Прынамсі...

I зноў праторкнуў

Твой лычок

Шацёр над Чорным морам.

Цябе,

Круты маладзічок,

Паэты бралі зморам.

Цябе ганялі чаўнаком

Па белапеннай хвалі

У боршч

Крышылі часнаком

I вечкам закрывалі.

Падковай быў,

Брывом,

Луской,

I крэсівам запалу,

I нават клёпкай

Той,

Якой

Паэту не хапала!

Як рэшткі класавага зла

«Працаўнікі»

Штодзень казла

З адчаем

Забіваюць,

Не чаем

Запіваюць.

З якіх брадоў

Забрыў казёл

Да гарадоў,

Да ціхіх сёл?

Казла ўсё б'юць,

А ён жыве.

Мазгі трасуцца ў галаве

Забойшчыкаў зацятых

Ажно да закрыцця тых

Жыццёва важных устаноў,

Дзе п'юць не квас

Ca «стаканоў».

Біць ці не біць?

Наіўных слоў

I вымаўляць не варта.

Казлятнік класны

Мусіць быць,

Як сто казлоў,

Упарты.

У час гульні

Ніхто ані

He пераносіць цішыні!

Тут не баяцца мазаля.

Настырны пераможа.

Так іншы лясне,

Што зямля

Сысці з арбіты можа.

У дыме месячык плыве...

Казёл ледзь мыкае...

Але

Не з'едзена капуста,—

Пакуль, нарэшце, на стале,

Пакуль, нарэшце, ў галаве

Не стане

Пуста — пуста!

— З-за мяне галубы развяліся,

Шпак частуе салодкаю вікаю...

Верабей адказаў вераб'ісе:

— А мяне гэта ўсё не чырыкае!

Тут не паможа вата,

Хоць тона ў кожным вуху,

Лепш слухай вінавата

Пра годнасць правіл руху.

Запомні іншым разам,

Як жыць з суседам разам,

Дзяліцца унітазам,

Як карыстацца газам!

Пясочку ў лёгкіх мала,

Яшчэ не ўсе затарыў,

Папыласось з запалам

Кілімы тратуараў.

У хіміі ў палоне

Дрыжы,

Як тая туя.

Пасля дажджу балоння

I ўвосень нерастуе.

Прагноз сабе не рады —

Загоніць у альтанку.

Дажджы,

Нібы нарады,

Ідуць бесперастанку.

Нібы па расцяробах,

Ідзеш па забаронах,

Па ўсіх перасцярогах,—

Без ix ні з-за парога!

Чакаеш, каб з адчаю

Афішы закрычалі:

Хадзіце па газонах!

Ваду сырую піце!

I на спектаклях дзённых

На аднадзённых —

Спіце!

He лішне ў чэрапе прадух.

Мой друг,

Не забывай пра дух.

Ёсць варыва —

Для чэрава,

Для сэрца трэба —

Верыва!

Жыве ў далёкай маладой красе,

Забыўшыся шчасліва на гады.

Ганяліся за ёй адной усе...

Чаму ж ніводзін не дагнаў тады?!

Да сэнсу першасці

«Апошні дурань» — упарта

Абразу выслоўем вершым,

Хоць дурню ясна: не варта

Імкнуцца быць

Дурнем першым.

У Літву закіне лес —

Там адведайце адменнай,

Той, што весяліць да слёз,

З добрай просьбай:

«Дар па вена».

А над галавой сасна.

Рэчка б'ецца белапенна.

За сустрэчу — ўсё да дна,

За знаёмства —

Дар па вена.

A літоўка ў добры час

Кіне позіркам праменна —

Згубіш свой спакой ураз.

I за страту —

Дар па вена.

Змрок ахутаў зрок, палі,

Кроў шпарчэй бяжыць па i

За мінулы дзень налі

I за вечар —

Дар па вена!

Нуду

Я пальцам развяду.

Прэч, скруха-векавуха!

Такую ласачку знайду,

Хоць прыкладай да вуха.

I сегалетачку знайшоў,

Адно зазначыць мушу:

Кахае так,

Што ад паўшкоў

Гараць удзячна вушы!

Засядаць — актывіст,

Вопытны крэслацёр,

Ён на сцэне —

Статыст,

На трыбуне —

Акцёр.

Паставы, не спі ў каўнер,

Бо не спіць прыгода.

Служба йдзе,

Але цяпер

На дублёнкі мода!

Каўтун —

хвароба тая,

Калі амаль штодня

З сябрамі муж каўтае,

А дома —

Каўтатня.

Валасень

Зашмальцуецца бітлоўка.

Як запусціш — справа дрэнь,

Ножнамі цырульнік лоўка

Выганяе валасень.

Упуд

Як можна вымераць упуд?

Не хабарам вагою ў пуд.

Загмаг забыў спакой?

Яго садзіце —

Не на кут.

Усе сімптомы знікнуць тут.

Страх зніме як рукой!

Трасца

Перад рэвізіяй трасе.

Дрыжаць,—

А можа, пранясе? —

На трасе i на трасцы,

I ў шэйку падуладны ўсе

Крутому рытму трасцы!

Жаўхуха

Як шэфу да вуха

Шаптуха

Прыстаўлена — i не адна! —

Падшэфкаў прахопіць

Жаўтуха,

Падшэфных ачэрніць мана.

Крыксы

Крыксы шмат дзяцей звялі.

Ды хвароба ёсць такая

I ў начальніка,

Калі

Крэсла з-пад яго знікае...

У сне стагнаў трывожна сын,

Крычаў ад утрапення —

Наведаў з бацькам магазін

Дзіцячага адзення.

Паспачувала б жонка хоць.

Жаночы нораў мне вядомы!

Сказала:

«П'яны не прыходзь!»

Таму

I не начую дома...

Тост узнімай —

I ўсё дарма!

Падумаеш пасля.

Яно i мяккая зіма,

Ды цвёрдая зямля.

Семь пядзяў — без шасці — ў ілбе.

П'е ўдосыць без прынукі.

Такі пудлівы,

Што сябе

Узяць баіцца ў рукі!

Самога сябе

Правядзеш на мякіне,

Прыляжаш паспаць на дварэ,

Забудуць сапляшнікі,

Жонка пакіне,—

Міліцыя падбярэ!

Нямогласць пажадае

Судзіць магчымасць строга,

Усмешка ўлоў багаты

Часцей бярэ з кручка:

Не жонка маладая

У таптуна старога,

А ў маладога таты

Дарослая дачка!

Гісторыя з натурай злой,

Як цешча маладая.

Ад дзён былых

Культурны слой

Наступным пакідае.

Эпохі так праз дзве,

Праз тры

Заўважыць археолаг

Хіба турысцкія кастры

На выпалінах голых.

Капне

Наступніка рука

Не

Нейкі збан-ручасцік —

Бутэльку

Не з-пад малака,

Бляшанку,

Дзе быў часцік.

Стараюцца будаўнікі,

Каб плён ix

Быў карысны.

А вы культурны слой

Які

Пакінеце, турысты?!

На ўскраіне горада

Перасоўны звярынец.

Хоць на нябёсах вакно расчыні!

Здаецца, патопам

Чарга нізрынецца,

Чарга звярэе ад гарачыні!

Гырчыць рэпрадуктар

Для крыважэрнага слыху.

Чытай дыяграмы i май карысць

Колькі месяцаў

Малое ў чэраве носіць асліха,

Колькі жыве асёл,

Чым харчуецца рысь...

Звярам да зарплаты

Прагрэсіўкай — ірыскі.

Стойла ў яка —

Не надта шыкоўны салон.

У адзіночцы закрачаны,

Рыкае тыгр усурыйскі,

Матляе хобатам

З пенсійнай развагай слон.

Прастора сніцца

Насарогу-няўклюдзе.

Рой самы злы,

Як рай, прывітаў бы мядзведзь.

Як на бедных сваякоў,

Што не вылезлі ў людзі,

Ратазеям на малпаў

З перавагай

Прыемна глядзець...

A звярынцанасельнікі

Пра страсці людскія не ведаюць,

З дакорам стамлёным глядзяць

На звярынцанаведвальнікаў.

Нос у мяне

Такі чырвоны,

Таму што ён

Свярбіць штодзённа.

Дзвярыма заспанымі ляпаюць.

Сонна цячэ рака.

Адпяваюць паяльнай лямпаю

Чорнага вепрука.

Ціш...

Як у бога за пазухай...

Восені мала рук.

Нясвіж мне паэт паказвае,

Багрымаў цёзка —

Паўлюк.

Ціш...

З патаемных сховін

Над забыцця ракою

Скардзіцца небу Бетховен.

Глядзіць ca сцяны

Сыракомля.

Не мае да бога, да чорта

Хор Пятніцкага спавагі

I ў Мінску, ў Палацы спорту,

Яго «Ямщика» спявае.

Мінучасць вякоў спадае

На дол перастылы

Хмура.

Старая ля спавядальні

(З суседкай звадзілі куры?).

Маўклівых стагоддзяў

Цярпенне.

Трапёткая,

Над імшою

Ластаўка пад скляпеннем

Б'ецца грэшнай душою.

Цішу прамень прасвечвае,

Хто яго

Утаймуе?

Восень ірвецца з вечнасці

У мітусню людскую...

Восенню ў Нясвіжы

Кепскі настрой насвяжы!

Як хочаш хату падпіліць,

Дык пачынай з вугла.

Хацела мора падпаліць

Сініца — не змагла.

Падшэфак шэфа падхваліў

Пад навагодні торт

I раннім летам,

Падхалім,

Падаўся на курорт.

Хоць кабінетны зайчык мёрз

(Надвор'е падцякло),

Затое шэф прывёз

Свой торс

Пад самае цяпло.

«Я вам аблокі разганю!—

Сіпеў падшэфкаў спеў.—

Нырцуйце, шэф,

У цеплыню,

Я мора вам нагрэў!»

Каб шэф не быў,

Як злы айчым,

Каб медзь

Не толькі медзь,

Дадумаешся,

Як i чым

I мора падагрэць!

Яўна, сказка кожны з вас,

Човен на бархане

Можна бачыць толькі раз,

Толькі ў пэўным стане.

Хоць, фатограф, выручай

Ад дапытнай прозы,

Што ўжываў зялёны чай,

Быў, як чорт, цвярозы!

Не пазбегну шчаўбана,

Сам сябе астару —

Гэта човен чабана,

Што пасе атару!

Вока, анекдот, не жмур —

У пустыні смела

Нерастуе сам амур,

Той, каторы белы.

Чыркане крылом ледзь-ледзь

Беражанка думы:

— Шчупакоў лавіць едзь-едзь

Толькі ў Каракумы!

Ява, фактам даканай,

З д'яблам перакумся —

Вёслы ў рукі — й на канал

Плынны, каракумскі!

Крычу здалёк:

— Салам! Салют!

Хоць галаву напаліць,

Сфатаграфуемся, вярблюд,

Давай з табой на памяць!

Не з зайздрасці, павер,

Бляды,

Я з поўначы, са стыні,

А мы абодва — верблюды:

Я ў лесе,

Ты ў пустыні.

Зусім не цесна

Нам дваім,

Не так,

Як тым масцітым.

Ты са сваім,

Я са сваім

Мясцовым каларытам!

Пяколак маеш i каптур,

Як гаспадар шыкоўны.

I твой маднячы гарнітур

Такі з вярблюджай воўны.

Пяскоў нішто сабе кусман!

Ступай жарствою колкай.

I ад урокаў талісман

Драўлянай балаболкай.

Жыць схочаш —

Будзеш з галавой:

Тут ні лугоў,

Hi лядаў.

Тэльпек заплеччу носіш свой,

Каб з галавы не падаў,

Калі скубеш

Скіслелы шор.

Горб не карысць,

Вядома.

Ані табе сядла,

Hi шор!

Ты i ў пустыні —

Дома!

Калі напнуцца

Тэнт

I стэнд,

Тады i сквар пастыне.

Жыві,

Як важкі аргумент,

Што ёсць яшчэ пустыня!

Кожнага аксакала

Пашана сама адшукала.

Усе аксакалы —

Мудрай пароды.

I ў аксакалаў,

Вядома, бароды!

Хаця не бывае такога лякала,

Каб вызначыць правільнасць

Барады аксакала!

Бароды качэўнікаў

Абавязкова

Нагадаюць знячэўна

Абрысы падковы.

З цэнтра пачну...

Персонай галоўнай

Аксакал,

Бы абклаў падбароддзе бавоўнай.

Барада такая

Не ўцякае

З рукі,

I цешыць, i быццам грэе.

Хаця i нагадвае мне радкі,

Дзе ямб перабег дарогу харэю...

А гэта —

Тырчыць кузлакамі,

На хмару падобная,

Што лякае

У ясны дзень перунамі.

На мяне аксакал за параўнанне

Не крыўдуе хай,

Бо пераходжу да суседавай барады,

Яна, як гай

Саксаулавы малады.

Каб злюцець —

Ледзь

Тузані

Адну саксауліну,

Згінуць злыдні,

Як авадні!

У барадзе такой —

Неспакой,

Аксакал ад самазадаволенасці

Затулены,

З барадатага анекдота розных

Наіўнасць святая

Хохмачак насукала,

Наогул, раю

Адрозніваць

Саксаул ад аксакала!

У калгасным клубе-палацы

Пашамі

Сядзяць аксакалы ў пашане.

На грудзях —

Скарбы для нумізматыкі!

Вось каму

Зайздросціце, шаноўныя маразматыкі.

Гэта вам не з авоськамі

Малочнай шклотары йсці.

Зайздросціце мудрай старасці!

Вам, склеротыкі,

До такі

Сніць эротыкі дотыкі!

Аднак я зноў да барод

Перайду,—

Запомніце, гэтага мала:

Мець белую бараду,

Не за выслугу год

Даецца імя аксакала!

Наогул, кароткую бараду зухавата

Насіў спрадвеку качэўнік.

I я за верш даўгаваты

У аксакалаў

Прашу прабачэння...

Закон пяскоў —

Закон суровы.

I мода й слава — ўсё лухта!

Ды ў прыпар белы

Выбухова

Усіх i ўсё яднае слова

Усёмагутнае —

багта!

Тут ёсць ад ліхаманкі штосьці.

Трывожны край,

Як касмадром.

Ад клопату —

Не ад зайздросці! —

Ты робішся гаспадаром!

Не да застольных узвялічбаў,

Не да спакусы шашлыка,—

Паэзія нялёгкіх лічбаў

Кранае сэрца башлыка [²].

Забыўся аксакал

На кульбу,

I аксакальша —

На гады!

Багту ў мяхах,

Як нашу бульбу,

Нясуць малыя

I дзяды.

I нерашучасць нерастуе,

I векавая немата.

Чарней ад зайздрасці,

Густую

Святлом развідніць ноч —

багта.

Недатыкальнай

Стаў амаль ты

Асобай — скрозь наўскапыта!

I ў «персанальнай»

Збоч з асфальту —

На чорным чаране —

багта!

Мудрэц

Прыгожай кветкай самай

Назваў бавоўну.

Любата!

З багты

Халат вясельны й саван,

I сіла выбуху —

багта!

Не дбай

Пра байскія замашкі.

Сама крутая дабрата,—

Яе хмурыністая важкасць,

Яе прасветленасць —

багта!

З'езды геніяў,

З'езды класікаў,

Як забыты шляхоцкі фэст.

Раптам здорава —

З'езд калгаснікаў!

У сталіцы рэспублікі

З'езд!

Досыць

Па кабінетах утуліцца:

Ззелянее літаўраў медзь.

Творцы,

Выйдзіце хоць на вуліцу

На герояў жывых паглядзець!

Чым ix здзівіш?

Прыёмнымі,

Ваннамі?

Хай рыпіць аўтаручак штыкет.

Боту,

Шчодра наваксаванаму,

Саступае дарогу штыблет.

Складна хваліцца,

Ладна ганіцца:

Хопіць солі i саляніц!

I хусцінкам

Пярэста-цыганістым

Цяжка ордэны ўсе засланіць,

На трыбуне

Не ўмеюць месціцца.

Тут быка за рогі бяры.

Бо зямля ім —

Не аліментшчыца.

Справу любяць гаспадары.

Тут не дбаюць,

Як факты выдаіць,

За якім паставіць

Які.

А таму, хто дрэмле ў прэзідыі,

Цяжка вылузацца ў кіраўнікі.

Для ўзмацнення

Не трэба рупары,

Луджаны на вятрах галасы.

Абаранак насмешліва хрупаюць,

Папкі —

Зручныя для каўбасы!

Пазіраюць машыны ўласнікаў

На запырсканага «казла».

Хто там шамкае?

З'езд калгаснікаў!

Ціха —

Слова Зямля ўзяла!

Не запасаюцца соллю,

Супонямі.

Любуюцца поўняй,

Болей турбуюцца,

Як дастаць у лес непалоханы візу.

Званіла знаёмая сёння,

Што праездам з Японіі

У Маскве спыняецца

Монна Ліза.

Значыць, не толькі сочаць

За раскладам рэйсаў у Сочы,

Глядзяць не толькі ў куфэрчык бабчын.

Вочы

Ахвочы

I да стрыптызу,

Ды прагнуць убачыць

I Монну Лізу.

Уранні хапала

Пітва i запалу,

Пад вечар сказаць бы маглі:

«Нага чалавечая тут не ступала»,

Бо поўзалі ўсе па зямлі.

Казка пра голага караля,

Сэнс яе праступае па часе.

Ходзім навокала ды каля,

A калі ж

Яна ўсё-такі пачалася?

Якою такою

Мудрай парой,

Якім летапісным летам

Выйшаў на людзі

Голы кароль

I хто вінаваты ў гэтым?

Дапусцім,

Спаважліва прамаўчым,

He вінаваты кароль

Hi ў чым.

Дык хто ж вінаваты:

Краўцы,

Ткачы,

A ці маўклівыя гледачы?!

Хоць раз у жыцці

Ўпэўніцца ў адкрыцці

У сферы кухні

Мужу здараецца.

— У ложку не тухні,

Вазьмі адкруці

Покрыўку,—

Просіць жонка-старанніца.

— А трэба адкручваць

У бок які?

— Ну, злева направа,

Па ходу гадзінніка,—

Тлумачыць палова,—

Вы ўсе, вахлакі,

За пазухай жонак,

Як імяніннікі.

Такую лухту

Даручыць мне каму ж,

Як не табе,

Мямляватае топала.

— Адвінчана!

Эўрыка! — ўскрыкнуў муж,

Адразу б сказала —

Па ходу штопара!

Рэжа слых навіна,

Вочы коле:

Як мела смеласць

З'явіцца яна

Адна ў наваколлі,

Белая варона?

Нешта тут падазрона

Мараль не дрэмле.

Быць проста дрэнна

Безабароннай

Белай варонай...

Hi ёй з кім на ты,

Hi ёй якаць.

Атрымліваецца да смехаты,

Што ў абыход закона

Вылупілася з яйка

Белая варона!

А звыкласць забаронна

Іклы шчэрыць:

Варона —

Яна варона,

Варона мусіць быць

Шэрай!

Шэрая —

Калі ласка!

Шэрай верыла

З калыскі казка.

Што ні кажы,

Hi ў якія кашы,

Hi ў якія вароты

Не лезе

Белая варона

Нават у лесе!

Калі надзейным сном засну

З зялёнай асамблеі

Спіліце на труну

Сасну,

Што для мяне ўцалее.

З халодным цынкам

Больш бяды,

Спаць мулка ў перапудзе:

Металалом

Яшчэ й тады

Здаваць нашчадак будзе!

Хоць скарыліся тэхніцы

Вышыня i прастор,

Спіць хамут пад павеццю,

Калёсы — пад плотам,

Пераводзяць

На конскія сілы

Матор,

Вышыню вымяраюць

Птушыным палётам!

Калі падымаецца дзе ў калегі

Аклад

I ціск — адпаведна — ў вас,

Не ўсе забірайце

З аптэкі лекі,

Пакіньце іншым на чорны час.

Ціск можна збіць

З панталыку, як нама,

Чорнай ароніяй

З дачнага ўчастка,

Можна таксама —

Светлай іроніяй!

Сёння не да здзіўлення

Цікаўнай вароне,

Шчупакоў

Падвіжоўваюць з розных бакоў.

Хоць стварай

Таварыства па абароне

Ад паляўнічых i рыбакоў!

Дай жа на прывет руку,

Ветрагон,

Драўляную!

Я ж крычу не ветрыку,

А табе,

Ветраку,

На цябе хоць гляну я.

Ціш паўзе з-за лужыны.

Вольны ад пачынаў,

Выйшаў на заслужаны

Адпачынак.

Ані мўкі

Hi мукі —

Хоць падайся ў прымакі

Вунь да той хмурынкі.

А не меў,

Быў час такі,

Вольнай ні хвілінкі.

Ціш табе не снілася,

Глушыня нямая.

Прыказка дражнілася:

Той, хто круціць, мае!

Быў млынар малады,

Як завея, белы.

Пра яго на ўсе лады

Песня смела пела:

— Ой, млынар ты, млынар,

А я — млынарыха.

Каб з табою мы, млынар,

Не зрабілі ліха!..

Як ні круцішся —

Адно

У выніку багацце.

Адкруціў сваё даўно,

Мне круціцца, браце!

Мець жа ў прымакі

Да хмар,

Map

Пра ліха

Ціха...

Мароз быў не такі,

Каб самы,

Ды снегу — з галавой наўкол.

Ішоў я атрымаць у мамы

Курыць i лаяцца

Дазвол.

Сябры ўсе ў партызанскай зоне

Дымілі з першых дзён вайны,

Мат бралі ў кволыя далоні

Без рукавіц,—

Яны адны.

Я ж пад слухом,

Што пад аховай,

А мне ж карцела —

I хутчэй! —

Ударыць матам,

Як падковай,

Каб іскры ў сябрукоў з вачэй!

I папяросіну такую

Скруціць — не менш! —

З аглабліну.

У думках сам сабе талкую:

«Уволю дыму заглыну!»

У памяці аціхлі стрэлы

Вайны,

Стаў ласкай — мамін гнеў.

Але,

Каб поўсць на мне курэла,

Як зараз помню,

Не хацеў!..