Прынамсі...

Акраверш з нагоды юбілею.

Рыфма цягне пад ялей балею.

Калядуюць вобразы. Аднак

Аглядае ўзрыхленыя ляды

Дбайны сейбіт, шчодры на прыгады,

Заручоны з радасцю юнак.

Юбіляр трымае Сцяг Брыгады.

Коціць хвалі акіян на звады,

Уладарыць акіян-бурлак.

Лепш, радок, не ткніся выпадкова.

Ямб слухмяна гнецца, як падкова,

Шэпча нешта Беседзі дуброва.

Одум — неачахлы крыгаход.

Восень, пакладзі зялёнаброва

Умалот на шалі строгіх год!

Звініць радка дакладнага страла.

Хвала ўзлятае ў славы з-пад крыла.

I Беларусь — зялёная скала —

Святлее ўсмешкай горнага арла.

Удзячнасці метро,

Пашаны электрычка:

Ад станцыі Дзмітро —

Да станцыі Паўлычка!

У дастаслаўнага Геворга

Віно цячэ,

Нібы гаворка.

Цячэ гаворка,

Я к віно.

I да відна

Дна

Не відно.

Мы тостам не даем

Імпэту,

Не ўслых хвалу ўздаем

Варпэту.

П'ем, як з карца,—

Згінь, кпіна, скруха! —

За мудраца,

За сына,

За нязломнасць духу.

Амін.

За жонку —

За шчыруху ў руху!

Эмін,

Пакуль ва ўсіх вачах

Хмель не ачах,

Прымі малітву

За твой,

Дзе шчодра ўсім наліта,

Ачаг.

Калі яшчэ мацнелі віны,

Пра род Эміна

У бібліі згадана,—

Ён паслыннеў з гадамі!

Тост, верны тэме,

Зноў на ўздыме.

Расце ў мікраэдэме

У дыме

Лімон у цэбрыку рахмана,

Што ўдзячным чытачом

Падараваны.

Яшчэ б каньяк

Забіў руччом!

Бо стронга да стала

З Севана

Плыве ўжо арганізавана

I гаспадар трывожна рад

Нам паказаць на Арарат

Хаця б з балкона кабінета,

Дзе цесна ад тамін.

Мне рыфма шэпча па сакрэту

На вуха слова «успамін».

Мы шчодрасцю тваёй сагрэты,

Шаноўнейшы Эмін.

Дадзім жа права корку

Нацэліцца на зорку,

Час i магчымасць даць

Геворгу

З Шэкспірам

Аднавіць гаворку...

АРКАДЗЬ КУЛЯШОЎ

Абознік абрасце пасадамі,

Найтральнай верны паласе.

Над звадамі

I над загадамі

Ён Сцяг Паэзіі нясе.

ПЯТРУСЬ БРОЎКА

Грозных год прыдаўся навык:

Перамога любіць бой.

I ў прэзідыумах нават

Броўка — на перадавой!

ПІМЕН ПАНЧАНКА

Хай рыфмасаладжавы крот

На дачы рыхліць свой гарод

I ціснецца ў альтанчынку,—

Паэт — баец.

Таму народ

Назваў Народным Панчанку.

МАКСІМ ТАНК

СП — не тыл,

Тлумлівы рой,

На мірным фронце ён Герой.

Паэта, дыпламат надзейны

I акадэмік правадзейны.

АНАТОЛЬ ВЯЛЮГІН

І мірны дзень —

Для ратнай справы.

З-за кінастужак не відно.

Пад артагнём няўмольнай славы

Навёў Вялюгін пераправы

З паэзіі ў кіно!

Я люблю абхазскіх дам

Чачу i Аджыку

Так, што дам

Сваім гадам

Збіцца з панталыку.

Ля бутэлек,

Цёмных туй,

Джыгітуй не дужа.

Дый не лямантуй:

«Ратуй,

Бахус, нашы душы!»

Піць не можаш —

З даху злазь

І не псуй гонты.

Лакербай,

Абхазскі князь,

За сталом — прыгонны.

Піць не толькі, абы

За

Тост схаваць патолю.

Не прымае «абаза» [⁴]

Сквапнасць у застолле.

Моцнай мусіць быць далонь.

Любіць тост раздолле.

Памірае верны конь —

Застаецца воля,

Памірае верны друг —

Застаецца доля!

Горды дух

I думкі pyx

Ашчадзі, саколе!

Aпаду

Паспаць над стол —

Усміхнецца Чача.

Грэць найду

Настылы дол —

Будзе піць Ушача!

Абміні нас мелізна!

Хто з натурай хмураю —

Перайнач натуру.

Капытковую да дна

За джыгіта Юрыя

Сына Астамура!

Абміні нас гамана,

Скнарыстая звада!

П'ю за дам я,

Згінь, мана,

Лі-

ма-

на-

да!

Па хвалях нот

Кіруй чаўнок.

Дарога ў вечнасць не прамая.

I мора славы, Лучанок,

Настырных стырнавых прымае.

Для слухачоў эстрада — пляж.

У музыцы, князь Ігар,

Княж!

Сын беларускае зямлі,

Юнак з душой паэта,

Вы нашу песню правялі

Па ўсіх кутках планеты.

Яно да старасці далёка,

Пакуль прыгожых

Пасвіць вока!

Да працы — не да славы прагны,

Душой i песняй — малады.

«Уцёк ад нас маэстра Вагнер!» —

Глядзяць задыхана гады.

Закаханая нязменна,

Цэніць рызыку й атаку:

Спадабала Мельпамена

Кальмана i —

Семяняку!

Ласкава-філасофскі Лойка,

Няхай мацнее дзень пры дні

Дружбацтва нашага настойка

На травах згоды й дабрыні!

Мы ад зняваг яе заслонім,

Не зблоцім —

Божа барані! —

Ушача i зялёны Слонім

Шчадзяць ад глуму карані.

Няхай рыдаюць хціўцы рыдма

І ціснуць зайздрасці пасок.

Гадзіннікам

Ля Крывіч выдма

Перасыпае зор пясок...

Захмеліць нашыя галовы

На Шчары шарая вясна.

І самі ў рыфму лягуць словы,

І ўтуманее сівізна...

У паўвекавы юбілей

Няхай дужэе твой плячук,

Палова веку —

Ёсць палова.

Дбай пра зярняты,

Міхальчук,

Адсеецца сама палова.

Сюжэт замешвай як гусцей,

За стол садзіся без прынукі,

Старайся для чужых дзяцей,

Ды помні —

Ёсць свае унукі!

Ці не Стрыбог

Стрыножыў жах

Пад Рэчыцай, як стому,—

Стаў звацца продак твой,

Стрыжак,

Сугучна богу грому?!

Ты з Заспы,

Ды не спі ў засып —

Не дрэмле параўнанне!

У млын фантазіі засып

Маланкі з перунамі.

Каб не пайшлі

Радкі ў пукі

(Жадаю нездарма я!) —

Няхай, як колька, пад бакі

Твой думка

Верш праймае!

Галубкі горла,

Як арык.

Туркоча ранак-змоўца.

I ў рыфму просіцца «старик»

Вялюгінскае слоўца.

Да Каралішчавіч адсюль,

Як каралю да рызык.

Расці пад лік кіназязюль,

Увераселы рыжык!

Сухмень ссіп

(Зычных гукаў збой!) —

Верш

Вольны слібізуе.

Самазаглыбленасць

Сабой

Бархан сімвалізуе.

Ды загулі мне правады

(Ад пылу ў палец тоўсці):

— Радкі быць мусяць без вады,

Ваду ў канале тосці!

Кпіць сонца:

— У душным сагане

Маім

Кіпець усім вам!

Без ценю яшчарка шмыгне,

Нібы няўлоўны сімвал.

Эх, перасмяглыя радкі,

Рака цячэ з трыбуны,

Дзе школяць літкіраўнікі

Запал табунна-юны.

Блакітназорым ледашком

Звіні, сіваваронка!

Пустэльня —

Як пад алаўком

Пачатая старонка...

Што даўніна?

Яна мне сэрца рэжа.

Не ашчасліўлю рыфмай даўніну.

Не Белую,

A сіласную вежу

Я прызнаю,

Яе пяю адну!

Уласны верад цвелячы

Наяўнаю паставай,

Застыў паэт у велічы

З уяўнаю падставай.

Радзей

Выдавацца пачні, дабрадзей,

Спыніся ва ўласным уздыме.

Кал i не шкадуеш

Чужых дзяцей,

Дык злітуйся хоць

Над сваімі!

Радок аніводзін

Не даўся без віску.

Ад вольных паводзін

Да лёгкіх —

Блізка...

У рэдакцыі, нібы ў асеці, я

Перасушваю вершаў снапы.

Я не сноб —

Кожны сноп

Твой, Асеція,

Змалачу —

Пыл з капы

Не скупы!

Незаменных — няма!

Тыраж сатыры ўвесь пагашаны,

Ды Прага засмяецца зноў:

Выконваць абавязкі Гашака

Паехаў

Павел Кавалёў!

Я член Саюза малады,

Спісаў паперы мала,

Ды

З пялёнак марыў пра літфонд,

Былі турботы ўсе наконт

Кватэры.

Тае прычыны не таю —

У нахрапістасць сваю

Я цвёрда веру.

Валун за пазухай нашу,

Не асабняк жа я прашу.

Я ўсіх гатоў парваць на часткі!

Дадуць кватэру над начальствам

Хадзіць у мяккіх тапачках

Пачну на задніх лапачках.

Як ні рупішся — справа дрэнь.

Не апошні я i не першы

Па рэдакцыях кожны дзень

Распаўсюджваю ўласныя вершы!

З тае прычыны аднае

Не кідай, крытыка, дакоры:

За творы шэрыя свае

Набыў узоры ў каленкоры!

Хоць шосты дзесятак,

Нялёгкі занятак —

Рыфмую не горай я ад немаўлятак.

Унукі растуць,

Хутка й праўнукі будуць.

А раптам i продкавы кніжкі набудуць?!

Хто ломіць венікаў бярэма,

Хто сала ніжа на лаўца...

Рабочая

Крутая тэма

Сама ідзе на Мысліўца.

Браў нораў

Ад «Гарачай сталі»,

Сталеў

з «Рабочымі людзьмі».

Пракат — не напракат ён...

Валя,

На сталь гарачую падзьмі!

Зноў устурыла Муза рана.

Ліст чысты ные,

Як «Мембрана».

Дрыжаць алоўкаў канчары.

Пачуў я пушчы ўздых глыбокі:

Кірмаш рыхтуюць Налібокі,

Гаршкамі звоняць ганчары,

Так i падміргваюць мне:

— Казік,

Услаў нас рыфмай

Яшчэ разік!

А для аддухі

Па вянец

Налье мядухі

Івянец...

Што ехаць!

Лепш па радыё

Сябе i ўсіх парадую.

Захмарнай Музы кавалер,

Пясняр твой,

Авіяцыя,

Прабіў я

«Гукавы бар'ер».

Чаму ж маўчыць авацыя?!

Наўме ў яго адным адно:

Ca звычнага б не збіцца тропу

i ў тых,

Kaго няма даўно,

Ён помніць толькі недахопы.

Ад Антарктыды да Кеніі

Пешаком бы прайшоў зноў i зноўку,

Толькі б ведаць,

Што лаўры генія

Там набудзе ў растэрміноўку...

Дасяглі ўзроўню. Мілы божа!

Адстанем — перагонім зноў,

Мая заўсёды дапаможа

Усеабдымная любоў!

Покуль манументы не застылі,

Цешу на чужых грахах душу,

Іншых я вучу

Трымацца стылю,

Ну, а сам — падручнікі пішу!

З 20-х год

Прыход Лужаніна

Суровай Музай упашанены.

A быў Максім — усім»

Не скнарай!

Любая праца па плячы:

Паэма,

Пераклад,

Сцэнарый,—

Каб не драмалі чытачы!

Сам некалі шаптаў радкі,

Ды я не ў залачонай раме.

А з лёгкае мае рукі

Паэты сталі дактарамі.

Надзею маю многа год,

Што здарыцца наадварот.

З юнацтва даты круглыя апеты,

I на спакой заслужаны пара.

Не адбірайце музыкі ў паэта,

Лепш адцягніце творцу ад пяра!

Ён сам сабе работадатчык,

Ягоны пал,

Нібы абвал.

Газуе

Самаперакладчык —

Літаратурны самазвал.

Старасці спрыяў нябесны дах

I маладзіком здаваўся ветах.

Перажыў Шэкспіра па гадах,

Перажыць ці ўдасца

Пa санетах?

Ты пры жыцці ўжо ў вечнасці даўно,

Твайго чала сумненне не захмарыць.

Навошта ж сам спяшаешся адно

Свае лісты сябрам

Замемуарыць?

Празаік сніў з працягам сны.

I ўсе сюжэтныя яны.

A ўранні ўсё знікала хістка.

Каб працягнуць сюжэт скразны,

У жонкі ўзяў стэнаграфістку!

Алей i акварэлі

Прымаю ў натурэлі.

I нацюрморт кранае,

Як закусь...

П'ю да дна я,

Малюся на Данаю

З «Блакітнага Дунаю»!

Паэтам заезджаны вобраз сніцца,

Хай слепяць маланкамі фактары!

Ілья ў камісійны здаў калясніцу,

Пасаду далi —

на рэактары!

Па літаратурным лесе

Не хадзі, хадзіць абы.

Помні,

З ходу не нарвешся

На шаноўныя грыбы.

Нос не задзірай угору —

Не заўважыш мухамора.

Схамяніся,

Нахініся —

Баравік чакае ўнізе!

«Ні дня без радка!» —

Забаліць рука,

I можа застацца паэт без рук.

Старайся, браток,

Толькі кожны радок

Не цісні, нібы ў ператок,

У друк!

Непераўзыдзеным слыве,

Як крытык-эскулап.

Хадзіў бы ён на галаве,

Калі яна была б...

Шукаюць паэты

Спрадвеку ў запале

У сэрцах чытачак

Лірычных праталінак.

Паэты ўганяюць

Клічнікаў палі.

A крытыкі востраць

Сярпы пытальнікаў.

Што б крытыка ні пілікала

Не размяняйся на дробязі.

Перакладаеш вялікага —

Часова

Вялікім робішся.

У Дантэ

Профіль быў Шаўні,

I падабенства больш

Ані!

He накінецца слава на плечы вам,

Не расквокчацца свойскай цяцераю.

Злоўжываеце шэрым рэчывам,

І таму вашы вершы —

Шэрыя.

Гнаў бы ён задум вагоны,

Песціўся ў зеніце...

Хто знайшоў талент ягоны,

Аўтару вярніце!

Лірычна свой кабінет абсталёўвае

Класічна —

Вітальню й гасцінную.

Мяняе сваё пяро сталёвае

На цютчаўскае —

Гусінае...

Ca школьных год

Над рыфмай вяне

Так безнадзейна — хоць крычы.

Сям'і i блізкім спачуванне

Прыносяць шчыра чытачы.

Эпапеіст спіць спакойна ўначы,

A ўдзень, як мярэжы,

Цягне раманы.

Яго расшукваюць чытачы,

Каб расквітацца

За час змарнаваны.

Хрып

Мухамор у пахвале:

— Я грыб

Усім вядомы!

Зазначыў баравік сабе:

— Я проста грыб ядомы...

Мусіць паэтка

Быць пудкай i прудкай

I прабівацца да чытача

Не рычагамі лакця i пляча

Вострым каленкам

I вострай грудкай!

Дарога сумная, даугая

Не давяла да Гудагая,

А прывяла яна ў карчму.

Вякі спытаюцца,

Чаму?

Ашчаднасць:

Нарадзіцца там

Павінен быў

Другі Адам!

«Каласы пад сярпом тваім»,

Пад тваім жа цапом — зярняты

Дзе працяг абяцаны?

Чым,

Творца, рукі твае заняты?!

Два Генi — i

Круціце твіст,

I пратарэка,

I бяссоннік,

Адзін народны,

як артыст,

Другі народны,

як паклоннік!

Не крэда гэта, не тэстамент —

Паднавагоднія радкі.

Ix потым Мальдзіс не дастане

З летаархіўнае ракі.

Пакуль крытычная завея

Свой Новы год не пачала,

Сказаць хацеў бы пра сябе я,

Пот спуду выцершы з чала.

Біў я сароку,

Біў варону,

Перабіваўся сакалом

I кругавую абарону

Займаў апоўнач за сталом.

Хаця займаўся перакладам,

Не ехаў на перакладных,

Не трызніў доктарскім акладам

На лаўрах вершаў прахадных.

Нікому ярлыкоў не вешаў,

Мне бок не пёк

Пасад сугрэў,

Дый белакроўем белых вершаў

З усімі заадно хварэў.

Не пяўся —

Аж да хрусту ў скабах —

Ца ўсенароднай гаманы,

Да слыннасці ў такіх маштабах

Кал i зацесны

Шар зямны.

Шавец цвікі ў зубах трымае,

Сугуччы я трымаць прывык,

Каб звонам

Рыфма йшла прамая,

Дзе гук у гук,

Як цвік у цвік.

З ушацкага крутога току

Слоў зерне трачу пакрыху,

За рыфму

Да Уладзівастока

Гатоў па шпалах гнаць блыху.

А то парой звонкапалозай,

Не дачакаўшыся гракоў,

Пяро я аскаромлю прозай.

Як нехта

З племя мудракоў!