Дзікія кошкі Барсума

Глава 10

Прайшло яшчэ некалькі дзён, на працягу якіх Нікаля Сарджэн на дзіва хутка змог прыстасавацца да новага свайго становішча. Кожную раніцу Мэры (яна ж, Маргана) накіроўвалася кудысьці ў непралазныя гэтыя джунглі, адкуль вярталася толькі позна вечарам, стомленая і заўсёды чымсьці незадаволеная. Дзе яна была, чым канкрэтна займалася ў небяспечным гэтым гушчары… аб гэтым Мэры (Маргана) ніколі нічога не расказвала, сам жа Нікаля таксама не рашаўся ў яе хоць штосьці выпытваць. Тым больш, не рызыкаваў ён спрабаваць яе там адшукаць… адной-адзінай спробы гэта зрабіць хапіла Сарджэну надоўга…

Увайшоўшы, Мэры адразу ж скідвала з сябе мокры, запэцканы камбінізон… услед за ім на падлогу ляцела і ўсё астатняе яе адзенне. Нават не зірнуўшы на Сарджэна, які заўсёды пры гэтым знаходзіўся побач з ёй, Мэры накіроўвалася ў ванную, дзе прымала душ. Таропка падабраўшы раскіданае гэтае адзенне, Нікаля кідаў яго ў вялікі металічны чан, заліваў чан да краёў кіпнем і спяшаўся на кухню сервіраваць стол для вячэры. Пры гэтым ён чуйна прыслухоўваўся да ўсплёскаў вады, якія прыглушана даносіліся нават сюды, каб, ні прывядзі бог, не прапусціць той адказны момант, калі Мэры пакліча ягода сябе ў ванную. З усіх “хатніх” абавязкаў Сарджэна гэты быў, бадай што, самым прыемным, калі не лічыць ночы…

Потым яны вячэрылі, і Мэры была ўжо ў добрым настроі і нават жартавала над ягонымі кулінарнымі здольнасцямі. А яшчэ потым яны разам клаліся ў ложак...

А раніцай Мэры зноў накіроўвалася немаведама куды, і Нікаля заўсёды з трывогай і нейкай шчымлівай пяшчотай глядзеў ёй услед. І зноў пачынаўся для яго чарговы дзень, доўгі і нудны, як і ўсе папярэднія...

Ніякіх асаблівых спраў, акрамя прыгатавання ежы і мыцця забруджанага адзення жонкі, у Нікаля не было. Мыццё, наогул, і справай нельга было назваць – усё рабіла пральная машына-аўтамат, якая была ўманціравана прама ў сцяну ваннай. Прыгатавання ежы займала, праўда, пэўны час, тым больш, што Сарджэн стараўся уносіць нейкую разнастайнасць у іх з Мэры харчавання. Дзічыну іўсялякія ядомыя плады з джунгляў увечары прыносіла Мэры, Сарджэну заставалася толькі правільна іх прыгатаваць. Для гэтага на кухні мелася не толькіэлектрычная пліта, але і невялікая мікрахвалёвая печка. Тут жа стаяла халадзільная ўстаноўка ўнушальных памераў… і ўсё гэта, як не дзіўна, было ў ідэальным рабочым стане…

Хто жыў тут да іх, і чаму пакінуў тут усе гэтыя так неабходныя ім рэчы, ды яшчэ і ў такім выдатным стане – аб гэтым Нікаля Сарджэн не меў ніякага нават уяўлення, як і аб тым, адкуль у памяшканнях бярэцца электрычны ток. Магчыма, аб усім гэтым ведала альбо здагадвалася Мэры, але калі аднойчы ноччу Сарджэн асмеліўся задаць ёй такое пытанне, Мэры толькі засмяялася і паклала тонкія свае пальцы на крыху засмяглыя ад працяглых пацалункаў вусны мужа.

-Не будзь такім цікаўным, - прашапталі прама ў вуха Сарджэну яе ўласныя вусны. – Хто менш ведае – даўжэй жыве!

Гэта прагучала даволі двухсэнсоўна, але амаль адразу ж услед за гэтым Мэры пяшчотна абняла мужа і вусны іх зліліся ў палкім пацалунку… а яшчэ потым ім стала ўжо зусім не да пытанняў, тым больш,не да адказаў на іх…

Але, як бы тое не было, а пытанне гэтае існавала, і Сарджэн задаваў яго штодзённа (самому сабе, праўда), і штодзённа ж, хоць і безвынікова, шукаў на яго адказ. Магчыма, адказ хаваўся ў калідорах, бясконца доўгіх, звілістых каменных калідорах… і Сарджэн, зразумела ж, пачаў даследваць гэтыя калідоры, амаль адразу ж пасля таго, як толькі даведаўся аб іх існаванні.

Але і калідоры гэтыя мала чым яму дапамаглі. Як бы доўга яны не цягнуліся, але заканчваліся заўсёды аднолькава: масіўнымі металічнымі дзвярыма, адчыніць якія ў Сарджэна не было аніякай магчымасці. А, можа, і не дзверы гэта былі, а суцэльныя металічныя перагародкі, тым больш, што ні ручак, ні хоць нейкіхшрыфт-кодаў на перагародках гэтых не было зусім… нічога, акрамя таго ці іншага малюнка, выціснутага на металічнай перагародцы... нават не малюнка, а своеасаблівага іерогліфа …

І ўсё ж, пакутваючы хутчэй ад бяздзейнасці і цікаўнасці, чым ад сапраўднага навуковага азарту, Нікаля Сарджэн старанна, дзень за днём працягваў даследваць дзіўныя гэтыя,калідоры. А яны і сапраўды былі нейкімі дзіўнымі: з мноствам бакавых атгалінаванняў, алебез адзінага нават бакавога памяшкання, вузкія (два чалавекі ледзь-ледзь размінуцца)… і, што самае дзіўнае - з зусімнезразумелым асвятленнем, бо ні свяцільнікаў, ні хоць чаго-небудзь падобнага на іх, у калідорах гэтых проста не існавала, сцены самі па сабе таксама ніяк не свяціліся, і, тым не менш, у калідорахзаўсёды было дастаткова святла…

Дарэчы, у тыхпамяшканнях, якія Мэры выбрала для іх сумеснага пражывання (кухня, ванная, спальня і той вялікі пакой, які Сарджэн пра сябе называў залай), асвятленне было самым звычайным. На сценах былі размешчаны розных памераў і формаў свяцільнікі, меліся тут таксама і пульты для уключэння і адключэння гэтых самых свяцільнікаў. І свяцільнікі, і душ, і ўсе кухонныя прылады і прыстасаванні былі зроблены рукамі чалавека, у Сарджэна нават сумнення ў гэтым не ўзнікала. А вось што датычыцца дзіўных тых калідораў…

Было ў іх штосьці чужароднае, штосьці такое, чаго Сарджэн не мог растлумачыць нават сабе самому, і гэтае “штосьці” заўсёды выклікала ў яго нейкае незразумелае пачуццё: ці то жах, ці то агіду, ці то ўсё гэта разам……І, выходзячы назадз чарговага калідора, Сарджэн заўсёды адчуваў пэўную палёгку ў душы, нейкі ўнутраны голас падказваў яму, што трэба заканчваць гэтыя дылетанскія даследванні, бо аднойчы яны скончацца для яго вельмі і вельмі кепска…

Такое і сапраўды магло стацца, бо заблукаць у бясконцых гэтых калідорах было прасцей простага. Хоць усе яны пачыналіся з аднаго вялікага і амаль ідэальна акруглага памяшкання, якое Сарджэн зусім выпадкова “адкрыў” побач са сваім“жытлом”, але затым калідоры гэтыя раптам пачыналі шматразова разгаліноўвацца і нават пераплятацца, звіваючыся, нібы сапраўдныя змеі. Больш таго,Сарджэн заўважыўнеяк, што і сама колькасць уваходаў у калідоры з боку акруглага памяшкання непастаянная. Адзін дзень Нікаля налічыў там дваццаць два уваходы, а калі прыйшоў туды на наступны дзень – іх колькасць скарацілася да пятнаццаці. А яшчэ на наступны дзень іх было ўжо аж дваццаць чатыры…

Было яшчэ адно пытанне, якое ніяк не давала спакою Нікаля: ведае ці не ведае аб гэтых калідорах Мэры? І, калі ведае – што яна аб іх думае?

Адказ на гэтае пытанне, вядома ж, магла даць толькі сама Мэры, а ёй – і Сарджэн уяўна гэта адчуваў – было зараз зусім не да гэтага. Штосьці яна рабіла (ці шукала) ў сваіх джунглях, і штосьці ў яе пакуль што не атрымлівалася так, як трэба. Дні Мэры былі напоўненымі да адказу, іх нават не хапала на ўсё… Сарджэн жа знемагаў ад тугі і адзіноты,і нават штодзённыя бадзянні па таямнічых гэтых калідорахамаль не дапамагалі іх развеяць...

Быў у Нікаля яшчэ адзін штодзённы, дакладней, штовечаровы клопат: цярплівае чаканне жонкі на каменных прыступках будыніны, бясконцая трывога за жыццё Мэры ў небяспечных джунглях… асабліва, калі чаканне гэтае раптам зацягвалася… і потым - уяўная палёгка ісалодкае прадчуванне чарговай чароўнай ночы ў яе пяшчотных абдоймах…

Дзіўна, але нават зрабіўшыся зноў “дзікай кошкай”, па начах Мэры вяла сябе амаль як раней, цалком аддаючыся палкім ласкам Сарджэна. А ён, амаль губляючы розум ад кахання, стараўся ўсялякі раз не думаць аб тым, што за ноччу зноў надыйдзе такая непазбежная раніца. І што зноў ягоная Мэры, такая пяшчотная і такая паслухмяная ноччу Мэры, ператворыцца раніцай ў “дзікую кошку” Маргану, якая, не звяртаючы аніякай увагі на Сарджэна, устане з ложка і з пахмурным выглядам пачне рыхтавацца да чарговага свайго рабочага дню…

Потым яна суха і холадна паўторыць сваё штодзённае папярэджанне, аб тым, каб ён не смеў нікуды адсюль высоўвацца (ведала б яна пра ягонае штодзённае блуканне па незразумелых гэтых калідорах!), аддасць тое ці іншае распараджэнне наконт вячэры…і зноў знікне ў жудасных сваіх джунглях, знікне да самага вечара…

А яму, Сарджэну, застанецца толькі чакаць яе вяртання і… наступнай чароўнай ночы…

* * *

Свенсан увайшоў у вялізную, багата абстаўленую прыёмную рэзідэнта і нечакана ўбачыў на месцы прэм’ер-сакратара… рабочую жонку Холіна. Хоць, чаму нечакана! Ведаючы Максіміліяна, гэтага і трэба было чакаць…

Свенсан раптам уявіў сабе, як заходзяць сюды загадчыкі аддзяленняў, бізнесменырознага калібру, проста прадстаўнікі іншых планет і міжпланетных арганізацый…салідныя, упэўненныя ў сябе людзі… заходзяць і… трапляюць у поўную залежнасць ад простай рабочай жонкі! Бо пасада прэм’ер-сакратара рэзідэнта – даволі важкая пасада, і той, хто яе займае, па праву лічыцца другім чалавекам на Аграполісе…

Дакладней, лічыўся, бо Холін, як заўсёды, усё зрабіў па свойму.

Сам Свенсан, дарэчы, ніколі не адносіўся да рабочых жонак з той доляй знявагі і абыякавасці, што з’яўлялася амаль абавязковым для мужской паловы насельніцтва на гэтай, цалкомфермерскай планеце (ды ці толькі на ёй!). Але і лічыць рабочых жонак за сапраўдных, паўнацэнных людзей ён, пражыўшы тут амаль два гады,таксама ўжо не мог… ды і не былі яны людзьмі ў прамым сэнсе гэтага слова. І хоць сваёй уласнай жанчыны Свенсан так і не займеў за час сваёй вымушанай працы на Аграполісе – карыстацца паслугамі гэтых няшчасных стварэнняў яму даводзілася і не раз. І ў Агры, неафіцыйнай сталіцы Аграполіса, дзе ён неаднаразова бываў па тых ці іншых службовых справах, і на шматлікіх курортах паўночнага ўзбярэжжа… ва ўсіх гатэлях і дамах адпачынку меўся цэлы штат жанчын, адзіным заняткам якіх была тая самая старажытная прафесія, якая да гэтага часу шырока практыкавалася ва ўсіх, нават самых далёкіх кутках той частцыСусвету, што абжылі ці толькі пачынаюць абжываць людзі. Праўда, для рабочых жонак Аграполіса прафесіяй гэты занятак назваць было цяжка. Жанчына з’яўлялася тут звычайнай прыладай працы, такой, скажам, як электракар або пральная машына. Проста, у кожнай з гэтых прылад была сваярабочая функцыя, толькі і ўсяго…

Таму і Свенсан прывык адносіцца да гэтай катэгорыі жывых“рабочых прылад” адпаведна, хоць і без усялякай жорсткасці і знявагі, чым так любілі злоўжываць мясцовыя жыхары, калі не ўсе, дык пераважная іх большасць. Але і асаблівай павагі, тым больш, нейкіх трапяткіх пачуццяў да “рабочых жанчын” Аграполіса Свенсан, вядома ж, не адчуваў, ва ўсялякім разу, да нядаўняга часу…

Сустрэча з “дзікай кошкай”, якая нечаканааказалася “рабочай жонкай” простага малаадукаванага фермера, літаральна перавярнула ўсё у душы былога космадэсантніка. Цяпер на кожную рабочую жонку ён глядзеў зусім іншымі вачыма…

Вось і зараз, утаропіўшыся ў малады прыгожы твар рабочай жонкі свайго непасрэднага начальніка, Свенсан раптам адчуў, як аднекуль знізу падкаціўся да горла тугі салёны камяк. Нават дыхаць стала цяжка…

Цікава, кім яна была раней, гэтаяжанчына? Якім чынам патрапіла сюды?

А рабочая жонка Холіна, ускінуўшы на імгненне свае цудоўныя блакітныя вочы, штосьці прагаварыла неразборліва ў селектар. Яна нават не кранулася з месца, не тое, каб устаць… але гэта, як не дзіўна, зусім нават не абразіла Свенсана. Наадварот, хутчэй…

- Як справы? – нечакана нават для самога сябе спытаўся ён у рабочай жонкі. – Усё ў парадку?

У блакітных вачах жанчыны штосьці прамільгнула… магчыма, здзіўленне, а Свенсан зразумеў раптам, што зрабіў тое, чаго рабіць ані ў якім разе нельга было. Да чужых рабочых жонак, наогул, не прынята звяртацца ў адсутнасці мужа, тым больш, з такім вось бязглуздымі пытаннямі…

- Заходзьце, - голас жанчыны быў пад стаць яе чароўным вачам, мяккі і мілагучны. – Рэзідэнтвас прыме.

Свенсан перавёў погляд на масіўныя, матава чорныя дзверы злева ад уваходу. Серабрыстая таблічка якраз на ўзроўні ягоных вачэй і надпіс на таблічцы залатымі літарамі: Максімілян Холін, паўнамоцны рэзідэнт ФІРМЫ на Аграполісе…

“Што ж, - міжволі падумалася Свенсану, - Холін нарэшце дабіўся таго, чаго жадаў… нават больш таго, чаго жадаў! Такі ўзлёт ён, пэўна, не прадбачыў нават у самых смелых сваіх марах. Ці ўсё ж прадбачыў?”

Свенсану раптам прыйшла ў галаву яшчэ адна нечаканая думка.Парадаксальна, але гэтым фантастычным сваім узлётам Холін усяцэла абавязаны менавіта… рабочым жонкам. Дакладней, “дзікім кошкам” Барсума, якія па злой іроніі лёсу былі некалі ператвораны ў “рабочых жонак”…

Так што, ненавідзець “дзікіх кошак” у Холіна не было зараз аніякіх пастаў… іншая справа, што пакінуць іх у жывых, выпусціць жывымі з планеты, ён таксама не мог ні ў якім разе. Інакш імклівы і круты ягоны ўзлёт ператворыцца ўяшчэ больш імклівае ікрутоепіке…

-Заходзьце, - паўтарыла жанчына ўсё такім жа роўным і прыемным голасам. – Рэзідэнт вас чакае.

І, зусім нечакана для Свенсана, жанчына раптам устала са свайго месца і, падыйшоўшы да масіўных гэтых дзвярэй, расчыніла іх.

- Праходзьце!

- Дзякую! – машынальна сказаў Свенсан, гадаючы пра сябе, усім наведвальнікам яна вось гэтак адчыняе дзверы, ці яму, Свенсану, аказана нейкая асаблівая ўвага.Ён увайшоў у адчыненыя дзверы і адразу ж спыніўся каля ўваходу, азіраючыся па баках.

У такім вялізным кабінеце Свенсану быць яшчэ не даводзілася. Меліся, праўда, на Аграполісе памяшканні і значна большыя (дэманстрацыйныя залы, к прыкладу), але кабінет…

Свенсан нават не адразу разглядзеў у ім Холіна, бо той чамусьці не сядзеў за вялізным паліраваным сталом з залатога дубу, аднаго, дарэчы,з самых рэдкіх і дарагіх на Аграполісе парод дрэў. Максіміліян сціпла стаяў у расчыненага акна і глядзеў кудысьці ўніз. На ўвайшоўшага ў кабінет Свенсана ён, ці то не звярнуў увагі, ці то проста зрабіў выгляд, што пакуль што не заўважае яго.

- Выклікалі? – спытаўся Свенсан афіцыйна-абыякавым тонам.

І толькі тут Холін, адарваўшыся нарэшце ад назіранняў, павярнуўся ў бок Свенсана. Худы аскетычны твар новага рэзідэнта адразу ж ажывіўся, на блёклых вузкіх вуснах яго слізганула і адразу ж зноў знікла нейкая загадкавая ўсмешка.

- Ну, вядома ж выклікаў, раз ты тут! – Хуткім крокам Холін падыўшоў да падначаленага, працягнуў яму руку. – Ну, прывітанне, прывітанне! Як справы? Усё ў парадку?

- У поўным! – сказаў Свенсан, асцярожна паціскаючы сухую, вузкую, але нечакана моцнуюдалонь Холіна.

Яму падумалася раптам, што Холін задаў яму тыя ж самыя пытанні, якое сам Свенсан крыху раней задаваў ягонай рабочай жонцы. Што гэта, простае супадзенне?

- Як працуецца ў новай пасадзе?

Вось ужо каля тыдня, як Свенсан выконваў абавязкі загадчыка аддзялення. Таго самага, дзе доўга быў спачатку брыгадзірам, а потым зусім крыху (суткі якія, не больш…)намеснікам загадчыка. Праўда, нікога са знаёмых яму людзей там не засталося, усе былі новыя, незнаёмыя. Лепш гэта для начальніка альбо горш… пытанне неадназначнае. З аднаго боку, цяжка кіраваць тымі, хто яшчэ ўчора быў табе проста калегам па рабоце і нават сябрам… з другога ж боку…

-Цяжкавата, - прызнаўся Свенсан. – Па-першае, няма неабходнага вопыту, па-другое…

- Па-другое,усё новыя людзі?

-І гэта таксама, - сказаў Свенсан пасмурна. – Тым больш, што ўсе яны з розных месцаў…

- Нічога, гэта часова, - суцешыў яго Холін. – Спрацуюцца. А што яшчэ?

- Яшчэ? – Свенсан паглядзеў на свайго начальніка з недаўменнем. – Што яшчэ?

Холін зноў усміхнуўся загадкавай сваёй усмешкай.

-Ну, ты сказаў: і гэта таксама… - патлумачыў ён. – Значыцца, ёсць яшчэ штосьці… Што менавіта?

Замест адказуСвенсануздыхнуў і неяк нерашуча паглядзеў на Холіна. Нерашуча і нават крыху збянтэжана.

- Ну давай! – сказаў Холін. – Выкладвай!

-Што выкладваць? – зноў не зразумеў Свенсан. А, можа, проста зрабіў выгляд, што не зразумеў…

-Усё! – з хударлявага твару Холіна ўсё ніяк не сходзіла незразумелая гэтая ўсмешка. – Усё, што цябе такнепакоіць!

Свенсан зноў уздыхнуў.

- Баюся, што я не падыходжу для гэтай пасады, - сказаў ён. – Тым больш, што я…

Не дагаварыўшы, ён памаўчаў крыху.Холін таксама маўчаў, працягваючы усміхацца.

- Я, наогул, хачу звольніцца.

- Што?!

Усмешка Холіна знікла. Зараз на Свенсана глядзеў зусім другі чалавек… цяжка было нават уявіць, што ён здольны ўсміхацца, гэты чалавек…

- Ты што, звар’яцеў?!

-Хутчэй, наадварот… - цяпер ужо Свенсан усміхнуўся, дакладней, амаль прымусіў сябе гэта зрабіць. – Я, наогул, хачу ў бліжэйшы час пакінуць гэтую планету.

- Вось нават як?

Холін нарэшце падыйшоў да стала, сеў у чорнае скураное крэсла рэзідэнта.

-Сядай! – ён паказаў Свенсану на адно з бакавых крэслаў. У адрозненні ад чорнага крэсла начальніка, усе яны былі цёмна-чырвонага колеру. – Ды сядай жа ты!

Свенсан асцярожна прысеў на самы акрайчык аднаго з крэслаў.

- Прычына? – спытаў Холін. – У рэшце рэшт, можаш не адказваць, я і так ведаю!

-Ведаеш? – Свенсан засмяяўся. – Цікава, як ты можаш ведаць тое, аб чым я і сам яшчэ не ведаю дакладна? Але, калі ты ведаеш: скажы! Мне і самому цікава…

-“Дзікая кошка”, - сказаў Холін. – Тая, што даравала табе жыццё тады. Уся справа ў ёй, ці не так?

-Не так! – Свенсан сцяў зубы. – Мне проста абрыдла гэтая работа! Мне абрыдла тое, чым мы ўсезаймаемся!

- Ціха, ціха! – сказаў Холін шэптам. – Не так гучна!

Свенсан абвёў пакой уважлівым позіркам.

- Баішся, што нас могуць падслухаць?

-Ведаеш, чаго я баюся больш за ўсё? – Холін памаўчаў крыху і сам жа адказаў на сваё пытанне. – Дурняў, бо яны заўсёды непрадказальныя.

- Выходзіць, я дурань? – пацікавіўся Свенсан.

- Выходзіць!

Нейкі час яны абодвы маўчалі.

-А яшчэ ты запамятваў аб адной рэчы…

- Гэта якой?

-Кантракт на пяць гадоў, які ты падпісаў два гады таму, усё яшчэ дзейнічае. Спадзяюся, ты памятаеш, што чакае парушальніка кантракта?

Ён змоўк, і нейкі час двое мужчын толькі моўчкі глядзелі адзін аднаму ў вочы.

-Таму я і прыйшоў да цябе, - прамармытаў Свенсан, першым адводзячы ўбок позірк. – Бо ў цябе, як у рэзідэнта, ёсць праваануліраваць кантракты па ўзаемнай згодзе бакоў…

- І ты вырашыў, што я гэта зраблю для цябе?! І не спадзявайся нават!

Апошнія словы Холін амаль выкрыкнуў. Свенсан са здзіўленнем на яго паглядзеў.

- Разумею!– сказаў ён. – Ну што ж… прыдзецца парушыць кантракт! А што рабіць…

Але Холін ужо ўзяў сябе ў рукі.

-Проста ты мне патрэбен, - прагаварыў ён ужо звычайным сваім тонам. – А наконт работы… мне здаецца, ты проста перапрацаваў крыху, вось і ўсё. Давай зробіў так: з сённяшняга дня лічы сябе ў адпачынку. Два месяцы табе хопіць?

Два месяцы на Аграполісе былі роўны тром з паловай зямным. Гэта было даволі шчодрым падарункам з боку Холіна, звычайны гадавы адпачынак супрацўніка ФІРМЫ гэтага рангу быў не большым за паўтары месяца…

- Як наконт трох? – сказаў Свенсан, падымаючыся.

-Трох? – заклапочана перапытаў Холін, штосьці падлічваючы ў думках. – Тры – гэта ўсё ж занадта…

- Ды гэта я так, - сказаў Свенсан. – Пажартаваў! Мне і аднаго не трэба!

Холінзасмяяўся.

- А ты маху не дасі! – сказаў ён, і хацеў, здаецца, яшчэ штосьці дадаць, але ў гэты самы час засвяціўся раптам адзін з мноства экранаў на сцяне. На экране узнік усхваляваны твар начальніка бяспекі Аграполіса Фрыдрыха Зіберта.

Зіберт, як і Свенсан, калісьці быў космадэсантнікам… яны нават ведалі адзін аднаго ў той далёкі час.Праўда, наўрад капітан Зіберт, камандзір асобай дыверсійнай групы, вылучаў тады радавога Алафа Свенсана сярод іншых курсантаў-практыкантаў сваёй групы. А потым Свенсан, пасля першага ж ранення атрымаўшы датэрмінова званне капрала, быў пераведзены зусім у іншае падраздзяленне… і зноў сустрэліся двое былых космадэсантнікаў толькі праз шмат гадоў, тут, на Аграполісе…

- Сэр! – звярнуўся Зіберт да Холіна, не звяртаючы аніякай увагі на Свенсана, які таксама з цікаўнасцю глядзеў зараз на экран. – Усё атрымалася, як вы і планавалі!

- І што? – узняўшыся з месца, Холін літаральна ўпіўся ў экран прагным позіркам. – Ну, не маўчы!

Зіберт звярнуў нарэшце ўвагу на Свенсана, коратка яму кіўнуў. Свенсан, гэтак жа коратка, кіўнуў у адказ.

-Ну, што яшчэ там?! – амаль закрычаў Холін. – Зноў штосьці сарвалася?! – Ён перахапіў недавердівы погляд, які Зіберт зноў кінуў у бок Свенсана. – Гавары, пры ім можна!

-Сэр, - хуценька прагавараў Зіберт, -яны і сапраўды зрабілі напад на адно з аддзяленняў. І менавіта на дваццаць дзевятае, як вы і прадбачылі…

- І што?!

Такім усхваляваным Холіна Свенсан яшчэ не бачыў.

- Мы блакіравалі іх там! – Зіберт памаўчаў крыху і дадаў: - Разам з супрацоўнікамі…

- Добра, вылятаю!

Экран патух, а Холін, узняўшыся з-за стала, уважліва паглядзеў на Свенсана.

- Ты ўжо ў адпачынку? – спытаўся ён. – Ці яшчэ не?

-Усё залежыць ад абставін, – ухіліўся ад прамога адказу Свенсан. – Калі ты хочаш запрасіць мяне з сабой…

-А чаму б не? – крыху павагаўшыся, сказаў Холін. – Мне здаецца, ад цябе там будзе больш карысці, чым ад усіх гэтым…

І, не закончыўшы фразы, ёнтолькі ўздыхнуў…

- У мяне тады два пытанні, - пачаў Свенсан, не спускаючы вачэй з твару свайго непасрэднага начальніка, які ў гэты самы час аддаваў па селектару нейкі, нячутны з таго месца, дзе стаяў Свенсан, загад… хутчэй за ўсё,гэта быў загад аб тым, каб ім падрыхтавалі транспарт…

Аддаўшы, нарэшце, гэты загад, Холін узняў галаву і ўважліва паглядзеў на Свенсана.

- Ты штосьці ў мяне запытаў?

- Яшчэ не, - сказаў Свенсан. – Але ў мяне да цябе і сапраўды маецца пытанне. Нават два…

- Давай свае пытанні, толькі хутка! – Холін зноў і яшчэ больш уважліва паглядзеў Свенсану ў вочы. – Дарэчы, першае з іх я ўжо ведаю загаддзя.Як я здагадаўся, што адбудзецца напад, ішто мэтай нападу будзе менавіта дваццаць дзевятае аддзяленне?

Свенсан кіўнуў, крыху здзіўлена.

- Атрэфакты! – коратка кінуў Холін.

- Артэфакты? – недаўменна перапытаў Свенсан.

-Яны былі толькі ў двух аддзяленнях: дваццаць першым, якое зараз тваё, і на якое напад ужо адбыўся, як ты памятаеш… ну, і ў дваццаць дзевятым.Праўда, іх там зараз няма, але ж згадзіся, адкуль гэтым жанчынам ведаць такія падрабязнасці…

-Артэфакты… - паўтарыў Свенсан,нібыта штосьці ўспамінаючы. – Гэта, здаецца, тыя металічныя прадметы незразумелага прызначэння, пра якія…

-Пра якія я гаварыў табе, - падхапіў Холін. – Толькі не пытайся ў мяне, што гэта за прадметы і навошта яны спатрэбіліся “дзікім кошкам”. Адказваю адразу: уяўлення нават не маю!

-І дзе яны зараз, артэфакты з дваццаць дзевятага аддзялення? – спытаўся Свенсан і адразу ж здагадаўся сам, які пачуе адказ. – Яны ў цябе, у гэтым вось кабінеце?

Холін нічога не адказаў, але маўчанне ягонае было больш красамоўным, чым любыя словы.

-Кацер на трэцяй пасадачнай пляцоўцы, – прагучаў у селектары прыемны жаночы голас і Свенсан не адразу ўцяміў нават, што гэты прыемны голас належыць ні каму іншаму, я рабочай жонцы Холіна.

-Усё, ідзем! – Холін пляснуў Свенсана па плячу. – Дарэчы, у цябе ж было і нейкае іншае пытанне!

-Было, - сказаў Свенсан, выходзячы ў прыёмную следам за Холінам. –Гэтыя людзі, супрацоўнікі дваццаць дзевятага аддзялення, якія зараз, калі я не памыляюся, сталі заложнікамі… што з імі будзе далей?

- З імі? – не азіраючыся нават, Холін неяк абыякава паціснуў плячамі. – Не ведаю. Хутчэй за ўсё, яны ўсе загінуць. А што?

- Нічога.

У гэты час Холін і Свенсан якраз спыніліся каля ліфта. Ліфцёр з пачцівасцю адчыніў пазалочаныя дзверы… і вось ужо яны павольна паплылі ўверх, на дах памяшкання, дзе і былі размешчаны галоўныя пляцоўкі для пасадкі і ўзлёту паветранага транспарту.

- Табе іх шкада? – спытаўся раптам Холін, уважліва гледзячы на Свенсана. – Іх там дарэчы, каля дваццаці… гэта, калі не ўлічваць рабочых жонак для продажу…

- Тады яшчэ пытанне, - павольна прагаварыў Свенсан, упарта не адводзячы позірку. – Калі ты загаддзя ведаў, што гэтыя жанчыны здзейсняць напад менавітана дваццаць дзевятае аддзяленне, чаму б тады было не аддаць загад, каб усе людзі пакінулі памяшканне, не чакаючы нападу? Дарэчы, замест іх у будынку можна было загаддзя размясціць тры-чатырыдэсантныя групы.Такім чынам мы б і людзей выратавалі, і…

- І сарвалі б усю аперацыю, так? – Холін задумліва пакачаў галавой. – Ведаеш, асабліва я не лічу, як некаторыя,гэтых жанчын нейкімі вышэйшымі істотамі… але ўсё ж не будзем забываць, што гэта “дзікія кошкі”…

- Не зразумеў? – сказаў Свенсан.

- А тут і разумець няма чаго! – Холін нечакана засмяяўся. – Няўжо ты лічыш, што яны б зрабілі напад на аддзяленне без супрацоўнікаў, нічога не западозрыўшы пры гэтым?

* * *

Будынак, у якім размяшчалася дваццаць дзевятае аддзяленне ФІРМЫ, значна адрозніваўся ад будынку аддзялення дваццаць першага. Гэта была прысадзістая, амаль квадратная пабудова ўсяго толькі ў тры паверхі. Але Свенсан ведаў, што шмат якія службы аддзялення і амаль усе ягоныя складскія памяшканні размешчаны не тут, на паверхні, а ў трох падземных ярусах будынка.

Непадалёку, на вышыні якіх-небудзь двух дзесяткаў метраў ад зямлі застылі ў грознай сваёй нерухомасці дзесяць баявых дэсантных шлюбак.Тут жа, вакол будынка, размяшчалася і вялікае мностварознакаляровых транспартнікаў…у любы момант яны таксама маглі ўзняцца ў паветра.. Дэсантнікі ў скафандрах стаялі асобнымі баявымі групамі і, здавалася, толькі чакалі загаду. Іх было не менш за тры ўзводы…апрач дэсантнікаў, тут жа, у шчыльным кальцы аблогі знаходзілася і каля сотні ўзброенных да зубоў ахоўнікаў ФІРМЫ…

- І ўся гэтая моц супраць усяго толькі двух жанчын! – сказаў Холін. - Ці не смешна?

-Супраць двух “дзікіх кошак”, - паправіў яго Свенсан. – Дарэчы, а пра трэцюю нічога пакульне чуваць?

Замест адказу Холін толькі насцярожана і нават некалькі недаверліва ўпіўся калючым поглядам у твар Свенсана.

-Я ведаю, дзе яна, - сказаў ён пасля нядоўгага маўчання. – Дакладней, я здагадваюся, дзе тая жанчына можа знаходзіцца ў дадзены момант. Але гэта потым… пасля таго, як мы пакончым з гэтымі…

Да іх ужо спяшаўся усхваляваны Зіберт.

- Ну што? – спытаў у яго Холін. – Яны там?

Зіберт кіўнуў галавой.

- Тады пачынайце аперацыю, - сказаў Холін. – Чаго марудзіць!

- Дык… гэта… - Зіберт усхваляваны сглытнуў. – А як жа заложнікі? Можа, перамовы?

-Ніякіх перамоў! – рэзка сказаў Холін. – Вы ўжо вялі з імі перамовы тыдзень таму! І што?

Зіберт нічога не адказаў.

- Пачынайце аперацыю!

- Ёсць!

Зіберт казырнуў, прагаварыў штосьці ў мікрафон на адвароце мундзіра…і амаль адразу ж усе дэсантныя шлюбкі апусціліся крыху ніжэй, аказаўшыся такім чынам на адным, прыкладна, узроўні з пасадачнай пляцоўкай, што знаходзілася на плоскім даху аддзялення. Адначасова з гэтым іх манеўрам шчыльнае чалавечае кальцо вакол асуджанага на смерць будынка сінхронна падалося назад.

-Можа і нам крыху адыйсці? – задумліва прагаварыў Холін. – А, урэшце рэшт,мы і так знаходзімся далекавата …

І ў гэты час не менш дзесяці плазменных установак пачалі пачаргова біць па будынку…

Гэта было жудаснае відовішча. Жудаснае і прыгожае адначасова… На месцы вялізнай трохпавярховай пабудовы бушавала цяпер адзінае, блакітна-зеленаватае полымя, падобнае на нейкую гігантскую экзатычную кветку. Выжыць у гэтым пекле было практычна немагчыма…

І тут Свенсан успомніў пра падземныя ярусы.

- Вядома ж, яны зараз там, пад зямлёй, - сказаў Холін, нібыта імгненна прачытаўшы думкі Свенсана. – Рабочых жанчын “кошкі”, без усялякага сумнення, таксама схавалі ў адным з падземных памяшканняў. А вось што датычыцца астатніх заложнікаў…

Холін не дагаварыў, але Свенсан яго і так зразумеў.

-Ты лічыш, што яны маглі пакінуць заложнікаў там? – Ён паказаў рукой на смертаносную “кветку” на месцы будынка… полымя з кожным імгненнем разгаралася ўсё мацней і мацней, нават з гэтай адлегласці адчувалася смяротнае ягонае дыханне… а плазменныя ўстаноўкі са шлюбак па-ранейшаму працягвалі пачаргова выкідваць у той бокзеленаватыя альбо блакітныя згусткі энергіі… - Што яны робяць?! Загадай ім спыніць агонь!

Холін нічога не адказаў.

- Яны трацяць энергію без усялякага сэнсу!

-Яны ведаюць, што робяць! – нечакана рэзка адазваўся Холін. - Дарэчы, вось яны і закончылі сваю справу…

І сапраўды, шлюбкі, усе як адна, павярнуліся раптам і, зрабіўшы шырокі паўкруг над рэшткамі будынка, паляцелі прэч. Далёка, праўда, яны не адляцелі… зноў спыніліся ў паветры такім жашырокім паўкругам.

А на месцы будынка працягвала бушаваць полымя. Тэмпература там дасягнула такіх памераў, што плавілася нават жалеза. Будынак не проста разбураўся, ён неяк асядаў, павольна сцякаючы ўніз…

- Праблематычна, што яны выжывуць нават у падземных ярусах, - прамармытаў Холін, ні да каго канкрэтна не звяртаючыся. – На першым з іх – дык без усялякіх сумненняў загінуць…

- Але ж там маюцца і больш глыбокія! – напомніў яму начальнік бяспекі, які стаяў побач. – Самы ніжні, дарэчы, мае сваю аўтаномную сістэму энергазабяспячэння…

- Вось нават як?

Нейкі час Холін задуменна глядзеў на Зіберта.

-Ведаеш што, Фрыдрых, - сказаў ён нарэшце. – Мне патрэбны дакладны план гэтага будынка. План усіх ягоных паверхаў і нават асобных памяшканняў. У вас такі маецца?

Зіберт моўчкі кіўнуў…і праз якую хвіліну ўсе яны, і Зіберт, і Холін, і Свенсан, сядзелі ўжо ў мяккіх крэслахаднаго з транспартнікаў побач з загадчыкам дваццаць дзевятага аддзялення, тоўстым лысаватым чалавечкам сярэдняга ўзросту і сярэдніх, здаецца, разумовых здольнасцяў. Пальцы ягоныя, чырвоныя і нязграбныя, тым не менш, даволі спрытна бегалі па клавішах, на экране адзін за адным высвечваліся нейкія чарцяжы…

-Наземныя паверхі можна прапусціць, - некалькі буркліва сказаў Холін. – Першы падземны таксама, дадаў ён, крыху прамарудзіўшы. – А вось далей… Гэта які, другі?

-Другі, - падцвердзіў загадчык нечакана тонкім для свайго целаскладу голасам . – Тут дэманстрацыйны пакой, а вось тут… тут утрымліваліся жанчыны. Далей кухня, сталовыя памяшканні, спартыўная зала з трэнажорамі…

-Не думаю, што гэта іх хоць крышачку зацікавіла, - Холін пазяхнуў. – Давай лепш адразу самы ніжні ярус. Што там?

Загадчык, хвалюючыся і збіваючыся, пачаў штосьці тлумачыць, але Свенсан яго ўжо не слухаў.Ён глядзеў на гэтага перапалоханага потнага чалавечка і думаў аб тым, што загадчыку яшчэ пашчасціла. З Холіна магло стацца і загадчыка там пакінуць, разам з астатнімі…ці, можа, ён так і планаваў?

-Што? – перапытаў раптам Холін. – Паўтары яшчэ раз самую апошнюю фразу! Што там у вас, у гэтым бакавым складзе?

-Землярыйная тэхніка, - дрыжачым голасам сказаў загадчык. – Дакладней, машына для падземных работ.

-Навошта фермерам машына для падземных работ? – нейкім ледзяным тонам пацікавіўся Холін. – І што гэта за машына?

-Быў заказ… некалькі месяцаў таму, - голас загадчыка задрыжаў яшчэ мацней. – Але аказалася… карацей, калі мы пачалі высвятляць усе падрабязнасці…

-То вы нават не знайшлі таго, хто заказваў, так?

Не адказваючы, загадчык трасянуў галавой у знак згоды.

-Цудоўна! Проста цудоўна! – голас Холіна таксама дрыжаў, але ад гневу. – Дык што гэта за машына, я вас спытаў?!

- “Крот-3” – ледзь чутна прашаптаў загадчык. – Дэсантны варыянт…

- Што?! – нейкі час Холін моўчкі глядзеў на белы, нібыта абцярушаны мелам твар загадчыка. - Чаму вы адразу ж не далажылі аб гэтым кіраўніцтву?!

-Я… мы… - спалоханна замармытаў загадчык. – Нам здалося, што па такіх дробязях…

-Гэта не дробязі! – з усяе сілы гаркнуў на яго Холін, потым, павярнуўшыся да Зіберта, загадаў, але ўжо значна цішэйшым голасам: - Забяспечце мне сувязь з дэсантнымі шлюбкамі! З усімі адразу! І з камандзірамі дэсантных груп таксама!

Зіберт, адпіхнуўшы загадчыка ўбок, ды так, што той, не ўтрымаўшыся на нагах, грымнуўся ў праход паміж крэсламі, заняў ягонае месца і пачаў паспешліва націскаць клавішы.

- Гатова! – сказаў ён праз некалькі хвілін і, сунуўшы мікрафон Холіну, дадаў таропка: - А ў чым справа? Што такого сур’ёзнага здарылася?

“Няўжо ён яшчэ не зразумеў? – здзіўлена падумалася Свенсану. – І гэта начальнік бяспекі!”

- Увага! – закрычаў Холін у мікрафон. -У праціўніка “Крот-3”! Загад шлюбкам: прасканіраваць зямную паверхню вакол будынка. Пры выяўленні любога падземнага руху дакладваць мне асабіста! Загад камандзірам груп: быць асабліва пільнымі!У любым момант і ў любым месцы праціўнік можа вырвацца на паверхню!

Ён змоўк і ў транспартніку адразу ж усталявалася мёртвая цішыня. Усе сядзелі нерухома… а няшчасны загадчык аддзялення, баючыся нават варухнуцца, застыў у вельмі ўжо нязручнай позе, ягоны лысы чэрап ледзь выглядваў з-пад локця Зіберта… і гэта прыдавала ўсёй сур’ёзнай і напружанай сітуацыі крыху камічнае адценне…

- Ёсць! – пачулася ў дынаміку. – Мы яго засеклі!

- Вывесці на экран! – скамандваў Холін. – Працягваць назіранне!

Карцінка на экране змянілася. Цяпер там высвечвалася каляровая аб’ёмная карта: будынак у цэнтры і тэрыторыя вакол.У правым верхнім кутку экрана прэч ад будынка павольна рухалася чырвоная пульсуючая кропка.

-На што яны спадзяюцца? – ужо амаль спакойна, сказаў Холін ні да каго канкрэтна не звяртаючыся. - Рана ці позна ім прыдзецца выйсці на паверхню… дарэчы, які максімальны запас ходу у апаратаў такога класу?

-Я працаваў калісьці з “Кратамі”, - сказаў Зіберт. –Праўда, гэта былі “Крот-1” і “Крот-2”.Яны маглі прайсці без дазапраўкі да сарака кіламетраў. Не думаю, што трэцяя мадэль пройдзе менш…

-Сорак кіламетраў? – заклапочана прагаварыў Холін і, падцягнуўшы да сябе мікрафон, спытаў: - На якой яны глыбіні зараз?

- Прыкладна, дзесяць метраў, - пачулася ў адказ. – Плюс-мінус метр…

- Ясна!

Адкінуўшыся на спінку крэсла Холін нейкі час моўчкі сачыў за пульсуючай кропкай на экране. Яна працягвала павольна але неўхільна паўзці прэч ад будынка, дакладней, ад тых рэшткаў, што ад яго засталіся…

-На якую максімальную глыбіню разлічаны “Краты”? – зноў ні да каго канкрэтна не звяртаючыся, спытаўся Холін.

Зіберт нічога не адказаў, і таму Холін запытальна паглядзеў на Свенсана.

-Метраў дваццаць-дваццаць пяць, не больш, - сказаў Свенсан. – Усё залежыць ад грунта. Тут, на Аграполісе, -не больш дваццаці…

-Я зразумеў, - сказаў Холін. – А цяпер такое пытанне да вас абодвух: як іх можна спыніць?

Зіберт і Свенсан пераглянуліся.

-Плазменныя ўстаноўкі шлюбак… - не зусім упэўнена прагаварыў Зіберт. – Зразумела ж, яны не праб’юць такі пласт грунту, але пасля некалькіх дакладных масіраваных залпаў па паверхні, у выніку, так званага, электрамагнітнага рэзанансу, на “Краце”пачнуць гарэць электрапрыборы…

- І што? – спытаў Холін.

- Машына спыніцца, - растлумачыў Зіберт. – Яна, можна сказаць, стане іхняй труной…

- Вось нават як?

І зноў нейкі час Холін моўчкі глядзеў на пульсуючы чырвоны агеньчык.

- Хацеў бы я ведаць, аб чым яны зараз думаюць? – прагаварыў ён нарэшце. – На што спадзяюцца? Бо на штосьці яны ўсё ж спадзяваліся, калі вырашылі выкарыстаць “Крата”?

Зіберт паціснуў плячамі.

- Яны што, не ведалі, што супраць іх будуць выкарастаны плазменныя ўстаноўкі?

- Магчыма, у іх проста не было іншага выйсця? – сказаў Зіберт. – А магчыма…

- Магчыма, што? – павярнуўся Холін да начальніка бяспекі.

- Нічога, - адказаў той. – Гэта я так…

Нейкі час Холін толькі моўчкі глядзеў на яго, потым зноў пацягнуўся да мікрафона.

- Адкрывайце агонь! – загадаў ён. – Прасачыце, каб вакол не было нашых людзей! Ці не, пачакайце хвілінку!

Ён змоўк і пачаў насцярожана прыслухоўвацца да чагосьці. Свенсан таксама прыслухаўся. Да ягонага слыху данесліся адчайныя крыкі і такія знаёмыя воплескі ручных плазмераў…

- Падобна на бой? – прагаварыў ён.

Адзін з бакавых экранаў раптам засвяціўся і на ім узнік усхваляваны твар кагосьці з ахоўнікаў.

- Што там у вас? – крыкнуў Холін. – Ды не маўчы ты!

-Яны напалі на нас, сэр! – задыхаючыся, нібыта ад хуткага бегу, прагаварыў ахоўнік. – На іх скафандры дэсантнікаў, таму іх своечасова і не заўважылі. Тым больш, што ўсе былі ўпэўнены, што абедзьве “кошкі” зараз там, на “Краце”. О, Божа!

Праз увесь экран палыхнула раптам нейкім зеленаватым святлом, і ахоўнік, ускінуўшы над галавой рукі, паваліўся кудысьці ўніз. А праз імгненне патух і сам экран. А трывожныя крыкі і воплескі плазмераў чуліся дзесьці зусім ужо побач…

-Плазмер! – зароў Холін, працягваючы руку да Зіберта. – Тут ёсць хоць адзін плазмер?!

Ён выхапіў зброю з рук Зіберта і выслізнуў з кабінкі. Зіберт адразу ж кінуўся следам…. у транспартніку зараз засталіся толькі Свенсан, ды яшчэ перапалоханы загадчык аддзялення, які па-ранейшаму сядзеў на падлозе і гучна ікаў.

Уключыўшы знешні абзор, Свенсан змог, нарэшце, хоць крыху ацаніць абстаноўку.А яна была для ўдзельнікаў аблогі незайздроснай. І гэта яшчэ мякка кажучы…

Бой зараз ішоў у паветры, дзе цёмныя фігуры ў дэсантных скафандрах імкліва праносіліся ў самых розных напрамках, спрытна спрабуючы ўхіліцца ад, яшчэ больш імклівых, блакітных плазменных разрадаў. Шанцавала далёка не ўсім… вось яшчэ адзін з дэсантнікаў каменем пайшоў уніз, напэўна, няўдала перасёкшыся ў палёце з блакітнай смерцю. Хутчэй за ўсё, дэсантнік гэты застаўся жывы (не так проста нават згусткам плазмы прабіць дэсантны скафандр), але на бліжэйшыя некалькі дзён, а то і тыдняў, ён быў надзейна выведзены са строю…

Ахоўнікі, якія ўзняцца ў паветра не маглі, па прычыне адсутнасці скафандраў, толькі разгублена пазіралі ўверх, не рашаючыся прымяніць зброю. Іх можна было зразумець - усе фігуры ў небе выглядалі зусім аднолькавымі… нават спрактыкаванае вока Свенсана не магло пакуль адрозніць “дзікіх кошак” ад астатняй масы дэсантнікаў…

-Яны заб’юць нас! – пранізліва заверашчаў загадчык аддзялення. – Яны спаляць нас разам з гэтым кацерам! Адно трапнае пападанне - і мы нябожчыкі!

Адшурхнуўшы ўбок Свенсана, загадчык дваццаць дзевятага аддзялення куляй, а дакладней, вялікім нязграбным кулём вываліўся з кабіны, пакінуўшысвайго калегу з аддзялення дваццаць першага ў поўнай адзіноце.

Але Свенсан гэтага, здаецца, наватне заўважыў. Ён зусім выпадкова зірнуў на бакавы экран…чырвоная пульсуючая кропка усё яшчэ рухалася, працягваючы паступова аддаляцца ад месца бою…

“Аўтаматыка, - падумалася Свенсану. – Яны зноў падманулі нас! Хоць, чаму “нас”? Я тут пры чым?”

Свенсан зразумеў раптам, што прыйшоў час выбіраць. З кім ён зараз: з ФІРМАЙ, служэнню якойаддаў два апошніх гады жыцця, ці з гэтай незвычайнай жанчынай, аб якой думаў амаль тры гады, і з якой так нечакана сустрэўся зноў… тут, на Аграполісе…

На планеце, дзе жанчын, наогул, не лічаць за людзей…

Чырвоная пульсуючая кропка раптам зрабіла ледзь прыкметны паварот улева, і Свенсан зразумеў адразу ж, што ніякая гэта не аўтаматыка. Там, у “Краце” хтосьці быў, жывы хтосьці…і гэты “хтосьці” кіраваў зараз машынай…

А “Крот” ужо выходзіў за межы экрана і, здаецца, ніхто на яго не звяртаў нават увагі. У цэнтры ўвагі быў паветраны бой дэсантнікаў з “дзікімі кошкамі”.

Але, калі гэтыя жанчыны тут, і вядуць бой, то хто ж тады там, у “Краце”?

“Перадаць на шлюбкі, каб па-ранейшаму не пакідалі па-за ўвагай землярыйную машыну? – гэтая думка раптоўна прыйшла ў галаву Свенсана і ён пацягнуўся нават да пульта рукой, але амаль адразу зноў адхапіў яе. – Якога дзьябла! Мне гэта навошта?!”

Чырвоная кропка пакінула межы экрана, але Свенсан ужо гэтага не бачыў. Усю ўвагу ён сканцэнтраваў на экранах знешнега абзору.

А там штосьці змянілася. Напэўна па камандзе знізу, дэсантнікі раптам разляцеліся ва ўсе бакі і Свенсан нарэшце ўбачыў тых, каго ўвесь гэты час безпаспяхова шукаў…

Дзве адзінокія фігуры ў скафандрах, якія засталіся ў паветры і па якіх ахоўнікі зараз адкрылі суцэльны шалёны агонь на паражэнне, праўда, пакуль што беспаспяхова. Жанчыны зверху адразу ж адказалі ім тым жа, і з куды большым поспехам.

Плазмеры, якімі былі ўзброены ахоўнікі, не йшлі ні ў якае параўнанне з плазмерамі космадэсантнікаў. Іхзеленаватыя зарады не маглі, не толькі прабіць скафандр, але нават больш менш сур’ёзна яго пашкодзіць…

Праўда, нават несур’ёзныя пашкоджанні такой складанай штукі, як дэсантны скафандр, могуць з цягам часу вывесці яго са строю…

Свенсан, з заміраннем сэрца глядзеў, як дзесяткі і сотні зеленаватых маланак літаральна ўпіваліся ў скафандры “дзікіх кошак”. Пераважная большасць гэтых маланак адбівалася звыштрывалым пакрыццём скафандра… але маланак было занадта ўжо шмат…

Вось адна з жанчын пачала каменем падаць уніз. Кінуўшыся следам, другая жанчына імгненна падхапіла сяброўку.Трымаючы яе левай рукой, жанчына гэтая не толькі працягвала даволі паспяхова ўхіляцца ад большасці зарадаў, але і паспявала весці трапны агонь у адказ. Праўда, доўга так працягвацца не магло…

Што ж, здаецца, славутыя “дзікія кошкі” пацярпелі ўсё ж паражэння, як гэта неверагодна гучыць.Праўда, пры такой вялізарнай перавазе праціўніка ў жывой сіле, тэхніцы і ўзбраенні, іншага і быць не магло…

Ці ўсё ж магло?

Свенсан і сам сабе не мог нават растлумачыць, што ж падштурхнула яго на гэты крок. Нечакана яму ўспомніўся той юнак-фермер, Нікаля Сарджэн, здаецца… і яго адносіны да сваёй рабочай жонкі, і нечуванае для фермераў злачынства супраць заканадаўства Аграполіса, на якое гэты самы Сарджэн свядома пайшоў дзеля каханай жанчыны...

Што ж, ён, Алаф Беджамін Свенсан,зараз паспрабуе зрабіць штосьці падобнае!

Ухапіўшыся за штурвал правай рукой і звычна паклаўшы левую на клавішы пульта кіравання, Свенсанлітаральна ўскінуў транспартнік у паветра. Ён не ведаў канкрэтна, хто ж з двух жанчын зараз беспрытомна боўтаецца у паветры, а хто самаахвярна бароніць параненую сяброўку, хоць, пакінуўшы яе на волю лёсу, у “дзікай кошкі” заставаўся яшчэ нейкі, хоць невялікі шанц на выратаванне.Выратаваць іх абодвух… такой і была мэта Свенсана …праўда, для гэтага яму патрэбна было праявіць зараз усё сваё майстэрства ў кіраванні транспартнікам.

Ну, і крыху шанцавання, вядома ж, бо інакш…

Свенсану і сапраўды пашчасціла ў тым, што знізу знаходзіліся простыя ахоўнікі, а не космадэсантнікі,і яны не адразу ўразумелі, што ж такога збіраецца ён зрабіць зараз. Здаецца, яны нават вырашылі спачатку, што гэты невялікі і нічым не ўзброенны транспартнік вырашыў разам пакончыць з“кошкамі” проста пратараніўшы іх сваёй масай. Таму ахоўнікі, усе як адзін, спынілі агонь, баючыся тым самым пашкодзіць кацер свайго патэнцыяльнага саюзніка...

Выкарыстаўшы гэтае іх кароткае замяшанне, Свенсан зрабіў рэзкі разварот… і вось ужо расчынены люк кацера аказаўся зусім побач з двума фігурамі ў скафандрах. Тая з жанчын, якая трымала за руку параненую сяброўку, навяла на Свенсана плазмер, але пакуль што не страляла.

- Сюды! – крыкнуў Свенсан, паказваючы на ўваход. – Хутчэй, пакуль яны не апамяталіся!

Жанчына працягвала моўчкі глядзець на Свенсана… яна яго бачыла выдатна, ён жа бачыў толькі чорнае шкло яе скафандра. Тая гэта была жанчына ці не тая, гэтага Свенсан пакуль што не ведаў, але выдатна разумеў, што жанчына яму не давярае.

- Я хачу дапамагчы вам! – прагаварыў ён як мага гучней. – Я сапраўды хачу вам дапамагчы!

Другая жанчына, якая ўвесь гэты час вісела нерухома на руцэ першай, раптам слаба варухнулася і, напэўна, менавіта гэты яе амаль бездапаможны жэст дапамог першай з жанчын прыняць прапанову Свенсана. Яны ірванулася ўперад… яшчэ імгненне і абедзьве жанчыны апынуліся ў кацеры.

- А цяпер ходу! – прашаптаў Свенсан, зачыняючы люк і, адначасова, даючы транспартніку самы поўны наперад.

І толькі пасля таго, як кацер, зрабіўшы круты віраж над самымі іх галовамі, пачаў імкліва аддаляцца, разгубленныя і нічога не разумеючыя ахоўнікі адкрылі ўслед яму хаатычны і бескарысны ўжо агонь…

* * *

- Навошта ён гэта зрабіў?!

Ніхто не адказаў Холіну, ды ён, здаецца, і не чакаў адказу. Пытанне было чыста рытарычным, бо ніхто з прысутных не ведаў Свенсана так, як ведаў яго сам Холін. Дакладней, калі не ўлічваць Зіберта, яны яго, наогул, не ведалі…

- Ён што, звар’яцеў?!

І зноў ніхто нічога не адказаў Холіну. Падначаленыя стаялі моўчкі і гэтак жа моўчкі (і разам з тым, аддана) глядзелі на свайго непасрэднага начальніка. А Холін раптам з нейкім недаўменнем нават адчуў, што… крыху зайздросціць Свенсану.

Гэтага яшчэ не хапала!

Да іх групы падыйшоў адзін з выратавальнікаў, мокры, увесь перапэцканы сажай і чорнай зямлёй.

- Сэр, - пачціва звярнуўся ён да Холіна, – мы дасягнулі нарэшце ніжняга ўзроўню…

- І што? – павярнуўся да яго Холін. – Ёсць жывыя?

- Усе жывыя, сэр! Акрамя… - ён змоўк на імгненне, - акрамя жанчын…

Холіну здалося, што ён недачуў.

- Яны што, забілі жанчын? – недаўменна спытаў ён. – Быць такога не можа!

- Ніяк не, сэр, не забілі! – прагаварыў выратавальнік. – Жанчыны проста зніклі.

Нейкі час Холін моўчкі глядзеў на выратавальніка.

- Зніклі? – паўтарыў ён. – Пяць жанчын проста знікла?! Куды яны маглі знікнуць?

-Ніхто не ведае гэтага, сэр! Бо ўсіх супрацоўнікаў проста замкнулі з самага пачатку у адным са складоў, і таму яны…

- Чорт! – Холін схапіў службовы тэлефон. – Шлюбкі, дзе ўсе шлюбкі?!

-Вы ж самі аддалі загад, каб яны арганізавалі пагоню за гэтым кацерам, - змрочна прагаварыў Зіберт. – Вось яны і…

-Чорт! – кінуўшы тэлефон на зямлю, Холін нечакана схапіў Зіберта за адвароты кіцеля. – Навошта было пасылаць у пагоню усе дзесяць шлюбак?! Каб збіць адзін безабаронны кацер? А можа… - апусціўшы Зіберта, Холін з нейкай надзеяй нават утаропіўся на яго, - можа, яны паспелі ўсё ж вывесці яго са строю яшчэ да таго, як пачалася ўся гэтая страляніна?!

- Каго, сэр?! – пачціва спытаўся Зіберт, адступаючы на крок.

-“Крата-3”! – гаркнуў Холін. – Яны яго вывелі са строю?! Толькі не кажы мне, што яны гэтага не зрабілі! – дадаў ён амаль умольна. – Яны яго знішчылі, так?

-Ніяк не, сэр! – гледзячы кудысьці ўбок прагаварыў Зіберт. – Мы ж вырашылі, што ён ідзе на аўтаматыцы…

-Вы! – крыкнуў Холін, губляючы самыя апошнія рэшткі самавалоднання. – Вы так вырашылі, Зіберт! Вы, а не мы!

Зіберт нічога не адказаў. Ён толькі адступіў яшчэ на адзін крок ад свайго раз’юшанага начальніка, але Холін на яго ўжо не глядзеў

- Звяжыцеся са шлюбкамі! – загадаў ён, ні да каго канкрэтна не звяртаючыся. – Магчыма, яны ўжо вяртаюцца назад!

Адразу тры супрацоўнікі схапіліся за тэлефоны. Холін моўчкі глядзеў на іх цяжкім немігаючым позіркам.

-Яны яшчэ не вяртаюцца, сэр! – нясмела прагаварыў адзін з тых, хто тэлефанаваў. – Яны ўсё яшчэ вядуць праследванне…

-Цудоўна! – усклікнуў Холін з сарказмам і нейкай незразумелай горыччу ў голасе. – Проста цудоўна! Маючы амаль двайную перавагу ў хуткасці, маючы плазменныя ўстаноўкі… дзесяць супраць аднаго, безабароннага… і яны проста вядуць праследванне! Якія малайцы!

* * *

Свенсан заўважыў пагоню яшчэ здалёк. Усе дзесяць дэсантных шлюбак ішлі за імі шырокім паўкругам, яны знаходзіліся зараз на даволі значнай адлегласці ад кацера… праўда,адлегласць гэтая хуткаскарачалася.

- Гэта ты?

Азірнуўшыся, Свенсан убачыў, што жанчына, зрабіўшы зусім празрыстым чорнае шкло скафандра, глядзіць на яго зараз халодным недаверлівым позіркам. Такая знаёмая… і, адначасова, такая незнаёмая жанчына…

І такая прыгожая…тая адзіная, аб якой ён думаў увесь гэты час… дзеля якой пайшоў на тое, што тут, на Аграполісе, ды і, наогул, на ўсіх тэрыторыях, дзе гаспадарыць ФІРМА, лічыцца найвялікшым злачынствам…

І імя гэтаму злачынству – здрада! Здрада інтарэсам ФІРМЫ.

ФІРМА такога не даруе!

І ўсё ж ён пайшоў на гэта, нават сам яшчэ не зусім разумеючы, навошта ён гэта зрабіў…

-Чаму ты вырашыў дапамагчы нам? – нібы прачытаўшы ягоныя патаемныя думкі, спыталася жанчына. - Што ты задумаў?!

Свенсан нічога не адказаў, ды і што было адказваць. Ён толькі ўсміхнуўся і некалькі няўпэўнена паціснуў плячамі, а жанчына, апусціўшы раптам руку ўніз, намацала ёй плазмер на поясе…

-Ты і сапраўды хочаш забіць мяне? – спытаў Свенсан і, адвярнуўшыся ад яе, усю сваю ўвагу засяродзіў на кіраванні кацерам. – Дарэчы, чаму ты не зрабіла гэтага тады, у доме свайго былога мужа?

Не адказваючы, жанчына ўсё працягвала і працягвала глядзець на Свенсана. А ён раптам успомніў пра пагоню, якая за гэты час яшчэ больш наблізілася…

-Між іншым, за намі пагоня, - паведаміў ён. – Дзесяць дэсантных шлюбак з гіперплазмерамі на кожным, нягледзячы на тое, што на наш занядбаны кацер хапіла б і адной…

І, не звяртаючы больш на жанчыну за спіной аніякай увагі, Свенсан усю сваю ўвагу вырашыў засяродзіць на кіраванні кацерам. Шлюбкі знаходзіліся ўжо ў даволі небяспечнай блізасці. Яшчэ крыху і яны пачнуць прыстрэлку, калі толькі няма загаду Холіна ўзяць іх жывымі…

“Такога загаду не будзе! – зразумеў раптам Свенсан. – Холін не стане рызыкаваць, ды і хто яму Свенсан, асабліва пасля таго, што ён нарабіў…”

Жанчына за спіной прагаварыла штосьці, але мова, на якой яна гаварыла, была зусім незнаёмай Свенсану.Здаецца, жанчына звярталася да сваёй сяброўкі…праўда, тая нічога ёй не адказала, і нельга было зразумець, жывая яна зараз альбо ўжо мёртвая. Потым жанчына змоўкла і…раптам апынулася зусім побач са Свенсанам, у суседнім ад яго крэсле. Як і калі яна паспела там апынуцца – гэтага Свенсан так і не зразумеў…

Але здзіўляцца гэтай акалічнасці не было часу, ды і што было здзіўляцца.“Дзікая кошка” -яна “дзікая кошка” і ёсць!

-Табе ад іх не адарвацца, – павольна, праз зубы прагаварыла жанчына. – Будзе лепш, калі я вазьму кіраванне на сябе!

Свенсан некалькі пакрыўджана зірнуў на яе.

- Я ўсё ж былы космадэсантнік, - прагаварыў ён. – Так што…

- А я – “дзікая кошка”! – перабіла яго жанчына. – І не былая! І лепш бы табе памаўчаць!

“Вось нават як! – міжволі падумалася Свенсану. – А тры гады таму яна здавалася мне такой сціплай і вытанчанай, і з такім захапленнем глядзела яна тады на мае капітанскія нашыўкі…”

У гэты час да вушэй Свенсана данёсся такі знаёмы воплеск і доўгая блакітная маланка паласнула па паветру злева ад іх.

“Пачалося! - з заміраннем сэрца падумаў Свенсан, інстыктыўна паварочваючы кацер управа. – Толькі б паспець!”

- Ідзі да Ізіды!

- Куды?

Моцны штуршок адкінуў Свенсанадалёка ўглыб кацера. Ён упаў на спіну і аказаўся раптам зусім побач з той, другой жанчынай. І ў гэты ж момант кацер увайшоў у глыбокае піке…

-Што ты робіш?! – крыкнуў Свенсан, адной рукой хапаючыся за нейкі выступ. Другой рукой ён з усяе сілы ўчапіўся ў скафандр нерухомай жанчыны (Ізіды, здаецца), з цяжкасцю ўтрымліваючы яе і сябе на месцы, бо кацер падаў уніз амаль вертыкальна. – Давай на сябе! На сябе давай!

- Ты мяне будзеш вучыць?!!

Блакітныя маланкі сцябалі цяпер па паветру з усіх магчымых бакоў. Толькі цудам можна было ацалець у суцэльным гэтым плазменным ліўні…

І ўсё ж яны пакуль што заставаліся жывымі. Жанчына ў самы апошні момант змагла майстэрскі і нават віртуознавыраўняць кацер. Зараз яна вяла яго так нізка, што транспартнік амаль кранаўся яркім чырвоным сваім днішчам такіх жа чырвоных кукурузных суквеццяў. Пад імі было вялізнае поле кукурузы, а зверху, якраз над імі знаходзіліся зараз дэсантныя шлюбкі, якія чамусьці прыпынілі сваю страляніну…

Вось толькі чаму яны не страляюць зараз?

“Яны ж нас не бачаць! – дайшло, нарэшце, да Свенсана. – Дакладней, яны бачаць нас, але толькі візуальна. Для прыбораў навядзення плазменных установак мы зараз зліліся з навакольным фонам у адзінае цэлае… і радыёлакацыйныя прыборы таксама ім не могуць дапамагчы зараз… ніяк не могуць дапамагчы! Ай ды “дзікая кошка”! А я яшчэ хваліўся перад ёйсваім уменнем кіравання кацерам…”

Але, на жаль, кукурузныя палі, якімі б вялізнымі яны не былі, урэшце рэшт, маюць сваёзаканчэнне. І тады нішто ўжо не ўратуе маленькі няўзброены транспартнік ад знішчальнага ўдару зверху.

І тут, нібы прачытаўшы думку Свенсана, жанчына прагаварыла, не паварочваючыся да яго:

- Ты хочаш мне дапамагчы?

- Так, - сказаў Свенсан. – Хачу!

На імгненне азірнуўшыся, жанчына кінула кароткі позірк на Свенсана.

- Мала часу, - прагаварыла яна, зноў усю сваю ўвагу засяродзіўшы на кіраванні. – Скажы, ты памятаеш яшчэ, як карыстацца аптэчкай скафандра?

- Яшчэ памятаю! – Свенсан міжволі паглядзеў на Ізіду, якая нерухома ляжала побач з ім. – Што з ёй?

- Не ведаю! – сказала жанчына, зніжаючыся так, што чырванаватыя кукурузныя мяцёлкі пачалі стукацца аб днішча кацера, уздымаючы пры гэтым цэлыя воблакі чырванаватага пылку… ні даць, ні ўзяць – сапраўдная дымавая заслона… – Але ты павінен ёй дапамагчы! Не тут! – крыкнула раптам яна, заўважыўшы, што Свенсан пацягнуўся да аўтаматычнай сістэмы, якая дапамагала амаль імгненна вызваліцца ад скафандра. – Бо часу ўжо няма! Поле хутка скончыцца!

- Дык што рабіць? – прагаварыў Свенсан з трывогай. – Што ты прапануеш?.

-Я зараз адчыню люк, - прагаварыла жанчына, робячы рэзкі паварот ўлева. - Вось яно і скончылася амаль! Поле, я маю на ўвазе!

- І што? – крыкнуў Свенсан. – Навошта люк?

- Навошта? – Жанчына зноў павярнулася да яго на нейкае імгненне. – Я павяду кацер па самаму краю поля, а ты, як толькі адчыніцца люк,абхапі Ізіду як мага мацней і проста скачыце ўніз! І адразу ж уключай антыгравітатар!

- Што? – Свенсан не адразу нават уразумеў, аб чым ідзе гутарка… і толькі калі зусім побач з ім і сапраўды расчыніўся ніжні люк, ён, нарэшце, зразумеў, чаго ж канкрэтна ад яго чакаюць зараз. – А ты, як жа ты?

- Я паспрабую адцягнуць іх увагу!

Яна прагаварыла гэтыя словы такім спакойным, абыякавым нават тонам, што Свенсану стала не па сабе неяк. Гэтая жанчына ішла на смерць дзеля сваёй сяброўкі, і не бачыла ў гэтым сваім учынку нічога звышасаблівага...

-Хутчэй! – прагаварыла яна крыху ўжо нервова. – Інакш яны здагадаюцца, у чым справа!Скачыце, антыгравітатар двух вытрымлівае!

Свенсан міжволі зірнуў у адчынены люк. Там, знізу, праносіліся з вялізнай хуткасцю кукурузныя вершаліны, а значыцца, да зямлі было не так і далёка. Некалькі дзесяткаў метраў.Нават з працуючым антыгравітатарамяны апусцяцца ўсяго за некалькі хвілін…

І застануцца жывымі. А гэтая жанчына памрэ…

- Не! – крыкнуў ён, адмоўна матнуўшы галавой. – Я не пакіну цябе!

- Не будзь дурнем! –усё гэтак жа спакойна прагаварыла жанчына, зноў павярнуўшы галаву ў іх бок. –Скачы!

- Скачыце вы ўдвух, - унёс прапанову Свенсан. – А я павяду кацер далей!

- Я ж сказала – не будзь асталопам!

Кацер раптам рэзка заваліла на левы бок, і Свенсан, ніяк не чакаўшы гэтага, вываліўся з яго разам з нерухомай Ізідай.Ужо падаючы ўніз між таўшчэзных кукурузных ствалоў, ён абхапіў скафандр аберуч, навобмацак знайшоў і націснуў такую знаёмую кнопку на ягоным шырокім поясе.

І адразу ж іх імклівае падзенне неяк запаволілася. Яны ўжо не падалі каменем уніз, зараз яны плаўна апускаліся паміж кукурузных сцяблоў і лістоў… яшчэ крыху і Свенсан адчуў пад нагамі цвёрдую паверхню. Машынальна зірнуў уверх і, вядома ж, нічога там не разгледзіў, акрамя суцэльнага зялёнага перапляцення.

Але справа ад яго, паміж таўшчэнных ствалоў бачыўся ўяўны прасвет, і Свенсан, асцярожна апусціўшы нерухомае цела ў скафандры на тоўсты слой сухой і не вельмі яшчэ высахлай апалай лістоты, кінуўся туды, на самы край поля. Дабегшы да яго, паглядзеў уверх, у блакітную і бязвоблачную нябесную прастору.

Ён разлічваў, што жанчына, пакінуўшы іх тут, крута паверне кацер на зваротны маршрут і зноў будзе, цесна прыціснуўшыся да выратавальных кукурузных вершалін, працягваць сваю небяспечную гульню з праследавацелямі. Але гэтага не адбылося. Узняўшыся амаль да двухмільнай вышыні, маленькі чырванаваты кацер адчайна лавіраваў ва ўсе бакі, ратуючыся ад асляпляльных разрадаў, якія амаль бесперапынна выпускалі па ім шлюбкі. І тым не менш, ні адзін з гэтых разрадаў у кацер пакуль яшчэ не патрапіў… хоць доўга так працягвацца, зразумела ж, не магло…

- Дурніца! – з роспаччу прашаптаў Свенсан, кусаючы сабе вусны. – Якая ж ты дурніца! І я дурань, што звязаўся з табой!

Невядома, на што разлічвала жанчына… хутчэй за ўсё, тут проста спрацаваў прыроджаны інстынкт “дзікай кошкі” - змагацца да апошняга. Але, як бы там ні было, заканчэння гэтага няроўнага паядынку Свенсан так і не змог пабачыць. І маленькі безабаронны кацер, і велічэзныя баявыя шлюбкі, якія ўсё ніяк не маглі і не маглі ў яго патрапіць… усё гэта знікло раптам за лініяй небакраю… і толькі пасля гэтага Свенсан павярнуўся і панура накіраваўся да другой жанчыны, Ізіды, каб паспрабаваць выратаваць ёй жыццё…

Магчыма, гэтая Ізіда таксама была вельмі прыгожай жанчынай, магчыма, яна была нават прыгажэйшай за тую… ва ўсім гэтым Свенсан зможа пераканацца толькі зняўшы з яе дэсантны скафандр… але ж не дзеля яе ён гэтак рызыкаваў. Свенсан паставіў на карту, здаецца, усё, што ў яго яшчэ заставалася ў гэтым жыцці: сваю бездакорную двухгадовую службу ў ФІРМЕ, сваю даволі паспяховую кар’еру, сваё добрае імя, само жыццё сваё нават… паставіўі прайграў усё гэта ў адно кароткае імгненне…