Каб мелі шчасце ўваскрасаць і лётаць

Д з я д а л

Ікар, спыніся!..

Беднае дзіця,

ляціш, уладай крыл апанаваны,

сугучны крылам — быццам цеціве

сугучная страла...

Ікар, спыніся!..

Як свет стаіць, ніхто не перайшоў

мяжу бязмежжа і бязмер'я меру,

якія адначасна тут і скрозь

і ўперадзе на ўзмах крыла заўсёды.

Ты згубішся ў нябеснай вышыні,

зняможашся ў бязмэтным намаганні —

і ўсё адно не выбераш палёт,

і ўсё адно не вычарпаеш космас...

Цяпер спыніся...

Неба не для нас...

Пусты міраж бясплоднае пустыні,

вышэй за нас узносіць нас яно,

не памыліся...— ў гэтым небяспека.

Ці чуеш ты мяне?., ці пазнаеш?..

Не пазнае... не чуе...— ўвесь у крылах.

Куды яны нясуць яго?!. Нашто?!.

Далі багі мне ўменне дарагое

з драўніны... гліны... каменя ствараць

усё, што ні задумаю,

уменне

ўсялякія прылады вынаходзіць:

і вынайшаў я крылы — вось яны...

Яны ляцяць і сына майго зносяць...

А я, Дзядал, сачу яго палёт

і не магу палёту перашкодзіць,

нібы я быў — і вось ужо няма,

застаўся толькі сведка непатрэбны.

Што ён надумаў?..

Ён пра ўсё забыў:

ляцець услед — між небам і зямлёю,

між небам і зямлёй...

услед за мной...

Маё дзіця загубяць мае крылы...

О лепей бы нічога я не ўмеў,

О лепей бы не кратаўся нікуды:

бяссільны царскі гнеў мяне вярнуць,

а мой адчай — няшчаснага Ікара...

Яшчэ хвіліна — і растане воск,

І пер'е расцярушыцца...

Нясцерпна

мне пазіраць угору, дзе ніхто

не быў яшчэ дагэтуль, проці сонца

і проці сына —

беднае дзіця.

І к а р

Так і не так...

Мой аргумент — я сам...

Я жыў дагэтуль па чужых законах,

чужое ўмельства пераймаў бязмэтна,

турботаю чужою марнаваўся

і мудрасць, мне чужую, спазнаваў.

Цяпер я сам твару свой жыццяпіс,

дакладней, я жыву —

раней, здаецца,

я толькі прыстасоўваўся, згаджаўся

з агульным меркаваннем і тваім,

Дзядал, прыватна-падначаленым...

Калісьці

ты мне самому даў мяне — даруй,

што я і не падзякаваў ні разу:

няма ў нас звычкі дзякаваць бацькам

за тое, што мы ёсць і ёсць такія.

Даўно ўсе пагадзіліся маўчаць

і разумець: бацькі не адпаведны...

Таму даруй мне двойчы, бо цяпер

не за сябе зноў — дзякую за крылы,

за крылы, што дадаў ты да мяне...

Я большага за іх ужо не маю:

яны ўва мне — нясуць мяне, Дзядал...

Не за табой...— наводшыбе.

Я не ўмею

па абавязку жыць і паміраць,

адзіны абавязак мой — па праўдзе...

Я адчуваю: мы не ад сябе...

Забыліся: мы тут, але аднекуль...

Стараюся прыпомніць і амаль

намацваю прадаўняе: з палёту...

Нам тут не выжыць...

Высіцца — адсюль...

Дзівотны сон прымроіўся мне сёння,

у ноч перад палётам —

быццам я

хачу ляцець, а неба не існуе,

адно зямля, каменная зямля,

і я ў яе павінен падымацца.

Не крылы, а рыдлёўку мне Дзядал

дае і кажа: вось я што прыдумаў!..—

адменная прылада, ці не так?

Бяры, капай...—

і я зямлю капаю,

усё глыбей, усё больш неспатольна

і сам знікаю ў глыбіні зямной...

А зверху б'ецца цяжкі крык Дзядала:

навошта ты мінуў крынічны пласт?!.

Калодзеж мае быць куды плытчэйшы...

А мне здавалася: я пушчаны ляцець...

Затое ўжо цяпер не абуджуся

і гэты сон не дамся абарваць:

зямля — уменню, неба — над зямлёю...

Даруй, Дзядал, я долі не змяню —

занадта доўга жыў я нерухома,

занадта палка марыў ні аб чым,

каб зараз на сярэдзіне ўтрымацца...

Мне не хапае крыл ужо..,

Чакай...

Яшчэ не ўсё...

Не здрадзіў я палёту...

П е р ш ы г р а б а р

Спрачаюцца, даводзяць, наракаюць,

учора большы гэты, сёння той,

а праўда — быццам коўш — усё між імі,

а праўда — у няведанні: пры іх...

Не ведаю якраз і роўна столькі,

як гэта ведаю, а болей не магу

цяпер не ведаць,

некалі, магчыма,

калі, напрыклад, коўш апаражню

або наадварот — калі напоўню,

змагу не ведаць болей...

А пакуль

апаражняць напоўненае мушу

і напаўняць парожняе...

Ні мне,

ні іншым не ўдаецца абысціся,

каб абысці замоўлены заказ...

Я мушу і хачу, хачу і мушу,

але — каму?.. Не ведаю каму...

Каму я п'ю, жыву, каму капаю

зацятую зямлю...

Не мой адказ.

Ва ўсіх жыве няведанне, і ўсім

яно дарадца, ўсім і апраўданне,

яно ўсіх корміць, любіць, сцеражэ

і вучыць да калодзежа даходзіць...

А калі дойдзем — ён нас павядзе,

да самай праўды, праўды неаспрэчнай,

і праўдай станем мы:

бо не сабой

пазначаны —

пазначыць нас калодзеж...

Інакшае — рыдлёўкі і пласты —

адвольныя ў сваім судачыненні,

і грабары адвольныя, бы крык,

які не апускаецца з нябёсаў,

або маўчанне, што, наадварот,

ляціць сюды...

Калодзеж — не адвольны...

І час прыходзіць піць з яго ваду,

калі ніхто нікуды не прыходзіць...

Каб свет вяршыўся, мусіць быць найперш

і найпасля калодзеж непарушны,

няведання калодзеж...

Чалавек

заўсёды памыляецца ўсё роўна —

калі мяркуе, і калі крычыць,

і калі ўжо нічога не гаворыць...

Няхай жыве няведанне — яно,

адно яно не ўмее памыляцца.

Нябёсы разлучыліся...

Чым стаць

спяшаецца адлучаная частка?..

Д р у г і г р а б а р

Хачу вады...

Хачу вадою стаць...

Хачу вады...

Калодзежам глыбокім

спыніцца, дзе спыніліся цяпер

капаць яго...

Хто стане чалавекам?

Нас убіраюць нашыя сляды,

як быццам хтось пасоўваецца ззаду

і нам упадабняецца ўвесь час

і ўсё не аб'яўляецца на вочы...

Што ў чалавеку — сонца?., што вада?..

Нас хтосьці падмяняе... падмяняе...

і ўжо без нас тады-сяды жыве

і нават разважае аб рамёствах.

Як зберагчыся?..— сціснулі сляды...

А ў сонца і вады папераменна

застаўся эталон — кім трэба стаць:

хачу — вадой...

Хто стане чалавекам?

У нас — хаценне, а што хочам — дзесь,

але вядзе відушчае, бы рэкі,—

незразумела пальцам і вачам,—

даверцеся, нас нашае хаценне...

...І возьме, калыхнуўшыся, вада

і, ўзяўшы, абароніць ад падмены...

Не прыдаецца спадчына — гнятуць

і душаць крылы:

мроілася — ўзносяць...

Адрыньцеся — адрынуты сляды —

ад крыл і сноў —

апошняй перашкоды...

Калодзежам... вадою... будуць піць...

О, як імкліва, як пераканана

ляціць без крыл, хто меў іх кагадзе,—

ім не паспець...

Хто стане чалавекам?!.