Табе зайздросціць сонца

Ён ходзіць вечарамі на спатканні,

Ён слухае Ліста, гуляе ў кракет,

А потым складае да самага рання

Маршруты наступных касмічных ракет.

Усё да апошняй драбніцы знаёма

У цеснай кабіне яго карабля —

Утульна i светла, i цёпла, як дома,

Ды толькі чамусьці трымае зямля.

Трымае, дрыжыць, нібы маці над сынам, —

I хоча паслаць, i шкадуе пусціць,

А ён ужо лічыць не дні, а хвіліны,

Калі развітаецца i паляціць.

Ляціць летуценнік у бездань сусвету,

Туды, дзе гараць Арьіён, Казярог,

I нават маленечкай наша планета

Здаецца у замеці зорных дарог,

То знікне, то зоркай маленькай забліскае,

То песняй, то словам сагрэе здаля,

Такая знаёмая, блізкая-блізкая,

Такая далёкая наша зямля.

Касмічныя сцюжы i слабасць, i стома

Яго не крануць у нямой вышыні.

У цеснай кабіне утульна, як дома,

I свецяць яму у дарозе агні.

Ляціць летуценнік у бездань сусвету,

Спакойна ляціць, без трывог i турбот.

Ён бачыць за мэтаю новую мэту,

За першым палётам — наступны палёт.

Сакавік 1961 г.

СНЫ

Лячу, лячу, маленечкі, бяскрылы,

I ўсё вышэй, усё вышэй хачу —

Займае дух i не хапае сілы:

То падаю, то зноў i зноў лячу.

Крычу ад шчасця, радасці i страху

A гукі заміраюць на губах...

Лячу i не зайздрошчу болей птаху,

Што гнёзды ўе на соснах i дубах.

Усё сцярплю — пакуты, боль i кару

За ўсё жыццём уласным заплачу,

I хоць на крок, але далей Ікара

Пад зорамі i сонцам пралячу.

Унізе знікне хмарка залатая,

Адолею i страх i немату...

Гаворыць маці, — калі ў сне лятаю

Дык значыць i сталею i расту.

ДЗЯЦІНСТВА

У памяці жыве усё да кроплі:

Маленства горкае, баі, дваццаты год,

Бабуля нас хавала у каноплі,

Убачыўшы варожы самалёт.

А мне карцела, выцягнуўшы шыю

I кулачок падняўшы ўвышыню,

Сачыць i слухаць, як ён глуха вые,

I ўслед крычаць: «Пабачыш, даганю»

ЮНАЦТВА

Глядзяць у неба прагна вочы,

I сэрца просіцца к агню,

Яно ляцець кудысьці хоча

I адчувае вышыню.

Не ведаю, якія зоры

Мігцяць іскрынкамі ўваччу,

A толькі веру — скора, скора

I я над імі пралячу.

Пакуль узняцца немагчыма

I паляцець яшчэ не час...

Значок Асаавіяхіма

Здаваўся ордэнам для нас.

Юнацтва хлапчукоў чакала

I сотняй клікала дарог,

A ўжо з Масквы Валерый Чкалаў

Ляцеў над полюсам, як бог.

Блакітныя вычэрчваў дугі

Да новых светаў i планет

Вучоны з горада Калугі

Для неіснуючых ракет.

I самалёты, як на свята

Над Краснай плошчаю, гулі...

Бацькі славутых касманаўтаў

Яшчэ бацькамі не былі.

ПЕРШЫ ПАЛЁТ

Да Полацка ўсяго гадзіна лёту,

I я ізноў спяшаюся туды,

Дзе воблакі, як першыя сумёты,

I белыя, як воблакі, сады.

Зялёная зямля ляціць пад намі,

I горад хіліцца, нібыта ў буралом,

А вось ужо i поле з валунамі,

I вёскі, i азёры пад крылом.

Успомнілася першая дарога,

Салёны смак дзіцячае слязы,

Калі прасілі літасці у бога,

Цалуючы старыя абразы.

Плылі аблокі белыя кудысьці,

Парэпалася шэрая зямля,

Ад смагі пазакручвалася лісце,

A літасці не меў прарок Ілья.

Трызнілі з голаду закураныя сёлы,

Засмягла жыта, ссохла сенажаць,

А у царкве ружовыя анёлы,

Здавалася, ад смеху задрыжаць.

Я гэта ўспомніў, можа, недарэчы...

Пілот свідруе хмары напралом,

Яны лажацца на крутыя плечы,

А мы ix рэжам сонечным крылом.

Мы уладарым на зямлі i ў небе,

У нас хапае сонца i вады,

Мы больш ужо не молімся аб хлебе,

Як некалі ў дзіцячыя гады.

Ляцім, ляцім над полем i над лесам,

Задзвінне перакрэсліў самалёт.

На нас глядзіць анёлам сцюардэса

I, як Ілья-прарок, сівы пілот.

1961 г.

СТАЛАСЦЬ

Курыцца пыл над Млечным Шляхам,

Мігаюць Марс i Эрыдан,

Між імі ўрэзаўся з размаху

«Усход» у зорны акіян.

Яшчэ рывок, яшчэ імгненне —

I выйдзе на арбіту ён,

Закон зямнога прыцягнення —

Ужо адменены закон.

Зямля ў блакітным арэоле,

У тонкіх жылках сініх рэк.

Як згустак розуму i волі,

Ляціць савецкі чалавек.

Яго спакойна сэрца б'ецца,

Яму зямныя сняцца сны,

За першым следам след кладзецца

Сярод касмічнай цаліны.

То дзень, то ноч, то зноў світанне,

А ён — у зорнай цішыні,

I першым Сонца прывітанне

Яму прыслала з вышыні.

Яго імя зямля пачула

I ўжо запомніла навек,

Над Рымам, Токіо, Кабулам

Ляціць савецкі чалавек.

Ён родным сынам, братам, другам

Зрабіўся кожнаму з людзей,

За ім i дзень i ноч з Калугі

Спакойны сочыць чарадзей,

Нібы пытае: «Дзе ты, дзе ты?»,

Нібы падлічвае віткі.

A ў неба зноў i зноў ракеты

Ўзлятаюць з Ленінскай рукі.

1961 г.

MACKOЎCKI ЧАС

У небе сніліся пілоту

Спакойныя зямныя сны:

Тугая сцежка каля плоту

I шум карэльскае сасны,

Смаловыя масніцы ў хаце,

Сякеры стук i звон пілы,

I устрывожаная маці

У далёкай вёсцы Шаршалы.

Між зор прысніліся пілоту

Кастры на беразе Дняпра...

Звініць будзільнік. На работу

Уставаць i ў космасе пара.

Зацягнуты папругі туга,

Спакой на борце карабля,

Чуваць знаёмы голас друга,

I песня чуецца здаля.

Ляцяць сузор'і i планеты,

З арбіт не сходзячы сваіх,

A ўжо касмічныя ракеты

Даўно нацэлены на ix.

Плыве зямля ў празрыстай сіні

Дзень мільгануў i зноў пагас,

A ў космасе заўжды гадзіннік

Паказвае маскоўскі час.

20. VIII 1962 г.