(в)ядомыя гісторыі

Ёсць знакамітая байка пра кітайскага манаха, які заснуў і сніў, што ён матылёк, а матылёк сніў, што ён манах. Праўда, хто там каго сніў, можа зразумець толькі кітаец, ці прынамсі рабіць выгляд, што разумее, і нічога яму за гэта не будзе. Так, так, толькі кітайцу дазволена пранікнуць у глыбінны сэнс гэтай прыпавесці, а лаоваям^[*] застаецца стагоддзямі перачытваць яе і спрабаваць унікнуць у тысячагадовы філасофскі досвед вялікай паднябеснай. Але не кожны, як вітгенштэйн, можа пахваліцца жалезнай вытрымкай і кіравацца прынцыпам «пра што немагчыма гаварыць, пра тое трэба маўчаць».

Напярэдадні няправільнага новага года (няправільнага, таму што еўрапейскага) мы з хлопцам швэндаліся па камароўскім рынку, скупляючы пекінскую капусту, грыбы вешанкі і шмат чаго яшчэ. Дакладней, мы павольна пляліся ў хвасце ўсёй кампаніі, тлумачачы адно адному лінгвістычныя тонкасці, і не вельмі сачылі за тым, што адбывалася навокал.

Лічбавы этап (г.зн. як правільна сказаць 1-2-3-4... на новай мове) быў ужо пройдзены, і можна было прыступаць да больш складаных узроўняў. Такім узроўнем стала кітайская показка пра папугая і вусеняў.

показка

Адзін фанабэрысты папугай заходзіць неяк у бар і пытаецца ў афіцыянта.

— Гэй, братка! Дай-ка мне хуценька маомаочонг.

(— А што такое маомаочонг? — адразу не стрымалася я. — Колькі там іерогліфаў?)

— Тры, мао-мао-чонг, — патлумачыў хлопец. — Гэта, як... ну, чарвяк з поўсцю.

— Вусень ці што? — патрабавала дакладнасці тая частка маіх мазгоў, што адказвала за лексікаграфічную ўпарадкаванасць. Хлопец дастаў з кішэні слоўнічак, спраўдзіў і ўпэўнена адказаў: — Так, вусень).

— Мы не прадаем маомаочонг, ну, то бок — як там гэтае слова... — вусеняў, — абурыўся афіцыянт.

— Што за бар, — выялаўся папугай і выйшаў размахваючы крыламі ва ўсе бакі.

На другі дзень папугай зноў прыходзіць у бар і пытаецца:

— Алё, братан. Ну-тка прынясі мне хуценька вусеняў, - сказаў папугай, быццам забыўшыся на ўчорашні дзень.

— У цябе што, памяць кароткая? Мы не прадаем вусеняў, — злосна адказаў афіцыянт.

— Гэта бар ці што, урэшце? — прамармытаў сабе пад нос папугай, калі выходзіў з бару.

На трэці дзень папугай зноў прыходзіць у бар.

— Гэй, — кліча ён афіцыянта. — Прынясіце-тка мне вусеняў, — зноў паўтарае ён як па шаблоне.

— Калі ты яшчэ раз папросіш вусеняў, я запхаю ў тваю дзюбу цвікоў, — сказаў афіцыянт размахваючы кулакамі.

Папугай раззлаваўся і паспешліва выбег з бару.

На чацвёрты дзень папугай, нягледзячы ні на што, зноў прыйшоў у бар і, нарэшце змяніўшы сваю просьбу, пракрычаў:

— Гэй афіцыянт, прынясі мне талерку цвікоў.

— Валі адсюль, прыдурак, у нас тут няма цвікоў, — пракрычаў афіцыянт.

— А-а, ну тады нясіце вусеняў.

канец показкі

— А як будзе матылёк? — спадзеючыся на яшчэ адно сімпатычнае слова, запытала я.

— А гэта што?

— Ну гэта тое, што бывае пасля маомаочонга?

— А-а-а, — здагадаўшыся, што я маю на ўвазе, працягнуў хлопец. — Худ’е.

— Як? Худ’е? — мілагучнасць унутры мяне зморшчылася.

— А што?

— Ды не, проста такое слова нейкае...

— Якое?

— Ну, не ведаю, неяк не адпавядае свайму аб’екту, матыльку. Маомаочонг і то лепш.

— Да ладна табе. Пайшлі ўжо на маршрутку.

^[*]_{Лаовай кіт. — замежнік.}