Прыгоды Тома Соўэра

Раздзел XIX

Том прышоў дадому пануры і з першых-жа слоў цёткі зразумеў, што тут яго гора не сустрэне спачування.

— Ну, Том, я, здаецца, з цябе ўсю скуру здзяру!

— Цёця, што-ж я зрабіў?

— Досыць! Я, старая дурніца, іду да місіс Гарпер, каб расказаць ёй пра незвычайны сон,— і што-ж выяўляецца? Яна выпытала ў Джо, што ты быў тут. Што можа выйсці з хлопчыка, які так бессумленна брэша! Як мог ты не сказаць ні слова і дапусціць мяне ісці да місіс Гарпер, каб усе смяяліся з мяне, як з дурной?

Такі паварот справы быў для Тома новым. Раніцою яго ўчынак здаваўся яму зусім няшкодным, дасціпным жартам, цяпер-жа ён убачыў, што зрабіў дрэнна, агідна. Ён павесіў галаву і ў першы момант не ведаў, што адказаць; потым сказаў:

— Цёця, мне шкода, што я гэта зрабіў, я не падумаў.

— Ах, дзіця, ты ніколі не падумаеш! Ты ніколі ні пра што не падумаеш, апрача прыемнасці для сябе самога. Вось прышло табе ў галаву прыйсці сюды з Джэксонава вострава ўначы, каб пасмяяцца з нашага гора. Прышло ў галаву абдурыць мяне расказамі пра свой сон, а вось пашкадаваць нас ды не рабіць прыкрасцей — аб гэтым ты не падумаў.

— Цёця, я цяпер разумею, што гэта было пагана з майго боку, але я не хацеў зрабіць подласць,— чэснае слова, не хацеў. і тады ўвечары я прышоў зусім не для таго, каб смяяцца з вас.

— А для чаго-ж?

— Я хацеў сказаць вам, што мы не ўтапіліся, каб вы не трывожыліся.

— Том, Том! Я была-б рада ад усёй душы, каб магла даць веры, што табе ў галаву прышла такая добрая думка, але ты сам ведаеш, што гэта ў цябе не бывае, і я гэта ведаю, Том.

— Праўда-ж, праўда, я дзеля гэтага прыходзіў, цёця. Каб мне не сыйсці з гэтага месца, калі я брашу!

— Ах, Том, не лжы, не лжы! Гэта яшчэ ў сто разоў горш.

— Гэта не хлусня, цёця, гэта праўда. Мне шкода было, што вы сумуеце,— вось я і прышоў.

— Я дала-б усё на свеце, каб паверыць табе,— за гэта можна было-б дараваць табе шмат грахоў. Я нават гатова была-б радавацца, што ты ўцёк і зрабіў так дрэнна. Але я ніяк не магу гэтаму даць веры. Чаму-ж ты тады не адкрыўся мне, дзіця маё?

— Бачыце, цёця, калі вы пачалі гаварыць аб пахаванні, мне і прышла ў галаву думка — забрацца ў царкву і схавацца, і так гэта мне здалося цікавым, што я ні за вошта не хацеў ад гэтага адмовіцца. Таму я палажыў кару ў кішэнь і прамаўчаў.

— Якую кару?

— А тую, дзе я напісаў вам, што мы пайшлі ў разбойнікі. Я так цяпер шкадую, што вы не прачнуліся, калі я вас пацалаваў, страшэнна шкадую — чэснае слова!

Суровы выраз твара цёткі памякчэў, і ў вачах яе засвяцілася пяшчотнасць.

— А ты, праўда, пацалаваў мяне, Том?

— Ну але, пацалаваў.

— Ты ўпэўнены ў гэтым?

— Ну, вядома, упэўнены.

— Навошта-ж ты мяне пацалаваў, Том?

— Таму што я так вас люблю, і вы стагналі ўва сне, і мне было вас так шкода.

Гэтыя словы гучэлі шчырасцю. У старой дрыгнуў голас, калі яна сказала:

— Пацалуй мяне, Том! А цяпер ідзі ў школу і больш не лезь да мяне.

Праз хвіліну Том ужо ішоў у школу, а цёця Поллі пабегла ў камору, дзе віселі рэшткі ад курткі Тома, якую ён насіў у часе сваіх разбойніцкіх дзеянняў. Узяўшы ў рукі куртку, яна раптам задумалася і прашаптала:

— Не, лепш не трэба! Бедны хлопчык! Я ўпэўнена, што ён зманіў, але такая мана — не грэх. Яна так усцешыла мяне. Я спадзяюся, я ведаю, што бог даруе яму, бо ён зманіў ад добрай душы. Але мне не хочацца пераконвацца ў тым, шта гэта мана,— не буду глядзець!

Яна палажыла куртку і мінуту раздумвала, гледзячы на яе; потым зноў працягнула руку, зноў яе адсунула; нарэшце адважылася, падмацаваўшы сябе думкай: «Гэтая мана з добрым намерам, ад шчырага сэрца,— я не буду крыўдзіцца». Праз хвіліну яна ўжо чытала радкі, накрэмзаныя Томам на кавалку кары, і казала праз слёзы:

— Я магла-б дараваць гэтаму хлопчыку сто тысяч грахоў!