas…?

— Mi alparolos policiston sur la strato kaj montros sur vin, ke vi estas rabisto kaj murdisto. Tiam oni arestos vin. Mi venos antaŭ la esplorjuĝiston kiel plendanto por peti revizion de proceso en la afero de mia patro.

— Tiam denove okazos via elĵeto, kaj oni malliberigos min pro intenca erarigo de la instanco.

— Jes… Ĉu tio estas problemo?

Kaj en ŝiaj okuloj videbliĝis timema atendo de senkulpa animo, tra la vualo de ŝiaj denove aperantaj larmoj.

Cigaro gratis sian nukon. Tiu nazmukulino troigas la aferon…

— Sed kial mi estas bezonata al tio? Diru mian adreson.

— Vi ne havas tion… Sed se vi ne volas…

— Hm… Mi sidos en la vidalvidan drinkejon. Ĉar se ĝi eblas sen malliberigo, tiam kial ne?

La knabino kapjesis:

— Ankaŭ tiel estos bone. Gravas via intereso, Cigaro.

La apaĉo preskaŭ diris ion,

Li vidis tion el la drinkejo, ke Prücsök iras al la ruĝa kaporalo.

— Bonvolu raporti al sinjoro Mervin, kiu estas la ĉefo ĉi tie, ke mi venis pro murdo.

— Foriru de tie ĉi, dum mi havas bonan humoron.

— Mi venis al la kapo, kaj vi estas la piedo. La piedo povas elĵeti pseŭdokadavron, sed vi ne povas fortrakigi murdaferon en la prokurorejo.

La ruĝa kaporalo hezitis.

— Kiun oni mortigis?

— Malbelegan kaporalon kun ruĝa vizaĝo.

— Vi! Se mi ekbatos vin…

— Ĉu vi pensas, ke vi estas la sola, malbelega, ruĝa kaporalo? Vi vidos, se vi nun forsendos min, okazos al vi malagrablaĵo! Kvankam mi rekonas, ke la realo estas kontraŭ la ŝajno.

— Aŭskultu min! Se vi eniros, kaj evidentigos, ke vi blagis min…

— Ne minacu la klientojn! Baldaŭ evidentiĝos, ke mia patro estas sekreta generalo, kaj oni bele maldungos vin!

…Cigaro vidis la knabinon eniri. Li ekstaris nervoze. Ĝi jam sufiĉas. Tiu bubino estas preta denunci lin. Li ne estas freneza atendi tion.

— Mi volas pagi!

Prücsök proksimume tiam paŝis antaŭ junulon, en la oficiala ĉambro numero 18, sur la dua etaĝo.

— Mi venis al registara komisaro, esplorjuĝisto Mervin pro murda hommortigo.

— Kiu estas mortigita?

— Mi povas diri tion nur al li. Ĝi estas kapokosta militista afero. Iu mortigis sekretan florvendistinon, kiu civile dancis en la Orfeo kiel Verda Rido. Oni trovis paperon ĉe la sangokovrita murdito, adresitan al Ŝtipgambulo. Li estas la farinto!

— Kion vi rakontas? Kiun oni mortigis? Kiu estas la farinto?!

— Oni vidis nur ruĝan kaporalon en la proksimo de la mortino. Sed mi devas paroli kun la sinjoro esplorjuĝisto, registara komisaro…

Cigaro saviĝis! Subite li vidas tra la fenestro de la drinkejo, ke iu flugas…

Poste aŭdiĝis la bone konata ploraĉo.

Li tuj rapidis tien. La preterirantoj denove haltis scivoleme.

— Nun jam sufiĉe! — li ekgrumblis al la knabino severe.

Prücsök forte batis lin je la brusto.

— Per la sep sakramentoj!

Li kaptis la ŝrikantan knabinon kaj portis…

…Kiu estis tiu knabino, nomata Prücsök, kiu traktis Cigaron tiel, la severan apaĉon, la malnovan, konfidencan konaton de tiom da ĉefinspektoroj, rilate gravajn krimaferojn? Proksimume antaŭ unu kaj duono da jaroj, ke ŝi aperis, kvazau el ia fabelo en la mano kun florkorbeto, kaj ŝi apartenis al neniu. Tiel ĉiu okupiĝis pri ŝi.

Ŝi loĝis ĉe onjo Babette, apud la vendohalo de la haveno. Onjo Babette havis sian propran nemoveblaĵon. Ĝi estis konstruaĵo, registrita en la katastro, havanta parcel-numeron. Kvankam la konstruaĵo havis parcel-numeron, sed ŝtonmuron, kelon kaj subtegmenton ne, ĉar tiaj komplikaj ejoj ne apartenas al simpla lignokabano. Je la kvina horo matene onjo Babette aperis en la aperturo de la fronta flanko de la kabano, kovrita per ĵaluzio, fermebla per seruro, ĉar tiam ŝi devis vendi fiŝojn. Onjo Babette nur tiom diferencis la fabelan sorĉistinon, ke nek ilustristo de fabellibro vidis en sia sonĝo tiel turpan maljunulinon, havana karakterizan eksteraĵon de sorĉistino. Kvankam onidire apartenas al la profesio de la ilustristo de fabellibroj vespermanĝi tenacan bovaĵon, kaj pasigi la nokton en inkubo, por ke ili povu desegni la sonĝitajn modelojn al la verkoj de Andersen kaj Hauf. Por sonĝi pri onjo Babette, ilustristo devus manĝi minimume najletojn dum vespermanĝo. Ŝi havis tiel kurban, grandan nazon, kia estas videbla nur ĉe formikleonoj, ŝiaj kelkaj, hirtaj, blankaj haroj disstaris sur ŝia kapohaŭto, kaj faris ŝin repuŝa kvar grandegaj verukoj sur ŝia nazo, krome kelkaj harfaskoj. Ŝiaj du kojnodentoj elstaraj el ŝia atrofia gingivo, mil faltoj, ŝia larĝa, enorma staturo perfekte kompletigis ŝian nekredeble abunde benitan aŭ eble malbenitan ekstereaĵon, havanta sur si ĉiun akcesoraĵon de malbeleco kaj maljuneco.

Pocolek, la kaldronforĝisto rakontis, ke foje li vidis onjon Babette nokte flugi rajdante sur balailtenilo, kaj kvankam li estis tre ebria, li asertas plenkonscie, ke li ne blagas. La superstiĉa popolo de la haveno timis la fiŝvendistinon, ĉar maristo, kiun ŝi malbenis, dronis ĉe la insularo Bermudoj. Alia maristo malbenis ŝin, kiun ŝi batis je la kapo per lavpelvo, ke la koncernulo estis flegata en la hospitalo. La superstiĉa popolo de la haveno kredas multajn aferojn, kaj ili volonte estimas la enigmajn personojn, precipe, se tiuj eventuale batas iun je la kapo per lavpelvo.

Ke la ŝajno kiom trompas, tion montras la ekzemplo de onjo Babette, kiu estis batalema fiŝvendistino, spite al ŝia turpa eksteraĵo, ŝi estis bonanima, honesta, sincerakora virino.

Nenio pruvas tion pli bone, ol la kazo de Prücsök, kiun ŝi akceptis en sian domon, kiam ŝi aperis iun matenon kun siaj florkorbeto, grandegaj ŝuoj, kun timemaj kaj samtempe spitema vizaĝo, senhejme kaj forlasite, kvazaŭ la maltrankvila, granda maro estus ĵetinta ŝin sur la bordon kun truaj, glataj, blankaj ŝtonoj, kun konkoj de emajla glazuro, de ie el la mezo de la mond-oceano.

Onjo Babette foje, post la oka vespere ekvidis la knabinon malgaje sidantan, ie en la proksimo de la seka doko. Tiam ŝi tre skoldis ŝin, tiradis ŝiajn harojn dirante, ke iam oni alimaniere edukis la junulinojn, kaj puŝinte la knabinon je la brako, ŝi kunportis ŝin hejmen en sian nemoveblaĵon.

— Marŝ! Kion faras junulino vespere en la haveno. Mi ne ŝatas tiaĵon! Vagadi sola, post la vesperiĝo!

— Sed mi ne havas…

— Ne repliku, ĉar vi povas ricevi vangofrapon, ke la muro donos la alian! Vi nun parolas kun onjo Babette! Mi estas fama ne pri mia mola koro. Iru, ĉar mi batos vin je la kapo per via florkorbeto!

Estis evidenta afero, ke tiu aĝa virino ne ŝatas la vantajn vortojn. Prücsök do sekvis ŝin obeeme. Onjo Babette en la kabano jam ĉesigis la komplikan parolmanieron, kaj flankenpuŝinte korbon da fiŝoj, ŝi diris:

— Iru en vian dorm-angulon por lavi vin, kaj vespermanĝu tiun haringon. Vi dormos tie, apud la barelo, kaj mi avertas vin, estu hejme je la sepa horo, ĉar vi ekkonos mian manon.

— Kion komunan havas via sinjorina moŝto al mi?

— Tion, ke mi deŝiros viajn orelojn!

Tiu klarigo aŭ estis kontentiga por Prücsök, aŭ ŝi volis domaĝi siajn oreloj, tio certas, ke ŝi demandis nenion plu, kaj ŝi loĝis ĉe onjo Babette, metinte siajn florojn en iun agulon. Cetere ĝi estas la solvo de la enigmo, kion lordo Gotschild ne komprenis ĝis la tago de sia morto: kial havis penetran fiŝodoron la du pompaj bukedoj da rododendronoj, senditaj al la Operdomo, kio cetere ne estas karakterizaĵo de tiuj floroj.

La fiŝvendistino konstante estis kun Cigaro en malpaca rilato, kaj ŝi riproĉis draste la plimulton de la loĝantojn de la havenurbo dum la tuta tago, ĉar ŝi ne ŝatis la „suspektindajn, malsatajn, nenifarulojn”.

Ankaŭ nun, ekvidinte la knabinon kaj la friponon, ŝi ne preterlasi la okazon diri iun el siaj saĝaj rimarkoj:

— Vi farus pli bone, se vi irus porti pakaĵojn, vi estas granda, forta homo, ke viaj okuloj ne forbrulas pro honto, vi nur ŝtelas la tagon, kaj kiu scias, ankoraŭ kion.

Cigaro jam alkutimiĝis al la detala kerakterizo de lia persono, li respondis nur tion, ke la babilaĉo de onjo Babette ne interesas lin. Tiam onjo Babette rimarkis, ke ŝi eventuale rompos la kapon de Cigaro per ŝutrotirilo.

— La bona Dio donu tion — respondis Cigaro, — ke iam vi ne nur babilaĉu!

Ili konversaciis tiel unu kun la alia, kiel duelantaj sinjoroj, el laŭregula distanco.

Malgraŭ tio, ke Cigaro estis famekonata homo ĉi tie laŭ liaj interbatadoj, la rezulto de la pli-malpli poste neevitebla miksbatalo kun onjo Babette ŝajnis malcerta, konsidere la batalilojn de la altaĝa fiŝvendistino, el kiuj ŝi manipulis precipe la lavopelvon kun tiel timige evoluinta tekniko, kiel la siu-indianoj siajn famajn batalhakilojn, rolantaj en junularaj romanoj.

— Silentu jam! — Prücsök admonis ŝin. — Cigaro estas mia amiko kaj mi bezonas lin.

— Ankaŭ vi povos ricevi unu… — ŝi grumblis malpli laŭte, kaj plie kun la esenco, devenanta el la monotona murmurado de eterne movanto, dume ŝi eniris.

— Atendu, Cigaro! — kriis la knabino, kaj akompanate de la muzika ŝovklakado de siaj grandegaj ŝuoj, ŝi rapidis post sian mentoron, kiu ĵus verŝis akvon sur korbon da fiŝo, kaj obeante al la leĝoj de la menciita eterne movanto, ŝi eĉ nun murmuris pri malsatuloj kaj nenifaruloj, kiujn ŝi draste vangofrapos per iu el siaj uz-objektoj (lavopelvo, ŝutrotirilo, kafmuelilo ktp), kion ili rememorados. Sed ĝi jam estis plie nur mallaŭta meditado, dume ŝi atentis siajn fiŝojn kaj ĝustigis sian kaptukon, ŝoviĝantan antaŭen kaj malantaŭen, aŭ ŝi malligis ties nodon kaj denove ligis ĝin sub sia mentono. Poste ŝi menciis eĉ sian karmemoran edzon, kaj okaze de tio, ŝi blovis sian nazon en iun el siaj jupoj, kiel ian altmontaran kornon.

Prücsök, la multfoje elĵetita spionino, helpis selekti la fiŝojn, poste alpreminte la florkorbeton al sia talio, ŝi rapidis antaŭ la kabanon al Cigaro, kiu estis ŝia plej bona amiko. Ankoraŭ longe, kvazaŭ la kabano de la fiŝvendistino estus maŝinejo de marŝipo, la eterne movanta buŝo de onjo Babette postmurmuretis ilin, kaj ĉi-foje ŝi preferis karboŝovelilon, kombinite kun dratbroso, rilate Cigaron.

Ili silente rapidis unu apud la alia en la rumoro de la legom-odora, varmega strateto. Ie de sur la supro de la haven-kvartalo vespere oni inundis la stratojn per akvoradioj, kaj sur la trivitaj grantikuboj malsuprenkureganta torento kunportis en la gluglanta, malpura fluego amason de ĉifonoj, paperoj, mortintaj fiŝoj kaj konkoj, kelkloke ĝi formis akvecan rubejon ĉirkaŭ obstaklo, kie nudaj infanoj de ĉiuspecaj koloroj kaj speco serĉadis per longaj bastonetoj, ŝrikante kaj ridante, kaj sur ilia malseka haŭto deglits la flave scintilanta sunbrilego.

— He, ho… Saluton Cigaro! Rigardu, Prücsök!

La subevoluintaj infanetoj de la gaja antaŭurbo avizis la trapasantojn dum la tuta tago, kio ne malofte estis uztila informi, se iu havis kaŭzon eviti certajn konatojn.

Kiam ili alvenis al la doko, Prücsök frapis sur sian frunton:

— Unue ni iru al la Muzikanta Rato!

— Kion vi volas fari tie?

— Tie estas benzinstacio, kie la mortintoj haltas.

— Vi estas tute stulta! Kiaj mortintoj haltas tie?

— Ĉar vi ne konas la kulisajn sekretojn de la haveno, tial vi estas stulta, Cigaro. Se la furgon-ŝoforo havas pasaĝeron, kaj li haltas trinki antaŭ drinkejo, oni elpostenigas lin. Sed li donas al la benzinstaciisto kvin soldojn, kiu faras tiel, kvazaŭ li plenigus la benzinujon de la aŭto. Neniu rajtas problemi pri tio. Ĉu mortinto aŭ ne, la motoro de tempo al tempo bezonas sian benzinon, kiel Patro Korn la naztabakon. Nu, la ŝoforo nun iras sola ien preni fuelon, ankaŭ li plenigas la bezonatan kvanton da brando por la plua vojo. Sed se li nur simple haltas antaŭ drinkejo per sia nigra aŭto, ĝi estas ekskludita sensencaĵo… Jen vidu, ĝi staras tie!

Cigaro, la severa apaĉo, gapis la knabinon per tiu respektoplena, flanka rigardo, per kiu li sekrete, mirante kaj suspektante atentis ŝin iafoje, kvazaŭ dirante al si mem:

„Ĉu vere bubineto estas tiu Prücsök? Ĉu ne temas pri bestio kun tre multe da saĝo, ruzo sub la masko de tiu ĉarma, senkulpa bubineto?”

Sed ŝiaj grandaj, klaraj, malgajaj okuloj, la ne prizorgitaj, buklaj, fortaj, nigraj haroj, similaj al tiu de papuino, la neĝeblanka, timema, infaneta vizaĝo, kiun travibris kelkfoje decideco kaj spitemo, kiam ŝi tuj kaj sen hezito faris tion, kio subite ekideis al ŝi kaj ĝi estis frenezaĵo, ŝia melodie distrita irmaniero en tiuj tro grandaj ŝuoj, kaj ŝiaj mildaj brakoj, svingiĝantaj apud ŝiaj koksoj, ŝia muzikanta, trista, inafaneca nazvoĉo atestis, ke tiu vere orfa, senkulpa, 16 jara Prücsök estas en originala, verda pakumo.

Se tio ne estas vera, tiam lia nomo ne plu estu Cigaro, la unuaranga ĉiuriska sentimulo.

Tio certas, ke en tiu kaprica bubinaĉo, kiu konstante okupis la plimulton de la loĝantaro de la haveno per siaj privataj aferoj, kvazaŭ neniu havus alian laboron (aŭ ripozon); tio do certas, ke iafoje, en ŝiaj kapricaj frenezaĵoj ekbrilis io eksterodinara.

Ĉu talento?… Ĉu saĝo aŭ instinkto?

Kion komunan li havas al tio?

Cetere, kial li iradas kun tiu nazmukulino, kiel ia maljunega hundo san-bernarda aŭ juna, mamluka korpogardisto? Ĉu li estas Cigaro aŭ vartistino?…

Li ne faros tiun idiotaĵon, kaj eĉ se li helpos la bubinon, li ne lasos superkreski ŝin. Tion tute ne!

— Cigaro! Donu al mi monon.

— Kion? Ĉu vi estas idioto? Mi havas unu frankon por pagi en la drinkejo.

— Ankaŭ mi bezonas ĝin tiucele.

— Ĉu vi iros en la drinkejon?

— Jes. Kaj mi bezonas vian frankon por aĉeti brandon. Donu ĝin al mi, Cigaro, se vi havas animon.

— Kion vi volas fari per la brando?

— Mi renveresos ĝin per mia kubuto. Sed mendi estas devige. Tiel mi ne havas aŭtoritaton.

— Mi ne donos ĝin.

— Krevu!

Kaj ŝi fajfis. Tiu bubino povas fajfi tre impertinente. Iam li vangofrapos ŝin, fine ŝi provokos tion.

Sed li ne faris. Eĉ, kiam Prücsök frapadis la korbon al liaj genuoj, kiel tamburon, kaj ŝi fajfis tre false pro ia kaŭzo, kio cetere neniam okazis, la apaĉo rigardis ŝin pli ekzakte.

Tiam li vidis, ke du grandaj gutoj ruliĝas el ŝiaj okuloj sur ŝiaj vangoj.

— Ĉu vi ploraĉas?…

— Vi havas nenion kumunan al tio… Mi estas sola ofrino. Zorgu pri via hundo.

Cigaro ege koleriĝis. Tiu haveno estas neeltenebla.

— Jen la franko, kaj rapidu, ĉar pluvos.

— Mi ne akceptas ĝin…

— Kial vi spitadas?… Ĉu mi diris, ke mi ne donos ĝin al vi?

— Vi bezonas ĝin por pagi en la drinkejo. Ĉu ne tion vi diris?

— Vi pravas. Mi bezonas tion por pagi en la drinkejo, ĉar ankaŭ vi bezonas ĝin, mi donos la franon al vi, ĉar sen tio vi ne havas aŭtoritaton, kaj vi petis ĝin bele.

— Mi ne petis ĝin bele. Mi diris tion, ke vi krevu.

Kion volas tiu impertinentulino?

— Ĉu vi bezonas ĝin aŭ ne?

— Mi bezonas ĝin, sed tiel, ke mi ne petis ĝin bele, kaj vi tamen donos tion al mi. Aŭ mi ne bezonas ĝin. Donu tion al via hundo, ĝi ne estas orfa…. Kaj ĝi petas bele.

— Mi ne havas hundon. Jen ĝi estas, kiel vi volas, sed prenu tion, ĝis mi havas bonan humoron, per la sep sakramentoj, ĉar vi havas menson kiel korktirilon.

Transpreninte la frankon, Prücsök tuj komencis rikani, larĝe, mokante, triumfoplene.

— Nur ne murmuru, Cigaro. Kiam la viroj murmuras, ili estas tiaj, kiel la dresita urso: ĝi grumblas pro la nazringo, trenite, ĝi tamen sekvas sian dresiston… Prenu tiun korbon, kaj atendu…

Cigaro, tiu ĝisoste severa apaĉo, denove postrigardis ŝin suspekteme. Ĉu tiu bubino estas vera Prücsök.

Egale! Li finis la aferon kun tiu nazmukulino. Tute ne! Li ne fariĝos vartisto kun blankaj haroj, kun du oraj dentoj kaj kun kvardek centimetra poŝtranĉilo — li pensis kolere, kiel li staradis tie, en la mano kun gracia florkorbeto. Kaj multaj preterirantaj konatoj priridis lin.

Li do nun finos tion!

Dume komencis ploregi, kaj li ege tramalsekiĝis, kiam Prücsök alvenis ĉarme ridetanta, post unu kaj duono da horoj.

— Mi esperas, ke vi ne atendis longe?

La viro murmuris ion, kaj la knabino ekiris antaŭ li.

— Nur portu la korbon, Cigaro, mi ekbatis mian brakon — ŝi ankoaraŭ diris malantaŭen. — Kaj ne grumblu, kiel denaturita urso. Mia brako doloras.

— Vi ĉiam mensogas — respondis la severa apaĉo.

Sed nun esceptokaze Prücsök diris la veron.

Ŝi vundiĝis. Ŝi fariĝis viktimo de atenco.

La krimafero okazis jene.

Prücsök rapidante alvenis al la Muzikanta Rato. Nur tiel, kvazaŭ ŝi volus trinki brandon. Hümér la Elĵetanta lavis glasojn per globforma broso ĉe la drinkejtablo.

— Saluton, strabulo.

Ŝi nomis la spiliston tiel, ĉar ŝi sciis, ke tio nervozigas lin. Hümér la Elĵatanta estis tiel straba, ke ĉiu serĉis ŝirmejon, kiam li skuis la sodakvujon por ŝpruci. Okazis, ke li ŝprucverŝis la mineralakvon en la buljonon anstataŭ la glaso.

— Donu al mi ian brandon, sed ĝi estu forta — diris Prücsök.

— Forportu vin, nazmukulino!

— Bonvolu priservi min!

Ankaŭ Matiaso estis tie, la ŝoforo de la furgono kaj sinjoro en pluvmantelo, kiu nomiĝis Dormema Elefanto, sed Prücsök ne konis lin. Kvankam li portis monoklon.

La spilisto moke okulmezuris la knabinon kaj verŝis fortegan arakon en glaseton.

— Ne!

Prücsök ankoraŭ neniam trinkis alkoholaĵon, sed Hümér la Elĵetanta kolerigis ŝin. Ŝi ne renversos la glason! Spite al tio ŝi eltrinkos ĝin. Unue ŝi tusis, poste haltis ŝia spiro. Krome ŝi komencis ploraĉi kaj nomis lin ĉiaspeca kanajlo. Kompreneble oni priridis ŝin.

— Kial vi koleras, Prücsök — demandis Matiaso, en sia nigra ŝoforjako, kiel li dece vestis sin ĉe la direktilrado.

— Impertinentulo! — ŝi kriis kaj ĵetis la frankon antaŭ la spiliston. — Mi diros tion al Patro Korn!

— Vi volis brandon — ridaĉis la spilisto. — Vi ne devas pagi! Se vi havos emon, ankaŭ alifoje vi ricevos ĝin, senpage.

Kaj li reĵetis la moneron. Sed li estis straba, la franko do falis sur la plankon. Prücsök grimpis sub la tablon, trovis la monon kaj rapide enpoŝigis ĝin. Poste ŝi ploraĉis, pro kio ŝi ne trovis ĝin.

— Cetere vi volis pagi — diris Hümér la Elĵetanta.

— Sed vi redonis ĝin! Vi ja nun intence ĵetis ĝin sub la glaciŝrankon, kaj vi serĉos ĝin vespere. Tiel estas facile ŝajnigi vin bonkora.

— Impertinetulino! Ne diru tiaĵon pri mi. Jen estas alia! Per la sep sakramentoj, vi, kolera meleagroulino!

— Perlaborinte unu frankon, Prücsök denove, larĝe, preskaŭ negrine ridetis kaj turnis sin al Matiaso.

— Ne sukcesis la enŝteliĝo. Oni malkovris min antaŭ la sekcado.

— Stultaĵo — diris Matiaso. — Se vi volas paroli kun la registara komisaro, vi devas fari alimaniere.

— Mi ŝatus doni al vi bonan konsilon, fraŭlino Prücsök — diris la Dormema Elefanto.

— Kiu li estas? — demandis la knabino laŭte.

— Li estas Ludoviko la Saĝa, la Dormema Elefanto — respondos Matiaso.

Ludoviko la Saĝa, la Dormema Elefanto onidire laboris en la juĝejo, dum li estis nepunita. Ne li diris tion, sed multaj homoj rekonis lin, tiuj, kiuj vizitis la juĝejon. Laŭ kelkiuj li estis advokato, aliaj diris lin suboficiro, kaj iu kategorie asertis, ke li vendis bulkojn sur la koridoro de la kriminala tribunalo. Ili ĉiuj konsentis en tio, ke li havis gravan funkcion en la juĝejo.

— Vi ne bone faras, knabino, vian aferon — li diris al Prücsök. Envere mi ne konas min, sed mi scias tion pri via afero, ke vi volas viziti lian ekscelencon, registaran komisaron, doktoron Mervin.

— Tion vi povas scii. Sed kial mi ne faras bone tion? — ŝi diris kun iom da suspekto, ĉar vekis en li malkonfidon, kiam oni vidiris al ŝi. Krome Ludoviko la Saĝa havis katarakton sur iu okulo, sur la alia monoklon. En la imago de Prücsök la blindeco estas karakterizaĵo de bonvolaj, eĉ filozofaj homoj, kvankam ŝi ne legis verkojn de Homero, ĉar la literatura interesiĝo de onjo Babette kaj Cigaro dividiĝis je du egalaj partoj inter am- kaj krimhistorioj. Ĉar la homoj ŝatas pro ia nekomprenebla kaŭzo, se oni rakontas laikajn absurdaĵojn en la legaĵoj pri tio, kion ili bone konas laŭ iliaj personaj spertoj. La verkoj de Homero, kiel ĝenerale la klasika filozofio entute, estis malproksime de Prücsök, sed ŝi estimis la blindulon kiel saĝulon, laŭ ŝia opinio do Ludoviko la Saĝa estis je lia unu okulo saĝa. Sed per lia alia okulo, ankoraŭ survoje nun al la saĝo, trovebla trans la eterna krepusko, li portis dikan monoklon por vidi iomete en konfuzaj siluetoj!

Tio estis la problemo! La monoklo!

Kelkaj homoj kunportas la praan kontraŭmonoklan humoron de la popolo en sia ĝermo. Eĉ la plej grava miopulo rigardas tiel malŝate sian monoklon, kiel liaj simplaj homkunuloj. Neniu scias kial? Afablaj familipatroj fariĝas sovaĝaspektaj senkulotuloj en donita situacio, ekvidinte la rondforman lenson.

Ankaŭ en la impulsiĝema knabin-animo de Prücsök tuj eksonis la indiana batalkrio de la etburĝo: Kial li fanfaronas per tiu fenestrovitro.

La kaŭzo de tiu batalkrio, ke tiom da pudoraj burĝoj vere portas fenestrovitron, ĉar se li devus meti fortan lenson antaŭ sian dekstran okulon, li singardema kadras sian okulvitrojn per drat-framo, kio signifas tion, ke fenestrovitro estas metita antaŭ lian okulon en la nazumon. Sed la paca homo kapablas fari eĉ tion, por ne diri kiel incitan batal-alarmon de flugantaj bierkruĉoj kaj mallongaj vangofrapadoj: „kial vi fanfaronas pri tiu fenestrovitro?!”

Tio estis la kaŭzo, ke Prücsök per agresiva ŝultro- kaj koksoturno rerigardis super sia dorso kaj diris:

— Ĝuste vi povos diri ion saĝan.

— Tiu viro estas Ludoviko la Saĝa, kaj li havas menson kiel korktirilon — proponis Matiaso la monoklulon. — Li estas sperta ankaŭ pri la juro.

— Ĉu… Vi estas advokato?

— Sufiĉe.

Ŝi nun rigardis lin pli ekzakte.

— Kial mi ne konas vin?

— Longtempe mi ne forlasis mian loĝlokon.

— Kiam vi liberiĝis?

— Ludoviko la Saĝa estis malsana — klarigis Matiaso.

La kalva scienculo viŝis sian monoklon.

— Mi diktis mian ĉefverkon al mia kandidato.

Kiam evidentiĝis, ke li havas kandidaton, ĉesis ŝia antaŭjuĝo kontraŭ la monoklo.

— Se vi akceptas mian konsilon, tiam parolu kun doktoro Mervin, kiu fariĝis gvidanto de la kriminala, poste la politika sekcio kiel esplorjuĝisto, li finis siajn altlernejaj studojn en Metz, li lernis ĉe kriminaljuristo Gabrone kiel aspiranto, kaj lia patro markizo Bernard, kun antaŭnomo St. Foulgeos, la lasta fidela rojalisto, kion lia strebaĉa infano prineis kun la rango, titolo kaj kun la multe da superpagoj, dum li estis en la servo de la respobliko. Ĝi estas la biografio de d-ro Mervin.

La knabino nun jam rigardis lin altestime kaj demandis:

— Diru, Ludoviko, ĉi vi komprenas tion, kion vi diras?

— Kelkfoje, dum momentoj mi sentas tiel, ke jes. Sed jam multe pliboniĝis tiu mia stato. Nun eksidu, infano mia, mi helpos vin.

Li diris ĝin tiel aplombe, ke la knabino tuj obeis.

— Ok jarojn mi ne legis ĵurnalon. Do konsideru min kiel Dornrozinjon.

— Estos malfacile, ĉar vi ne estas bela, sed mi provos imagi tion, laŭ via deziro.

Hümér la Elĵetanta celis muŝon ĉe la rando de la fenestro, ŝprucante ĝin per la sodakvo. Ludoviko la Saĝa viŝis sian vizaĝon.

— Efektive pri kio temas via afero?

— Mia patro, kiu naskiĝis en Liono, farinte siajn studojn, li finis siajn lernejon kaj fariĝis kuracisto, nomiĝas Decoux.

— Mi konas lin — diris Ludoviko la Saĝa, kaj li rigardis antaŭ si kun pezmovaj palpebroj, kun blindaj okuloj.

Pro tiu revema, langvora mieno oni nomis lin Dormema Elefanto.

— Mia patro estis kondamnita antaŭ du jaroj, ĉar oni akuzis lin, ke li faris atencon kontraŭ lia ekscelenco, registara komisaro, esplorjuĝisto, doktoro Mervin. Laŭ mia opinio, ĝi estas fikciaĉa aserto.

— Mi do ne scias… — diris Matiaso malcerte. — La maljunulo estis tre suspektinda.

— Ĝi tamen ne estas vera! — kriis la knabino. — Kredu min, Ronzinjpikita sinjoro! Ĉar mia patro kuracas, ne mortigas.

Ĉu la revolvero? — diris Hümér la Elĵetanta.

— Al la murdo estas bezonata ne pruvaĵo, sed malico! Kaj oni ne trovis tion ĉe mia patro. Vi estas abomeninda, straba, elsterurba fripono.

— Ni lasu tiujn faktojn — diris Ludoviko la Saĝa kun mansvingo. — La konvikto kontraŭ la spilisto ne senkulpigas vian estimatan patron. Oni devis kondamni lin.

— Temas do pri tio! Ke nun Bubi Kmetter kaj la aliaj fiŝistoj flustradas jam la trian semajnon, ke mortanta kadavro konfesis al ili: mia patro estas senkulpa.

— Ĝi ne estas bazita kaŭzo. Post la juĝeldiro estas bezonata konvikta montraĵo al la revizio de la proceso. Aŭ decide gravaj depozicioj, pri kiuj sciiĝis la pledo nur poste.

— Mi diras sindere: mi ne estas juristo. De nun temas pri mia patro. Mi batalas por li. Hieraŭ mi haltigis la registaran komisaron la sepan fojon en la pordego de la prokurorejo. Li ne havas animon. Nun mi decidis, ke la sekvan fojon, kiam li elvenos, mi ĵetos min antaŭ liajn piedojn.

— Kion vi atingos per tio?

— Eble li falos nazaltere!

— Ĝi ne estas laŭprocesa procedmaniero — diris Ludoviko la Saĝa. Li spiris sur sian monoklon kaj remetis tion neviŝitan, kvazaŭ ĝi estus malhelpata lian akravidon ĝis nun.

— Mi devas venki ĉiumaniere! — kriis Prücsök aplombe. — Kaj mi ne havas alian forton, ol tion, ke ĉiu estas kun mi, oni amas min ĉi tie, kaj…

Frakasbruo. Prücsök ŝrikis! Ŝtono flugis tra la fenestro, kiu trafis ŝin je la ŝultro.

— Mil diabloj!

Per unu salto Hümér la Elĵetanta tra la drinkejtablo estas ĉe la pordo, en lia mano kun la spililo. Matiaso ĵetas sin tra la fenestro por kapti la atencanton. Baldaŭ evidentiĝas, ke vane. Ili ne vidis, kiu faris tion.

Dume la knabino spiregante, mortepale, kun tremanta mano trinkas akvon.

— Dio mia…

— Kio okazis? — demandis la Dormema Elefanto, kiu ne ĉesis revadi sub la efiko de la okazintaĵoj.

— Ĉu vi ne vidis lin?… Aŭ estas vere… Li ĵetis ŝtonon. Ĝi ja estas letero!

Papero estis volvita ĉirkaŭ la ŝtono.

— Li malaperis! — revenis la spilisto anhelante kaj la ŝoforo de la furgono. — Sed se mi kaptos tiun, kiu li estis…

— Kion oni skribis en la letero? — demandis la advokato.

— Kiel?… Nenio… Mi ne bone vidis ĝin.

Prücsök mensogis. Estis letero, sed kiel ŝi rigardis ĝin, ŝi rapide kaŝis tion, ĉar ĝi tekstis jene:

„Hümér la Elĵetanta!

Ĝi koncernas ankaŭ Patron Korn, eĉ la Mondo ekscios pri la ŝoforo, ke li vendas benzinon en la urbo. Kaj pri vi, kian rilaton vi havis al la ringo de la ebria Munier, korome pri Patro Korn, ke li estas ricelisto. Se vi plue okupiĝos pri la afero de Prücsök.

Mi ĵuis:

BILL LA MASAKRA

Ve al Vi K. F. T.

Ŝi kaŝis tion, ĉar ĝi estis malbela minaco.

— Vidu, kiel ŝi tremas, kaj ŝia brako estas tute blua.

— Ĉar la atenco trafis min.

— Kia atenco? — demandis Hümér la Elĵetanta.

— Certe Mervin faras tion, ĉar estas malagrable al li, ke mi intrigas kontraŭ li.

Ludoviko la Ŝaĝa ne kredis tion. Kvankam li ekskludis nenion sen konvena pruvo.

— Mi pensas, ke la insolenta Netty estis tiu — diris la spiristo, sinkante en sian antaŭan trankvilon.

— Eksidu, fraŭlino — diris Ludoviko la Saĝa. — Mi vidas tiel, ke vi bezonas unuavice mondumulon rilate tiun aferon.

Ĝi estis nova vidpunkto kaj interesa.

— Ĉu vi estas… mondumulo? — demandis la knabino iom tremante.

— Mi estas tio.

Certe estis tiel. Kvankam nur tiu fakto, ke li ne portis pantalonon jam multajn semajnojn, sufiĉus kontesti lian aserton, ĉar la ekzisto de tiu nepre nemalhavebla vesto ĉiam estas bezonata al la „monduma vivo”.

Ke lia aspekto tamen ne efikis skandale frivola, dankelblas al lia longa pluvmantelo, kiu estis moda ĉe la maroficiroj. En la vivo de Ludoviko la Saĝa eksterordinare multaj cirkonstancoj motivis la sezonan karakteron de la menciita pluvmantelo, se ni povus esprimi la kapricajn ŝanĝiĝojn de la homa sorto per meteorologiaj mezuroj. Super tiu pluvmantelo pasis monatoj de tre multaj, severaj malhavoj, uragano de gravaj pel-razioj, tute ne parolante pri la strido de la duraj kaj ĉion forbalaantaj vangofrapoj.

Kie oni kutimas disfaldi la roverson de la mantelo, tie la pudora juristo portis ĝuste tiun paĝon de iu ekzemplero de la konservativa Journal des Mondes, kiel amelitan ĉemizbrustumon, kie estis publikita la brilega artikolo de André Gide.

Oni diras, ke en liaj junaj jaroj, li uzis la ekzemplerojn de la ĵurnalo Sourire, kiel konvenan blankaĵon, sed tio okazis longe. Iom post iom li atingis tiun aĝon, kiam oni jam revadas porti la serioz-stilajn komunijaĵojn de la ĵurnalo Wissenschafts und Wirtschaftsökonomie, aperanta en Bazelo.

— Nun diru ĉion al mi trankvile.

Prücsök rakontis. La dormema elefanto atenteme aŭskultis ŝin. Li faris nur kelkajn demandojn.

— Ĉu via patro praktikis sian profesion en Parizo?… Ĉu vi ne provis ekscii, kial li venis en Casablanca-on?

— Ne. Mi ne scias.

— Kiel vi venis ĉi tien?

— Mi fuĝis. Ĉar mi devas esti en la proksimo de mia patro.

— Kion oni konstatis dum la inspektado de la okazejo?

— Nenion. Ĉar oni diris, ke estas senduba la demando de lia kulpeco.

La Dormema Elefanto mediteme klinis sian kapon en siajn grandajn, purajn manplatojn, kaj liaj kataraktaj okuloj tre malgaje dronis en la nenio.

— La koncernulo pafis de sur la supro de teretaĝa domo en la supra kajo — diris Hümér la Elĵetanta, kaj li ĵetis sian cigaredon tra la fenestro.

Sed ĝi flugis en la sinon de Prücsök.

— Nur laŭ sincera konfeso oni povintus neglekti la inspektadon de la okazejo. Sed ĝi estas formala eraro. La nuliga kaŭzo estas malmulta al la revizio de proceso.

— Ĉu ankaŭ la konfeso de la mortinto estas malmulta… Ĉiu fiŝisto estas atestanto tie.

— Estas malmulte. Se vi sukcesos persvadi Marin-on al la inspektado de la okazejo, eble tiam vi povos savi vian patron. Ofte tia malgranda formalaĵo kaŝas la esencon de la afero… Sed ĝi estos malfacila. Ne estas sufiĉe da jura bazo.

— Ĉu vi kredas la senkulpecon de mia patro? — ŝi demandis kun veraj, tristaj, infanaj larmogutoj en ŝiaj okuloj.

— Mi ne kredas.

— Kial vi blagas min?… — kriis Prücsök kaj ekploregis. — Kial vi turmentas min, se vi ne kredas lin?!

— Mi ne kredas, sed mi scias: Decouy estas senkulpa!