reformistoj nesingardaj kaj tropostulemaj. Lia nomo certe kunigus la
unuanimecon en voĉdonado de la Delegacio kaj li estus en la okuloj de
esperantistoj garantio por la afero de l 3 Komitato. Estus, kompreneble,
ridinde (kaj neutile) formi nian Komitaton nur el esperantistoj: ĝi havus
nenian valoron en la okuloj de V publiko; sed niforte deziras, ke Esperanto
havu en la interno de V komitato batalanton, kaj ni ne scias pli bonan,
ol s-ron Boirac, ne nur pro liaj kvalitoj personaj, kaj kvalitoj de esperantisto, sed ankaŭ pro lia oficiala ofico, kiu donas al li certan aŭtor-470
el la jaroj 1913, 1914. — N-roj 54—55
itaton en la okuloj de profanoj; tiel ke se li ne konsentos, ni ne vidas,
per kiu esperantisto ni povos lin anstataŭigi, ĉar ni ne povas akcepti
homon nekleran, sen pozicio kaj sen aŭtoritato (ekstere de Esperanto)
en la societon de scienculoj tre aŭtoritataj, kies partoprenadon ni esperas
havigi. Ni pensas eĉ, ke la konsento de s-ro Boirac taŭgus por sekvigi
aliajn grandavalorajn aliĝojn al nia Komitato. Sed s-ro Boirac prokrastis sian respondon, dirante ke li deziras konsulti vin, kio estas tre
natura. Mi do petas vin, se vi aprobas niajn planojn, respondi al li
en favora senco, ĉar lia partopreno, kiel vi vidas, estas tre grava, kaj
preskaŭ ĉefa, kiel el vidpunkto de Esperanto, tiel ankaŭ el vidpunkto de
Delegacio. Mi ripetas al vi, kaj mi insistas pri tio, ke Esperanto
devas nenion timi de la parto de nia Komitato, kiu konsistos
el personoj favoraj, almenaŭ en principo, al Esperanto. Sur tiajn personojn,
krom tio kleraj kaj liberigitaj de antaŭdecido (eble pli, ol estus la veraj
esperantistoj), s-ro Boirac havos tre grandan influon per sia kompetenteco
esperantista, kaj per sia diptomata lerteco, kiun vi vidis uzata en Bulonjo.
Li gvidos la diskutojn eĉ ne montrante tion, kaj scios ilin turni al la
bono de Esperanto. Invitante lin en nian Komitaton, ni donas al Esperanto ne nur ateston de simpatio, sed ankaŭ garantiaĵon de certa
sukceso. Ni evidente estos multe malpli certaj pri la rezultato, se
s-ro Boirac ne estos tie ĉi, ĉar kia ajn estu nia sindonemo al Esperanto,
ni havos multe malpli da aŭtoritato por pledi Esperanton, valorigi
ĝiajn kvalitojn, refuti la kritikojn, k.t.p. S-ro Boirac estas la necesa
interligo inter Esperanto kaj la Delegacio, kaj, por tiel diri, simbolo vivanta de ilia unuiĝo. Kun li ĉio iros bone por Esperanto; sen li, ni pri nenio
estas certaj , ĉar al ni mankos la apogilo en la interno de Komitato.]
# *
♦
Kun granda abomeno mi ektuŝis la temon, pri kiu mi volis neniam
paroli. Mi ĉiam silentis, ĉar unue mi ne volis entiri min en polemikon
kun certa kategorio da personoj kaj due mi ĝis nun ĉiam esperis, ke
la konscienco de tiuj personoj fine eble vekiĝos kaj, se ili ne pentos
siajn malbelajn agojn, ili almenau ĉesigos sian konstantan insultadon
kaj kalumniadon. Mi petas pardonon, ke mi fine perdis la paciencon
kaj diris kelkajn vortojn. Mi antauvidas tre bone, kia amaso da koto
nun estos ĵetata sur min; sed tiuj sinjoroj faru, kion ili volas.
N-ro 55. 1914
A1 la redaktoro de „Libera Penso u
„Liberpensulo“ III. 1927, n-ro 3.
(La letero estas nedatita en la gazeto, sed laŭ la enhavo skribita
mallonge antaŭ la kongreso en Paris 1914.)
Kara sinjoro! — Kun plezuro mi subskribis kaj resendas al vi la
folieton pri „La Vojo“. ✓
471
V. A. Jam presitaj leteroj el la jaroj 1914, 1915, 1916. — N-roj 55—57
Mi nun ne scias ankorau, ĉu mi povos veni al la Pariza kongreso;
sed se mi venos, estos al mi tre agrable ĉeesti ĉe la kulturkoncerto,
kiun la Libera Penso intencas aranĝi.
N-ro 56. 3. III. 1915
A1 pastro J. Cyprian Rust
(Pri la „Malnova Testamento“)
„The British Esperantist“ XI. 1915, n-ro 124 , paĝ. 66.
Cher Monsieur!—J’ai le grand plaisir de pouvoir vous annoncer
que TAncien Testament est dĉjk en entier traduit (et ecrit h. la
machine). Afin que 1’oeuvre entiĉre ait partout un style Ĝgal, j’ai tout
traduit moi-meme. Ce n’est que pour les livres „Chant de Salomon”
et „Ruth“ que je me suis servi des traveaux de M. Fred, tout en y
faisant des corrections nĉcessaires. Malheureusement je ne peux pas
vous envoyer la traduction ŭ present, car notre poste n*expedie rien
(pendant la guerre) qui est ĉcrit en Esperanto. Par consĉquent je
suis obligĉ d’attendre jusqu’& la fin de la guerre.
*
[Traduko de la „British Esperantist“. — Estimata sinjoro! — Kun
granda plezuro mi povas sciigi al vi, ke la Malnova Testamento jam
estas tute tradukita (kaj maŝine skribita). Por ke la tuta verko ĉie
havu egalan stilon, mi mem tradukis ĉion. Nur por la libroj „Kantoj
de Salomono“ kaj „Ruth“ mi faris uzon el la laboroj de s-ro Fred,
farante en ili la necesajn korektojn. Bedaŭrinde mi ne povas en la
nuna momento sendi alvi la tradukon, ĉar nia poŝto ne transsendas
ion (dum la milito), kio estas skribita en Esperanto. Sekve mi devas
atendi ĝis la fino de la milito.]
N-ro 57. 1916
A1 Universala Esperanto-Asocio
„The British Esperantist“ XII. 1916, n-ro 136, paĝ. 54.
Profunde kortuŝis min la malĝoja novaĵo pri la malfeliĉa morto
de nia kara amiko Mudie, kiun mi ĉiam alte estimis kaj profunde amis.
Por Esperanto tio estas neriparebla perdo.
A1 U.E.A. mi esprimas mian tutkoran kondolencon.
Ĉar mi bedaurinde ne havas la eblecon tion fari, mi petas vin,
komuniki al la gepatroj de V mortinto la esprimon de mia profunda
simpatio. En la koroj de multaj miloj la nomo de ilia brava kaj nobla
filo ĉiam restos neforgeseble vivanta.
472
B. Ĝis nun nepresitaj leteroj
B. ĜIS NUN NEPRESITAJ LETEROJ
La leteroj de ĉi tiu subparto B ne estas ordigitaj nur lau
la dato (kiel en A), sed unue laŭ la adresitoj kaj poste inter
si laŭ la dato. Alie la leganto perdus la superrigardon kaj
havus iometan konfuzon.
Dum la tuta tempo de la apero de la „Unua Libro u ĝis
la fino de sia vivo, Zamenhof loĝis kutime en Varsovio. Pro
tio mi citos la lokon, el kiu venis la unuopaj leteroj, nur tiam ,
kiam ĝi ne estas Varsovio. Nur dum du mallongaj periodoj li
estis en Ĥerson (aŭt. 1889 ĝis komence de 1890) kaj en Grodno
(1896 — 1899). Ĉe la leteroj skribitaj el la ĵus cititaj urboj,
mi citas la lokon.
La leteroj kaj poŝtkartoj de Zamenhof kutime montras la
nomon de V skribinto kun loko kaj strato aŭ stampitaj aŭ
surpresitaj.
En Varsovio Zamenhof loĝis unue en Str. Przejazd 9 kaj
post lia reveno el Ĥerson en Novolipki n-ro 21. La leteroj
el la periodo inter Ĥerson kaj Grodno ne montras alian straton.
En Ĥerson li loĝis ul. Hannibalovskaja, dom. Tarle , kaj en
Grodno li loĝis Polic. ul. de Raĥmaninoj, post lia reveno el
Grodno al Varsovio tie en Str. Dzika (ul. Dzikaja) n-ro 9, kaj
poste en Str. Kroleivska n-ro 41.
Rimarkiginte pri tiu situacio, mi ŝparas multajn notojn
super la leteroj. Mi ankaŭ ne presigis la kutiman, stereotipan sub -
skribon „ Via L. Zamenhof u . Tamen mi kelkfoje citos alispecajn
formojn de subskribo. Komence li ofte subskribis „ Via aldonita
Zamenhof 6 . La esprimo „aldonita“ (anstataŭ la hodiaŭ kutima
„sindona“) ŝajnas al ni okcidenteŭropanoj iom stranga, sed, kiel
oni diris al mi, ĝi similas la kutiman rusan esprimon. Fakte
Zamenhof nur uzis ĝin en leteroj al rusaj aŭ ruseparolantaj
adresitoj.
Ofte Zamenhof subskribis sian nomon ne kun ĉiuj literoj
sed nur kun kelkaj , ekz. „Zamenh …“ aŭ alimaniere. Sed
ne estos necese, konstati tiajn bagatelaĵojn en ĉi tiu kolekto.
Kelkfoje li eĉ forgesis subskribi sian nomon.
Komence li tre ofte , precipe en la leteroj al rusaj esper -
antistoj (ĝis meze de V jaro 1892) subskribis nur sian pseŭdonimon „Esperanto“. Mi donos kelkajn ekzemplojn de tia
kutimo. Laborante rapidege, Zamenhof ankaŭ , sed nur sur
leteroj kaj kartoj de bagatela enhavo, kelkfoje ne aldonis la
daton. La forgesitan daton oni ofte povas konstati aŭ laŭ
473
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al
la poŝtstampo de la loko de forsendo aŭ laŭ la poŝtstampo
de la loko de alveno. Kie la dato estas donita ne rekte de
Zamenhof \ mi atentigas pri tio. Kie la leganto trovos duoblan
daton, ĝi estas la dato kaj laŭ la gregoria kaj laŭ la juliana
kalendarstiloj.
Mi malplilongigos jenmaniere:
L = letero
p = poŝtkarto.
La leganto facile povos konstati ekz. la jenon:
L 16.(28) V. 1895 = letero skribita el Varsovio la 28. dc Majo
(malnova stilo 16. de Majo 1895).
P. Grodno, 30.1.(1 l.II.) 1896=poŝtkarto skribita el Grodno ktp.
La adresiton mi citas nur por la unua letero aŭ poŝtkarto —
por la sekvantaj mi ŝparas la citadon de V nomo.
En la subparton B mi ankaŭ akceptis du albumfoliojn
kaj unu kvitancon sur recepto.
Inter la leteroj de ĉi tiu parto vi trovos 150 ekzemplerojn
signitajn per N . Ci tiu signo signifas, ke s-ro N. V. Nekrasov ,
Moskvo, liveris la kopiojn. Mi ne sufiĉe kaj ne tro povas laŭdi
lian afablecon kaj lian lertegan helpon por mia kolekto. Komenc -
ante ĝin, mi aŭdis de kelkaj fiankoj, ke la multaj leteroj de
Zamenhof al la societo v Espero u en Peterburgo (la hodiaŭa
Leningrad) kaj al diversaj rusaj samideanoj (jam en kelkaj
gazetoj menciitaj kiel kolektitaj) malaperis dum la milito. Sed
s-ro Nekrasov persone en Leipzig sciigis min, ke tio ne estas
vera kaj promesis sendi al mi la materialon. Per admirinda
diligenteco kaj plej fidinda precizeco li mem kopiis la 150 skribaĵojn, samtempe klarigante kaj transskribante per latinaj
literoj la rusajn vortojn de la tekstoj, kion fari mi neniam
estus kapablinta. Ankaŭ ĉiuj notoj sub la teksto de la kun
N signitaj skribaĵoj estas verkitaj de li 1 . Mi ĉi tie ankoraŭ-foje tutkore dankas al li pro lia oferema helpo antaŭ la leg -
antaro, kiu treege ĝojos pri ĉi tiuj Zamenhofaĵoj 2 .
1 Kie mi mem aldonas ion, mi faras tion sub v noto de V kolektinto“.
2 En la leteroj mi korektis nenion. Sed por eviti la impreson, ke
ili estas preseraroj, mi atentigas per la signo ° pri tio, ke la koncernaj
vortoj troviĝas en ĉi tiu formo en la originalo.
* $
*
474
Vladimir Majnov. — N-roj 58—61
A1 s-ro Vladimir Majnov 1 2 3
N-ro 58. Np. 2.(14.) X. 1887*
Estimata sinjoro! — Respondon je via demando kaj konsilo 0 vi
trovos en la (libr.) 8 verketo „Respondoj al la societo”, kiu estos
eldonita post 4—5 semajnoj. Je ĉiu okazo mi dankas vin kore por
via bona volo. Kun estimo Esperanto.
N-ro 59. N L. 5. (17.) X. 1887
Estimata sinjoro! — Respondante vian leteron, mi povas vin sciigi,
ke la ĵurnalo komencos eliri kredeble ĉirkaŭ la monato Januaro aŭ
Februaro de 1’ jaro 1888, sed certe diri mi ankoraŭ ne povas, ĉar
mi ankoraŭ devas nun labori ke la registaro donus° al mi Ia permeson.
La plena vortaro jam estas preta, sed ĝi eliros kredeble ne tiel baldaŭ.
Kiam 4 la gazeto komencos eliri, mi donos en ĝi respondojn de ĉiuj
demandoj de la legantoj; en t(iu) 6 gazeto estos priparolata (ĉio,) 5 kio
estas necesa por la lingvo internacia 6 .
N-ro 60. N P. 23. X. 1887 7
Estimata sinjoro! — La germana eldono ankoraŭ ne estas preta.
ĉi eliros post 2 semajnoj, kaj vi povos ĝin ricevi ĉe la plej gravaj
libristoj en St. Peterburgo. Vi povos ĝin ricevi ankaŭ ĉe mi mem,
sendinte 25 kopekojn (per markoj de poŝto).
N-ro 61. N L. ? 1889
Estimata sinjoro! — La sciigo, ke vi donacis unu gramatikon al
la granda princo 8 , faris al mi grandan plezuron. Se vi havas la eblon
donaci al li ankaŭ la aliajn verkojn, vi povas ĝin kuraĝe fari, kaj mi
diros al vi koran dankon. Mi nur forte volus scii per kia vojo vi
ĝin faras, ĉar kun tiaj eminentaj personoj oni devas esti tre gardema,
por ne ofendi ilin.
Se iaj verkoj de la granda princo povus esti eldonitaj en nia lingvo,
tio ĉi estus por ni granda gajno. Sed ne forgesu ke por traduki ian
verkon de li, oni devas antaŭ ĉio havi lian formalan permeson, kaj
estus ne kredeble ĉu vi povus ricevi tiun ĉi permeson. Se vi ne havas
1 noto de V kolektinto: unufoje — la 15. V. 1889 — Zametihof skribas
„de“ Majnov; tiel li ankaŭ estas nomata en „La Esperantisto“.
2 la duobla dato laŭ la gregoria kaj juliana kalendarstiloj.
3 forstrekita per tri strekoj en la originalo.
4 teksto: kian (arkaika formo).
6 paperangulo deŝirita.
6 noto de V kolektinto: ĉi tiu kaj la antaŭa letero al Majnov estas
ankoraŭ skribitaj kun punktoj, kiuj disigas la vortelementojn.
7 al lia moŝto Petr. Apollonoviĉ Sidorov por s-ro V. Majnov.
8 granda princo Konstantin Romanov, fama rusa poeto. (Noto de
V kolektinto: li estis prezidanto de la Rusa Akademio de Sciencoj.)
475
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
fortan esperon ricevi lian permeson por la eldono, tiam mi ne konsilas
al vi eĉ komenci la tradukon; sed se vi esperas ricevi lian permeson
— tiam mi mem faros ĉion kion mi povas, por ke via traduko havu
la plej bonan stilan formon kaj por ke ĝi plaĉu al la princo. Se vi
volas, sendu al mi la originalon kaj mi estas preta eĉ mem traduki
ion el liaj verkoj sub via nomo.
Se ni povus favorigi la grandan princon por nia afero, tio ĉi estus
tre granda gajno por ni; sed mi ripetas al vi mian peton: estu tre
singardema, ĉar unu paŝo malbone farita povas tute malbonigi nian
aferon en la okuloj de la registaro.
N-ro 62. N P. 17. III. 1889 (poŝtstampo)
Estimata sinjoro! — Hodiau mi elsendis al vi kelkan nombron da
„nomaroj a . La gramatikojn mi ne sendas, ĉar ĉiuj sinjoroj pri kiuj
vi skribis, jam konas la lingvon internacian. Vian karton fotografan
mi ricevis en la komenco de la jaro 1888; sendi al vi la mian mi ne
povas, ĉar mi ne havas eĉ unu ekzempleron. — Elĵeti la literojn ŝ, ĝ
etc. mi ne povas, ĉar (kiel vi kredeble legis en la „Aldono al la Dua
Libro“) mi jam nun ne havas la privilegion fari persone ian ŝanĝon
en la lingvo; tiu ĉi privilegio apartenas nun al la estonta kongreso.—
Gazeto internacia kredeble komencos eliri en Julio de tiu ĉi jaro (en
Germanujo, ĉar en Rusujo oni ne volis doni al mi la permeson).
N-ro 63. N L. ? 1889
Estimata sinjoro! — La „Neĝan Blovadon“ mi hodiau sendis al
vi. — Sinjoro de Wahl skribis al mi, ke danke vian penon ni havos
cenzuriston por nia lingvo; mi tial sendas al vi mian plej koran dankon.
Kiam vi havos la finan respondon de la cenzuristo, mi petas vin tuj
skribi al mi.
Vi petas ke mi sendu al vi kelka nnombron da ekzempleroj de
ĉiuj verkoj; pri tio sama petis min ankau sinjoro de Wahl. Por ne
sendi aparte al vi kaj aparte al sinjoro de Wahl, mi sendis hodiau
paketon da libroj al s-ro de Wahl, kaj el tiuj libroj vi povas ankau
preni kiam vi bezonas. Mi sendis nur al unu el vi, ĉar mi scias, ke
vi apartenas al unu rondeto kaj vi vidas vin ofte kaj povas preni unu
de la alia; sed se vi bezonas havi ankau aparte kelkan nombron da
libroj, skribu al mi, mi elsendos.
La koston de la transsendo mi prenas sur min, kaj tiel vi povas
vendadi la librojn lau la kosto nominala, au se vi volas, vi povas ilin
vendi eĉ kun kelka rabato.
Se la libroj senditaj al s-ro de Wahl ne estas sufiĉaj kaj vi bezonos
ankorau kelkajn ekzemplerojn, tiam skribu al mi per karto malfermita
(kaj) 1 la nomon kaj nombron de la bezonataj verkoj, kaj mi tuj ilin
sendos al vi.
1 forstrekita en la originalo .
476
Vladimir Majnov. — N-roj 61—67
N-ro 64. N p. 29.111/(10. IV.) 1889
Estimata sinjoro! — La verkojn, kiujn vi petis, mi sendas al vi
hodiau. Por via bona deziro iri al la estro de la aferoj de V preso
mi dankas vin kore; sed mi petas vin faru tion ĉi tre garde,porne
malbonigi nian aferon kaj ne alporti al ĝi malutilon anstatau utilo. A1
simpla cenzuristo povas iri ĉiu, sed al la estro devas iri nur persono
au havanta certan gravan situacion en la societo, au estanta kun li
persone konata; ĉar la (estroj) * 1 homoj 2 ordinare rigardas ne la aferon,
sed la personon, kaj se al la estro venos persono ne sufiĉe grava en
liaj okuloj, tiam nia afero anstatau gajni — povas esti tute mortigita!
Atendante de via laborado la plej feliĉan rezultaton, mi restas kun
kora saluto…
N-ro 65. N p. 28. IV. (10. V.) 1889
Estimata sinjoro! — La nombron de la promesintoj mi ne kalkulis
ankorau; sed post 2 monatoj mi esperas havi la eblon eldoni la nomaron de la promesintoj, kaj tiam vi scios ankau ilian nombron. — La
(redaktoro) 3 eldonanto 4 de la Cugabled 6 skribas ke li laboras por nia
afero kaj li esperas, ke la tempo venkos la malhelpadon de la flanko
de la volapŭkistoj. — Sendi la gramatikon de Henry Phillips mi ne
povas, ĉar mi devas mem pagi por ĉia ekzemplero. A1 la libristoj vi
povas vendi kun 25%; sed ĝi estus multe pli oportune 0 se la libristoj
ekskribus rekte al mi.
N-ro 66. N p. 29. IV. 1889
Estimata sinjoro! — Antaŭ momento mi ricevis vian letereton de
27/IV. Sendi al vi kelkan nombron da ekzempleroj por disdonaci al
diversaj personoj — mi ne povas, ĉar mi ne estas riĉa kaj la libroj
kostas min multe da mono; kiom mi nur havis la eblon mi jam dissendis mem senmone al multaj personoj en diversaj landoj. AnkaŬ
doni sciigojn en la Novoje Vremja® mi ne povas pro manko de mono. —
La eldonadon de ĵurnalo mi jam de longe komencus . .. se la ricevo
de permeso ne estus tiel malfacila. — Se vi povas, mi kore petus vin
sendi al mi la leteron de la profesoro Max Mŭller; post la tralego mi
tuj ĝin resendos al vi.
N-ro 67. ■ NL. ? 1889
Tre estimata sinjoro! — Mi dankas vin kore por la alsendo de la
respondo de Max Mŭller kaj nun mi resendas al vi laŭ via peto lian
letereton returne. Kun plezuro mi sciiĝis ke la granda Princo per-1 forstrekita en la originalo . 2 surskribita super la forstrekita vorto.
3 forstrekita en la originalo. 4 surskribita super la forstrekita vorto.
1 volapŭka gazeto. 6 skribita ruslitere en la originalo, signifas: Nova
Tempo; granda tagĵurnalo en S. Peterburgo.
477
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
mesis al vi traduki liajn verkojn. Kiam via traduko estos preta, mi
petos vin sendi al mi la manuskripton por iom glatigi la stilon, kaj
tiam ni devos peti la princon ke li permesu al ni surskribi en la
komencon: „tradukita kaj eldonita kun la permeso de Lia reĝida Moŝto“.
Eldonadi la ĵurnalon en la eksterlando mi ne povas, ĉar ĝi
kostus multe da mono, kaj abonantojn mi havus tro malmulte (ĉar la
sendado de la gazeto en fermitaj kovertoj estus tro multekosta por
la plej granda parto de niaj amikoj en Rusujo). Sed mi esperas ke de
Julio de tiu ĉi jaro mi povos komenci la eldonadon de „Biblioteko
Internacia“, kiu enhavos ĉion tion saman kion devus enhavi gazeto,
nur sub alia nomo. (En Julio mi esperas jam havi cenzuriston por
niaj verkoj.) Tiam mi ankaŭ (eldonos) 1 komencos eldonadi (per apartaj kajeroj) la nomaron de niaj amikoj.
En la diversaj grandaj urboj de la mondo mi ne havas tenejon
de niaj verkoj, kaj kiu deziras ricevi ian verkon, devas sin turni rekte
al mi; ĉar mi dissendis po 1 ekzemplero al ĉiuj libristoj de la diversaj
urboj, sed sendi senmone pli ol po 1 ekzempl. mi ne povis ĉar tio
ĉi kostus tre multe da mono, kion mi ne havas.
Kelkajn adresojn de esperantistoj donos al vi sinjoro E. de Wahl;
ĉiujn aliajn adresojn mi ne povas ankoraŭ doni al vi private, ĉar mi
ne scias ĉu tiuj personoj volas korespondi; sed en (la fin) 1 Julio
estos eldonita prese kaj publike la unua serio (1000 nomoj) de la
senkondiĉuloj.
N-ro 68. N L. 11. V. 1889 2
Estimata amiko! — Plenumante vian deziron, mi skribas al vi tiun
ĉi leteron ruse por ke vi havu eblecon en okazo de bezono montri
ĝin al nekonata de mi persono, ĉe kiu vi esperas trovi subtenon por
nia afero. Se iu influhavanta persono en nia patrolando etendos al
ni la manon de helpo, tiam afero nia estos gajnita; sed en kontraŭa
okazo ni devos ankoraŭ longe batali kontraŭ grandegaj baroj, — kaj
kiu scias, ĉu sufiĉos ĉe ni fortoj por elteni tiun ĉi batalon.
Vi scias bone, kiel oni ekrilatis al nia afero eksterlande. Multaj
el la plej fervoraj volapŭkistoj (kiel ekz. Einstein, Schmidt, Gross,
Demonget, Marignoni kaj aliaj) transiris al nia flanko malgraŭ ke ili
jam elspezis tiom da penoj por Volapŭk; la plej aŭtoritata en tiu ĉi
rilato Amerika Filozofia Societo, speciale okupadinta sin dum kelkaj
jaroj je la problemo pri internacia lingvo, refutis Volapŭkon kaj esprimis
sin favore al nia lingvo, kaj la sekretario de tiu ĉi societo, Dr. Henry
Phillips, eldonis anglan gramatikon de nia lingvo kaj nun laboras super
kompilado de plena angla-esperanta vortaro. Sed ĉiuj tiuj ĉi moralaj
1 forstrekita en la originalo. 2 letero originale skribita en rusa
lingvo , tradukita esperanten de N. V. Nekrasov.
478
Vladimir Majnov. — N-roj 67—68
venkoj ne savos nian aferon el pereo, se ni ne sukcesos trovi subtenon
en nia propra patrolando. Tie ĉi laboro nia fariĝas kun ĉiu tago pli
malfacila; ne parolante jam pri pezaj materialaj oferoj, kun kiuj estas
ligita ĉiu mia paŝo antauen, mi estas devigata ankoraŭ batali kun baroj
de alia speco. Kaj se al mi, fine, restos senforte mallevi la manojn,
tiam nia afero estos pereinta por ĉiam! Ĉar kion al mi helpos la
alilandaj aproboj, se mi tie ĉi sur la loko estas ligita je la manoj kaj
la piedoj!
Por ke afero nia poyu regule disvolviĝadi, estas bezonate, ke ĝi
havu sian organon, per kiu la amikoj de tiu ĉi afero povus inter si
interŝanĝi la pensojn kaj kune labori super disvastigado de la lingvo,
ĝia pliperfektigado kaj pliriĉigado de ĝia literaturo. Sen simila organo
afero nia teni sin ne povas, eĉ se ĝi estus kreita de la plej genia kaj
influa persono. Ĉiuj amikoj niaj konscias, kompreneble, la necesecon
de simila organo, kaj ĉiutage mi ricevadas leterojn insistantajn ke mi
pli baldaŭ fondu similan organon. Vidante, ke mi ĝis nun ankoraŭ
ne komencis eldonadon de gazeto, multaj kredas, ke tio ĉi estas pro
nevivkapableco de nia lingvo kaj tute perdas konfidon al ĝi. Miaj
korespondantoj montras al mi la ekzemplon de Schleyer, kiu de la
unua momento mem de sia elpaŝo fondis gazetoii; sed ili forgesas,
ke Schleyer laboris inter tute aliaj kondiĉoj ol mi: al li sufiĉis nur
ekdeziri, kaj li fondis gazeton, — dum por mi io simila prezentas ĝis
nun dume neefektivigeblan revon. Delonge jam mi celis tion ĉi, sed
ĝis nun mi ne sukcesis ricevi permeson! Jam en Septembro de la
jaro 1888 mi sendis peton al la Ĉefa Administrejo por la aferoj de
Gazetaro, ke estu permesite al mi eldonadi ĉiusemajnan folion en la
internacia esperanta lingvo; sed malgraŭ tio ke la donita de mi programo estis la plej senkulpa kaj la aldonita de mi presaĵo en la
internacia lingvo („Dua Libro“) estis pruvanta, ke mi sukcesis trovi
cenzuriston por tiu ĉi lingvo, — mi ricevis rifuzon,kaj la motivoj
de tiu ĉi rifuzo estas por mi ĝis nun nekonataj.
Se vi sukcesos favorigi al nia afero iun influhavantan personon,
kiu volus diri por ni vorton en la Ĉefa Administrejo por la Aferoj
de Gazetaro, tiam mi ripetos mian provon; sed ĝis kiam ni ekhavos
protektanton, ĉiu peno, post unufoje ricevita rifuzo, estus kompreneble
maltrafa. Tial, se vi esperas favorigi al nia afero iun influhavantan
personon, kiu konsentus subteni mian peton en la Ĉefa Administrejo,
uzu do ĉiujn fortojn, ĉar de tio ĉi dependas la tuta estonteco
de nia afero. En mia jam sen tio ekstreme malfacila afero mi petas
ne subtenon, — mi petas nur, ke oni permesu al mi labori!
Estas vero, ke eksterlande estas farataj nun preparoj por eldonado
de gazetoj en la esperanta lingvo (Schmidt en Nŭrnberg^Gross en
Mŭnchen, kaj post ili intencas sekvi Demonget en Francujo kaj Marignoni en Italujo); sed se la unuaj ĵurnaloj, anstataŭ eliradi sub
479
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
redaktado de la autoro, elirados sub redaktado de personoj relative
ankorau malmulte konantaj la aferon, tiam kompreneble, la tuta estonteco de la afero troviĝas en danĝero. Mi ne parolas jam pri tio, ke
estus tre maljuste, se la afero, kiu kostis por mi tiom da penoj kaj
oferoj, transirus definitive en la manojn de alilanduloj, kaj la autoro
mem estus tute flankigita de ĝi!
Aldonita al vi L. Zamenhof (Esperanto) 1 .
N-ro 69. N L. [11. V. 1889]
Estimata amiko! — Mi dankas vin kore por via lasta letero kaj
por la esperoj esprimitaj en ĝi. Se ĝi p.rosperos al vi ebligi al mi la
eldonadon de gazeto, tiam ĝi estos tre grava por nia afero, ĉar mi
tiam havos la eblon regule labori por ĝi. Kune kun tiu ĉi letereto
mi aldonas al vi alian leteron, skribitan ruse, kiun vi povas montri
al la granda princo. La letero estas skribita kiel letero privata al vi.
Pri la granda princo mi skribis „nekonata de mi persono <<2 , — ĉar
estos multe pli bone, se la princo ne scios ke vi jam skribis al mi
pri li; al la Princo vi devas diri, ke mi ne scias ankorau kiu estas
la persono de kiu vi atendas helpon; ke vi skribis al mi nur ke de „unu
granda persono* vi atendas helpon (li povus koleri se li sciiĝus, ke vi
enmiksas lian nomon ankoraŭ antaŭ ol li efektive promesis sian helpon)
Kun senpacienco mi atendas jam la rezultaton de via penado.
N-ro 70. N P. 15 . (27.) V. 1889
Estimata amiko! — Se vi volas, vi povas doni la „Renaskitan
Manfred^on* por subskribo ankaŭ ne sendinte al mi antaŭe la tradukon.
— La 30 kopekojn mi ricevis; ĉu mi ne skribis al vi pri la ricevo?
kredeble mi forgesis. Antaŭ kelkaj tagoj mi sendis al vi leteron por
montri al via Protektoro (pri la permeso por gazeto); vi kredeble ĝin
jam ricevis? — La adreso de Phillips estas: Dr. Henry Phillips,
Jr., 320 S 11 th St. Philadelphia U. S. A. — La vortojn oni devas
traduki: naznaĉatj 3 : difini, fari, decidi; matka 3 (anat.) utero;
stolko-to 3 tiom-tiom; to jestj 3 tio estas (t. e.). — En Ameriko kaj
Aŭstralio nia lingvo havas adeptojn sed ili ĉiuj sendis al mi nur promesojn simplajn (ne senkondiĉe).
N-ro 71. N P. 3 . ( 15 .) vi. ig89
Estimata amiko!— La 3 kop. por la vendita vortareto mi ricevis.
En multaj el la urboj, pri kiuj vi demandis, esperantistoj jam ekzistas.
1 Noto de V kolektinto: ĝis n-ro 67 Zamenhof subskribis ĉiujn le -
terojn al Majnov per sia pseŭdonimo. Ĉi tie li la unuan fojon montras
sian nomon. 2 en la originalo skribita ruse: „neizvestnoe mne lico“. 3 en
la originalo ruslitere.
480
Vladimir Majnov. — N-roj 68 —73
— La unua serio de la adresaro estos eldonita en la fino de Julio.
— La manuskripto de la vortaro internacia—rusa estas jam preta, kaj se
mi ricevos la permeson eldonadi ĵurnalon, tiu vortaro tuj estos eldonita.
N-ro 72. Nl. 12. (24.) VI. 1889
Estimata amiko! — E 1 la urboj pri kiuj vi demandis, esperantistoj
ekzistas en Tomsk, Vladivostok, Tiflis, Batum, New-York; pri la ceteraj
urboj mi povas al vi nenion diri, ĉar de tie mi ne ricevis ankoraŭ
promesojn.
De s-ro Sveŝnikov el Saratov mi ne ricevis leteron; sed inter la
promesintoj „senkondiĉe a sin trovas unu Sveŝnikov (ankoraŭ de la
pasinta jaro) el Vjatka: ĉu tiu ne estas la sama?
Mian karton fotografan vi nenie ricevos; sed post kelka tempo mi
intencas min fotografT, kaj tiam mi sendos al vi mian fotografaĵon.
Pri ĵurnalo vi jam ne devas peni, ĉar vidante kiel malfacile ĝi
estas en nia lando kun ĵurnalo, mi jam forĵetis mian intencon. De
la monato Aŭgusto komencos eliradi ĵurnalo en Nŭrnberg, sub la
redakcio de sinjoro Chr. Schmidt kaj mi promesis esti la ĉefa redaktoro
de tiu ĵurnalo.
En tiu ĉi letero vi trovos la eltranĉon el la Londona ĵurnalo
„Athenaeum“. Sinjoro Max Mŭller tie presis vian leteron al li, kaj
kun granda surprizo mi vidis, ke vi salutis kaj dankis lin en mia
nomo! Mi tute ne volis kaj mi neniam volus danki s-ron Max Mŭller
por la sola legado de mia gramatiko, — ĉar tia danko povus min fari
ridinda en la okuloj de la tuta mondo kaj multe malutili al nia aferol
Mi petas vin tre kore neniam uzi mian nomon sen mia scio,
ĉar de tio ĉi povus naskiĝi grandaj malagrablaĵoj por mi kaj por nia
afero! Tiel ekzemple se vi ankaŭ al la Granda Princo diris ke mi
lin salutas aŭ io simila, vi povas enkonduki min kaj nian aferon en
grandaj malagrablaĵoj. Ĉion kion vi faras, mi petas vin fari en via
propra nomo.
N-ro 73. N p. 21 . VI. (3. VII.) 1889
Estimata amiko! — La 1 rublon 17 kop. por la venditaj 3 gramatikoj,
unu granda kaj 1 malgranda vortaro — mi ricevis. Pro via letero al
Max Mŭller mi tute ne koleras vin, ĉar mi scias tre bone, ke via
deziro estis la plej bona kaj vi volis alporti utilon al nia afero. —
La ĵurnalo elirados en Ia unua tempo unu fojon en la monato; sed
se ĝi estos sufiĉe subtenata de la amikoj, ĝi poste komencos eliradi
ĉiusemajne. Unutempe kun la ĵurnalo elirados ankaŭ aparte „Kolekto
de novaj verkoj en la lingvo Esperanto u . E 1 Aŭstralio, kiom mi memoras,
mi ricevis leterojn internaciajn 1 el Melbourne kaj el unu urbeto proksime de Sydney; sed de tiuj sinjoroj mi ne ricevis 2 nek formalan pro-1 la vorto skribita super la linio. 2 skribita anstataŭ forstrekita
„ha(vis?)“.
31 Dietterle, Zamenhof.
481
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al
meson nek adresojn, kvankam iliaj leteroj estis skribitaj tre varme.
Mia plena nomo estas Ludvigo Lazaro (Ljudovik Markoviĉ Z-f) 1 . La
nomarojn mi sendis al vi hodiau. (Mi sendis la Nomarojn por Februaro,
ĉar el la plej novaj nomaroj mi jam ne havas eĉ unu ekzempleron.)
N-ro 74. N P. 10. (22.) VII. 1889
Estimata amiko! — Cenzuriston en Varsovio mi jam havas, kaj
baldau komencos eliradi novaj verkoj. Mezajn vortarojn en diversaj
lingvoj mi ne povas nun ankorau eldoni pro manko de mono. Sed,
kiam mi nur havos la eblon, mi penos eldoni plej baldaŭ la mezan
vortaron internacia—francan kaj poste internacia—rusan.
N-ro 75. N L. 19. (31.) VII. 1889
Estimata amiko! — Laŭ via peto mi sendis al vi hodiaŭ unu
ekzempleron de la „Meza vortaro a por la Gr. Pr. — Aldoni la gramatikon oni devas nur al la vortaroj nacia—internaciaj, por ke la uzanto
povu mem krei la formojn gramatikajn; sed kiu uzas la parton internacia—nacian (por kompreni ion skribitan aŭ presitan), tiu tute ne
bezonas la gramatikon, ĉar la gramatiko estas jam enhavata en la
vortaro mem. —
La promesojn kaj ankaŭ la 12kop. por vendita gramatiko mi ricevis.
La unua numero de la gazeto estos dissendita al ĉiuj amikoj kiuj sendis
promeson „senkondiĉe w . — La adresaro eliros ne pli frue ol en Septembro. — Hodiaŭ mi sendis al vi la „Antaŭparolon al la malgranda
vortaro a (kune kun vortaro). —
Promesoj „senkondiĉe a venis el diversaj landoj. — Multaj hebreoj
ellernis nian lingvon.
— Respondante vian demandon pri mia religio, mi devas sciigi
vin, ke mi estas nek katoliko nek Luterano, — mi estas hebreo.
N-ro 76. N p. 29. VII. 1889
Estimata amiko! — Viajn leterojn kun la promesoj kaj ankaŭ la
15 kop. por la gramatiko kaj vortareto mi ricevis. La vortaron svedan
Ta’ cenzuro ne subskribis ankoraŭ „por ellasi en la mondon a , kaj tial
mi povas ĝin sendi al vi ne pli frue ol en la venonta semajno aŭ
post 10 tagoj. — 10 apartajn antaŭparolojn mi hodiaŭ elsendis al vi.
Pri la J vortaretoj mi petas vin skribi al mi klare kiom da vortaroj vi
bezonas kaj en kiuj lingvoj; ĉar laŭ mia kondiĉo kun mia presisto
mi devas al li antaŭpagi nun aparte por ĉiu ekzemplero kiun
mi prenas de li. Por ne perdi monon mi devas nun tial klare scii
kiajn verkojn kai en kia nombro mi devas preni de li.
1 ruslitere.
482
Vladimir Majnov. — N-roj 73—80
N-ro 77. Np. 5 . ( 17 .) VIII. 1889
Estimata amiko! — La 12 kop. por gramatiko mi ricevis. La
deziritajn 14 vortarojn mi hodiau sendis al vi. — Mia presisto preskau
tute ne komprenas la lingvon Esperanto. — La poŝtajn signojn alilandajn mi vendas al la malgrandaj bankieroj, sed mi multe perdas ĉe
la vendado.
N-ro 78. N p. 30. VIII. 1889
Estimata amiko! — La manuskripton de la „Renaskita Manfred*
mi ricevis, sed ne havante la oficialan permeson de la autoro, mi bedaurinde ne povas ĝin presi. Se vi ne havas la eblon eldoni la verkon
je via propra risko kaj kalkulo, tiam la manuskripto devas kuŝi ĝis
tempoj pli bonaj. La manuskripton mi konservos ĝis vi skribos al
mi kion mi devas fari kun ĝi.
N-ro 79. N p. 7 . ( 19 .) ix. 1889
Estimata amiko! — Mi sendis al vi hodiau Ia 16 vortaretojn, kiujn
vi petis kaj ankau aparte mi resendis al vi la manuskripton de la
„Renaskita Manfred <£ . — Mi nun jam pli nenion povas eldoni, ĉar mi
restis tute sen mono. Sed se la manuskripto estus post la unua peto
oficiale subskribita de la autoro, tiam mi farus ĉion kion mi povas
por ricevi ian monon kaj presi la verkon, ĉar por nia afero estas
grava ne la verko mem, sed laoficiala aprobo de laGr. Princo.
Sed nun, kiam la autoro jam unu fojon rifuzis sian subskribon, ni ne
devas lin peti ankoraŭ unu fojon, ĉar la ripetita petado povus lin
kolerigi kontraŭ ni. Tial mi petas vin tute forlasi la aferon kun la
Gr. Princo. En ĉia okazo mi jam la verkon eldoni ne povas. — La
sveda vortaro jam longe estas preta, sed mi ĝis nun ankoraŭ ne havis
la permeson por ĝin ellasi en la mondon; (mi atendas ) 1 la permeso(n de
tago al tago ) 2 venis.
P. S. La 1-a kajero de la „Kolekto“ povos eliri ne pli frue ol en
la mezo de Oktobro.
N-ro 80. N p., 18 . ix. 1889 (poŝtstampo)
Estimata amiko! — Mi sendas al vi hodiaŭ 20 malgrandajn vortarojn por Rusoj, 5 „Gefratoj ££ kaj 5 „Neĝa Blovado ££ . La gramatikojn
por Rusoj mi sendos al vi en la venonta semajno (tiam estos preta
nova eldono). La „KoIekto“ kaj „Adresaro ££ estos kredeble preta° ne
pli frue ol post;2—3 semajnoj.
1 forstrekita kaj surskribita la vorto: „nun“. 2 forstrekita.
31*
483
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 81. N P. 29. IX. 1889 (poŝtstampo)
Estimata amiko! — La verkojn pri kiuj vi petis, mi sendis al vi
hodiau. La sciigo pri Tolstoj faris al mi grandan plezuron; sed la
demando estas ĉu liaj vortoj (estas nur ) 1 esprimas efektive ian certan
opinion kaj intencon aŭ ĉu ili estas nur ĝentila sensignifa respondo
al via letero! Se li efektive volas labori por nia afero, skribi en
gazetoj etc. — tiam ĝi estus tre grave° por ni.
N-ro 82. N p. 6 . (18.) X. 1889
Estimata amiko! — La 2 rublojn 57 kop. mi ricevis. La 3 ekzempl.
de la meza vortaro mi hodiaŭ sendas al vi. — Mi dankas vin kore
por la kopio de la letero de grafo Tolstoj, kiu faris al mi grandan
plezuron. Mi esperas ke la grafo donis sian promeson el la koro kaj
ne el simpla ĝentileco, kaj lia helpo havos por ni gravan signifon.
Mi dankas vin kore por via energia kaj utila laborado.
N-ro 83. N P. 12. X. 1889 (poŝtstampo)
Estimata amiko! — Mian koran dankon por la alsendita libro
(„Nastojaŝcij Vsemicnij jazik“) 2 .
N-ro 84. N L. 1. XI. 1889 3
Multestimata Vladimir Vladimiroviĉ! — Mi rapidas komuniki al
vi, kiel al la protektanto de la esperanta lingvo, ke dum la forestado
de d-ro Zamenhof el Varŝava (forveturinta por kelka tempo al sudo
de Rusujo) en la ĉi tiea Cenzura Komitato estas ricevitaj 300 ekz. de
No 2-a de la ĵurnalo „La Esperantisto“, kiuj, laŭ instigo de malfavor-anto al la lingvo, estas ekspeditaj poŝte al S.-Peterburg en la komitaton de alilanda cenzuro por trarigardo kaj rezolucio. Se por vi la
intereso de la lingvo Esperanto estas kara, en kio cetere mi neniom
dubas, tiam ne rifuzu, pro Dio, klopodi tie en la komitato de alilanda
cenzuro, por ke No 2-a estu permesita, ĉar No 1 estis jam permesita
de la ĉitiea cenzuro kaj ĉar en tiu ĉi sama lingvo ja estis jam presitaj
kun permeso de la cenzuro 32 diversspecaj verkoj.
Por d-ro Zamenhof. (Sen subskribo.)
1 forstrekita en la originalo. 2 En la originalo ruslitere, signifas:
»La vera tutmonda lingvo“. Gi estas sendube la broŝuro de A. Starĉevskij,
eld. en S. Petersburg 1889, pri la mondolingvo sur bazo de la lingvo angla
kun simpligita ortografio. 3 La letero, skribita per virina skribkaraktero
en la rusa lingvo, estas skribita plej verŝajne de la edzino de d-ro L.
Zamenhof. (Tradukita esperanten de N. V. Nekrasov.)
484
Vladimir Majnov. — N-roj 81—88
N-ro 85. N p. Ĥerson, 11. XI. 1889
Estimata amiko! — (El ) 1 Vi jam kredeble ricevis el Varsovio
leteron pri la sorto de la No 2 de la „Esperantisto“, kiun (estis ) 1 la
poŝto en tuta paketo 2 sendis 3 al la S.-Peterburga cenzurejo? Ĉu vi
ne scias kio fariĝis kun la paketo? Bedaurinde mi nun mem estas
malproksime de la domo ĉar la manko de ĉiutaga pano devigis min
forlasi Varsovion kaj serĉi alian lokon de loĝado. Mia nova adreso
estas: gub. g. Ĥerson, ul. Hannibalovskaja, dom Tarle 4 . — S-ro Schmidt
alsendis al mi vian tradukon de la versaĵo de la Granda Princo; ĝi
estos presita en la No 3 de la „Esperantisto“.
N-ro 86 . N p. Ĥerson, 15. XI. 1889
Estimata amiko! — La 10 gramatikojn por Rusoj mi sendas al vi
hodiau. La „Kolekto“ kaj „Adresaro“ ĝis nun ne estas ankorau pretaj.
— A 1 la grafo Tolstoj vi povas sendi je mia kalkulo la mezan vortaron
germanan kaj plenan rusan. — En mia lasta letero mi skribis pri la
No 2 de la „Esperantisto“, sed nun mi vin sciigas, ke la ekzempleroj
jam estas al mi redonitaj kaj dissenditaj al la abonantoj.
N-ro 87. N p. Ĥerson, 21. XI. 1889
Estimata amiko! — La „Esperantisto“ estas permesita. Nun mi
intencas jam loĝi konstante en Ĥerson, kaj ĉiujn leterojn vi povas
adresi tien ĉi; sed ankau la leterojn kiuj estas adresitaj en Varsovion,
mi ricevas akurate tie ĉi (kvankam iom pli malfrue), ĉar oni transsendas ilin al mi. — La 10 ekzemplerojn de la lernolibro mi jam
sendis al vi, mi ankau skribis al vi pri la „Kolekto“ kaj „Adresaro“.
Mia librotenejo estos nun en Ĥerson; sed ankau en Varsovio mi lasis
certan nombron da verkoj, kaj tiel ankau el Varsovio oni povas el-skribadi.
N-ro 88 . N p. Ĥerson, 5. XII. 1889
Estimata amiko! — La ĵurnalo estas tro malgranda por povi enpreni rakontojn au dramojn, kaj tial s-ro Schmidt kredeble ne povos
presi la „Manfredon“. Krom tio mi pensas ke la verkon de la granda
princo estus pli bone eldoni en versoj. Se vi povus sendi al mi la
originalon, mi provus en libera tempo traduki ĝin per pene prilaboritaj
blankaj versoj, kaj eble tio ĉi plaĉus al la princo kaj movus lin ion
fari por nia afero.
P. S. Ĉu vi ne povas skribi al mi la plenan adreson de la grafo
Tolstoj, ĉar mi volus skribi al li leteron.
1 forstrekita en la originalo. 2 surskribita super la linio. 3 korekt -
ita el „sendita“. 4 ruslitere en la originalo.
485
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 89. Np. Ĥerson, 22. XII. 1889
Estimata amiko! — Se sinjoro Schmidt promesis al vi presi la
„Manfredon“ en la gazeto, mi nenion havas kontrau tio ĉi; sed ŝajnas
al mi ke li ne facile povos plenumi sian promeson, ĉar en la malgranda gazeto ne tiel baldau troviĝos loko por pecoj pure literaturaj.
Alia afero se ni havus gazeton ĉiusemajnan, tiam ĝi povus havi
karakteron pli literaturan; sed en la malgranda gazeto ĉiumonata
ni devas doni nur tion, kio havas intereson kurantan kaj ni ne povas
uzi la riĉan materialon de prozaj tradukoj, kiujn oni sendas al ni de
ĉiuj flankoj. Nur unu facilan kaj tre bele tradukitan rakonton el
Andersen ni jam longe promesis presi, kaj eĉ tion ĉi ni povos fari
nur tiam, kiam ni havos liberan lokon. Se la Manfred estos presata,
tiam vi devas konsenti ke mi ŝanĝu en ĝi iom la stilon, ĉar mi prenis
sur min la respondecon por la pureco de la lingvo en nia gazeto.
N-ro 90. N P. Ĥerson, 19. I. 1890
Estimata amiko! — Vian leteron mi ricevis. Mi konfesas ke mi
persone 1 mem ankau ne estas amiko de akademio kaj vidas en ĝi
danĝeron, sed ne volante preni la aferon sur min, mi prezentis ĝin
al la amikoj. Se la ligo estos kreita, mi ĉiam penados ke ĝi en la
lingvo ŝanĝu kaj rompu la plej malmulte. Ĉu vi konsentas ke mi
ŝanĝu en via letero iom la stilon kaj presu ĝin en la „Esperantisto“?
P. S. Leteron al la grafo Tolstoj mi ne skribis; mi sendis al li
nur la adresaron kaj vortareton kun antauparolo.
N-ro 91. n p. Ĥerson, 31. I. 1890
Estimata amiko! — En kia numero de la gazeto estos presita via
letero, mi ne povas al vi diri, ĉar ĝi ne dependas de mi: la dividado
de la materialo lau numeroj jam estas afero de s-ro Schmidt. Mi
pensas ke via letero estos kredeble en la No 6 , au eble pli frue, se
estos loko. — Bonan rimedon kontrau via malsano mi ne povas al vi
montri, ĉar ĉio dependas de la individua karaktero de la malsano kaj
de la antaua irado de la kuracado; tial mi konsilas al vi la plej bone,
turni vin al ia specialisto, tiom pli ke mi min okupas escepte de malsanoj de okuloj kaj ne estas kompetenta en via malsano.
N-ro 92. N p. Ĥerson, 30. III. 1890
Estimata amiko! — La 5 adresarojn mi hodiaŭ sendis al vi. La
w Esperantisto“ eliras, sed ĝi venas iom malfrue; post kelkaj tagoj vi
jam ricevos kredeble la Martan numeron. La adreso de la Bulgara
amiko estas: M. S. Bogdanov, str. Boulevard Dondoukov No. 987 en Sofia.
1 skribita super la linio.
486
Vladimir Majnov. — N-roj 89—97
N-ro 93. N p. 16. VII. 1890 (poŝtstampo)
Estimata amiko! — Lau via peto mi sendis al vi antau kelkaj
tagoj 20/1 4-10/17 +10/21. Vi farus al mi grandan plezuron, se vi povus
sendi al mi unu ekzempleron de la numero de la „Okraina a en kiu
estis presita via artikolo pri nia afero.
N-ro 94. N P. 27. VII. 1890
Estimata amiko! — Kun danko mi ricevis Ia ekzempleron de la
„Okraina“. Mi legis ĝin kun plezuro kaj resendas ĝin al vi hodiaŭ
kune kun tiu ĉi letero.
N-ro 95. N p. 15 . (27.) IV. 1891
Estimata amiko! — Mi forte miras, ke mi jam tiel longe ricevis
de vi nenian leteron. Kio estas la kaŭzo? Mi ankaŭ miras ke mi
ne trovas vin inter la abonantoj de Ia Esperantisto. — Vi scias kredeble, ke en Nurnbergo estas nun eldonita via traduko de la Renaskita
Manfred? Ĉu sinjoro Schmidt sendis al vi kelkajn ekzemplerojn?
Estus bone se vi volus prezenti unu ekzempleron al la alta aŭtoro
de tiu dramo.
N-ro 96. N L. 25. V. (6. VI.) 1891
Tre estimata amiko! — Mi turnas min al vi kun unu peto kaj mi
esperas ke vi ĝin ne rifuzos al mi:
Inĝeniero V. Brzozowski havis publikan paroladon pri nia afero
en la Societo Muzika en Murom, kaj nun li volas presi tiun ĉi paroladon kaj dissendi ĝin al la gazetoj. Sed en la lasta jaro la provincaj
cenzuraj komitatoj tralasas nenion tuŝantan la lingvon tutmondan
kaj postulas ke ĉio estu sendata al la cenzura komitato en S. Peterburgo. Tial mi nun sendas la manuskripton al vi kaj mi petas vin,
ke vi ĝin prezentu al via cenzura komitato kaj kiam la komitato ĝin
subskribos, mi petas tuj resendi Ia manuskripton al mi. Tiam vi
skribos al mi ankaŭ kiom da mono vi elspezis por tio ĉi (ekzemple
stampa marko por la cenzuro, kosto de la resendo) kaj mi kun danko
ĝin resendos al vi.
P. S. Kio nova estas ĉe vi? Ĉu vi jam vendis la librojn, kiujn
vi venigis de mi en la jaroj 1889 kaj 1890? Ĉu Ia Granda Princo
havas la tradukon de lia° verko?
Mi esperas ke vi plenumos mian peton kiel eble plej baldaŭ.
N-ro 97. N p. 18. (30.) VI. 1891
Kara amiko!— La 4 rublojn 22 kop. mi ricevis. Laŭ via peto mi
sendis al vi hodiaŭ 20 ekzempl. de la poŝa lernolibro. — La stampajn
markojn por la cenzuro vi kredeble jam ricevis?
P. S. La gazeton Novoje Vremja No 5485 mi kun danko ricevis.
487
V. B. Ĝis nun nepresitaj letetoj al
N-ro 98. N p. 13 . (25.) VII. 1891
Estimata amiko! — Mi ricevis la gazeton „Kolyvanj wl kun via
artikolo, mi ricevis ankau la subskribitan manuskripton de la Muroma
publika parolado. Akceptu mian plej koran dankon por viaj penoj kaj
pardonu ke mi, estante en la lasta tempo tre okupita, ĝis nun ankorau
ne skribis al vi. — La manuskripton mi jam donis en la presejon kaj
post kelkaj semajnoj ĝi estos preta. — Mi ricevis ankau la 37 kop.
per signoj de poŝto kaj la 80-kopekan stampan markon. — Presi vin
en la rubriko de korespondantoj kun kondiĉo de pagataj respondoj ni
ne povas, ĉar tiu ĉi kondiĉo estus kontrau la celoj de tiu rubriko; sed
mi uzos ian alian okazon, por doni en nia gazeto vian novan adreson.
N-ro 99. N p. i. ( 13 .) VIII. 1891
Kara amiko! — Vian anoncon kune kun via adreso mi presos en
la plej proksima numero de la „Esperantisto“; sed la vortojn „direktoro
de bjuro demanduma tutmonda* mi devas elĵeti, ĉar tia tro lauta*
titolo metus malbonan lumon sur vin kaj ankau sur nian aferon. Ĉu
vi konsentas ke mi presu vian anoncon sen la supre diritaj vortoj?
N-ro 100. Np. 22. VIII. 1891
Estimata amiko! — La gazeton „Russkaja ĵiznj w * kaj ankaŭ vian
leteron de 19/VIII mi ricevis kaj sendas al vi mian koran dankon.
N-ro 101. n p. 13 . ix. 1891 (poŝtstampo)
Estimata amiko! — La sciigo pri via instruado estos presita en
la Esperantisto. Koran dankon. Via L. Zamen . ..
P.S. Antaŭ momento mi ricevis ankaŭ vian poŝtan karton kun la
kopio de via letero en Kolyvanj 1 4 . Koran dankon.
N-ro 102. N P . u. (22.) VIII. 1893
Estimata amiko! — La librojn mi sendis al vi hodiaŭ. La gazeton
vi ricevos el la eksterlando post 8 —10 tagoj. Mi deziras al vi feliĉon
en via nova loko 5 de loĝado.
☆
A1 s-ro Rich. Geoghegan 8 , Birkenhead
N-ro 103. L. 13. II. 1888
Estimata sinjoro! — Mi sendas al vi 5 ekzempl. de la angla eldono
kaj unu de la nova libro. Pro kelkaj kaŭzoj la angla eldono ne povis
esti preta ĝis hodiaŭ.
Pardonu, ke mi vin tiel longe atendigis, sed ĝi estis ne mia kulpo.
Kun estimo Esperanto.
1 ruslitere en la originalo, nomo de distrikta urbo. * surskribita
super la linio. 8 ruslitere en la originalo , signifas: Rusa Vivo. 4 ruslitere
en la originalo. 6 laŭ la adreso: Voroneĵ . 8 verkinto de la unua (taŭga)
Esperanto-gramatiko angla.
488
Vladimir Majnov - Rich. Geoghegan - A. Dombrovski. — N-roj 98—108
N-ro 104. P. 21. VIII. 1889 (?)
Tre estimata sinjoro! — Hodiau mi sendis al vi la verkon de s-ro
A. Demonget (Internacia aŭ Volapŭk). Mi dankas vin pro via penado
ke la gazetoj donu artikolojn pri nia afero: efektive la parolado en la
gazetoj estas tre grava por ni.
☆
A1 s-ro pastro A. Dombrovski
N-ro 105. P. 9. XII. 1888 1
Estimata sinjoro! — La 2 rublojn mi ricevis. La rakonton de
Puŝkin mi elsendis al vi hodiaŭ. Por la cetera mono mi enskribis
vin kiel abonanton por la nomaroj kaj por 1 r. 55 k. Vi havas ankoraŭ
krediton por la venontaj libroj. Se vi volos poste havi iun verkon
el la elirontaj, skribu al mi nur la numeron de via kredito (vi estas
enskribita sub No 4).
N-ro 106. P. 17. V. 1889 (poŝtstampo)
Estimata sinjoro! — E1 la monatoj Majo kaj Junio la „Nomaroj“
ne povos esti eldonitaj. La plej proksima numero eliros en Julio.
N-ro 107. P. 3.1. 1890 (poŝtstampo)
Tre estimata sinjoro! — Mi ricevis de vi 3 rublojn kun peto elsendi vortaron rusan (plenan) kaj vortareton por Latvoj. Sed aparta
vortareto latva ne estas eldonita, tial mi sendas al vi plenan vortaron
rusan kaj lernolibron por Latvoj (vi ilin ricevos post kelkaj tagoj).
Ili kostas kune 1 r. 60 k. Ne sciante, kion fari kun la restaj 1 r. 40 k.,
mi sendas al vi por ili 46 vortaretojn por korespondado. — Kun ĝojo
mi legis, ke vi komencis la tradukon de la vortareto por Litovoj. Se
vi volas eldoni ĝin en tiu sama formo kiel la aliaj vortaretoj, ĝi kostos
(por 1000 ekz.) ĉirkaŭ 20 rubloj. Mi konsilas al vi skribi pri tio ĉi al
la presisto Kelter (Varsovio, Nowolipie 11) kaj li respondos al vi detale.
Por la verkoj internaciaj ne ekzistas konsilanta cenzoro*, la plej granda
parto de la verkoj iris tra la manoj de la Varsovia cenzoro A. Lago-dovski (ruso). La aferon de la cenzuro jam prenos sur sin la presisto.
N-ro 108. P. 1890 3 Cirkulero
Pro kaŭzoj neantaŭviditaj la ceteraj kajeroj de la „Kolekto“ kaj
de la „Adresaro“ povos eliri ne pli frue ol en la fino de tiu ĉi jaro.
Tial mi petas vin skribi al mi, kion mi devas fari kun via mono kaj
ĉu vi ne deziras ricevi por ĝi iajn aliajn verkojn. De via mono ĉe
mi restis 69 kop.
1 La datoj de la leteroj al Dombrovski estas tiuj de l 9 malnova
kalendaro. 2 Alie Zamenhof uzas la vorton „cenzuristo“. Fakte „cenzoro“
estas superflua. 3 Ricevita de Dombrovski la 9. de Majo 1890 (maln.).
489
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 109. P. 21. VII. 1891
Tre estimata sinjoro! — Koran dankon pro via kara fotografaĵo. —
La lernolibrojn litovajn mi ĝis nun efektive ne ricevis; tial mi intencas
sciigi en unu el la venontaj numeroj de la Esperantisto, ke kiu volos
havi tiun libron, turnu sin rekte al s-ro Schonke. — La librojn kiujn
vi deziris, mi sendis al vi hierau. La „PycKiH JIneMOKi»* mi kun danko
ricevis. — La regulo de Meier pri la participo estas efektive malbona;
se la autoro antau la presado sendus al mi la manuskripton, mi tiun
ĉi regulon ne restigus.
N-ro 110. P. 5. XII. 1892
Tre estimata sinjoro! — Vian leteron pri „Le Kosmopolit“ mi
ricevis; mi presos ĝin kredeble en No. 2 de 1893. Tian saman opinion
mi ricevis ankau de aliaj esperantistoj al kiuj s-ro Lott sendis sian
prospektaĵon. Por la Esperantisto 1893 mi vin enskribis, kaj vi ricevos
la unuan numeron en la fino de Januaro. De via mono restas ĉe mi
nun ankorau 2 r. 35 kop.
N-ro 111. P. 8 . II. 1893
Kara sinjoro! — S-ron Pranaitis mi enskribis en la nombron de
la abonantoj. Pri la nericevita N 12 volu vin turni rekte al 1a eldonanto (s-ro Trompeter en Schalke).
N-ro 112 . P. 8 . III. 1893
Kara sinjoro! — Vian versaĵon mi sendis por unu el la numeroj
de la Esperantisto; sed ĉu ĝi estos presita, mi ne povas diri al vi tute
certe, ĉar s-ro Trompeter estas granda malamiko de ĉiuj religiaj kaj
politikaj demandoj.
N-ro 113. P. 14. X. 1893
Tre estimata sinjoro! — La verkojn NN 64, 60, 52, 65 kaj 2 ekz.
61 mi sendis al vi hodiau. La preĝareton de s-ro Beaufront mi ricevos
el la cenzorejo 1 kredeble ne pli frue ol post 10—15 tagoj kaj tiam mi
sendos al vi dudek ekzemplerojn lau via deziro.
N-ro 114. P. Grodno, 21. X. 1893
Kara sinjoro! — La 2 ekz. de No. 64 kaj 10 ekz. de No. 60 mi
sendis al vi. Per tiu ĉi sendaĵo via konto pleniĝis kaj nun vi restas ŝulda
al mi 1 r. 10 kop. — S-ro Viktor Levy skribis al mi antaŭ 3—4 jaroj
kaj promesis labori en la Oriento; sed de tiu tempo mi jam nenion
pli aŭdis de li kaj mia letero restis sen respondo. Tial mi nun ne
povas rekomendi la laboron de s-ro Lĉvy, ĉar mi ne scias, ĉu li plenumos sian promeson. Cetere tradukanton mi povus trovi facile, se
mi nur havus monon por presado.
1 vidu la noton 2 sub V. 107 .
490
A. Dombrovski. — N-roj 109—120
N-ro 115. P. Grodno, 18. XII. 1894
Kara sinjoro! — E1 la ricevitaj 5 rub. mi enskribis 1 r. por Esperantisto 1895 kaj 40 kop. por kovri la „Demonon u kiun mi sendis al
vi siatempe; tiel restis 3 r. 60 kop. kaj mi enskribis ilin en la kolekton
de via ekzemplero de la „Biblioteko“. Por la adresoj mi kore vin
dankas. Plej koran mian dankon por viaj bonaj deziroj al la nova
jaro; akceptu ankau de mia flanko la plej sincerajn bondezirojn.
N-ro 116. P. Grodno, 14. VII. 1895
Kara sinjoro! — En la N 5/6 de „Esperantisto“, kiun vi ricevis
en la fino de Augusto, estas dirite, ke dank’ al neantauviditaj cirkonstancoj la „Esperantisto“ ĉesas eliradi kaj la abonantoj estos petataj
sciigi min, kion ili deziras ricevi por ilia 0 restinta mono. Malgrau la
neatenditaj batoj la stato de nia afero estas bona kaj baldau ĝi denove fortiĝos. En tiuj ĉi tagoj komencis eliradi nova gazeto esperanta, kiu kostos 1 r. 50 kop. por jaro kaj kiun vi povas aboni ĉe s-ro
V. Gernet en Odeso. (Adreso: B. TepHerb, z. Odecca.) Akceptu ankau
de mia flanko plej koran gratulon al la nova jaro.
N-ro 117. P. Grodno, 15. I. 1896
Kara sinjoro! — Baldau komencos denove eliradi la „Biblioteko de
Esperanto“. Ĉu vi ne volus preni sur vin (se la tempo al vi permesas)
traduki ion por tiu ĉi Biblioteko?
N-ro 118. P. Grodno, 30. I. 1896
Kara sinjoro! — La 15 ekzempl. de la litova lernolibro mi volonte
akceptos por vendado; sed la vendado dauros kredeble tre longe, ĉar
dank’ al la cirkonstancoj, kiujn vi kredeble scias’(niaj leĝoj ne permesas
litovajn librojn kun latinaj literoj) la libro devas figuri en la „Nomaro
de verkoj“ kiel „Nericevebla“. — La nova eldono de la plena vortaro
per nenio diferencas 0 de la malnova.
N-ro 119. P. 5. IV. 1896
Kara sinjoro! — E1 viaj 6 rubloj mi 5 r. danke enskribis por la
„Biblioteko“ kaj por 1 rublo mi sendis al vi hierau 50 ekzempl. de la
pola broŝureto. La 3-a numero de la „Lingvo Internacia“ jam eliris;
se vi ne ricevis ĝin, volu skribi al s-ro Gernet.
N-ro 120. P. Grodno, 31. XII. 1897
Kara sinjoro! — Koran dankon por via gratulo al la nova jaro.
Akceptu ankau de mia flanko la plej koran gratulon kaj bondezirojn. —
La gazeto ne ĉesis eliradi, ĝi nur forte malfruiĝis (la lasta numero
estis la Septembra, post kelkaj tagoj eliros la Oktobra).
491
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 121. P. 2 . I. 1902
Kara sinjoro! — Via kanteto estas verkita bone kaj senerare kaj
mi trovas en ĝi nenion por korekti. — Koran dankon por la gratulo
al la nova jaro; volu ankau de mi akcepti la plej koran gratulon.
P. S. Ĉu oni povos ie ricevi vian litovan lernolibron de Esperanto?
Ĉu vi ne povus sendi al mi almenau unu ekzempleron?
N-ro 122. P. 14. I. 1902
Kara sinjoro! — Vian lernolibron litovan mi ricevis kaj mi kore
vin dankas.
N-ro 123. P. 6 . V. 1902
La 50 ekzemplerojn de via „Kanto“ mi ricevis kaj mi kore vin
dankas. Ili alportis al mi efektivan plezuron.
N-ro 124. P. 6 . I. 1905
Tre estimata sinjoro! — Kun plezuro mi ricevis vian broŝuron kaj
mi dankas vin kore. La ekzemplerojn por s-ro Grabovski kaj Blumental
mi fordonos morgau lau la adresoj. Koran dankon por via novjara
gratulo; volu ankaŭ de mi akcepti la plej bonajn dezirojn por la nova
jaro. Ĉe okazo mi permesas al mi demandi vin, kio fariĝis kun la
„Kanto“ kiun vi eldonis antaŭ kelke da jaroj? Kial ĝi ne troviĝas
en la katalogoj kiuj estas presataj sur la kovrilo de 1’ „Esperantiste a ?
Ĉu vi ne deziros ĝin vendadi?
N-ro 125. P. 3. V. 1910
Kara sinjoro! — Vian broŝuron „Esperanto kiel scienca helpilo”
mi ricevis kun plezuro kaj mi kore vin dankas.
☆
A1 d-ro J. Guminskij , Rovnoje (gub. Samara)
N-ro 126. N l. 21. VII. (2. VIII.) 1890 * 1
Tre estimata amiko! — La 20 milrejsojn mi ricevis kaj mi sendas
al vi mian koran dankon en la nomo de nia amata afero. En la
komenco mi intencis sendi ilin al s-ro Schmidt por la kaso de la
Ligo internacia, sed la Ligo en ĝia nuna formo estas fondita sen mia
scio kaj sen mia volo, kvankam la redaktoro presis la Regularon en
mia nomo kaj kun mia antaŭparolo. (Mi kreis Regularon tute alian;
sed s-ro Schmidt ne dirinte al mi eĉ unu vorton ŝanĝis la tutan
fundamenton de mia regularo kaj donis al ĝi sub mia nomo tian
formon, kian mi tute ne povas aprobi*.)
* Por eviti tiajn surprizojn kiujn faras al mi s-ro Schmidt, mi intencas
baldaŭ preni la tutan kondukadon de la afero en mian propran manon.
1 Ĉi tiu letero — laŭ sciigo de s-ro N. Nekrasov — jam aperis presita
en „LaNovaEpoko“,Moskvo, kajero dua, Aŭgusto 1922. (Komparupaĝ.415
la noton 1 al la enkondukaj vortoj.)
492
A. Dombrovski - J. Guminskij. — N-roj 121—128
Ne sciante ankorau kio estos kun la Ligo, kaj timante ke ĝi en
ĝia nuna formo ne povos sin teni, mi decidis reteni ankorau vian
monon ĉe mi, ĝis la afero de la Ligo klariĝos au ĝis vi mem skribos
al mi kion mi devas fari kun la mono.
Plenumante vian peton, mi sendas al vi nun mian fotografaĵon kaj
mi petas vin akcepti ĝin kiel signon de efektiva estimo kaj memoro. Mi
petas vin ankau honori min per via fotografaĵo, kiu estos por mi tre kara.
Kun granda plezuro mi vidas, ke vi ne forgesas nian aferon kaj propagandas ĝin konstante. Dio donu al via laborado la plej bonajn rezultatojn.
N-ro 127. NL. 24. II. ( 8 . III.) 1891
Tre estimata amiko! — Mi ricevis vian leteron kun la 9 rubloj,
•promesoj kaj uzitaj signoj de poŝto. Mi sendis al vi hodiaŭ la librojn,
kiujn vi petis kaj ankaŭ la gazeton „La Esperantisto“ de No 1 ĝis
No 12 de la pasinta jaro; (komencante de ) 1 La NNo 1, 2 kaj 3 de la
nuna jaro vi ricevos post 6—8 tagoj el Nurnbergo. — De sinjoro Mol-gaĉev mi ricevis antaŭ 4—5 monatoj leteron, tiam li ankaŭ petis
librojn, kiujn mi sendis al li; sed de tiu tempo mi havas de li ankoraŭ
nenian sciigon. Sinjoro Weber kredeble nenion faras por nia afero;
antaŭ 5 —6 monatoj mi skribis al li leteron, sed mi ricevis de li nenian
respondon, mi havas de li nenian sciigon kaj ankaŭ inter la abonantoj
de la „Esperantisto w mi lin ne trovas.
N-ro 128. N l. 8 . (20.) IX. 1892
Kara amiko! — Kun danko mi ricevis vian leteron kun 2 rubloj
kaj kun la (promesoj 1 ) sciigoj de aliĝo. S-rinon Pŝeniĉnaja kaj s-ron
Miĥaelis mi enskribis en la nombron de la abonantoj, kaj ili ricevos
la gazeton post 8 —10 tagoj. La novan rusan lernolibron mi sendos
al vi post kelkaj tagoj. Laŭ via deziro mi sendas al vi tiujn librojn
kun surmetita pago (naloĵ. plat.)*. E1 miaj antaŭaj kalkuloj vi restas
nun ŝulda al mi 2 r. 26kop.; la nun sendataj libroj (100/56) kostas
5 rubl.; tial mi faros surmetitan pagon por la tuta sumo kune, t. e.
por 7 rubloj 26 kop.
La „Esperantisto“ havas ĝis nun 460 abonantojn kaj ni esperas ke
ĝis la fiuo de V jaro ilia nombro estos 500. La „Liron a eldonas ne
mi, sed s-ro Grabowski; li skribis al mi, ke li intencas ĝin eldoni,
sed li ne skribis ankoraŭ kiam li ĝin eldonos.
P. S. Sinjoro Trompeter skribas al mi, ke la „Esperantisto“ elsendita
al s-roj J. Ukladnikov (S. Peterburg, v Medicinskuju Akademiju ) 3 kaj
d-ro M. J. Boloĥovskij (v Ĥarjkov, v Universitet ) 3 venis returne ĉar
la poŝto ne trovis la adresatojn. Ĉu vi ne povas doni al mi pli precizan° adresojn de tiuj ĉi sinjoroj? T. s. 4 .
1 forstrekita en la originalo. 2 ruslitere en la originalo, signifas:
surmetita pago. 3 ruslitere en la originalo. 4 T. s. = Tiu sama (nome
kiel la snbskribanto antaŭe!).
493
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 129. N l. 19. IX. (1. X.) 1892
Kara amiko! — Hodiau mi sendas al vi 100 ekzempl. de No 56
kaj 10 ekz. de No 41. Pardonu ke mi ne sendis la librojn pli frue, ĉar
neatenditaj cirkonstancoj retenis ilin tro longe en la presejo. Surmetitan pagon mi sur la librojn ne faris, ĉar la ricevitaj de vi en la
pasinta semajno 5 rubloj kaj 6 r. preskaŭ tute kovris vian ŝuldon.
La diritajn 11 rublojn mi laŭ via deziro uzis en la sekvanta
maniero:
R. K.
a) mi enskribis 2 abonantojn por la „Esperantisto w
(Kosiewicz kaj Rekutin). 1 60
b) mi enskribis en la rubrikon de oferoj (presota en
No 12) 1 r. de vi kaj 2r. de Rekutin. 3 —
c) mi sendis al vi (ekster la ) 1 100/56 (ankoraŭ ) 1
kaj 2 10/41. 6 -
10 r. 60 k.
Sekve el viaj lastaj 11 rubloj restis ankoraŭ 40 kop., kiujn mi uzis
por kovri parton de via antatia ŝuldo. En tia maniero via ŝuldo, kiu
estis antaŭe 2 r. 26 kop., estas nun nur 1 r. 86 kop.
La adreso de s-ro M. Goldberg estas: M. Goldbergu v m. Narovl,
Minskoj gub. 8 .
Mi devas tamen rimarki al vi, ke liaj versaĵoj per si mem havas
stilon ne tute bonan, kaj ĉiun fojon antaŭ ol mi ilin presas, mi ilin
devas iom bonigi. Vi povas skribi al li, kaj li sendube volonte prenos
sur sin la tradukon el Saltikov-Ŝĉedrin, se vi promesos al li, ke vi ĝin
eldonos.
Pri rapidigo de la eldono de la „Liro w estus bone se vi volus
skribi rekte al ĝia eldonanto (G-nu A. Grabovskomu na fabrike P. T.
Derbeneva, g. Ivanovo-Voznesensk, Vladim. gub. 3 ).
Laŭ via deziro mi sendas al vi nun 100 adresojn de kuracistoj,
al kiuj laŭ mia opinio estus utile dissendi la verkon No 56. Tiuj ĉi
adresoj estas presitaj tiel, ke en la komenco staras la nomo, poste la
urbo, (poste la distrikto) kaj fine la gubernio. Oni devas sekve adresi
ekzemple tiel: ■
Doktoro Iv. Sem. Antonenko
S. Lipovaja Dolina
Poltavskaja gub . 8
(Gadjaĉskago njezda.)
1 forstrekita en la originalo . 2 skribita super la linio. 3 ruslitere en
la originalo.
494
J. Guminskij. — N-roj 129—131
N-ro 130. N l. 25. IX. (7. X.) 1892
Kara amiko! — Kun plezuro mi dezirus plenumi vian peton pri
detala kalkulo komencante de via unua letero ĝis nun, sed bedaŭrinde
mi havas nenian eblon tion ĉi fari. Kalkulojn de la pasintaj jaroj mi
jam nun ne havas, kaj eĉ kalkulon de la nuna jaro mi ne povas doni
al vi en tia detaleco, kiun vi deziras. La kaŭzo estas sekvanta:
Mi ne kondukas apartan libron por ĉiuj enspezoj kaj elspezoj, ĉar
por tio ĉi mankas al mi la tempo. Mi enskribas en Ia libron nur
tiujn enspezojn, aŭ elspezojn, kiuj postulas memoron. Tiel
ekzemple se iu sendas al mi ian sumon kaj deziras akurate por la
sendita sumo librojn, abonojn aŭ ion alian, tiam mi simple plenumas
lian mendon kaj nenion enskribas. Sed nur se iu sendas al mi kelkan
(cert ) 1 sumon da mono por estonta kalkulo, aŭ se li deziras librojn
k. c. por sumo pli malgranda — aŭ pli granda 2 — ol li alsendis, tiam
mi enskribas lian sendon kaj mian sendon, por scii, kiom unu el ni
ŝuldas al la dua.
Post tiu ĉi malgranda antaŭparolo mi donos nun la nunan staton
de niaj kalkuloj:
(Sekvas dupaĝa detala konteltiraĵo.)
Sekve hodiaŭ (25/IX 7/X) la stato de niaj kalkuloj estas:
Vi ŝuldas al mi 41 r. 25
mi ŝuldas al vi 34 r. 04
Rezultato: Hodiaŭ 25/IX 7/X
vi ŝuldas al mi 7 r. 21 kop.
Mi forte bedaŭras, ke mi ne povas plenumi vian peton kaj sendi
al vi detalan kalkulon de la komenco ĝis nun.
Estas al mi tre agrable, ke vi intencas eldoni la detalan gramatikon
de E. Haller. Kiam ĝi estos preta, mi kun plezuro prenos sur min la
laboron de trarigardo. Mi ankaŭ pensas, ke la plej bone estos, se vi
eldonos la gramatikon en Varsovio, kie la presistoj havas jam la
literojn kun signetoj Mi rekomendas al vi la presejon de A. Gins
(kie estas presita la nova 5-kopeka lernolibro). Mi konsilas al vi
presi 1.000 ekzemplerojn.
Estas tre bone, se s-roj Eksner kaj Lada skribos ian melodian
muzikon al unu aŭ al kelkaj versaĵoj esperantaj. Tio ĉi estos tre bona
rimedo por propagando …
(Daŭrigo de la letero mankas.)
N-ro 131. N l. Grodno, 29. VIII. 1894 3
Estimata amiko! — Mi ricevis vian leteron kun 10 rubloj kaj mi
sendis al (vi ) 1 s-rino Vogaŭ 8 hodiaŭ la librojn, kiujn vi deziris. Mi
ankaŭ abonis (por ) 1 laŭ via deziro 5 ekzempl. de la Biblioteko (3 sub
1 forstrekita en la originalo. 2 slcribita super la linio. 8 jam presita
en „La Nova Epoko“, Moskvo, Aŭgusto 1922 , kajero dua. (Komparu
paĝ. 415 la noton 1 al la enkondukaj vortoj de ĉi tiu parto V.) 3 skribita
super la forstrekita vorto.
495
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj ai
adreso Vogau, 1 sub Haller kaj 1 sub Zarucki); por la abonitaj 5 ekzempl.
de la Biblioteko akceptu mian plej koran dankon. La stato de via
kalkulo estas nun tia, ke en la nuna momento vi restas ŝulda al mi
57 kopekojn (kopion de la kalkulo mi aldonas al tiu ĉi letero).
Dank’ al la parolado pri reformoj la nuna jaro estas efektive tute
perdita por nia afero; tamen ni ne devas tion ĉi bedauri, ĉar la fina
rezultato estos tre bona. La minaca fulmotondro de la reformoj
purigis unu fojon por ĉiam Ia atmosferon plenigitan de nuboj, kaj nun
ni havos jam dank’ al Dio longan trankvilecon kaj povos energie
labori. En la lastaj kelkaj jaroj multaj amikoj komencis postuladi
reformojn; mi petegadis ilin konstante kaj senĉese, ke ili lasu tiun ĉi
demandon, kiu alportos nenian utilon kaj nur tute ruinigos nian
aferon; sed neniu volis min aŭdi. Mi kreis Ligon por decidi pri tiuj
ĉi aferoj, sed ankaŭ tio ĉi ne helpis, ĉar sian nesukceson la reformistoj
klarigadis per tio, ke mi batalas kontraŭ reformoj. En la fino de la
jaro 1893 s-ro Trompeter sciigis min, ke se mi ne elpaŝos persone
kun radikalaj reformoj, li ĉesos eldonadi la gazeton; ankaŭ la aliaj
reformistoj forte agitadis por reformoj. Tiam alpremita al la muro
kaj vidante nenian helpon, mi vole-ne-vole devis cedi kaj alpaŝi kun
propono de radikalaj reformoj. Nun dank’ al Dio ĉio baldaŭ estos
finita; ĉiuj esperantistoj pripensis la aferon kaj konvinkiĝis, kiel
danĝeraj nun estus ĉiaj reformoj; nun ni baldaŭ havos oficialan
decidon de la plimulto kontraŭ reformoj, — kaj nia afero estos savita
kaj ĉiujn niajn fortojn ni povos nun trankvile uzadi por la vastigado
de nia afero. Instruita de la maldolĉa sperto, mi uzas nun ĉiujn
fortojn, por (efektivigi la ) 1 fari nian aferon finance sendependa de
ĉiu aparta persono, kaj por tio ĉi mi komencis la „Bibliotekon“. Se
la Biblioteko iom post iom atingos la necesan nombron da abonantoj,
tiam nia afero komencos rapide kaj brilante progresadi, kaj nenia
nubeto jam kovros iam la ĉielon de nia afero.
(Sekvas kalkulo finiĝanta per la vortoj):
Sekve nun (29/VIII. 1894) vi restas ŝulda al mi 55.57 — 55.00 = 0r. 57kop.
N-ro 132. N L. Grodno, 16. (28.) I. 1895
Kara amiko! — La 60 rublojn mi ricevis. En la nomo de nia
afero mi dankas kore vin kaj ĉiujn amikojn, kiuj oferis por nia afero.
La oferoj estos publikigitaj en la Marta numero de la gazeto, kaj
tiam mi ankaŭ sendos po unu ekzemplero de la numero al ĉiuj oferintoj. — La librojn 5/64 10/72 + 50/56 mi sendas al vi hodiaŭ. —
S-ro J. Seleznev (el Melekes) loĝis antaŭ 2 monatoj en Baku (g. Baku,
Meĵevaja ĉerteĵnaja, g-nu J. Seleznevu ) 2 sed ĉu li nun tie ankoraŭ
loĝas, mi ne scias, ĉar mi jam longe havis de li nenian leteron.
Eble li jam ne loĝas en Baku 3 .
1 forstrekita en la originalo. 2 ruslitere en la originalo. 3 antaŭe
skribita: „Baky“, la lasta litero korektita de d-ro Zamenhof mem.
496
J. Guminskij - Societo Espero en St. Peterburgo. — N-roj 131—136
N-ro 133. N p. Grodno, 22. III. 1895
Kara kolego! — Mi volis sendi al vi 15 ekzemplerojn de la No 3
de Esperantisto por disdoni al tiuj 15 personoj, kies oferoj estas
kvitancitaj en tiu ĉi numero; sed bedaurinde la cenzuro retenis la
tutan paketon kaj sendis ĝin returne Nurnbergon. Tial mi petas vin,
volu (sendi ) 1 skribi al mi aparte la adreson de ĉiu oferinto, kaj tiam
mi lasos sendi la gazeton al ĉiu aparte, ĉar mi pensas, ke apartajn
ekzemplerojn la cenzuro tralasos. Mi atendas vian respondon.
N-ro 134. N p. Grodno, 9. (21.) V. 1895
Kara kolego! — La 15 rublojn mi danke ricevis kaj enskribis.
La kauzon, kial la „Esperantisto“ estas malpermesita, oni ne volas al
ni diri; sed mi supozas, ke ĝi fariĝis kredeble pro la artikolo de
Tolstoj en No 2 au entute pro la kunlaborado de „Posrednik“. Mi
klopodas nun, ke oni permesu al mi eldonadi la gazeton en Rusujo
sub cenzuro.
N-ro 135. N l. Grodno, 15. (27.) IV. 1896
Kara amiko! — La 20 rublojn mi danke ricevis. La librojn mi
sendis hierau sub la adreso de s-rino Vogau. La gazeton „Lingvo Internacia“ mi abonis por vi en 3 ekzempleroj (ankau sub Ia adreso de
s-rino Vogau); mi abonis ĉe s-ro Gernet, kaj vi ricevos la gazeton
kredeble post 8—10 tagoj. Por via abono de la „Biblioteko“ mi ankau
vin dankas kaj mi daurigos sendadi ĝin al vi kiel antaue.
La adreso de la esperantisto Seleznev (Seleznet) estas nun jena:
g. Moskva, Malaja Dorogomilovskaja, dom Samarina, kv. No 7 2 .
☆
A1 la Societo „Espero“ en St. Peterburgo
N-ro 136. N l. 18. (30.) VI. 1891
Kun ĝojo mi legis la sciigon, ke vi fondis rondeton por labori
por nia afero kun fortoj unuigitaj. Akceptu mian koran gratulon kaj
la deziron de la plej bona kaj brilanta sukceso. La societo „Espero“
kresku kaj floru kaj alportu eternan benon al nia afero. Ni esperu,
ke la rondeto okupos baldau tre gravan lokon inter niaj laborantoj
kaj ellaboros al si eternan neforgeseblan nomon en la historio de
nia afero; ni esperu ke via energia rondeto baldau fariĝos la patro
por multaj aliaj rondetoj en diversaj urboj de nia lando kaj de aliaj
landoj.
E1 la koraj kaj fajraj vortoj de via letero mi vidas, ke vi konscias
la tutan malfacilecon de nia afero en la nuna tempo kaj la tutan
paciencon, je kiu vi necese devos esti armitaj, se vi volas sukcese
labori kontraŭ la indiferenteco de la amasoj. Sub la malsukcesoj de
1 forstrekita en la originalo. 2 ruslitere en la originalo.
32 Dietterle, Zamenhof.
497
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
la unua tempo ne perdu la kuraĝon kaj energion kaj ĉiam memoru,
ke per konstantenco 1 ni pli au malpli frue venkos. Longe staras la
vintra glacio kaj ŝajnas, ke la tuta laboro de la sunaj radioj ne povas
venki eĉ unu peceton de la glacio; sed la tempo venas kaj la
konstanteco venkas, kaj post la unua disrompo rapide fluidiĝas la
tuta glacio.
Via letero estos presita en la No 7 de la „Esperantisto“. Mi
esperas, karaj amikoj, ke vi ofte kaj regule ĝojigados min per viaj
leteroj kun sciigoj pri via laborado.
Plej koran saluton al ĉiuj membroj de via societo
sendas al vi via aldonita L. Zamenhof.
N-ro 137. N L. 29. VI. (11. VII.) 1891
Tre estimataj sinjoroj! — Via intenco eldoni la poŝan lernolibron
en lingvoj sveda kaj finlanda estas tre bona, kaj mi publikigos tion
ĉi en la „Esperantisto“, por ke jam aliaj personoj ne laboru super
tio ĉi sama. La eldono de la Poŝa gramatiko en diversaj lingvoj
apartenas al la plej gravaj bezonoj en nia afero.
La kostoj de la eldonado estas pli malpli la jenaj:
La eldono de (la ) 2 vortareto sur folio (en tiu grandeco kaj formo
kiel la vortaretoj internacia-naciaj aldonitaj al la lernolibroj No 1, 2,
3, 4, 5, 24) kostas (jam kune kun la papero):
por 1000 ekzempleroj — ĉirkau 18 rublojn
„ 2000 „ — ĉirkau 24 r.
„ 3000 „ — ĉirkau 30 r.
k.t.p.
La eldono de la poŝa lernolibro (en tia grandeco kaj formo kiel
la verko No 41) kostas pli malpli:
por 1000 ekz. — ĉirkaŭ 90 rublojn
por 2000 ekz. — ĉirkaŭ 120 r.
por 3000 ekz. — ĉirkaŭ 150 r.
k.t.p.
La leteron de sinjoro Halle (?) mi ricevis, kaj estas al mi tre
agrable, ke parto de la senditaj libroj sin trovas nun en librejo.
Se la „St. Pet. Herold“ akceptos la artikolon, mi petas vin sendi
al mi unu ekzempleron.
Mi estus al vi tre danka, se vi volus skribi al mi iom pli detale
pri via interparolo kun la klubo volapŭka.
Ĉiujn membrojn de via estimata societo kore salutas . ..
N-ro 138. N L. 22. IX. (4. X.) 1891
Mi ricevis vian leteron de 17/IX kaj ankaŭ vian telegramon, per
kiu vi alportis al mi efektivan ĝojon kaj por kiu mi kore dankas ĉiujn
amikojn subskribitajn sub la telegramo. Mi deziras al vi ĉian feliĉon
1 skriberaro en la originalo. 2 forstrekita en la originalo.
498
Societo Espero en St. Peterburgo. — N-roj 136—140
kaj la plej bonajn sukcesojn; ni esperu, ke la vespero de la unua
kunveno de via societo restos por eterne grava kaj turna momento
en la historio de nia afero.
La esperoj estas tre bonaj, la celo brilas tute klare, sed ho ve!
Nun la tempo estas tre malfacila. Oni bezonas grandan, feran paciencon, kaj nun mi multe esperas je vi, karaj amikoj de nia afero!
Laboru! Laboru!
Pardonu, ke mi ne respondis vian leteron tuj post ĝia ricevo; en
la lasta tempo mia kapo estas tre plena je diversaj zorgoj, ke mi ofte
ne estas kapabla eĉ skribi kelkajn vortojn. Sed mi esperas ke la
tempo kaj pacienco al ĉio alportos helpon.
Akceptu, karaj amikoj, koran saluton …
N-ro 139. N L. 3. (15.) X. 1891
(direktita al la prezidanto de la societo)
Tre estimata sinjoro! — Sinjoro A. Roŝĉaĥovski el Riga (adr.:
g. Riga, Liflandskaja Kaz. Palata, A. Roŝĉaĥovskomu) 1 verkis kaj volas
eldoni je sia kalkulo „Kalendaron Esperanto“. La verko lau mia opinio
estos tre utila, tiom pli ke la eldonanto volas ĝin disvastigi en granda
nombro da ekzempleroj kaj doni al ĝi tre malaltan koston. Sed la
cenzuristo en Riga ne volas ĝin permesi, dirante, ke li ne komprenas
la lingvon Esperanto. (Tial) 2 Nun en la tuta Rusujo nur la S. Peterburga cenzuro permesas niajn verkojn; tial mi permesis al mi sendi
hodiaŭ la manuskripton de la kalendaro al vi kun la kora peto, ke
(unu) 2 iu 3 el la membroj de la „Espero“ volu transdoni la manuskripton
al la S. Peterburga cenzuro. A1 la manuskripto devas esti aldonita
80-kopeka stampa marko, kiun mi nun almetas. Kiam la manuskripto
estos subskribita de la cenzuro, oni devos ĝin tuj 4 resendi al s-ro Roŝĉaĥovski (adreso supre). Mi petas vin rapidi, ĉar por kalendaroj nun
estas jam la lasta tempo. Antaŭe dirante koran dankon en mia nomo
kaj en la nomo de la aŭtoro,
mi restas via aldonita L. Zamen …
P. S. Koran saluton al la „Espero“.
N-ro 140. N l. 15. (27.) X. 1891
(direktita al la prezidanto)
Tre estimata sinjoro! — Koran dankon por la zorgoj pri la kalendaro! Kun granda plezuro mi ankaŭ legis vian sciigon, ke la generalo
Gresser permesis la kunvenojn de via Societo. Se prosperos al vi
atingi la permeson de la Ministro, ĝi estos tre grava por nia afero.
La sukcesoj de via Societo min forte interesas, kaj mi esperas,
ke kun la tempo via societo fariĝos la centro de nia afero. Se ĝis
1 en la originalo ruslitere. 2 forstrekita en la originalo. 3 skribita
super la forstrekita vorto . 4 superskribita.
32 *
499
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
Januaro mia projekto presita en la No 9 de la Esperantisto, ne efektiviĝos, tiam mi vole-nevole devos forlasi Varsovion (kaj) 1 veturi en ian
malproksiman urbon, kie oni ne scias ankoraŭ ke mi „Faras novajn
lingvojn w , kaj tie mi devos en la daŭro de kelkaj jaroj zorgadi absolute
nur pri la pano kaj pri la elrampo el mia nuna situacio. Se tio ĉi
fariĝos, tiam mi estus almenaŭ feliĉa, se mi (povus) 1 forveturante
povus scii, ke mi lasas en S. Peterburgo fortan kaj energian rondeton,
kiu zorgos pri nia afero en tiuj kelkaj jaroj, en kiuj mi mem povos
por ĝi nenion fari kaj eĉ ne pensi pri ĝi. La „Esperantisto“ kaj sekve
ankaŭ la centro de nia afero, tiam restos kredeble en la manoj de la
klubo Nurnberga; (sed mi estas) 1 sed (parolante inter ni) mi estus
pli kontenta, se la centro de nia afero iom post iom transirus en la
manojn de la klubo S. Peterburga. Tial mi forte ĝojus, se prosperus
al vi post kelka tempo fondi vian propran organon*. Bedaŭrinde tio
ĉi en nia lando estos afero tre malfacila.
Dezirante al viaj laboroj la plej bonajn sukcesojn kaj kore salut-ante ĉiujn membrojn de la „Espero“ mi restas
via aldonita L. Zamen …
P. S. Amikoj! Se mi (devos) 1 eble estos devigata forlasi por
kelkaj jaroj nian aferon, mi kalkulas je vi, mi esperas, ke vi ne lasos
ĝin fali!
* kiu espereble iom post iom centrigus en si nian tutan aferon.
N-ro 141. Nl. 11. (23.) IV. 1892
(direktita al la prezidanto)
Tre estimata sinjoro! — Antaŭ semajno mi ricevis la ĝojigan telegramon pri la oficialiĝo de la societo „Espero“. Kredeble la telegramo
estis sendita de vi, kaj tial mi ankaŬ respondon sendis sub via adreso.
Mi sendas al vi mian koran dankon por la telegramo kaj mi atendas
de tago al tago pli detalan leteron.
La oficialiĝo de la societo estas grava paŝo kaj mi kore gratulas
vian societon por tiu ĉi sukceso. Mi esperas, ke nun la laborado de
la Espero baldaŭ larĝe disvolviĝos kaj ke pli aŭ malpli frue la tuta
centro de nia afero transportiĝos S. Peterburgon.
Mi petas vin enskribi min en la nombron de la membroj de via
societo kun la pago de 10 rubloj ĉiujare. Tiun ĉi monon mi petas
vin preni el la enspezoj por la libroj, kiujn mi siatempe sendis al
s-ro N. Halle. Mi petas vin sendi al mi ekzempleron de la statutoj
kaj membran bileton.
Ĉu via klubo ne deziras preni en la „Esperantisto“ inviton al niaj
amikoj fariĝi membroj de via societo? En tia okazo mi petas vian
klubon sendi al mi la tekston de tiu ĉi invito.
1 forstrekita en la originalo .
500
Societo Espero en St. Peterburgo. — N-roj 140—144
Mi ne scias, kiaj estas viaj planoj por la estonteco, sed^mi pensas
ke antau ĉio vi devas per ĉiuj fortoj peni fondi solidan kason, ĉar
por sukcesoj en nia afero, tiel same kiel por milito, „estas necesaj
tri (aferoj) 1 objektoj 2 : mono, mono kaj mono“.
A1 vi kaj al ĉiuj estimataj membroj de la „Espero“ koran saluton …
N-ro 142. 3. V. 1892
(telegramo)
El Varŝava. Telegramo No. 547.
Sendita: la 3-an, je la 1 h 10 m posttagmeze 3 .
Benitan komencon kreskantan potencon en floro kaj gloro deziras
el koro Zamenhof.
N-ro 143. N L. 4. (16.) V. 1892
Mi ricevis la telegramon de hierau kaj petas la „Esperon“ akcepti
mian koran dankon por la elekto min° kiel honoran efektivan membron.
Mi estos tre danka al la societo, se ĝi volos min sciigi pri la rezultatoj
kaj difinoj de la unua komuna kunveno.
Membro de „Espero“ L. Zamenhof.
N-ro 144. nl. 11. (23.) V. 1892
Mi ricevis la leteron de sinjoro Becker kaj legis ĝin kun granda
plezuro; mi ricevis ankau la leterojn de s-roj Ŝmurlo kaj Terentjev
kaj la diversajn gazetojn kun la sciigoj kaj telegramoj. Por ĉio tio ĉi
mi kore dankas. Mi ĝojas, ke la komenco de via Societo estis tiel
bona kaj solena. La telegramoj de la Norda Telegrafa Agentejo havas
gravan signifon por nia afero. Pli detale pri la festo de la Espero
mi parolos en la 7-a numero de la Esperantisto (por la 6-a estas jam
tro malfrue).
Estus tre bone, se la „Espero“ volus sendi al la internacia muzika
ekspozicio en Vieno la himnon de Adelskold (eble ankau ion alian)
kaj la surskribon en Esperanto por la eksterlanda salono.
La leteron de s-ro Majnov mi ricevis kaj mi respondos al li ke
sciigojn en la nomo de la „Espero“ ni povas presi nur tiam, kiam
ili portas karakteron oficialan (t. e. estas subskribitaj de la membroj
de la komitato).
Nun permesu al mi turni min al vi kun la sekvanta peto:
Mi deziras nun presi novan (5-kopekan) eldonon de la verko No 1;
sed en Varsovio la cenzuro nenion permesas kaj tial mi sendas la
manuskripton al vi kaj petas vin prezenti ĝin al la cenzuro Peterburga
kaj tuj kiam la manuskripto estos subskribita — resendi ĝin al mi. Mi
almetas 80-kopekan stampan markon por la cenzuro kaj 42 kop. por
la (return 1 ) poŝta resendo. Mi pensas ke la nova libreto havos tre
gravan signifon kaj mi estos al vi tre danka por via helpo.
Kun kora saluto al ĉiuj membroj de la „Espero“ …
1 forstrekita en la originalo. 2 superskribita. 3 telegrafnotoj ruslingve.
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 145. N L. 16. (28.) V. 1892
Responde vian leteron de 11 /V mi rapidas sciigi vin ke al libro-vendistoj mi la librojn en komision ne donas, ĉar dank’ al mia nuna
situacio mi devas mem pagi antaue por ĉiu nombro da ekzempleroj
(eĉ el miaj propraj libroj), kiujn mi prenas kaj tial mi povas vendadi
nun nur por mono pagita. Tamen kun la societo „Espero“ mi faras
escepton, ĉar mi dezirus ke la societo posedu ĉiujn librojn en sufiĉa
nombro. Tial mi sendis al vi hodiaŭ en komision tiujn librojn kaj en
tiu nombro, kiujn vi deziras, kaj mi sendas al vi nun la kvitancon,
kun kiu vi povos post 6—8 tagoj ricevi la sendaĵon. Se la societo
deziras havi tiujn ĉi librojn en komisio, tiam mi povas doni al ĝi
rabaton de 25%; sed se la societo povus kaj volus aĉeti la librojn
je sia propra risko, tiam mi povus doni al ĝi rabaton de 50%.
Laŭ via deziro mi sendis al vi hodiaŭ 50/No 1, 10/2, 20/3, 40/4,
10/5, 100/6, 100/7, 100/9, 100/10, 30/11, 30/12, 5/13, 10/14, 10/15, 30/16,
30/17, 30/18, 10/19, 20/20, 10/21, 5/22, 5/23, 15/24, 50/26, 10/29, 10/30,
20/31, 50/32, 200/4, 20/44, 200/48, 30/49.
De No 8 mi havas nun nenian ekzempleron kaj tial mi ne sendis;
mi esperas baldaŭ ĝin presi denove kaj tiam mi sendos al vi. De
No 10 mi havas nur la eldonon malnovan (kun kelkaj eraroj) kaj mi
sendis al vi tiun ĉi malnovan eldonon, ĉar mi pensas, ke la eraroj
ne estas tre gravaj. De No 25 (kiel skribis al mi s-ro Demonget) jam
nun nenio restis; No 27 ankaŭ jam ne ekzistas en aparta vendado (ĝi
estas nun vendata nur kun la lernolibro No 24). La plej granda parto
de la eldono de No 27 estis siatempe aŭ dissendita senpage aŭ sendita
en komision, el kiu mi poste nenion ricevis, nek monon, nek verkojn
returne. Kiam la cirkonstancoj al mi permesos, mi presos ĝin denove
aparte. — No.No 28, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 42, 43, 45, 46, 47,
50, 51, 52, kaj 53 mi venigas ĉiam mem nur en tre malgranda nombro
laŭ mezuro de bezono, (kaj tial) 1 ĉar mi ne havas la eblon aĉeti ilin
por provizo en pli granda nombro; tial mi povas nek doni ilin en
komision nek doni de ili ian rabaton. Tial mi konsilas al vi venigi
tiujn ĉi numerojn aŭ rekte de iliaj aŭtoroj, aŭ per la librejo
de Rudolf Uhlig en Leipzig.
Mi sendas al vi nun la leteron de s-ro de Beaufront; eble vi
trovos utile fari el ĝi ian uzon?
Laŭ la peto de s-ro de Majnov mi sendas al vi nun 2 ekzemplerojn
de mia fotografaĵo (en formato vizita, ĉar en kabineta mi bedaŭrinde
ne havas kaj neniam havis). Ankaŭ mian mallongan biografion.
Koran saluton al la tuta societo akceptu …
1 forstrekita en la originalo.
502
Societo Espero en St. Peterburgo. — N-roj 145—148
N-ro 146. N p. 23. V. (4. VI.) 1892
Mi ricevis kun danko la protokolojn de 3/V kaj 11 /V; mi presos
ilin en nia gazeto. — La nova eldono de la lernolibro, kiun mi nun
intencas presi (kaj por kies transdono al la cenzuro mi vin kore
dankas) havos lau mia opinio grandegan signifon dank’ al la M Invita
letero“, „mallonga ĉirkaurigardo <£ , detala antauparolo kaj malgranda
kosto. Sed mi pensas, ke estus multe pli utile por la afero, se sur
la titola paĝo anstatau „Varŝava, eldono de Zamenhof” 1 estus dirite:
„S. Peterburg, eldono de (Rusa) 2 S. Peterburga 3 Societo Esperantista 1££ .
Tial mi petas vin skribi al mi, ĉu vi ne dezirus preni sur vin la eldonon de tiu ĉi libro au almenau permesi al mi meti vian firmon sur
la titola paĝo? Estus ankau tre grave, se ni povus eldoni tian saman
libreton en la lingvoj franca, angla kaj germana — kaj dissendi ilin
en la mondon en grandega nombro.
N-ro 147. N p. 29. V. (10. VI.) 1892
Vian leteron kun la 78 rubloj 25 kop. por la senditaj libroj mi
danke ricevis. Mi dankas ankau por la ekzemplero de la Regularo,
kiun mi hierau ricevis. Ĝi estos enskribita en la Nomaron sub No 54.
Sur la letero adresita al D. Gureviĉ, kiun mi ricevis de vi, mi alskribis
la urbon (Belaja Cerkovj, gub. de Kiev) 4 kaj sendis al la adresato.
N-ro 148. N l. 9. (21.) VI. 1892
Mi ricevis la leterojn de s-ro Haller de 28/V kaj 6/18 VI, protokolojn de la 2-a kaj 3-a kunsidoj kaj ankau 50 ekzemplerojn de la
regularo, cirkulerojn kaj kartojn. Por ĉio tio ĉi mi petas akcepti mian
koran dankon. 50 ekzempleroj de la Regularo estas dume tute sufiĉaj;
kiam ili estos venditaj, mi sendos la enspezitan monon al la societo
kaj petos tiam pri nova nombro. — De la protokoloj mi nun presados
ĉiam nur eltirojn, por ne okupi tro multe da loko. Mi esperas, ke
pli au malpli frue „Espero ££ kredeble havos sian propran organon,
kvankam kredeble ankorau ne tiel baldau. Ke la „Esperantisto ££ el-iradu 2 au 4 fojojn en la monato ankau estas ankorau ne tiel baldau
espereble; sed la tempo ĉion alportos.
Kun granda malĝojo mi sciiĝis, ke s-ro Haller kredeble baldau
forveturos kaj ne povos sekve resti sekretario de la „Espero ££ . Ke li
ne forlasos „Esperon ££ mi ne dubas, sed estas granda domaĝo se li
devos forlasi sian nunan okupon en la Espero. Mi petas sinjoron Haller
skribi al mi pri la nova loko de lia loĝado, en kia° mi deziras al li
prosperon kaj feliĉon.
Mi sendas al vi hodiau kelkan nombron da „Nomaroj de verkoj ££
en lingvo rusa. Ili prezentas represon el la verko No 41 kaj finiĝas
1 ruslingve en la originalo. 2 forstrekita en la originalo. 3 skribita super la forstrekita vorto. 4 ruslitere en la originalo.
503
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
per No 41. Se la societo ofte bezonas nomarojn en lingvo rusa,
estus eble bone, ke ĝi presu la plej novan nomaron en lingvo rusa
(kio kostos ne multe).
Mi dankas kore por la novaĵoj pri la personoj, kiuj sin turnis al
la societo kun demandoj pri nia afero.
Mi estos tre danka al la societo, se ĝi volos demandi al la cenzurejo pri la manuskripto de mia 5-kopeka lernolibro kaj sendi ĝin
al mi, se ĝi estas jam subskribita. Estas tre grave, ke tiu ĉi libro
eliru kiel eble plej rapide. Kun kora saluto
membro de la „Espero“ L. Zamenhof.
N-ro 149. N L. 11. VI. 1892
Mi sendas al vi nun la subskribitan transdonon de mia rajto
super la lernolibro kaj mi petas vin kiel eble plej baldau sendi al mi
la manuskripton por ke mi komencu ĝin presi. Koran dankon por
la permeso 1 presi la firmon de la Societo.
Ke vi partoprenu en la ekspozicio en Ĉikago estu 0 tre 2 dezirate;
sed kia estos la plej bona (rimedo) 3 maniero de partoprenado 2 , mi
bedaurinde ne povas al vi diri, ĉar mi tute ne konas la kondiĉojn.
N-ro 150. N Folio. 11. VII. (?) 1892
(Surpresaĵo):
Honora 4 Membro
de la
„ESPERO“
Societo Esperantista
en
S.-PETERBURGO.
La rajton por eldono de la troviĝanta en S. Peterburga Cenzura
Komitato libro: „Esperanto, la lingvo internacia. Antauparolo kaj plena
lernolibro“ per tio ĉi mi transdonas al la Societo „Espero“ 6 .
L. Zamenhof 6 .
N-ro 151. N P. 1. (13.) VII. 1892
La gazeton „Peterburgskaja ĵiznj“ mi ricevis kaj sendas al vi
mian plej koran dankon. Mi miras, ke mi ĝis hodiau ne ricevis
ankorau returne la manuskripton de mia 5-kopeka lernolibro. Ĉu la
cenzuro faras iajn malfacilaĵojn? La manuskripto kuŝas jam preskau
2 monatojn. Ĉu ne ekzistas ia malhelpo?
N-ro 152. N L. 8. (20.) VII. 1892
Estas granda domaĝo, ke la manuskripto de la 5-kopeka lernolibro
perdiĝis kaj la eldono tiel longe prokrastiĝis; sed kulpigi oni neniun
povas kaj fari riproĉojn al la cenzuristo ni ankau certe ne devas.
1 en la originalo estas skribita erare: permesi. 2 skribita super
la linio. 3 forstrekita en la originalo. 4 vorto alskribita mane en
Esperanto. 6 skribita per nekonata karaktero en rusa lingvo (la tuta
teksto). 6 aŭtentika subskribo de d-ro Zamenhof ruslitere.
504
Societo Espero en St. Peterburgo. — N-roj 148—156
Mi preparis alian ekzempleron kaj mi sendos ĝin nun al vi; estus tre
bone se mi povus ĝin ricevi returne kiel eble plej frue. Mi sendas
al vi ankau stampajn markojn de 80 kop. por la cenzuro.
Mi sendas al vi nun ankau 3 rublojn, kiujn s-ro A. Griinfeld oferis
por la klubo, kiu zorgos pri partoprenado de nia afero en Ĉikago.
N-ro 153. N l. 16. (28.) VII. 1892
Mi ricevis kun danko la leteron de s-ro A. Florell 0 kun la kopioj
de la 4-a kaj 5-a kunsido. La ideo skribi (la) 1 cirkuleron al Ia profes-oroj kaj konataj instruituloj estas tre bona; sed mi pensas, ke estus
pli utile atendi kun tio ĉi ĝis estos preta la nova (5-kopeka) 2 lernolibro en lingvoj rusa kaj franca (tiun ĉi lastan mi intencas baldau
prepari por la propagando en la eksterlando); ĉar se vi dissendos
cirkulerojn sen detala klariga antauparolo kaj sen priskribo de la nuna
stato de la afero, la cirkuleroj lau mia (opinio) 3 restos sen bonaj
fruktoj au eĉ sen respondoj. Mi petas la societon pripensi tiun ĉi
punkton, ĉar pro la granda graveco, kiun povas havi por ni la respondoj
de la instruituloj, ni ne devus fari tiun ĉi paŝon nepreparite.
Mi estos tre danka al la „Espero“ se ĝi demandos la cenzuriston
pri mia 5-kopeka lernolibro kaj resendos ĝin al mi kiel eble plej
baldau. Estus tre bone, se „Espero“ volus eldoni tian saman verketon
en lingvo franca; se la societo ne povas tion ĉi fari, tiam mi baldaŭ
mem penos eldoni tiun ĉi verketon.
N-ro 154. N p. 23. VII. (4. VIII.) 1892
Mi sendis al vi hodiaŭ la manuskripton de s-ro N. Borovko el
Odeso (traduko de la „Ŝtona Gasto“ de Puŝkin), kiun mi senerarigis.
Mi sendis ĝin al vi laŭ la deziro de s-ro Borovko.
N-ro 155. N p. 26. VII. (7. VIII.) 1892
La manuskripton de la 5-kopeka lernolibro mi ricevis kaj kore
dankas.
N-ro 156. N p. 2. (14.) VIII. 1892
La nomoj kaj adresoj de la (personoj) 1 novaj Esperantistoj, altiritaj
de la „Espero“ kaj de s-ro Ostrovski, estos presitaj en No 9 de la
gazeto. Vian leteron kun la 13 rubloj kaj kun la 27 novaj abonantoj
mi sendis al s-ro Trompeter kaj la diritaj 27 personoj baldaŭ ricevos
la „Esperantiston“ el Schalke. La skribita alfabeto en la 5-kopeka
lernolibro estas laŭ mia opinio superflua, ĉar tiu ĉi verko devas nur
doni plenan ideon pri la konstruo de nia lingvo; la skribitan alfabeton
mi intencas doni en la nova eldono de la 10-kopeka lernolibro (kun
2 vortaroj) aŭ en ia alia verko, kiu enhavos en si nian lingvon detale.
1 forstrekita en la originalo. 2 surskribita super la linio. 3 vorto
mankanta en la originalo, verŝajne simple forgesita dum skribado .
505
V. B. Gis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 157. N P. 20. VIII. 1892
Antau 2 semajnoj vi skribis al mi, ke la cenzuristo promesis subskribi la 2-an ekzempleron de mia manuskripto tuj post ĝia ricevo.
Tial mi miras, ke mi ĝis hodiau ĝin ankorau ne ricevis. Mi petas
vin kore, ne forgesu pri la manuskripto, kies baldaua eliro estas por
mi tre grava kaj pri kiu mi eĉ jam skribis en la „Esperantisto“, ke
ĝi eliros en la mezo de Augusto.
N-ro 158. N L. 31. VIII. (12. IX.) 1892
(kun funebra marĝenkadro)
Kun tiu ĉi letero mi sendas al vi 8 rublojn, kiujn d-ro Guminski
kaj sinjorino S. Vogau (ambau el Rovnoje, gub. Samara) oferis por
a celoj de partopreno de nia afero en la ekspozicio en Ĉikago.
N-ro 159. N p. 19. IX. (1. X.) 1892
Mi sendis al vi hodiau por provo (senpage) 50 ekz. de la No 56
(5-kopeka lernolibro). Lau la deziro de „Espero“ mi donis en tiu ĉi
verko skribitan alfabeton kaj aldonis diversajn vortojn en la vortaro.
Se vi bezonas tiun ĉi verkon en pli granda nombro, mi povas
ĝin ankau doni al vi kun granda rabato, tamen ne kun tiel granda kiel
la ceterajn verkojn, ĉar tiam mi devus tre multe perdi. Dum de ĉiuj
verkoj mi donas al vi 50%, mi de la verko No 56 povas doni al vi
nur 30% da rabato.
N-ro 160. N L. 5. (17.) X. 1892
(kun funebra marĝenkadro)
Pardonu min, ke mi denove venas maltrankviligi vin per unu peto.
Mi volas nun presi novan eldonon de kelkaj verkoj (NNo 8, 10, 11,
14, 27, 41 kaj 56), sed la Varsovia cenzuro nenion volas legi dirante, ke
ĉio tuŝanta la lingvon Esperanto povas esti cenzurata nur en S. Peterburgo. Mi tial permesas al mi sendi al vi hodiau la nomitajn 7 verkojn kun la kora peto ke vi volu ilin doni en la S. Peterburgan cenzurejon kaj resendi al mi, kiam ili estos subskribitaj. Post unu
semajno la verkoj kredeble estos jam subskribitaj, kaj mi estos al vi
tre danka, se vi tiam tuj ilin prenos el la cenzurejo kaj senprokraste
volos sendi al mi. A1 ĉiu verko devos esti aldonita stampa marko
por 80 kop., kaj tial mi nun sendas por la (5 verkoj — 4 rublojn) 1
7 verkoj — 5 rublojn kaj 80 kop. (5 r. 60 kop. por markoj kaj 20 kop.
por la poŝta resendo sub banderolo).
En la nova eldono de la 5-kopeka libro la teksto de aliĝo estos
presita ne sole sur poŝta blanketo, sed ankau en la libro mem, ĉar
la poŝtaj kartoj ofte perdiĝas en la vojo kaj tiam la ricevanto ne scias
kion fari.
1 forstrekita en la originalo.
506
Societo Espero en St. Peterburgo. — N-roj 157—162
N-ro 161. N L. 15. (27.) X. 1892
(kun funebra marĝenkadro)
Mi ricevis la 20 rublojn, kaj hodiau mi sendis al vi 500 ekz. de
la verko No 56. Mi sendis per fervojo, ĉar per poŝto la transsendo
mem kostus ĉirkau Srublojn! Kun tiu ĉi letero mi sendas al vi la
duplikaton de la letero transsenda.
La kalkulo estas:
Transsendo:
500 ekz. po 5 kop.
Rabato 30%…
al la fervojo…
enpakado… .
kune
25 r. 00
7.50
17.50
1.24
0.40
19.14
En tia maniero el viaj 20 r. restis ankorau 86 kop., kaj por tiu ĉi
sumo mi sendis al vi hodiau aparte sub banderolo ankorau 20 ekz.
de la 5-kopeka libro.
La cirkuleron de d-ro Ostrovski mi ankau ricevis kaj mi trovas ĝin
tre bona.
P.S. Ĉu vi sendis jam als-roTrompeterlaanoncojn de s-roPuĉkovski?
N-ro 162. N L. 24. X. (5. IX.) 1892
(kun funebra marĝenkadro)
La cenzuritan ekzempleron de la 5-kopeka lernolibro mi ricevis
kaj kore dankas. Pri la ceteraj manuskriptoj oni diris al mi en la
Varsovia cenzurejo la jenon:
Ili ricevis el la „Glavnoe Upravl. po d. peĉati” 1 la manuskriptojn
kun la demando „kial la Varsovia komitato ne volas cenzuri la manuskriptojn, dum la unuaj eldonoj de tiuj verkoj estis ja cenzuritaj en
Varsovio?“ La Varsovia komitato tamen, anstatau cenzuri, tuj resendi s
la verkojn al la Glavnoe Upravlenje 1 kun la sekvanta respondo: „antau
kelkaj jaroj ni havis 2 cenzuristojn, kiuj prenis sur sin legi la verkojn
esperantajn; sed nun ambau tiuj ĉi cenzuristoj mortis kaj ni havas
nenian cenzuriston por la verkoj esperantaj w . En efektiveco tiu ĉi
respondo estas tute sensenca; ĉar la „nekomprenado de la lingvo“
povus reteni ilin legi nur verkojn en Esperanto, sed tio ĉi tute ne
estas kauzo por ne cenzuri rusajn lernolibrojn au vortarojn pri Esperanto,
ĉe kiuj oni nenion devas kompreni, kaj kiujn ili tamen obstine rifuzas!
La manuskriptojn kune kun la respondo la Varsovia komitato
sendis al la „Glavnoe Upravlenje” 1 antauhierau, t. e. la 22/X (3/XI).
Nun, se vi volas fari al mi komplezon, mi petas kore, ke iu el la
„Espero“ iru al la Glavnoe Upravlenje kaj petu ĝin (sendi) 2 doni la
manuskriptojn kiel eble plej frue al la komitato S. Peterburga, ĉar la
Varsovia, kiel la Upravlenje nun vidas, volas nenion cenzuri. Precipe
1 ruslitere en la originalo , signifas: Ĉefa Administrejo por la Aferoj
de la Gazetaro . 2 forstrekita en la originalo.
507
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
pri la verko No 41 mi petas vin rapidigi ilin, ĉar de tiu ĉi verko, kiu
estas ja la plej grava, mi ne havas jam eĉ unu ekzempleron kaj devas
rifuzi al la petantoj.
N-ro 163. N p. 6 . (18.) XI. 1892
D-ro Ostrovski skribis al mi, ke la Jaltaj esperantistoj deziras
eldoni je sia nomo: „Mezan vortaron esperanto—rusan“; se manuskripto de tiu ĉi verko estas jam preta, li deziras, ke mi tuj komencu
la presadon kaj eĉ sendis jam parton de la kostoj de presado. Ĉar
„Espero“ posedas la manuskripton de s-ro A. Grŭnfeld, tial mi petas
vin sciigi min, ĉu vi deziras eldoni tiun ĉi verkon je via propra kalkulo
aŭ ĉu vi eble volos lasi la eldonon de tiu ĉi verko al lajaltaj esperantistoj? En la lasta okazo mi petas vin doni la manuskripton al la
cenzuro kaj post subskribo transsendi ĝin al mi (por la 80-kopeka
marko mi pagos al vi ĉe okazo). En tia okazo volu surskribi sur la titola
paĝo (laŭ deziro de lajaltanoj): „Izdanie Esperantistov goroda JaltiV.
N-ro 164. N p. io. ( 22 .) XI. 1892
Sinjoro de Majnov demandis min en la nomo de „Espero“, kiujn
librojn mi komprenas sub „Kurs vaĵnejŝiĥ soĉinenij na 1 rublj“ 1 2 , kaj
mi povas al vi respondi pluon 0 : Sub la nomo „Kurs“ mi komprenas
la verkojn NNo 56, 11, 12, 16, 18, 41 kaj 14.
N-ro 165. N p. 16. (28.) XI. 1892
Se vi havas ankoraŭ kelkan nombron da ekzempleroj de la verko
No 41, mi petas vin sendi ilin al mi (kun surmetita pago); ju pli multe
vi sendos, des pli bone.
Estu ankaŭ tiel bonaj kaj sciigu min, kio fariĝis kun la verkoj,
kiujn mi sendis al vi por la cenzuro? Se la cenzuro faras malfacilaĵojn, tiam mi petas vin peni, ke almenaŭ la verkon No41 (kiu
ja estis cenzurita en S. Peterburgo) oni subskribu al mi kiel eble
plej baldaŭ.
N-ro 166. N p. 7 . ( 19 .) XII. 1892
Hodiaŭ mi ricevis la cenzuritajn ekzemplerojn de la verkoj NN 08 ,
10, 11, 14, 27 kaj 41. Mi kore vin dankas. La verkon No 41 mi jam
donis al la presejo.
N-ro 167. Np. 21 . I. (2. II.) 1893
Hodiaŭ mi ricevis la manuskriptojn de la franca lernolibro kaj la
meza vortaro kaj mi kore vin dankas. Mi miris, ke sur la banderolo
estis dirite: „iz cenzury“ 3 . Ĉu ne vi alsendis al mi tiujn ĉi manuskriptojn?
1 en la originalo ruslitere , signifas: Eldono de la esperantistoj de
la urbo Jalta. 2 en la originalo ruslitere, signifas: kurso de la plej gravaj
verkoj por 1 rublo. 3 en la originalo ruslitere, signifas: el la cenzuro .
508
Societo Espero en St. Peterburgo. — N-roj 162—170
Mi petas vin alsendi al mi 50 ekzemplerojn de la „Regularo“ kaj
la pagon por tiuj ĉi ekzempleroj meti en mian kalkulon.
Unu sinjoro oferis 50 rublojn por la partoprenado de Esperanto
en Cikago. Ĉu vi havas ankoraŭ la intencon kaj la eblon aranĝi tiun
ĉi partoprenon? Mi petas vin respondi al mi pri tio ĉi.
N-ro 168. N l. 25. IV. (7. V.) 1893
La librojn mi elsendis al vi kaj nun mi sendas al vi la fakturon,
Partopreni en la ekspozicio en Ĉikago mi kredeble ne povos; sed en
ĉia okazo mi petas vin alsendi al mi la regulojn de la rusa filio.
N-ro 169. Np. 13 . (25.) V. 1893
Mi sendas al vi hodiaŭ per rekomendita banderolo du manuskriptojn („Universala vortaro“ kaj „Ekzercaro“) kaj mi petas vin havu
la bonecon doni ilin en la cenzurejon kaj poste resendi al mi. Mi
forte dezirus, ke tiuj ĉi 2 verkoj estu pretaj ankoraŭ en tiu ĉi somero,
kaj tial mi estos al vi tre danka se vi volus peni, ke mi ricevu returne
la manuskriptojn subskribitajn kiel eble plej frue. La 80-kopekajn
stampajn markojn volu preni el la mono, kiun la societo ŝuldas al mi.
N-ro 170. N l. 18. (30.) VI. 1893
Mi ricevis la leteron de s-ro Beker kun 4 rubloj kaj mi (sendis
la 5) 1 transdonis ilin al s-ro Trompeter por ke li sendadu al Espero
ankoraŭ 5 ekzemplerojn de la gazeto. Vian peton pri la mankantaj
numeroj de 1892 mi bedaŭrinde ne povas plenumi, ĉar mi mem havas
nenian ekzempleron. Mi konsilas al vi turni vin pri tio ĉi al la eldonanto, s-ro Trompeter— eble li trovos ankoraŭ por vi ekzempleron
de la mankantaj numeroj. Se li nur povos fordoni po unu ekzemplero
de la mankantaj numeroj, li faros tion ĉi volonte, se vi vin turnos
re kte al li.
Tuŝante la transporton de la „Esperantiso“ el Nurnbergo S. Peterburgon, mi povas sciigi vin, ke mi faris al vi la proponon ne sole
kun la scio de s-ro Trompeter, sed eĉ rekte de lia propra iniciativo — kaj laŭ lia propra peto 2 . Por pruvo mi aldonas tie ĉi unu el
liaj leteroj. Formalan rifuzon de lia flanko mi nun ankoraŭ ne povas
preni, ĉar mi ne scias ankoraŭ ĉu prosperos al vi ricevi la permeson
de la rusa registaro. Ni ne povas forĵeti la malnovan ordon,
antaŭ ol ni havas tute pretan ordon novan. S-ro Trompeter
kelkajn fojojn petis min, ke mi penu atingi la eblon eldonadi la gazeton
en Varsovio aŭ S. Peterburgo. Mi promesis al li kaj mi skribis al vi.
Se ni havos jam en la poŝo Ia permeson de la rusa registaro kaj se
ni el la kondiĉoj de tiu ĉi permeso havos la garantion, ke ni povos
1 forstrekita en la originalo. 2 alskribita super la linio.
509
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al
(kvankam cenzurante en S. Peterburgo) presadi ĝin kaj dissendadi ĝin
al la abonantoj enVarsovio sub nia proprakontrolokaj respondeco, tiam, nur tiam mi povos diri al s-ro Trompeter: „jen ni havas
la eblon eldonadi la gazeton en Rusujo; la permeson de la registaro
ni havas; la tutan materialan flankon kaj la tutan respondecon por ia
akurateco mi prenas sur min; skribu al mi, ĉu vi deziras daurigi la
eldonadon en Nurnbergo au ĉu vi deziras, ke ni ĝin eldonadu en
Rusujo“. Ne estas eĉ la plej malgranda dubo, ke li tiam elektos la
lastan (ĉar la gazeto alportas ja nur klopodojn kaj perdojn, sed neniajn
plezurojn au gajnojn). Sed se li (kion mi ne esperas) diros, ke li
deziras mem daurigi la eldonadon de la gazeto, tiam mi kompreneble
cedos al li kun la plej granda plezuro; se la rusa registaro permesos
al ni eldoni la gazeton, ĝi ja ne devigos nin nepre ĝin eldonadi.
Sen la konsento de s-ro Trompeter mi nenion faros ; sed tiu
ĉi konsento (kiun mi private jam longe havas) estas necesa nur por
ni, por ke ni poste, havante jam la permeson, sciu, ĉu ni devas eldonadi
la gazeton au ne; sed por la rusa registaro la konsento de s-ro
Trompeter havas ja nenian signifon. Preni formalan rifuzon de
s-ro Trompeter (estas) 1 antaŭ ol ni havas permeson de Rusujo, estas
ne konsilinde; ĉar tiam povas okazi, ke ni restos tute en la aero. Sed
se (vi) 1 „Espero“ deziras esti tute certa, ke mi ne agas sen la volo
de s-ro Trompeter, ĝi povas private skribi al li la sekvantan leteron:
„S-ro Zamenhof skribis al ni, ke vi dubas, ĉu vi eldonados la
„Esperantiston“ en 1894 kaj ke finan respondon pri tio ĉi vi donos
al li en aŭtuno de tiu ĉi jaro. Tial li proponis al ni, ke ni ellaboru
ĉe la rusa registaro permeson por li eldonadi la gazeton en Rusujo,
en la okazo se vi ne deziros mem daŭrigi la eldonadon de la gazeto.
Por ke en okazo de via rifuzo ni 2 havu la permeson jam (en 1 ) antaŭ 3
la fino de tiu ĉi jaro, ni deziras nun komenci la penojn pri tio ĉi ĉe
la rusa registaro, kaj ni petas vin skribi al ni ĉu vi nenion havas
kontraŭ tio ĉi.“
La paperon, kiun vi bezonas de mia flanko, mi sendas al vi kun
tio ĉi; nur la lokon pri s-ro Trompeter mi ŝanĝis, ĉar mi pensas, ke
por la registaro ĝi ne estas bezona. Ĉiujn aliajn (Antaŭ kelkaj
semajnoj) 1 paperojn, kiujn vi bezonas por tiu ĉi afero mi sendos al
vi tuj kiam vi skribos al mi pri tio ĉi.
Antaŭ kelkaj semajnoj mi sendis al vi „Universalan Vortaron de
la lingvo Esperanto“. Ĉu ĝi jam estas subskribita de la cenzuro?
P. S. La poŝtan karton de s-ro Trompeter mi petas resendi al mi.
1 forstrekita en la originalo . 2 alskribita super la linio . 3 skribita super la linio.
510
Societo Espero en St. Peterburgo. — N-roj 170—176
N-ro 171. N p. 18. (30.) VII. 1893
La cenzuritan manuskripton de la Universala vortaro mi ricevis
kaj mi kore dankas. La 3 rublojn mi ricevis kaj la adresojn de la
4 abonantoj mi sendis al s-ro Trompeter; mi sendis al li ankau la
adresojn de tiuj personoj, kiuj ĝis nun ricevas la gazeton per „Espero K .
P. S. Ĉu Ja dua manuskripto („Ekzercaro“), kiun mi sendis al vi
kune kun la „Universala Vortaro“ ne estas ankorau subskribita?
N-ro 172. N p. ii. (23.) VIII. 1893
La manuskripton de la „Ekzercaro“, resenditan al mi de s-ro Beker,
mi ricevis kaj kore dankas.
N-ro 173. N l. 21. VIII. (2. IX.) 1893
Sub banderolo mi sendis al vi hodiau la unuan kajeron de la
„Granda Vortaro Germana — Esperanta“ kaj mi petas vin kore volu
transdoni ĝin al la cenzurejo kaj poste resendi ĝin al mi. Mi aldonas
tie ĉi 80-kopekan markon por la cenzuro kaj 15 kopekojn por la kostoj
de la resendo. Por la plenumo de mia peto mi dankas vin antaue.
N-ro 174. N p. Grodno, 23. XI. 1893
Mi transveturis nun kun mia familio en la urbon Grodno, kaj tial
pardonu, ke mi iom malfruis kun la plenumo de via peto. La librojn
al s-ro de Kanaloŝŝy°—Lefler mi sendis hierau (nur la No 33 mi ne
sendis, ĉar mi ĝin nun ne havas; eble iom poste). S-ron V. M. Terentiev
mi petas, ke li volu skribi al mi precize kiajn verkojn kaj en kia
nombro li deziras ricevi por la alsenditaj 2 rubloj kaj mi tiam tuj
sendos al li. La libroj por s-ro Kanaloŝŝi kostas 1 r. 42 k., la ceteran
monon (58 k.) mi sendos al s-ro Trompeter por pagi la anoncon de
s-ro Kanaloŝŝi, kiu bedaurinde povas esti presita jam ne pli frue ol
en Januaro 1894. La diversajn manuskriptojn mi ricevis.
N-ro 175. N p. Grodno, 16. (28.) I. 1894
(por s-ro Terentiev)
Kara sinjoro! — Antaŭ 3 monatoj mi ricevis leteron de „Espero“
en kiu mi trovis inter alie 2 r. por sendi por tiu ĉi mono al via adreso
librojn komencante de No 64. Mi tiam demandis per letero kiajn
librojn vi deziras; ne ricevante ĝis hodiaŭ ian respondon, mi nun
sendas al vi por la 2 rubloj la sekvantajn verkojn: 3 ekz. de No 64
kaj po 1 ekz. de NoNo 65, 66, 67, 68. La librojn mi sendis al vi
hodiaŭ sub rekomendita banderolo.
N-ro 176. N l. Grodno, 19. II. 1894
Vian protokolon pri la reformoj mi ricevis. Presi la opinion de
la „Espero“ (—) x mi povos ne pli frue ol post kelkaj monatoj, kiam
ni presos la voĉojn de ĉiuj kluboj kaj personoj. Se vi deziras, ke ni
1 iu vorto forstrekita en la originalo.
511
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al
publikigu la protokolon de „Espero a jam nun t. e. antau la komuna
voĉdonado, tiam volu vin turni al s-ro Trompeter, ke li presu ĝin en
la parto de anoncoj.
Vi scias, kiel longe mi batalis kontrau reformado … Sed bedaurinde
la afero ne dependas de mi!
Samtempe kun tiu ĉi letero mi sendas al vi po 1 ekzemplero de
la verkoj NoNo 41 kaj 56 kaj mi estos tre danka al la Societo, se vi
volos doni la libretojn en la cenzurejon kaj resendi al mi kiel eble
plej baldau, ĉar mi havas jam preskau nenian ekzempleron de tiuj ĉi
verketoj. Por la necesaj 2 markoj 80-kopekaj mi almetas tie ĉi 1 r. 60 kop.
N-ro 177. N p. Grodno, 23. II. 1894
Mi petas la membrojn de „Espero a sciigi min, ĉu ili donas sian
voĉon por aŭ kontraŭ mia propono al la Ligo en No 1 de Esperantisto (en la parto de anoncoj). Mi petas ankaŭ ke ĉiu volu min
sciigi por kiom da abonitaj 1 ekzempleroj de Esperantisto li donas sian
voĉon kaj ĉu li ricevas la gazeton (sekve ankaŭ donas sian voĉon)
sub la adreso de „Espero a aŭ sub sia propra.
N-ro 178. N p. Grodno, 22. III. 1894
Antaŭ kelka tempo mi sendis al „Espero a la verkojn No 41 kaj 56
kun la peto doni ilin al la cenzurejo. Mi estos tre danka al la Societo,
se ĝi volos min sciigi pri la sorto de tiuj ĉi verkoj, ĉar mi ne havas
jam eĉ unu ekzempleron de tiuj ĉi verkoj kaj mi devas rifuzadi bedaŭrinde al la petantoj.
N-ro 179. N L. Grodno, 5. (17.) IV. 1894
Mi havas la honoron sciigi la Societon „Espero a , ke en Majo
komenciĝos la tre grava kaj decida komuna voĉdonado pri la reformado
aŭ nereformado de la lingvo Esperanto. Private mi scias la opinion
de „Espero a ; sed bedaŭrinde la opinion de neabonantoj de „Esperantisto a mi ne havas la rajton akcepti en la nombron de la voĉoj;
tial mi kore petas, ke ĉiu membro de „Espero a , kiu volas havi voĉon
en la decida komuna voĉdonado, rapidu aboni la Esperantiston ne
pli malfrue ol ĝis la fino de Aprilo. Ĉiu estas petata aboni sub sia
aparta adreso, ĉar ĉiu persono (t. e. adreso) havos unu (unu) 2 voĉon,
sendepende de la nombro da ekzempleroj, kiujn li ricevas sub sia
adreso. Mi kore petas ĉiujn estimatajn membrojn de „Espero a kaj
entute niajn S. Peterburgajn amikojn, ke ili ne tenu sin pasive en tiu
ĉi voĉdonado, ĉar la nuna voĉdonado estas plej grava kaj decida por
la tuta estonta sorto de nia afero kaj pasiva sintenado 3 de unu partio
donos pli forton 0 al la partio kontraŭa.
1 vorto skribita super la linio . 2 ripete skribita kaj forstrekita en
la originalo . 3 antaŭe skribita »tenado“ kaj „s/n a estas poste alskribita.
512
Societo Espero en St. Peterburgo. — N-roj 176—182
P. S. Antaŭ kelka tempo mi sendis al „Espero“ la verkojn No 41
kaj 56 por la cenzuro; mi estos tre danka al „Espero“ se ĝi volos
repreni el la cenzurejo kaj resendi al mi la diritajn verkojn. Ĉiu tago
estas al mi tre kara, ĉar oni postulas tiujn ĉi verkojn kaj mi ne havas
jam eĉ unu ekzempleron.
N-ro 180. N L. Grodno, 18. (30.) VI. 1894
Antaŭ kelka tempo la Odesaj esperantistoj petis la societon „Espero“,
ke ĝi sendu al ili oficialan permeson porti la nomon „filio de Espero“
ĉar la Odesa rondeto havas la deziron multe labori, sed la nehavado
de oficiala permeso malhelpas al ili, tial mi nun permesas al mi
ankaŭ mian peton aligi al ilia peto kaj en la nomo de la afero, por
kiu ni ĉiuj laboras, mi petas, ke la Societo „Espero“ volu plenumi la
peton de la Odesa rondeto.
N-ro 181. N L. Grodno, 23. X. (4. XI.) 1894
(direktita al la prezidanto)
Tre estimata sinjoro! — Pardonu, ke mi turnas min al vi kun unu
peto: mi sendas al vi hodiaŭ la manuskripton de nova eldono de la
lernolibro esperanta kaj mi petas vin kore, havu la bonecon transdonu 0
ĝin al la cenzuro kaj post la subskribo resendu ĝin al mi. Mi esperas,
ke vi ne rifuzos mian peton, por kies plenumo mi estos al vi tre danka.
P. S. Por la stampa marko, kiu estas necesa por la manuskripto,
mi aldonas tie ĉi 80 kopekojn.
N-ro 182. N l. Grodno, 19. II. (2. III.) 1896
Karaj gesinjoroj! — Ŝajnas al mi, ke la cenzuristo s-ro Gejspitz
plene meritas nian dankon kaj tial mi deziras sendi al li leteron kaj
kolekton da diversaj libroj (kaj poste sendadi al li senpage la „Bibliotekon“). Sed ne sciante lian nomon kaj patronomon nek lian precizan
adreson, mi permesas al mi sendi la leteron kaj paketon al vi kaj mi
petas vin, volu transdoni tion ĉi al li en mia nomo. Antaŭe volu fari
la jenon: 1) en la letero, post la vorto: „Mnogouvaĵajemij‘ C1 volu enskribi lian nomon kaj patronomon; 2) metu la leteron en koverton,
fermu ĝin kaj skribu sur ĝi lian adreson. Se pro ia kaŭzo vi trovos
neorportuna transdoni al s-ro Gejspitz mian leteron kaj libraron, tiam
volu skribi al mi.
Volu ankaŭ skribi al mi la precizan adreson de s-ro Gejspitz por
ke mi povu sendadi al li la Bibliotekon.
La unua kajero de la „Biblioteko“ estas jam preta, kaj post 5 ĝis
6 tagoj ĝi estos dissendita.
1 en la originalo ruslitere , signifas: multestimata,
33 Dietterle, Zamenhof.
513
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 183. N L. Grodno, 1. (13.) IV. 1897
(direktita al s-ro Ŝmurlo)
Kara sinjoro! — Lau via deziro mi sendis hodiau je via kalkulo al
la societo w Espero“ (per adreso de s-ro Borovko) la sekvantajn librojn:
NoNo 64 kaj 72 po 20 ekzempleroj,
No 44 10 ekz.
No 77 50 ekz.
No 90 5 ekz.
Por ke la transsendo ne kostu tro multe, mi sendis la librojn per
fervojo (sed per „granda rapideco”, tiel ke la libroj venos Peterburgon samtempe kun tiu ĉi letero). La fervojan kvitancon mi sendos
al (vi) 1 s-ro Borovko 2 morgail en rekomendita letero. De la verko
No 49 jam restis nenia ekzemplero, la verkon No 37 mi nun ne havas,
sed mi havos ĝin post 2—3 semajnoj.
Ĉar la libroj estas difinitaj por „Espero“, tial mi kalkulas al vi
rabaton kiel por „Espero w , t. e. 40% de NNo 64, 72, 77, 90, kaj 20%
de No 44.
Sekve ĉiuj senditaj libroj kostas:
a) kosto de la libroj (kun rabato) 15 r. 10 kop.
b) transsendo. . 0 . 45
Kune 15 r. 55 kop.
Tiun ĉi sumon, mi petas, volu transdoni al s-ro Borovko, kaj li
transsendos tiun ĉi sumon je mia kalkulo al mia presisto.
La „Adresaro“ de 1897 jam eliris el la presejo kaj estis dissendita (ankau al vi estis sendita unu ekzemplero lau via malnova
adreso „Ĉelabinsk a ).
Se vi (aŭ „Espero a ) deziras eldoni la Adresaron en 1898 je via
kalkulo, mi donas al vi plenan rajton tion ĉi fari, kaj mi metas neniajn
kondiĉojn: aranĝu la eldonon tute tiel, kiel vi trovos la plej bona.
En tia okazo mi sendados al „Espero a ĉiujn novajn adresojn, kiujn
mi ricevados en tiu ĉi jaro; kaj kiam ^Espero a presos tiun ĉi Adresaron (kiel parton de la intencata „Informa Jarlibro a ?), tiam mi jam
aparte ne eldonos la Adresaron en 1898, sed aĉetos de „Espero a respondan nombron da folioj por dissendo al tiuj personoj, al kiuj mi
ŝuldos tiujn ĉi foliojn laŭ mia promeso en „Kratkija Svedenija a3 .
N-ro 184. N l. Grodno, 1. (13.) IV. 1897
(direktita al s-ro F. Postnikov)
Kara sinjoro! — Por via letero pri la sukcesoj de via publika
parolo 0 mi kore vin dankas. Mi tre ĝojas ke „Espero a reviviĝis kaj
mi esperas, ke en la novaj manoj ĝi baldaŭ ekfloros kaj komencos
fruktoportan laboradon. Laŭ la deziro de s-ro Ŝmurlo kaj je lia
1 forstrekita en la originalo. 2 skribita super la linio anstataŭ la
forstrekita vorto. 3 en la originalo ruslitere, signifas: mallongaj informoj.
Societo Espero en St. Peterburgo. — N-roj 183—185
kalkulo mi sendis hodiau al „Espero“ (per adreso de s-ro Borovko):
20 ekz. de No 64, 20 ekz. de No 72, 10 ekz. de No 44, 50 ekz. de No 77
kaj 5 ekz. de No 90.
Vi demandis min, kiom „Espero“ ŝuldas al mi? Tion ĉi mi ne
povas diri al vi tute precize, ĉar la aferoj de „Espero“ longan tempon
estis en granda malordo kaj la kalkuloj estas tre konfuzitaj; ĉar en
la nomo de „Espero“ prenadis kolektojn da libroj diversaj personoj
de la estinta komitato (N. Halle, E. Haller, Terentjev, Majnov k.t.p.),
kiuj jam longe donas pri si nenian signon de vivo; mi ne scias, kie
ili loĝas kaj mi ne povas demandi ilin, kion ili faris kun la libroj …
Lau miaj libroj „Espero“ ŝuldas al mi ĉirkau 80 rubloj 0 … Sed kiu
pagos tion ĉi? Mi ja scias, ke „Espero“ estas tre malriĉa kaj ne havas
la eblon pagi ŝuldojn faritajn de ĝiaj antauaj membroj; tial mi jam
longe tute elstrekis la ŝuldojn de „Espero“ el miaj libroj, kaj sekve
„Espero“ devas kalkuli, ke ĝi nun ŝuldas al mi nenion, kaj de la
nuna tago mi faras por Espero novan lokon en mia libro kaj ni
komencos kalkulojn novajn.
Sed ĉar mia propra financa stato estas nun tre kaj tre premita,
tial mi nun bedaurinde ne havas jam plu la eblon doni librojn en
komision, kaj mi estos tre danka al „Espero“, se ĝi volos nun prenadi
librojn ĉiam nur por pagita mono au per surmetita pago (naloĵennim
plateĵem) 1 . Rabaton mi ĉiam kalkulados al „Espero“ sekvantan: a) de
miaj verkoj — rabato 40%, b) de fremdaj verkoj (signitaj en la
nomaro de verkoj per steleto) — 20%. Krom tio, se „Espero“ aĉetos
per unu fojo ne malpli ol por 100 r., tiam la rabato de miaj verkoj
estos 50% (t. e. anstatau 100 r. „Espero“ pagos nur 50 r.). Por la transsendo pagas la aĉetanto. (Grandajn [nombrojn] 2 paketojn mi sendos
per fervojo, sekve la transsendo kostas tre malmulte.)
P. S. Mi estus al vi tre danka, se vi povus sendi al mi po unu
ekzemplero de kelkaj gazetoj, kiuj raportis pri via publika parolo 0 .
N-ro 185. N l. Grodno, 26. IV. (8. V.) 1897
Karaj gesinjoroj! — Antau 3 tagoj mi komencis la dissendadon
de mia artikolo al la gazetoj. Por scii, kiel plue min teni, mi tre
bezonas scii, kiel la gazetoj akceptis mian artikolon. Tial mi petas
vin, ĉu vi — au aliaj membroj de „Espero“ 2 — ne havos okazon kaj
eblon en la dauro de 6—8 tagoj trarigardadi diversajn Peterburgajn —
kaj se eble ankau aliurbajn 3 — gazetojn kaj skribi al mi, kia el ili
presis mian artikolon au ian rimarkon pri ĝi? De ĉia gazeto, en kiu
estos dirite pri mia artikolo, volu aĉeti unu ekzempleron kaj sendi
al mi. Ciujn elspezojn mi kompreneble kun danko resendos al vi.
1 en la originalo ruslitere, signifas: per surmetita pago. 2 forstrekita
en la originalo. 3 frazpartoj, interskribitaj en la originalo mem aldone
super la linioj.
33*
515
V. B. Gis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 186. N L. Grodno, 13. (25.) VI. 1897
Mi ricevis vian varman amikan gratulan telegramon al la dekjaro
de Esperanto kaj mi dankas vin por ĝi el la tuta koro. La plej malfacila, komenca parto en nia vojo estas pasita 0 , kaj ni esperu, ke la
plua irado estos multe pli facila kaj ke ni baldau vidos belajn fruktojn
de nia pacienca laborado.
N-ro 187. N L. 18. (30.) VIII. 1899
Mi komencis donadi serion da anoncoj pri plena kurso de Esperanto. Dezirante samtempe sciigadi la legantojn ankau pri la ekzistado
de „Espero a kaj iom vivigi la agadon de „Espero <£ , mi dezirus de nun
en la anoncoj anstataŭ mia adreso la adreson de „Espero“. Tial
mi petas la societon „Espero ££ , ke ĝi sciigu min, ĉu ĝi konsentas
je tio ĉi. La tekston de la anonco, kiun mi intencas nun presadi,
mi tie ĉi almetas. Ĉu la societo konsentas je tia teksto? Se la
Societo konsentas, tiam mi petas — por ne perdi vane tempon —
volu tuj presigi la anoncon en la plej proksima numero de la ĵurnalo
„Niva ££ (Niva) 1 . La koston de la anonco mi morgaŭ sendos al vi. Ne
sciante la nunan adreson de „Espero ££ , mi lasis en la anonco liberan
lokon, kie vi volu alskribi la adreson post la vorto „S. Peterburg ££2 .
La titolaj 3 vortoj „meĵdunarodnij jazik Esperanto ££4 devas esti presitaj
nepre per tiaj samaj literoj, kiel en la almetita modelo (kiun
mi eltranĉis el tiu sama ĵurnalo „Niva ££ ).
Se la Societo konsentas je mia propono, tiam mi aranĝos la aferon
en la sekvanta maniero.
Unu fojon en semajno (regule ĉiun merkredon) vi sendados al
mi per letero la precizajn adresojn de ĉiuj personoj, kiuj en la daŭro
de la semajno mendis de vi plenan kurson*; mi tuj plenumados ĉiujn
tiujn ĉi mendojn, kaj mi enskribos ĉiujn mendojn ricevitajn per vi en
aparta libro. En la fino de ĉiu monato mi sendos al vi kalkulon de
ĉiuj enspezoj kaj elspezoj kaŭzitaj per viaj mendoj, kaj la enspezitan
sumon mi uzos en la sekvanta maniero: De la sumo de ĉiuj enspezoj
mi dekalkulos la sumon de miaj elspezoj (kosto de anoncoj, pura kosto
de la libroj al mi mem, kosto de transsendo), kaj la tutan profiton,
kiu restos, ni dividos inter ni po egalaj partoj, t. e. 50% de la profito
mi konservos por mi kaj 50% mi transsendos al la societo „Espero ££ .
En okazo se anstataŭ profito estos deficito, mi kovros ĝin mem el
mia propra poŝo; sekve vi partoprenados nur en la profito, kiam
tia estos, sed de partoprenado en la deficito vi estos tute liberaj.
* sub ĉiu urbo nepre devas esti montrita ankaŭ la gubernio.
1 ripetita ruslitere, signifas: Grenkampo . 2 ruslitere en la originalo .
3 skribita super la linio. 4 ruslitere en la originalo, signifas: la internacia
lingvo Esperanto.
516
Societo Espero en St. Peterburgo - Artur Florel. — N-roj 186—191
Morgau mi sendos al vi 30 rublojn por la unua anonco. Se la
Societo „Espero w akceptas mian proponon, tiam volu tuj presigi mian
anoncon en „Niva“ (kalkulante por la anonco la spacon de 15 linioj
de duobla kolono); sed se la societo ne akceptas mian proponon, tiam
volu resendi al mi la monon returne.
N-ro 188. N P. 5. (18.) XII. 1904
(direktita al d-ro A. I. Asnes) 1
Karaj sinjoroj! — La oficialan permeson por fondi filion Varsovian
mi ricevis kaj en la nomo de nia tuta rondeto mi sendas al vi plej
koran dankon. La Dokumentojn mi transdonis al s-ro Blumental, kiu
sin okupas je la ellaborado de permeso. Por viaj bondeziroj ni kore
vin dankas.
P. S. Kun ĉio tuŝanta nian rondeton volu vin turnadi al nia
sekretario s-ro A. Grabowski, str. Zorawia (ul. ĵuravja) 2 No. 47.
N-ro 189. N P. 18. XI. 1905 (poŝtstampo)
Kara sinjoro! — Bedaurinde mi ne povas plenumi vian deziron,
ĉar kolekti la adresojn de diversaj miaj korespondantoj estus tro
granda laboro.
P. S. Kial la redakcio de „Ruslanda Esperantisto“ sendas al mi
de la lastaj numeroj po 8—10 ekzemplerojn anstatau unu?
N-ro 190. N P. 25. 5. 1907
Karaj sinjoroj! — La 50 ekz. de la broŝureto „Esperanto“ (ŝlosilo)
mi ricevis kun plezuro kaj mi kore vin dankas. Mi estas konvinkita,
ke la broŝureto montriĝos tre utila kaj havos grandan sukceson.
☆
A1 s-ro Artur Florel, S. Peterburg
N-ro 191. N P. 15. (27.) I. 1892
Tre estimata sinjoro! — La projekton de la regularo de la „Espero“
mi ricevis kaj kore dankas; mi presos ĝin en la 2-a numero de Ia
Esperantisto. (S-ro Trompeter prenis sur sin la financan flankon de
la Esperantisto, kaj ĝi elirados jam de nun tute regule; ĝia kosto estos
de nun nur 80 kop. por jaro; la unua numero eliros post3—3V 2 semajnoj.)
Ĉu vi ne volos de tempo al tempo sendadi al mi artikolojn por la
Esperantisto pri la laboroj de la „Espero“ k.t.p.? Mi sendas al vi
hodiau por la „Espero“ la himnon de Ch. Adelskold.
P. S. Mi estos tre danka al la „Espero“, se ĝi volos ĉiam sendadi
al mi la protokolojn de siaj kunvenoj kaj laboroj (por la „Esperantisto“).
1 Noto de V kolektinto: la privataj leteroj al d-ro Asnes troviĝas en
ĉi tiu kolekto V, n-roj 279 — 296. 2 en la krampoj ruslitere.
517
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al Florel - Beker -
- - 1 –——
N-ro 192. Np. 12 . II. 1892
Tre estimata sinjoro! — La ŝanĝojn de la Regularo mi ŝanĝos
ankau en la gazeto. S-ro Trompeter skribis al mi pri via telegramo;
11 efektive tre multe faras por nia afero. (kaj) 1 Kun ĝojo mi legis en
via letero pri la novaj membroj de la „Espero“. Ĉu estas ia espero
por la oficialiĝo de la „Espero“?
N-ro 193. Np. 26. III. 1892
Tre estimata sinjoro! — La regularon mi ricevis; sed la Regularo
de la Espero jam estas presita (kun la ŝanĝoj, kiujn mi ricevis de vi
antau kelkaj semajnoj) en la No 3 de la Esperantisto (kiun vi ricevos
kredeble post kelkaj tagoj).
☆
A1 s-ro Osip V. Beker, S. Peterburg
N-ro 194. N p. ii. (23.) VI. 1892
Tre estimata sinjoro! — Mi ricevis vian leteron de 2/14 VI kaj
post kelkaj tagoj mi min fotografos en profilo kaj kredeble post 10 ĝis
12 tagoj mi povos sendi al vi la fotografaĵon.
Koran dankon por la kopioj de la leteroj de M. Mŭller kaj Tolstoj
(mi legis ilin en sia tempo). La Esperantiston 1890 kaj 1891 oni povas
elskribi nur de s-ro Schmidt en Nurnbergo 2 , ĉar mi jam havas
nenian ekzempleron. (ne subskribita)
☆
A1 s-ro E. de Wahl
N-ro 195. P. 25. VIII. (6. IX.) 1892
Kara sinjoro! — Mi ricevis vian leteron de 8/VIII kaj dankas por
via memorado pri nia afero. La maristoj havas por mi grandan signifon. La hispanan libron s-ro Rodrigues Huestas eldonas nun por
la mono kolektita de la „Esperantisto“ kaj tial li nun faros en la lingvo
nenian ŝanĝon, kaj la tutan esperantan parton ni mem atente trarigardos. Miaj propraj aferoj estas ankoraŭ tre malbonaj, sed mi
esperas, ke la tempo ĉion bonigos.
☆
A1 s-ro N. P. Evstifejev , Minusinsk
N-ro 196. N p. Grodno, 18. (30.) XI. 1894
Kara sinjoro! — Vian telegramon mi ricevis, kaj tuj sendis al vi
la librojn; sed sendi 100 ekzemplerojn mi ne povis, ĉar mi nun tiom
ne havas; tial mi sendis dume nur 70 ekzempl. kaj la restajn 30 ekz.
mi sendos al vi post 10—12 tagoj. Sur la 70 ekz. de No 56 mi faris
surmetitan pagon de 3 r. 50 kop.
_ ☆
1 forstrekita en la originalo . 2 skribita antaŭe: Ntirnbergo } la super -
signo ĉe la litero „ti“ estas forstrekita .
518
de Wahl - Evstifejev - Sutkovoj - Rogaĉev-Antonov. — N-roj 192—202
-
A1 s-ro N. G. Sutkovoj , S. Peterburg
N-ro 197. N p. Grodno, 4. (16.) VII. 1897
Kara sinjoro! — La numeron de „Narod wl mi ricevis kaj dankas
vin kore. La broŝuron „Vibor meĵdun jaz .“ 1 2 mi ne sendas al vi, ĉar
la Kongreso bedaurinde ne povas efektiviĝi, pro tro kaj tro malgranda
nombro da partoprenantoj kaj pro la absoluta rifuzo de aliaj partioj.
A 1 la du ( 2 !) abonintoj mi jam resendis ilian monon.
☆
A1 s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, S. Peterburg
N-ro 198. Npoŝtmandata kupono. 20. VIII. 1899
Kara sinjoro! — Mi sendas al vi nun 30 r. por la anonco, pri kiu
mi skribis en mia letero.
N-ro 199. N p. 27. IX. (9. X.) 1899
Kara sinjoro! — Viajn 4 mendojn lau la unua anonco en „Niva “ 3
mi danke ricevis kaj mi tuj ilin plenumis. En la pasinta semajno mi
sendis al „Niva “ 3 ankorau 30 r. por ke ĝi ripetu la anoncon de „Espero“;
en la venonta semajno mi sendos tien ankorau 30 r. por tria anonco.
N-ro 200. N p. 9 . ( 21 .) X. 1899
Kara sinjoro! — La mendojn NNo 5 kaj 6 , kiujn mi ricevis de
vi en la pasinta semajno, mi plenumis. Nun mi miras, ke mi hierau
ricevis de vi nenian leteron kun mendoj; ĉu en la daŭro de la tuta
semajno venis nenia mendo?
P. S. Volu sendi al mi kun surmetita pago 10 ekz. de „Kain“.
N-ro 201. N p. 17 . (29.) X. 1899
Kara sinjoro! — La mendojn No 7—11 mi danke ricevis kaj plenumis. — Por la 10 ekz. de „Kain“ mi laŭ via deziro sendis al vi 16 ekz.
de la lernolibro. Sendi al s-ro Timofejev 8 librojn por 14 ekz. de lia
verko mi kompreneble ne povas, ĉar mi nenion povas fari kun liaj libroj.
N-ro 202. N p. 24. X. (5. XI.) 1899
Kara sinjoro! — La mendojn NoNo 12—16 mi danke ricevis kaj
plenumis. A 1 s-ro Tiĥonov (No 15) mi sendis sen surmetita pago kaj
la sumon enskribis en la kalkulon de „Espero“. — En la pasinta semajno mi intencis doni trian anoncon en „Niva“; sed vidante kiel malmultege la anoncoj alportas (ne parolante jam pri la kosto de la libroj,
transsendo k.t.p., la mendoj ne kovras eĉ la koston de la anoncoj
mem!), mi bedaŭrinde ne povas jam doni pluajn anoncojn.
1 gazeto, signifas: Popolo. 2 en la originalo ruslingve, signifas:
elekto de internacia lingvo. 3 ruslitere en la originalo.
519
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
.
N-ro 203. N F. 8. (20.) XI. 1899
Kara sinjoro! — La mendojn NNo 17—24 mi danke ricevis kaj
plenumis. A1 No 23 (Krumhardt) 1 mi lau via montro sendis sen surmetita pago kaj la koston mi enskribis en la kalkulon de „Espero“.
— Lau via deziro mi en la antaŭlasta semajno sendis al vi 50/77 (kun
surmetita pago de 4 r. + 3 r. 50 k.) kaj en la lasta semajno 75/85 kun
surmetita pago de 1 r. 45 kop. Ĉiujn novajn verkojn, kiuj estas presitaj
ĝis nun, vi trovos en la verko No 123, kiun mi sendis al vi kune kun
la 75/85. Post No 123 estas ankoraŭ presita nenia nova numero.
N-ro 204. N p. 15. (27.) XI. 1899
Kara sinjoro! — La mendojn No 25—27 mi danke ricevis kaj
plenumis. (NNo 25 kaj 26 sen surmeto de pago); ankaŭ la „Sev. Kurjer“ 2
mi danke ricevis. Ĉu en la kunveno de „Espero“ efektive estis tia
malordo, kiel skribas la gazeta eltranĉo kiun vi sendis al mi? — La
Biblioteko ĉesis eliradi. — La 5 ekz. de No 72 mi sendis al vi kun
surmetita pago de 1 r.
N-ro 205. N L. 27. XI. (9. XII.) 1899
Kara sinjoro! — Vian detalan leteron mi danke ricevis. Estas
granda domaĝo ke la stato de „Espero“ estas tiel malbona; tamen ni
ne devas perdi la esperon, pli aŭ malpli frue ĉio denove venos en
ordon kaj tiam vi kaj s-ro Ostanieviĉ havos la agrablan konscion, ke
vi savis „Esperon“ en ĝia plej malfacila tempo. La leterojn de
s-ro K. Lefler kaj la kopion de via respondo al li mi sendis al vi
hodiaŭ en rekomendita letero. Mi trovas ke (vi) 3 la kunvenoj de
„Espero“ neniam devas esti kunligataj kun iaj publikaj paroladoj k.t.p.;
laŭ mia opinio en la kunvenoj de „Espero“ devas partopreni nur
membroj de „Espero“, por ke la flanka publiko ne vidu la malfortecon
de „Espero“. — Cetere, en tiu ĉi afero mi ne estas kompetenta kaj
diri ian pozitivan opinion mi ne volas.
Kiam s-ro Ostanieviĉ intencas esti en Varsovio?
La mendojn NNo 28—30 mi danke ricevis kaj plenumis.
N-ro 206. N p. 13. (25.) XII. 1899
Kara sinjoro! — Mi ne povis ankoraŭ sendi al vi la verkon No 53,
ĉar mi ĝin nun ne havas, — mi atendas ĝin de tago al tago. Kredeble
morgaŭ aŭ postmorgaŭ mi ĝin ricevos, kaj tiam mi tuj ĝin sendos
al vi. — S-ro Postniko 0 vizitis min, sed multe paroli mi ne povis ĉar
mi tiam estis (okupita) 3 ne tute libera.
N-ro 207. N L. 25. XII. 1899 (6. I. 1900)
Kara sinjoro! — Antaŭ ĉio volu akcepti mian dankon por via
gratula karto kaj mian reciprokan gratulon je la venonta nova jaro.
1 ruslitere en la originalo . 2 ruslitere en la originalo, signifas: Norda
Kuriero. 3 forstrekita en la originalo .
520
Rogaĉev-Antonov. — N-roj 203—207
La librojn mi sendis al vi kun surmetita pago de 15 r. 75 kop.
(Kosto de la libroj 26.25
Rabato 50% . . 13.12^
Restis 13.12.V
Transsendo 2.62^-
Kune 15.75)*
La mendon No 31 mi danke ricevis kaj plenumis.
Mi donas nun la kalkulon de ĉiuj 31 mendoj:
A. Enspezoj:
1. De 27 mendintoj mi ricevis po 3 r. 20 kop.* . . 86 r. 40 kop.
2. „Espero a ŝuldas al mi por 4 kursoj (mendoj NNo 15,
23, 25, 26) po 3 rubloj.12 . 00
Kune 98 r. 40 kop.
B. Elspezoj:
1. A1 „Niva wl mi pagis por 2 anoncoj po 30 r… 60 r. 00
2 . Transsendo de la mono al Niva * 1 . 0 . 50
3. Transsendo de 27 kursoj por 39 kop. (kun surmet.
pago) kaj 4 kursoj por 29 kop. (simplaj) …. 11 . 69
4. Ĉiu 3-rubla kurso kostas al mi mem 80 kop.;
sekve 31 kursoj kostis al mi.24 . 80
96 r. 99 kop.
Sekve la pura profito estis: 98 r. 40 k — 96.99 = 1 r. 41 kop.
Lau nia interkonsento el tiu ĉi profito apartenas 50% al mi kaj
50% al Espero; sekve al „Espero“ apartenas 70| kop . 2
Sekve mia kalkulo kun „Espero“ estas nun la sekvanta:
A) Espero ŝuldas al mi:
1. por la venditaj kursoj No 15, 23, 25, 26 po 3 r. 12 r. 00
2. por la verko No 53 kiun mi sendis al vi (kun
rabato 20 % kaj 10 % por transsendo). 0 . 54
Kune 12 . 54
B) E1 la profito de la anoncitaj kursoj mi ŝuldas
al Espero (laŭ la supre montrita kalkulo) … 0 . 707 2 k.
Sekve nun Espero ŝuldas al mi 11 r. 8372 kop.
Tiun ĉi sumon mi petas ne sendi al mi; mi donacas ĝin al „Espero“
kiel mian parton de helpo por la presado de nova eldono de la Regularo; ni sekve nun estas kvitaj.
* la restaj 4 mendintoj pagis al „Espero“.
1 ruslitere en la originalo . 2 korekte surskribita anstataŭ la eraro:
577 a kop.
521
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al V. K. Rogaĉev-Antonov -
Ĉiujn mendojn de kursoj, kiuj nun venos dank’ al la anoncoj, kiujn
„Espero a decidis donadi en la gazetoj, mi kalkulados en la sekvanta
maniero: de ĉiu 3-rubla kurso mi prenados por mi nur (SOkop.) 1
1 rublon 2 por la libroj, 29 (au 39 se per surmet. pago) kop. por la
transsendo, kaj la tutan reston mi transsendados ĉiumonate al „Espero K .
N-ro 208. N p. 13. (25.) I. 1900
Kara sinjoro! — La mendon No 31 mi danke ricevis kaj plenumis.
La librojn No 44 (5 ekz.) mi sendis al vi kun surmetita pago de 1 r.
(5 X 20 kop. = 1 r.
Rabato 20%. 0.20
0.80
Transsendo ……. 0.10
Surmeto de pago …. 0.10
1 . 00 ).
La „Demonon“ mi nun ne havas. Mi havos tiun ĉi verkon post
8—10 tagoj.
☆
A1 s-ro Vejtcler (fervoja kuracisto), St. Kupjansk
N-ro 209. N p. 3 i. I. (12. II.) 1900
Estimata kolego! — Vian novan adreson mi enskribos. — Ĉu la
„Lingvo Internacia“ estos eldonata en 1900 kaj kia estos ĝia abona
pago — mi nun ankorau ne scias, ĉar ne aperis ankoraŭ la numero
Decembro 1899. Mi rekomendas al vi la gazeton „L’ Espĉrantiste“
kiu eliras en lingvoj franca kaj Esperanto kaj kostas 1 r. 80 kop. por jaro.
☆
A1 s-ro Th. Thorsteinsson , Kopenhagen
N-ro 210. P. 3. VI. 1901 (poŝtstampo)
Kara sinjoro! — La 2 ekz. de N 190 mi sendis al vi. — La nomoj
de ŝako estas:
Konig
— reĝo
Bauer
— soldato
Dame
— damo
Schach
— ŝako (aŭ ŝak’!)
Laufer
— kuriero
Rochieren
— rok(ad)i
Springer
— ĉevalo
Matt
— mato (aŭ mat’!)
Thurm
— turo
Pli malgranda eldono de
la portreto de esperantistoj ne ekzistas,
N-ro 211. L. 8. III. 1906
Kara sinjoro! — Pardonu, ke mi ne respondis al vi pli frue, ĉar
mi estas terure okupita.
1 forstrekita en la originalo. 2 surskribita anstataŭ la forstrekita.
522
Vejtcler - Th. Thorsteinsson - Th. Cart. — N-roj 207—213
Mi ĝojas, ke vi intencas eldoni lernolibron en islanda lingvo kaj
mi deziras al via entrepreno la plej bonan sukceson. Sendi la manuskripton al mi vi ne bezonas, ĉar la lingvon islandan mi ne komprenas, kaj doni oficialan aprobon al via libro mi tial ne povas;
sed mi estas tute certa, ke la firmo Hachette ne insistos pri la aprobo
kaj ĝi volonte donos al vi la permeson, se vi nur pagos al ĝi kelkan
procenton.
Respondo al viaj demandoj:
1. La elparolado de la vokaloj devas esti nek tro longa, nek tro
mallonga; ekzemple „i“ devas esti elparolata iom pli longe ol en la
germana „Sinn“ kaj iom pli mallonge ol en „Riese“.
2. La nomo de bestoj signifas ankau la viran sekson; la vorton
„viro“ (ekzemple „bovoviro“) mi aldonas nur en okazo de ekstrema
neceseco.
3. Vi devas diri „la patrino diras ke ŝia filo venos kun sia infano.
4. Folio estas uzata en ambau sencoj (por 2 paĝoj en libro kaj
por papera tutaĵo enhavanta 16 paĝojn en 8°).
5. Por karesaj formoj oni povas uzi „ĉj (nj)“ kaj ankau „et“
(Patreto, patrineto, paĉjo, panjo). La „ĉj“ kaj „nj“ estas uzataj nur
en nomoj kaj en „patro“ kaj „patrino“; en ĉiuj aliaj okazoj oni karesas
per „et“.
6 . Por „PfIanze“ oni povas uzi „kreskaĵo“ kaj „vegeta}o“.
7. „Korto“ povas esti uzata por la tuta loko okupata de la loĝejo
(kune kun la konstruataĵoj).
8 . Mia gepatra lingvo estas la rusa; sed nun mi parolas pli pole,
kaj mi nomas min ne „ruso“ sed „Rusujano“.
N-ro 212. P. 14. III. 1907 (poŝtstampo)
Kara sinjoro! — Kun plezuro mi ricevis vian verketon pri Esperanto kaj mi dankas vin kore. Mi esperas ke la verketo alkondukos al
nia afero multajn amikojn en via malproksima lando.
☆
A1 prof-ro Th. Cart, Paris
N-ro 213. P. 9. (22.) XI. 1901
Tre estimata sinjoro! — La „Gazette de Lausanne“ kaj ankau la
programon de la kursoj en la „Association Polytechnique“, kun noto
pri viaj kursoj de Esperanto mi ricevis kaj kore vin dankas. Mi ne
dubas, ke viaj kursoj havos grandan signifon por nia afero kaj mi
deziras al via laborado la plej bonan sukceson.
Kun alta estimo kaj internacia saluto …
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 214. L. 8. XII. 1901
Kara sinjoro! — La 2 rakontetojn mi korektis kaj resendas al vi.
Sendi al vi certan kvanton da libroj por tenado mi bedaŭrinde tute
ne povas, ĉar mi havas de ĉiuj libroj nur negrandan kvanton, tial mi
devas konservi ilin ĉe mi por la aĉetantoj. Se vi volus aĉeti kelkan
kvanton da libroj, tiam mi volonte donos al vi ilin kun la sekvanta
rab ato:
ĉe la sumo de 15 frankoj — rab. 25%
ĉe „ „ „ 150 „ — rab. 40%
(de la verkoj fremdaj, signitaj en la nomaro per steleto, mi povas
doni rab. 10%).
Por la transsendo mi kalkulas ĉiam 10% de la nominala kosto.
La mono devas esti pagata tuj ĉe la aĉetado, ĉar, trovante min ĉiam
en tre premita financa situacio, mi havas nenian eblon aranĝi mal-fermitan krediton.
De „Hamleto“ mi havas ankoraŭ ĉirkaŭ 100 ekzemplerojn. Sufiĉe
grandan kvanton mi havas ankoraŭ de la libroj NNo 14, 19, 30, 75,
76, 80, 84, 92, 93, 101, 103.
N-ro 215. P. 1. (14.) I. 1902
Kara sinjoro! — Laŭ deziro mi sendos al vi 50 ekz. de No 8 kaj
1 ekz. de No 77 (la No 132 estas ne rusa, sed bulgara). La Jarlibron
por 1897 mi jam pli ne havas. La monon por la diversaj libroj, kiun
vi mendas kaj mendados, vi ne bezonas tuj sendi al mi, ĉar mi decidis malfermi al via grupo konstantan krediton. En Junio kaj Decembro de ĉiu jaro mi sendados al vi kalkulon, kaj tiam vi sendados
al mi la monon. — A1 s-ro C. Bourlet mi skribis leteron kaj sendis
al li Hamleton kun dediĉo. Pri la reeldono de „Hamleto <£ mi jam
skribis al s-ro de Beaufront.
N-ro 216. P. 16. (29.) I. 1902
Tre estimata sinjoro! — La „Lecionojn a mi trarigardos kaj post
2—3 tagoj mi ilin resendos al vi. — Parton de la libroj menditaj mi
sendis al la „Grupo“ hodiaŭ, la ceteran parton mi sendos post 2 ĝis
3 tagoj. De la verko No 76 („Iliado“) mi sendis ambaŭ kajerojn, ĉar
la solan kajeron I mi ne povas vendi. De „Hamleto“ mi sendis la
kajerojn II, III, IV; la kajeron I vi ricevos de s-ro Rene Lemaire, al
kiu mi jam skribis pri tio ĉi. — „Kain“ (No 94) vi ricevos je mia
kalkulo post 6—8 tagoj el Peterburgo. — No 15 mi jam ne havas.
N-ro 217. L. ? 1902
Kara sinjoro! — La „Lecionoj“ estas seneraraj kaj perfekte bonaj,
tial mi nenion bezonis korekti en ili. Nur sur la paĝo 9 mi trovis
eraron 1 (kiun mi korektis per krajono); nome: anstataŭ „participe
passe“ devas esti „participe passif“.
1 Ĉi tie d-ro Zamenhof eraris; prof-ro Cart estis prava .
524
Th. Cart. — N-roj 214—219
N-ro 218. L. 13. IV. 1902
Kara sinjoro! — De la librejo Lamotte-Malterre mi ricevis poŝtan
karton, kiun mi tie ĉi almetas. Sed ĉar havi aferojn kun fremdaj
libristoj estas por mi tute ne eble, tial mi preferus, ke la centra loko
de vendejo por Francujo estu ĉe la Grupo Pariza. Mi tial respondis
al la dirita librejo la jenon:
„Pour tout ce qui concerne la langue Esperanto veuillez-vous
adresser a Monsieur Theophile Cart, 12 rue Soufflot, Paris u ; eble vi
aŭ sinjoro Gabriel Chavet volos plenumi la mendon ĉe la diritaj
libristoj?
N-ro 219. L. 13. (26.) IV. 1902
Kara sinjoro! — Mi ricevis kun plezuro la du verketojn (”L’ Esperanto en dix legons” kaj „Vocabulaire frangais—esperanto”) kaj mi dankas
vin kore. La unuan mi enportis en la „Nomaron de verkoj“ sub
No. 152, la duan sub No. 153. Ambaŭ verkoj estas tre bonaj kaj sendube alportos al nia afero grandan utilon.
Koncerne mian kontrakton kun s-ro Beaufront (resp. la firmo
Hachette) vi povas esti tute trankvila; ĝi absolute neniom povas
iam malutili al Esperanto, ĉar ĝi absolute neniom tuŝas la plenan
liberecon de Esperanto kaj de la esperantistoj; ĝi estas nur privata
persona kontrakto inter mi kaj s-ro de Beaufront, sed por la tuta
mondo esperantista ĝi havas absolute nenian signifon.
Esperanto restas libera apartenaĵo al la tuta mondo tiel same,
kiel ĝi estis ĝis nun. Ĉiu povas tute libere eldoni verkojn en Esperanto aŭ pri Esperanto kaj mi ne sole ne volos tion ĉi malpermesi
al iu, sed mi eĉ havas nenian rajton kaj nenian povon tion ĉi fari.
Mi nur promesis al la firmo Hachette (por rekompenci ĝin por ĝia
propagando), ke la rajton presi la vortojn „aprobita de d-ro Zamenhof“ mi donos nur al tiuj aŭtoroj, kiuj presos siajn verkojn ne kontraŭ
la volo de la dirita firmo. Persekuti ian aŭtoron por tio, ke lia verko
esperanta ne portas mian aprobon, mi ne sole neniam intencas, sed
mi eĉ havas nenian rajton tion ĉi fari.
La persona iniciativo de ĉiu esperantisto restas tute
kaj absolute libera, kiel antaŭe. Se iu volas eldoni ian verkon,
gazeton k.t.p., li tute ne bezonas peti mian aprobon; ĉar la malesto
de mia presita aprobo sur la verko ja tute ne signifas, ke mi tiun ĉi
verkon malaprobas!
Sciigi al la esperantistoj, ke mi lasas al ili la antaŭan plenan
liberecon, estus afero tute superflua, ĉar mi ja neniam kaj nenie
diris, ke mi forprenas tiun ĉi liberecon!
Mi ja nenie kaj neniam diris al la esperantistoj ke se iu volas
eldoni ian verkon, li devas peti mian aprobon. Ĉia bona verko havos
ĉiam la plej bonan sukceson inter la esperantistoj, tute egale, ĉu ĝi
525
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
portas mian formalan aprobon au ne. La „aprobita de d-ro Zamenhof“
estas nur simpla formalaĵo, afero tute persona, kiun mi devis
promesi al la firmo Hachette, por ke ĝi, entreprenante multekostan
propagandon por nia afero, havu la garantion, ke ĝiaj elspezoj ne
estos tute perditaj en la okazo se mi publike rekomendus al la esperantistoj uzadi la eldonojn de aliaj personoj kaj ne la eldonojn de
Hachette.
N-ro 220. L. 7. V. 1902
Kara sinjoro! — Ĉie, kie nur la senco permesas, mi preferas
formojn pli mallongaj n; sekve mi dirus: „la 5 sentoj estas la audo,
gustumo“ k.t.p. (sen ad); sed pli bone estus: „La 5 sentoj (sen „ad“,
ĉar kapablo) estas la audado, gustumado (kun „ad“, ĉar farado)“.
„Falakvo“ kaj „akvofalo“ ambau estas bonaj (falakvo signifas pli la
falantan akvon mem, akvofalo signifas pli la lokon de falado).
Mi pensas, ke via timo pri la francaj vortoj estas tute superflua;
mi estas tute konvinkita, ke la germanoj nenion havos kontraŭ ili,
ĉar ili komprenos tre bone, ke tia aŭ alia formo estas elektita ne pro
pli granda amo al la francoj, sed simple nur pro oportuneco kaj
pli internacia . komprenebleco. La germanoj ja uzas tiajn francajn
vortojn eĉ en ilia propra lingvo, — tiom pli ili nenion havos kontraŭ
la uzado de tiaj vortoj en lingvo internacia. Tamen sen bezono
uzi vortojn francajn anstataŭ esperantaj ni kompreneble ne devas. —
„Genuosto“ estas bona.
Nun pri la firmo Hachette. Pro la bono de nia afero mi dezirus
(sed ne postulas, neniam postulis kaj neniam postulos) ke ĉiu, kiu
eldonas ian verkon esperantan, turnu sin antaŭe al la firmo Hachette.
La kaŭzo de mia deziro estas sekvanta: se nun, dum Esperanto ne
estas ankoraŭ sufiĉe fortigita, multaj firmoj komencos eldonadi verkojn
esperantajn, — tiam ili en reciproka konkurado ĉiu perdos sian monon
kaj sekve ili ĉiuj baldaŭ malvarmiĝos por nia afero, kaj ni restos sen
eldonistoj-propagatoroj; sed se la afero sin trovos precipe en la manoj
de unu firmo, tiam ĝia mono ne estos perdita kaj sekve la firmo
ricevos impulson, por energie labori por nia afero. Tial ĉiun, kiu
volas eldoni ion en Esperanto, mi (pro la bono de nia afero) petas,
ke li eldonu sian verkon per Hachette. Sed se ian verkon la firmo
Hachette ne deziras eldoni mem, aŭ se tiu ĉi firmo faras al la
aŭtoro iajn malfacilaĵojn, tiam la aŭtoro havas plenan rajton (ne sole
leĝan, sed ankaŭ moralan) eldoni sian verkon kie li volas, kaj li
povas esti tute certa, ke mi neniam protestos kontraŭ tio ĉi. Mal-permesialiu eldoni verkojnesperantajnnekmineklafirmo
Hachette havas nenian 0 rajton; tial mi forte miras, ke la granda
katolika firmo ne eldonas religiajn librojn en Esperanto nur tial, ke
Hachette malpermesis!
526
Th. Cart. — N-roj 219—222
Ke la firmo Hachette komprenas tre bone la sencon de nia kontrakto kaj ke ĝi scias tre bone, ke ĝi ne havas la rajton malpermesi
al iu la eldonadon de esperantaj libroj, — tion ĉi vi povas vidi el la
sciigo, kiun la firmo Hachette mem presas sur ĉiuj ĝiaj° esperantaj
eldonoj: „La maison Hachette et C ie est seule autorisee par M. le
Dr. Zamenhof ŭ publier les ouvrages aprouvĉs par lui. Tout ouvrage
… . qui porterait la mention „aprobita de Dr. Zamenhof“-
k.t.p. Sekve en tiu ĉi malgranda sciigo estas ne sole dirite tute klare
sed eĉ dufoje ripetite, ke la kontrakto koncernas nur tiujn verkojn,
kiuj volos porti sur si la vortojn „aprobita de L. Zamenhof“.
Vi vidas sekve, ke mi donis al la firmo Hachette ne la monopolon
por Esperanto (tion ĉi fari mi ja eĉ tute ne havus la rajton), sed nur
la monopolon por mia persona aprobo. Sed eĉ tiun ĉi malgrandan
pure personan monopolon mi donis al la firmo ne por ia pago sed
nur en la konvinko, ke tio ĉi estos utila al nia afero; sekve se
Hachette volus malbonuzi tiun ĉi monopolon kun malutilo por nia
afero (kion mi ne supozas), tiam mi ĉiam havos la eblon kontrau-batali kontrau tia malutilaĵo.
N-ro 221. L. 4. (17.) II. 1903
Kara sinjoro! — La vortaron franca—esperantan mi ricevis kun
ĝojo kaj mi dankas vin kore. Mi ne dubas, ke tiu ĉi verko nun tre
potence akcelos la disvastiĝadon de nia afero. Mi deziras al la verko
la plej bonan sukceson.
Vian deziron pri la „Premiĉres Legons“ mi plenumos tre volonte;
sed ĉar mi sciigis la firmon Hachette, ke mia plena reprezentanto
antaŭ tiu ĉi firmo estos s-ro de Beaufront, tial mi nun ne povas
skribi mian deziron rekte al la firmo, sed mi devas tion ĉi fari per
s-ro de Beaufront. Tial mi petas, ke vi transsendu tiun ĉi mian leteron
al s-ro de Beaufront kaj petu lin, ke li en mia nomo faru la sciigon
al la firmo.
Mi rajtigas per tiu ĉi letero s-ron L. de Beaufront (se li nenion
havas kontraŭ tio ĉi), ke li sciigu en mia nomo la firmon Hachette,
ke mi fordonas al la firmo ĉiujn miajn profitajn rajtojn rilate la verkon
„Premiĉres Legons d’ Esperanto de Th. Cart“ kaj rilate la farotajn
tradukojn de tiu ĉi verko, kun la kondiĉo, ke oni ĝin ne pli vastigos
kaj ke la profitoj estos uzataj sole por la propagando inter la blinduloj.
N-ro 222. L. 4. IV. 1903
Kara sinjoro! — Mi forte bedaŭras, ke s-ro de Beaufront sendis
al vi mian leteron kaj tiel faris al vi ĉagrenon tute kontraŭ mia volo.
Kontraŭ la apero de via vortaro mi ne sole nenion havis, sed
kontraŭe, ĝi faris al mi grandan ĝojon; tion ĉi mi skribis ne sole
al vi mem, sed — se mi bone memoras — ankaŭ al s-ro de Beaufront, kvankam mi ne sciis, ke li transsendos al vi mian leteron. Ke
527
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
la libro estis treege necesa — mi tute ne dubas (ĉar efektive mi tute
ne povas kompreni, kial s-ro de Beaufront, komprenante la eksterordinaran necesecon de vortaro, ĝis nun ne reeldonis ĝin, kvankam
en la verko No 53 ĝi ekzistis ja tute preta!!). Ke via libro estas
bona, mi ankaŭ neniam malkonfesis. Mi estis nur en principo
nekontenta kontraŭ Hachette, ke li presas librojn kun mia aprobo ne
demandinte min antaŭe, ĉu mi volas ke la verko portu mian publikan
aprobon. Kiel ajn bonega ia verko estas kaj kiel ajn alte mi estimas
ĝian aŭtoron, tamen se la verko devas eliri kun mia aprobo (t. e.
kun mia publika respondeco), mi ja devas antaŭe scii pri tio ĉi.
Se vi estus petinta mian permeson por presi mian aprobon, mi
kompreneble certe ne rifuzus ĝin; sed” tiam mi ja havus la okazon
antaŭe peti vin, ke vi aranĝu la aferon tiel, ke viaj verkoj ne mortigu
la verkojn de s-ro de Beaufront, kiu en la daŭro de 15 jaroj tiel malfacilege kaj tiel pacience laboris por nia afero kaj havas en ĝi tiajn
sendube grandegajn meritojn.
Mi pensis, ke viaj verkoj aperis sen la scio kaj kontraŭ la volo
de s-ro de Beaufront, kaj tial mi volis skribi al vi pri tio ĉi; sed ĉar
el via letero mi vidas, ke vi ne forgesis pri s-ro de Beaufront kaj ĉar en
la februara numero de TEsperantiste mi legis (paĝo 180) ke via vortaro
aperis kun plena interkonsento kun s-ro de Beaufront, tial mi
estas kontenta, kaj nun ni jam ne bezonas plu paroli pri tiu ĉi objekto.
N-ro 223. P. 2. (15.) VII. 1903
Kara sinjoro! — Mi ricevis la „Anfangsgrŭnde der Esperanto-Sprache“ kaj „Prime Lezioni d’ Esperanto“ kaj mi dankas vin kore.
La ambaŭ verkoj faris al mi veran plezuron, mi deziras al vi la plej
bonan sukceson kaj mi estas certa, ke ili estos tre gravaj por nia afero.
N-ro 224. P. 12. VIII. 1903
Kara sinjoro! — Mi ricevis kun plezuro la „First Lessons“ kaj
ankaŭ la gazeton „Touring-Club“ kun via bela artikolo kaj por ĉio mi
dankas vin tre kore.
N-ro 225. P. 18. X. 1903
Kara sinjoro! — Pri la intenco de s-ro de Beaufront mi povas
vin trankviligi: li ne volis ŝanĝi ion en la Universala Vortaro, sed
paralele kun „ĉirkaŭmano“ doni ankaŭ la vorton „braceleto“. Ŝanĝoj
estos farataj neniaj, nek en la gramatiko, nek en la vortaro ĝis tiu
tempo, kiam la afero de Esperanto estos transirinta en la manojn de
ia absolute aŭtoritata internacia Akademio, t. e. ĝis la tempo kiam nia
afero staros jam tute forte kaj ne bezonas timi ian danĝeron.
528
Th. Cart. — N-roj 222—228
N-ro 226. L. 2. XI. 1903
Kara sinjoro! — Mi ricevis la ekzempleron de la dua eldono de
via vortaro kaj mi dankas vin kore. Mi ricevis ankau vian leteron de
15/X kaj la programon de la kursoj esperantaj en Parizo en tiu ĉi
vintro. Kun granda ĝojo mi legis en la programo pri la 30 kursoj en
Parizo, kaj mi petas vin, volu esprimi al s-ro C. Bourlet kaj al la tuta
Grupo Pariza mian koran ĝojon pro tiuj ĉi belaj fruktoj de energia
laborado de la Pariza Grupo.
Pardonu ke mi ne skribis al vi pli frue: mi estis en la lasta
tempo tiel treege okupita ke mi ne povis trovi eĉ unu liberan minuton
por la kuranta korespondado.
Tiel same kiel vi, ankau s-ro de Beaufront ordinare konsiliĝas
kun mi pri ĉiuj novaj vortoj, kaj certe nek vin nek s-ron de Beaufront
la esperantistoj kulpigos kvazau vi volus esti leĝdonantoj. Se kelkaj
vortoj havas ne tute egalan formon en la ambau vortaroj (de vi kaj
B.), tio ĉi estas bagatelo kiu meritas nenian atenton. La fundamenton
de Eperanto ĉiam devas prezenti la 16 gramatikaj reguloj kaj la
Universala Vortaro; pri ĉiuj vortoj kiuj sin trovas en la vortaroj de
vi aŭ de s-ro de B. krom la vortoj en la Universala Vortaro, la
esperantistoj scias, ke tiuj vortoj estas nur private aprobitaj de mi,
sed ne havas ian forton leĝdonan; se kelkajn el tiuj ĉi vortoj unu
uzos en unu formo kaj alia uzos en formo iom alia, tio ĉi ne estas
granda malfeliĉo, kvankam estas tre dezirate ke ĉiuj kiom eble
uzadu tiujn vortojn egale. Nur la fundamenton neniu el ni devas
tuŝi! Sed pri ĉio kio ne tuŝas la fundamenton kaj ne havas la karakteron
de reformo aŭ ne prezentas intencan dekliniĝon de la komune uzataj
formoj — pri tiaj bagatelaj detaloj ni ne devas esti tro severaj unuj
kontraŭ la aliaj.
N-ro 227. P. 24. XI. 1903
Kara sinjoro! — Mi ricevis kun plezuro viajn 3 librojn („L’ Esperanto en 10 Legons“, „Premieres Legons“ kaj „Primeras Lecciones”)
kaj mi dankas vin tre kore. Kun vera ĝojo mi ankaŭ legis la nomaron
de la jam presitaj aŭ manskribitaj verkoj por la blinduloj. Venu baldaŭ
la tempo, kiam la malfeliĉuloj havos por si grandan, tre grandan
bibliotekon.
N-ro 228. P. 1903 sen dato
Kara sinjoro! — La ekzempleron de la Unuaj Lecionoj por blinduloj
mi ricevis kun plezuro kaj mi dankas vin kore. — Atente ekzameni
nun la vortaron franca—esperantan mi bedaŭrinde havas nun neniun
eblon, ĉar mi estas nun tre okupita kaj mia sano estas en malbona
stato; sed kiom mi vidis ĉe rapida trarigardo supraĵa, mi pensas,
ke tie ne troviĝos multe por korekti kaj vi povas kuraĝe presi la duan
eldonon.
34 Dietterle, Zamenhof.
529
V. B, ĉis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 229. P. sen dato (1903 aŭ 1904)
Kara sinjoro! — Se la angla, germana kaj itala verketoj estas
simpla traduko de viaj „Premi£res Lecons“, tiam vi povas en mia
nomo diri al la firmo Hachette ke ĝi ne bezonas antaue sendi al mi
la verketojn por trarigardo, sed ĝi povas presi ilin kun mia „aprobo“
jam nun. — Mi pensas, ke la esprimoj „spina cerbo“ kaj „ostocerbo“
estas tute sufiĉaj kaj precizaj, kajfpi ne konsilus senbezone uzi novajn
vortojn; tamen se iu uzos „med£lo“ mi ne protestos.
N-ro 230. L. 29. I. 1904
Kara sinjoro! — Akceptu mian plej koran dankon por la amika
alsendo de via fotografaĵo, kiu estas al mi tre kara kaj kiun mi ricevis
kun vera ĝojo.
N-ro 231. P. 9. V. 1904
Kara sinjoro! — Mi ricevis kun plezuro vian dediĉitan al mi
verketon „Primeiras Ligoes“ kaj ankaŭ la novan eldonon de la Fraz-libro kaj mi dankas vin kore. —
De s-ro Javal mi ĝis nun ricevis neniun leteron. Kompreneble
pri ĉiaj reformaj proponoj mi respondos al li nur rifuze.
N-ro 232. P. 27. XI. 1904
Kara sinjoro! — Pardonu ke mi ĝis nun ne respondis ankoraŭ
vian Malfermitan Leteron. Vastan respondon mi esperas sendi al vi
en la venonta semajno.
N-ro 233. P. 1. XII. 1904
Kara sinjoro! — Mi scias tre bone, ke ne ĉiuj novaj vortoj aprobitaj
de mi estas bonaj. Sed en la nuna tempo perfekteco estas ne ebla
kaj ĉia diskutado pri perfekteco estus tre danĝera. Kiam nia afero
staros jam tute forte, tiam aŭtoritata Akademio faros en la lingvo
ĉiujn necesajn korektojn; sed nun ni devas severe eviti la tuŝadon
de tiu ĉi demando. — Timante ke via malkontenteco ne infektu la
mondon esperantistan kaj ne donu pereigan rezultaton, mi decidis
respondi vian „Malfermitan Leteron“ ne private sed publike (kvankam ne skribante vian nomon). Mi esperas, ke vi aprobos mian agon
kaj ke vi trovos ĝin utila. Mi sendas al vi la manuskripton de mia
respondo kaj mi petas vin, volu min sciigi, ĉu vi ne trovas en ĝi ion
malagrablan por vi kaj ĉu vi konsentas, ke mi ĝin publikigu.
Sen via konsento mi ĝin ne publikigos.
N-ro 234. L. 11. XII. 1904
Kara sinjoro! — Mi ricevis vian leteron de 4/XII, poŝtan karton de
5/XII kaj ankaŭ la programon de la kursoj Parizaj kaj la folieton „Une
Heure d’ Esperanto“. Por ĉio mi dankas vin tre kore.
530
Th. Cart.
N-roj 229—234
Mi forte bedauras, ke mia manuskripto faris al vi ĉagrenon. Kredu
al mi, ke tio ĉi tute ne estis mia intenco. Pri via fideleco al nia afero
mi kompreneble ne dubas eĉ unu minuton. Mi volis uzi vian „Malfermitan Leteron“ nur kiel pretekston, por fari finon al tiu danĝera
fluo opozicia, kiu aperis en nia tendaro en la lastaj jaroj kaj kiu povus
fariĝi por nia afero tre pereiga, precipe nun, antau la unua kongreso.
Jam multajn fojojn kaj al multaj personoj mi skribis pri similaj
demandoj grandajn leterojn. Sed la konstanta skribado de grandaj
privataj leteroj estas tre laciga kaj temporaba kaj tamen neniun
helpas, ĉar unu persono ne scias pri mia skribado al aliaj personoj,
kaj apenau mi sukcesas konvinki unu personon, tuj aperas alia persono, al kiu mi devas denove skribi k.t.p. Tial mi decidis unu fojon
esprimi mian opinion publike.
Unu persono plendas ke mi donas tro multe da novaj vortoj, alia
plendas ke mi donas tro malmulte; unu plendas, ke pro internacieco
mi pekas kontrau la reguleco kaj ekonomieco de la vortoj, alia plendas
ke pro ekonomieco mi tro pekas kontrau la internacieco kaj precizeco k.t.p.
Mi ripetas, ke pri via fideleco mi ne dubas eĉ unu minuton; sed
por meti finon al la tre danĝera malkontenteco kiu komencis disvastiĝadi
en nia tendaro, mi decidis unu fojon elpaŝi publike kaj peti niajn
amikojn, ke ili memoru:
1) ke interkonsentigi ĉiujn opiniojn estas neeble kaj tial ni devas
esti indulgaj unu kontraŭ aliaj kaj atendi pacience la kreiĝon de la
estonta „Centra Komitato“;
2) ke ĉiu, kiu trovas ion nebona en nia afero, devas proponi
klaran rimedon por plibonigo, sed ne plendi sencele kaj malvarmigi
per tio ĉi niajn batalantojn.
E1 via tuta ĝisnuna agado mi scias tre bone, ke vi persone
komprenas tute perfekte la tutan danĝerecon de opozicio en la nuna
tempo kaj ke via elpaŝo estis nur akto de nesufiĉa singardeco. Mia
artikolo (kiel mi klare skribis) celas ne vin persone — ĝi estas nur
averto kontraŭ la danĝera fluo kaj via cirkulera letero servis al mi
nur kiel preteksto.
Mi estas konvinkita, ke la esencajn ideojn de mia artikolo vi plene
aprobas kaj ke la necesecon de mia publika elpaŝo vi ne neos. Sed
ĉar la formo de mia artikolo estas al vi malagrabla, tial mi petas
vin, volu fari la jenon: volu ŝanĝi mian artikolon en tia maniero,
kian vi trovos la plej bona, elĵetu el ĝi tute senĝene ĉion kio estas
al vi malagrabla aŭ kio povus erare pensigi la legantojn, ke mi havas
ian malkontentecon kontraŭ vi, kaj la tiamaniere ŝanĝitan artikolon
volu resendi al mi. Mi ĝin publikigos en tia formo, kian vi deziros.
34*
531
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
Aŭ eble anstataŭ ŝanĝi la artikolon tro multe, vi trovos pli utile
elĵeti el la artikolo nur kelkajn pecojn, sed aldoni en la fino ian
klarigon, kiu tute klare montrus al la legantoj, ke inter ni ekzistas
nenia diferenco de opinioj kaj ke la artikolo estos publikigata laŭ
via propra deziro, por averti tiujn personojn, kiuj eble ne bone
komprenis la esencon kaj celon de via cirkulera letero? Agu kun
mia artikolo tiel, kiel vi volas, nur donu al mi la eblon esprimi
publike mian opinion, por ke mi estu unu fojon por ĉiam liberigita
de konstanta kaj senfina skribado de longaj leteroj al ĉiu amiko aparte.
N-ro 235. P. 15. XII. 1904
Kara sinjoro! — Mi ricevis returne la manuskripton kaj ankaŭ
vian leteron de 11 /XII, kiun mi legis kun plezuro, ĉar mi vidis el ĝi,
ke la tuta historio kun la „Malfermita Letero“ estis simpla malkompreniĝo. Ĉar via Malfermita Letero estis adresita al mi kaj ĉar multaj
esperantistoj erare rigardis ĝin kiel proteston kontraŭ mia agado, tial
mi estas devigita doni ian publikan respondon. Sed estu tute trankvila: mi penos aranĝi la respondon tiamaniere, ke ĝi tuŝas nur la
principojn, sed ne havos eĉ la plej malgrandan ombron de ia ŝajna
malkontenteco aŭ riproĉoj kontraŭ via persono.
N-ro 236. P. 1904 sen dato
Kara sinjoro! — Se vi nenion havas kontraŭ la publikigo de mia
„Nefermita Letero“, volu ĝin sendi al s-ro de Beaufront, kiun mi
petos pri ĝia publikigo en L’ Esperantiste.
N-ro 237. P. 1904 sen dato
Kara sinjoro! — Vian afable senditan al mi „Esperantan Vers-faradon” mi ricevis kun plezuro kaj mi kore vin dankas.
N-ro 238. L. 7.1. 1905
Kara sinjoro! — Ĉar ĉia respondo de mia flanko al via cirkulera
letero — kiel ajn singarde la respondo estus skribita — elvokus ĉe la
legantoj la supozon, ke inter mi kaj vi ekzistas ia malkontenteco, tial
mi decidis tute ne respondi.
Sed ĉar via letero pri kiu preskaŭ la tuta mondo esperantista jam
scias estis publike adresita al mi kaj mia absoluta silento povus ne
sole kompromiti min, sed ankaŭ prezenti grandan malĵustecon kontraŭ
la firmo Moller & Borel, kiu tiom multe nun laboras kaj elspezas por
la propagando de nia afero en Germanujo kaj kiu povus nun juste
koleri min, se mi lasus sen rebato la atakojn kontraŭ tiuj vortaroj,
kiujn ili eldonis ne sole kun mia aprobo sed laŭ mia propra konsilo
kaj sub mia propra redakcio, —‘tial mi pensas ke estus bone, se vi
mem per ia artikoleto sciigus al la esperantistoj, ke respondon al via
malfermita letero vi ricevis de mi; ke la celo de via letero estis ne
532
Th. Cart. — N-roj 234—240
atako, sed nur fari proponon; ke al la neaprobantoj de la novaj vortoj
mi konsilas, ke ili formulu sian deziron tute precize en formo klara
kaj plenumebla (ekzemple „aprobadu“ au „ne aprobadu”) sed ne en
tia nedifinita kaj tute ne plenumebla formo kiel ekzemple „aprobadu,
sed faru tion ĉi en tia maniero, ke ĉiuj estu kontentaj“ — kaj proponu ĝin al la prijuĝo 1 kaj voĉdono de la esperantistoj; ke mi tute
ne havas Ja deziron altrudi al la esperantistoj mian volon kaj donis
la novajn vortojn (kiel konsilon, ne kiel leĝon) nur cedante al la
konstanta bombardado de preskau ĉiuj esperantistoj, sed ke mi jam
senpacience atendas la kongreson, por ke mi povu fordoni mian malfacilan rolon de gvidanto al ia Centra Komitato; ke mi petis vin, ke
vi sciigu al la esperantistoj, ke la diversaj flataĵoj kaj la nomo „majstro“,
kiun multaj uzas en siaj leteroj al mi, estas al mi tre malagrabla; ke
se kelkaj vortoj havas ne severe egalan formon en diversaj vortaroj
kiujn mi aprobis, tio ĉi estas nur eraro tempa, kiu pli au malpli frue
malaperos kaj kiu estas neevitebla ĉe tiuj treege malfavoraj kaj lacigaj
cirkonstancoj, en kiuj mi estas devigata laboradi.
Ŝajnas al mi, ke se tian artikoleton publikigos ne mi, sed vi, tiam
la tuta situacio estos savita kaj ĉia ombro da supozo kvazaŭ ekzistas
ia malkontenteco inter mi kaj vi aŭ inter la francaj kaj germanaj pro-pagandistoj, malaperos. Ĉu vi ne tiel pensas? Ŝajnas al mi, ke antaŭ
la kongreso ni devas severe eviti ĉion, kio povus prezenti ian ombron
de interna malpaco. Kompreneble, mi esprimas al vi nur mian op inion,
sed ne mian deziron: publikigu la diritan artikoleton nur en tia
okazo se vi mem aprobas mian ideon kaj se vi trovas en ĝi
nenion malagrablan por vi.
Kun kora saluto kaj plej sinceraj bondeziroj por la nova jaro.
N-ro 239. P. ?Jan. 1905
Kara sinjoro! — Koran dankon por via amika letero. Pli detale
mi skribos al vi en la venonta semajno; nun mi nur rapidas sciigi
vin, ke hodiaŭ la milita estraro min tute liberigis; mi restas en
Varsovio kaj daŭrigos trankvile laboradi por nia afero.
N-ro 240. L. 11. II. 1905
Kara sinjoro! — La „Trafenditan Turon“ mi ricevis kun plezuro kaj
danko. La duan ekzempleron mi sendis laŭ ĝia adreso, t. e. al d-ro K. Bein.
La milita estraro trovis, ke mia sano estas tro malforta; tial oni min
liberigis kaj mi restas en Varsovio kaj mi povos veni al la kongreso. —
La timo de s-ro Bourlet estis senkaŭza, ĉar se mi eĉ devus veturi
Mandĵurujon, mi ne ĉesus esti ligita kun nia afero kaj — ne povante
partopreni en la kongreso korpe, mi partoprenus en ĝi spirite, sendinte
ĉiujn miajn pensojn kaj proponojn en formo de letero.
1 teksto: prejuĝo .
533
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al
Pacigi inter si s-ron B. kaj de B. mi jam provis kelkajn fojojn,
sed tute sen rezultato. La plej bona rimedo, por sendanĝerigi por
nia afero ilian malpacon, estos la kreo de „Centra Komitato a kiu estos
elektita kaj periode reelektata de la tuta mondo esperantista kaj prezentos
ĉiam la plej altan kaj solan autoritaton en ĉiuj demandoj tuŝantaj nian
aferon. Petoj kaj admonoj de unu persono ne helpas; sed kiam ekzistos
Centra Komitato elektita de la esperantistaro mem, tiam mi de ĉiu
esperantisto povos postuli, ke li submetiĝu al la decidoj de la
Komitato. Projekton de tia periode reelektata Centra Komitato mi
prezentos al la kongreso, antaue publikiginte (en Majo) mian projekton en la esperantaj gazetoj, por ke la estontaj kongresanoj povu bone
pripensi kaj prijuĝi la projekton.
Mi esperas, ke, sciante la historion de Volapŭk, la Centra Komitato
estos sufiĉe singarda kaj ne imitos facilanime la ekzemplon de la
Volapŭka Akademio; tamen por tute garantii al ni plenan singard-econ, mi proponos kondiĉon, ke ĉiu decido de la Komitato (krom la
urĝantaj) estas publikigita en la oficiala organo nur kiel decido provizora, por ke ĉiuj esperantistoj povu pripensi ĝin kaj averti la
Komitaton en okazo de danĝero; ses monatojn post la provizora
publikigo la Komitato denove faras inter si voĉdonon pri la dirita
decido, kaj se la decido ankaŭ tiun ĉi duan fojon ricevos por si la
plimulton da voĉoj, — nur tiam la decido ricevos leĝan forton.
Kompreneble se ni povos iam atingi, ke la registaroj prenu la
tutan aferon en siajn manojn, tio ĉi estus la plej bona. Ni devos
klopodi pri tio ĉi.
N-ro 241. P. sen dato kaj jaro 1
Kara sinjoro! — Estu trankvila! Pro tro multe da laboroj mi ne
povas nun skribi al vi detale, sed pri mia konsilata plano de agado
espereble informos vin generalo Sebert.
N-ro 242. P. 1905 sen dato
Kara sinjoro! — Forĵeti mian projekton mi ne povas, ĉar de multaj
flankoj oni jam longe bombardas min, ke mi prezentu ian projekton de
organizacio, kaj mi devas montri, ke mi plenumis mian promeson. Sed
mi ripetas ke mi ne insistas kaj influas. Antaŭ ĉio mi proponos la
demandon, ĉu la kongreso trovas organizacion dezirinda
aŭ ne; sekve se vi pensas, ke via opinio estas prava, vi havos plenan
eblon konvinki la kongreson ke ĝi decidu ne havi organizacion. Se
vi pensas ke per via decido oni timos fari al mi malagrablaĵon, vi
povas eĉ rekte diri al la kongreso, ke vian proponon vi faras laŭ la
peto kaj deziro de Zamenhof mem. Mi nenion kontraŭparolos
kaj mian projekton nek la ideon de organizacio ĝenerale mi ne defendos.
1 laŭ la adresito certe el la jaro 1905 .
534
Th. Cart. — N-roj 240-243
Se malgraŭ tiaj admonoj oni deziros organizacion, tiam mi eĉ mem
proponos, ke oni mian projekton ne akceptu, sed ke oni transdonu
ĝin kune kun la aliaj projektoj al ia provizora komitato por matura
prijuĝo kaj decido.
N-ro 243. P. 4. V. 1905
Kara sinjoro! — Mi ricevis vian leteron de 29/IV kaj mi dankas
vin por via klarigo pri la rilato de s-ro B. 1 al la Grupo Pariza.
Estas nur domaĝo, ke vi ne skribis al mi tion ĉi jam antaŭ longe, —
tiam mi ŝparus tre multe da perdita tempo kaj laboroj.
Sub la adreso de s-ro B. mi multe kaj tre vaste korespondadis
kun la Grupo Pariza. Ĉar tiu ĉi Grupo estis la sola loko, kie kunvenadis
multaj kompetentaj esperantistoj, tiel mi ordinare konsiliĝadis kun
tiu ĉi grupo° en la plej gravaj aferoj, mi petadis ke s-ro Bourlet legu
miajn leterojn en la Grupo, kaj li respondadis al mi en la nomo de
la Grupo. Mi petis siatempe ke la Grupo en siaj kunvenoj ellaboru
ian projekton de komuna organizacio; kiam la Grupo tion ne faris,
mi mem post longa pripensado ellaboris projekton kaj proponis ĝin
al la prijuĝo de la Grupo; kiam s-ro B. respondis al mi ke la Grupo
ne aprobas mian projekton de organizacio, mi ellaboris projekton de
„Deklaracio“, kiu devus anstataŭi la organizacion. Sed ankaŭ pri tiu
ĉi projekto s-ro B. respondis al mi, ke neniu el la membroj de la
Grupo ĝin aprobas.
Jam longe montriĝis necese aranĝi organizacion kaj Centran Komitaton. Estas vere, ke multaj konstante ripetas, ke ili deziras, ke mi
persone gvidadu la aferon; sed ho ve, en efektiveco ĉiu deziras nur
ke mi gvidadu laŭ lia montro, forgesante ke tio ĉi estas ne ebla kaj
ke ĉiu devas silentigi sian propran ambicion kaj cedadi al la opinio
de la plimulto. Kiom ajn multe mi laboras, kiom ajn mi penas
evitadi ĉian altrudon de mia propra volo, mi ne povas ĉiujn kontentigi.
Mi estas laca, terure laca. Tial mi decidis transdoni la tutan aferon
al la esperantistaro mem.
Mi konsiliĝis pri tio ĉi siatempe kun s-ro de B. sed mi ricevis
de li nenian bonan konsilon; mi turnis min al la Grupo Pariza, esperante aŭdi la konsilojn de multaj personoj, sed mi ricevis nur la
opinion de s-ro B. Tial mi decidis turni min al la kongreso.
Mi ne havas eĉ la plej malgrandan intencon altrudi ion al la
esperantistaro; mi prezentos mian projekton kiel mian opinion pure
personan, kaj mi petos ke ĉiu kongresano voĉdonu pri la projekto
1 Kelkloke — laŭ deziro de prof-ro Cart — mi ne citas nomojn ,
sed nur la komencliteron de la koncerna nomo . Cetere ne estos malfacile diveni la nomojn por tiuj, kiuj konas la historion de nia movado.
535
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
tute sincere, memorante ke nek la akcepto de la projekto faros al
mi ian agrablaĵon, nek la malakcepto faros al mi ian malagrablaĵon.
Mi deziras nur simple ekscii, kion deziras la esperantistoj, kaj agi lau la
deziro de la plimulto. Mi ne admonos nek influos; mi pretigis mian projekton nur por tia okazo, se ne estos prezentita ia alia pli bona projekto.
Tial mi forte miras, ke s-ro de B. (.)
tiel insiste kaj obstine estas kontrau mia projekto ankorau ne leginte
ĝin. Vi scias, ke mia projekto ne estis kreita en unu tago, sed en la
dauro de longa tempo. Mia projekto tute ne celis krei institucion kiu
okupadus sin je „ekskomunikado“, „despota altrudado“ k.t.p. (!!?!?) kiel
skribis s-ro de B.; (kiu diris al s-ro de B., ke mi volas detrui la naciajn
societojn, ke la Ligo ordonados al ĉiuj egalajn rimedojn de propagando,
eĉ ekskomunikados k.t.p.?! Oni povus timi, ke mi malbone ligos
la esperantistaron; sed se ĉia ligiĝo kaj organiziĝo kondukus nur al
malhelpado, ekskomunikado k.t.p., tiam por kio estis aranĝita la franca
Societo p.p.E.? Ĝi ja ankaŭ ligas, sekve „malhelpas“!) Mi volis nur
doni al nia afero ordon kaj fortikan organizacion, por ke apartaj
ambiciaj personoj ne povu jam plu tiradi nian aferon ĉiu en sian
flankon.
Se mi simple mem elektos Centran Komitaton, tio ĉi nenion helpos, ĉar:
1) ĉiu petas ke mi mem elektu nur tial, ĉar ĉiu pensas ke mi
elektos nur tiajn personojn, kiujn li trovas bonaj; sed kiam la elekto
estos farita, tiam mi tuj ricevos diversajn protestojn; s-ro B. skribos
ke la tuta Grupo Pariza malaprobas, s-ro de B. skribos ke la tuta
komitato (aŭ eĉ la tuta Societo p.p.E.) malaprobas; unu trovos, ke mi
ne sufiĉe alte taksis liajn meritojn, alia trovos ke mi tro alte taksis
la meritojn de alia; unu trovos ke la Komitato ne estas sufiĉe internacia, alia trovos ke ĝi konsistas el personoj ne sufiĉe bone posedantaj
la lingvon aŭ ne sufiĉe aŭtoritataj por ke ĉiuj ilin obeu, k.t.p.
2) Se la tuta afero troviĝos en la manoj de unu komitato, tiam
ambiciaj membroj penos altrudi al ĉiuj sian volon, per konstanta
insistado ili baldaŭ ĉiujn eksilentigos, kaj anstataŭ Komitato ni havos
nur du sinjorojn, kiuj konstante malpacados, volos dispremi unu la
alian, kaj dispremos nian aferon.
3) Se la Centra Komitato ne estos konstante elektata de ĉiuj
esperantistoj (pro tio estas ja necesa organizacio) sed reelektados kaj plenigados sin mem, tiam ni baldaŭ havos tiun saman malfeliĉan historion, kiun ni vidis ĉe Volapŭk, t.e. la Centra Komitato
kaj la esperantistaro fariĝos baldaŭ du tute apartaj objektoj per
nenio ligitaj inter si, unu defalos de la alia, kaj ĉio estos finita kaj
enterigita. Ĉiuj miaj admonoj kaj protestoj neniom helpos (kiel ne
helpis la protestoj de Schleyer), ĉar ĉe neekzistado de organizacio mi
ne havos al kiu min turni.
536
Th. Cart. — N-roj 243—244
Pri tiu ĉi temo mi volus multe paroli, mi volus konsiliĝadi kun
multaj plej spertaj esperantistoj, mi volus esprimi mian opinion, audi
la opiniojn kaj konsilojn de aliaj, konforme al tio ŝanĝi mian projekton
aŭ peti ke aliaj personoj ellaboru aliajn pli bonajn projektojn k.t.p.
Sed bedaŭrinde mi venis al la konvinko, ke ĉiu trankvila kaj senpartia
konsiliĝado estas neebla. E1 la leteroj de s-ro de B. mi vidas tre bone
ke li tute ne deziras ekkoni mian projekton nek pripensi aŭ doni iajn
konsilojn, sed jam antaŭe decidis per ĉiuj fortoj kontraŭbatali kontraŭ
ĉia organizacio, kia ajn ĝi estos.
Sekve ĉiu mia korespondado kun li pri tiu ĉi temo estus tute vana.
Tiel same obstina kun sia opinio estos s-ro B. Tial mi almenaŭ petas
vin (kaj per vi ankaŭ la aliajn plej gravajn Parizajn esperantistojn)
ne rapidu tro multe kun via decido, sed atendu la publikigon de mia
projekto, pripensu ĝin bone (sed pripensu ĝin memstare, libere de
ĉia fremda influo) kaj tiam skribu al mi vian opinion. Tiam, mi petas,
skribu al mi, ĉu vi daŭrigas malaprobi ĉian organizacion, aŭ vi deziras
nur ke la organizacio estu alia, kaj kiajn ŝanĝojn aŭ kiajn aliajn
projektojn vi proponas.
Estu tute trankvila: mian influon mi certe ne uzos por altrudi
al la esperantistaro mian personan opinion kaj volon. Mi aŭskultos
ĉiujn opiniojn; kaj se mi vidos, ke la diskutado pri mia projekto povus
elvoki ian malpacon aŭ eĉ simple malkontentecon inter la esperantistoj kaj per tio ĉi iom difekti nian Bulonjan feston, tiam mi mem
diros al la kongreso, ke mi mian projekton reprenas kaj anstataŭ
ĝi mi proponos pretan, elektitan de mi provizoran Centran Komitaton,
pri kies konfirmo mi petos la kongreson kaj al kies manoj mi transdonos la tutan pluan sorton de nia afero.
Por ke mia elekto ne elvoku disputojn kaj malpacon, mi intencas
proponi por la Komitato ne apartajn personojn, sed difinitajn kate-goriojn de personoj, nome:
La unua (provizora) Centra Komitato konsistu el:
a) ĉiuj redaktoroj de esperantaj gazetoj kiuj eliras pli malpli en
unu jaro;
b) ĉiuj prezidantoj de Grupoj Esperantistaj, kiuj havas ne malpli
ol 100 membrojn;
c) ĉiuj prezidantoj de landaj asociacioj esperantistaj.
Ĉu vi aprobas tian planon aŭ ĉu vi konsilas fari la elekton en
ia alia maniero?
N-ro 244. P. 1. VI. 1905
Kara sinjoro! — Vian broŝuron „Une Heure d’ Esperanto M mi
ricevis kaj legis kun plezuro kaj mi kore vin dankas. La libreto estas
verkita tre bone kaj povas esti tre utila por nia afero. Sendube ĝi
trovos multe da amikoj kaj estos tradukita en diversajn lingvojn.
537
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 245. P. 1905 sen dato
Kara sinjoro! — La broŝuron „Notions Elementaires” mi ricevis
kaj kore vin dankas.
N-ro 246. L. Parizo 1 , 1905 sen dato
Kara sinjoro! — Mi ricevis vian leteron kaj mi ĝojas pro la kauzo
kiu malpermesas al vi esti libera ĵaudon; sed bedaurinde viziti vian
presejon merkredon estos por mi tute ne eble. Hodiau mia nevo
el Vailly sur Aisne telefonis al mi kaj mi devis respondi al li, ke mi
nepre veturos al li merkredon matene, ĉar en alia tago li eble ne
estas hejme. Mi penos viziti vin iun alian tagon, kiam ni ambaŭ, vi
kaj mi, estos liberaj.
N-ro 247. P. 1905 sen dato
Kara sinjoro! — Laŭ la deziro de d-ro K. Bein mi sendas al vi
hodiaŭ la manuskripton de lia verko „Pola Antologio“, ĉar li diris al
mi, ke vi promesis skribi por tiu ĉi verko antaŭparolon. Kiam via
antaŭparolo estas skribita, volu transdoni la manuskripton al la firmo
Hachette.
N-ro 248. L. 24. II. 1907
Kara sinjoro! — Pardonu, ke mi ne tuj respondis vian gravan
leteron de 14/11, ĉar mi estas ĉiam terure okupita.
Mi dankas vin kore por la alsendita cirkulero pri la projekto de
s-ro Corret. Ni esperu, ke la entreprenita afero alportos al Esperanto
multe da bono.
Pri Javal mi jam sendis siatempe nekrologan artikolon al la „Revuo w ;
por „Lingvo Internacia* mi povus nur ripeti tion saman, kio kompreneble
ne estus interesa por la legantoj.
Nun pri la korektoj en la Universala Vortaro. La plimulton de
la faritaj korektoj mi plene akceptas; nur pri kelkaj mi volas fari
la sekvantajn rimarkojn:
1) mi ne komprenas bone, kial vi proponas (por „infekti a ) la tradukon „contaminer“ anstataŭ „infecter“. Ĉu oni povas iun „contaminer a
per sia malsano, per sia gaja humoro k.t.p.? Ŝajnas al mi, ke „contaminer a havas iom alian signifon. Ĉu mi eraras?
2) Apud kelkaj vortoj (pumpi, elspezi, grio, komunii, marko, ŝuldi)
mi trovis la frazon „bona traduko en ĉiuj lingvoj a , kiun mi tute ne
komprenas. Kion vi volis diri per tio ĉi? Se la traduko estas bona,
tiam kial vi parolas pri ĝi?
3) „Stamp a povas esti egale bone tradukita per verbo (stampi)
kaj per substantivo (stampo); se vi trovas, ke estas necese doni
por tiu ĉi radiko en lingvoj tradukon egalan, tiam mi preferus doni
1 Adreso de d-ro Zamenhof: 5, Boulevard la Tour Maubourg y
Paris K//e.
538
Th. Cart. — N-roj 245—248
por ĉiuj lingvoj la tradukon per verbo (kiel la tradukoj germana,
rusa kaj pola). La ago estas: stampi; la rezultato: stampo; la instrumento: stampilo.
4) „Stuckaturen“ ne estas multenombro, sed verbo 1 . Ankau por
ТЕЛЕГРАМКанал с обзорами, анонсами новинок и книжными подборками
Книжный Вестник
Бот для удобного поиска книг (если не нашлось на сайте)
Поиск книг
Свежие любовные романы в удобных форматах
Любовные романы
О психологии, саморазвитии и личностном росте
Саморазвитие
Детективы и триллеры, все новинки
Детективы
Фантастика и фэнтези, все новинки
Фантастика
Отборные классические книги
Классика
ВКОНТАКТЕБиблиотека с любовными романами, которая наверняка придётся по вкусу женской части аудитории
Любовные романы
Библиотека с фантастикой и фэнтези, а также смежных жанров
Фантастика
Самые популярные книги в формате фб2
Топ фб2
книги